ม.4 หัวใจชายหนุ่ม

รายวชิ าภาษาไทย ม.๔ วรรณคดี เร่อื ง

หัวใจชายหนุ่ม

แบบทดสอบก่อนเรียน

หวั ใจชายหน่มุ

หวั ใจชายหนุ่ม

๑. ที่มาและความสาคญั ของเรือ่ ง ๓. บทวิเคราะห์

- ประวตั ิและผลงานผแู้ ตง่ -คุณค่าดา้ นเนอ้ื หา
- ความเปน็ มาของเรอ่ื ง -คณุ ค่าด้านวรรณศิลป์
- การดาเนินเรอื่ ง
๔. สรปุ บทเรยี น
๒. เน้อื เรื่อง

- นวนยิ ายรอ้ ยแกว้ ในรปู แบบจดหมาย

ผู้แตง่ มีชอ่ื วา่ ?..... นายประพนั ธ์ ยูรสิริ เขียนจดหมายถงึ

นายประเสรฐิ สุวฒั น์ จานวน ๑๘ ฉบบั

ทำไมแตล่ ะคน
จึงใช้ภำษำทีแ่ ตกต่ำงกนั

๑. ท่มี าและความสาคญั ของเร่อื ง

ประวตั ผิ แู้ ต่ง เรื่อง หัวใจชายหนมุ่

• เปน็ พระมหากษตั รยิ ร์ ชั กาลท่ี ๖ แหง่ พระบรมราชวงศจ์ กั รี

• ทรงประกอบพระราชกรณยี กจิ ในหลายสาขา ทงั้ ดา้ นการเมอื งการ
ปกครอง การทหาร การศกึ ษา การสาธารณสขุ การตา่ งประเทศ
รวมถงึ ดา้ นวรรณกรรมและอกั ษรศาสตร์

• ทรงได้รบั การถวายพระราชสมญั ญาเมอื่ เสดจ็ สวรรคตแลว้ ว่า
นกั ปราชญผ์ ู้ยงิ่ ใหญ่
“สมเดจ็ พระมหาธรี ราชเจา้ ”
พระบาทสมเด็จ
• ใน พ.ศ. ๒๕๑๕ องค์การ UNESCO ได้ยกย่องพระเกยี รติคณุ วา่ ทรง
พระมงกุฎเกลา้ เจา้ อยหู่ วั เปน็ บคุ คลสาคญั ของโลก ผ้มู ีผลงานดีเด่นดา้ นวฒั นธรรม ในฐานะที่

(พ.ศ. ๒๔๕๓-๒๔๖๘ รวม ๑๕ ป)ี ทรงเป็นนักปราชญ์ นักประพนั ธ์ กวี และนกั แตง่ บทละครไวม้ ากมาย

ในเรอ่ื งนพ้ี ระองคไ์ มใ่ ชช้ อ่ื จรงิ ของพระองค์ แต่ใชเ้ ป็นนามปากกาแทนวา่ ...

รายพระนามแฝง (นามปากกา) ของพระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ ัว

๑. ไกเ่ ขียว ๑๔. นักเรียนคนหน่ึง ๒๗. เลขานกุ าร ๔๐. สรุ ยิ งสอ่ งฟา้

๒. ความเหน็ เอกชน ๑๕. นายแก้วนายขวญั ๒๘. วชริ าวธุ ๔๑. เสือเหลอื ง

๓. คอแดง ๑๖. เนตบิ ัณฑติ ไทยผหู้ นึ่ง ๒๙. วรรณสมิต ๔๒. โสต

๔. คอยโุ รป ๑๗. บรรณาธกิ าร ๓๐. วรสมติ ๔ร๓าม. โจสิตตตสมิ ิธ
๕. จุลสมิต ๑๘. พระขรรคเ์ พชร
๖. ดสุ ิตสมิต ๑๙. พรานบญุ ๓๑. ววศศิภิร.รธยิาีธนสะนมญสญมติ ชทชติ ยั ยั รเงทปพท่ีน็ รรพะงรรแาะปชน๔๔๔๔ลนา๗๔๕๖จพิมา....นแกอหหอฝภญัธนตัศั งน์ถาวาชทชพญัษนทิ ยัที่าเาาเหรกอนุว้งงั เเใมกรชอืฤอ่ืเ้ มงษงบ่ือยนู าว
๗. ไทยศรวี ลิ ยั ๒๐. พนั ตา ๓๒.
๘. ไทยอกี คนหนง่ึ ๒๑. พนั แหลม ๓๓.
๙. น.พ.ส. ๒๒. พาลี ๓๔.
๓๕. ศรีอยธุ ยา บางครงั้๔ท๘ร.งอใบุชย้าสอ่ กวา่ ร.จ.

