ม.4 การเพิ่มคำในภาษาไทย

การเพิ่มคาในภาษาไทย

๑. การเพมิ่ คาดว้ ยการประสมคา ซ้อนคา ซาคา
๒. การเพมิ่ คาดว้ ยการยมื คาภาษาตา่ งประเทศ

การเพ่มิ คาดว้ ยการประสมคา

จงพิจารณาภาพท่ี ๑ และภาพท่ี ๒
แล้วบอกว่าภาพท่ี ๓ จะเป็นภาพอะไร?



ตู้ ปลา ตปู้ ลา

เสอื กลา้ ม เสอื กล้าม

หลอด ไฟ หลอดไฟ

คอ ห่าน คอห่าน

คาประสม คอื อะไร?

คาประสมเปน็ การสร้างคาทีเ่ กดิ จากการ

นาคามลู ๒ คาขึนไป ท่มี ีความหมายต่างกัน

ไมเ่ กี่ยวขอ้ งกัน มารวมกนั เป็นคาเดียว
เพื่อให้มีความหมายใหม่เกดิ ขึน ซึง่ อาจยัง

เคา้ คงเดิมอย่หู รอื อาจเปลย่ี นไปกไ็ ด้

คามลู พยางค์เดยี ว

รถ หาง ไก่ ข้าว แม่ หลัง ขา้ ง ว่งิ
ตา่ ง จาน โต๊ะ เสอื เยน็ ผม เรียน ตาย
ชดุ กิน นัง่ หนัง หน้า ไฟ หา่ น คอ
อ่อน ฟรี โชว์ ถัง ตา ราว เหรยี ญ ดอก
เกม ส้วม เพลง เก๋ง ช้อน ปาก หอม เล่น
หมอ เครื่อง แขวน พ่อ ใจ นา คอก หวาน
เงิน ต้น เบีย นอน จา บา้ น เงา ไม้
ตาก ฟัน นอก แดง ยา หวั ลูก ล้าง

คามลู หลายพยางค์

สับปะรด กระเทยี ม บะหมี่ ตะปู
มะละกอ กางเกง
เกษตร พายุ นาฬกิ า กระตกิ
กริ ิยา กระเปา๋
กระจก ตะกรา้ กระดาษ ทพั พี
แจกัน กิโมโน
ตะไคร้ จิงหรดี

เก้าอี ประตู

บันได ขยะ

ข้อสงั เกตของคาประสม

๑. คาประสมท่ียังคงเค้าความหมายเดิมอยู่

พอ่ ตา

พ่อ หมายถึง สามีของแม่
ตา หมายถงึ พ่อของแม่
พ่อตา หมายถงึ พ่อของภรรยา

๒. คาประสมที่มีความหมายเปลี่ยนแปลงไป

คอหา่ น

คอ หมายถงึ สว่ นของรา่ งกายทตี่ อ่ ศรี ษะกบั ตวั
ห่าน หมายถงึ ชอ่ื นกจาพวกเปด็ คอยาว
คอหา่ น หมายถงึ ส่วนของโถสว้ มมลี กั ษณะคลา้ ย

คอหา่ นสาหรบั กนั กลน่ิ หรอื กกั นา

๓. คาประสมส่วนมากมีความหมายเปรียบเทียบ

ตนี ผี คนท่ขี บั เร็วเสยี่ งตอ่ การเกดิ อุบตั เิ หตุ
มือใหม่ ยังไมช่ านาญในสง่ิ ทท่ี า
ยอ้ มแมว
เหยีย่ วข่าว นาของทม่ี ตี าหนมิ าปรบั ใหด้ ูดี และนาไปหลอกลวงผอู้ ื่น

นักข่าวที่มคี วามสามารถหาข่าวได้รวดเร็ว

๔. คาประสมจะเป็นคาชนิดใดประสมกันก็ได้

คากรยิ า + คานาม คาบพุ บท + คานาม
กินใจ เล่นตวั กบั ขา้ ว นอกคอก

คานาม + คานาม คาวเิ ศษณ์ +คาวเิ ศษณ์
พอ่ บา้ น รถราง นาปลา อ่อนหวาน หวานเย็น

คากริยา + คาวเิ ศษณ์ คาวเิ ศษณ์ + คานาม
ลงแดง ต้มจดื ออ่ นข้อ สองหัว หลายใจ

๕. คาประสมสามารถเกิดจากคามลู ท่ีเปน็ ภาษาอื่นได้

เข็มทศิ ไทย + สันสกฤต

รถเก๋ง บาลี + จนี

โปรแกรมหนัง องั กฤษ + ไทย

ราชวงั บาลี + ไทย

๖. คาประสม มกั ขนึ ต้นดว้ ยคาวา่

นกั ความ
ชาว ผู้
ช่าง ของ
หมอ เครอื่ ง
การ ท่ี

นกั นกั ร้อง นักเขียน นักเรยี น นกั สู้
ชาว ชาวบา้ น ชาวเมอื ง ชาวนา ชาววัง
ชา่ ง ช่างไม้ ช่างซ่อม ชา่ งเสรมิ สวย ช่างประปา
หมอ หมอฟนั หมอดู หมอผี หมอนวด
การ การบา้ น การไฟฟา้ การงาน การคลงั

