1
“...หลักส้ำคัญว่ำต้องมีน ้ำบรโภค น ้ำใช้น ้ำเพื่อกำรเพำะปลูก
ิ
เพรำะว่ำชีวิตอยู่ที่นั่น ถ้ำมีน ้ำคนอยู่ได้ ถ้ำไม่มีน ้ำคนอยู่ไม่ได้
ไม่มีไฟฟ้ำคนอยู่ได้ แต่ถ้ำมีไฟฟ้ำ ไม่มีน ้ำคนอยู่ไม่ได้...”
พระรำชด้ำรัสพระบำทสมเด็จพระบรมชนกำธิเบศร มหำภูมิพลอดุลยเดชมหำรำช บรมนำถบพิตร
ณ สวนจิตรลดำ เมื่อวันที่ 17 มีนำคม 2529
“...กำรพัฒนำแหล่งน ้ำนั นในหลักใหญ่ก็คือกำรควบคุมน ้ำให้ได้ดังประสงค์
ทั งปริมำณและคุณภำพ กล่ำวคือ เมื่อปริมำณน ้ำมำกเกินไป
ก็ต้องหำทำงระบำยออกให้ทันกำร ไม่ปล่อยให้เกิดควำมเดือดร้อนเสียหำยได้
และในขณะที่เกิดภำวะขำดแคลน ก็จะต้องมีน ้ำกักเก็บไว้ใช้อย่ำงเพียงพอ
ทั งมีคุณภำพเหมำะสม แก่กำรเกษตรกำรอุตสำหกรรมและกำรอุปโภคบริโภค
ปัญหำอยู่ที่ว่ำกำรพัฒนำแหล่งน ้ำนั นอำจมีผลกระทบกระเทือนต่อสิ่งแวดล้อมบ้ำง
แต่ถ้ำไม่มีกำรควบคุมน ้ำที่ดีพอแล้ว เมื่อเกิดภัยธรรมชำติขึ นก็จะก่อให้เกิดควำมเดือดร้อน
สูญเสีย ทั งในด้ำนเศรษฐกิจและในชีวิตควำมเป็นอยู่ของประชำชน
ทั งส่งผลกระทบกระเทือนแก่สิ่งแวดล้อมอย่ำงร้ำยแรง...”
พระรำชด้ำรัสพระบำทสมเด็จพระบรมชนกำธิเบศร มหำภูมิพลอดุลยเดชมหำรำช บรมนำถบพิตร
ในพิธีเปิดกำรประชุมวิชำกำรนำนำชำติ The Third Princess Chulabhorn Science Congress (P C III)
เรื่อง “น ้ำและกำรพัฒนำ : น ้ำเปรียบดังชีวิต” ณ โรงแรมแชงกรี-ลำ วันที่ 11 ธันวำคม 2538
2
ค้ำน้ำ
บทสรุปเพื่อเปลี่ยนวิกฤตให้เป็นโอกาส
ขณะที่ก ำลังพิมพ์หนังสือ ๑๐๐ อำชีพเกษตรผสมผสำนเล่มนี้ อยู่ในช่วงต้นเดือนตุลำคม ๒๕๖๓
ซึ่งเป็นช่วงฤดูปลำยฝนและเป็นช่วงต้นฤดูแล้งที่ก ำลังจะมำถึง
ปีนี้ประเทศเรำนอกจำกจะเกิดภัยแล้งสะสมอย่ำงต่อเนื่องมำตั้งแต่ปี 25๖๒ - 25๖๓
ยังต้องเผชิญกับกำรแพร่กระจำยของไวรัสโควิด-๑๙ ถือเป็นวิกฤตภัยอันร้ำยแรงต่อพี่น้องประชำชนชำวไทย
้
ดังนั้น เพื่อเป็นกำรเปลี่ยนวิกฤตให้เป็นโอกำสไดอย่ำง ตรงจุด รวดเร็ว เบ็ดเสร็จและเด็ดขำด
ให้เกิดประโยชน์อย่ำงสูงสุด จึงขอน ำเสนอแนวทำงกำรพฒนำแหล่งน้ ำขนำดเล็ก เพื่อช่วยเหลือพี่น้องประชำชน
ั
ดังนี้
๑. ให้ภำครัฐจัดหำชุดเจำะบ่อบำดำลน้ ำตื้น เพื่อมอบให้แกองค์กำรบริหำรส่วนต ำบล(อบต.)
่
ที่เกิดภัยแล้ง จ ำนวน ๕,๘๘๕ แห่ง (ทั่วประเทศ)
๒. พร้อมกำรกระจำยอ ำนำจให้ทุกองค์กำรบริหำรส่วนต ำบล (อบต.) ออกใบอนุญำต และ
สำมำรถขุดเจำะบ่อบำดำลน้ ำตื้นให้แก่พื้นที่ของเกษตรกรได้ตำมค ำร้องขอ ครอบครัวละ 1 จุด
๓. ให้ภำครัฐจัดหำชุดสูบน้ ำโซล่ำเซลล์แบบประหยัด (ปลอดดอกเบี้ย) ให้แก่เกษตรกร
ครอบครัวละ 1 ชุด
๔. สร้ำงฝำยแกนดินซีเมนต์กระจำยในทุกลุ่มน้ ำพร้อมทั้งติดตั้งชุดสูบน้ ำโซล่ำเซลล์ ช่วยในกำร
กระจำยน้ ำจำกแหล่งน้ ำเพื่อเข้ำสู่พื้นที่เกษตรกรรม
๕. พัฒนำแหล่งน้ ำขนำดเล็กและแก้มลิงชำยขอบเขื่อน เพอให้ได้ศักยภำพที่สูงสุด
ื่
เราจะร่วมวิถีชีวิตใหม่ไปด้วยกัน
3
สำรบัญ
เรื่อง หน้าที่
1. พระรำชด ำรัสพระบำทสมเด็จพระบรมชนกำธิเบศร มหำภูมิพลอดุลยเดชมหำรำช บรมนำถบพิตร 1
2. ค ำน ำ 2
3. สำรบัญ 3
4. หลักในกำรแก้ปัญหำและบรรเทำภัยวิกฤตภัยแล้งเพื่อให้เกิดผลสัมฤทธิ์ 4
5. 10 แนวทำงพัฒนำเพื่อท้องถิ่นพึ่งพำตนเอง
รูปแบบที่ 1 บ่อบำดำลน้ ำตื้น (เพื่อเป็นแหล่งน้ ำส ำรองตลอดปี) 5-6
รูปแบบที่ 2 นวัตกรรมดินซีเมนต์ชนิดต่ำง ๆ (ประยุกต์ใช้ประโยชน์ได้เอนกประสงค์) 7-8
รูปแบบที่ 3 ชุดสูบน้ ำโซล่ำเซลล์แบบประหยัด (ลดต้นทุนและใช้งำนได้อย่ำงยำวนำน) 9-10
รูปแบบที่ 4 ชุดหอถังพักน้ ำแบบประหยัด (ท ำให้เพิ่มพื้นที่เพำะปลูกได้อย่ำงทั่วถึง) 11-12
