หนว ยท่ี 1 กฎหมายการเชา ซ้อื และซ้อื ขายผอ นชาํ ระ
ใบความรู รายวิชา การบญั ชเี ชาซื้อและฝากขาย รหสั วชิ า 2201-2102
หนวยท่ี 1 กฎหมายการเชาซอื้ และซ้อื ขายผอ นชาํ ระ
******************
สาระสําคัญ
การขายผอนชําระ หมายถึง การขายสนิ คาที่ผูขายยอมใหผ ูซื้อชําระเงินดาวนก อ นหนึง่ กอนแลวผอน
ชําระเงนิ คา สินคา ที่เหลอื เปนงวด ๆ ตามระยะเวลาทต่ี กลงกนั โดยโอนกรรมสทิ ธิใ์ นสนิ คา ใหผูซือ้ ทันทใี นวนั ทซ่ี ื้อ
การขายตามสัญญาเชาซือ้ หมายถึง การท่ีเจา ของสินทรพั ยเอาสนิ ทรพั ยออกใหเ ชา ซ้ือโดยทาํ เปน
หนงั สอื สัญญา มีเงือ่ นไขใหผูเชาซ้อื จะตองชาํ ระเงินเทา น้ันเทานคี้ ราว และจะโอนกรรมสทิ ธใ์ิ หผ ซู ื้อเมือ่ ชาํ ระ
เงินคา สนิ คาครบแลว
การขายตามสัญญาเชาซื้อจะตองทาํ เปนหนงั สือสัญญา มิฉะนัน้ จะถือเปน โมฆะแตก ารขายตามสัญญา
ผอนชําระจะทําหนังสอื สัญญาหรือไมก็ได
การขายตามสญั ญาขายผอ นชําระ และการขายตามสัญญาเชาซ้ือ จะมีระยะเวลาในการผอนชาํ ระ
ยาวนานกวาการขายปกติ ซึ่งมีผลทําใหฐานะการเงินของลูกคาอาจเปล่ยี นแปลงไปในทางทเี่ ลวลงทําใหเ กบ็
เงินไดไ มค รบ
สมรรถนะการเรยี นรู
1. แสดงความรูทว่ั ไปเกย่ี วกับกฎหมายการเชาซอื้ และซอ้ื ขายผอ นชําระ
จุดประสงคการเรยี นรู
จดุ ประสงคท ั่วไป
1. เพ่อื ใหม ีความรเู กย่ี วกับความหมายของการขายตามสัญญาผอ นชําระตามประมวลกฎหมาย
2. เพอื่ ใหมีความรเู กีย่ วกับความหมายของการขายตามสญั ญาเชาซ้ือตามประมวลกฎหมาย
3. เพื่อใหมคี วามรเู ก่ยี วกับขอ แตกตางระหวางการขายผอนชาํ ระและการขายตามสญั ญาเชาซอื้
4. เพื่อใหม คี วามรูเกีย่ วกบั ขอแตกตางระหวา งการขายผอ นชําระและการขายตามสัญญาเชา ซอื้ กบั
การขายปกติ
จดุ ประสงคเชิงพฤติกรรม
1. บอกความหมายของการขายผอนชําระได
2. บอกความหมายของการขายตามสญั ญาเชาซอื้ ได
3. อธิบายขอแตกตางของการขายผอนชําระ และการขายตามสญั ญาเชาซ้ือได
4. อธิบายขอ แตกตา งระหวา งการขายผอ นชาํ ระ และการขายตามสญั ญาเชาซือ้ กบั การขายปกตไิ ด
ความหมายของการซื้อขายผอนชําระ
การซอื้ ขายผอนชาํ ระ หมายถึง การขายสนิ คาท่ีผขู ายสงมอบสนิ คา หรอื บริการแกผ ซู อ้ื โดยผูข ายตก
ลงยินยอมใหผ ูซ้ือชําระเงินคา สนิ คาหรอื บริการเปนงวด ๆ โดยรับเงนิ จาํ นวนหนงึ่ คร้งั แรก เพอื่ เปน การวางมดั
จาํ กอ น เงนิ จาํ นวนน้เี รยี กวา เงนิ ดาวน (Down Payment) หลังจากน้ันผูซ้ือจะผอนชําระสวนที่เหลือเปน งวด
ๆ ตามระยะเวลาท่ตี กลงกนั อาจจะมีการคดิ ดอกเบี้ยสาํ หรบั ยอดเงนิ ทีค่ า งชาํ ระ หรอื ไมค ิดดอกเบ้ียก็ได
