100 สำ�นักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ “ตำบลนายม” พื้นที่ตำบลนายมในอดีตมีความกวางขวางเปนอยาง มากแตตอมาไดมีการขยายตัวของชุมชนกระจายออกไปมากขึ้นจึงมี การแยกการปกครองและตั้งตำบลขึ้นมาใหม ตำบลที่เคยเปนสวน หนึ่งของตำบลนายมมากอน ไดแก ตำบลวังชมภู ตำบลหวยสะแก และตำบลระวิง (สุภาพร แผลงมา, สัมภาษณ) ความเปนชุมทางการคาของบานนายมก็ไมไดมีความเปลี่ยน แปลงไปมากนัก จากขอมูลสัมภาษณยังพบวาในชวงครึ่งหลังของ พุทธศตวรรษที่ ๒๕ ลงมา บริเวณบานนายมยังมีการคาขาวทางเรือ อยูโดยจะมีทั้งเรือของพอคาในชุมชนและพอคาตางถิ่นนำเรือเขามาซื้อ ตนมะขามขนาดใหญ ที่ปากคลองวังชมภู ซึ่งจุด สังเกตเวลาเดินเรือมาถึง ปากคลองที่จะเลี้ยวเขาไป ยังชุมชนบานนายม
101 บานนายม พัฒนาการทางประวัติศาสตรของชุมชนโบราณแหงลุมน้ำ�ปาสัก เมืองเพชรบูรณ การเดินเรือหรือทำการคาขาวนั้นจะทำไดเพียงปละครั้ง คือ ชวงฤดูน้ำหลากเทานั้นดังที่ไดกลาวมาแลวกอนหนา เนื่องจากในแมน้ำ ปาสักมีตนไมและขอนไมลมทอดขามแมน้ำอยูเปนระยะ ทำใหชวงฤดู แลงยากตอการเดินเรือ เรือบรรทุกสินคาจึงสามารถขึ้นลองไดเพียง ปละครั้งเทานั้น (สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ, ๒๕๔๓: ๑๓๘) และการคาทางเรือยังเปนแรงจูงใจใหมีชาวจีนอพยพเขามาทำ การคาและตั้งถิ่นฐานอยูบริเวณบานนายม ชาวจีนตระกูล “แซสัว” ซึ่งภายหลังเปลี่ยนเปนนามสกุลภาษาไทยวา “นพมาก” ถือเปนกลุม ชาวจีนตระกูลใหญและมีบทบาททางการคาในบานนายมในอดีต (พินิจ นพมาก, สัมภาษณ) ภายหลังเมื่อมีการตัดถนนก็ทำใหวิถีชีวิตผูคนมีความสัมพันธ กับถนนมากขึ้น ประกอบกับน้ำในคลองวังชมภูก็ลดลง การคาทาง เรือก็คอยๆ หายไปในที่สุด ปจจุบันยังมีไมพายโบราณขนาดใหญเก็บ รักษาที่วัดพระนอน ซึ่งสะทอนใหเห็นวากอนหนานี้ชุมชนบานนายม มีการคาทางน้ำที่รุงเรืองมาก ขาวโดยจะจอดเรือใหญหรือเรือเอี้ยมจุนไวที่แมน้ำปาสักและนำเรือ หางยาวหรือเรือแจวเขามาตามคลองวังชมภูเพื่อลำเลียงขาวและสินคา ตางๆ จากชุมชนไปลงเรือใหญลงไปขายที่ปากเพรียวเขตเมืองสระบุรี (อบเชย ยินดี, สัมภาษณ) โดยที่บริเวณปากคลองวังชมภูไหลมา บรรจบกับแมน้ำปาสักนั้นจะมีตนมะขามขนาดใหญเปนจุดสังเกตเวลา เดินเรือ ปจจุบันตนมะขามตนนี้ยังคงยืนตนอยูที่ปากคลองทางทิศใต
102 สำ�นักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ
