พระราชกฤษฎีกา ก�าหนดบริเวณที่ดินป่าเขาใหญ่
48 49
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๑๑ อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๑๒
ี
ี
พ.ศ. ๒๕๐๓ - ๒๕๐๗ พ.ศ. ๒๕๐๗ - ๒๕๑๔
นายวิเชียร กุญชร ณ อยุธยา นายดุสิต พานิชพัฒน์
การศึกษา การศึกษา
นายวิเชียร กุญชร ณ อยุธยา จบการศึกษาจากโรงเรียนราชินี เป็นนักศึกษารุ่นแรกของโรงเรียนป่าไม้ จังหวัดแพร่ และได้รับ
และโรงเรียนอัสสัมชัญ เร่มเข้ารับราชการ ในกระทรวงเกษตราธิการ ทุน ก.พ. ไปศึกษาต่อด้านป่าไม้ที่ประเทศฟิลิปปินส์
ิ
พศ. ๒๔๖๗ ตั้งแต่เป็นข้าราชการชั้นผู้น้อย และเลื่อนขึ้นเป็นล�าดับจน
ได้ด�ารงต�าแหน่งรองปลัดกระทรวงเกษตร จนถึง พ.ศ. ๒๕๐๓ จึงทรง
พระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้ไปด�ารงต�าแหน่งอธิบดีกรมป่าไม้ ด�ารงต�าแหน่ง
๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๐๗ - ๓๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๑๔
ด�ารงต�าแหน่ง
๑๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๐๓ - ๓๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๐๗ เหตุการณ์ส�าคัญ
ี
พ.ศ. ๒๕๐๙ กรมป่าไม้เปล่ยนการให้อนุญาตทาไม้รายย่อย
�
เหตุการณ์ส�าคัญ เปนสัมปทาน หรือผูกขาดระยะยาว รวมทั้งจัดตั้ง “สถาบันวิจัยป่าไม้”
็
พ.ศ. ๒๕๐๓ จัดตั้งกองต�ารวจป่าไม้เป็นครั้งแรก
ึ
พ.ศ. ๒๕๐๓ ประกาศใช้ พ.ร.บ. สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า ซ่งเกิดจากความร่วมมือระหว่างรัฐบาลไทย และรัฐบาลสหพันธ์สาธารณรฐ ั
พ.ศ. ๒๕๐๓ กรมป่าไม้ ร่วมกับนิยมไพรสมาคม ก�าหนดให้วันที่ ๒๖ เยอรมน ี
ึ
�
ิ
ธันวาคม ของทุกปี เป็นวันคุ้มครองสัตว์ป่าแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๑๐ เร่มงานศูนย์เพาะชากล้าไม้ข้นเป็นแห่งแรกท ่ ี
ั
พ.ศ. ๒๕๐๔ จัดต้ง “หน่วยป้องกันรักษาป่า” (Forest ต�าบลแม่งาว อ�าเภองาว จังหวัดล�าปาง
Protection Unit) โดยจัดตั้งจ�านวน ๒๐ หน่วยเป็นปีแรก มีอุปกรณ์ พ.ศ. ๒๕๑๑ สร้าง “อนุสาวรีย์วีรชนป่าไม้” ขึ้นบริเวณด้าน
ในการปฏิบัติงานครบถ้วนสมบูรณ์กว่าแต่ก่อน หน้าอาคารเทียมคมกฤส เพื่อเป็นการประกาศเกียรติคุณของพนักงาน
พ.ศ. ๒๕๐๔ ขึ้นทะเบียนผู้เชี่ยวชาญของศาลด้านการพิสูจน์ไม้ ป่าไม้ผู้ประกอบคุณงามความดีและสูญเสียชีวิตเน่องจากการปฏิบัติงาน
ื
ิ
เป็นคร้งแรก จานวน ๓ นาย คือ นายเต็ม สมิตินันทน์ ทายทวีศักด์ ศรีบุร ี
�
ั
และนายพงศ์ โสโน ในหน้าที่ เมื่อวันสถาปนากรมป่าไม้ครบรอบ ๗๒ ปี วันที่ ๑๘ กันยายน
พ.ศ. ๒๕๐๔ ประกาศใช้ พ.ร.บ. อุทยานแห่งชาติ พ.ศ. พ.ศ. ๒๕๑๑
๒๕๐๔ ส่งผลให้เกิดการจัดตั้ง อุทยานแห่งชาติ เขาใหญ่ ภูกระดึง ในปี พ.ศ. ๒๕๑๒ เร่มโครงการปรับปรุงพันธุ์ไม้สน โดยความ
ิ
พ.ศ. ๒๕๐๕ และ ทุ่งแสลงหลวง ในปี พ.ศ. ๒๕๐๖ ร่วมมือระหว่างรัฐบาลไทย โดยกรมป่าไม้ และรัฐบาลเดนมาร์กโดย
พ.ศ. ๒๕๐๗ เพ่อให้การสงวนและคุ้มครองป่าเป็นไปอย่างม ี DANIDA (Danish International Development Agency) มีวัตถุประสงค์
ื
ประสิทธิภาพย่งข้น มีผลให้ พ.ร.บ. คุ้มครองสงวนป่าท้งสามฉบับยกเลิกไป เพ่ออนุรักษ์พันธุกรรม และพัฒนาพันธุ์ไม้สนส�าหรับอุตสาหกรรมเย่อ
ิ
ั
ึ
ื
ื
๑๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๐๗ รัฐบาลประกาศใช้ พ.ร.บ. ป่า การประชุมหารือระหว่างรัฐบาลไทย โดยกรมป่าไม้ และรัฐบาลเดนมาร์ก
ื
สงวนแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๐๗ เพ่อให้การสงวนและคุ้มครองป่าเป็นไป
ึ
ิ
ั
อย่างมีประสิทธิภาพย่งข้น มีผลให้ พ.ร.บ. คุ้มครองสงวนป่าท้งสาม
ฉบับยกเลิกไป
50 51
พ.ศ. ๒๕๑๔ กรมป่าไม้ได้รับความช่วยเหลือจากรัฐบาล
นิวซีแลนด์ ภายใต้แผนโคลัมโบให้จัดต้งโรงเรียนอบรมวนกรรม จังหวัด
ั
ตาก เพื่อใช้เป็นสถานที่ฝึกอบรมส�าหรับผู้ที่ประกอบอาชีพด้านป่าไม้
ในสาขาต่าง ๆ โดยเปิดอบรมหลักสูตร “หัวหน้าคนงานป่าไม้” เป็น
ี
ื
รุ่นแรก เม่อวันท่ ๙ มกราคม พ.ศ. ๒๕๑๔
อนุสาวรีย์วีรชนป่าไม้
การประชุมหารือระหว่างรัฐบาลไทย โดยกรมป่าไม้ และรัฐบาลเดนมาร์ก
50 51
ี
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๑๓ อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๑๔
ี
พ.ศ. ๒๕๑๔ - ๒๕๑๖ พ.ศ. ๒๕๑๖ - ๒๕๒๐
�
นายตรี กกกาแหง นายประดิษฐ์ วนาพิทักษ์
การศึกษา การศึกษา
จบการศึกษาวิชาการป่าไม้จากโรงเรียนวนศาสตร์ จังหวัดแพร่ จบการศึกษาวิชาการป่าไม้จากโรงเรียนวนศาสตร์ จังหวัดแพร่
ด�ารงต�าแหน่ง ด�ารงต�าแหน่ง
๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๑๔ - ๘ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๑๖ ๘ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๑๖ - ๑๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๒๐
เหตุการณ์ส�าคัญ เหตุการณ์ส�าคัญ
ิ
ั
�
พ.ศ. ๒๕๑๕ แก้ไขเพ่มเติมบทบัญญัติของพระราชบัญญัต พ.ศ. ๒๕๑๗ ประกาศพระราชกฤษฎีกากาหนดเขตรักษาพนธุ์
ิ
สงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. ๒๕๐๓ บางมาตราให้รัดกุมขึ้น และ สัตว์ป่าในปี พ.ศ. ๒๕๑๗ จานวน ๔ เขต คือ (๑) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า
�
ออกกฎกระทรวง ฉบับที่ ๖ ก�าหนดชนิดของสัตว์ป่าคุ้มครองประเภท ทุ่งใหญ่นเรศวร จังหวัดกาญจนบุรีและตาก (๒) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า
ที่ ๑ และประเภทที่ ๒ เขาเขียวและเขาชมพู่ จังหวัดชลบุรี (๓) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าคลองแสง
พ.ศ. ๒๕๑๖ จัดตั้ง ศูนย์ศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าเขาเขียว จังหวัดสุราษฎร์ธานี และ (๔) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูหลวง จังหวัดเลย
ขึ้นเป็นแห่งแรก ที่ต�าบลบางพระ อ�าเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี พ.ศ. ๒๕๑๘ ประกาศจัดตั้งเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูวัว จังหวัด
พ.ศ. ๒๕๑๖ ประเทศไทยเข้าร่วมเป็นภาคีอนุสัญญาว่าด้วย หนองคาย
ึ
การค้าระหว่างประเทศ ซ่งชนิดสัตว์ป่าและพืชป่าท่ใกล้สูญพันธุ์ (CITES) พ.ศ. ๒๕๒๐ จัดต้งศูนย์ศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่า ๓ แห่ง คือ
ี
ั
๑๖ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๑๖ กองทัพเรือสัตหีบได้ท�าการปลูก (๑) ศูนย์ศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าเชิงดอยสุเทพ จังหวัดเชียงใหม่
สร้างสวนป่าสัก พื้นที่ ๒๐ ไร่ ในการนี้สมเด็จพระนางเจ้าร�าไพพรรณี (๒) ศูนย์ศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าเขาท่าเพชร จังหวัดสุราษฎร์ธาน ี
�
พระบรมราชินีในรัชกาลท่ ๗ เสด็จเป็นองค์ประธานในพิธี นับเป็น (๓) ศูนย์ศึกษาธรรมชาติและสัตว์ป่าเขานาพุ จังหวัดกาญจนบุร ี
ี
้
ิ
ั
ี
ั
คร้งแรกท่ หน่วยงานอ่น นอกเหนือจากกรมป่าไม้และรัฐวิสาหกิจ พ.ศ. ๒๕๒๐ ประกาศจัดต้งอุทยานแห่งชาติเพ่มอีก ๑ แห่ง คือ
ื
ี
ท่ประกอบการด้านป่าไม้ ริเร่มปลูกป่าข้น อุทยานแห่งชาติเขาคิชฌกูฏ จังหวัดจันทบุร ี
ิ
ึ
52 53
พ.ศ. ๒๕๒๒ มีประกาศพระราชกฤษฎีกาจัดต้งอุทยานแห่งชาต ิ
ั
ี
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๑๕ เพ่มจานวน ๒ แห่ง คือ อุทยานแห่งชาติลานสาง จังหวัดตาก และ
�
ิ
พ.ศ. ๒๕๒๐ - ๒๕๒๓ อุทยานแห่งชาติภูเรือ จังหวัดเลย
พ.ศ. ๒๕๒๒ กรมป่าไม้จัดตั้ง หน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ
สังกัดอุทยานแห่งชาติ เพ่อเป็นการป้องกันและปราบปรามผู้ละเมิด
ื
นายถนอม เปรมรัศม พ.ร.บ. ป่าไม้ พ.ศ. ๒๔๘๔
ี
๒๕ มีนาคม ๒๕๒๓ เวลา ๐๙.๑๙ น. สมเด็จพระสังฆราช
เสด็จเป็นองค์ประธานในพิธีวางศิลาฤกษ์สร้างอาคาร “อนุสรณ์ป่าไม้
การศึกษา ๘๔ ปี” และท�าพิธีเปิดอาคารเมื่อในวันที่ ๑๘ กันยายน พ.ศ. ๒๕๒๓
จบการศึกษาวิชาการป่าไม้จากโรงเรียนวนศาสตร์ จังหวัดแพร่ ซึ่งเป็นวันคล้ายวันสถาปนากรมป่าไม้ครบรอบ ๘๔ ปี
และได้รับทุน ก.พ. ไปศึกษาวิชาการป่าไม้ระดับปริญญาตรีและโท พ.ศ. ๒๕๒๓ กรมป่าไม้มีนโยบายการแก้ไขปัญหาการลักลอบ
ี
ท่มหาวิทยาลัยมิชิแกน ประเทศสหรัฐอเมริกา ตัดไม้ และบุกรุกแผ้วถางป่าไม้ของชาติ โดยให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วม
ในการป้องกันรักษา จึงได้จัดทาโครงการฝึกอบรมราษฎรอาสาสมัคร
�
�
�
ดารงตาแหน่ง ป้องกันรักษาป่าตามท้องถิ่นต่าง ๆ เรียกว่า “โครงการฝึกอบรมราษฎร
๑๕ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๒๐ - พ.ศ. ๒๕๒๓ อาสาสมัครป้องกันรักษาป่า” โดยจัดขึ้นครั้งแรกที่จังหวัดสกลนคร
พ.ศ. ๒๕๒๓ ด�าเนินการก่อสร้างอนุสาวรีย์หลวงวิลาสวันวิท
เหตุการณ์สาคัญ (เมธ รัตนประสิทธิ์) ผู้ก่อตั้ง โรงเรียนป่าไม้ จังหวัดแพร่ และมีพิธีเปิด
�
�
พ.ศ. ๒๕๒๐ ประกาศพระราชกฤษฎีกากาหนดเขตรักษา อนุสาวรีย์ เมื่อวันที่ ๕ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๓
พันธุ์สัตว์ป่า จ�านวน ๔ แห่ง คือ (๑) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาบรรทัด
จังหวัดสตูล และสงขลา (๒) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ายอดโดม จังหวัด
อุบลราชธานี (๓) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเมี่ยง-ภูทอง จังหวัดอุตรดิตถ์
และพิษณุโลก (๔) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาอ่างฤาไน จังหวัดฉะเชิงเทรา
ื
ี
พ.ศ. ๒๕๒๐ คณะรัฐมนตรีได้มีมติเม่อวันท่ ๘ มิถุนายน
พ.ศ. ๒๕๒๐ ให้ถือเอาวันวิสาขบูชาของทุกปีเป็น “วันต้นไม้ประจ�าปี
ของชาติ”
พ.ศ. ๒๕๒๑ ประกาศเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเพ่มอีก ๖ เขต
ิ
คือ (๑) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ (๒) เขต
รักษาพันธุ์สัตว์ป่าโตนงาช้าง จังหวัดสงขลา และสตูล (๓) เขตรักษาพันธ ุ์
สัตว์ป่าพนมดงรัก จังหวัดศรีสะเกษ และสุรินทร์ (๔) เขตรักษาพันธุ์
สัตว์ป่าสาละวิน จังหวัดแม่ฮ่องสอน (๕) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแม่นาภาช ี
�
้
จังหวัดราชบุรี (๖) เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแม่ตื่น จังหวัดเชียงใหม่
อาคารอนุสรณ์ป่าไม้ ๘๔ ปี
52 53
ี
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๑๖
พ.ศ. ๒๕๒๓ - ๒๕๒๖
นายพงศ์ โสโน
การศึกษา
ปริญญาตรี วนศาสตรบัณฑิต (เกียรตินิยมอันดับ ๒)
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ด�ารงต�าแหน่ง
๑๕ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๓ - ๓๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๒๖
เหตุการณ์ส�าคัญ
พ.ศ. ๒๕๒๔ ได้รับความช่วยเหลือจากประเทศแคนาดา
ั
จัดต้งศูนย์เมล็ดพันธุ์ไม้ป่าอาเซียน - แคนาดา (ASEAN - Canada
Forest Tree Seed Centre) ที่อ�าเภอมวกเหล็ก จังหวัดสระบุรี
พ.ศ. ๒๕๒๕ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหา
�
ภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงมีพระราชดาริ ให้
�
้
กรมป่าไม้ดาเนินโครงการช่วยเหลือราษฎรให้มี สิทธิทากินในพนที่
�
ื
ี
ื
ี
เขตป่าสงวนแห่งชาติ หรือพ้นท่ป่าท่ทางราชการได้จาแนกไว้ให้เป็นพ้นท ่ ี
ื
�
ป่าไม้ถาวรของชาติ โดยพระราชทานชื่อย่อของ โครงการว่า สทก. อาคารศูนย์วิจัยและฝึกอบรมการป่าไม้
พ.ศ. ๒๕๒๕ ได้รับความช่วยเหลือทางด้านวิชาการจาก
สานักงาน JICA (Japan International Cooperation Agency) ๒๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๒๖ ประเทศไทยได้ลงนามเป็นภาค ี
�
ประเทศญี่ปุ่น จัดตั้งศูนย์ห้องปฏิบัติการกลาง การวิจัยและฝึกอบรม อนุสัญญาว่าด้วยการค้าระหว่างประเทศ ซึ่งชนิดพันธุ์สัตว์ป่าและพืชป่า
การป่าไม้ (Central Forest Research Laboratory and Training ที่ใกล้สูญพันธุ์ (Convention on International Trade in Endangered
Centre) ซึ่งเป็นโครงการช่วยเหลือแบบให้เปล่าจากประเทศญี่ปุ่น Species of Wild Fauna and Flora : CITES) เป็นล�าดับที่ ๗๘
54 55
ี
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๑๗ อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๑๘
ี
พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๒๕๒๘ พ.ศ. ๒๕๒๘ - ๒๕๓๑
นายจานงค์ โพธิสาโร นายชานิ บุณโยภาส
�
�
การศึกษา การศึกษา
อนุปริญญาวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ พ.ศ. ๒๔๙๑ สาเร็จการศึกษาจากคณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตร
�
ิ
และได้รับปริญญาเทคโนโลยีการเกษตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักด์ จาก ศาสตร์และได้รับทุนไปศึกษาปริญญาเอกทางวิทยาศาสตร์ (ป่าไม้)
สถาบันเทคโนโลยีการเกษตรแม่โจ้ พ.ศ. ๒๕๒๘ มหาวิทยาลัยฮัมบูร์ก สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี
ด�ารงต�าแหน่ง ด�ารงต�าแหน่ง
๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๖ - ๓๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๒๘ ๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๘ - ๑๔ กันยายน พ.ศ. ๒๕๓๑
เหตุการณ์ส�าคัญ เหตุการณ์ส�าคัญ
๑๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๒๖ พิธีเปิดศูนย์วิจัยและฝึกอบรม ๒๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๒๘ คณะรัฐมนตรี อนุมัติให้ แต่งตั้ง
�
�
ี
�
้
การปลูกสร้างสวนป่า ท่ตาบลอุดมทรัพย์ อาเภอวังนาเขียว จังหวัด คณะกรรมการนโยบายแห่งชาติขึ้น โดยมีนายพิชัย รัตตกุล รองนายก
ึ
นครราชสีมา ซ่งได้รับการสนับสนุนงบประมาณในการก่อสร้างจาก รัฐมนตรี เป็นประธานกรรมการ เสนอคณะรัฐมนตรีและมีมติเห็นชอบ
ี
รัฐบาลญ่ปุ่น (JICA) โดยมี ฯพณฯ พลเอก เปรม ติณสูลานนท์ นายก เมื่อวันที่ ๓ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๘ ก�าหนดให้มีพื้นที่ป่าไม้ทั่วประเทศ
ี
รัฐมนตรี ให้เกียรติมาเป็นประธานในพิธีเปิด ปัจจุบันคือ สถาน อย่างน้อยอัตราร้อยละ ๔๐ ของพื้นที่ประเทศ โดยแบ่งเป็นป่าเพื่อการ
�
วนวัฒนวิจัยสะแกราช สังกัดสานักวิจัยและพัฒนาการป่าไม้ อนุรักษ์ ร้อยละ ๒๕ ของพื้นที่ประเทศ
พ.ศ. ๒๕๒๖ - พ.ศ. ๒๕๒๘ ประกาศพระราชกฤษฎีกาจัด ๒๐ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๒๙ กรมป่าไม้จัดต้งสานักงานส่งเสริม
�
ั
ตั้งอุทยานแห่งชาติ จ�านวน ๔ แห่ง คือ (๑) อุทยานแห่งชาติหาดนพรัตน์ การปลูกป่าเอกชน เพ่อรับผิดชอบงานด้านส่งเสริมให้เอกชนปลกป่าไว้
ู
ื
ี
ธารา-หมู่เกาะพีพี จังหวัดกระบ่ (๒) อุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า ใช้สอยและเชิงพาณิชย์
จังหวัดพิษณุโลกและเลย (๓) อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตรา จังหวัด พ.ศ. ๒๕๓๐ ส่งเสริมให้ราษฎรให้มีบทบาทในการป้องกัน
ตรังและสตูล (๔) และอุทยานแห่งชาติภูเก้า-ภูพานค�า จังหวัดอุดรธานี และบารุงรักษาป่า โดยการฝึกอบรมอาสาสมัครป้องกันรักษาป่า (อส.ป.)
�
และขอนแก่น และโครงการฝึกอบรมเยาวชนเพ่อการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ (ย.ช.ป.)