รูปแบบที่ 5 ชุดกำรกระจำยน้ ำเข้ำสู่แปลงแบบประหยัดน้ ำ (แบบเพิ่มพื้นที่เพำะปลูกและ 13-14
ประกอบอำชีพเพำะปลูกได้นำนขึ้น)
รูปแบบที่ 6 ฝำยต้นน้ ำแกนดินซีเมนต์ (แบบรักษำสภำพแวดล้อม เก็บกักน้ ำบนดินและน้ ำใต้ดิน) 15-16
รูปแบบที่ 7 ฝำยในล ำห้วยแกนดินซีเมนต์ (แบบรักษำสภำพแวดล้อม เก็บกักน้ ำบนดิน 17-18
และน้ ำใต้ดิน)
รูปแบบที่ 8 ฝำยในล ำน้ ำแกนดินซีเมนต์ (แบบรักษำสภำพแวดล้อม เก็บกักน้ ำบนดิน 19-24
และน้ ำใต้ดิน)
รูปแบบที่ 9 บ่อน้ ำตื้นแบบยั่งยืนและร่องดินเติมน้ ำเพื่อสร้ำงแก้มลิงใต้ดิน ร่องเติมน้ ำ 25
และฝำยต้นน้ ำแบบอนุรักษ์ต้นน้ ำ
รูปแบบที่ 10 นวัตกรรมตำมศำสตร์พระรำชำและภูมิปัญญำไทย 26-29
6. เกร็ดเล็ก ๆ น้อย ๆ ด้ำนท้ำยเล่ม 30-49
7. ประโยชน์ที่หลำกหลำยของดินซีเมนต์เท่ำที่ด ำเนินกำรมำ 1๖ รูปแบบ 40-45
8. กำรค ำนวณหำควำมยำวของอ่ำงน้ ำนิ่งด้ำนท้ำยอำคำรประตูระบำยน้ ำ 46-48
9. แผนที่แสดงลุ่มน้ ำหลักของประเทศไทย 49
10. 100 อำชีพกำรประกอบอำชีพเกษตรกรรมแบบผสมผสำน 50-52
11. กรณีศึกษำและนวัตกรรมด้ำนกำรอนุรักษ์น้ ำตำมภูมิปัญญำของนำนำประเทศ 53-67
12. เขื่อนและน้ ำใต้ดินฉบับนำนำชำติ 68
13. แรงบันดำลใจท้ำยเล่ม 69-70
14.. QR Code 71-72
15. ข้อเสนอแนะ 73
16. ปกหลัง 74
4
หลักในการแก้ปัญหาและบรรเทาวิกฤตภัยแล้งเพื่อให้เกิดผลสัมฤทธิ์ “อย่างแท้จริง”
ด้วยความ รวดเร็ว ทั่วถึง ประหยัด และยั่งยืน พร้อมทั้งสอดคล้องกับ ๑๐ หัวข้อ ต่อไปนี้ด้วย
1. ตรงจุดและรวดเร็ว จึงจะสำมำรถแก้ไขและบรรเทำปัญหำควำมเดือดร้อนได้อย่ำงทันท่วงที
2. เป็นวิธีที่ง่ำยและประหยัด ที่ทุกภำคส่วนสำมำรถน ำไปเผยแพร่ หรือขยำยผลต่อไปได้อย่ำงรวดเร็ว
ุ
3. วัสดุอุปกรณ์หำง่ำยมีภำยในประเทศไม่ขำดแคลน ไม่เป็นอปสรรคต่อกำรท ำงำน ตลอดจน
กำรซ่อมบ ำรุงในระยะยำว
4. เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม รวมไปถึงไม่มีผลกระทบต่อระบบนิเวศในระยะยำวอกด้วย
ี
5. ประโยชน์ทำงด้ำนเศรษฐกิจและสังคมของโครงกำรฯ จะต้องมีควำมคุ้มค่ำกับเงินงบประมำณ
6. มีควำมคงทน บ ำรุงรักษำง่ำยไม่ซับซ้อน ใช้งำนได้นำนปี
7. ประชำชนในพื้นทมีควำมต้องกำรโครงกำรนี้ จึงเกิดกำรมีส่วนร่วม มีควำมภำคภูมิใจ มีควำมรู้สึก
ี่
เป็นเจ้ำของ
8. หำกโครงกำรมีจ ำนวนที่สะสมมำกขึ้นตำมระยะเวลำและกระจำยตัวออกไป จะท ำให้ทุกพื้นที่มีควำม
มั่นคงในเรื่องน้ ำอย่ำงยั่งยืน ยังเป็นหลักประกันในอนำคตต่อไปอีกด้วย
9. กำรแพร่กระจำยแหล่งน้ ำขนำดย่อยนี้จะช่วยสร้ำงขวัญและก ำลังใจของประชำชนให้กลับคืนมำเศรษฐกิจ
เริ่มขับเคลื่อนฟื้นตัวได้เร็วยิ่งขึ้น ประเทศชำติก็จะมีเสถียรภำพที่มั่นคงตำมไปด้วย
10. ปัจจุบันมีวิกฤตเศรษฐกิจเกิดขึ้น ดังนั้น แหล่งน้ ำแห่งใหม่จะช่วยรองรับคนว่ำงงำนจำกวิกฤตกำรณ์
ิ่
้
ื่
ดังกล่ำว โดยเปลี่ยนเป็นโอกำสในกำรเพมผลผลิตทำงภำคเกษตรกรรมเพอปำกทองของประชำกรและ
ยังสำมำรถส่งออกได้อีกด้วย
5
๑๐ แนวทางพัฒนาเพื่อท้องถิ่นพึ่งพาตนเอง
1. บ่อบาดาลน้้าตื้น ( เพื่อเป็นแหล่งน้้าส้ารองตลอดปี )
วัตถุประสงค์
- เป็นแหล่งน้ ำส ำรองรำคำประหยัดที่เกิดขึ้นได้รวดเร็วภำยใน 3 วัน แก้ไขปัญหำควำมเดือดร้อนได้ทันกับเวลำ
ุ
- เป็นแหล่งน้ ำที่มีควำมยืดหยุ่น ไม่ต้องมีระบบส่งน้ ำหรือรอกำรขยำยเขต ด ำเนินกำรได้แทบทกพื้นที่แม้ในท้องถิ่น
ที่ทุรกันดำร รำษฎรมีส่วนร่วมได้โดยไม่ต้องรอโครงกำรใหญ่
- แก้ไขปัญหำปำกทองให้แกเกษตรกรรำยย่อยได้อย่ำงเป็นรูปธรรมและหำกเกิดภัยแล้งขึ้นอย่ำงรุนแรง แหล่งน้ ำนี้