ประมวลกฎหมายแพงและพาณชิ ยท่เี กยี่ วของกับการซอ้ื ขาย
มาตรา 453 อันวา ซอ้ื ขายนน้ั คือสัญญาซึ่งบคุ คลฝา ยหน่ึงเรยี กวา ผูขายโอนกรรมสิทธแ์ิ หง ทรพั ยส นิ
ใหแกบ คุ คลอีกฝายหนึ่ง เรยี กวาผูซอื้ และผซู ือ้ ตกลงวา จะใชร าคาทรัพยส ินน้ันใหแกผขู าย
มาตรา 454 การท่คี กู รณีฝายหนึง่ ใหค าํ มั่นไวก อนวา จะซื้อหรือขายน้ัน จะมีผลเปน การซอ้ื ขายตอเมอ่ื
อกี ฝา ยหนึง่ ไดบอกกลาวความจาํ นงวา จะทาํ การซื้อขายนน้ั ใหส ําเรจ็ ตลอดไป และคําบอกกลา วเชนนั้นไดไ ปถงึ
บคุ คลผูใหค าํ มน่ั จะกาํ หนดเวลาพอสมควร และบอกกลา วไปยงั คกู รณีอกี ฝา ยหนึง่ ใหต อบมาเปน แนน อน
ภายในเวลากาํ หนดน้ัน ก็ไดวา จะทาํ การซ้ือขายใหสาํ เรจ็ ตลอดไปหรือไม ถาและไมต อบเปน แนน อนภายใน
กําหนดเวลาน้นั ไซร คํามั่นซ่งึ ไดใหไวกอ นนนั้ ก็เปนอันไรผล
มาตรา 455 เมอ่ื กลา วตอ ไปเบ้ืองหนาถึงเวลาซอ้ื ขาย ทานหมายความวา เวลาซงึ่ ทําสญั ญาซ้ือขาย
สาํ เร็จบรบิ รู ณ
มาตรา 456 การซอื้ ขายอสังหารมิ ทรัพย ถา มไิ ดทําเปน หนังสอื และจดทะเบียนตอพนกั งาน
เจาหนาที่ไซร ทา นวา เปน โมฆะ วิธนี ีใ้ หใชถงึ ซือ้ ขายเรอื กาํ ปน หรอื เรอื มีระวางตงั้ แตห กตนั ขึ้นไป เรอื กลไฟ
หรือเรอื ยนตม ีระวางตง้ั แตหา ตนั ขนึ้ ไป ทงั้ ซอื้ ขายแพและสตั วพาหนะดว ย
อน่ึงสญั ญาจะขายหรือจะซื้อทรพั ยสนิ อยา งใด ๆ ด่ังวามานี้กด็ ี คาํ ม่ันในการซือ้ ขายทรัพยสนิ เชนวาน้นั
กด็ ี ถามิไดมีหลกั ฐานเปน หนังสืออยา งหนึ่งอยา งใดลงลายมือชอ่ื ฝายผตู องรบั ผิดเปน สําคญั หรอื ไดวางประจาํ ไว
หรือไดช าํ ระหนีบ้ างสวนแลว ทานวาจะฟอ งรอ งใหบ ังคับคดหี าไดไ ม
ความหมายของการเชาซอ้ื
การเชาซือ้ หมายถงึ การที่เจาของนําสนิ ทรัพยออกใหเชาโดยมีเงอ่ื นไขทผ่ี เู ชาซื้อตอ งจายชาํ ระเงิน
เปน งวด ๆ ภายในกําหนดเวลา กรรมสทิ ธ์ิตวั สินทรพั ยจะโอนไปใหผ ูอนื่ กต็ อเมอ่ื ผซู อ้ื ไดจ ดั สงชําระคางวด
สุดทายครบถวน กรณีผซู ้ือผดิ นัดชําระหนี้ตงั้ แต 2 งวดติดตอ กัน ผูใหเชา ซ้อื มีสทิ ธทิ์ ี่จะยึดสนิ ทรัพยน ้ันกลับคนื
ได
สรปุ ลกั ษณะของการเชาซอ้ื
1. มบี ุคคลเกี่ยวขอ ง 2 ฝาย คือ ผูใหเชาซอื้ และผเู ชา ซือ้
2. ตองทําเปน หนงั สือสญั ญา
3. กรรมสทิ ธิ์ในสนิ คา ยังเปน ของผใู หเชา ซ้อื แตผ เู ชา ซ้อื มสี ิทธิเ์ ขา ครอบครองและใชประโยชนได
4. ผเู ชาซ้อื ตองชาํ ระเงนิ คา สนิ คาเปน งวด ๆ จนครบถวนตามสัญญา
5. ผูเชาซอ้ื จะมีกรรมสทิ ธิใ์ นสินทรพั ยเ ม่อื ชําระเงินครบตามสัญญา