ื
๓ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๒๘ คณะรัฐมนตรีมีการเห็นชอบ นอกจากน้ได้จัดต้งหมู่บ้านป่าไม้ เพื่ออพยพราษฎรให้ออกมานอก
ี
ั
ี
ื
�
�
ื
ื
นโยบายป่าไม้แห่งชาติ เน้อหาสาคัญ คือ การกาหนดให้มีพ้นท่ป่าไม้ เขตพ้นท่ป่า
ี
ั
ี
ื
ท่วประเทศอย่างน้อย ร้อยละ ๔๐ ของพ้นท่ประเทศ แบ่งเป็นป่า
ื
ี
เพ่อการอนุรักษ์ ร้อยละ ๒๕ ของพ้นท่ประเทศ และป่าเพ่อเศรษฐกิจ
ื
ื
ี
ื
ร้อยละ ๑๕ ของพ้นท่ประเทศ
54 55
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๑๙ อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๒๐
ี
ี
พ.ศ. ๒๕๓๑ พ.ศ. ๒๕๓๑ - ๒๕๓๒
(รักษาราชการแทน (รักษาราชการแทน
อธิบดีกรมป่าไม้) อธิบดีกรมป่าไม้)
นายเกษม จันทร์แก้ว นายยุกติ สาริกะภูต
ิ
การศึกษา การศึกษา
วนศาสตรบัณฑิต (เกียรตินิยม) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ปริญญาตรีกสิกรรมและสัตวบาล มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ปริญญาโทสาขาจัดการลุ่มน�้า มหาวิทยาลัยโคโลราโด และปริญญาเอก ปริญญาโทเกษตร จากมหาวิทยาลัยมิสซิสซิปปี้ ประเทศสหรัฐอเมริกา
ด้านอุทกวิทยาป่าไม้ มหาวิทยาลัยวอชิงตัน ประเทศสหรัฐอเมริกา
ด�ารงต�าแหน่ง
ด�ารงต�าแหน่ง รักษาราชการแทนอธิบดีกรมป่าไม้ ๒๗ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๓๑
รักษาราชการแทนอธิบดีกรมป่าไม้ ๑๕ กันยายน - ๒๖ - ๓๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๓๒
ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๓๑
เหตุการณ์ส�าคัญ
เหตุการณ์ส�าคัญ ๑๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๒ รัฐบาลสมัย พลเอก ชาติชาย
ั
ื
ั
พ.ศ. ๒๕๓๑ เม่อได้รับการแต่งต้งให้รักษาราชการแทน ชุณหะวัณ เป็นนายกรัฐมนตรี และพลตรี สน่น ขจรประศาสน์ เป็นรัฐมนตรี
อธิบดีกรมป่าไม้ ได้ต้งเป้าหมายไว้ว่า “จะสร้างงานทางวิชาการให้ ว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ มีค�าสั่งปิดป่า และยกเลิกการท�าไม้
ั
�
ี
ื
เป็นงานท่สาคัญของป่าไม้เมืองไทย” และเม่อมีพระบรมราชโองการ ของผู้รับสัมปทาน ท้งน้ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพล
ี
ั
�
โปรดเกล้าฯ แต่งตั้งอธิบดีกรมป่าไม้คนใหม่ ท่านได้กลับไปรับราชการ อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงลงพระปรมาภิไธยใน พระราชกาหนด
ิ
เป็น หัวหน้าภาควิชาอนุรักษ์วิทยา คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัย แก้ไขเพ่มเติม พ.ร.บ.ป่าไม้ ๒๔๘๔ โดยประกาศใน ราชกิจจานุเบกษา เล่ม
ื
เกษตรศาสตร์ ๑๐๖ ตอนท่ ๘ เม่อวันท่ ๑๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๒ มีผลให้ทุกสัมปทาน
ี
ี
พ.ศ. ๒๕๓๑ ด้วยเหตุที่ ศ.ดร.เกษม จันทร์แก้ว เป็นหนึ่งใน ส้นสุดลงทุกพ้นท่ ต่อมาคณะรัฐมนตรีอนุมัติให้ วันท่ ๑๔ มกราคม
ี
ิ
ื
ี
คณะกรรมการป่าไม้แห่งชาติ ได้มีนโยบาย “สร้างงานทางวิชาการให้ ของทุกปี เป็นวันอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของชาติ
เป็นงานที่ส�าคัญของป่าไม้เมืองไทย”
พ.ศ. ๒๕๓๑ ศ.ดร.เกษม จันทร์แก้ว สั่งการให้มีการส�ารวจ
ทรัพยากรป่าไม้และสิ่งแวดล้อมทั่วประเทศ
56 57
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๒๑ ซึ่งคนรุ่นหลังยังเคารพและนับถือ
ี
พ.ศ. ๒๕๓๒ - ๒๕๓๔ ในการท�างานของท่าน ทุกวันที่ ๑
กันยายน ของทุกปี จะมีงานระลึก
ถึงคุณความดีของนายสืบ นาคะ
นายไพโรจน์ สุวรรณกร เสถียร จนถึงปัจจุบัน
พ.ศ. ๒๕๓๔ จัดต้งหน่วย
ั
การศึกษา ป้องกันรักษาป่า ในสังกัดป่าไม้เขต
ปริญญาตรีด้านป่าไม้ (BS.F.) จากมหาวิทยาลัยหลุยส์เซียนา ต่าง ๆ ท่วประเทศ ๒๑ เขต ๒๔๓
ั
สเตท ประเทศสหรัฐอเมริกา หน่วย และเพ่มเป็น ๕๒๗ หน่วย
ิ
ื
โดยมีหน้าท่รับผิดชอบ พ้นท่ป่า อนุสาวรีย์ นายสืบ นาคะเสถียร
ี
ี
ด�ารงต�าแหน่ง โครงการในท้องที่ประมาณ ๒๐๐ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง
๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๓๒ - ๓๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๓๔ ตารางกิโลเมตร/หน่วย
เหตุการณ์ส�าคัญ เกียรติประวัติ
พ.ศ.๒๕๓๒ รัฐบาลประกาศให้ปี พ.ศ.๒๕๓๒ - ๒๕๓๔ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๕ ไอยูซีเอ็น (IUCN) หรือชื่อเต็มว่า สหภาพ
เป็นปีแห่งการป้องกันและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ กรมป่าไม้มีการ ระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (International Union for
ี
ี
�
ประสานงานและผนึกกาลังกองทัพภาค และส่วนราชการท่เก่ยวข้อง Conservation of Nature) ได้จัดงานฉลองครบรอบ ๑๐๐ ปี แห่ง
ี
�
�
ื
ในการป้องกันรักษาป่า โดยจัดลาดับความสาคัญของพ้นท่เป้าหมาย การก่อก�าเนิดอุทยานแห่งชาติในสหรัฐอเมริกา ในงานดังกล่าวได้มี
�
ี
ื
ี
และดาเนินการตามแผนการอพยพราษฎรท่บุกรุกพ้นท่ป่าสมบูรณ์ และ พิธีประกาศ มอบรางวัลให้อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ในประเทศไทย
แผนการจัดที่ดินท�ากินอย่างเคร่งครัด ว่าเป็นหนึ่งในห้าของอุทยานแห่งชาติดีที่สุดในโลก โดยมีนายไพโรจน์
พ.ศ. ๒๕๓๓ ปรับปรุงหน้าที่และโครงสร้างกรมป่าไม้ โดยให้ สุวรรณกร หัวหน้าอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ เป็นผู้รับมอบรางวล
ั
ส่วนราชการบริหารส่วนกลาง ประกอบด้วย ส�านักงานเลขานุการกรม เหรียญบรอนซ์พิเศษ ๑๐๐ ปี กับเช็คมูลค่า ๕๐๐ ดอลลาร์ นับเป็น
�
�
มีหน่วยงานระดับกอง ๖ กอง และสานัก ๕ สานัก ส่วนภูมิภาค ประกอบด้วย เกียรติประวัติของ นายไพโรจน์ สุวรรณกรและกรมป่าไม้
ส�านักงานป่าไม้เขต ๒๑ เขต ส�านักงานป่าไม้จังหวัด ๗๕ จังหวัด และ
ส�านักงานป่าไม้อ�าเภอ ๕๒๔ อ�าเภอ
วันที่ ๑ กันยายน พ.ศ. ๒๕๓๓ นายสืบ นาคะเสถียร หัวหน้า
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จังหวัดอุทัยธานี ในฐานะเปนทรัพยากร
็
ี
บุคคลท่มีคุณค่าของกรมป่าไม้ และของประเทศด้านการอนุรักษ์
ป่าไม้ และสัตว์ป่า ทาอัตวินิบาตกรรมเสียชีวิต สงผลใหเกดกระแสตนตวใน
่
้
ิ
�
ั
่
ื
ั
�
การอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า อย่างกว้างขวาง นาไปสู่การจัดต้ง
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่-ห้วยขาแข้ง เป็นมรดกโลกในปี พ.ศ. ๒๕๔๓
56 57
๒๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๓๕ พระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครอง
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๒๒ สัตว์ป่า พ.ศ. ๒๕๓๕
ี
พ.ศ. ๒๕๓๔ - ๒๕๓๕
พ.ศ. ๒๕๓๕ ตราพระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการของ
ี
กรมป่าไม้ ได้ปรับเปล่ยนกองวิจัยผลิตผลป่าไม้ ส่วนวิจัยและพัฒนา
นายทิวา สรรพกิจ ผลิตผลป่าไม้ สังกัดส�านักวิชาการป่าไม้
พ.ศ. ๒๕๓๕ เร่งรัดการออกกฎหมายและระเบียบเก่ยวกับ
ี
ป่าไม้ มีการออกกฎหมายและระเบียบใหม่ ๆ ดังนี้
การศึกษา ๑. พระราชบัญญัติสวนป่า พ.ศ. ๒๕๓๕ เพื่อส่งเสริมให้มีการ
อนุปริญญาวนศาสตร์ จากวิทยาลัยวนศาสตร์ มหาวิทยาลัย ปลูกสร้างสวนป่า เพ่อการค้าในที่ดินของรัฐและของเอกชนให้กว้างขวาง
ื
เกษตรศาสตร์ ยิ่งขึ้น และเพ่อคุ้มครองสิทธิการทาไม้หวงห้ามท่ได้จากการปลกสร้าง
�
ื
ู
ี
�
ี
ั
สวนป่า ให้ผู้ท่จะทาการปลูกสร้างสวนป่า มีความม่นใจในการลงทุน
ด�ารงต�าแหน่ง มากข้น
ึ
๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๓๔ - ๓๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๓๕ ๒. พระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. ๒๕๓๕
ื
เพ่อปรับปรุงมาตรการในการสงวน และคุ้มครองสัตว์ป่าให้เป็นไป
เหตุการณ์ส�าคัญ อย่างเหมาะสมกับสภาพปัจจุบัน และสอดคล้องกับข้อตกลง ระหว่าง
๒๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๓๕ สถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชียทูลเกล้าฯ ประเทศ ประกอบกับต้องเร่งการขยายพันธุ์สัตว์ป่าและด�าเนินการสงวน
ถวาย “เหรียญทองเฉลิมพระเกียรติคุณ” แด่พระบาทสมเด็จพระบรม และคุ้มครองสัตว์ป่าควบคู่กันไป
ชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จ
พระนางเจ้าสิริกิต์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
ิ
ในฐานะท่ทรงมีพระปรีชาสามารถในการพิทักษ์ส่งแวดล้อม และด้วย
ิ
ี
พระราชกรณียกิจของพระองค์ท่าน ตลอดระยะเวลา อันยาวนานจนเป็น
ี
ท่ประจักษ์แก่พสกนิกร และประชาคมโลก
๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๓๕ โครงการส่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ
ิ
ทูลเกล้าฯ ถวายเหรียญทองเกียรติยศด้านส่งแวดล้อม (The UNEP Gold
ิ
Medal of Distinction) พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพล
อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรม
ราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
๑๓ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๓๕ ประกาศใช้พระราชบัญญัติสวนป่า
พ.ศ. ๒๕๓๕
58 59
ี
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๒๓
พ.ศ. ๒๕๓๕ - ๒๕๓๘
ี
นายผ่อง เล่งอ
้
การศึกษา
ป ริญญาตรี (วนศาสตรบัณฑิต) จากคณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัย
เกษตรศาสตร์ และปริญญาโทจากมหาวิทยาลัยมอนตานา ประเทศ
สหรัฐอเมริกา
จัดตั้ง สวนรุกชาติภูขาว จังหวัดเลย และออกพระราชกฤษฎีกาก�าหนด
้
ด�ารงต�าแหน่ง เขตรักษาพันธุสัตวปาคลองพระยา จังหวัดสุราษฎรธานี และเขตรักษา
์
่
์
์
๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๕ - ๒๑ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๓๘ พันธุสัตวปาเขาประ - บางคราม จังหวัดตรัง กระบี่ รวมทั้งจัดตั้งศูนย ์
่
์
์
ุ
ี
พันธ์ไม้ป่าชายเลนท่ ๓ จังหวัดนครศรีธรรมราช และศูนย์ผลิตเมล็ด
เหตุการณ์ส�าคัญ ไมปาชายเลนที่ ๔ จังหวัดสตูล
่
้
๒๙ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๕ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรม พ.ศ. ๒๕๓๗ โครงการปลูกป่าถาวรเฉลิมพระเกียรติพระบาท
ิ
ี
ราชนนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ สมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
ราชเลขานุการในพระองค์ อัญเชิญพระราชกระแสในพระองค์ มายัง เน่องในวโรกาส ทรงครองราชย์ ปีท่ ๕๐ โดยชักชวนให้ภาคเอกชนและ
ื
ี
ื
ื
ี
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ให้หามาตรการยับยั้งการท�าลายป่า และ ประชาชนทุกหมู่เหล่า ร่วมกันปลูกป่าในเขตพ้นท่ป่าอนุรักษ์ที่เส่อมโทรม
ั
้
�
�
เร่งฟื้นฟูสภาพต้นนาลาธารโดยด่วน และทรงมีรับส่งถึงแนวทางการ จานวน ๕ ล้านไร่ ภายในระยะเวลา ๓ ปี (พ.ศ. ๒๕๓๗ - ๒๕๓๙) รวมท้ง ั
�
จัดการพื้นที่ให้ได้ผลผลิตเพียงพอต่อการเลี้ยงตัวเอง โดยส่งนักวิชาการ การปลูกป่าในเขตเมือง พื้นที่สาธารณประโยชน์ สองข้างถนน สองฝั่ง
ี
ิ
ี
ุ
ทกแขนงท่เก่ยวข้องเข้าไปให้ ความรู้แก่ประชาชนและทดลองปฏิบัต แม่น�้าล�าคลองสถานที่ราชการ และพื้นที่อื่น ๆ
้
้
เปลี่ยนสภาพพื้นที่ที่เคยแหงแลง ให้กลับคืนเป็นสภาพป่าสีเขียว อีกทั้ง พ.ศ. ๒๕๓๗ การด�าเนินงานตามโครงการ ราษฎรอาสาสมัคร
ื
ื
ยังให้มีการปลูกเสริมป่า เพ่อให้ป่าเกิดความอุดมสมบูรณ์ชุ่มช้นอย่าง พิทักษ์ป่า (รสทป.) สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ พระบรมราชินีนาถ พระบรม
ิ
แท้จรง ราชชนนีพันปีหลวง ได้ทรงทราบ และให้ความสนพระราชหฤทัยเป็น
ิ
พ.ศ. ๒๕๓๖ ไดจัดตั้งสวนพฤกษศาสตรสากลภาคใต (ทุงคาย) อย่างย่ง โดย พระราชทานธง "พิทักษ์ป่า เพ่อรักษาชีวิต" ให้กับกลุ่มราษฎร,
้
่
่
์
้
ิ
ื
่
้
์
ี
จังหวัดตรัง และสวนรวมพันธุ ไมปา ๖๐ พรรษา มหาราชินี ๔ ภาค คือ หมู่บ้าน และชุมชนท่ร่วม ดูแลรักษาป่าไม้ ในโอกาสท่พระองค์เสด็จ
ี
�
(๑) ภาคกลาง จังหวัดราชบุร (๒) ภาคใต้ จังหวัด นราธิวาส (๓) ภาค พระราชดาเนิน แปรพระราชฐาน ณ พระต�าหนักภูพานราชนิเวศน์ เป็น
ตะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดอุดรธานี (๔) ภาคเหนือ จังหวัดเชียงใหม ่ ประจ�าทุกปี
58 59
ี
ี
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๒๔ อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๒๕
พ.ศ. ๒๕๓๘ พ.ศ. ๒๕๓๘ - ๒๕๓๙
นายบรรณเลิศ รัชตกุล นายยรรยง ถนอมพิชัย
การศึกษา การศึกษา
ปริญญาตรี (วนศาสตร์บัณฑิต) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ อนุปริญญาวนศาสตร์ วิทยาลัยวนศาสตร์ มหาวิทยาลัย
และปริญญาโท ด้าน Forest Resources จาก University of Georgia เกษตรศาสตร์ และปริญญาตรีวนศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยแห่ง
ประเทศสหรัฐอเมริกา ประเทศฟิลิปปินส์
ด�ารงต�าแหน่ง ด�ารงต�าแหน่ง
๒๒ - ๒๗ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๓๘ ๑๑ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๓๘ - ๒๓ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๙
ประวัติสังเขป เหตุการณ์ส�าคัญ
ิ
ิ
ู
พ.ศ. ๒๕๓๒ ร้อยตรี บรรณเลิศ รัชตกุล เร่มรับราชการใน ๑๖ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๘ มลนธ Charles A. and Anne Morrow
ิ
้
่
้
ั
่
ั
็
�
กรมป่าไม้ในตาแหน่งเจ้าพนักงานป่าไม้ตรี ตอมาไดรบการแตงตงเปน Lindbergh ประเทศสหรัฐอเมริกาได้ทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลลินเบอร์ก
ิ
ป่าไม้เขตปัตตานี และป่าไม้เขตนครราชสีมา เป็นผู้อ�านวยการกองการ แด่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
ี
ี
เจ้าหน้าท่ และดารงตาแหน่งรองอธิบดีกรมป่าไม้ ในปี พ.ศ. ๒๕๓๒ ก่อน ในฐานะท่ทรงบ�าเพ็ญพระราชกรณียกิจ มาตลอดระยะเวลาอันยาวนาน
�
�
�
�
จะมาดารงตาแหน่งเป็น ผู้ตรวจราชการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เพื่อมวลมนุษยชาติและสิ่งแวดล้อม
ี
ในปี พ.ศ. ๒๕๓๖ ตลอดระยะเวลา ๔ ปี ท่ท่าน ด�ารงต�าแหน่งรองอธิบดี พ.ศ. ๒๕๓๘ เริ่มแนวคิดจัดทาร่างพระราชบัญญัติป่าชุมชน
�
�
�
ิ
กรมป่าไม้ ท่านได้กากับดูแลงานของกองและสานักต่าง ๆ หมุนเวียน พ.ศ. ๒๕๓๘ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ พระบรมราชินีนาถ พระบรม
�
ไปทุกหน่วยงาน จึงนับว่าเป็นผู้มีบทบาทส�าคัญ ในการบริหารผลักดัน ราชชนนีพันปีหลวง มีพระราชดาริให้ สวนป่าสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ภาคกลาง
ิ
ี
ื
ื
ให้การด�าเนินงานโครงการต่าง ๆ ของกรมป่าไม้ ส�าเร็จลุล่วงไปได้อย่าง จังหวัดราชบุรี เน้อที่ ๓,๐๐๐ ไร่ เปล่ยนช่อเป็น "ศูนย์ศึกษาพรรณไม้ป่าสมเด็จ
ิ
ี
มีประสิทธิภาพ พระนางเจ้าสิริกิต์" (โครงการน้เกิดจากพระราชปณิธานของ สมเด็จพระนางเจ้า
พ.ศ. ๒๕๓๘ เร่มแนวคิดจัดทาร่างพระราชบัญญัติป่าชุมชน สิริกิต์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ท่จะฟื้นฟูพ้นท่ป่า
ี
ิ
ิ
ี
�
ื
ี
เส่อมโทรม สาหรับเป็นท่รวบรวมพรรณไม้ป่าของไทยท่เป็นไม้ในธรรมชาติใน
�
ี
ื
ท้องถ่นต่าง ๆ ไว้ในแหล่งเดียวกันให้ได้มากชนิดท่สุดเท่าท่จะหาได้เพ่อให้เยาวชน
ิ
ี
ี
ื
ั
และประชาชนท่วไป ได้ใช้เป็นแหล่งศึกษาพรรณ ไม้ป่าของเมืองไทย อีกทั้งเป็น
ื
แหล่งขยายพันธุ์ เพ่อลดความเส่ยงในการสูญพันธุ์ และฟื้นฟูรักษาสภาพป่าเดิม
ี
ิ
ท่ยังเหลืออยู่ โดยได้เร่มเปิดโครงการอย่างเป็นทางการ และมีพิธีปลูกต้นไม้เป็น
ี
ปฐมฤกษ์ เม่อวันท่ ๑๐ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๓ โดยมีนายไพโรจน์ สุวรรณกร
ื
ี
ั
อธิบดีกรมป่าไม้ ในสมัยน้น เป็นผู้ประสานงาน
60 61
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๒๖
ี
พ.ศ. ๒๕๓๙
นายพยุง นพสุวรรณ
การศึกษา
ปริญญาตรี คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
�
ิ
้
ปรญญาโทดานการใช้ภาพถ่ายทางอากาศเพ่อสารวจทรัพยากรป่าไม้
ื
จาก International Institute for Aerial Survey and Sciences
ประเทศเนเธอร์แลนด์ พระบรมรูปหล่อจ�าลองพระบรมรูป
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ด�ารงต�าแหน่ง
๒๔ สิงหาคม - ๓๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๓๙
เหตุการณ์ส�าคัญ
๑๘ กันยายน ๒๕๓๙ กรมป่าไม้ครบรอบ ๑๐๐ ปี แห่งการ
ั
สถาปนา ดังน้น เพ่อเป็นการน้อมร�าลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของ
ื
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ผู้พระราชทาน
�
กาเนิดกรมป่าไม้ และเพ่อความเป็นสิริมงคลแก่ข้าราชการและเจ้าหน้าท ่ ี
ื
กรมป่าไม้ จัดสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทร
มหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ ๕ จัดสร้างพระบรม
ี
รูปหล่อจ�าลอง และเหรียญที่ระลึกกรมป่าไม้ครบรอบ ๑๐๐ ปี และได้
ประกอบพิธีอัญเชิญพระบรมราชานุสาวรีย์ พระบาทสมเด็จพระปรมินทร
มหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ ขึ้นประดิษฐาน
ื
บนฐาน บริเวณด้านหน้าอาคารเทียมคมกฤส กรมป่าไม้ เม่อวันพฤหัสบด ี
ท่ ๑๒ กันยายน พุทธศักราช ๒๕๓๙ เวลา ๙ นาฬิกา ๓๙ นาที และมีการ
ี
ประกอบพิธีชัยมังคลาภิเษกในตอนเย็น ของวันเดียวกันจัดสร้างพระบรม
รูปหล่อจ�าลอง
เหรียญที่ระลึก กรมป่าไม้ครบรอบ ๑๐๐ ปี
60 61
ี
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๒๗ อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๒๘
ี
พ.ศ. ๒๕๓๙-๒๕๔๑ พ.ศ. ๒๕๔๑ - ๒๕๔๕
นายสถิตย์ สวินทร นายปลอดประสพ สุรัสวด
ี
การศึกษา การศึกษา
ปริญญาตรี วนศาสตรบัณฑิต สาขาการจัดการป่าไม้ ปริญญาตรี คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และ วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขา ปริญญาโท บริหารการประมง มหาวิทยาลัยโอเรกอน ประเทศ
วนวัฒนวิทยา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ สหรัฐอเมริกา ปริญญาเอก นิเวศวิทยา มหาวิทยาลัยมานิโตบา
ประเทศสหรัฐอเมริกา ดุษฎีบัณฑิตเทคโนโลยีการประมง มหาวิทยาลัย
ด�ารงต�าแหน่ง แม่โจ้ และดุษฎีบัณฑิตประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๓๙- ๒๔ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๑
ด�ารงต�าแหน่ง
เหตุการณ์ส�าคัญ ๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๔๑ - กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๕
๑๑ เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๐ ได้ออกระเบียบกรมป่าไม้ว่าด้วย
การเก็บค่าบริการ หรือค่าตอบแทนในการที่พนักงานเจ้าหน้าที่บริการ เหตุการณ์ส�าคัญ
หรือให้ความสะดวกในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า หรือเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า พ.ศ. ๒๕๔๑ ก�าหนดค�าขวัญประจ�ากรมป่าไม้ “ป่านั้น คือ
พ.ศ. ๒๕๔๐ และระเบียบกรมป่าไม้ว่าด้วยการดาเนินการเก่ยวกับ มณี มีค่าอนันต์” และ “ป่าดง พงไพร ไทยยั่งยืน” เพื่อเป็นปรัชญา
ี
�
สัตว์ป่า หรือซากสัตว์ป่าที่ตกเป็นของแผ่นดิน พ.ศ. ๒๕๔๐ ในการท�างาน
พ.ศ. ๒๕๔๐ ได้ริเริ่มจัดท�าโครงการส่งเสริมและพัฒนาการ
ใช้ประโยชน์ไม้ขนาดเล็กและของป่า โดยจัดตั้งศูนย์ส่งเสริมพัฒนาและ
ถ่ายทอดเทคโนโลยีการใช้ประโยชน์ไม้ขนาดเล็กและของป่าในภูมิภาค
๒ แห่ง ในท้องที่จังหวัดขอนแก่นและจังหวัดราชบุรี
พ.ศ. ๒๕๔๐ โครงการส่งเสริมเกษตรกรปลูกป่าในปี พ.ศ.
๒๕๓๗ - ๒๕๔๒ ได้เปล่ยนเป็นโครงการส่งเสริมปลูกไม้เศรษฐกิจ พ.ศ.