่
้
ยังเป็นที่พึ่งสุดท้ำยของรำษฎร
- เสริมควำมมั่นคงในเรื่องน้ ำโดยรวมของประเทศ (ลดปัญหำกำรแย่งน้ ำลง) เพรำะแต่ละรำยต่ำงก็มีแหล่งน้ ำใน
พื้นที่ของตนเอง
- นับเป็นกำรมีส่วนร่วมและเป็นกำรระเบิดจำกภำยในอย่ำงแท้จริง
- บำดำลน้ ำตื้นที่พบในภำคอีสำนส่วนมำกจะเป็นน้ ำจืด
6
ประโยชน์ที่ได้รับ
ื
1. ใช้ในกำรอุปโภค - บริโภค และกำรท ำเกษตรกรรมพชใช้น้ ำน้อยของเกษตรกรรำยย่อยและกลุ่มย่อย
2. สร้ำงงำน สร้ำงอำชีพ สร้ำงรำยได้ ในวัฏจักรกำรพึ่งพำกันของชุมชน ไม่ต้องเข้ำไปแออัดในเมืองหลวง
3. ใช้เป็นแหล่งน้ ำดิบส ำรอง ส ำหรับกำรท ำน้ ำประปำชุมชน
่
4. ท ำให้เกษตรกรรำยย่อยมีควำมออนตัวสูง มีอิสระ มีทำงเลือกที่ตนถนัด จึงเกิดประสิทธิภำพสูงสุด
5. เป็นแหล่งน้ ำส ำรองเพื่อควำมต่อเนื่องส ำหรับกิจกรรมแปรรูปพืชผลรำยย่อยและโครงกำรวิสำหกิจชุมชน
ึ่
6. ท ำให้เกษตรกรได้รู้คุณค่ำในกำรใช้น้ ำ กำรบริหำรจัดกำรน้ ำด้วยตนเอง พงพำตนเองได้ ไม่หวังพึ่งพำภำครัฐ
แต่เพียงอย่ำงเดียว
7. ช่วยลดกำรใช้ทรัพยำกรที่ไม่จ ำเป็นให้น้อยลง ท ำให้ลดผลกระทบทำงด้ำนอื่น ๆ ด้วย
8. ส่งเสริมให้เกษตรกรมีองค์ควำมรู้ มีทกษะในกำรเพำะปลูกพืชแบบผสมผสำน และกำรท ำเกษตรแบบประณีต
ั
9. ลดจ ำนวนเกษตรกรผู้มีส่วนแบ่งในกำรใช้น้ ำระบบชลประทำนให้น้อยลง ปริมำณน้ ำจึงเพียงพอไม่ขำดแคลน
10. เมื่อเกษตรกรและชุมชนสำมำรถด ำรงชีวิตอยู่ได้ด้วยตนเอง ก็จะน ำพำส่วนรวมและประเทศชำติไปสู่มั่นคง
7
2. นวัตกรรมดินซีเมนต์ชนิดต่าง ๆ (ประยุกต์ใช้ประโยชน์ได้เอนกประสงค์)
2.1 การท้าสระดินซีเมนต์ ขนาดความลึกไม่ต่้ากว่า 4 ม. มีความจุไม่น้อยกว่า 1,200 ลบ.ม.
2.2 การปรับปรุงเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพทางลูกรังด้วยนวัตกรรมดินซีเมนต์
เขื่อนหรือร่องแกนดินซีเมนต์ส้าหรับเก็บกักน้้าใต้ดิน
8
2.4 ร่องแกนดินซีเมนต์ส้าหรับเก็บกักน้้าใต้ท้องล้าน้้า
และการขุดลอกเพื่อเพิ่มความจุภายในบริเวณเชื่อน
2.5 คันดินแกนดินซีเมนต์ใช้เก็บกักน้้าผิวดินและน้้าใต้ดิน ส้าหรับการสร้างแก้มลิงขอบเขื่อน เหนือเขื่อน
2..6 ลานอเนกประสงค์ดินซีเมนต์ เช่น พื้นตลาด พื้นลานบ้าน ลานจอดรถ ลานตากข้าว
ลานกีฬากลางแจ้ง
9
3. ชุดสูบน้้าโซล่าเซลล์แบบประหยัด ( ลดต้นทุนและใช้งานได้อย่างยาวนาน )
วัตถุประสงค์
ในช่วงฤดูแล้งแหล่งน้ ำต่ำง ๆ เช่น แม่น้ ำ ล ำน้ ำ อ่ำงเก็บน้ ำ สระน้ ำ ตลอดจนบ่อน้ ำบำดำลน้ ำตื้น
ก็จะมีระดับน้ ำที่ต่ ำลงจำกเดิม ท ำให้เมื่อต้องน ำน้ ำขึ้นมำใช้ในกำรอุปโภค-บริโภค และท ำกำรเกษตรกรรม จึงจ ำเป็น
ต้องใช้กำรสูบน้ ำเป็นหลัก
ดังนั้น ชุดสูบน้ ำโซล่ำเซลล์จึงเป็นอีกพลังงำนทำงเลือก ที่มีควำมทนทำน ประหยัด ปรำศจำก
มลพิษ และมีประสิทธิภำพสูง
10
ประโยชน์
1. สำมำรถน ำน้ ำขึ้นมำใช้ประโยชน์ได้ในแทบทุกพื้นที่อย่ำงกว้ำงขวำง
2. พลังงำนโซล่ำเซลล์สำมำรถน ำมำใช้ในกำรด ำรงชีวิตภำยในแปลงเพำะปลูกได้อย่ำงเอนกประสงค์
3. เป็นมิตรกับธรรมชำติ ไม่มีผลกระทบกับสิ่งแวดล้อม
4. ขั้นตอนในกำรด ำเนินงำนและกำรดูแลรักษำ สะดวก เรียบง่ำย รวดเร็ว และประหยัด
5. มีอัตรำกำรสูบน้ ำเพียงพอส ำหรับกำรเพำะปลูกพืชใช้น้ ำน้อย กำรเกษตรแบบผสมผสำนและกำรเกษตรแบบประณีต
ื่
6. เกษตรกรจะไม่ได้รับผลกระทบเมอเกิดวิกฤตกำรณ์ทำงด้ำนพลังงำน
7. มีควำมยืดหยุ่นสูงมำก ไม่ต้องรอระบบส่งน้ ำหรือรอกำรขยำยเขตส่งน้ ำ และยังส่งน้ ำจำกที่ต่ ำขึ้นสู่ที่สูงได้ด้วย
8. ด้วยต้นทุนที่ต่ ำ จึงสำมำรถส่งผลผลิตกระจำยออกสู่ท้องตลำดได้ง่ำย