ความ ความดี ความรอ้ น ความสงู ความเหงา
ผู้ ผใู้ หญ่ ผูด้ ี ผ้อู านวยการ ผู้นอ้ ย ผูห้ ญิง ผชู้ าย
ของ ของหวาน ของเลน่ ของไหว้ ของใช้ ของชารว่ ย

เครอ่ื ง เครอ่ื งหมาย เคร่ืองบนิ เคร่ืองมอื เครอื่ งใชไ้ ฟฟา้
ท่ี ที่ทาการ ที่ดิน ท่พี กั ทเี่ ข่ยี บหุ รี่ ท่ีนอน

มาสรา้ งคาดว้ ยวธิ ีประสมคากันดกี วา่

นอน นา ไก่ รถ

ทอง ดู เหรยี ญ ฟา้

สาร ไฟ เสือ ชุด

หนาว หาง ข้าว หมอ

หวาน เบยี กนั เครื่อง

ขา่ ว มัน ดอก

จงพิจารณาคาประสมท่ีกาหนด แล้วบอกว่า
เป็นคาประสมท่ีเกิดจากคาไทยชนิดใด

การบา้ น นาหวาน ชา่ งกล ชาวบ้าน

ชดุ นอน ขา้ วมนั ไก่ พมิ พด์ ดี หมอดู

การปกครอง เหรยี ญทอง ชา่ งยนต์ จดจา

หมหู ัน ร้อนตัว หัวหน้างาน หนังสอื เรยี น

หอ้ งสมุด งานบริหาร ขา้ งถนน ไดห้ นา้

ตัวอย่าง การเรยี น = นาม + กริยา

มาช่วยกันเฉลยกันเถอะ!

นกาามร+บน้านม นนามา+หววเิ ศาษนณ์ นชา่ามง+กนลาม ชนาาวมบ+า้นนาม
นาชมดุ +นกอรนยิ า นามข+้าววเิ ศมษันณไ+์กน่ าม กพรยิ มิ าพ+กด์ รดี ยิ า นหามม+อกดรูยิ า
กนาารมป+กครยิ ราอง กรจยิ ดา+จการยิ า
นาหมม+กหู รันยิ า นเหารมีย+วญเิ ศทษอณง์ นชา่ งมย+นาตม์ หนนงัาสมือ+กเรรยีิ าน
นหา้อม+งสนมามดุ วิเศรษ้อณน+์ ตนวั าม นาหมัว+หบนพุ บ้าทงา+นาม กไรดยิ ้หา+นนา้ าม
งนาานมบ+รกรหิ ยิ าาร บขุพ้าบงทถ+นนนาม

การเพมิ่ คาดว้ ยการซ้อนคา

แม่ไม่สบายเพิง่ ออกจาก
โรงพยาบาลวันนีเอง

ฉันต้องไป แม่ตอนหลงั
เลิกเรยี น

ฉนั ทาอะไรใหค้ ณุ คะ? คณุ ถงึ มา กขกั งั ขัง ฉนั ไว้ในห้อง

โตเป็นหนมุ่ แลว้ ควรรู้จักซักเสผอื ้าผา้ เองกันบา้ งนะ
มาเรว็ ๆ มากนิ ขา้ ขวปา้ วลากนั แมฉ่ นั ทาไว้เยอะเลย
แลว้ แต่บญุ กกรรมรมท่เี คยสรา้ งมา ทาดีไดด้ ที าชั่วได้ชวั่

คาซ้อน ความหมายคลา้ ยกนั
เพ่ือความหมาย ความหมายเหมอื นกนั
ความหมายตรงขา้ มกนั
คาซอ้ น
พยญั ชนะตน้ เหมอื น สระตา่ ง ตวั สะกดเหมอื น
คาซอ้ น พยญั ชนะตน้ เหมอื น สระเหมอื น ตวั สะกดตา่ ง
เพอื่ เสยี ง
พยัญชนะตน้ ตา่ ง สระเหมอื น
และคาซอ้ นเพอื่ เสยี งอน่ื ๆ

คาซอ้ นเพื่อความหมาย

“คาซ้อนเพอ่ื ความหมาย คอื อะไร”

คาท่เี กดิ จากคามูล ๒ คาขนึ ไป ที่มคี วามหมายเหมือนกนั
คลา้ ยกนั หรือตรงขา้ มกัน มาเขยี นเขา้ ด้วยกัน

ซง่ึ ความหมายอาจคล้ายคลึงกบั คาเดมิ ไม่ทาใหค้ วามหมายเปล่ียน
แต่จะทาให้ความหมายชดั เจนและลึกซงึ มากยิ่งขึน

๑. คาซอ้ นทม่ี คี วามหมาย

“คลา้ ยกนั หรอื ทานองเดียวกนั ”