๑๐. น.ภ. ๒๓. มหาสมติ ๓๖. ศารทลู ๔๙. เอกชน

๑๑. น.ร. ๒๔. รามกิตติ ๓๗. สภานายก ๕๐. Khon Thai

๑๒. นอ้ ยลา ๒๕. รามจิตติ ๓๘. สารจิตต์ ๕๑. Sri Dhanya

๑๓. นกั เรยี นเกา่ ๒๖. รามศนู ๓๙. สุครีพ

พระองค์ทรงใชท้ ั้งพระนามจริงและพระนามแฝงในโอกาสต่างๆ ดงั นี้

- เรื่องเก่ียวกบั การเมอื งและบทปลกุ ใจ ใชพ้ ระนามแฝงว่า อัศวพาหุ

- สาหรับบทละคร ใชพ้ ระนามแฝงวา่ ศรอี ยุธยา นายแก้วนายขวญั พระขรรคเ์ พชร
- สาหรับบันเทงิ คดีและสารคดีทที่ รงแปลจากภาษาตา่ งประเทศ ใช้พระนามแฝงวา่ รามจิตติ
- สาหรบั เรอื่ งท่ีเก่ียวกับทหารเรอื ใช้พระนามแฝงว่า พันแหลม
- สาหรบั นิทานตา่ ง ๆ ใชพ้ ระนามแฝงวา่ น้อยลา สคุ รีพ

ดว้ ยเหตุน้ีเอง มหาชนท่ัวไปจงึ พรอ้ มกันถวายพระสมญั ญาให้แก่พระองค์ทา่ นวา่

“สมเดจ็ พระมหาธรี ราชเจา้ ”

ทรงพระราชนพิ นธร์ อ้ ยกรองและรอ้ ยแกว้ มากมาย เรือ่ งทีเ่ ดน่ มดี งั น้ี

๑. บทละครพูดตา่ ง ๆ เชน่ หัวใจนักรบ มทั นะพาธา พระรว่ ง วิวาหพระสมุทร
เวนิสวาณชิ เหน็ แก่ลูก

๒. บทละครเบิกโรง เรอื่ ง ดกึ ดาบรรพ์
๓. บทละครดึกดาบรรพ์
๔. บทละครร้อง เชน่ สาวติ รี ทา้ วแสนปม
๕. บทละครรา เช่น ศกนุ ตลา
๖. บทโขน เช่น รามเกยี รติ์

ความเป็นมาของเรอื่ ง “หัวใจชายหนุ่ม”

เปน็ บทพระราชนพิ นธใ์ นพระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจ้าอยหู่ วั
โดยใช้พระนามแฝงวา่ “รามจติ ติ”

พระราชทานลงพมิ พใ์ นหนงั สอื พมิ พ์ “ดสุ ิตสมติ ” เมือ่ พ.ศ. ๒๔๖๔

พระราชนพิ นธ์ในรปู แบบของจดหมายจานวน ๑๘ ฉบบั รวมระยะเวลาท่ปี รากฏ
ตามจดหมายทงั้ หมด ๑ ปี ๗ เดอื น

พระบาทสมเด็จพระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ ัว
ทรงคิดต้ังเมอื งดุสติ ธานี (เมืองจาลองรปู แบบระบอบ
ประชาธปิ ไตย) เพื่อที่จะใหด้ สุ ติ ธานมี ีความสมบรู ณ์

ทรงให้มีหนงั สอื พมิ พป์ ระจาเมอื งด้วย นน่ั คอื
“หนงั สอื พมิ พด์ สุ ติ สมติ ” เรม่ิ ออก เมือ่ พ.ศ 2461