6. ถา ผเู ชาซื้อไมส ามารถชาํ ระเงนิ งวดได ผใู หเ ชาซ้ือมสี ทิ ธิ์ยดึ สินคากลบั คนื มาไดตามมาตรา 574
ขอ แตกตางระหวา งการขายตามสญั ญาผอนชาํ ระและการขายตามสญั ญาเชา ซือ้
การขายผอนชําระ การขายโดยเชา ซอื้
1. กรรมสิทธ์ใิ นสินคาโอนเปนของผูซ อ้ื ทนั ที 1. กรรมสิทธ์ิในสนิ คา ยังคงเปน ของผใู หเชา
ในวนั ท่ีตกลงซอ้ื ขาย ซอื้ จะโอนเมือ่ ชําระคาสินคาครบถวน
2. ทําเปน หนงั สือสัญญา หรอื ไมทาํ หนังสอื 2. ตอ งทําเปนหนังสอื สญั ญาถา ไมท าํ ถอื เปน
เปนสญั ญากไ็ ด “โมฆะ”
3. ผขู ายสนิ คาไมมสี ิทธยิ์ ึดสนิ คาคืน มีสทิ ธ์ิ 3. ผขู ายมสี ิทธยิ์ ดึ สนิ คาคนื ถา ผูซอื้ ไม
แคเรียกรอ งใหช าํ ระเงินท่ีคางอยเู ทานัน้ สามารถชาํ ระเงนิ งวดตดิ ตอกนั 2 งวด
และยดึ เงินทชี่ ําระมาแลว ทง้ั หมด
ลักษณะการขายตามสัญญาเชา ซอ้ื และการขายตามสัญญาผอนชําระทแี่ ตกตางจากการขายปกติ
1. ระยะเวลาการผอนชาํ ระยาวกวาการขายสนิ คาเปน เงนิ เชื่อ คอื ประมาณ 6-36 เดอื น ทาํ ใหผ ูขาย
ผอนชาํ ระไมอ าจแนใ จในการเรยี กเก็บหนต้ี ามสมควร ทั้งน้ี เพราะการขายผอนชําระเปดโอกาสใหคนท่ัวไป
สามารถซอ้ื สนิ คาฟุม เฟอ ยได โดยที่ตนไมมีฐานะการเงนิ ดีพอที่จะสงเงนิ งวดได และบางรายกไ็ มตั้งใจจะชําระ
เงินงวดจนครบ นอกจากน้ัน ฐานะทางเครดติ ของลกู หน้อี าจเปล่ียนแปลงลงในชวงเวลาที่ยาวน้ันกไ็ ด
2. สิทธิการยึดสนิ คา คนื จากลูกหนีท้ ่ผี ิดนัดชาํ ระหนี้ ไมเปน หลักประกนั ท่ีเพียงพอแกผูขาย สําหรบั ผล
ขาดทนุ จากการยึดสนิ คาคืน เพราะสินคาทยี่ ึดคนื จาํ หนายออกไปใหม ไดราคาไมเ พยี งพอกบั เงนิ งวดท่คี างชําระ
อยู เนื่องจากสนิ คาน้นั เสอื่ มคาลงจากการใชหรือลาสมัย เปนตน ในกรณีท่ีคาของสนิ คาลดตํ่าลงกวาหนี้ทีค่ าง
อยู ลกู หนย้ี อ มไมสนใจชําระหนน้ี ้นั นอกจากนน้ั ถาเปน การขายบริการ เชน ขายตัว๋ โดยสารเคร่ืองบินโดยวธิ ี
ผอ นชําระ ผขู ายยอมไมอ าจใชสทิ ธิการยึดสนิ คาคืนได
3. คาใชจ ายเก่ียวกบั การขายผอนชําระสว นหน่งึ เกดิ ขน้ึ ในงวดบัญชภี ายหลังการขายสนิ คา นัน้ ซ่งึ
นอกจากคา ใชจา ยในการเก็บหนีแ้ ลว ยังอาจมดี อกเบีย้ จายในการจัดหาทนุ หมุนเวียนอีกดว ย ทาํ ใหการ
เปรยี บเทียบรายไดแ ละคาใชจายตอ งกระจายไปในงวดบัญชีหลายงวด
4. ในการคาํ นวณกําไรเพ่อื เสยี ภาษีเงนิ ไดน ิติบุคคล ประมวลรัษฎากรยอมใหค ํานวณกําไรสุทธิ
ประจาํ ปไดตามเกณฑเ งินงวดของสญั ญาผอ นชําระท่ีไดรับชําระหนใ้ี นแตล ะป ท้งั นเี้ พือ่ ใหภ าระภาษีตกอยใู นป
ท่ผี เู สยี ภาษมี คี วามสามารถชาํ ระภาษีได