9. โซล่ำเซลล์ท ำให้เกษตรกรทุกพื้นที่ท ำกำรเพำะปลูกได้ตลอดทั้งปี ลดปัญหำปำกทอง ลดควำมตึงเครียด ลดควำม
้
กังวลลงได้มำก
10. เมื่อเกษตรกรมีอำชีพที่มั่นคง จะสร้ำงทัศนคติทำงด้ำนควำมเชื่อมั่นที่ดีต่อภำครัฐด้วย
11
4. ชุดหอถังพักน้้าแบบประหยัด (ท้าให้เพิ่มพื้นที่เพาะปลูกได้อย่างทั่วถึง)
วัตถุประสงค์
กำรสูบน้ ำด้วยพลังงำนโซล่ำเซลล์ขึ้นไปเก็บไว้บนถังพัก เพื่อให้น้ ำมีระดับที่สูงขึ้น เพียงพอต่อแรง
โน้มถ่วงที่จะกระจำยน้ ำเข้ำสู่แปลงในรูปแบบต่ำง ๆ เช่น แบบเทปน้ ำหยด แบบท่อน้ ำหยด แบบน้ ำพุ่ง แบบสปริง
เกอร์ เป็นต้น โดยรวมแล้วทุกแบบเป็นกำรเพำะปลูกด้วยกำรจ่ำยน้ ำให้แก่พืชในแบบประหยัดน้ ำและประหยัด
พลังงำน ส่งผลให้เกษตรกรมีต้นทุนที่ลดลง ประกอบอำชีพได้อย่ำงต่อเนื่อง (เพรำะใช้น้ ำน้อย)
ปัจจุบันกำรท ำเกษตรกรรมแบบประณีตแทบทุกแห่ง มีควำมจ ำเป็นที่จะต้องใช้ถังพกน้ ำและฐำนฯ
ั
ส ำเร็จรูป ดังนั้นเทคนิคทำงด้ำนกำรออกแบบฐำนส ำหรับถังพักน้ ำจึงมีควำมส ำคัญมำกต่อกำรขยำยตัวของกำรท ำ
เกษตรกรรมในแบบดังกล่ำวข้ำงต้น
12
ประโยชน์ที่ได้รับ
ื่
่
1. ถังพักน้ ำเป็นกำรยกระดับน้ ำเพอสร้ำงแรงโน้มถวงส ำหรับใช้ในกำรกระจำยน้ ำเข้ำสู่แปลงเพำะปลูก
2. ลดค่ำใช้จ่ำยเรื่องพลังงำนในกำรผลักดันเพอกำรส่งน้ ำเข้ำสู่แปลงเพำะปลูกจึงท ำให้ต้นทุนลดลงด้วย
ื่
ั
3. ถังพักน้ ำทำหน้ำที่พักน้ ำเพื่อกำรส่งน้ ำเข้ำสู่แปลงทันที จึงไม่จ ำเป็นต้องสร้ำงถังพกน้ ำไว้เป็นจ ำนวนมำก
ท ำให้ประหยัดงบประมำณได้มำก
4. ถังพักน้ ำพร้อมฐำนถูกออกแบบมำเพอให้ง่ำยในกำรประกอบและติดตั้งอย่ำงรวดเร็ว
ื่
ู
5. วัสดุและอุปกรณ์ถกออกแบบมำเพื่อให้สะดวกในกำรขนส่งล ำเลียง แม้ในพื้นที่ทุรกันดำร
6. มีน้ ำหนักเบำจึงสำมำรถขนส่งได้ครำวละมำก ๆ ท ำให้แพร่กระจำยได้อย่ำงรวดเร็ว
7. คุ้มค่ำกับงบประมำณ ใช้งำนได้เป็นระยะเวลำที่ยำวนำน
ื้
8. มีควำมยืดหยุ่นตัวสูง สำมำรถติดตั้งได้แทบทุกพนที่
9. สำมำรถปรับเปลี่ยนแก้ไขให้มีรูปแบบที่เหมำะสมกับกำรใช้งำนได้หลำกหลำย
10. มีควำมมั่นคงแข็งแรง จึงปลอดภัยในกำรใช้งำนเป็นที่ตั้งแหล่งน้ ำส ำรองได้ทุกครัวเรือน
13
5. ชุดการกระจายน้้าเข้าสู่แปลงแบบประหยัดน้้า
(แบบเพิ่มพื้นที่เพาะปลูกและประกอบอาชีพเพาะปลูกได้นานขึ้น)
วัตถุประสงค์
ื่
ื้
กำรกระจำยน้ ำด้วยระบบท่อ คือกำรส่งน้ ำจำกแหล่งน้ ำแห่งหนึ่งส่งต่อไปยังแหล่งอน ๆ หรือส่งเข้ำสู่พนที่
เพำะปลูก ด้วยกำรกระจำยน้ ำเข้ำสู่แปลงเพำะปลูก เป็นวิธีที่บริหำรจัดกำรน้ ำที่ง่ำยสำมำรถควบคุมปริมำณน้ ำได้อย่ำง
แม่นย ำ ประหยัดน้ ำ ลดอัตรำกำรระเหย ลดอัตรำกำรซึม และหวังผลได้ในปัจจุบัน
14
ประโยชน์ที่ได้รับ
1. ช่วยในกำรกระจำยน้ ำไปใช้ประโยชน์ได้ในแทบทุกพื้นที่
2. สำมำรถส่งน้ ำจำกที่ต่ ำขึ้นสู่พื้นที่เพำะปลูกที่มีระดับสูงกว่ำได้
3. เป็นมิตรกับธรรมชำติ ไม่มีผลกระทบกับสิ่งแวดล้อม
4. กำรด ำเนินงำน มีขั้นตอนที่ง่ำย สะดวก รวดเร็ว เกษตรกรสำมำรถท ำเองได้
5. ไม่สูญเสียน้ ำเนื่องจำกกำรระเหยและกำรซึม ท ำให้อัตรำกำรสูญเสียน้ ำในกำรกระจำยน้ ำลดลงมำก
6. ระบบกระจำยน้ ำ ไม่ท ำให้เกิดกำรสูญเสียพื้นที่เพำะปลูกแต่อย่ำงใด
7. กำรบริหำรจัดกำรน้ ำ มีควำมแม่นย ำและมีควำมเที่ยงตรงสูงมำก
8. ท ำให้กำรเพำะปลูกพืชใช้น้ ำน้อยมีต้นทุนที่ต่ ำ ท ำให้ผลผลิตสู้กับรำคำในท้องตลำดได้
9. เกษตรกรสำมำรถเพำะปลูกพืชผลได้ตลอดปี ลดปัญหำปำกท้องและลดปัญหำกำรว่ำงงำน
10. เกษตรกรมีทำงเลือก อำชีพเกษตรกรรมมีควำมมั่นคง ท ำให้ประเทศชำติมั่นคง
