200 ส�ำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ ณ ปจจุบัน นายสมบัติ สินเชา ปราญชนักดนตรีอาวุโส วัย ๗๘ ป เปนผูที่สามารถเลนฟูวหลูวแหลแหลไดเพียงผูเดียว เปน เครื่องดนตรีประเภทเปาและดูด ชนิดหนึ่งของชาวลีซอ บานเพชรด�ำ ต�ำบลเขาคอ อ�ำเภอเขาคอ จังหวัดเพชรบูรณที่ก�ำลังจะไรผูสืบทอดวิชา เปาฟูวหลูวแหลแหล(แคนใหญ) เนื่องจากหลากหลายปจจัยมากมาย เชน ฝกหัดเลนยากกวาเครื่องดนตรีชนิดอื่นๆ จ�ำพวก ซือบือ สวนหนึ่งก็ อาจจะเพราะ ซือบือเลนงายและมีความสนุกกวา การหลั่งไหลวัฒนธรรม ภายนอกที่เขามา ยอมมีผลกระทบตอดนตรีของตน อยางดนตรีสากล การออกไปศึกษาและท�ำงานของคนรุนใหม ก็ยอมจะไดดนตรีแนวใหม เขามาในหมูบาน ซึ่งสงผลตอดนตรีดั้งเดิมประจ�ำเผาอยางหลีกเลี่ยง ไมได นายสมบัติ สินเชา กลาววา ตอนอายุประมาณ ๑๕ ป มีความ สนใจในเครื่องดนตรีฟูวหลูวแหลแหล (แคนใหญ) ที่เห็นพอเลนในงาน ประเพณีของหมูบาน เปนที่นาสนใจของทุกคน ดูมีเสนห จึงเริ่มฝก เลนฟูวหลูวแหลแหล โดยมีพอเปนผูถายทอดวิชา เมื่อเริ่มเลนจน ช�ำนาญก็คิดอยากมีเครื่องดนตรีเปนของตัวเอง ตนจึงติดตอไปที่ชาว มูเซอด�ำ เนื่องจากเปนกลุมชาติพันธุที่ผลิตฟูวหลูวแหลแหลในขณะนั้น ราคาอยูที่ ๒,๐๐๐ บาท เมื่อไดฟูวหลูวแหลแหล(แคนใหญ) เปนของตัวเองแลว ก็เริ่ม ฝกฝนอยางจริงจังเปนตนมา เครื่องดนตรีชนิดนี้จะใชบรรเลงแตจังหวะ ท�ำนอง ไมมีเนื้อรองประกอบเพลง ใชเลนในชีวิตประจ�ำวันทั่วไป
สมบัติเมืองเพชรบูรณ์ เล่ม ๓ 201 ฟูวหลูวแหลแหล (แคนใหญ) (ภาพโดย พิทักษ จันทรจิระ เมื่อ ๑๖ กุมภาพันธ ๒๕๖๑) เวลาไปท�ำไรที่สวน หรือหลังจากในชวงเวลาพักผอน ยามสังสรรคใช เปนสื่อในการจีบสาวอีกดวย รวมถึงเลนบรรเลงประกอบพิธีกรรมตาม ประเพณีของชาวลีซอตางๆ เมื่อเวลาผานไป ณ ปจจุบัน นายสมบัติ สินเชา ไมไดน�ำเครื่อง ดนตรีฟูวหลูวแหลแหล(แคนใหญ) ไปเลนในพิธีกรรมและประเพณี ของชาวลีซอ เนื่องจากอายุที่มากแลว เครื่องดนตรีตองใชพลังในการ บรรเลง จึงไมสามารถเขาไปรวมวงได
202 ส�ำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ สวนประกอบตางๆ ของฟูวหลูวแหลแหล (ภาพโดย พิทักษ จันทรจิระ เมื่อ ๑๖ กุมภาพันธ ๒๕๖๑) สวนประกอบต างๆ ของฟูวหลูวแหลแหลตามหมายเลข ๑. เถอะฟุว (ตัวปรับเสียงใหกองกังวาน) ๒. เถอะฟุว (ตัวปรับเสียงใหทุม) ๓. ล�ำตัวแคน (มีทั้งหมด ๕ ล�ำ ความยาวตางระดับตามเสียงสูงต�่ำ) ๔. น�้ำเตา นับแตอดีตจนถึงปจจุบันในหมูบานเพชรด�ำของชาวลีซอไมมี การปรับเปลี่ยนวัสดุของ ฟูวหลูวแหลแหล แตอยางใด ยังคงใชลูกน�้ำ เตา กับไมไผเฮี้ยในการท�ำ เครื่องดนตรีที่หายาก ราคาที่คอนขางสูง และเสียงของฟูวหลูวแหลแหลอาจไมไพเราะเทากับเครื่องดนตรีชนิดอื่นๆ ท�ำใหคน รุนใหมของชาวลีซอ ในหมูบานเพชรด�ำ ไมไดรับความสนใจเทาไรนัก ซึ่งอีกไมนานฟูวหลูวแหลแหล(แคนใหญ) คงเหลือไวเพียงแคต�ำนาน
สมบัติเมืองเพชรบูรณ์ เล่ม ๓ 203 นายสมบัติ สินเชา ปราญชนักดนตรีอาวุโส ข้อสังเกตที่น่าสนใจ คือ ชาวลีซอยังคงสืบทอดประเพณีวิถี ชีวิต แตในขณะเดียวกันผู ่ สืบทอดพิธีกรรมต ้ ่างๆ โดยเฉพาะนักดนตรี ล้วนแล้วแต่เป็นผู้อาวุโสของหมู่บ้าน ซึ่งต้องยอมรับว่าสังคมของชาว ลีซอถูกกระทบจนเกิดความเปลี่ยนแปลงไปตามกระแสหลัก หาก ขาดกระบวนการสืบทอดจากคนรุนเก่ ่าสูคนรุ่ นใหม ่ นี้ฟู ่วหลูวแหลแหล่ อาจกลายเป็นภาพของความทรงจ�ำที่ค่อยๆ เลือนลางไปจากสังคม ชาวลีซอ
204 ส�ำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ บรรณานุกรม บุคคลอางอิง เดชา สินจาง. (๒๕๖๐). ผูน�ำชาวลีซอและรองนายกองคการบริหาร สวนต�ำบลเขาคอ. สัมภาษณ, ๑๐ กุมภาพันธ. ธนานพ สินเชา. (๒๕๖๐). บานเพชรด�ำ ต�ำบลเขาคอ อ�ำเภอเขาคอ จังหวัดเพชรบูรณ. สัมภาษณ, ๑๖ กุมภาพันธ. สมบัติ สินเชา. (๒๕๖๐). อายุ ๗๘ ป บานเพชรด�ำ ต�ำบลเขาคอ อ�ำเภอเขาคอ จังหวัดเพชรบูรณ. สัมภาษณ, ๑๖ กุมภาพันธ.