103 บานนายม พัฒนาการทางประวัติศาสตรของชุมชนโบราณแหงลุมน้ำ�ปาสัก เมืองเพชรบูรณ บานนายมถือเปนชุมชนโบราณเก าแก และมีความสำ คัญ แหงหนึ่งในพัฒนาการทางประวัติศาสตรทองถิ่นเมืองเพชรบูรณตั้ง แตพุทธศตวรรษที่ ๒๒ - ๒๓ เปนตนมา ดังปรากฏหลักฐานทาง ประวัติศาสตรโบราณคดีและศิลปกรรมที่พบอยูภายในบริเวณชุมชน บานนายมในปจจุบัน ซึ่งลวนแลวแตมีความนาสนใจทั้งสิ้น องคความรูหรือขอมูลที่เกิดขึ้นจากการศึกษาพัฒนาการ ทางประวัติศาสตรของชุมชนโบราณบานนายม ไมวาจะเปนจากเนื้อหา วิธีการที่ผูเขียนศึกษา จากนักวิชาการและนักประวัติศาสตรทองถิ่น ลวนแลวแตเปนสิ่งที่ชุมชนบานนายมควรนำไปตอยอดการศึกษาและ บูรณาการเพื่อการพัฒนาทองถิ่น แตไมใชวาจะยึดเอาความคิดเห็น ของผูเขียนหรือของผูใดผูหนึ่งมาใชเสมอไป หากแตทองถิ่นเองควรนำ ขอเสนอเหลานี้ไปประยุกตใชกับความคิดเห็นอื่นใหสอดคลองกับความ ตองการของทองถิ่นอยางที่ควรจะเปน คำวา “บูรณาการ” ในปจจุบันนี้เปนที่ไดยินกันบอยมากทั้งจาก สื่อตางๆ โดยเฉพาะอยางยิ่งตามหนวยงานราชการ การบูรณาการ คือการประยุกตองคความรูที่มีอยูแตเดิมใหเพิ่มคุณคาและเชื่อมโยง ตอนที่ ๑๐ บทสงทาย
104 สำ�นักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ สิ่งอื่นๆ ใหเกิดประโยชนสูงสุด องคความรูเกี่ยวกับโบราณสถาน ศิลปกรรมและประวัติศาสตรชุมชนบานนายมที่ผูเขียนไดรวบรวม และนำเสนอในสวนตางๆ ที่ผานมานั้น ก็สามารถนำองคความรูมา บูรณาการได โดยเฉพาะการนำมาเปนทุนทางสังคมที่สามารถใชใน การจัดการเปนแหล งเรียนรูหรือแหล งท องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร และศิลปกรรมในทองถิ่นจังหวัดเพชรบูรณได ปจจุบันการศึกษาประวัติศาสตรทองถิ่นมีความสำคัญควบคู กับงานพิพิธภัณฑทองถิ่น เพราะประวัติศาสตรทองถิ่นเปนรากฐานและ สามารถทำใหพิพิธภัณฑมีคุณคา มีความหมายตอชุมชนทองถิ่นและ เปนแหลงเรียนรูที่สำคัญดวย (สุภาภรณ จินดามณีโรจน, ๒๕๕๓: ๒๘) ดังนั้น ภายในชุมชนบานนายมเองควรจะมีการจัดทำพิพิธภัณฑ ทองถิ่นเพื่อเปนที่รวบรวมสิ่งของและองคความรูเกี่ยวกับทองถิ่นเพื่อ ใหเยาวชน นักเรียนและประชาชนทั่วไปไดศึกษาเรียนรู อันจะนำมา ซึ่งความภาคภูมิใจในทองถิ่นของตน ตลอดจนการจัดทำหลักสูตร ประวัติศาสตรทองถิ่นหรือหลักสูตรทองถิ่นที่เปนการนำองคความรู ในทองถิ่นมาบูรณาการประยุกตใชเพื่อคนในทองถิ่นอย างแทจริง เยาวชนในทองถิ่นจะไดรับขอมูลและมีความรูความเขาใจที่ถูกตองเกี่ยว กับทองถิ่น เปนการปลูกฝงใหเยาวชนมีความรูสึกรักบานเกิดมีความ ภาคภูมิใจในทองถิ่นของตน และมีจิตสำนึกในเชิงสาธารณะ รวมไป ถึงเปนการยกองคความรูทองถิ่นใหเปนที่ยอมรับและมีมาตรฐานใน การศึกษามากยิ่งขึ้นดวย
105 บานนายม พัฒนาการทางประวัติศาสตรของชุมชนโบราณแหงลุมน้ำ�ปาสัก เมืองเพชรบูรณ นอกจากนี้ ทางชุมชนบานนายมก็ควรรวมมือกับหนวยงาน ตางๆ ทั้งภาครัฐและภาคเอกชนในการประชาสัมพันธแหลงเรียนรู และแหล งท องเที่ยวเชิงประวัติศาสตรและศิลปกรรมของทองถิ่นให เปนที่รูจักมากขึ้น มีการจัดโปรแกรมทองเที่ยวภายในชุมชน ตลอด จนการอบรมมัคคุเทศกทองถิ่นเพื่อรองรับนักทองเที่ยวผูเขียนเชื่อวา ขอเสนอแนะเหลานี้คงไมยากเกินไปสำหรับชุมชนบานนายมที่จะรวมมือ กันบูรณาการทองถิ่นเพื่อสอดรับกับนโยบายทางการศึกษาและการ ทองเที่ยวชุมชนอยางยั่งยืน อันจะเปนการนำมาซึ่งความภาคภูมิใจของ คนในทองถิ่น มีความมั่นคงทางดานเอกลักษณวัฒนธรรมและนำ รายไดเขามาสูทองถิ่นไดอยางเปนรูปธรรม