15
6. ฝายต้นน้้าแกนดินซีเมนต์ (แบบรักษาสภาพแวดล้อม เก็บกักน้้าบนดินและน้้าใต้ดิน)
วัตถุประสงค์
ื้
ื่
ู
ื้
ื้
ู
เพอกำรฟนฟพนที่ต้นน้ ำซึ่งหมำยถึงกำรฟนฟสภำพแวดล้อมเดิมของสิ่งที่มีชีวิตทั้งหมด โดยเมื่อเริ่มต้น
ื่
จะต้องมี “น้้า” ซึ่งท ำให้เกิดควำมชุ่มชื้นเพอให้วัฏจักรสิ่งมีชีวิตของสิ่งแวดล้อมในเขตพนที่ต้นน้ ำให้ด ำเนินต่อไปได้
ื้
อย่ำงยั่งยืน
ดังนั้น วิธีกำรสร้ำง “ฝายต้นน้้าแบบแกนดินซีเมนต์” จึงเป็นวิธีที่ง่ำยที่สุด ไม่มีมลภำวะประหยัดที่สุด
ื้
ื่
ยั่งยืนที่สุด กลมกลืนกับธรรมชำติที่สุด และสำมำรถด ำเนินกำรได้ทันทีเพอให้เกิดผลสัมฤทธิ์โดยเร็วที่สุด ก่อนที่พนที่
ต้นน้ ำ (ต้นก ำเนิดชีวิต) จะเสียหำยไปอย่ำงถำวร
ข้อควรระวัง : กำรพิจำรณำจุดก่อสร้ำงฝำยต้นน้ ำฯ โดยมีหลักส ำคัญ ดังนี้
ี
1. ไม่อยู่ในเขตหวงห้ำมหรืออยู่ในเขตอนุรักษ์หรือพื้นที่ที่มข้อห้ำมตำมกฎหมำย
2. ไม่ควรสร้ำงในพื้นที่ต้นน้ ำที่มีล ำน้ ำมำพบกัน พื้นที่มีควำมสูงลำดชัน พื้นที่ในภูเขำเป็นที่แคบ
3. ห้ำมก่อสร้ำงพนที่ต้นน้ ำที่มีระบบนิเวศน์หรือสิ่งแวดล้อมที่มีควำมสมบูรณ์ดีอยู่แล้ว
ื้
ี่
* ควรสร้างในแหล่งป่าเสื่อมโทรมหรือแหล่งทป่าที่ถูกท้าลายหรือได้รับความเสียหาย ฯ ทั้งนี้เพื่อเป็น
การฟื้นฟู ซึ่งจะต้องได้รับการอนุญาตให้ด้าเนินการได้อย่างถูกต้องตามกฎหมายด้วย
16
ประโยชน์ที่ได้รับ
1. ฝำยฯแบบแกนซอยซีเมนต์จะดูดซับควำมชุ่มชื้นให้อยู่ได้นำนที่สุด
2. ควำมชุ่มชื้นช่วยป้องกันและบรรเทำควำมรุนแรงของกำรเกิดไฟป่ำ
3. ฝำยฯแบบแกนซอยซีเมนต์ช่วยเพิ่มแหล่งน้ ำซับในพื้นที่ต้นน้ ำ
4. ก ำเนิดของแม่น้ ำคือต้นน้ ำและแม่น้ ำจะยั่งยืนได้ย่อมขึ้นอยู่กับต้นน้ ำ
ื
5. ฝำยแกนซอยซีเมนต์คอค ำตอบของกำรฟื้นฟูธรรมชำติและผืนป่ำต้นน้ ำ
6. ฝำยฯแบบแกนซอยซีเมนต์แบบขั้นบันไดท ำให้ควำมชื้นกระจำยตัวได้ดีที่สุด
7. กำรรักษำต้นน้ ำเป็นกำรรักษำชีวิตและแหล่งอำศัยของชีวิตสัตว์ป่ำ
8. ช่วยบรรเทำปัญหำโลกร้อน ช่วยสร้ำงโอโซน ช่วงสร้ำงผืนป่ำ
9. ฝำยต้นน้ ำเป็นมิตรกับธรรมชำติ มีลำดสโลปบันไดปลำที่ปลำสำมำรถข้ำมไปมำได้
10. เป็นแหล่งน้ ำแหล่งอำหำรให้แก่สัตว์ป่ำทั้งหลำยได้ด ำรงชีวิตต่อไปอย่ำงยั่งยืน
17
7. ฝายในล้าห้วยแกนดินซีเมนต์ (แบบรักษาสภาพแวดล้อม เก็บกักน้้าบนดินและน้้าใต้ดิน)
วัตถุประสงค์
เมื่อเข้ำสู่ฤดูแล้ง แหล่งน้ ำผิวดิน น้ ำในล ำห้วยและล ำน้ ำ ต่ำงก็ลดระดับลงเรื่อย ๆ หลำยแห่งถึงกับแห้ง
ขอด ท ำให้รำษฎรในหลำยพื้นที่เกิดควำมเดือดร้อนเป็นอย่ำงมำก เนื่องจำกกำรขำดแคลนน้ ำ
ระดับน้ ำในล ำห้วยและล ำน้ ำต่ำงก็มีควำมเชื่อมโยงกบระดับน้ ำในแหล่งน้ ำใต้ดินใกล้เคียง และในชั้นน้ ำ
ั
ใต้ดินก็จะหนุนน้ ำในแหล่งน้ ำบนผิวดินด้วย
ดังนั้น กำรสร้ำงฝำยแกนดินซีเมนต์เป็นช่วง ๆ ไปตำมล ำห้วยและล ำน้ ำเหมือนขั้นบันได โดยไม่ให้ขำด
ช่วงหรือมีช่วงใดแห้งขอด จึงเป็นส่วนส ำคัญในกำรเชื่อมโยงกับแหล่งน้ ำดังกล่ำวข้ำงต้นด้วย
18
ประโยชน์ที่ได้รับ
1. เมื่อรำษฎรได้รับประโยชน์จำกฝำยแกนดินซีเมนต์ร่วมกัน นอกจำกจะสร้ำงขวัญและก ำลังใจแล้ว ยังท ำให้
รำษฎรมีทัศนคติที่ดีต่อภำครัฐอีกด้วย
ื่
2. เป็นแหล่งน้ ำดิบส ำรองเพอกำรบริโภค - อุปโภค เพำะปลูกพืชใช้น้ ำน้อย
ื่
3. ช่วยรักษำสภำพของล ำน้ ำ อนุรักษ์ธรรมชำติและสิ่งแวดล้อม เพอให้เกิดควำมยั่งยืนสืบไป
4. ไม่เกิดปัญหำในเรื่องเงินงบประมำณ เนื่องจำกฝำยฯมีรำคำประหยัด มีควำมมั่นคงแข็งแรง ดูแลรักษำได้ง่ำย