และทรงเปน็ บรรณาธิการของหนงั สอื เลม่ น้ี
ดสุ ติ สมติ ออกถงึ 2467 จึงได้หยุดไป
ซึ่งเลม่ แรกออกเมอื่ ปี พ.ศ. 2461
(2461 - 2467)

จุดมงุ่ หมายของเรื่อง “หวั ใจชายหน่มุ ”

๑. เพอื่ สะทอ้ นให้ผ้อู ่านเห็นภาพสังคมไทยในขณะนั้น
๒. เพื่อสะทอ้ นมมุ มองความรู้สกึ นกึ คดิ ของคนรุ่นใหม่ (นักเรยี นนอก)

ที่มตี ่อวัฒนธรรมและสงั คมไทยในดา้ นตา่ ง ๆ

ลกั ษณะคาประพันธ์ของเรอื่ ง “หัวใจชายหนุม่ ”

o แตง่ เปน็ นวนยิ ายร้อยแกว้ ในรปู แบบจดหมาย
o เรือ่ งเก่ยี วกบั นายประพนั ธ์ ยรู สิริ เขียนถึงนายประเสรฐิ สวุ ฒั น์
o โดยนายประพนั ธเ์ ขียนจดหมายท้งั หมด ๑๘ ฉบบั

การดาเนินเรอ่ื งของหัวใจชายหนุ่ม

ประพนั ธ์ ฉบบั ที่ ๑ จนถึง ฉบับท่ี ๑๘ ประเสรฐิ

ผู้เขียน (รามจติ ติ) เปน็ คอลมั นสิ ตห์ นงั สอื พมิ พ์ทเี่ ขยี นเลา่ ถึงจดหมาย ซ่ึงรวบรวม
ได้จากตัวละครสมมติ (ประพันธ์) ทเ่ี ขยี นหาเพ่อื นทอ่ี ยลู่ อนดอน (ประเสรฐิ )

แตล่ ะฉบบั จะละเวน้ เลขท้ายปี พ.ศ.ไว้ เชน่
>>> รชั กาลท่ี ๖ ทรงครองราชย์ชว่ ง พ.ศ. ๒๔๕๓-๒๔๖๘

จดหมายท่ีปรากฏในเรอื่ ง หวั ใจชายหนมุ่ มกี ารคดั มาเผยแพร่ในเรอ่ื งแคบ่ างฉบบั

ประพนั ธ์ จดหมายทเี่ ราจะศึกษาจาก ๑๘ มเี พยี ง ๑๑ ฉบับ

๑๒๓๔ ๕ ๖
๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ประเสรฐิ
๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ ๑๘

>> ฉบบั ทห่ี ายไปเปน็ เพยี งแคข่ อ้ ความบอกคิดถงึ และสง่ั ซื้อของเท่านนั้

หอ้ งสมดุ ดจิ ิทลั วชิรญาณ

ตัวละครหลกั ของเร่อื ง “หัวใจชายหนุ่ม”

ประพนั ธ์ - ตนื่ เต้นกับวฒั นธรรมตะวนั ตก - เปน็ ขา้ ราชการทีเ่ ปน็ ที่นับหน้าถอื ตา
อุไร ในแวดวงข้าราชการ
- สบั สนในความแตกตา่ งทางวฒั นธรรมใน
เบื้องตน้ - ยดึ ถอื ขนบธรรมเนยี มตามแบบแผน

- ต่อมาสามารถเรยี นรแู้ ละปรบั ใช้ - ตอ่ มาลดความเข้มงวดลง ยอมรบั การ
วัฒนธรรมกบั บรบิ ทของบา้ นเมอื งตนเองได้ พ่อของประพนั ธ์ เปล่ยี นแปลงไดม้ ากขน้ึ

- ยดึ ถอื วฒั นธรรมตะวนั ตก - เรยี นจบจากเมอื งนอกมาเปน็ ข้าราชการ
- ยดึ ถอื เอาวฒั นธรรมตะวนั ตกแบบสดุ โตง่
- ชอบงานสงั คม นิยมความหรหู รา ทนั สมัย - เจ้าชู้ มวั เมาในสตรีและงานสงั สรรค์