106 สำ�นักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ บรรณานุกรม ก. เอกสารชั้นตนที่ตีพิมพแลว กรมศิลปากร. ประชุมจารึก ภาคที่ ๘ จารึกสุโขทัย. กรุงเทพฯ: กรม ศิลปากร, ๒๕๔๘. จารุบุตร เรืองสุวรรณ (สอบคน). พื้นเวียง. กรุงเทพฯ: สมาคม ประวัติศาสตรในพระราชูปถัมภสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี, ๒๕๒๕. ประชุมจดหมายเหตุเรื ่องปราบกบฏเวียงจันท. จัดพิมพในงาน พระราชทานเพลิงศพ เจาจอมมารดา หมอมราชวงศแสง รัชกาลที่ ๔ ณ เมรุวัดเบญจมบพิตร, ๒๔๗๓. ประชุมพงศาวดารฉบับกาญจนาภิเษก เลม ๒. กรุงเทพฯ: กอง วรรณกรรมและประวัติศาสตร กรมศิลปากร, ๒๕๔๒. ประชุมพงศาวดารฉบับกาญจนาภิเษก เล ม ๓. กรุงเทพฯ: กอง วรรณกรรมและประวัติศาสตร กรมศิลปากร, ๒๕๔๒. พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา (ภาคจบ). พระนคร: คลัง วิทยา, ๒๕๐๕. “พระไอยการตำแหนงนาทหารหัวเมือง”. ใน ประมวลกฎหมาย รัชกาล ที่ ๑ จุลศักราช ๑๑๖๖ พิมพตามฉบับหลวง ตรา ๓ ดวง เลม ๑. กรุงเทพฯ: เรือนแกวการพิมพ, ๒๕๒๙. จดหมายเหตุรัชกาลที่ ๓ เลม ๓. กรุงเทพฯ: หางหุนสวนสามัญนิติ บุคคลสหประชาพาณิชย, ๒๕๓๐.
107 บานนายม พัฒนาการทางประวัติศาสตรของชุมชนโบราณแหงลุมน้ำ�ปาสัก เมืองเพชรบูรณ จดหมายเหตุรัชกาลที่ ๓ เลม ๔. กรุงเทพฯ: หางหุนสวนสามัญ นิติบุคคลสหประชาพาณิชย, ๒๕๓๐. วินัย พงศศรีเพียร. พรรณนาภูมิสถานพระนครศรีอยุธยา เอกสาร จากหอหลวง (ฉบับความสมบูรณ). กรุงเทพฯ: อุษาคเนย, ๒๕๔๗. ศุภวัฒย เกษมศรี, พลตรี หมอมราชวงศ. พระราชพงศาวดารกรุง ศรีอยุธยา ฉบับเยเรเมียส ฟานฟลีต และผลงานคัดสรร พลตรี หมอมราชวงศ ศุภวัฒย เกษมศรี. กรุงเทพฯ: สมาคม ประวัติศาสตรในพระราชูปถัมภสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี, ๒๕๕๒. Santanee Phasuk and Philip Stott. ROYAL SIAMESE MAPS: War and Trade in Nineteenth Century Thailand. Bangkok: River Books, 2004. ข. หนังสือ กรมวิชชาธิการ กระทรวงธรรมการ. ปฏิทินสำหรับคนวันเดือนจันทร คติกับสุริยคติ แตปขาลจัตวาศก ร.ศ.๑ พ.ศ.๒๓๒๕ จ.ศ. ๑๑๔๔ ถึงปวอกจัตวาศก ร.ศ.๑๕๑ พ.ศ.๒๔๗๕ จ.ศ. ๑๒๙๔. พิมพครั้งที่ ๒. พระนคร: อักษรนิติ บางขุนพรหม, ๒๔๗๕. กำพล จำปาพันธ. ขาเจือง: กบฏไพร-ขบวนการผูมีบุญหลังสถาปนา พระราชอาณาเขตสยาม-ลานชาง. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ, ๒๕๕๕.