ี
ี
�
๒๕๔๒ - ๒๕๔๙ เป็นการส่งเสริมให้ประชาชนนาท่ดินของตนเองดาเนิน
�
ู
การปลกสรางสวนปาเศรษฐกิจ โดยกรมป่าไม้ให้เงินทุนสนับสนุนอัตรา
่
้
ไร่ละ ๓,๐๐๐ บาท
เครื่องแบบข้าราชการกรมป่าไม้
62 63
พ.ศ. ๒๕๔๑ สร้างเสาธงชาติประจ�ากรมป่าไม้ โดยท�าจากไม้
สัก ๒ ต้น อายุ ๑๔๗ ปี จากอ�าเภองาว จังหวัดล�าปาง เมื่อปี ๒๕๑๓
เพื่อใช้ท�าเสาชิงช้า และกรมป่าไม้ได้รับคืนมาเมื่อปี ๒๕๑๕ ผ่านพิธี
พราหมณ์ เพื่อใช้ท�าสถานที่ส�าคัญและศักดิ์สิทธิ์ของชาติมาแล้ว และ
เป็นไม้สักที่สูงเรียวยาวถึง ๒๓ เมตร อันหาได้ยากยิ่งนัก จึงควรรักษา
ไว้ในสถานะที่ส�าคัญ คือ เป็นเสาธงของกรมป่าไม้สืบไป
๗ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๔๒ ออกระเบียบส�านักนายกรัฐมนตรี
ฉบับที่ ๘๘ (พ.ศ. ๒๕๔๒) ออกตามความในพระราชบัญญัติเครื่องแบบ
ื
�
ราชการฝ่ายพลเรือน พุทธศักราช ๒๔๗๘ กาหนดเคร่องแบบพิเศษ
ื
ข้าราชการกรมป่าไม้ชายและหญิงโดยเฉพาะ เพ่อให้มีเอกลักษณ์
ิ
เป็นเกียรติ ศักด์ศรี และมีความภูมิใจ
๒๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๒ จัดตั้งป่าชุมชน เป็นแห่งแรก คือ
ิ
่
ปาชุมชน บ้านเขาราวเทียนทอง หมู่บ้านเขาราวเทียนทอง ก่งอาเภอ
�
เนินขาม จังหวัดชัยนาท
�
พ.ศ. ๒๕๔๒ ดาเนินการสนองนโยบายรัฐบาลในการลดบทบาท
�
ของภาครัฐด้วยการการจ้างเอกชนปลูกและบารุงป่า ในรูปแบบการจ้าง เสาธงชาติประจ�ากรมป่าไม้
ึ
เหมาปลูกและบารุงป่าให้มากข้น โดยได้ขอความเห็นชอบต่อกระทรวง วันที่ ๒๙ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๖๐ เวลา ๑๑.๒๕ น.
�
เกษตรและสหกรณ์เพ่อประกาศใช้ระเบียบกรมป่าไม้ว่าด้วยการจ้างปลูก
ื
และบ�ารุงป่า พ.ศ. ๒๕๔๒
�
พ.ศ. ๒๕๔๕ รัฐบาลได้ดาเนินการปฏิรูประบบบริหารราชการ
แผ่นดินทั้งหมด และมีการรวมหน่วยงาน บริหารจัดการด้านทรัพยากร
ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ให้มาสังกัด กระทรวงเดียวกัน คือ กระทรวง
ิ
ทรัพยากรธรรมชาติและส่งแวดล้อม ซ่งมีผลต้งแต่วันท่ ๓ ตุลาคม
ี
ึ
ั
๒๕๔๕ ทั้งนี้ ได้แบ่งกรมป่าไม้ ออกเป็น ๓ กรม คือ กรมป่าไม้ กรม
อุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช และกรมทรัพยากรทางทะเล และ
ชายฝั่ง ที่ส�าคัญคือมีการแยกภารกิจด้านอุทยานแห่งชาติ และการ
อนุรักษ์ออกจากกรมป่าไม้ ไปจัดตั้งเป็นกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า
และพันธุ์พืช สังกัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และ
มอบหมาย ภารกิจในด้านการส่งเสริมการปลูกไม้เศรษฐกิจ ป่าชุมชน
และท่ดินท�ากินของราษฎรในป่าเส่อมโทรม ให้กรมป่าไม้ สังกัด
ี
ื
กระทรวงเกษตร และสหกรณ์ตามเดิม
๑๔ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๔๕ เริ่มด�าเนินการขอรับความคุ้มครอง
ทรัพย์สินทางปัญญากับกรมทรัพย์สินทางปัญญา โดยนาผลงานวิจัย
�
และผลงานของกรมป่าไม้ ไปยื่นขอจดสิทธิบัตรสิ่งประดิษฐ์ เรื่อง ถ่าน
62 ชีวมวลส�าหรับท�าวัสดุเพาะปลูก 63
๖ กรมป่าไม้ช่วงภารกิจใหม่หลังจากแบ่งส่วนราชการ
ออกเป็น ๓ กรม (พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๕๗)
�
ในช่วงปี พ.ศ. ๒๕๔๕ - ๒๕๔๗ รวม ๑๒ ปี เป็นยุคสมัย โดยดาเนินการขอรับความคุ้มครองทรัพย์สินทางปัญญาจาก กรมทรัพย์สิน
�
ี
�
�
ิ
อธิบดีการดารงตาแหน่งของ ๗ อธิบดี คือคนท่ ๒๙-๓๕ เร่มจาก ทางปัญญาจานวนมาก มีการนาระบบบริหารจัดการทรัพยากรป่าไม้
�
นายนายวีรพันธ์ ศรีบุญลือ นายฉัตรชัย รัตโนภาส นายไพศาล กุวลัยรัตน์ ในรูปแบบ “หน่วยจัดการป่าไม้ อเนกประโยชน์” เร่งดาเนินการเพ่อฟื้นฟ ู
�
ื
ื
นายวิชัย แหลมวิไล นายสมชัย เพียรสถาพร นายสุวิทย์ รัตนมณี จนถึง สภาพป่าเส่อมโทรมให้กลับคืน ความสมบูรณ์ของป่าไม้และทรัพยากร
ิ
นายบุญชอบ สุทธมนัสวงษ์ นับว่าเป็นยุคท่กรมป่าไม้ถูกปรับขนาดและ ป่าไม้ บนฐานคติ ประชาชนและภาคีเครือข่ายองค์กรท้องถ่นได้มี
ี
บทบาทภารกิจลดลงอย่างมาก จากท่เคยขยายตัวเติบโตสูงสุดในปี ส่วนร่วมในการฟื้นฟูดูแลรักษาป่า ร่วมกับกลไกของกรมป่าไม้ ท้งน ้ ี
ี
ั
ั
พ.ศ. ๒๕๔๕ สมัยอธิบดี ดร.ปลอดประสพ สุรัสวดี ท้งน้ เน่องจาก กรมป่าไม้ยังคงมุ่งเน้นการคุ้มครอง และป้องกันพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ
ื
ี
ภารกิจ อัตราก�าลัง และงบประมาณส่วนใหญ่ได้โอนไปยังกรมอุทยาน และพื้นที่ป่าไม้ตามพระราชบัญญัติป่าไม้ พ.ศ. ๒๔๘๔ เน้นการปลูกป่า
ื
ี
ั
ื
แห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช และบางส่วนโอนไปยังกรมทรัพยากร ขยายพ้นท่ป่าเพ่มมากข้นท้งพ้นที่ป่าสงวน และป่าเศรษฐกิจ เน้นการ
ิ
ึ
ทางทะเลและชายฝั่ง ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน ในการดูแลรักษาป่าในทุกขั้นตอน
อย่างไรก็ตาม กรมป่าไม้ในยุคสมัย รวมอธิบดี ๗ คนนี้ ก็ได้ เน้นการศึกษาวิจัย พร้อมนาผลและวิทยาการใหม่ ๆ มาช่วยในการอนุรักษ์
�
ี
ปรับปรุงระบบการบริหารกรมป่าไม้ตามภารกิจใหม่ ท่ยังคงดารงอยู่ต่อไป และพัฒนาทรัพยากรป่าไม้อย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
�
ี
�
ภายใต้นโยบายรัฐบาล งบประมาณ และกาลังคนท่จากัด โดยการปรับปรง ุ
�
ระบบการบริหารงาน การปรับโครงสร้างองค์กร จากสังกัดกระทรวง
เกษตรและสหกรณ์ไปเป็น สังกัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ
�
�
ิ
ส่งแวดล้อม การปรับปรุงอานาจหน้าท่ของสานักวิจัยเศรษฐกิจและ
ี
ผลิตผลป่าไม้เป็นส�านักวิจัย การจัดการป่าไม้และผลิตผลป่าไม้ การจัด
ั
ิ
�
ต้งสานักจัดการป่าชุมชน และจัดต้งศูนย์ส่งเสริมวนศาสตร์ชุมชนเพ่มข้น
ั
ึ
�
ดาเนินการเพ่อออกเอกสารสิทธิทากิน สทก. ให้ประชาชนท่ถือครอง
ื
ี
�
พื้นที่ป่าไม้ตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๑ และส่งเสริมอาชีพ
ด้านป่าไม้ในพื้นที่เอกสารสิทธิท�ากิน สทก. ควบคู่กันไป การเปลี่ยนชื่อ
สถานีและแปลงทดลองท้งหมด ในส่วนภูมิภาคของกลุ่มงานวนวัฒนวิจัย
ั
�
ี
เป็น “สถานีวนวัฒนวิจัย” ในส่วนของสานักจัดการป่าชุมชน ก็ปรับเปล่ยน
รูปแบบการสนับสนุนกิจกรรม การบริหารจัดการป่าชุมชนจากการ
สนับสนุนกล้าไม้ เป็นการสนับสนุนเงินอุดหนุนให้กับชุมชน เพื่อน�าไป
บริหารจัดการป่าชุมชนเอง นอกจากน้ กรมป่าไม้ได้พัฒนาการใช้ประโยชน์ไม้
ี
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
64 65
ี
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๒๙ อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๓๐
ี
พ.ศ.๒๕๔๕ - ๒๕๔๖ พ.ศ.๒๕๔๖ - ๒๕๔๙
นายวีรพันธ์ ศรีบุญลือ นายฉัตรชัย รัตโนภาส
ประวัติสังเขป การศึกษา
เคยรับราชการเป็นอาจารย์ ที่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี วิทยาศาสตร์บัณฑิต (วนศาสตร์) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
�
ี
�
และดารงตาแหน่งรองปลัดกกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ก่อนท่จะมา ปริญญาโทการจัดการภาครัฐและภาคเอกชน มหาบัณฑิต สถาบัน
�
�
ดารงตาแหน่งอธิบดีกรมป่าไม้ บัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์
ด�ารงต�าแหน่ง ด�ารงต�าแหน่ง
ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๔๕ - เมษายน พ.ศ. ๒๕๔๖ ๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๖ - ๓๑ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๙
เหตุการณ์ส�าคัญ เหตุการณ์ส�าคัญ
๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕ กรมป่าไม้โดยส�านักวิจัย ปรับเปล่ยนรูปแบบการจัดการป่าชุมชน จากการสนับสนุน
ี
เศรษฐกิจและผลิตผลป่าไม้ ได้เสนอขอรับความคุ้มครองทรัพย์สินทาง กล้าไม้ เป็นการสนับสนุนเงินอุดหนุนให้กับชุมชน เพ่อนาไปบริหาร
ื
�
ิ
ื
ปัญญากับกรมทรัพย์สินทางปัญญา เพ่อขอจดสิทธิบัตรส่งประดิษฐ์ จัดการป่าชุมชน
จ�านวน ๒ เรื่อง คือถ่านหอม และถ่านชีวมวลส�าหรับใช้ผสมอาหารสัตว์ ๑๗ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๘ ออกระเบียบกรมป่าไม้ว่าด้วย
ึ
ั
�
ี
ื
พ.ศ. ๒๕๔๕ จัดต้งสานักจัดการป่าชุมชนข้นตามกฎกระทรวง การกาหนดหลักเกณฑ์ วิธีการและเง่อนไขในการใช้พ้นท่เป็นสถานท ี ่
�
ื
แบ่งส่วนราชการ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ปรับงานพัฒนาป่าชุมชน ปฏิบัติงาน หรือเพ่อประโยชน์อย่างอ่นของส่วนราชการหรือองค์การ
ื
ื
เป็นโครงการพัฒนาป่าชุมชนลงสู่ท้องถ่น เน้นการส่งเสริม จัดการป่าชุมชน ของรัฐภายในเขตป่าสงวนแห่งชาติ
ิ
อย่างมีส่วนร่วม โดยด�าเนินการร่วมกับองค์การบริหารส่วนต�าบลท้องที่ ท�าพิธีบวงสรวงเทพยดาฯ เชิญไม้สักมงคลทั้ง ๖ ต้น เพื่อไป
พ.ศ. ๒๕๔๖ ได้มีพระราชกฤษฎีกาโอนกรมป่าไม้ กระทรวง บูรณาการปฏิสังขรณ์เสาชิงช้า
เกษตรและสหกรณ์ไปเป็น กรมป่าไม้ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาต พ.ศ. ๒๕๔๙ เก็บกิ่งพันธุ์ต้นสักที่น�าไปสร้างเสาชิงช้า ใช้เป็น
ิ
ิ
ี
�
และส่งแวดล้อม ได้เปล่ยนแปลงโครงสร้างและอัตรากาลังของกรมป่าไม้ ต้นแม่พันธุ์ในการขยายพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ ด้วยการเพาะเล้ยงเน้อเย่อ
ี
ื
ื
ใหม่ และปักช�า
64 65
ี
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๓๑ อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๓๒
ี
พ.ศ. ๒๕๔๙ พ.ศ.๒๕๔๙ - ๒๕๕๑
(รักษาราชการแทน
อธิบดีกรมป่าไม้)
นายไพศาล กุวลัยรัตน์ นายวิชัย แหลมวิไล
การศึกษา การศึกษา
ั
ิ
ปริญญาตรี วิทยาศาสตรบัณฑิต (วนศาสตร์) มหาวทยาลย ปริญญาตรี วนศาสตร์ (สาขาจัดการป่าไม้) มหาวิทยาลัย
เกษตรศาสตร์ และ ปริญญาโทรัฐประศาสนศาสตร์ (บริหารทรัพยากร เกษตรศาสตร์ พ.ศ. ๒๕๑๒ ปริญญาโทการจัดการทรัพยากรป่าไม้
มนุษย์) สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ University of the Philippines พ.ศ. ๒๕๑๖
ด�ารงต�าแหน่ง ด�ารงต�าแหน่ง
(รักษาราชการแทนอธิบดีกรมป่าไม้) ๓๐ สิงหาคม - พฤศจิกายน พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๙ - เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๑
พ.ศ. ๒๕๔๙
เหตุการณ์ส�าคัญ
เหตุการณ์ส�าคัญ ๕ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๐ ตั้งสถานที่สักการะศาลพระพรหม
พ.ศ. ๒๕๔๙ ได้ด�าเนินการขอรับความคุ้มครองทรัพย์สินทาง ณ บริเวณ ด้านหน้ากรมป่าไม้ มีพิธีถวายพระนามองค์พระพรหม ว่า
ิ
ื
ปัญญากับกรมทรัพย์สินทางปัญญา ได้แก่ ย่นขอจดสิทธิบัตรส่งประดิษฐ์ “ท้าวมหาพรหมกรมป่าไม้”
ิ
์
ิ
ิ
จานวน ๓ เร่อง ได้แก่ ไม้พญาสัตบรรณอัดเรซินด้วยแรงดัน แผนปารตเกล ริเร่มการบริหารจัดการทรัพยากรป่าไม้แบบบูรณาการ เรียกว่า
่
�
ื
ื
ี
บอร์ดและแผ่นเอ็มดีเอฟโดยไม่ใช้กาว และแผ่นอัดเพ่อการก่อสร้างจาก หน่วยจัดการป่าไม้อเนกประโยชน์ โดยยึดแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยง
ิ
ื
�
ึ
้
ี
�
เศษไม้และเศษเหลือท้งทางการเกษตรท่ปรับปรุงด้วยไอนาร้อนก่อน เป็นสาคัญ ซ่งเป็นการบริหารจัดการทรัพยากรป่าไม้ในเชิงพ้นท่แบบ
ี
การผลิต ซึ่งทั้งสามเรื่องยื่นเมื่อวันที่ ๑๙ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๔๙ บูรณาการ
ส่งเสริมและพัฒนาป่าชุมชน รวมทั้งร่วมมือกับ บริษัท ผลิต
ไฟฟ้าราชบุรีโฮลดิ้ง จ�ากัด (มหาชน) ลงนาม MOU เพื่อจัดท�าโครงการ
คนรักษ์ป่า ป่ารักชุมชน (กล้าย้ม) เพ่อส่งเสริมการมีส่วนร่วมในการ
ิ
ื
บริหารจัดการป่าชุมชน
66 67
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๓๓
ี
พ.ศ.๒๕๕๑ - ๒๕๕๓
นายสมชัย เพียรสถาพร
การศึกษา
วิทยาศาสตร์บัณฑิต (วนศาสตร์) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
พ.ศ. ๒๕๑๕ รัฐประศาสนศาสตร์มหาบัณฑิต(รัฐศาสตร์) มหาวิทยาลัย
ิ
รามคาแหง พ.ศ. ๒๕๔๒ และปรัชญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักด์ (วิทยาศาสตร์
�
สิ่งแวดล้อม) มหาวิทยาลัยรามค�าแหง พ.ศ. ๒๕๕๓
ด�ารงต�าแหน่ง
๑๗ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๑ - ๓๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๓
เหตุการณ์ส�าคัญ
พ.ศ. ๒๕๕๑ ได้รับมอบหมายจากรัฐมนตรีว่าการกระทรวง
ิ
ทรัพยากรธรรมชาติและส่งแวดล้อม (นางอนงค์วรรณ เทพสุทิน) ศาลาประดิษฐานพระพุทธไตรรสศตวรรษานุสรณ์
ตรวจสอบและขยายผลการจับกุมการลักลอบค้าไม้พะยูงรายใหญ่และ
เข้าตรวจค้น โกดังในท้องที่ ต�าบลศาลายา อ�าเภอพุทธมณฑล จังหวัด พ.ศ. ๒๕๕๓ จัดตั้งคลินิกป่าไม้ ณ บริเวณชั้น ๑ อาคารสุรัสวดี
นครปฐม ส�านักวิจัยและพัฒนาการป่าไม้ กรมป่าไม้ เพื่อเป็นการประชาสัมพันธ์
ี
วันท่ ๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และเผยแพร่ผลงานวิจัยทางด้านป่าไม้
จัดงานมหกรรมปลูกป่าเฉลิมพระเกียรติ ภายใต้ โครงการ "พลิกฟื้นคืน พ.ศ.๒๕๕๔ ริเริ่ม และด�าเนินโครงการ "ต้นไม้ของพ่อ" โดยวาง
ผืนป่า ด้วยพระบารมี" ณ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาอ่างฤาไน อาเภอ เป้าหมายเพาะพันธุ์ และแจกกล้าไม้กล้าไม้สักมงคลสายพันธุ์เสาชิงช้า
�
ท่าตะเกียบ จังหวัดฉะเชิงเทรา แก่ประชาชน และหน่วยงานต่าง ๆ เพื่อปลูกให้ครบ ๑ ล้านต้น ในปี
ั
�
ั
�
๒๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๒ วางศิลาฤกษ์การจัดสร้างศาลา พ.ศ. ๒๕๕๔ นอกจากน้นยังได้ริเริ่มให้สานักจัดการป่าชุมชน จดทา
ื
ประดิษฐานพระพุทธไตรรสศตวรรษานุสรณ์ พระพุทธรูปประจากรมป่าไม้ หนังสือคู่มือ "อาหารชุมชน เมนูจากป่าพ้นบ้าน" แจกจ่ายให้กับประชาชน
�
๒๒ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๕๓ พิธีบวงสรวงอัญเชิญต้นตะเคียน เพื่อเป็นการประชาสัมพันธ์อาหารจากป่าชุมชน
มาตั้ง ณ บริเวณสวนด้านหน้าอาคารเทียมคมกฤส กรมป่าไม้
66 67
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๓๔
ี
พ.ศ. ๒๕๕๓ - ๒๕๕๕
ี
นายสุวิทย์ รัตนมณ
การศึกษา
ปริญญาตรีวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ พ.ศ. ๒๕๑๘
ปริญญาโท รัฐประศาสนศาสตร์ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ พ.ศ.