5. ฝำยแกนดินซีเมนต์ช่วยหนุนระดับน้ ำใต้ดินให้มีควำมมั่นคง จึงส่งผลให้รำษฎรใกล้เคียงมีแหล่งน้ ำส ำรอง
ใต้ดินไว้ใช้อย่ำงยั่งยืนด้วย
่
6. ระดับเก็บกักน้ ำอยู่ในระดับปำนกลำงคอนข้ำงต่ ำ (2 ม.) จึงไม่มีผลกระทบใด (ตำมหลักวิชำกำร)
่
7. เทคนิคและวิธีกำรกอสร้ำงไม่ยุ่งยำกซับซ้อน ท้องถิ่นสำมำรถท ำได้เอง ด้วยวัสดุอุปกรณ์และเครื่องมือช่ำงทั่วไป
8. เนื่องจำกฝำยแกนดินซีเมนต์แบบนี้สร้ำงได้ง่ำย เรียนรู้เผยแพร่ได้เร็วสำมำรถกระจำยสู่ท้องถิ่นได้เป็นจ ำนวน
ที่มำกด้วยควำมรวดเร็ว
ั
9. ลดภำระของเขื่อนหลัก ลดควำมกังวลของภำครัฐ ด้วยรำคำที่ประหยัดจึงมีฝำยเก็บกกน้ ำกระจำยอยู่อย่ำง
ทั่วถึงทุกลุ่มน้ ำ
10. เกิดกำรต่อยอดเพื่อน ำน้ ำจำกฝำยแกนดินซีเมนต์ขึ้นไปใช้ท ำกำรเกษตรแบบทฤษฎีใหม่ (เติมสระ) ท ำให้
เกษตรกรสำมำรถพึ่งพำตนเองได้
19
8. ฝายในล้าน้้าแกนซอยซีเมนต์
(แบบรักษาสภาพแวดล้อม เก็บกักน้้าบนดินและน้้าใต้ดิน)
1 ฝายแกนดินซีเมนต์ล้วน
วัตถุประสงค์
เมื่อเข้ำสู่ฤดูแล้ง แหล่งน้ ำผิวดิน น้ ำในล ำห้วย ล ำน้ ำ ต่ำงก็ลดระดับลงเรื่อย ๆ หลำยแห่งถึงกับน้ ำแห้ง
ขอด ท ำให้รำษฎรในหลำยพื้นที่เกิดควำมเดือดร้อนเป็นอย่ำงมำก เนื่องจำกกำรขำดแคลนน้ ำ ระดับน้ ำในล ำห้วยและล ำ
น้ ำต่ำงก็มีควำมเชื่อมโยงกับระดับน้ ำในแหล่งน้ ำใต้ดินใกล้เคียง และในชั้นน้ ำใต้ดินก็จะหนุนน้ ำในแหล่งน้ ำบนผิวดินด้วย
ดังนั้น กำรสร้ำงฝำยแกนดินซีเมนต์เป็นช่วง ๆ ไปตำมล ำห้วยและล ำน้ ำเหมือนขั้นบันได โดยไม่ให้
ขำดช่วงหรือมีช่วงใดแห้งขอด จึงเป็นส่วนส ำคัญในกำรเชื่อมโยงกับแหล่งน้ ำดังกล่ำวข้ำงต้นด้วย
20
2. ฝายแกนดินซีเมนต์แบบวางแมทเทรส ส้าหรับสร้างในล้าน้้า
ประโยชน์ที่ได้รับ
ุ
1. เป็นแหล่งน้ ำดิบเพื่อใช้ในกำรท ำน้ ำประปำ กำรอปโภค-บริโภค ในช่วงฤดูแล้ง
้
2. เป็นแหล่งน้ ำให้สัตว์เลี้ยงเพื่อให้รำษฎรน ำมำเป็นอำหำร แก้ปัญหำปำกทองให้ผ่ำนพ้นช่วงในฤดูแล้งไปให้ได้
3. สร้ำงขวัญก ำลังใจ สร้ำงงำน สร้ำงอำชีพ ท ำให้รำษฎรไม่อพยพเข้ำไปเพิ่มปัญหำแออัดภำยในตัวเมือง
4. ในช่วงฤดูแล้งรำษฎรสำมำรถใช้สันฝำยเป็นทำงสัญจรข้ำมไปมำได้ทั้งสองฝั่ง ช่วยย่นระยะทำงคมนำคมได้
เป็นอย่ำงมำก
5. มีควำมมั่นคงใช้ประโยชน์ได้นำนปีซ่อมแซมบ ำรุงรักษำง่ำย ประหยัดเงินงบประมำณแผ่นดิน
6. สำมำรถน ำน้ ำขึ้นมำเติมสระน้ ำ เพื่อรอจ่ำยน้ ำเข้ำสู่แปลงเกษตรทฤษฎีใหม่อย่ำงยั่งยืนต่อไป
7. เป็นมิตรกับธรรมชำติและสิ่งแวดล้อมอย่ำงยั่งยืน เพรำะไม่มีส่วนประกอบที่ท ำให้เกิดผลกระทบทำงด้ำนมลภำวะ
8. สันฝำยมีควำมสูงไม่เกิน 2 ม. เพื่อยกระดับน้ ำเป็นช่วง ๆตำมลักษณะของภูมิประเทศ จึงไม่เป็นสิ่งกีดขวำงทำง
น้ ำไหลแต่อย่ำงใด
9. เป็นกำรรักษำสภำพของล ำน้ ำอย่ำงแท้จริง เนื่องจำกมีฝำยแกนดินซีเมนต์เก็บกักน้ ำในล ำน้ ำเป็นช่วง ๆ จึงไม่ม ี
ช่วงใดที่แห้งขอด
10. เมื่อมีฝำยแกนดินซีเมนต์เก็บกักน้ ำเป็นช่วง ๆ กำรบริหำรจัดกำรน้ ำในล ำน้ ำ ท ำได้ง่ำย ประหยัดน้ ำ หวังผลได้
แน่นอน
21
รูปแบบฝายแกนดินซีเมนต์ล้วน และฝายแกนดินซีเมนต์แบบวางแมทเทรส
1. ฝายแกนซอยซีเมนต์ล้วน
2. ฝายแกนดินซีเมนต์แบบวางแมทเทรส ส้าหรับสร้างในล้าน้้า
ฝายแกนดินซีเมนต์แบบรถเกษตรข้ามได้
22
ฝายแกนดินซีเมนต์ (ราคา 1,000,000 - 4,000,000 บาท) ส้าหรับสร้างในแม่น้้า ล้าน้้า
รูปแบบที่ 1
ฝายแกนดินซีเมนต์ รถเกษตรวิ่งข้ามได้ แบบมีเมทเทรส (ก่อสร้างด้วยแรงงานคนและเครื่องจักร)
ส ำหรับสร้ำงในแม่น้ ำและล ำน้ ำ มีควำมสูง 2.00 ม. ที่มีควำมกว้ำงตั้งแต่ 30.00 ม.- 100.00 ม.