คดั เลอื ก แนะนา เกรงกลัว

ซากศพ แถมฟรี ต้มต๋นุ

ออ่ นนุ่ม ไร่นา ฝนฟ้า

๒. คาซอ้ นทมี่ คี วามหมาย

“เหมอื นกนั ”

ภาษาอสี าน ภาษาอีสาน
บด หมายถงึ บงั สาด หมายถงึ เส่ือ

ภาษาเหนือ
คา หมายถึง ทอง

๓. คาซ้อนทมี่ คี วามหมาย

“ตรงกันข้าม”

ผิดชอบ ชวั่ ดี ไดเ้ สีย

เหตผุ ล สูงตา่ เทจ็ จริง

หน้าหลงั ถูกผิด ถ่หี า่ ง

คาซอ้ นเพื่อเสยี ง

“คาซอ้ นเพอ่ื เสียง คอื อะไร”

คาท่ีเกิดขึนจากการนาคามลู ๒ คาขึนไป ท่มี ีเสยี งเหมือนกัน
เสยี งคล้องจองกัน และมีความหมายสมั พันธก์ ัน มาเขียนเขา้ ดว้ ยกนั

เพอื่ ใหอ้ อกเสยี งงา่ ยและไพเราะมากยง่ิ ขนึ







ลกั ษณะของคาซอ้ น

๑. นาคามาซอ้ นได้หลายคา

คาซ้อน ๒ คา บา้ นเมอื ง ญาตมิ ติ ร ไดเ้ สยี ปากทอ้ ง
คาซ้อน ๔ คา ถ้วยโถโอชาม ตับไตไส้พงุ หมเู หด็ เปด็ ไก่
คาซอ้ น ๖ คา เลือกทร่ี กั มกั ทช่ี งั หัวไมว่ างหางไมเ่ วน้
หวานเปน็ ลมขมเปน็ ยา คดในขอ้ งอในกระดกู

๒. ซอ้ นแลว้ ความหมายชัดเจนขึน

ข้า ฆา่ ค่า ออกเสยี งเหมอื นกนั

ขา้ ทาส ฆ่าฟนั คุณคา่

เมอ่ื นามาสร้างเปน็ คาซ้อนแล้ว
ทาใหแ้ ยกความหมายคาเหลา่ นีได้

๓. ซอ้ นแล้วความหมายเฉพาะเจาะจง

คาวา่ ออ่ น นาไปใชห้ ลายความหมาย
ออ่ นโยน ออ่ นน้อม ออ่ นหัด
อ่อนวัย อ่อนแอ ออ่ นไหว

เมื่อนามาสร้างเป็นคาซ้อนแลว้ ทาให้มี
ความหมายเฉพาะเจาะจงและชัดเจน

๔. คาซ้อนทม่ี ภี าษาถิ่น

พดั วี วี ภาษาถน่ิ อีสาน
เสื่อสาด สาด ภาษาถ่นิ อสี าน

๕. คาซ้อนท่มี ภี าษาต่างประเทศ

ลูกเต้า เต้า ภาษา จีน

เขียวขจี ขจี ภาษาเขมร
แจกฟรี ฟรี ภาษาอังกฤษ
ข้าทาส ทาส ภาษา บาลีสนั สกฤต

๖. นาภาษาตา่ งประเทศมาซ้อนกัน

สนั สกฤต>>> ยักษ์มาร <<<บาลี
เขมร>>> ละเอยี ดลออ <<<เขมร

๗. คาซ้อนเพ่อื เกดิ เป็นสานวน



การเพมิ่ คาด้วยการซาคา

๑. คาซาทีม่ ีความหมายเป็นพหพู จน์

นอ้ งๆ มาน่ังทน่ี ่ี
ยายแจกเงินใหก้ บั หลานๆ
วันนีญาตๆิ มารวมตัวกันเยอะมาก

๒. คาซาท่ีมคี วามหมายแยกทีละสว่ น

แมก่ วาดบา้ นเปน็ หอ้ งๆ
น้องหมากินข้าวหมดเปน็ ชามๆ เลย
พตี่ ัดเค้กวนั เกดิ เป็นชนิ ๆ

๓. คาซาท่ีมีความหมายทาต่อเน่อื งกนั

แมท่ ากบั ข้าว กาลงั สบั ๆ โขลกๆ อยู่หลังบ้าน

ฟังๆ ดเู ขาก็เปน็ ตนท่นี า่ รักดนี ่ี
ฉันเหน็ นอ้ งยืนๆ อยกู่ ็เปน็ ลมล้มลง

๔. คาซาที่มีความหมายเบาลง

ตอนนีเราเดนิ ทางเกอื บๆ จะถงึ ยอดเขาแลว้
วันนีแม่รู้สกึ เพลยี ๆ
ฉนั เห็นขโมยสวมเสอื สีดาๆ

๕. คาซาที่เนน้ ความหมายชดั เจนขนึ

เมือ่ วานเขาได้มาทน่ี ี่จรงิ ๆ

๖. คาซาท่ีมคี วามหมายไม่เจาะจง

ฉนั เห็นนอ้ งนัง่ อยแู่ ถวๆ บนั ได