๒๕๒๑
ด�ารงต�าแหน่ง
๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓ - ๓๐ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๕
เหตุการณ์ส�าคัญ
๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ ผลงานเรื่อง หญ้าแฝกเป็นแผ่นวัสดุ
่
ี
ั
้
ั
ทดแทนไม้ ไดรบรางวลท ๑ ในการเข้าประกวด ภายใต้โครงการส่งเสริม
และพฒนาภูมปัญญาไทย และโครงการส่งเสริมการคุ้มครองทรัพย์สิน
ิ
ั
ทางปัญญาในส่วนภูมิภาคประจ�าปี พ.ศ. ๒๕๔๕ จัดโดยกรมทรัพย์สิน
ทางปัญญา
พ.ศ. ๒๕๕๔ ด�าเนินโครงการน�าไม้พะยูงคืนสู่ถิ่นก�าเนิด เร่ง
ปราบปรามการตัดไม้ ท�าลายป่าโดยเฉพาะไม้พะยูง และยังได้ส่งเสริม
สนับสนุนเพาะกล้าไม้พะยูงเพื่อแจกจ่ายให้ประชาชนน�าไปปลูกในถิ่น
�
ื
ิ
กาเนดโดยเฉพาะในภาคตะวันออกเฉียงเหนือเพ่อเพ่มจานวนไม้พะยูง
�
ิ
ในธรรมชาติ
ั
พ.ศ. ๒๕๕๔ เกิดอุทกภัยคร้งใหญ่ในกรุงเทพมหานคร สานักงาน
�
้
ภายในกรมป่าไม้ได้รับผลกระทบเช่นกัน มีนาท่วมจนไม่สามารถใช้รถยนต์
�
้
ได กรมป่าไม้จัดทีมข้าราชการและพนักงาน ร่วมให้ความช่วยเหลือกับ
ประชาชนที่ประสบภัยในพื้นที่ต่าง ๆ
๑๑ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๕ กรมป่าไม้จัดตั้งส�านักจัดการ
ทรัพยากรป่าไม้ ที่ ๑๐ สาชาเพชรบุรี
กรมป่าไม้ ร่วมให้ความช่วยเหลือกับประชาชนที่ประสบภัย
68 69
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๓๕ เหตุการณ์ส�าคัญ
ี
พ.ศ. ๒๕๕๕ - ๒๕๕๗ พ.ศ. ๒๕๕๕ เป็นปีมหามงคลท่ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกติ์
ิ
ี
พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงมี พระพรรษา
ื
ั
๘๐ พรรษา ดังน้น เพ่อให้สมพระเกียรติ จึงได้จัดท�า "โครงการประชาชน
นายบุญชอบ สุทธมนัสวงษ์ อาสาปลูกป่า ๘๐๐ ล้านกล้า ๘๐ พรรษามหาราชน"
ิ
ี
พ.ศ. ๒๕๕๖ จัดตั้งหัวหน้าป่าสงวนแห่งชาติ จ�านวน ๑๑๑ ป่า
พ.ศ. ๒๕๕๖ ริเร่มให้มีการคัดเลือกบุคลลากรเพ่อเป็น SMART
ื
ิ
�
การศึกษา Forester ซ่งแบ่งกลุ่ม ข้าราชการ ลูกจ้างประจา และพนักงานราชการ
ึ
�
ศิลปศาสตรบัณฑิต มหาวิทยาลัยรามคาแหง และ รัฐประศาสน ๒๕-๓๐ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๕๖ จัดประชุมสักนานาชาติ (World
ศาสตรมหาบัณฑิต สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ ประกาศนียบัตร Teak Conference 2013) ที่โรงแรมเซ็นทาราแกรนด์ เซนทรัลเวิลด์
นักปกครองระดับสูง รุ่นที่ ๔๘ และประกาศนียบัตร การบริหารงาน กรุงเทพฯ
ภาครัฐและกฎหมายมหาชน รุ่นที่ ๗ ๑๗ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๖ ยื่นขอสิทธิบัตร เรื่องแม่แบบพิมพ์
หล่อเตาปูนซีเมนต์ประสิทธิภาพสูงถ่าน ปม.๑ เพ่อขอรับคุ้มครองทรัพย์สิน
ื
ด�ารงต�าแหน่ง ทางปัญญากับกรมทรัพย์สินทางปัญญา
๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๕ - ๒๕๕๗
68 69
70
กรมป่าไม้
และก้าวสู่อนาคต
๗ กรมป่าไม้ช่วงมุ่งสู่เป้าหมายตามยุทธศาสตร์ชาติ
๒๐ ปี (พ.ศ. ๒๕๕๗ - ๒๕๖๒)
ี
๘ สถานการณ์พ้นท่ป่าไม้ในประเทศไทย
ื
(พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๑)
๙ การบริหารงานจัดการป่าไม้เพื่อความย่งยืนใน
ั
ปัจจุบัน และอนาคต (พ.ศ. ๒๕๖๒ เป็นต้นไป)
71
กรมป่าไม้ช่วงมุ่งสู่เป้าหมายตามยุทธศาสตร์ชาติ ๒๐ ปี
๗ (พ.ศ. ๒๕๕๗ - ๒๕๖๒)
ในช่วงปี พ.ศ. ๒๕๕๗ ถึงช่วงกลางปี พ.ศ. ๒๕๖๒ ที่รัฐบาล พลเอก ดาว์พงษ์ รัตนสุวรรณ (๓๐ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๗ – ๑๙ สิงหาคม
ิ
คณะรักษาความสงบแห่งชาติบริหารประเทศ การบริหารจัดการงาน พ.ศ. ๒๕๕๘) และ ๒) พลเอก สุรศักด์ กาญจนรัตน์ (๑๙ สิงหาคม
ิ
�
ี
ด้านทรัพยากรธรรมชาติและส่งแวดล้อมได้เกิดจุดเปล่ยนสาคัญ จากแนว พ.ศ. ๒๕๕๘ – ๘ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ และอธิบดีกรมป่าไม้ รวม
่
ปฏิบัติในอดีตท่เน้นการป้องกันปราบปราบ และพัฒนาไปสการสงเสรม ๕ คน ได้แก่ ๑) นายธีรภัทร ประยูรสิทธิ ๒) นายชลธิศ สุรัสวดี ๓)
ี
ู
่
ิ
เปลี่ยนผู้เห็นต่างเป็นผู้มีส่วนร่วมมากขึ้น และที่ส�าคัญได้ก�าหนดแนว นางสาวสุทธิลักษณ์ ระวิวรรณ (รักษาราชการแทน) ๔) นายพงศ์บุณย์
นโยบายที่ชัดเจนให้คนอยู่กับป่าได้อย่างเป็นระบบ มีการปฏิบัติภารกิจ ปองทอง (รักษาราชการแทน) และ ๕) นายอรรถพล เจริญชันษา
ส�าคัญ ได้แก่ การจัดที่ดินท�ากินให้ชุมชนตามแนวทางคณะกรรมการ ในระยะแรกของการบริหารงานด้านทรัพยากรธรรมชาติและ
นโยบายที่ดินแห่งชาติ(คทช.) ประกาศใช้ พระราชบัญญัติป่าชุมชน ส่งแวดล้อม ของรัฐบาลและคณะรักษาความสงบแห่งชาติ คสช. ได้มุ่งเน้น
ิ
(พ.ศ. ๒๕๖๒) และพระราชบัญญัติป่าไม้ พุทธศักราช ๒๔๘๔ การหยุดยั้งการตัดไม้ท�าลายป่า และทวงคืนป่าจากผู้บุกรุกครอบครอง
ี
(ฉบับที่ ๘) พ.ศ. ๒๕๖๒ โครงการชุมชนไม้มีค่า โครงการป่าในเมือง ให้ได้โดยเด็ดขาด เม่อวันท่ ๑๔ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๗ พลเอก
ื
สวนป่าประชารัฐ เพ่อความสุขของคนไทย ส่งเสริมอุตสาหกรรม ประยุทธ์ จันทร์โอชา หัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาต โดยม ี
ิ
ื
ไม้เศรษฐกิจ ด้วยการปรับปรุงผลักดันกฎหมาย มาตรการและปรับลด ค�าสั่ง คสช. ๖๔/๒๕๕๗ เพื่อปราบปรามและหยุดยั้งการบุกรุกท�าลาย
ั
ื
�
้
่
ระเบียบข้นตอนต่าง ๆ เพ่อสนับสนุนส่งเสริมอุตสาหกรรมไม้เศรษฐกิจ ทรพยากรปาไม ให้หน่วยงานท่เก่ยวข้องดาเนินการปราบปรามและ
ี
ี
ั
นอกจากนี้ มีการจัดท�ายุทธศาสตร์ชาติ ๒๐ ปี (พ.ศ. ๒๕๖๑ จับกุมผู้บุกรุกลักลอบตัดไม้ และปราบปรามเครือข่ายขบวนการ
- ๒๕๘๐) โดยภารกิจของกรมป่าไม้อยู่ภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติด้านการ ตัดไม้ท�าลายป่า และเมื่อวันที่ ๑๗ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๗ ได้มีค�าสั่ง
้
สรางการเติบโต บนคุณภาพชีวิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมประเด็นสร้าง คสช.ที่ ๖๖/๒๕๕๗ โดยให้การด�าเนินการใด ๆ ต้องไม่ส่งผลกระทบ
การเติบโตอย่างยั่งยืนบนสังคมเศรษฐกิจสีเขียว ที่ก�าหนดเป้าหมายให้ ต่อประชาชนผู้ยากไร้ ผู้ที่มีรายได้น้อย และผู้ไร้ที่ดินท�ากิน ซึ่งได้อาศัย
ื
ี
ื
มีพื้นที่สีเขียวไม่น้อยกว่าร้อยละ ๕๕ ของพื้นที่ประเทศ ซึ่งแบ่งเป็น อยู่ในพ้นท่เดิม โดยในส่วนของนายทุนและผู้บุกรุกพ้นท่ใหม่ต้องดาเนิน
�
ี
ี
พื้นที่สีเขียว ที่เป็นป่าธรรมชาติ ๓๕ % พื้นที่ สีเขียว เพื่อการใช้ประโยชน์ คดีให้ถึงท่สุด พร้อมทั้งมุ่งแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชน
้
ี
๑๕ % พ้นท่สีเขียว เพ่อการพักผ่อนย่อนใจ เพ่อการเรียนรู้ ๕ % ซ่งกรมป่าไม้ ท่ไม่มีท่ดินทากิน เพ่อลดความเล่อมลาทางสังคม และให้ประชาชน
ี
ื
�
ื
ื
ึ
�
ื
ี
ื
ื
ได้ใช้ยึดเป็นแนวทางในการปฏิบัติงาน เพ่อให้บรรลุยุทธศาสตร์ชาตที่ตั้งไว้ สามารถอยู่อาศัยในพ้นท่ของรัฐอย่างถูกต้องตามกฎหมาย ตามแนวทาง
ิ
ี
ื
ี
ิ
โดยเฉพาะอย่างย่งในส่วนของการอนุรักษ์ และฟื้นฟูความหลากหลายทาง คณะกรรมการนโยบายท่ดินแห่งชาติ (คทช.) และตามแนวทางมติคณะ
่
่
ั
ั
่
ู
ิ
ื
ชีวภาพใน และนอกถ่นกาเนิด และรักษาและเพ่มพ้นทป่าเศรษฐกิจ รัฐมนตรี เม่อวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๑ ให้คนกบปาอยรวมกน
ิ
�
ื
่
ี
ของประเทศ ได้อย่างสมบูรณ์และยั่งยืน
ในช่วง พ.ศ. ๒๕๕๗ - ๒๕๖๒ เป็นเวลา ๕ ปีเศษของยค โดยผลการด�าเนินงาน ๕ ปีของกรมป่าไม้ กระทรวงทรัพยากร
ุ
รัฐบาลคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) มีรัฐมนตรีว่าการ ธรรมชาติและส่งแวดล้อม ในช่วงรัฐบาล คสช. มีหลายประการ และ
ิ
ิ
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่งแวดล้อม ๒ ท่าน ได้แก่ ๑) ถือเป็นจุดเปลี่ยนที่ส�าคัญดังนี้
72 73
๑ การบริหารจัดการป่าไม้อย่างย่งยืน เพ่อความสุขของ เป็นกฎหมายเฉพาะ ในการส่งเสริมสิทธิให้ชุมชนและประชาชนในท้องถ่น
ี
�
นอกจากน้ รัฐบาลได้ จัดทาพระราชบัญญัติป่าชุมชน พ.ศ. ๒๕๖๒
ั
ื
ิ
คนไทย โดยการจัดที่ดินท�ากินให้ชุมชน
ได้มีส่วนร่วมกับภาครัฐ ในการอนุรักษ์ ฟื้นฟู จัดการ บ�ารุงรักษา และ
ื
ี
คณะรัฐมนตรี เม่อวันท่ ๒๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๘ อนุมัต ิ ใช้ประโยชน์จากทรัพยากรป่าไม้ สิ่งแวดล้อม และความหลากหลายทาง
ี
หลักการ การจัดท่ดินท�ากินให้ชุมชนตามนโยบายรัฐบาลในลักษณะ ชีวภาพของชาติอย่างสมดุลและยั่งยืน ทั้งยังสร้างแรงจูงใจ และให้สิทธิแก ่
�
แปลงรวม โดยมิให้ได้กรรมสิทธิ์ แต่อนุญาตให้เข้าท�าประโยชน์ในที่ดิน ชุมชนกาหนดแผนการจัดการป่าชุมชน โดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา
ของรัฐเป็นกลุ่มหรือชุมชน ตามหลักเกณฑ์ และเงื่อนไขที่คณะกรรมการ เมื่อวันที่ ๑๒ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๖๒
นโยบายที่ดินแห่งชาติ(คทช.) ก�าหนดในรูปแบบสหกรณ์ หรือรูปแบบ
ื
ี
�
ี
อ่นท่เหมาะสม ซ่งจะช่วยให้ราษฎรผู้ยากไร้และไม่มีท่ดินทากินได้รับ พื้นที่สีเขียวตามยุทธศาสตร์ชาติ ด้านการสร้างการเติบโตบนคุณภาพชีวิตที่เป็นมิตรต่อ
ึ
การจัดที่ดินของรัฐในลักษณะแปลงรวม โดยรัฐรับรองสิทธิร่วมในการ สิ่งแวดล้อมประเด็น สร้างการเติบโตอย่างยั่งยืนบนสังคมเศรษฐกิจสีเขียว
เรื่อง รักษาและเพิ่มพื้นที่สีเขียวที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
จัดการที่ดินของชุมชนให้ถูกต้องตามกฎหมาย การส่งเสริมและพัฒนา พื้นที่สีเขียว คือ พื้นที่ที่มีพืชพรรณที่สามารถจ�าแนกได้ว่ามีไม้ยืนต้นปกคลุมขึ้นอยู่ทั้งในและนอกเขตเมืองหรือชุมชนที่
อาชีพให้ราษฎรมีรายได้ และความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น มีความมั่นคงในการ ประชาชนสามารถเข้าไปใช้ประโยชน์ในรูปแบบต่าง ๆ หรือการได้รับการบริการจากพื้นที่ เช่น ป่าธรรมชาติ สวนป่า
เศรษฐกิจ พื้นที่เพื่อการพักผ่อนหย่อนใจหรือเพื่อการเรียนรู้ และเพื่อการใช้ประโยชน์อื่น ๆ
ด�ารงชีวิต เป็นชุมชนเข้มแข็งและมีศักยภาพ ท�าให้คนกับป่าอยู่ร่วมกัน
้
ั
กับป่าได้อย่างมีความสุขและไม่ผิดกฎหมาย ประเภท ปจจุบัน (ปี 2560) เปาหมาย 20 ปี
55%*
๒ การส่งเสริมและสนับสนุนการจัดตั้งป่าชุมชน พื้นที่สเขียว 39.6% ่ (ไมนอยกวา 55%)
ี
177.94 ลานไร
้
่
้
128.12 ลานไร
่
้
่
็
่
1. พื้นที่สเขียวที่เปนปาธรรมชาติ 31.58% (102.17 ล้านไร่) 35%
ี
ิ
โดย พลเอก สุรศักด์ กาญจนรัตน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวง (113.23 ลานไร)
่
้
ั
ุ
่
ิ
ั
ทรัพยากรธรรมชาติและส่งแวดล้อม มีนโยบายเร่งรัดในการจัดต้ง 1.1 ปาอนรกษ์ 19.32% (62.49 ล้านไร่)
ป่าชุมชน เพื่อให้เป็นไปตามนโยบายรัฐบาลเรื่องการรักษาความมั่นคง 1.2 ปาสงวนแห่งชาต ิ 9.45% (30.5+7 ล้านไร่)
่
ของฐานทรัพยากร และการสร้างสมดุลระหว่างการอนุรักษ์และการ 1.3 พื้นทปาในทดนของรฐอน ๆ
่
ี
่
ั
ิ
่
ื
่
ี
ั
ี
ื
ใช้ประโยชน์อย่างย่งยืน เร่งปกป้อง ฟื้นฟูพ้นท่อนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ และพื้นทอน ๆ 2.82% (9.11 ล้านไร่)
ี
่
่
ื
8.02%
ี
ื
ิ
และสัตว์ป่า โดยให้ความสาคัญในการเพ่มพ้นท่ป่าชุมชน และให้ 2. พื้นที่สเขียวเพื่อการใชประโยชน ์ (25.95 ล้านไร่) 15%
�
้
ี
กาหนดเขตป่าชุมชนให้ชัดเจน โดยในปี (ปี พ.ศ. ๒๕๕๗ - ๒๕๖๒) มี 2.1 พื้นทปาเศรษฐกิจในทดนของเอกชน 1.21% 8.2% (48.53 ล้าน
�
ี
ี
่
ิ
่
่
การจัดต้งป่าชุมชนข้น จานวน ๖,๒๒๘ หมู่บ้าน พ้นท่ ๓.๖๘ ล้านไร่ และในทดนของรฐ (3.9 ล้านไร่) (26.53 ล้านไร่) ไร่)
ื
ั
ี
�
ึ
ั
ิ
ี่
คิดเป็นค่าเฉลี่ยการจัดตั้ง ๑,๐๓๘ หมู่บ้านต่อปี ส่งผลประโยชน์ท�าให้ 2.2 ยางพาราในพื้นทกรรมสทธ์และสทธ ิ
ิ
ิ
ิ
่
ี
ี่
ิ
ั
ี
เกิดป่าท่มีความอุดมสมบูรณ์ย่งยืน ประชาชนได้รับประโยชน์หลาย ครอบครองตามประมวลกฎหมายทดน และ 6.82% 6.8%
ั
ี่
ี่
ุ
ั
ิ
ประการ เช่น เกิดเครือข่ายป่าชุมชน ช่วยภาครัฐในการเฝ้าระวังรักษาป่า ทดนของรฐทได้รบอนญาตให้ใช้ประโยชน์ตาม (22.05 ล้านไร่) (22.0 ล้านไร่)
กฎหมาย
ลดความขัดแย้ง เกิดความร่วมมือระหว่างราษฎรในชุมชนกับเจ้าหน้าที่ 3. พื้นที่สเขียวเพื่อการพักผอน
ี
่
่
่
ี
ของรัฐ เกิดความร่วมมือระหว่างหน่วยงาน และองค์กรต่าง ๆ โดยให้การ หยอนใจและเพือการเรยนรู้
สนับสนุนชุมชนในการบริหารจัดการป่าชุมชน มีการพึ่งพิงใช้ประโยชน์ 2-3% 5%
จากป่าในด้านต่างๆ ท้งทางตรงและทางอ้อม ลดค่าใช้จ่าย และเพ่มรายได้ พื้นทสเขยวในเขตเมองและชมชน (6.47-9.70 ล้านไร่)
ิ
ั
ี
่
ี
ุ
ื
ี
้
ในครัวเรือน เป็นต้น (16.18 ลานไร) ่
72 73
74 75
๓ โครงการชุมชนไม้มีค่า
ื
�
คณะรัฐมนตรีอนุมัติให้ดาเนินการขับเคล่อนโครงการชุมชน
ไม้มีค่า เมื่อวันที่ ๑๘ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๑ เพื่อแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจ
ี
�
ฐานรากท่สาคัญ โดยส่งเสริมให้ประชาชนปลูกไม้มีค่าทางเศรษฐกิจ
และเพ่มพ้นท่ป่าเศรษฐกิจให้กับประเทศ การผลักดันกฎหมายและ
ิ
ื
ี
มาตรการต่าง ๆ ในการส่งเสริมให้มีการปลูกไม้มีค่าในที่ดินกรรมสิทธิ์
่
ี
ที่ดินท่มีสิทธิครอบครองตามประมวลกฎหมายท่ดิน และทดินที่รัฐ
ี
ี
อนุญาตให้ใช้ประโยชน์ เป็นการออมและสร้างอาชีพที่มั่นคงยั่งยืนให้
แก่ประชาชน โดยความร่วมมือของ ๔ หน่วยงานหลัก ได้แก่ กรมป่าไม้
ส�านักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ ส�านักงานพัฒนาเศรษฐกิจจาก
ฐานชีวภาพ และธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร มี
เป้าหมายให้เกิดชุมชนไม้มีค่า ๒๐,๐๐๐ ชุมชน ใน ๑๐ ปี ซึ่งจะมีผล
ต่อประชาชน ๒.๖ ล้านครัวเรือน และจะมีพื้นที่ป่าเศรษฐกิจเพิ่มขึ้น
๒๖ ล้านไร่ โดยมีกลไกการขับเคลื่อนโครงการ ๕ ด้าน ได้แก่ กลไก
ที่ ๑ การปลดล็อคทางกฎหมาย และมาตรการที่เกี่ยวข้อง ด�าเนิน
การโดยกรมป่าไม้ กลไกที่ ๒ การเพาะพันธุ์ การขยายพันธุ์กล้าไม้มีค่า
ทางเศรษฐกิจสูง ด�าเนินการโดยกรมป่าไม้ กลไกที่ ๓ การวิจัยเพื่อ
สร้างความเข้มแข็งและยั่งยืน ด�าเนินการโดยส�านักงานคณะกรรมการ
วิจัยแห่งชาติ กลไกที่ ๔ การขยายผลในพื้นที่ทั่วประเทศ ด�าเนินการโดย
ส�านักงานพัฒนาเศรษฐกิจจากฐานชีวภาพและกลไกที่ ๕ การประเมิน
�
มูลค่าไม้ การตลาดและการแปรรูปดาเนินการ โดยธนาคารเพ่อการเกษตร
ื
และสหกรณ์การเกษตร
๔ โครงการป่าในเมือง “สวนป่าประชารัฐ เพื่อความสุข
ของคนไทย"
ี
ื
ื
เพ่อส่งเสริมคุณภาพชีวิต โดยใช้พ้นท่ป่าไม้และพ้นท่ปลูก
ี
ื
ั
ี
ต้นไม้ท่ต้งอยู่ในเมืองหรือใกล้เมือง สร้างการมีส่วนร่วมทุกภาคส่วน
ในการรักษา ฟื้นฟู พัฒนาพ้นท่สีเขียวในเขตเมืองให้มีความสมบูรณ์
ื
ี
และอ�านวยประโยชน์ต่อประชาชนในพื้นที่อย่างสูงสุดและยั่งยืน มีเป้า
หมายจ�านวน ๑๑๑ แห่ง ทั่วประเทศ เนื้อที่รวม ๒๕๐,๙๕๐ ไร่ ปัจจุบัน
เปิดให้บริการแล้ว ๘๔ พื้นที่ (ข้อมูล ณ วันที่ ๑๔ มีนาคม ๒๕๖๒)
74 75
๒. จัดต้งหน่วยเฉพาะกิจ “พยัคฆ์ไพร” เป็นหน่วยพิเศษ
ั
ี
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๓๖ เคล่อนท่เร็ว จับกุมผู้กระทาผิดกฎหมายป่าไม้ โดยเฉพาะนายทุนท ่ ี
ี
�
ื
พ.ศ. ๒๕๕๗ - ๒๕๕๘ บุกรุกป่า ยึดคืนพ้นท่ป่าท่ถูกบุกรุกได้ประมาณ ๑๒๐,๐๐๐ ไร่ (ปกต ิ
ี
ื
ี
ยึดคืนปีละ ๔๐,๐๐๐ ไร่)
๓. จัดระบบการบริหารจัดการป่าไม้ในรูปแบบกลุ่มป่าสงวน
นายธีรภัทร ประยูรสิทธ ิ แห่งชาติ เพ่อสนับสนุนการบูรณาการดูแลป่าสงวนแห่งชาติ ๑,๒๒๑
ื
่
ปา ทั่วประเทศ ให้มีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น
๔. จัดท�ายุทธศาสตร์การแก้ไขปัญหาเขาหัวโล้น เสนอคณะ
การศึกษา รัฐมนตรีให้ความเห็นชอบเมื่อวันที่ ๑๘ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๑
ปริญญาตรี วิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาวนศาสตร์ มหาวิทยาลัย ๕. จัดทาระบบ ข้นตอน และหลักเกณฑ์การจัดการทรัพยากร
�
ั
เกษตรศาสตร์ ป่าไม้เพ่อความย่งยืน สอดคล้องกับแผนปฏิบัติการเพ่อการบังคับใช้กฎหมาย
ื
ั
ื
ปริญญาโท วิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาวนศาสตร์ มหาวิทยาลัย การก�ากับดูแลกิจการและการค้าของสหภาพยุโรป (EU-FLEGT)
เกษตรศาสตร์ ๖. ริเร่มโครงการจัดท่ดินทากินให้ชุมชน (คทช.) เพ่อจัดระบบ
�
ิ
ี
ื
ปริญญาเอก Conservation Biology (ชีววิทยาเชิงอนุรักษ์) การใช้ประโยชน์ที่ดินป่าสงวนแห่งชาติ และพื้นที่ ส.ป.ก. ในรูปแบบ
University of Minnesota ประเทศสหรัฐอเมริกา หลักสูตรวิทยาลัย สหกรณ์ โดยที่ดินเป็นของรัฐ แต่อนุญาตให้ประชาชนที่ไม่มีที่ดินท�ากิน
ป้องกันราชอาณาจักร รุ่นท่ ๕๘ ได้ใช้ประโยชน์ท�ากิน โดยให้ช่วยดูแลรักษาป่าและสิ่งแวดล้อม
ี
ประวัติสังเขป
ก่อนรับตาแหน่งอธิบดีกรมป่าไม้ ดร. ธีรภัทร ประยูรสิทธิ ผ่าน
�
ประสบการณ์การท�างานส�าคัญ ได้แก่ รองอธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ
สัตว์ป่าและพันธุ์พืช รองอธิบดีกรมป่าไม้ นอกจากน้ ยังเคยดารงตาแหน่ง
ี
�
�
ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ (๒๕๖๒) ดร. ธีรภัทร ประยูรสิทธิ ดารง
�
ตาแหน่งผู้ตรวจราชการพิเศษประจาสานักนายกรัฐมนตรี ผู้แทนรัฐบาล
�
�
�
ประสานงานโครงการจิตอาสาพระราชทาน ๙๐๔ วปร ปัจจุบัน ด�ารง
ต�าแหน่ง ปลัดส�านักนายกรัฐมนตรี
ด�ารงต�าแหน่ง
กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๗ - กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๘
เหตุการณ์ส�าคัญ
�
๑. ส่งเสริมโครงการสร้างป่าสร้างรายได้ “ตามแนวพระราชดาริ”
เพื่อช่วยฟื้นฟูป่า และพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชน
หน่วยพยัคฆ์ไพรตรวจสอบจับกุมผู้กระท�าผิด
76 77
�
๓. จัดทาโครงการแม่แจ่มโมเดล และเวียงสาโมเดลเป็นพ้นท ่ ี
ื
ี
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๓๗ ต้นแบบในการแก้ไขปัญหาพ้นท่ป่าเส่อมสภาพและหมอกควันไฟป่าภาค
ื
ื
ี
พ.ศ. ๒๕๕๘ - ๒๕๖๐ เหนือ