- มีความโดดเด่น มั่นใจสงู และฟงุ้ เฟอ้ หลวงตระเวน

- มีการเปลยี่ นแปลงความคดิ เมอื่ ได้รบั
ประสบการณท์ ่ีเลวรา้ ย

เปรยี บเทียบสมยั ก่อน-ปจั จุบนั

สังเกตการใช้ภาษา
สังเกตการวัฒนธรรม
สงั เกตการดาเนนิ ชีวติ

๒. เน้อื เรอื่ ง “หวั ใจชายหนมุ่ ”

การศกึ ษาเน้อื เร่อื ง
โดยใช้รูปแบบการตอบคาถาม

คาถาม-คาตอบ จากวรรณคดี เรอ่ื ง

หวั ใจชายหนุ่ม

ประพนั ธ์ ฉบบั ที่ ๑ จนถึง ฉบับท่ี ๑๘ ประเสรฐิ

คาถามจาก

จดหมายฉบบั ที่

ประพนั ธ์เขียนจดหมำยถงึ ประเสรฐิ ทีอ่ ยอู่ งั กฤษ ขณะน่งั เรอื กลับไทยและนกึ ถึงลอนดอน
กำรรักเมอื งไทย

เปรยี บเหมือนรกั พ่อแม่
แตก่ ำรรกั เมืององั กฤษ

เหมอื นรกั เมีย

ฉบบั ที่ ๑
เรอื โอยำมะมะรู (๒๓ กนั ยำยน ๒๔๖-)

ข้อท่ี ๑

จดหมายฉบบั ที่ ๑ นายประพันธเ์ ขียนทใ่ี ด

เรอื โอยามะมะรู

ซง่ึ กาลังล่องบนทะเลแดง



ข้อที่ ๒

ทาไมนายประพนั ธ์เปรียบเทียบว่าการรกั เมืองไทย
เหมอื นรกั พอ่ แม่ การรกั เมืองอังกฤษเหมอื นรักเมยี

เพื่อไมใ่ ห้นายประเสรฐิ เข้าใจว่า
ตนไม่รกั บ้านเกดิ เมืองนอน
(กรงุ สยามหรอื ชาติไทย)

ขอ้ ที่ ๓

นายประพนั ธ์มคี วามชื่นชอบในกจิ กรรมอะไร
เพื่อนเคยลอ้ ว่า...หากไมไ่ ด้ทาถึงกบั มอี าการปวดทอ้ ง

การเต้นรา

(การไดก้ อดหญงิ สาวระหวา่ งเต้นรา)

ข้อท่ี ๔

แฟนสาวของนายประพนั ธท์ เี่ ขาอยากพาเธอ
กลับเมืองไทยด้วยมชี ่ือวา่ อะไร

ลิลี่

ศวิ ิไลซ์ >> Civilize = มีความเจริญ, มอี ารยธรรม, มวี ฒั นธรรม

(คาทบั ศพั ท์)

อนั ศวิ ไิ ลซ์

Un = ไม่ >> Uncivilize

ขอ้ ท่ี ๕

นายประพันธ์รสู้ ึกชอบหญิงสาวบนเรือท่ีมีความ
คล้ายคลึงกบั ลลิ ่ี เธอมชี ่อื ว่าอะไร

มสิ ส์ มลิ เล่อร์

Miss Miller

คานาหนา้ + ช่ือ

ขอ้ ที่ ๖ นายประพนั ธท์ ราบอะไรเกยี่ วกับผ้หู ญงิ
ทเ่ี ขาเจอบนเรอื จนเขารู้สกึ เศรา้ เสยี ใจ

๑. ทราบว่าปลายทางของเธอคือประเทศอยี ิปต์
๒. การโบกผ้าเช็ดหน้าของเธอ



คาถามจาก

จดหมายฉบบั ที่

พอ่ ของประพนั ธ์ฝำกเขำเข้ำทำงำน จริง ๆ เขำอยำกใช้ควำมสำมำรถตวั เอง
แตก่ ไ็ มม่ ตี ำแหนง่ ว่ำงเลย
ขอฝำกลูกชำย
ขำ้ ด้วย
เขำจบมำจำกองั กฤษ

ฉบบั ที่ ๔
ถนนหัวลำโพง (๑ ธันวำคม ๒๔๖-)

ขอ้ ที่ ๗

จดหมายฉบบั ที่ ๔ นายประพนั ธเ์ ขยี นทใี่ ด

หวั ลาโพง

ซงึ่ จดหมายฉบับที่ ๓ ไดร้ ะบไุ ว้กอ่ นหน้าว่า
นายประพนั ธเ์ ดนิ ทางถึงประเทศไทยแลว้

ตัง้ แตป่ ระพนั ธ์เขยี นจดหมายฉบบั ที่ ๑ จนถงึ
กรงุ เทพฯ ใชเ้ วลาประมาณ...?