108 สำ�นักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ คะนะพาสาวันนะคะดีและมะนุดสาด มะหาวิทะยาไลแหงชาด. ตามหา ฮอยเจาอะนุวง. พิมพครั้งที่ ๒. เวียงจันทน: ลัดวิสาหะกิดโฮง พิมสึกสา, ๒๐๐๒. ชาญวิทย เกษตรศิริ (บรรณาธิการ). อยุธยา. พิมพครั้งที่ ๖. กรุงเทพฯ: มูลนิธิโตโยตาประเทศไทย, ๒๕๕๐. ดวงไช หลวงพะสี. สมเด็ดพะเจาอานุวง. พิมพครั้งที่ ๔. เวียงจันทน: โฮงพิมแหงลัด, ๒๐๐๑. ดารารัตน เมตตาริกานนท. ประวัติศาสตรลาวหลายมิติ. พิมพครั้ง ที่ ๒. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ, ๒๕๕๕. ต. อมาตยกุล. นิทานประวัติศาสตรและโบราณคดี. พระนคร: นิยม วิทยา, ๒๕๐๔. ถนอม อานามวัฒน และคณะ. ประวัติศาสตรไทยยุคกอนประวัติศาสตร ถึงสิ้นอยุธยา. กรุงเทพฯ: ภาควิชาประวัติศาสตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, ๒๕๑๘. ธวัช ปุณโณทก. พื้นเวียง: การศึกษาประวัติศาสตรและวรรณกรรม อีสาน. กรุงเทพฯ: สถาบันไทยคดีศึกษา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร, ๒๕๒๖. ธวัชชัย ชั้นไพศาลศิลป. แหลงโบราณคดีสมัยกอนประวัติศาสตรจังหวัด เพชรบูรณ. เพชรบูรณ: สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหา วิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ, ๒๕๕๕. ธีระวัฒน แสนคำ. ประวัติศาสตรทองถิ่นเมืองเพชรบูรณในประวัติศาสตร กรุงศรีอยุธยา. เพชรบูรณ: ไทยมีเดียเพชรบูรณ, ๒๕๕๘.
109 บานนายม พัฒนาการทางประวัติศาสตรของชุมชนโบราณแหงลุมน้ำ�ปาสัก เมืองเพชรบูรณ ธีระวัฒน แสนคำ. เมืองเพชรบูรณและเมืองหลมสักกับศึกเจาอนุวงศ. เพชรบูรณ: ไทยมีเดียเพชรบูรณ, ๒๕๕๖. มยุรี เหงาสีวัทน และเผยพัน เหงาสีวัทน. เจาอะนุ ๑๗๖๗ - ๑๘๒๙ ปะชาชนลาวและอาซีอาคะเน (เลื่องเกา, ปนหาใหม). เวียง จันทน: โฮงพิมแหงลัด, ๑๙๘๘. มารติน สจวต-ฟอกซ. จิราภรณ วิญญรัตน (แปล). ประวัติศาสตร ลาว. กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตรและ มนุษยศาสตร, ๒๕๕๓. โยซิยูกิ มาซูฮารา. ประวัติศาสตรเศรษฐกิจของราชอาณาจักรลาว ลานชาง สมัยคริสตศตวรรษที่ ๑๔ - ๑๗ จาก“รัฐการคา ภายในภาคพื้นทวีป” ไปสู “รัฐกึ่งเมืองทา”. กรุงเทพฯ: มติชน, ๒๕๔๖. รุงโรจน ธรรมรุงเรือง. พระพุทธปฏิมาสยาม. กรุงเทพฯ: มิวเซียม เพรส, ๒๕๕๓. วรางคณา นิพัทธสุขกิจ. หนังกวาง ไมฝาง ชาง ของปา: การคาอยุธยา สมัยพุทธศตวรรษที่ ๒๒ - ๒๓. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ, ๒๕๕๐. ศรีศักร วัลลิโภดม. เมืองโบราณในอาณาจักรสุโขทัย. พิมพครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ, ๒๕๕๒. สายชล สัตยานุรักษ. พุทธศาสนากับแนวคิดทางการเมืองในรัชสมัย พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟาจุฬาโลก (พ.ศ. ๒๓๒๕ - ๒๓๕๒). กรุงเทพฯ: มติชน, ๒๕๔๖. สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ. นิทานโบราณคดี. พิมพครั้งที่ ๑๕. กรุงเทพฯ: บรรณาคาร, ๒๕๔๓.