๔. เสนอหลักการเร่องพ้นท่เป้าหมายและกรอบมาตรการแก้ไข
ื
ื
ี
ปัญหาที่อยู่อาศัยและท�ากินในพื้นที่ป่าไม้ทุกประเภท (จนกระทั่งคณะ
นายชลธิศ สุรัสวด รัฐมนตรีมีมติเม่อวันท่ ๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๖๑ เห็นชอบตามท่เสนอ)
ี
ื
ี
ี
๕. สร้างความร่วมมือกับส�านักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศ
และภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) หรือ (GISTDA) โดยริเริ่มน�า
การศึกษา ระบบดาวเทียมมาติดตามการเปลี่ยนแปลงพื้นที่ป่าไม้แบบ REAL TIME
ื
็
ปริญญาตรี วิทยาศาสตร์บัณฑิต (วนศาสตร์) มหาวิทยาลัย เพ่อป้องกันการบุกรุกพื้นท่ป่าไม้ โดยใช้แอปพลิเคชั่น “พิทักษ์ไพร” เปน
ี
เกษตรศาสตร์ พ.ศ. ๒๕๒๔ เครื่องมือในการ ปฏิบัติงานป้องกันการบุกรุกพื้นที่ป่าไม้
ปริญญาโท วิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต (วนศาสตร์) มหาวิทยาลัย
เกษตรศาสตร์ พ.ศ. ๒๕๔๖
ประกาศนียบัตร หลักสูตร “Natural Resource management
and forest conservation” จาก Bangor University ประเทศสหราช
�
อาณาจักร ได้รับทุนจากสานักงาน ก.พ. พ.ศ. ๒๕๕๑
ประวัติสังเขป
ก่อนเข้ารับตาแหน่งอธิบดีกรมป่าไม้ นายชลธิศ สุรัสวดี เคย
�
ดารงตาแหน่งสาคัญ ๆ ได้แก่ รองอธิบดีกรมป่าไม้ ผู้ตรวจราชการ
�
�
�
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่งแวดล้อม และอธิบดีกรมทรัพยากร
ิ
ทางทะเลและชายฝั่ง ปัจจุบัน (๒๕๖๒) ได้เกษียณอายุราชการแล้ว
ด�ารงต�าแหน่ง
กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๘ - ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๖๐
เหตุการณ์ส�าคัญ
๑. ผลักดันการเสนอพระราชบัญญัติป่าชุมชน เข้าสู่การพิจารณา
ของรัฐบาล จนกระทั่งได้มีการประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่
๒๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒
�
๒. เสนอระเบียบสานักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยคณะกรรมการ
นโยบายป่าไม้แห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๖๐ เพ่อกาหนดและขับเคล่อนนโยบาย
ื
�
ื
ั
ี
ของประเทศเก่ยวกับการบริหารจัดการป่าไม้ท้งระบบ
76 77
เปนจังหวัดแรก (จานวน ๔,๔๐๖ โครงการ) และอยู่ระหว่างประสาน
็
�
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๓๘ การบูรณาการร่วมกับ กระทรวงมหาดไทยในการสารวจข้อมูลทุกจังหวัด
ี
�
พ.ศ.๒๕๖๑ เพื่อแก้ปัญหาในภาพรวมทั้งประเทศ
(รักษาราชการแทน ๓. ปรบปรุงระบบการอนุญาตด้านป่าไม้ท้งระบบ บนพ้นฐาน
ั
ั
ื
อธิบดีกรมป่าไม้) ของพระราชบัญญัติการอานวยความสะดวกในการอนญาตของทาง
ุ
�
นางสาวสุทธิลักษณ์ ระวิวรรณ ราชการ พ.ศ. ๒๕๕๘ โดยริเร่มเสนอร่างแก้ไขพระราชบัญญัติป่าไม้
ิ
ั
แก้ไขบทบัญญัติบางประการของพระราชบัญญัติป่าไม้ พทธศกราช
ุ
๒๔๘๔
การศึกษา ๔. ระบบ e-Tree มาใช้ในกรมป่าไม้ เพื่อเป็นเครื่องมือให้
วิทยาศาสตรบัณฑิต (วนศาสตร์) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ประชาชนผู้ปลูกต้นไม้ในที่ดินกรรมสิทธิ์ ที่ไม่ประสงค์จะขึ้นทะเบียน
สวนป่าตาม พ.ร.บ. สวนป่า พ.ศ. ๒๕๓๕ เพ่อใช้แสดงความถูกต้อง
ื
ประวัติสังเขป ของแหล่งที่มาของต้นไม้ที่ปลูกในที่ดินกรรมสิทธิ์ รวมทั้งใช้เป็นข้อมูล
เคยดารงตาแหน่งสาคัญได้แก่ รองเลขาธิการสานักงานนโยบาย ในการวิเคราะห์เพื่อน�าไปส่งเสริมการปลูกไม้เศรษฐกิจ
�
�
�
�
และแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม รองอธิบดีกรมทรัพยากร
ธรณี รองอธิบดีกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ผู้ตรวจราชการ
ิ
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่งแวดล้อม อธิบดีกรมทรัพยากร
นาบาดาล อธิบดีกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง และรองปลัดกระทรวง
้
�
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (๒๕๖๒)
ด�ารงต�าแหน่ง
รักษาราชการแทนอธิบดีกรมป่าไม้ กุมภาพันธ์ - ตุลาคม
พ.ศ. ๒๕๖๑
เหตุการณ์ส�าคัญ
ื
ี
๑. ขับเคล่อนนโยบายจัดท่ดินชุมชน (คทช.) ในการแก้ไขปัญหา
ถือครอง/ใช้ประโยชน์ที่ดินเชิงพื้นที่ และสร้างความรู้ความเข้าใจการ
ี
ดาเนินงานตามข้นตอนการปฏิบัติงานตามนโยบายการจัดท่ดินให้ชุมชน
ั
�
ให้แก่ “ชุดปฏิบัติการ คทช. อ�าเภอ ในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ
ื
๒. จัดการปัญหาอุปสรรคการใช้ประโยชน์พ้นท่ป่าไม้ของส่วน
ี
ราชการและท้องถ่น (ซ่งมีการดาเนินการไปก่อนท่จะได้รับอนุญาต
ึ
�
ิ
ี
ตามกฎหมาย) โดยใช้กรอบของมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ ๗ ธันวาคม
พ.ศ. ๒๕๕๙ เรื่องขอผ่อนผันมติ ครม. เมื่อวันที่ ๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๒๓
ในกรณีจังหวัดอุตรดิตถ์ขอใช้พื้นที่ในเขตป่าสงวนฯ เพื่อก่อสร้างตลาด
�
�
การค้าชายแดน ณ ช่องภูดู่ โดยได้นาร่องดาเนินการจังหวัดแม่ฮ่องสอน
น�าระบบ e-Tree มาใช้ในกรมป่าไม้
78 79
๒๒ - ๒๔ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ เป็นผู้แทนระดับสูงจาก
ี
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๓๙ ประเทศไทย ร่วมกล่าวสุนทรพจน์ในพิธีเปิดการกระชุมสัมมนาความ
พ.ศ. ๒๕๖๑ ร่วมมือด้านการป่าไม้ในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิค ณ เมืองฉีเฟิ่ง มองโกเลีย
(รักษาราชการแทน ในประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน โดยได้เน้นย�้าถึงเป้าหมายการเพิ่ม
อธิบดีกรมป่าไม้) พื้นที่ป่าและพื้นที่สีเขียวตามยุทธศาสตร์ระยะ ๒๐ ปี
นายพงศ์บุณย์ ปองทอง ๑๔ - ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๑ เข้าร่วมการประชุมระดับ
สูงในระหว่างการประชุมสมัชชาภาคีอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลาย
ี
ทางชีวภาพ สมัยท่ ๑๔ (CBD COP๑๔) ณ เมืองชาร์ม เอช เชค
การศึกษา สาธารณรัฐอาหรับอียิปต ์
ปริญญาตรี วนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ พ.ศ. ๒๕๒๗
ปริญญาโท M.Sc. (Ecology), University of London (Wye
College) พ.ศ. ๒๕๓๙
ประวัติสังเขป
ก่อนมารกษาราชการแทนอธิบดีกรมป่าไม้ นายพงศ์บุณย์
ั
�
�
�
ปองทอง ดารงตาแหน่งสาคัญต่าง ๆ ได้แก่ รองปลัดกระทรวงทรัพยากร
ิ
ธรรมชาติและส่งแวดล้อม พ.ศ. ๒๕๖๐ ผู้ตรวจราชการกระทรวง
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พ.ศ. ๒๕๕๙ และรองเลขาธิการ
ส�านักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พ.ศ.
๒๕๕๕
ด�ารงต�าแหน่ง
รักษาราชการแทนอธิบดีกรมป่าไม้ พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๖๑
เหตุการณ์ส�าคัญ
�
�
ื
เน่องจากนายพงศ์บุณย์ ปองทอง ดารงตาแหน่งรักษาราชการ
ิ
�
แทนอธิบดีกรมป่าไม้ ในช่วงระยะเวลา ๓ เดือน โดยดาเนนงานสานต่อ
้
่
่
้
จากอธบดสุทธิลักษณ์ ระวิวรรณ และยังได้เป็นผแทนกรมปาไมเขารวม
ิ
ี
ู
้
ี
�
การประชุมระหว่างประเทศท่สาคัญ ได้แก่ งานประชุมสมัชชาภาคีอนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ สมัยที่ ๑๔
(CBD COP๑๔) ณ เมืองชาร์ม เอช เชค สาธารณรัฐอาหรับอียิปต์
78 79
�
ี
ี
อธิบดีกรมป่าไม้ คนท่ ๔๐ ในฐานะอนุกรรมการยุทธศาสตร์ชาติฯ และรองประธาน คณะทางานท่ ๑
ื
พ.ศ. ๒๕๖๑ - ปัจจุบัน สร้างเศรษฐกิจสีเขียว ในส่วน ยุทธศาสตร์เร่องป่าไม้และทรัพยากร
ธรรมชาติ
�
ผลักดันการนาแผนยุทธศาสตร์ ด้านป่าไม้ขององค์การสห
นายอรรถพล เจริญชันษา ประชาชาติ (United Nations Strategic Plan on Forest-UNSPF)
เข้าบูรณาการร่วมกับนโยบายการป่าไม้แห่งชาติ และแผนยุทธศาสตร์
ชาติ ในฐานะที่กรมป่าไม้ หน่วยประสานงานกลางแห่งชาติ (National
การศึกษา Focal Point) ของภาคีป่าไม้แห่งองค์การสหประชาชาต (United
ิ
ปริญญาตรี วิทยาศาสตร์บัณฑิต (วนศาสตร์) มหาวิทยาลัย Nations Forum on Forest-UNFF)
เกษตรศาสตร์ พ.ศ. ๒๕๓๑ ผลักดันการออกพระราชบัญญัติป่าไม้ พุทธศักราช ๒๔๘๔
ี
ิ
ี
ปริญญาโท สาขา ส่งเสริมการเกษตรและสหกรณ์ มหาวิทยาลัย (ฉบับท่ ๘ พ.ศ. ๒๕๖๒) ยกเลิกไม้หวงห้ามในท่ดินกรรมสิทธ์ตาม
ี
ี
้
สุโขทัยธรรมาธิราช พ.ศ. ๒๕๔๖ ประมวลกฎหมายท่ดินและท่ปลูกขนในท่ดินท่รัฐอนุญาตให้ใช้ประโยชน์
ี
ึ
ี
ี
ี
�
จบหลักสูตรนักบริหารการคลัง (นบค.) รุ่นท่ ๕ และหลักสูตร ตามประเภทหนังสือแสดงสิทธิท่รัฐมนตรีประกาศกาหนด โดยความ
�
ี
การพัฒนานักบริหารระดับสูง : ผู้นาท่มีวิสัยทัศน์และคุณธรรม (นบส.๑) เห็นชอบของคณะรัฐมนตรีเพ่อสร้างแรงจูงใจ และสร้างรายได้ให้แก่
ื
ประจ�าปีงบประมาณ พ.ศ.๒๕๕๙ และได้รับรางวัลข้าราชการพลเรือน ประชาชนในการปลูกไม้เศรษฐกิจ
ื
ดีเด่น ประจาปี พ.ศ. ๒๕๕๖ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธ์ุพืช ผลักดันพระราชบัญญัติป่าชุมชน พ.ศ. ๒๕๖๒ เพ่อให้ม ี
�
กฎหมายรับรองการดาเนินงานกิจกรรมป่าชุมชน ได้อย่างถูกต้องตาม
�
ประวัติสังเขป กฎหมาย
รับราชการในต�าแหน่งส�าคัญต่าง ๆ ได้แก่ ผู้อ�านวยการส่วน ผลักดันการต้งศูนย์ปฏิบัติการพิทักษ์ป่า (ศปก.พป.) เพ่อบูรณาการ
ื
ั
ยุทธการด้านป้องกันและปราบปราม ส�านักป้องกัน ปราบปรามและ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งต�ารวจ ทหาร ศปป.๔ กอ.รมน. บก. ปทส. DSI
ควบคุมไฟป่า กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช ผู้อ�านวยการ ฝ่ายปกครอง และชุดปฏิบัติการพิเศษ พยัคฆ์ไพร พญาเสือ ฉลามขาว
�
ุ
ั
ิ
ั
สานักงานทรัพยากรธรรมชาติและส่งแวดล้อม จงหวดสมทรสงคราม และเหยี่ยวดง
�
ี
ื
ผู้อานวยการสานักป้องกันรักษาป่าและควบคุมไฟป่า กรมป่าไม้ รองอธิบด ส่งเสริมให้มีการพัฒนาแหล่งนันทนาการ ในพ้นท่ป่าสงวน
�
ี
�
กรมป่าไม้ ผู้อานวยการศูนย์ปฏิบัติการพิทักษ์ป่า (ศปก.พป.) กระทรวง แห่งชาติท่อยู่ในความรับผิดชอบของกรมป่าไม้
ี
�
ิ
ทรัพยากรธรรมชาติและส่งแวดล้อม และดารงตาแหน่งอธิบดีกรมป่าไม จัดตั้งชุดปฏิบัติการพิเศษดับไฟป่า (เหยี่ยวไฟ) เพื่อปฏิบัติการ
�
้
ใน พ.ศ. ๒๕๖๑ ดับไฟป่าร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ในการสนับสนุนการดับไฟป่าใน
พื้นที่วิกฤต ที่ผ่านมาได้มีผลการปฏิบัติเป็นที่ประจักษ์ และเมื่อวันที่ ๘
ด�ารงต�าแหน่ง พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯพระราชทาน
๒๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ - ปัจจุบัน พระราชกระแส ชมเชยการปฏิบัติภารกิจของเจ้าหน้าที่ดับไฟป่า
จัดตั้งชุดปฏิบัติการ คทช.อ�าเภอ ในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติขึ้น
เหตุการณ์ส�าคัญ ให้เป็นหน่วยปฏิบัติงานสร้างความเข้าใจกับพี่น้องประชาชน ในการน�า
ร่วมยกร่างแผนแม่บท ภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติประเด็นสร้างความ มาตรการไปสู่การปฏิบัติ และเร่งรัดด�าเนินการจัดที่ดินท�ากินเพื่อแก้ไข
เติบโตอย่างยั่งยืนบนสังคมเศรษฐกิจสีเขียว (พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๘๐) ปัญหาการอยู่อาศัยและท�ากิน ในพื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ
80 81
ื
จัดต้งหน่วยป้องกันและพัฒนาป่าไม้ เพ่อให้เป็นหน่วยงาน
ั
ี
�
กรมป่าไม้ระดับอาเภอ ท่มีการบริหารงานแบบเบ็ดเสร็จโดยให้บริการ
งานของกรมป่าไม้ทุกด้านในระดับพ้นท่ให้ใกล้ชิดกับประชาชน โดยใช้
ื
ี
ื
เทคโนโลยีสารสนเทศเป็นเคร่องมือในการขับเคล่อน
ื
�
จัดทาโครงการกิจกรรมปลูกต้นไม้ และปลูกป่าเฉลิมพระเกียรต ิ
เน่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก "รวมใจไทย ปลูก
ื
ต้นไม้ เพื่อแผ่นดิน" เชิญชวนคนไทยปลูกต้นไม้ และร่วมลงทะเบียนใน
เว็ปไซต์ ของกรมป่าไม้ไม่น้อยกว่า ๑๐ ล้านต้น เพื่อแสดงออกซึ่งความ
จงรักภักดี และพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระมหา
ิ
�
กรณาธคุณ พระราชทานพระราชกระแสชมเชยการดาเนินกจกรรมดังกล่าว
ิ
ุ
จัดตั้งส�านักเศรษฐกิจการป่าไม้ เพื่อเป็นหน่วยงานหลักในการ
บูรณาการร่วมกับภาครัฐ เอกชน และชุมชน ให้มีการส่งเสริมการปลูก
และการค้าไม้อย่างครบวงจร และผลักดันให้มีการใช้ไม้จากป่าปลูก
มากขึ้น และสร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจจากไม้ป่าปลูก
ื
จัดต้งสานักการป่าไม้ต่างประเทศ เพ่อบริหารจัดการและพัฒนา
�
ั
ความร่วมมือด้านการป่าไม้ระหว่างประเทศ รวมถึงการปฏิบัติงานร่วมกัน
หรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน่วยงานอื่น ที่เกี่ยวข้อง
การส่งเสริมให้มีการค้าไม้ที่ถูกต้องตามกฎหมาย และพัฒนา
มาตรฐาน กฎหมาย ระเบียบเก่ยวกับสินค้าไม้ ผลิตภัณฑ์ไม้ และของ
ี
ป่าให้รองรับกับมาตรฐานกติกาทางการค้าระหว่างประเทศ ได้แก่ การจัดทา �
ข้อตกลงเป็นหุ้นส่วนด้วยความสมัครใจกับสหภาพยุโรป (FLEGT VPA)
และการเจรจาส่งเสริมการค้ากับ สาธารณรัฐประชาชนจีนรวมทั้งสนับสนุน
�
ให้มีการจัดทาเกณฑ์และตัวช้วัดสาหรับการจัดการสวนป่าและป่าชุมชน
�
ี
อย่างยั่งยืน
ผลักดันการพัฒนาระบบข้อมูลอิเลคทรอนิกส์ เพื่อที่จะเพิ่ม
ประสิทธิภาพและความรวดเร็วในการบริการประชาชน โดยเฉพาะ
ทางด้านการส่งเสริมการปลูกไม้เศรษฐกิจให้ครบวงจร อันได้แก่ ระบบ
ิ
สวนป่าออนไลน์ การลงทะเบียนไม้มีค่าในท่ดินกรรมสิทธ์ ระบบการ
ี
รับรองไม้ และการพัฒนาความร่วมมือกับสถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย
(AIT) ในการออกแบบระบบการควบคุมห่วงโซ่อุปทานไม้ของประเทศ
80 81
๘ สถานการณ์พ้นท่ป่าไม้ของประเทศไทย
ื
ี
(พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๑)
ื
ื
๑. โครงการจัดทาข้อมูลสภาพพ้นท่ป่าไม้ ปี พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๑ ๒. สัดส่วนพ้นท่ป่าไม้ต่อพ้นประเทศไทยปี พ.ศ. ๒๕๖๑
ี
ี
�
ื
ื
ี
๑.๑ สานักจัดการท่ดินป่าไม้ กรมป่าไม้ ได้ร่วมมือกับศูนย์วิจัย มีร้อยละ ๓๑.๖๘ ของพ้นที่ประเทศ
�
�
ี
ป่าไม้ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ดาเนินโครงการจัดทา สานักจัดการท่ดินป่าไม้ กรมป่าไม้ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาต ิ
�
�
ข้อมูลสภาพพ้นท่ป่าไม้ ปี พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๑ (ระยะเวลาในการดาเนิน และสิ่งแวดล้อมประเทศไทยในระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ที่ใช้ส�าหรับ
ี
ื
�
งานต้งแต่เดือนเมษายน พ.ศ. ๒๕๖๑ ถึงเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๒) การค�านวณร้อยละพ้นท่ป่าไม้รายจังหวัดเท่ากับ ๕๑๗,๖๔๕.๙๒ ตาราง
ี
ื
ั
เพ่อสารวจและวิเคราะห์สถานภาพของทรัพยากรป่าไม้ทมอยในปจจุบัน กิโลเมตร หรือ ๓๒๓,๕๒๘,๖๙๙.๖๕ ไร่
่
ู
ี
ี
ั
่
�
ื
โดยเฉพาะการจัดท�าแผนที่ป่าไม้ของประเทศไทยและจัดท�าฐานข้อมูล • ปี พ.ศ. ๒๕๑๖ ประเทศไทยมีพื้นที่ป่าไม้ทั้งหมด
ป่าไม้ท่เป็นมาตรฐาน มีความถูกต้องตามหลักวิชาการและเพ่อสนับสนุน ๑๓๘,๕๖๖,๘๗๕ ไร่ หรือร้อยละ ๔๓.๒๑ของพื้นที่ประเทศ
ื
ี
ื
ี
แนวทางการจัดการป่าไม้ของประเทศให้สอดคล้องกับสถานการณ์ท่เป็น • ปี พ.ศ. ๒๕๕๙ – ๒๕๖๐ ประเทศไทยเหลือพ้นท่ป่าไม้
ี
ั
จริงรวมท้งสามารถใช้ข้อมูลดังกล่าว เพ่อการติดตามและเฝ้าระวังการ ท้งหมด ๑๐๒,๑๕๖,๓๕๐.๕๑ ไร่ หรือร้อยละ ๓๑.๕๘ ของพ้นท่ประเทศ
ื
ี
ั
ื
ื
ี
ั
เปล่ยนแปลงของทรัพยากรป่าไม้ได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป • ปี พ.ศ. ๒๕๖๑ ประเทศไทยเหลือพ้นท่ป่าไม้ท้งหมด
ี
๑.๒ ในการจัดทาข้อมูลสภาพพ้นท่ป่าไม้คร้งน้ ใช้ข้อมูลภาพ ๑๐๒,๔๘๘,๓๐๒.๑๙ ไร่ หรือร้อยละ ๓๑.๖๘ ของพื้นที่ประเทศ
ี
ั
ี
ื
�
ดาวเทียม Sentinel-๒ ระบบบันทึกภาพ MSI ความละเอียดจุดภาพ
๑๐ เมตร บันทึกภาพปี พ.ศ. ๒๕๖๑ เป็นหลักในการปฏิบัติงาน โดยมี ๓. สภาพพื้นที่ป่าไม้ของประเทศไทย ปี พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๑
ื
ี
ข้อมูลครอบคลุมพ้นท่ประเทศไทย และใช้ข้อมูลภาพดาวเทียม Landsat พ้นท่ป่าไม้ของประเทศไทย ปี พ.ศ. ๒๕๖๑ แบ่งเป็น ๖
ื
ี
๘ ระบบ บันทึกภาพ OLI ความละเอียดจุดภาพ ๓๐ เมตร บันทึกภาพ ภูมิภาคโดยภาคเหนือมีพื้นที่ป่าไม้มากที่สุดคือ ๓๘,๕๓๓,๔๒๙.๔๐ ไร่
ปี พ.ศ. ๒๕๖๑ เป็นข้อมูลสนับสนุนการปฏิบัติงาน นับเป็นปีแรกของ คิดเป็นร้อยละ ๖๔.๑๗ ของพื้นที่ภาค
ี
ี
�
ื
ประเทศไทยในการจัดทาข้อมูลสภาพพ้นท่ป่าไม้ท่ความละเอียด ๑๐ เมตร
โดยจัดว่าเป็นข้อมูลภาพดาวเทียมที่มีความละเอียดมากที่สุดนับตั้งแต่ ข้อมูลสภาพพื้นที่ป่าไม้ของประเทศไทยปี พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๑
ได้มีการใช้ข้อมูลภาพดาวเทียมในภารกจการจดการทรพยากรป่าไม้
ั
ั
ิ
ของประเทศ ภูมิภาค พ้นท่ท้งหมด (ไร่) พ้นท่ป่าไม้ (ไร่) ร้อยละพ้นท่ป่าไม้
ี
ี
ื
ื
ี
ั
ื
�
ี
๑.๓ ในการสารวจน้ ได้กาหนดนิยาม“พ้นท่ป่าไม้ ว่าหมายถึง ภาคกลาง ๕๖,๙๑๒,๖๔๕.๙๐ ๑๒,๑๖๓,๘๖๙.๖๖ ๒๑.๓๗
ื
ี
�
พื้นที่ปกคลุมของพืชพรรณที่สามารถจ�าแนกได้ว่าเป็นไม้ยืนต้นปกคลุม ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ๑๐๔,๘๒๓,๗๐๙.๒๒ ๑๕,๗๕๐,๐๙๘.๕๓ ๑๕.๐๓
เป็นผืนต่อเน่องขนาดไม่น้อยกว่า ๓.๑๒๕ ไร่ และหมายรวมถึงทุ่งหญ้าและ ภาคตะวันออก ๒๑,๕๕๐,๘๘๓.๕๖ ๔,๗๒๕,๑๖๒.๓๖ ๒๑.๙๓
ื
ื
ี
ี
�
ี
ี
ลานหินท่มีอยู่ตามธรรมชาติ ท่ปรากฏล้อมรอบด้วยพ้นท่ท่จาแนกได ้ ภาคตะวันตก ๓๔,๐๓๘,๒๑๐.๔๓ ๒๐,๑๐๘,๕๑๓.๕๔ ๕๙.๐๘
ว่าเป็นพื้นที่ป่าไม้ โดยไม่รวมถึงสวนยูคาลิปตัส หรือพื้นที่ที่มีต้นไม้ แต่ ภาคใต้ ๔๖,๑๕๔,๙๐๑.๔๐ ๑๑,๒๐๗,๒๒๘.๗๐ ๒๔.๒๘
ประเมินได้ว่าผลผลิตหลักของการด�าเนินการไม่ใช่เนื้อไม้ ได้แก่ พื้นที่ ภาคเหนือ ๖๐,๐๔๘,๓๔๙.๑๔ ๓๘,๕๓๓,๔๒๙.๔๐ ๖๔.๑๗
วนเกษตร สวนผลไม้ สวนยางพารา และสวนปาล์ม” รวม ๓๒๓,๕๒๘,๖๙๙.๖๕ ๑๐๒,๔๘๘,๓๐๒.๑๙ ๓๑.๖๘
หมายเหตุ: ข้อมูลจากโครงการจัดท�าข้อมูลสภาพพื้นที่ป่าไม้ปี พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๑.