ฉบบั ที่ ๑ ฉบบั ที่ ๔

๒๓ กนั ยายน ๑ ธันวาคม

ทะเลแดง

ฉบบั ที่ ๓

๒๐ ตุลาคม

กรุงเทพฯ

ฉบับท่ี ๒

๑๐ ตุลาคม

สิงคโปร์

ขอ้ ที่ ๘ ประพันธไ์ ดเ้ ล่าให้ประเสรฐิ ฟังว่า
พอ่ ของประพนั ธ์ต้องการใหเ้ ขาทาส่ิงใด

การเขา้ รบั ราชการในพระราชสานกั

ขอ้ ที่ ๙

หลงั จากที่ไปสมคั รเข้าทางานตามท่พี อ่ หวังไว้ไม่สาเร็จ
ประพนั ธ์บอกพอ่ วา่ อยากจะลองประกอบอาชีพอะไร

อาชีพคา้ ขาย

ขอ้ ที่ ๑๐

หลังจากทกี่ ลบั บ้านได้ ๗ วัน พ่อได้จดั หาภรรยาให้
นายประพนั ธ์ เธอมีช่ือวา่ อะไร

แม่กมิ เนย้

ลกู สาวอากรเพ้ง

นอ้ งชายประพนั ธ์

ขอ้ ท่ี ๑๑ คาทเ่ี นน้ สีไว้ มีความหมายว่าอย่างไร

ชายโสด << ทบั ศัพท์มาจากคาว่า Bachelor

ขอ้ ที่ ๑๒ นายประพันธไ์ ด้เลา่ วา่ การแต่งกาย
ของหญงิ ไทยสมัยนเี้ ปลี่ยนแปลงเรื่องใดบ้าง

๑. ทรงผม
๒. การนุง่ ซ่ิน

นายประพนั ธเ์ ล่าถงึ วัฒนธรรมท่เี ปล่ยี นแปลง

แฟFaแshชioน่ n !!
สตรีสมัย
รัชกาลท่ี ๕

และ
รชั กาลที่ ๖

ข้อท่ี ๑๓ เพราะเหตใุ ดนายประพันธถ์ ึงเลา่ วา่
กรุงเทพฯ หาที่เที่ยวยากมาก

เพราะไม่คอ่ ยมภี ตั ตาคารและโรงละคร
(สถานบันเทงิ )





"โรงละครทวปี ญั ญาสโมสร”

ณ พระราชอุทยานสราญรมย์
โรงละครไทยในสมยั รัชกาลท่ี ๕

ซงึ่ ยังไมเ่ ปน็ ทนี่ ยิ มแพร่หลายในสมัยน้นั เม่ือรัชกาลที่ ๖ เสด็จกลับกรงุ เทพฯ
ในปลายเดอื นมกราคม พ.ศ. ๒๔๔๕ แล้ว ประทับทีว่ งั สราญรมย์ ทรงตั้ง
ทวีปญั ญาสโมสรขนึ้ ได้ทรงเริม่ งานละครพดู ข้นึ เปน็ ครั้งแรก ด้วยละครพระราช
นิพนธเ์ ร่อื ง "สมพ่อสมลูก" เปน็ เร่ืองแรก เมื่อวนั ท่ี ๓๐ มนี าคม พ.ศ. ๒๔๔๗

คาถามจาก

จดหมายฉบบั ที่

ขอ้ ที่ ๑๔ ใครเป็นผ้ทู ีช่ ่วยใหน้ ายประพนั ธ์
สามารถเข้ารบั ราชการได้

คณุ หลวงพิพัฒน์