110 สำ�นักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ สุรศักดิ์ ศรีสำอาง. ลำดับกษัตริยลาว. พิมพครั้งที่ ๒. กรุงเทพฯ: สำนักโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแหงชาติ กรมศิลปากร, ๒๕๔๕. สุเนตร ชุตินธรานนท. สงครามคราวเสียกรุงศรีอยุธยา ครั้งที่ ๒ พ.ศ. ๒๕๑๐ ศึกษาจากพงศาวดารพมาฉบับราชวงศคองบอง. พิมพครั้งที่ ๘. กรุงเทพฯ: มติชน, ๒๕๕๒. สุรีพันธุ มณีวัต, คุณหญิง. ฐานสโมบูชา ฉบับสมบูรณ. พิมพครั้งที่ ๑๑. กรุงเทพฯ: ศิลปสยามบรรจุภัณฑและการพิมพ, ๒๕๕๙. สุวิทย ธีรศาศวัต. ประวัติศาสตรลาว ๑๗๗๙ - ๑๙๗๕. กรุงเทพฯ: สรางสรรค, ๒๕๔๓. ค. วารสารและบทความ วิชัย ตันกิตติกร. “พัชรบูรณ”. ใน โครงการศูนยสุโขทัยศึกษา สาขา วิชาศิลปศาสตร มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. สารานุกรมสุโขทัยศึกษา (เลม ๒ ผ - ฮ). นนทบุรี: มหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช, ๒๕๓๙. สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ. “เรื่องเที่ยวมณฑลเพ็ชรบูรณ” ใน กรมศิลปากร. เรื่องเที่ยวที่ตางๆ ภาค ๑ - ๕. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร, ๒๕๕๐. สุภาภรณ จินดามณีโรจน. “เทศกาลพิพิธภัณฑทองถิ่นครั้งที่ ๒ กับ การศึกษาประวัติศาสตรทองถิ่น”. ใน กาวไปดวยกัน. ปที่ ๖ ฉบับที่ ๓ มิถุนายน-กันยายน ๒๕๕๓.
111 บานนายม พัฒนาการทางประวัติศาสตรของชุมชนโบราณแหงลุมน้ำ�ปาสัก เมืองเพชรบูรณ ง. วิทยานิพนธ ขวัญเรือน จันทโรจนี. ความเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจของหัวเมือง ฝายเหนือในสมัยรัตนโกสินทรตอนตน (พ.ศ. ๒๓๒๕ - ๒๓๙๔). วิทยานิพนธปริญญามหาบัณฑิต ภาควิชาประวัติศาสตร บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, ๒๕๓๔. ธีระวัฒน แสนคำ. เมืองพิษณุโลก: ประวัติศาสตรทองถิ่นของหัวเมือง ใหญภายใตโครงสรางอำนาจรัฐแบบจารีต. วิทยานิพนธ ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม, ๒๕๕๔. จ. การสัมภาษณ ๑. พระอธิการรอง ปฺุญนาโค. อายุ ๕๖ ป. เจาอาวาส วัดพระนอน บานนายม ตำบลนายม อำเภอเมืองเพชรบูรณ จังหวัด เพชรบูรณ. สัมภาษณวันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๐. ๒. พระอธิการวิรัช อกฺกวณฺโณ. อายุ ๕๓ ป. เจาอาวาส วัดเกาะแกว บานนายม ตำบลนายม อำเภอเมืองเพชรบูรณ จังหวัด เพชรบูรณ. สัมภาษณวันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๐. ๓. พระเมธี ปฺญาวุฑฺโฒ. อายุ ๕๔ ป. พระวัดโบสถ โพธิ์ทอง บานนายม ตำบลนายม อำเภอเมืองเพชรบูรณ จังหวัด เพชรบูรณ. สัมภาษณวันที่ ๑๔ กุมภาพันธ ๒๕๕๖.