รูปแบบที่ 2
ฝายแกนดินซีเมนต์ รถเกษตรวิ่งข้ามได้ แบบดินซีเมนต์ล้วน (ก่อสร้างด้วยแรงงานคนและเครื่องจักร)
ส ำหรับสร้ำงในแม่น้ ำและล ำน้ ำ มีควำมสูง 2.00 ม. ที่มีควำมกว้ำงตั้งแต่ 30.00 ม. - 100.00 ม.
23
ผลงานการแก้ไขปัญหาภัยแล้งที่ประสบความส้าเร็จ
โดยใช้งบการก่อสร้าง 500,000 บ. ราษฎรได้ประโยชน์ 600-700 ครัวเรือน
้
อางอง : ดร.วรโชติ กล่อมจิต ปลัดองค์กำรบริหำรส่วนต ำบลศรีบุญเรือง รักษำกำรต ำแหน่งนำยก
ิ
องค์กำรบริหำรส่วนต ำบลศรีบุญเรือง โทร. 080-8639796
ื้
พนที่ต.ศรีบุญเรือง อ.ชนบท จ.ขอนแก่น ประกอบด้วยประชำกร 8 หมู่บ้ำน 1,039 ครัวเรือน อยู่ติด
กับล ำน้ ำชี เส้นแบ่งระหว่ำงอ.ชนบท และอ.มัญจำคีรี จ.ขอนแก่น ในฤดูน้ ำหลำกมวลน้ ำล้นล ำน้ ำชีขึ้นท่วมหมู่บ้ำนและไหล
เข้ำหนองกองแก้วพนที่ 7,900 ไร่ ไม่สำมำรถท ำนำปีได้ยำมเข้ำฤดูแล้งปริมำณน้ ำในล ำน้ ำชีเหลือน้อยถึงน้อยที่สุดจนไม่
ื้
สำมำรถสูบน้ ำท ำระบบประปำหมู่บ้ำนได้ จึงเตรียมควำมพร้อมในกำรรับมือกับปัญหำภัยแล้งที่จะเกิดขึ้นในปีงบประมำณ
2563 ด้วยกำรก่อสร้ำงฝำยน้ ำล้นแกนดินซีเมนต์ขวำงล ำน้ ำชี เพื่อกักเก็บน้ ำไว้ในในกำรอุปโภค-บริโภค
บูรณาการกันกับองค์การบริหารส่วนต้าบลศรีบุญเรือง ก่อสร้างฝายที่บริเวณบ.ท่าม่วง ต.ศรีบุญเรือง อ.ชนบท จ.ขอนแก่น
บูรณาการกันกับองค์การบริหารส่วนต้าบลศรีบุญเรือง ก่อสร้างฝายที่บริเวณ บ.กุดหล่ม ต.ศรีบุญเรือง อ.ชนบท จ.ขอนแก่น
24
นับตั้งแต่ปี 2558 จนถึงปัจจุบัน ศูนย์ปฏิบัติกำรบรรเทำภัยอันเกิดจำกน้ ำ ได้บูรณำกำรร่วม กัน
กับหน่วยงำนต่ำง ๆทั้งส่วนรำชกำร สถำบันกำรศึกษำ ภำคเอกชน และประชำชนในพื้นที่สร้ำงฝำยแบบแกนดินซีเมนต์
ขึ้นมำ มีจ้านวนมากกว่า 100 แห่ง ซึ่งปัจจุบันนี้ไม่พบว่ามีฝายฯแห่งใดพังทลายเสียหายใช้การไม่ได้แต่อย่างใด
25
๙. บ่อน้้าตื้นแบบยั่งยืน และร่องดินเติมน้้าเพื่อสร้างแก้มลิงใต้ดิน
เป็นกำรเติมน้ ำลงสู่ใต้ดิน เพื่อสร้ำงแก้มลิงใต้ดินในพื้นที่อนุรักษ์ต้นน้ ำ โดยใช้วัสดุจำกธรรมชำติ
เช่น หินใหญ่ หินย่อย กวดใหญ่ กรวดย่อย ทรำยบก ที่หำได้หรือมีอยู่มีในแต่ละภูมิภำคหรือท้องถิ่นนั้น ๆ เมื่อน ำ
ลงในร่องเติมน้ ำจะมีควำมพรุนมำก ซึ่งเป็นผลดีต่อกำรเพิ่มปริมำณน้ ำใต้ดินในเวลำที่รวดเร็ว โดยที่ไม่ต้องพะวงเรื่อง
คุณภำพของน้ ำ เนื่องจำกอยู่ในพื้นที่ต้นน้ ำ ที่ปรำศจำกมลพิษหรือสิ่งปลอมปนต่ำง ๆ
แทบทุกพื้นที่ในประเทศเรำ ได้ประสบสภำวะแห้งแล้งติดต่อกันมำเป็นเวลำหลำยปี เนื่องจำก
ปริมำณฝนตกน้อยลง และเกิดสภำพอำกำศที่แปรปรวนไม่เป็นไปตำมฤดูกำลท ำให้พื้นที่บริเวณต้นน้ ำ กลำงน้ ำ และ
ปลำยน้ ำ ต่ำงก็ได้รับผลกระทบอย่ำงรุนแรง หำกปล่อยให้เป็นเช่นนี้อีกต่อไปอำจเป็นกำรยำกที่จะแก้ไขสภำพแวดล้อม
ให้กลับคืนมำเหมือนเดิมได้
แนวทางแก้ไข คือ กำรท ำร่องเติมน้ ำผสมผสำนกับกำรสร้ำงฝำยต้นน้ ำแกนดินซีเมนต์ เป็นกำรเก็บ
กักน้ ำและเร่งสร้ำงแก้มลิงใต้ดิน ในสภำวะที่ปริมำณน้ ำฝนลดน้อยลงอย่ำงต่อเนื่องและผิดปกติ
ดังนั้น เพื่อเติมน้ ำลงสู่แก้มลิงใต้ดินให้ผืนดินต้นน้ ำกลับฟื้นคืนมำ มีควำมชุ่มน้ ำให้มำกที่สุดด้วย
ระยะเวลำที่เร็วที่สุด ช่วยหล่อเลี้ยงสภำพแวดล้อม ลดไฟป่ำ ลดโลกร้อน ลดปัญหำฝุ่นละออง เพิ่มควำมชื้นสัมพัทธ์
บริเวณเหนือเขื่อน ต้นน้ ำ เรื่อยลงมำจนถึงในช่วง กลำงน้ ำ และช่วยผลักดันน้ ำเค็มที่ปลำยน้ ำด้วย จะท ำให้ผืน
แผ่นดินไทยมีควำมอุดมสมบูรณ์ได้อย่ำงยั่งยืนและยำวนำนที่สุด