ส�านักจัดการที่ดินป่าไม้. กรมป่าไม้.
82 83
ื
ี
ี
แผนท่สภาพพ้นท่ป่าไม้ของประเทศไทย
พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๑
82 83
ี
ื
ื
ี
๔. การเปล่ยนแปลงพ้นท่ป่าไม้ของประเทศไทย เป็นอัตราการลดลงของพ้นท่ป่าไม้เท่ากับ ๒,๒๑๑,๑๗๗.๘๘ ไร่ต่อปี
ี
ั
ต้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๑๖-๒๕๖๑ ช่วงที่ 2 (พ.ศ. 2543 – 2561 รวม 19 ปี) มาตราส่วน
ั
ี
ื
ี
การเปล่ยนแปลงพ้นท่ป่าไม้ของประเทศไทยต้งแต่ปี พ.ศ. ๑:๕๐,๐๐๐ :พื้นที่ป่าไม้ลดลงจาก ๑๐๖,๓๑๙,๒๓๗.๕๐ ไร่ ในปี พ.ศ.
๒๕๑๖ ถึง พ.ศ. ๒๕๖๑ อาจแบ่ง เป็นสองช่วงเวลา ได้แก่ ช่วงระหว่าง ๒๕๔๓ เหลือ ๑๐๒,๔๘๘,๓๐๒.๑๙ ไร่ ในปี พ.ศ. ๒๕๖๑ หรือคิดเป็น
ปี พ.ศ. ๒๕๑๖ ถึง ปี พ.ศ. ๒๕๔๑ และช่วงระหว่างปี พ.ศ. ๒๕๔๓ ถึง อัตราการลดลงของพื้นที่ป่าไม้เท่ากับ ๒๐๑,๖๒๘.๑๗ ไร่ต่อปี
ปี พ.ศ. ๒๕๖๑ เน่องจากมาตราส่วนท่ใช้ในการปฏิบัติงานมีความ หากเปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลง ของพื้นที่ป่าไม้ของปี พ.ศ.
ื
ี
แตกต่างกัน ๒๕๕๙ – ๒๕๖๐ กับ พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๑ พบว่าพื้นที่ป่าไม้ในรอบหนึ่ง
ี
ื
ี
ี
้
ั
้
ช่วงที่ 1 (พ.ศ. 2516 – 2541 รวม 26 ปี) มาตราส่วน ปีที่ผ่านมา เพิ่มขึ้น ๓๓๑,๙๕๑.๖๗ ไร่ ทงน พบพ้นท่ป่าไม้ท่ไม่มีการ
๑:๒๕๐,๐๐๐ : พ้นที่ป่าไม้ลดลงจาก ๑๓๘,๕๖๖,๘๗๕.๐๐ ไร่ ใน เปล่ยนแปลงในรอบปีท่ผ่านมา จานวน ๑๐๑,๑๗๘,๙๔๕.๒๒ ไร่
ี
ี
�
ื
ปีพ.ศ. ๒๕๑๖ เหลือ ๘๑,๐๗๖,๒๕๐.๐๐ ไร่ ในปี พ.ศ. ๒๕๔๑ หรือคิด
ี
สถิติพ้นท่ป่าไม้ของประเทศไทยของกรมป่าไม้ปี พ.ศ. ๒๕๑๖ – ๒๕๖๑
ื
ื
ี
พ้นท่ป่าไม้ของประเทศไทย ร้อยละ หน่วยงานจัดทาข้อมูล
�
พ.ศ ตารางกิโลเมตร ไร่ พ้นท่ป่าไม้
ี
ื
2516 221,707.00 138,566,875.00 43.21 กรมป่าไม้
2519 198,417.00 124,010,625.00 38.67 กรมป่าไม้
2521 175,224.00 109,515,000.00 34.15 กรมป่าไม้
2525 156,600.00 97,875,000.00 30.52 กรมป่าไม้
2528 150,866.00 94,291,250.00 29.40 กรมป่าไม้
2531 143,803.00 89,876,875.00 28.03 กรมป่าไม้
2532 143,417.00 89,635,625.00 27.95 กรมป่าไม้
2534 136,698.00 85,436,250.00 26.64 กรมป่าไม้
2536 133,554.00 83,471,250.00 26.03 กรมป่าไม้
2538 131,485.00 82,178,125.00 25.62 กรมป่าไม้
2541 129,722.00 81,076,250.00 25.28 กรมป่าไม้
2543 170,110.78 106,319,237.50 33.15 กรมป่าไม้
2547 167,590.98 104,744,362.50 32.66 กรมป่าไม้
2548 161,001.30 100,625,812.50 31.38 กรมป่าไม้
2549 158,652.59 99,157,868.75 30.92 กรมป่าไม้
2551 171,585.65 107,241,031.25 33.44 มหาวิทยาลัยมหิดล
2556 163,391.26 102,119,539.55 31.57 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
2557 163,656.64 102,285,400.62 31.62 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
2558 163,585.57 102,240,981.88 31.60 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
2559 163,479.69 102,174,805.09 31.58 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
2560 163,450.16 102,156,350.51 31.58 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
2561 163,981.28 102,488,302.19 31.68 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
84 85
ป่าดิบช้น 11,916,400.68 ไร่ ร้อยละ 3.68
ื
ป่าดิบแล้ง 13,904,871.12 ไร่ ร้อยละ 4.30
ป่าดิบเขา 10,944,716.68 ไร่ ร้อยละ 3.38
ป่าสนเขา 541,822.97 ไร่ ร้อยละ 0.17
ป่าพร ุ 273,263.28 ไร่ ร้อยละ 0.08
ป่าชายเลน 1,538,185.33 ไร่ ร้อยละ 0.48
้
�
ป่าบึงนาจืด 263,905.58 ไร่ ร้อยละ 0.08
ป่าชายหาด 65,840.83 ไร่ ร้อยละ 0.02
ป่าเบญจพรรณ 47,194,211.82 ไร่ ร้อยละ 14.59
ป่าเต็งรัง 11,885,932.37 ไร่ ร้อยละ 3.67
ป่าไผ่ 407,905.88 ไร่ ร้อยละ 0.13
สวนป่าสัก 915,326.73 ไร่ ร้อยละ 0.28
ื
สวนป่าอ่นๆ 27,552.42 ไร่ ร้อยละ 0.01
ิ
ป่าท่ฟื้นฟูตามธรรมชาต 1,805,895.34 ไร่ ร้อยละ 0.56
ี
ป่าทุ่ง 386,971.31 ไร่ ร้อยละ 0.12
สังคมพืชลานหิน 415,499.84 ไร่ ร้อยละ 0.13
84 85
86 87
๕. การจ�าแนกชนิดป่าธรรมชาติและสวนป่าของประเทศไทย
ปี พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๑
ป่าของกรมป่าไม้แบ่งออกเป็น ป่าธรรมชาติและสวนป่าชนิด
ต่าง ๆ ได้แก่ ป่าดิบชื้น(Moist Evergreen Forest) ป่าดิบแล้ง (Dry
Evergreen Forest) ป่าดิบเขา (Montane Forest) ป่าสนเขา (Pine
Forest) ป่าพรุ (Peat Swamp Forest) ป่าชายเลน (Mangrove Forest)
�
้
ป่าบึงนาจืด (Freshwater Swamp Forest) ป่าชายหาด (Beach Forest)
ป่าเบญจพรรณ (Mixed Deciduous Forest) ป่าเต็งรัง (Dry Dipterocarp
Forest) ป่าไผ่ (Bamboo Forest) สวนป่าสัก (Teak Plantation)
ื
ี
สวนป่าอ่นๆ (Other Plantations) ป่าท่ฟื้นฟูตามธรรมชาติ (Secondary
Forest) ป่าทุ่ง (Savanna) สังคมพืชลานหิน (Vegetation on Pen Rock
Platform) และพื้นที่ที่ไม่สามารถจ�าแนกได้ (Other Areas)
ี
ี
ี
ชนิดป่าท่มากท่สุดได้แก่ ป่าเบญจพรรณ มีพ้นท่ 47,194,211.82 ไร ่
ื
คิดเป็นร้อยละ 14.59 ของพื้นที่ป่าทั้งหมด รองลงไปได้แก่ป่าดิบแล้ง
13,904,871.12 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 4.30 ของพื้นที่ป่าทั้งหมด
ื
๖. การใช้ประโยชน์ข้อมูลสภาพพ้นท่ป่าไม้ปี พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๑
ี
�
ข้อมูลสภาพพ้นท่ป่าไม้ปี พ.ศ. ๒๕๖๐ - ๒๕๖๑สามารถนา
ื
ี
�
ไปใช้ประโยชน์ ในการกาหนดนโยบายและวางแผนการบริหาร
จัดการด้านการอนุรักษ์และส่งเสริมการปลูกป่าเพิ่มขึ้น ตัวอย่างเช่น
๑. กรมป่าไม้หรือหน่วยงานอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการบริหาร
�
ี
ี
จัดการทรัพยากรป่าไม้สามารถนาขอบเขตพ้นท่ท่รับผิดชอบ อาทิ แนว
ื
ื
เขตป่าสงวนแห่งชาติ ขอบเขตพ้นท่อนุรักษ์ในความรับผิดชอบของกรม
ี
ื
อุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช มาซ้อนทับกับข้อมูลสภาพพ้นท ่ ี
ื
ป่าไม้ปี พ.ศ. ๒๕๖๐ – ๒๕๖๑ สาหรับใช้วางแผนบริหารจัดการเชิงพ้นท ่ ี
�
ี
๒. กรมป่าไม้สามารถนาข้อมูลสภาพพ้นท่ป่าไม้ปี พ.ศ.
ื
�
๒๕๖๐ – ๒๕๖๑ ซ่งถูกจัดเก็บเป็นข้อมูลในระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์มาให้
ึ
บรการข้อมูลแก่หน่วยงานท่เก่ยวข้อง
ี
ิ
ี
ื
๓. กรมป่าไม้สามารถเผยแพร่ข้อมูลสภาพพ้นท่ป่าไม้ ปี พ.ศ.
ี
ื
๒๕๖๐ – ๒๕๖๑ ลงในระบบแม่ข่ายแผนท่ผ่านเครือข่ายอินเตอร์เน็ต เพ่อ
ี
ให้ภาคส่วนท่เก่ยวข้องสามารถเข้าถึงและใช้ประโยชน์ข้อมูลได้อย่าง
ี
ี
สะดวกและรวดเร็ว
86 87
๙ ทิศทางการบริหารงานจัดการป่าไม้ในปัจจุบัน
และอนาคต (พ.ศ. ๒๕๖๒ เป็นต้นไป)
ั
ั
๑. แนวทางการด�าเนินงานของกรมป่าไม้ตามบทบัญญัติ ฐานการจัดการทรัพยากรป่าไม้อย่างสมดุลและย่งยืนเป็นตัวต้ง และ
ิ
ั
�
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย และยุทธศาสตร์ ๒๐ ปี ปรับโครงสร้างหน่วยงานให้มีความใกล้ชดและทางานกบประชาชน
(พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๘๐) มากยิ่งขึ้น ภายใต้แนวความคิด“กรมป่าไม้รักป่า รักประชาชน” และ
ี
ั
กรมป่าไม้เป็นหน่วยงานหลก ของประเทศท่มีบทบาทหน้าที่ ก�าหนดแนวทางการด�าเนินงานใน พ.ศ. ๒๕๖๒ และระยะต่อไป ดังนี้
ในการป้องกันรักษาป่าไม้ ให้มีความสมดุลระหว่างการอนุรักษ์และ
การใช้ประโยชน์ด้านป่าไม้ได้อย่างสมดุลและยั่งยืน ปัจจุบันมีพื้นที่ป่า
สงวนแห่งชาติและป่าไม้ประเภทอื่นๆ ในความรับผิดชอบจ�านวน ๖๕
ล้านไร่ คิดเป็นร้อยละ ๒๐ ของพื้นที่ประเทศ (๓๒๓ ล้านไร่) โดยการมี
ส่วนร่วมของประชาชนและทุกภาคส่วน ทั้งนี้ กรมป่าไม้จะด�าเนินงาน
ให้เป็นไปตามบทบัญญัติรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช
๒๕๖๐ มาตรา ๔๓ ๕๐ ๕๗ ๕๘ และ ๗๒ ที่ก�าหนดให้บุคคลมีสิทธิและ
หน้าที่ในการบ�ารุงรักษา และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและ
ิ
ส่งแวดล้อม โดยต้องให้ความร่วมมือและสนับสนุนการอนุรักษ์และ
คุ้มครองทรัพยากรธรรมชาติ และรัฐต้องอนุรักษ์คุ้มครอง บริหารจัดการ
ิ
ให้มีการใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติและส่งแวดล้อมให้เกิดประโยชน์
ั
ั
อย่างสมดุลและย่งยืน รวมท้งดาเนินการตามแผนการใช้ท่ดินของประเทศ
�
ี
ให้เหมาะสมกับสภาพของพ้นท่ ให้มีมาตรการกระจายการถือครองท่ดิน
ื
ี
ี
ให้ประชาชนสามารถมีที่ท�ากินได้อย่างทั่วถึงและเป็นธรรม และเพื่อให้
สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ ๒๐ ปี (พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๘๐) ยุทธศาสตร์ที่ ๕
ด้านการสร้างการเติบโตบนคุณภาพชีวิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ให้มี
ี
ื
พ้นท่ป่าไม้และพ้นท่สีเขียวไม่น้อยกว่า ร้อยละ ๕๕ ของพ้นท่ประเทศ
ี
ื
ี
ื
และตาม แผนปฏิรูปประเทศ ด้านทรัพยากรธรรมชาติ ก�าหนดให้เพิ่ม
ิ
สัดส่วนพ้นท่ป่าไม้ ลดอัตราการบุกรุกพ้นท่ป่าไม้ และเพ่มผลิตภัณฑ์
ื
ื
ี
ี
มวลรวมภาคป่าไม้ของประเทศ
๒. วิสัยทัศน์และแนวทางการด�าเนินงานของกรมป่าไม้ภายใต้
แนวความคิด“กรมป่าไม้รักป่า รักประชาชน”
เพ่อให้การดาเนินงานด้านป่าไม้ บรรลุตามเป้าหมายตามภารกิจ
ื
�
ดังกล่าวข้างต้น กรมป่าไม้จึงมีนโยบายมอบความสุขแก่ประชาชนบน
88 89
๒.๑ การป้องกันและปราบปราม การบุกรุก รูปธรรมแล้วจะได้รับการพิจารณาให้เข้ารับพระราชทาน “ธงพิทักษ์ป่า
ทาลายทรัพยากรป่าไม้ เพื่อรักษาชีวิต”
�
�
ในส่วนของการดาเนินงานด้านป้องกัน และควบคุมไฟป่า
�
ภายใต้การก�ากับของคณะกรรมการป้องกัน และปราบปราม กรมป่าไม้ ได้ถ่ายโอนภารกิจตามแผนปฏิบัติการกระจายอานาจให้
ิ
การตัดไม้ท�าลายป่าแห่งชาติ (คปป.) ได้จัดตั้ง ศูนย์ปฏิบัติการพิทักษ์ป่า องค์การปกครองส่วนท้องถ่น (อปท.) แล้ว และได้ประสานกับ อปท.