112 สำ�นักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ ๔. พระมาก เหล็กเพชร. อายุ ๗๙ ป. พระวัดเกาะแกว บานนายม ตำบลนายม อำเภอเมืองเพชรบูรณ จังหวัดเพชรบูรณ. สัมภาษณวันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๐. ๕. นางอบเชย ยินดี. อายุ ๗๗ ป. บานเลขที่ ๒๕ หมูที่ ๒ ตำบลนายม อำเภอเมืองเพชรบูรณ จังหวัดเพชรบูรณ. สัมภาษณ วันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๐. ๖. นางปูน มามี. อายุ ๗๘ ป. บานเลขที่ ๔๘/๒ หมูที่ ๑ ตำบลนายม อำเภอเมืองเพชรบูรณ จังหวัดเพชรบูรณ. สัมภาษณ วันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๐. ๗. นางรัชนี มณีพันธ. อายุ ๖๒ ป. บานเลขที่ ๑๒๓ หมูที่ ๔ ตำบลนายม อำเภอเมืองเพชรบูรณ จังหวัดเพชรบูรณ. สัมภาษณ วันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๐. ๘. นางสุภาพร แผลงมา. อายุ ๖๑ ป. บานเลขที่ ๒/๑ หมูที่ ๒ ตำบลนายม อำเภอเมืองเพชรบูรณ จังหวัดเพชรบูรณ. สัมภาษณวันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๐. ๙. นายสวาง จานสี. อายุ ๗๔ ป. บานเลขที่ ๕๕/๑ หมูที่ ๓ ตำบลนายม อำเภอเมืองเพชรบูรณ จังหวัดเพชรบูรณ. สัมภาษณ วันที่ ๑๔ กุมภาพันธ ๒๕๕๖. ๑๐. นายพินิจ นพมาก. อายุ ๕๓ ป. บานเลขที่ ๓ หมูที่ ๔ ตำบลนายม อำเภอเมืองเพชรบูรณ จังหวัดเพชรบูรณ. สัมภาษณ วันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๐.
113 บานนายม พัฒนาการทางประวัติศาสตรของชุมชนโบราณแหงลุมน้ำ�ปาสัก เมืองเพชรบูรณ เกี่ยวกับผู้เขียน นายธีระวัฒน แสนคำ ประธานกรรมการผูรับผิดชอบ หลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาสังคมศึกษา คณะครุศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย การศึกษา: ศศ.บ. (ประวัติศาสตร) มหาวิทยาลัยนเรศวร บธ.บ. (การทองเที่ยว) มหาวิทยาลัยนเรศวร ศศ.ม. (ประวัติศาสตร) มหาวิทยาลัยเชียงใหม พธ.ด. (รัฐประศาสนศาสตร) มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ตัวอยางผลงานวิชาการที่ผานมา วิทยานิพนธ เมืองพิษณุโลก: ประวัติศาสตรทองถิ่นของหัวเมืองใหญ ภายใตโครงสรางอำนาจรัฐแบบจารีต (๒๕๕๔) หนังสือ เมืองบางขลัง: พัฒนาการทางประวัติศาสตรพุทธศตวรรษ ที่ ๑๘ - พ.ศ. ๒๓๑๘ (๒๕๕๔)
114 สำ�นักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ หนังสือ เมืองเพชรบูรณและเมืองหลมสักกับศึกเจาอนุวงศ (๒๕๕๖) หนังสือ พระบรมธาตุนครชุม พระบรมธาตุเจดียแหงลุมน้ำปงตอนลาง (๒๕๕๗) หนังสือ ประวัติศาสตรทองถิ่นเมืองเพชรบูรณในประวัติศาสตร กรุงศรีอยุธยา (๒๕๕๘) หนังสือ วัดมหาชัย: ประวัติศาสตรและศิลปกรรม (๒๕๖๐) หนังสือ พระพุทธรูปโบราณในลุมแมน้ำหมันจังหวัดเลย (๒๕๖๐) หนังสือ พระมหาธรรมราชาลิไทย ปฐมมหาธรรมราชาแหงอาณาจักร สุโขทัย (๒๕๖๑) หนังสือ พระพุทธรูปสำคัญในจังหวัดเลย (๒๕๖๑) หนังสือ ประวัติศาสตรโบราณคดีรอบพื้นที่เชิงเขาภูกระดึง (๒๕๖๒) หนังสือ พัฒนาการทางประวัติศาสตรเมืองหนองบัวลำภู (๒๕๖๒) หนังสือ พัฒนาการทางประวัติศาสตรชุมชนโบราณในลุมแมน้ำเลย (๒๕๖๒) หนังสือ วิเชียรบุรี: ประวัติศาสตร สังคมและวัฒนธรรม (๒๕๖๓) ์