ั
ื
(ศปก.พป.) โดยมีอธิบดีกรมป่าไม้เป็นผู้อ�านวยการศูนย์ เพื่อบูรณาการ เพ่อสร้างเครือข่ายความร่วมมือในการควบคุมไฟป่าท่วประเทศ และ
ด�าเนินงานชุดปฏิบัติการพิเศษของทั้ง ๓ กรม (ปม. อส. และ ทช.) ได้แก่ กรมป่าไม้ได้จัดชุดเฉพาะกิจเคลื่อนที่เร็วควบคุมไฟป่า (เหยี่ยวไฟ) โดย
พยัคฆ์ไพร พญาเสือ เหยี่ยวดง และฉลามขาว ด�าเนินการป้องกันการ ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัยมาใช้ปฏิบัติงานควบคุมไฟป่า พร้อมกับ
�
บุกรุกท�าลายป่าไม้ ร่วมกับทหาร ต�ารวจ ฝ่ายปกครอง บก.ปทส. ศปป.๔ สนธิกาลังพล ดับไฟป่า และบังคับใช้กฎหมายกับผู้ที่เผาป่าอย่างเคร่งครัด
กอ.รมน. ในการหยุดยั้งการลักลอบตัดไม้ท�าลายป่า และทวงคืนผืนป่า
จากผู้บุกรุกถือครองพื้นที่ป่าไม้ โดยมีเป้าหมายมิให้มีการบุกรุกท�าลาย ๒.๒ การส่งเสริมป่าเศรษฐกิจ (ไม้มีค่า)
ป่าไม้อีกต่อไป พร้อมท้งจะดาเนินงานทวงคืนผืนป่าด้วยความเข้มข้นและ
ั
�
ี
ต่อเนื่อง โดยเฉพาะกับนายทุนให้ด�าเนินคดีให้ถึงที่สุดและท�าการปลูก ท่ผ่านมา กรมป่าไม้ดาเนินการผลักดัน พ.ร.บ. ป่าไม้ (ฉบับท่ ๘)
ี
�
ฟื้นฟูในพ้นท่ทวงคืนให้กลับเป็นป่าสมบูรณ์ดังเดิม และประยุกต์ใช้ พ.ศ. ๒๕๖๒ ยกเลิกไม้หวงห้ามในที่ดินกรรมสิทธิ์ให้ประชาชนสามารถ
ี
ื
ื
�
ี
ื
เทคโนโลยีตรวจติดตามการบุกรุกและนาทางเพ่อให้เข้าถึงพ้นท่เป้าหมาย ตัดไม้มาใช้สอยและค้าขายได้โดยไม่ต้องขออนุญาต และให้ประชาชน
่
่
ุ
ี
ได้อย่างรวดเร็วเพื่อหยุดยั้ง และจับกุมผู้กระท�าผิดให้ได้อย่างทันท่วงที ทปลกต้นไม้ในทีดนทได้รับอนญาตจากรัฐนาไม้มาใช้สอยได้เพ่อสร้าง
ี
ิ
ู
ื
่
�
ู
ในส่วนของการสร้างการมีส่วนร่วมในการป้องกันรักษาป่านั้น กรมป่าไม้ แรงจงใจในการปลูกไม้เศรษฐกิจท้งในที่ดินเอกสารสิทธิ์ตามประมวล
ั
ได้จัดทาโครงการราษฎรอาสาสมัครพิทักษ์ป่า (รสทป.) เป็นโครงการ กฎหมายที่ดิน และที่ดินที่รัฐอนุญาตให้ใช้ประโยชน์ เช่น สปก. ที่นิคม
�
ที่ร่วมด�าเนินการกับกองทัพบก เพื่อสนองพระราชเสาวนีย์ของสมเด็จ ที่ราชพัสดุ คทช. เป็นต้น
พระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ที่มี ในพ.ศ. ๒๕๖๒ กรมป่าไม้ได้จัดตั้งส�านักเศรษฐกิจการป่าไม้
พระราชประสงค์เปลี่ยนแปลงทัศนคติ และพฤติกรรมของราษฎรจาก เพื่อเป็นหน่วยงานหลักในการบูรณาการร่วมกับภาครัฐ เอกชน และ
ผู้บุกรุกท�าลายป่ามาเป็นผู้ดูแลรักษา และใช้ประโยชน์จากป่าได้อย่าง ชุมชน เพื่อส่งเสริมการปลูกและการค้าไม้อย่างครบวงจร และผลักดัน
ิ
ย่งยืน และเม่อมีการจัดต้งองค์กรในการดูแลรักษาป่าไม้อย่างเป็น การสร้างมูลค่าเพ่มทางเศรษฐกิจจากไม้ป่าปลูก รวมถึงส่งเสริมให้ม ี
ั
ื
ั
การใช้ไม้จากป่าปลูกมากยิ่งขึ้น โดยร่วมกับภาคเอกชนพัฒนารูปแบบ
ผลิตภัณฑ์ให้ทันสมัย คงทนและสวยงาม และพัฒนากล้าไม้พันธุ์ดีเพื่อ
ส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกสร้างสวนป่าเศรษฐกิจ พร้อมทั้งผลักดันการ
ส่งออกไปขายยังต่างประเทศ ทั้งใน EU และจีน เพื่อสร้างรายได้ให้กับ
ประเทศ โดยจะด�าเนินการทบทวนกฎหมาย มติครม. และระเบียบที่
เกี่ยวข้องที่เป็นอุปสรรคต่อการส่งออกไม้และการค้าไม้ พัฒนาระบบ
ื
การรับรองไม้ให้ได้มาตรฐานสากล และเช่อมโยงกับ ระบบ NSW
นอกจากน้ ยังมีการอบรมและถ่ายทอดเทคโนโลยีงานวิจัยด้านป่าไม ้
ี
กับประชาชนทั่วไปและกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ต่าง ๆ ด้วย
ู
ี
ี
จากข้อมลกรมท่ดินพบว่า ในปัจจุบันท่ดินประเทศไทยท ่ ี
เอกชนถือกรรมสิทธิ์มีเนื้อที่ ๑๓๘ ล้านไร่ หรือคิดเป็นร้อยละ ๔๒.๗๔
88 89
มีโครงสร้างการบริหารในรูปแบบคณะกรรมการ ๓ ระดับ เพื่อถ่วงดุลตรวจ
สอบการใช้อ�านาจซึ่งกันและกัน ได้แก่ คณะกรรมการนโยบายป่าชุมชน
มีรองนายกรัฐมนตรีเป็นประธาน คณะกรรมการป่าชุมชนประจาจังหวัด
�
มีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นประธาน มีอานาจในการพิจารณาจัดต้ง ั
�
ี
ป่าชุมชนในพ้นท่จังหวัด และคณะกรรมการจัดการป่าชุมชนเป็นผู้ขอ
ื
�
ั
จัดต้งควบคุม ดูแล และกาหนดกฎกติกาการใช้ประโยชน์ป่าชุมชน
โดยแบ่งพ้นท่ออกเป็น ๒ เขต คือเขตเพ่อการอนุรักษ์และเขตเพ่อการใช้
ื
ื
ี
ื
ประโยชน์ ได้ทั้งการเก็บหาของป่าการศึกษาเรียนรู้และสร้างจิตส�านึก
ื
ด้านการอนุรักษ์และพ้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและส่งแวดล้อมในชุมชน
ิ
และการใช้ประโยชน์จากการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์โดยชุมชน พื้นที่ที่
ของพื้นที่ประเทศ และมากกว่าร้อยละ ๗๐ ของพื้นที่ดังกล่าวถูกปล่อย สามารถน�ามาขอจัดตั้งเป็นป่าชุมชน ได้แก่ พื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติที่อยู่
ให้รกร้างว่างเปล่า หรือยังใช้ประโยชน์ไม่เต็มที่ หลังจากที่ได้มีการปรับ ใกล้พื้นที่ชุมชน พื้นที่ป่าเสื่อมโทรมที่ชุมชนร่วมกันดูแลรักษาและปลูก
้
ื
ู
ี
ื
้
ึ
ื
ั
ื
ี
่
แก้กฎหมายให้ประชาชนสามารถปลูกและตัดไม้ได้โดยสะดวก ไม่กระทบ ฟนฟขนมาใหม รวมท้งพ้นท่อ่นของรัฐหรือพ้นท่สาธารณะประโยชน์
�
สิทธ์และไม่เพ่มภาระให้แก่ประชาชนแล้ว กรมป่าไม้จึงมีนโยบายส่งเสริม ที่ชุมชนใช้ประโยชน์ร่วมกัน เป็นต้น กรมป่าไม้มีเป้าหมายดาเนิน
ิ
ิ
ั
่
ู
ี
การปลูกไม้เศรษฐกิจ ซึ่งเป็นวัตถุดิบของอุตสาหกรรมป่าไม้ทั้งระบบ ซึ่ง กิจกรรมส่งเสริมการจัดการป่าชุมชนท่วประเทศ ทอย่โดยรอบพื้นที่
จะเป็นการเสริมสร้างอาชีพ เพื่อช่วยให้ประชาชนมีรายได้เพิ่มขึ้น เกิด ป่าสงวนแห่งชาติ ในรัศมีไม่เกิน ๕ กิโลเมตร เนื้อที่ประมาณ ๑๐ ล้าน
ุ
่
ธรกิจและอุตสาหกรรมไม้จากป่าปลูก มีไม้ไว้ใช้สอยในประเทศอยาง ไร่ จ�านวน ๑๕,๐๐๐ ป่าชุมชน โดยชุมชนมีส่วนร่วม ๑๘,๐๐๐ หมู่บ้าน
ึ
�
ี
ั
เพียงพอ ลดการน�าเข้าไม้จากต่างประเทศ เพิ่มขีดความสามารถในการ ซ่งป่าชุมชนท่ดาเนินการจัดต้งแล้ว และมีอายุโครงการเป็นไปตาม
ึ
แข่งขันทางด้านเศรษฐกิจด้านการส่งออกไม้ไปต่างประเทศ ซ่งจะมีส่วน พระราชบัญญัติ ป่าชุมชน พ.ศ.๒๕๖๒ ที่ประกาศในราชกิจจานุเบกษา
ึ
ิ
ทาให้เศรษฐกิจของประเทศดีข้น และเป็นการเพ่มพ้นท่สีเขียวของ เมื่อวันที่๒๙ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๒ มีเนื้อที่ ๕ ล้านไร่ จ�านวน ๗,๒๑๓
�
ี
ื
ประเทศได้อีกทางหนึ่งด้วย ป่าชุมชน โดยชุมชนมีส่วนร่วม ๘,๔๒๐ หมู่บ้าน
ื
๒ .๓ การส่งเสริมการสร้างป่าชุมชน เพ่อส่งเสริมให้ชุมชน
ได้ร่วมกับรัฐในการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาต ิ
ในป่าชุมชนให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
รัฐบาลได้ผลักดัน พ.ร.บ. ป่าชุมชน พ.ศ. ๒๕๖๒ เพ่อให้ม ี
ื
ุ
กฎหมายรองรับการบริหารจัดการป่าชุมชนโดยชุมชน และอนญาต
ู
ี
ให้ประชาชนท่ดูแลรักษาป่าได้ใช้ประโยชน์จากป่าอย่างถกกฎหมาย
ั
์
ุ
สร้างแรงจูงใจให้พ่น้องประชาชนในการอนรกษฟื้นฟ จดการ บารง
ี
�
ุ
ู
ั
รักษาและใช้ประโยชน์จากทรัพยากรป่าไม้อย่างสมดุล และย่งยืน
ั
90 91
๒ .๔ การจัดการที่ดินป่าไม้
พื้นที่รับผิดชอบของกรมป่าไม้มีพื้นที่ประมาณ ๑๒.๕ ล้านไร่
ี
รัฐบาลได้จัดทา พ.ร.บ คณะกรรมการนโยบายท่ดินแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๖๒
�
(คทช.) เพื่อให้มีการบริหารจัดการที่ดินให้เกิดประโยชน์สูงสุด สมดุล
ั
ึ
ี
เป็นธรรมและย่งยืน ซ่งกรมป่าไม้ได้นาแนวทางการจัดท่ดินทากินให้
�
�
ิ
ชุมชน (คทช.) มาดาเนินการแก้ไขปัญหาราษฎรอยู่อาศัยทากนใน
�
�
พื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ ก่อนมติ ครม. ๓๐ มิ.ย. ๔๑ ในพื้นที่ลุ่มน�้า ชั้น
ที่ ๓, ๔, ๕ ซึ่งกฎหมายอนุญาตให้ขอใช้ประโยชน์ในพื้นที่ป่าสงวนแห่ง
�
ี
ชาติได้ มีพื้นที่เป้าหมาย ๓.๙ ล้านไร่ น�าเข้าสู่กระบวนการจัดที่ดินให้ กรรมการและเลขาฯ ทาหน้าท่ส่งเสริมพัฒนาอาชีพ การตลาด และ
ชุมชนแล้ว ๑.๒๑ ล้านไร่ มีเป้าหมายจะด�าเนินการให้แล้วเสร็จภายใน พฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนในโครงการ ดังน้นความสาเร็จของ
ั
ั
�
ี
ป พ.ศ. ๒๕๖๕ เพื่อแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนและลดความขัดแย้ง โครงการนี้ต้องได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องและ
ี
ี
ี
ระหว่างประชาชนกับเจ้าหน้าท่รัฐเก่ยวกับปัญหาการบุกรุกท่ดินของรัฐ การอนุญาตใช้ประโยชน์ที่ดินพื้นที่ป่าไม้นั้น
ี
ทมมาอย่างยาวนาน สร้างความเท่าเทียมกันในสังคม และเปิดโอกาส
่
ี
ให้ประชาชนที่อยู่อาศัย และท�ากินในพื้นที่ของรัฐได้อย่างถูกกฎหมาย "ในปัจจุบันการพิจารณาอนุญาตเป็นอ�านาจของคณะ
ตามโครงการ คทช. ได้จัดตั้งคณะอนุกรรมการมาขับเคลื่อนการด�าเนิน กรรมการฯ โดยมี ปกท.ทส. เป็นประธาน มีผู้ทรงคุณวุฒิและ
งาน ๓ คณะ ประกอบด้วย คณะอนุกรรมการจัดหาที่ดิน มีรัฐมนตรี ผู้แทนจากหน่วยงานท่เก่ยวข้องเป็นคณะกรรมการฯ โดยการ
ี
ี
ว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่งแวดล้อม เป็นประธาน อนุญาตจะยึดหลักอนุญาตให้เท่าท่จาเป็นตามความเหมาะสมของ
ิ
�
ี
และอธิบดีกรมป่าไม้ เป็นกรรมการและเลขาฯ ท�าหน้าที่จัดหาที่ดิน ศักยภาพพ้นท่ ต้องไม่ส่งผลกระทบต่อส่งแวดล้อมและประชาชน
ื
ี
ิ
ของรัฐ เพื่อส่งให้คณะอนุกรรมการจัดที่ดิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวง และคานึงถึงประโยชน์สูงสุดของประเทศชาติ เป็นสาคัญ"มตครม.
�
�
ิ
มหาดไทยเป็นประธาน และอธิบดีกรมที่ดินเป็นกรรมการและเลขาฯ ๒๖ พ.ย. ๖๑(คาส่ง คสช. ๖๖/๕๗ ลงวันท ๑๗ มิถุนายน พ.ศ.
ี
่
ั
�
ี
มีหน้าท่จัดคนท่มีคุณสมบัติตามท่กาหนดลงในแปลงท่ดิน และคณะ ๒๕๕๗ เดิม)
ี
ี
�
ี
อนุกรรมการส่งเสริมและพัฒนาอาชีพ มีรัฐมนตรีว่าการกระทรวง
เกษตรและสหกรณ์เป็นประธาน และอธิบดีกรมส่งเสริมสหกรณ์เป็น กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และส่งแวดล้อมได้มีนโยบายเชิง
ิ
รุกให้มีการจัดต้ง “ชุดปฏิบัติการ คทช.อาเภอ ในพ้นท่ป่าสงวนแห่งชาติ” ข้น
�
ื
ึ
ี
ั
ี
ให้เป็นหน่วยปฏิบัติงานสร้างความเข้าใจกับพ่น้องประชาชนในการนา
�
มาตรการไปสู่การปฏิบัติ และเร่งรัดด�าเนินการจัดที่ดินท�ากินเพื่อแก้ไข
ื
�
ี
ปัญหาการอยู่อาศัยและทากินในพ้นท่ป่าสงวนแห่งชาติให้ประสบความ
ส�าเร็จได้ตามเป้าหมาย ต่อไปในส่วนของพื้นที่ที่เหลืออีก ๘.๖ ล้านไร่
�
กรมป่าไม้ได้ดาเนินการตามกรอบมาตรการแก้ไขปัญหาการอยู่อาศัย
ท�ากินในพื้นที่ป่าไม้ (ทุกประเภท) ตามมติ ครม. ๒๖ พ.ย. ๖๑ ในพื้นที่
ลุ่มน�้าชั้นที่ ๓, ๔, ๕ ที่อยู่หลัง มติ ครม. ๓๐ มิ.ย. ๔๑ และพื้นที่ลุ่มน�้า
ชั้นที่ ๑, ๒ ก่อนค�าสั่ง คสช. ที่ ๖๖/๒๕๕๗ ลงวันที่ ๑๗ มิถุนายน พ.ศ.
๒๕๕๗ ทั้งนี้ ประชาชนต้องให้ความร่วมมือกับเจ้าหน้าที่ในการป้องกัน
90 91
ิ
ี
รักษาป่า ไม่มีการบุกรุกป่าเพ่ม รวมท้งต้องปลูกต้นไม้รอบขอบแปลงท่ดิน ปลูกไม้โครงสร้างในท้องถิ่นไม่น้อยกว่า ๒๐๐ ต้นต่อไร่
ั
�
ี
ั
�
�
�
ื
ื
�
ี
ี
ี
ื
ในจานวนท่กาหนดตามสภาพความลาดชันของแต่ละพ้นท่ ตามเง่อนไข ๒. ดาเนินการในพ้นท่ท่ถูกบุกรุกทาลาย ก่อนคาส่ง คสช.
�
ท่กาหนดให้ ปฏิบัติในการอยู่อาศัยทากินในพ้นท่ได้อย่างถูกต้องตาม ที่ ๖๖/๒๕๕๗ ลงวันท่ ๑๗ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๗ กรณีเป็นนายทุน
ี
ี
ื
ี
�
ี
ิ
กฎหมาย หากมีการบุกรุกพ้นท่เพ่มเติมหลังจากน้จะจับกุมดาเนนคด รายใหญ่ และได้ดาเนินการตามมาตรา ๒๕ แล้ว หรือเป็นพนที่
ี
ิ
�
ื
ี
�
้
ื
ื
ึ
ี
ื
ให้ถึงที่สุดทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นประชาชนทั่วไปหรือนายทุน นอกจากนี้ ตรวจยึด - จับกุม พ้นท่ทวงคืนซ่งมีความพร้อมของพ้นท่ไม่ล่อแหลม
ี
กรมป่าไม้ ยังได้น้อมน�าศาสตร์พระราชามาแก้ไขปัญหาและฟื้นฟูพื้นที่ หรือสุ่มเส่ยงต่อการถูกบุกรุกซาและไม่มีปัญหากับราษฎร ให้ปลูกไม้
ี
�
้
ิ
ป่าไม้ และได้ด�าเนินโครงการ “สร้างป่า สร้างรายได้” ซึ่งเป็นโครงการ โครงสร้างในท้องถ่นไม่น้อยกว่า ๒๐๐ ต้นต่อไร่
ตามพระราชดาริสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตน ๓. ในพื้นที่ลุ่มน�้า ๑, ๒ หลังมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ ๓๐
�
ื
้
�
ราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่ทรงพระราชทานหลักการในการฟนฟู มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๔๑ และต้องปฏิบัติตามคาส่งคณะรักษาความสงบ
ั
ี
่
ป่าต้นนาลาธาร ในลักษณะผสมผสานกิจกรรมการปลูกป่าควบคู่กับการ แห่งชาติ ท ๖๖/๒๕๕๗ ลงวันที่ ๑๗ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๗ ถือเป็น
�
้
�
ปลูกไม้เศรษฐกิจ ลักษณะการปลูกไม้หลายระดับหลายช้นเรือนยอด พ้นท่ท่ต้องทาการฟื้นฟู สภาพป่า โดยกรมป่าไม้มอบหมายให้
�
ื
ี
ี
ั
ลดหล่นกันไป จนถึงไม้ระดับพ้นล่างเป็นการปรับเปล่ยนลกษณะการ เจ้าหน้าที่ประจ�าพื้นที่ด�าเนินการฟื้นฟูสภาพป่าร่วมกับราษฎร โดย
ั
ั
ี
ื
ปลูกพืชของราษฎรจากเกษตรเชิงเดี่ยวเป็นการปลูกป่าและไม้เศรษฐกิจ ราษฎรที่อยู่อาศัยและท�ากินในพื้นที่ดังกล่าว จะจัดท�าบันทึกข้อตกลง
ี
่
ื
่
ั
ี
�
ี
�
เพ่อฟื้นฟูระบบนิเวศโดยมีผลการดาเนินโครงการทผานมา จานวน ร่วมกบกรมป่าไม้โดยมีเจ้าหน้าท่ดูแลรักษาป่าท่ปลูก ราษฎรขอรับ
๘๐,๑๙๕ ไร่ (ปีงบประมาณ ๕๙ - ๖๑) และอยู่ระหว่างด�าเนินการใน ผลผลตจากไมทปลก (โดยไม่อนุญาตให้ตัดไม้ยืนต้น) และใช้ประโยชน ์
ู
้
่
ิ
ี
ปีงบประมาณ ๒๕๖๒ จ�านวน ๖๖,๐๐๐ ไร่ ท่ดินในระหว่างแถวของต้นไม้ในการดาเนินงานดังกล่าว กรมป่าไม้
�
ี
ได้อาศัยแนวคิดตามหลักวิชาการ ดังนี้
�
สาหรับแนวทางการปฏิบัติงานด้านการฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาต ิ
�
ี
ิ
และส่งแวดล้อม ภายใต้แนวคิด“รัฐได้ป่า ประชาได้ท่ทากิน” มีแนวทาง ๑. ระบบวนเกษตร เป็นระบบเกษตรกรรมที่น�าเอาหลักการ
ด�าเนินงาน ดังนี้ ความสมดุล ความหลากหลายและยั่งยืนของระบบป่าธรรมชาติมา
๑. ด�าเนินการในพื้นที่ที่ถูกบุกรุกท�าลาย หลังค�าสั่ง คสช. ที่ เป็นแนวทางในการท�าการเกษตรที่ไม่มีผลกระทบต่อพื้นที่ป่าเดิม เช่น
ี
่
�
ั
่
ี
ึ
๖๖/๒๕๕๗ ลงวันท่ ๑๗ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๗ ซงไมมปญหากับราษฎร ให้ ไม่โค่นไม้ป่า หรือการนาผลผลิตจากป่ามาใช้โดยไม่ส่งผลกระทบต่อ
ระบบนเวศ มีการปลูกพืชผสมผสานในพ้นท่เดียวจนมีความหลาก
ิ
ื
ี
หลายทางชีวภาพใกล้เคียงธรรมชาติมากท่สุด
ี
๒. การปลูกต้นไม้ตามลักษณะโครงสร้างของป่าในช้นเรือน
ั
ี
ื
ยอดต่าง ๆ และลักษณะภูมิประเทศ โดยเฉพาะในพ้นท่สูงและมีความ
�
ั
ี
ลาดชันค่อนข้างมาก การปลูกต้นไม้จึงต้องคานึงถึงสภาพ้นท่ด้งเดิม
ื
�
ิ
และสภาพสังคมพืชประจาถ่น
๓. การพังทลายของหน้าดิน คือ ปัญหาการพังทลายของดิน
และการสูญเสียหน้าดินโดยธรรมชาติ เช่น การชะล้าง การกัดเซาะ
�
�
ของนาและลม เป็นต้น โดยเฉพาะอย่างย่ง คือ ปัญหาจากการกระทา
ิ
้
�
ของมนุษย์ เช่น การทาลายป่า เผาป่า การเพาะปลูกผิดวิธี เป็นต้น
ทาให้เกิดการสูญเสียความอุดมสมบูรณ์ของดิน มีการใช้ประโยชน์จาก
�
ี
ท่ดินลดลง
92 93
ิ
ื
ี
๒ .๕ การเพ่มพ้นท่สีเขียว ควบคุมพื้นที่ป่าไม้โดยก�าหนดเขตการใช้ประโยชน์ การอนุรักษ์เพื่อการ
บริหารจัดการ รวมถึงการก�าหนดพื้นที่ฟื้นฟูเพื่อเพิ่มพื้นที่สีเขียวที่เป็น
ตามยุทธศาสตร์ชาติ ๒๐ ปี (พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๘๐) ด้าน ปาธรรมชาติ และนานโยบายการส่งเสรมการปลกไม้มค่าทางเศรษฐกจ
�
ู
ิ
ี
่
ิ
การสร้างการเติบโตบนคุณภาพชีวิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ก�าหนด และการเพ่มพ้นท่สีเขียว มาดาเนินการควบคู่ไปกับการปลูกต้นไม้ใน
ื
ิ
�
ี
ให้ประเทศไทยต้องมีพื้นที่สีเขียว ๕๕ % หรือ ๑๗๗.๙๔ ล้านไร่ โดย พ้นท่ท่รัฐอนุญาตให้อยู่อาศัยท�ากิน ตามแนวทางของคณะกรรมการ
ี
ื
ี
แบ่งเป็นพื้นที่สีเขียวที่เป็นป่าธรรมชาติ ๓๕ % พื้นที่สีเขียวเพื่อการใช้ นโยบายท่ดินแห่งชาติ (คทช.) โดยให้ราษฎรท่อยู่อาศัยและทากินใน
ี
�
ี
ประโยชน์ ๑๕ % และพื้นที่สีเขียวเพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ/เพื่อการ พื้นที่ คทช. ลุ่มน�้าชั้นที่ ๑, ๒ ร่วมกันปลูกต้นไม้ตามขอบแปลงที่ดินท�ากิน
ี
ื
ิ
ี
เรียนรู้ ๕ % การเพ่มพ้นท่สีเขียวท่เป็นป่าธรรมชาติ กรมป่าไม้รับผิดชอบ ไม่น้อยกว่าร้อยละ ๒๐ ของพื้นที่ เพื่อให้เป็นไปตามนโยบาย “รัฐได้ป่า
พื้นที่สีเขียวที่เป็นป่าธรรมชาติในเขตป่าสงวนแห่งชาติ และป่าชุมชน ประชาได้ท่ทากิน บนผืนดินเดียวกัน” การเพ่มพ้นท่สีเขียวเพ่อการใช้
�
ี
ิ
ื
ี
ื
ภายใต้การดาเนินการป้องกัน และปราบปรามการบุกรุกทาลายทรัพยากร ประโยชน์ กรมป่าไม้ รับผิดชอบพื้นที่สวนป่าเศรษฐกิจ สร้างกลไกและ
�
�
ี
ป่าไม้ การดูแลป้องกันพ้นท่ท่มีสภาพป่า และปราบปรามการบุกรุกทาลาย ส่งเสริมให้มีการเพิ่มพื้นที่ป่าเศรษฐกิจในที่ดินกรรมสิทธิ์ และเพิ่มพื้นที่
�
ี
ื
ื
ี
ิ
พ้นท่ป่ามิให้มีการบุกรุกเพ่ม รวมถึงการส่งเสริมการสร้างป่าชุมชน โดย ป่าไม้ในลุ่มน�้า ๓ ๔ และ ๕ ตามโครงการ คทช. ภายใต้การด�าเนินการ
การดูแลพื้นที่ป่าไม้ที่อยู่ใกล้ชุมชน เพื่อรักษาพื้นที่ป่าไม้ให้มีการบริหาร เรื่องการส่งเสริมป่าเศรษฐกิจ (ไม้มีค่า) การเพิ่มพื้นที่สีเขียวในเขตเมือง
จัดการอย่างยั่งยืน และด�าเนินการเรื่องการจัดการที่ดินป่าไม้ โดยการ และชนบท กรมป่าไม้เป็นหน่วยงานสนับสนุนในการขับเคลื่อนการเพิ่ม
92 93
ี
ี
พื้นท่สีเขียวในเขตเมือง และชนบทให้เป็นไปตามเป้าหมายยุทธศาสตร์ชาติ เป็นแหล่งท่องเท่ยวเชิงนิเวศท่สามารถ สร้างรายได้ให้กับประชาชน
ี
ี
ี
ื
ี
่
ื
โดยจะประสานหน่วยงานท่เก่ยวข้อง เพ่อดูแลรักษาป่าไม้ในพ้นท บริเวณใกล้เคียง โดยกรมป่าไม้เป็นหน่วยงานสนับสนุนการขับเคลื่อน
ื
ี
�
ี
ี
รับผิดชอบของแต่ละหน่วยงาน โดยได้จัดทาแผนท่ข้อมูลพ้นท่ป่าท การด�าเนินการให้บรรลุเป้าหมายตามยุทธศาสตร์ชาติ และติดตามการ
่
ี
อยู่ในพ้นท่รับผิดชอบของหน่วยงานต่าง ๆ เพ่อประกอบการวางแผน เปลี่ยนแปลงพื้นที่จากภาพถ่ายดาวเทียม ซึ่งมีการส�ารวจและติดตาม
ื
ื
ั
การดูแลรักษาต่อไป พร้อมท้งสนับสนุนองค์ความรู้ ในการดูแลรักษา เป็นประจ�าทุกปี
�
�
ต้นไม้ โดยจัดชุดปฏิบัติการรุกขกรสาหรับการบารุงรักษาต้นไม้โดย
เฉพาะต้นไม้ “ทรงปลูก” ต้นไม้ “รุกขมรดก ของแผ่นดิน” ต้นไม้ในพื้นที่ ๒.๖ ด้านการอนุญาต
ิ
สาธารณประโยชน์ และต้นไม้ท่ได้รับความเสียหายจากภัยพิบัตทาง
ี
ธรรมชาติ รวมถึงสาธิตและฝึกอบรมวิธีการบารุงรักษาต้นไม้อย่างถูกต้อง กรมป่าไม้ได้พิจารณาดาเนินการอนุญาตให้ ส่วนราชการ องค์การ
�
�
ื
และปลอดภัยตามหลักวิชาการ ให้กับหน่วยงานต่าง ๆ เพ่อให้ต้นไม้ ของรัฐ เอกชน นิติบุคคล เข้าท�าประโยชน์ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ และ
ทุกต้นในประเทศไทยได้รับการดูแล พร้อมท้งจัดชุดครูป่าไม้ไปให้ความร ู้ ในเขตป่าตามพระราชบัญญัติป่าไม้ พุทธศักราช ๒๔๘๔ โดยการ
ั
และสร้างความตระหนักรู้ให้เกิดความรัก และหวงแหนในต้นไม้และ อนุญาตในเขตป่าสงวนแห่งชาติ เป็นอานาจของอธิบดีกรมป่าไม้โดย
�
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และเพื่อให้ประชาชนได้อยู่อาศัย ความเห็นชอบของคณะกรรมการพิจารณาการใช้ประโยชน์ ในเขตปา
่
ี
ิ
ในส่งแวดล้อมท่ดี กรมป่าไม้สนับสนุนกล้าไม้ให้ประชาชนร่วมปลูกต้นไม้ สงวนแห่งชาติ แต่กรณีพ้นท่ส่วนราชการขอเข้าทาประโยชน์อยู่ในป่า
ี
�
ื
ี
ี
ิ
ื
ื
ในท่อยู่อาศัย และส่งเสริมให้ อปท. เพ่มพ้นท่สีเขียวเพ่อการพักผ่อน เพ่อการอนุรักษ์เพ่มเติม (Zone C) จะต้องได้รับอนุมัติจากรัฐมนตร ี
ิ
ื
หย่อนใจ ไม่น้อยกว่า ๒๐๐,๐๐๐ ไร่ ภายใน ปี พ.ศ. ๒๕๖๕ ตามแผน ว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ตามนัยมติคณะ
ปฏิรูปประเทศ เพื่อเป็นแหล่งนันทนาการและการเรียนรู้ รวมทั้งพัฒนา รัฐมนตรี เม่อวันท่ ๑๓ กันยายน พ.ศ. ๒๕๓๗ ซ่งข้อมูลการอนุญาต
ื
ึ
ี
ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๕๕- ปัจจุบัน อนุญาตไปแล้ว จ�านวน ๓,๕๐๓ เรื่อง โดย
มีรายละเอียด ดังนี้
ี
การอนุญาตตามมาตรา ๑๓/๑ อนุญาตให้ในกรณีท่ส่วน
ราชการและหน่วยงานของรัฐมีความประสงค์จะใช้พ้นท่บางแห่ง ภายใน
ี
ื
เขตป่าสงวนแห่งชาติเป็นสถานที่ปฏิบัติงาน หรือเพื่อประโยชน์ของรัฐ
อย่างอื่น ได้แก่ กิจกรรมชลประทาน กิจกรรมไฟฟ้า กิจกรรมสร้างทาง
สถานที่ราชการ เป็นต้น อนุญาตไปแล้ว จ�านวน ๖๑๓ เรื่องการอนุญาต
ึ
�
ตามมาตรา ๑๖ อนุญาตให้บุคคลหน่งบุคคลใดเข้าทาประโยชน์หรือ
อยู่อาศัยในเขตป่าสงวนแห่งชาติได้ เช่น คทช. เพื่อเป็นที่อยู่อาศัยที่ดิน
ท�ากิน ท�าการเกษตรกรรม สร้างบ้านพัก ขุดดิน ดูดทราย ท�าเหมืองแร่
เก็บขังน�้าขุ่นข้น โรงโม่หิน สร้างวัด อนุญาตไปแล้ว จ�านวน ๘๒๑ เรื่อง
ี
�
ื
สาหรับการพิจารณาอนุญาตเพ่อทาเป็นแหล่งท่องเท่ยว หรือรีสอร์ท
�
ของภาคเอกชน อยู่ระหว่างการพิจารณาและก�าหนดนโยบายของคณะ
อนุกรรมการด้านวิชาการ
การอนุญาตตามมาตรา ๒๐ เป็นการอนุญาตให้ทาการปลูก
�
ี
ื
สร้างสวนป่าหรือไม้ยืนต้นในเขตป่าเส่อมโทรม กรณีท่จะอนุญาตให้
ึ
เกินหน่งพันไร่ต่อราย ต้องได้รับความเห็นชอบจากคณะกรรมการ
94 95
พิจารณาการใช้ประโยชน์ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ และได้รับอนุมัติจาก แนวเขตป่าไม้ถาวรตามมติคณะรัฐมนตรีฯ แนวเขตป่าชายเลนและ
คณะรัฐมนตรี เช่น ปลูกยางพารา ปลูกปาล์มน�้ามัน ปลูกสร้างสวนป่า แนวเขตปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม
(อ.อ.ป.) อนุญาตไปแล้ว จ�านวน ๓๖ เรื่อง การอนุญาตเพื่อท�าการปลูก
สร้างส่วนป่าจะอนุญาตให้เฉพาะส่วนราชการเท่าน้น ได้แก่ องค์การ ๒.๗ ด้านวิจัยและความร่วมมือระหว่างประเทศ
ั
อุตสาหกรรมป่าไม้เป็นหลัก ส�าหรับภาคเอกชนยังติดมติคณะรัฐมนตรี
เม่อวันท่ ๘ กันยายน พ.ศ. ๒๕๓๕ ท่อนุญาตได้ครอบครัวละไม่เกิน ๒.๗.๑ ด้านการวิจัยและพัฒนาป่าไม้
ื
ี
ี
๕๐ ไร่ และต้องเป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่คณะรัฐมนตรีก�าหนด ทั้ง ๕ ข้อ กรมป่าไม้ได้ดาเนินการศึกษาวิจัยและพัฒนาการป่าไม้ ควบค ู่
�
�
ื
ื
�
สาหรับการอนุญาตเพ่อปลูกยางพารา ปาล์มนามัน อยู่ระหว่างการ ไปกับการบริหารจัดการทรัพยากรป่าไม้อย่างยั่งยืน เพ่อเป็นการพัฒนา
้
�
พิจารณาของคณะอนุกรรมการด้านวิชาการ ในการกาหนดนโยบาย และสร้างองค์ความรู้ทางวิชาการป่าไม้ ส�าหรับการฟื้นฟูทรัพยากร
และความเหมาะสมว่าควรจะอนุญาต หรือไม่ อย่างไร หากอนุญาต ธรรมชาติและคุณภาพสิ่งแวดล้อม โดยการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยี
ี
ควรมีหลักเกณฑ์ที่เหมาะสมอย่างไร ท่เหมาะสมสาหรับการจัดการทรัพยากรป่าไม้และความหลากหลาย
�
�
ี
ี
ื
สาหรับการอนุญาตในเขต พ้นป่าสงวนแห่งชาติท่เป็นอานาจ ทางชีวภาพอย่างย่งยืน รวมถึงกาหนดมาตรฐานและการรับรองเก่ยว
ั
�
�
ของอธิบดีกรมป่าไม้ ได้แก่ การอนุญาตตามมาตรา ๑๗ เพื่อประโยชน์ กับป่า การถ่ายทอดเทคโนโลยี และการให้บริการวิชาการด้านป่าไม้
ิ
ในการศึกษา หรือวิจัยทางวิชาการ หรือเป็นหนังสือสั่งการตามมาตรา อันจะสนับสนุนและส่งเสริมให้เกิดชุมชนไม้มีค่า พัฒนาป่าเศรษฐกจ
ความในมาตรา ๑๙ ในการส่งพนักงานเจ้าหน้าท่เข้าไปดาเนินการ และอุตสาหกรรมไม้ของประเทศจากผลงานวิจัยของกรมป่าไม้โดย
ั
�
ี
�
อย่างหนึ่งอย่างใดในเขตป่าสงวนแห่งชาติเพื่อประโยชน์ในการควบคุม กรมป่าไม้ได้ดาเนินการวิจัยและพัฒนาแบบครบวงจรจนกระทั่งส่งต่อ
ดูแลรักษาป่าสงวนแห่งชาติ ด�าเนินการไปแล้วตามมาตรา ๑๗ จ�านวน ถึงประชาชน เกษตรกรผู้ปลูกป่า ดังนี้
๓๑๖ เรื่องมาตรา ๑๙ จ�านวน ๓๖๓ เรื่องนอกจากการอนุญาตในเขต ๑. วิจัยทางวนวัฒนวิทยา ตั้งแต่การปรับปรุงพันธุ์ไม้มีค่าทาง
ป่าสงวนแห่งชาติแล้วก็ยังมีการอนุญาตในเขตป่าตามมาตรา ๔ (๑) แห่ง เศรษฐกิจ การจัดการเมล็ดไม้ และผลิตกล้าไม้ ตลอดจนการปลูกและ
พระราชบัญญัติป่าไม้ พุทธศักราช ๒๔๘๔ เป็นอานาจของอธิบดีกรมป่าไม้ การจัดการสวนป่า เช่น สัก พะยูง ยางนา ยูคาลิปตัส ไม้อาเคเซียและ
�
มาตรา ๕๔ ตามพระราชบัญญัติป่าไม้พุทธศักราช ๒๔๘๔ และในเขตป่า สนประดิพัทธ์ เป็นต้น การป้องกันรักษาโรคและแมลงศัตรูป่าไม้พร้อม
�
ท่คณะรัฐมนตรีได้มีมติให้รักษาเป็นสมบัติของชาติ เป็นอานาจของ ทั้งได้จัดท�าแผนที่แสดงความเหมาะสม ของพื้นที่ในการปลูกไม้มีค่าทาง
ี
อธิบดีกรมป่าไม้โดยความเห็นชอบ ของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากร เศรษฐกิจ (Site Matching) ท�าให้เกษตรกรสามารถเลือกปลูกชนิดไม้
ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม การยื่นขออนุญาตทั้ง ๒ ป่า สามารถด�าเนิน ที่เหมาะสมกับพื้นที่ของตนเองได้
การได้ตามกฎกระทรวงการขออนุญาต และการอนุญาตท�าประโยชน์ใน ๒. วิจัยและพัฒนาการใช้ประโยชน์ การเพ่มมูลค่า และ
ิ
ิ
เขตป่า พ.ศ. ๒๕๕๘ อนุญาตไปแล้ว จานวน ๑,๓๕๔ เร่อง เว็บ Database อตสาหกรรมไม้มีค่า รวมถึงไม้ขนาดเล็ก และการนาเศษเหลือท้งจาก
ุ
�
ื
�
ของสานักการอนุญาต ทาง Website http://admin.Permission. การเกษตรและขี้เลื่อยมาผลิตเป็นวัสดุทดแทนไม้
�
ี
ี
forest.go.th/ มีการแสดงผลแนวเขตป่าท่เก่ยวข้องกับการอนุญาต ๓. วิจัยและพัฒนาการใช้ประโยชน์ด้านผลิตผลป่าไม้ เช่น
ประเภทต่าง ๆ ภายในจังหวัดที่ท�าการค้นหาบน Google Map โดยมี การสกัดน�้ามันหอมระเหยเพื่อส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน ได้แก่ เทพทาโร
เส้นแนวเขตต่าง ๆ เพ่อใช้ประกอบการพิจารณาของกรมป่าไม้ในการ หอมแก่นจันทร์ และการบูร การวิจัยพลังงานชีวมวล ได้แก่ การพัฒนา
ื
เสนอคณะกรรมการพิจารณา การใช้ประโยชน์ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ เตาเผาถ่านแบบต่าง ๆ เตาหุงต้มอเนกประสงค์ รวมถึงการศึกษาชนิด
ื
เพ่อพิจารณาให้ความเห็นชอบ ตามมาตรา ๑๓/๑ มาตรา ๑๖ และ ไม้ที่เหมาะสมส�าหรับใช้เป็นไม้พลังงาน
ิ
มาตรา ๒๐ โดยมีข้อมูลส�าคัญต่างๆได้แก่ แผนที่ก�าหนดชั้นคุณภาพ ๔. วจัยความหลากหลายทางชีวภาพโดย การมีส่วนร่วมของ
้
�
ื
พ้นท่ลุ่มนา ๑ พ้นท่ลุ่มนา ๒ แนวเขตป่าสงวนแห่งชาติ พ้นท่อนุรักษ์ ชุมชน
ื
ี
ื
ี
�
ี
้
94 95
ื
ี
๕. เผยแพร่องค์ความรู้ โดยชุดปฏิบัติการเคล่อนท่ (mobile ๓. การเสริมสร้างความร่วมมือกับกลุ่มประเทศที่ก�าลังพัฒนา
ี
unit) ในการเผยแพร่องค์ความรู้ การจัดนิทรรศการ และจัดฝึกอบรม โดยประเทศไทยได้ปรับเปล่ยนบทบาทเป็นประเทศผู้ให้ ในการให้
ด้านวิชาการป่าไม้ให้แก่ประชาชนในด้านต่าง ๆ ได้แก่ การสร้างเรือน ความช่วยเหลือแก่ประเทศก�าลังพัฒนาอื่นๆ ทั่วโลก โดยน�าการปฏิบัติ
เพาะช�าชุมชน การสร้างชุมชนไม้มีค่า โดยเฉพาะความรู้ด้านการจัดการ ที่ประสบความส�าเร็จ (Best Practice) ไปเป็นตัวอย่าง แล้วน�าไปเผย
สวนป่า การใช้ประโยชน์ไม้ขนาดเล็กและของป่า การใช้ประโยชน์วัสดุ แพร่ต่อประเทศก�าลังพัฒนาอื่น ๆ
ทดแทนไม้ เพื่อให้เกษตรกรสามารถน�าไปใช้ประโยชน์ในการสร้างอาชีพ ๔. การเสริมสร้างความร่วมมือระหว่างประเทศในการบริหาร
และรายได้จากการปฏิบัติงานด้านป่าไม้ได้ จัดการและการวิจัยด้านป่าไม้ เพื่อการฟื้นฟูและการจัดการป่าไม้อย่าง
ั
ั
๖. จัดต้งศูนย์บริการวิชาการป่าไม้เพ่อประชาชน (คลินิกป่าไม้) ย่งยืน โดยมีความร่วมมือกับองค์กรระหว่างประเทศด้านป่าไม้ของ
ื
โดยให้บริการแบบ one stop service เช่น มีการให้บริการการตรวจ ประเทศต่างๆ เช่น The Asia-Pacific Network for Sustainable
พิสูจน์ชนิดไม้และคุณสมบัติไม้ การให้บริการข้อมูลทางวิชาการโดย Forest Management and Rehabilitation (APFNet) Asian Forest
นักวิจัยและผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน และการให้บริการเมล็ดพันธุ์ ไม้มีค่า Cooperation Organization (AFoCO) The International Tropical
โดยเป็นการให้บริการแบบเบ็ดเสร็จ ณ จุดเดียว ซึ่งผู้รับบริการสามารถ Timber Organization (ITTO) International Network for Bamboo
ขอรับบริการด้านต่าง ๆ ได้ด้วยตนเองหรือผ่านระบบอินเตอร์เน็ต (online) & Rattan (INBAR) The Japan International Research Center for
และทางโทรศัพท์ได้อีกด้วย Agricultural Sciences (JIRCAS) Sino–ASEAN Network of Forest
๒.๗.๒ ด้านความร่วมมือระหว่างประเทศ Research Institutes (SANFRI) และ Asia Pacific Forest Genetic
ี
ื
กรมป่าไม้มีภารกิจในการขับเคล่อนความร่วมมือด้านการป่าไม้ Resources Programme (APFORGEN) โดยองค์กรเหล่าน้เป็นผู้ให้
ระหว่างประเทศ โดยอาศัยกรอบนโยบายแห่งรัฐ กฎบัตรความร่วมมือ การสนับสนุนกับประเทศไทย ทั้งในด้านบุคลากร เทคนิค และงบ
ี
ระหว่างประเทศ และองค์การสหประชาชาติท่เก่ยวข้องกบความร่วมมอ ประมาณ ในการด�าเนินโครงการระหว่างประเทศที่เกี่ยวกับงานด้าน
ี
ื
ั
ในการพัฒนาสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน โดยเฉพาะในประเด็นการจัดการ ป่าไม้ รวมถึงการเสริมสร้างศักยภาพให้กับบุคลากร เช่น การให้ทุน
ทรัพยากรป่าไม้ ทั้งนี้ บทบาทของกรมป่าไม้ต่อเวทีการป่าไม้ในระดับ ไปศึกษาต่อระดับปริญญาโทและปริญญาเอก การฝึกอบรมและดูงาน
ี
ั
นานาชาติ นั้น สามารถจ�าแนกออกได้เป็น ๓ ภารกิจ ดังนี้ ต่าง ๆ ท้งในและนอกประเทศ นอกจากน้ กรมป่าไม้มีความร่วมมือ
๑. การปฏิบัติตามอนุสัญญาและพันธกรณีระหว่างประเทศ ด้านป่าไม้กับกลุ่มประเทศสมาชิก ASEAN โดยแต่ละปีจะมีการประชุม
ึ
ี
ในฐานะท่ประเทศไทยเป็นส่วนหน่งของสังคมโลก เช่น อนุสัญญาว่า ด้านป่าไม้ในสถานที่ต่าง ๆ ระดับ ASEAN Working Group ด้วย
ด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (United Nations Framework
ี
Convention on Climate Change - UNFCCC) อนุสัญญาว่าด้วย ข้อตกลงระหว่างประเทศท่กรมป่าไม้รับผิดชอบ
�
ี
ความหลากหลายทางชีวภาพ (United Nations Framework Convention ปัจจุบัน กรมป่าไม้ทาหน้าท่เป็น Focal Point ของประเทศ
on Biological Diversity – UNCBD) เป็นต้น เพื่อเป็นการแสดงให้เห็นถึง ใน ๒ ข้อตกลงภาคป่าไม้ระดับโลกคือ
ความร่วมมือของประเทศไทยในการปฏิบัติตามข้อตกลงของสังคมโลก ๑. United Nations Forum on Forests : UNFF หรือ
โดยรวม เวทีการประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการป่าไม้ ซึ่งเป็นเวทีการประชุม
ื
่
๒. การเสริมสร้างความร่วมมือกับกลุ่มประเทศที่พัฒนาแล้ว เพอส่งเสริม “การจัดการ การอนุรักษ์ และการพัฒนาอย่างยั่งยืน”
่
้
้
ซงประเทศไทยไดยดถือบทบาทความเท่าเทียมกัน ในการเป็นคู่เจรจา ส�าหรับปาไมทุกประเภท ตลอดจนเสริมสร้างความเข้มแข็งในการสราง
้
ึ
ึ
่
ความร่วมมือ โดยการเปลี่ยนสถานะจากผู้รับ ที่เคยรับความช่วยเหลือ พันธกรณีทางการเมืองระยะยาว
จากประเทศที่พัฒนาแล้ว ไปเป็นหุ้นส่วนความร่วมมือ (Partnership) ๒. New York Declaration on Forestry : NYDF หรือ
ที่เท่าเทียมกัน ปฏิญญานิวยอร์กว่าด้วยการป่าไม้ เป็นข้อตกลงร่วมกันของชาติสมาชิก
96 97
ั
ี
ื
่
ี
ื
ในการลดอัตราการสูญเสียพ้นท่ป่าไม้ รวมท้งส่งเสริมการฟื้นฟูพ้นท สภาพภูมิอากาศ (UNFCCC) อนุสัญญาว่าด้วยความหลากหลายทาง
ป่าไม้ เพื่อรองรับข้อตกลงปารีส และ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน และ ชีวภาพ (UNCBD) และอนุสัญญาว่าด้วยการต่อต้านการแปรสภาพเป็น
เชื่อมโยงไปถึงการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกและการอนุรักษ์ ความ ทะเลทราย (UNCCD)
หลากหลายทางชีวภาพเพื่อรองรับ อนุสัญญาว่าด้วยการเปลี่ยนแปลง
96 97
ภาคเสริม
๑ พจนานุสรณ์ ๑๒๓ ปี กรมป่าไม้ ๑๐ การด�าเนินงาน คทช. ในพื้นที่ ๑๖ นามานุกรม นายกรัฐมนตรี รัฐมนตรี
"รักป่า รักประชาชน" ป่าสงวนแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๖๒ และอธิบดีกรมป่าไม้ในรอบ ๑๒๓ ปี
๒ โครงสร้างการแบ่งส่วนราชการ ๑๑ ค�ากล่าวรายงานของ (พ.ศ. ๒๔๓๙ - ๒๕๖๒)
กรมป่าไม้ พ.ศ. ๒๕๖๒ นายอรรถพล เจริญชันษา ๑๗ ต้นรวงผึ้ง : พรรณไม้มงคลใน
๓ ผู้บริหารกรมป่าไม้ พ.ศ. ๒๕๖๒ อธิบดีกรมป่าไม้ เนื่องในวันสถาปนา รัชกาลที่ ๑๐
๔ ผู้บริหารกรมป่าไม้ ส่วนกลางในภูมิภาค กรมป่าไม้ ครบรอบ ๑๒๓ ปี ๑๘ ผลการประกวดต้นรวงผึ้ง : "พรรณไม้
พ.ศ. ๒๕๖๒ ๑๒ ค�ากล่าวของ นายวราวุธ ศิลปอาชา มงคลใน รัชกาลที่ ๑๐” โดยกรมป่าไม้
๕ เกษตรกรดีเด่น สาขาอาชีพปลูกสวนป่า รัฐมนตรีว่าการกระทรวง พ.ศ. ๒๕๖๒
จังหวัดเลย ประจ�าปี พ.ศ. ๒๕๖๑ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ๑๙ วนพฤกษ์ แสดงการแบ่งส่วน
๖ ป่าชุมชนบ้านเหล่าเหนือ : รางวัล เนื่องในวันสถาปนากรมป่าไม้ ราชการ กรมป่าไม้ พ.ศ. ๒๕๖๒
ป่าชุมชนชนะเลิศระดับประเทศ ครบรอบ ๑๒๓ ปี ๒๐ ผังแสดงเครือข่ายพันธมิตร
๗ สัมภาษณ์พิเศษ นายตี๋ เทพวันดี ๑๓ ประมวลภาพงานฉลองวันสถาปนา ของกรมป่าไม้ พ.ศ. ๒๕๖๒
เกษตรกรดีเด่น สาขาอาชีพปลูกสวนป่า กรมป่าไม้ ครบรอบ ๑๒๓ ปี ๒๑ "ปลูกต้นไม้ในวันนี้ จะมั่งมีในวันหน้า"
จังหวัดเลย พ.ศ. ๒๕๖๑ วันที่ ๑๘ กันยายน พ.ศ. ๒๕๖๒ ๒๒ บรรณานุกรม
๘ บทสัมภาษณ์เครือข่ายป่าชุมชน พ.ศ. ๒๕๖๒ ๑๔ ค�าถวายสัตย์ปฏิญาณของ ๒๓ จากบรรณาธิการ
๙ หน่วยป้องกันรักษาป่าและเจ้าหน้าที่ ข้าราชการ และพนักงานกรมป่าไม้
ที่ปฏิบัติงานด้านการป้องกัน รักษาป่า ๑๕ กาลานุกรม เหตุการณ์ส�าคัญ
ดีเด่น พ.ศ. ๒๕๖๒ กรมป่าไม้ในรอบ ๑๒๓ ปี
98 99
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search