26
10. นวัตกรรมตามศาสตร์พระราชาและภูมิปัญญาไทย
1. การประกอบกล่องเกเบี๊ยน 9 กล่อง ให้รวมกันเป็น 1 กล่องคอนโด
ประโยชน์เพื่อใช้ในกำรปิดกั้นช่องท ำนบ คันคลอง คันถนนขำด ในฤดูน้ ำหลำก เพื่อลดควำมรุนแรง
ของกำรเกิดอุทกภัยในฤดูน้ ำหลำก
2. การท้ากงเกี่ยว
ประโยชน์เพื่อให้ยึดเหนี่ยวกันกับกล่องตำขำยหรือกล่องเกเบี๊ยนบรรจุหินใหญ่
่
ช่วยปิดกั้นช่องขำดที่ถูกน้ ำกัดเซำะเพอลดควำมรุนแรงของกำรเกิดอทกภัยในฤดูน้ ำหลำก
ุ
ื่
3. การตั้งแบบด้วยแผ่นพื้นส้าเร็จรูป
ประโยชน์ของการตั้งแบบหล่อคอนกรีตด้วยแผ่นพื้นส้าเร็จรูป
ื่
กำรน ำแผ่นพื้นส ำเร็จรูป (คอร.) มำประยุกต์ใช้เป็นแบบหล่อคอนกรีต มีวัตถุประสงค์เพอ
เป็นนวัตกรรมที่จะน ำมำพัฒนำงำนก่อสร้ำงในปัจจุบันให้มีควำมแข็งแรงมั่นคงปลอดภัยตำมหลักวิศวกรรม
ิ่
ี่
ประหยัด รวดเร็ว และสวยงำมมำกกว่ำแบบดั้งเดิม นับเป็นกำรพัฒนำเพอเพมทำงเลือกทดีที่สุดอีกทำง
ื่
ุ่
หนึ่ง และมีควำมมงหวังที่จะสร้ำงคุณประโยชน์ให้แก่งำนทำงด้ำนวิศวกรรมโยธำในอนำคตยิ่งๆ ขึ้นไปด้วย
27
4. การใช้แผ่นยางพันรอบท่อรอยต่อ
ประโยชน์เพื่อพนทับรอยต่อท่อ คสล. มีควำมกระชับป้องกันกำรรั่วซึม เมื่อรอยต่อท่อไม่เกิดกำรรั่วซึม
ั
ลดควำมเสี่ยงต่อกำรท ำให้งำนฟุตบำท งำนดิน งำนถนนเกิดควำมเสียหำย เนื่องจำกเกิดโพรงท ำให้งำนวิบัติหรือ
พังทลำย ในขณะเดียวกันกมีควำมยืดหยุ่นให้ตัวได้ด้วยเช่นกัน ในกรณีที่ฐำนรำกที่รองรับท่อคสล. มีกำรทรุดตัวที่ไม่
็
เท่ำกัน เป็นต้น
5. ชุดกังหันน้้าเติมอากาศพลังงานโซล่าเซลล์ขนาดต่าง ๆ
ประโยชน์กังหันเติมอำกำศในน้ ำโซล่ำเซลล์เป็นเครื่องกลเติมอำกำศ หรือออกซิเจนของระบบบ ำบัดน้ ำเสีย
เพรำะถ้ำมีออกซิเจนอยู่มำก จุลินทรีย์ก็สำมำรถบ ำบัดน้ ำได้ดี และบ ำบัดน้ ำเสียได้มำกขึ้น แต่ที่ควำมดันบรรยำกำศ
ซึ่งเป็นควำมดันที่ค่อนข้ำงต่ ำส ำหรับออกซิเจนในกำรละลำยน้ ำ จึงต้องมีกำรเพิ่มพื้นที่สัมผัสระหว่ำงอำกำศกับน้ ำให้
ได้มำกที่สุด
6. ชุดเสริมบุ้งกี๋แบคโฮ
ื้
ประโยชน์เพื่อเพิ่มพื้นที่บุ้งกี๋แบคโฮให้สำมำรถตบแต่งงำนดิน ให้มีควำมสวยงำมเรียบเนียนได้พนที่มำกกว่ำ
ในเวลำที่เท่ำกัน โดยเฉพำะในงำนตบแต่งดินเลน ดินออน หรือดินที่ต้องบีบน้ ำออกจำกดิน พร้อมกับกำรตบแต่งดิน
่
ไปด้วย
28
7. เครื่องท้าละอองหมอก โดยการสูบน้้าจากบ่อบาดาลน้้าตื้น
ด้วยระบบโซล่าเซลล์แบบอัตโนมัติ
ประโยชน์เพื่อใช้ละอองหมอกดักจับฝุ่นผง ควันพิษ ไอเสียรถยนต์ หรือหมอกควัน ยังช่วยฟอก
อำกำศ เพิ่มควำมชุ่มชื้นเขียวขจีให้แกพืชพรรณ เสริมสร้ำงควำมเจริญงอกงำมให้แก่สิ่งมีชีวิตโดยรอบอย่ำงยั่งยืน
่
8. รูปแบบเข็มเจาะและฐานรากแผ่แบบภูมิปัญญาไทยเพื่อชุมชนพึ่งพาตนเอง
็
ประโยชน์เพื่อใช้เป็นฐำนรำกแบบเขมเจำะ (ด้วยแรงงำนคน) มีฐำนรำกแผ่ (Footing) ที่ถ่ำยน้ ำหนักลง
บนเข็มเจำะเพอใช้รองรับ ชุดฐำนรำกแผ่และเสำของบ้ำน ฐำนรำกมีลักษณะที่พิเศษ สำมำรถลดผลกระทบจำก
ื่
แผ่นดินไหวได้แบบภูมิปัญญำไทย ด้วยงบประมำณที่ประหยัด
29
9. ชุดฟิลเตอร์ส้าเร็จรูปส้าหรับช่วยเพิ่มการระบายน้้าใต้ดิน
ประโยชน์เพื่อช่วยในกำรกรองและระบำยน้ ำใต้ดินให้ออกจำกอำคำรหรือสิ่งก่อสร้ำง ช่วยลดควำมเสี่ยง
ต่อกำรวิบัติของอำคำร ด้วยกำรลดแรงดันของน้ ำใต้ดิน กรองเม็ดดินไม่ให้ไหลออกนอกตัวอำคำร เพื่อป้องกันกำร
เกิดโพรงหรือช่องว่ำงภำยใต้ตัวอำคำร เพื่อช่วยเสริมองค์อำคำรโดยรวมให้เกิดควำมมั่นคงต่อไป
10. โพรงระบายอากาศใต้ดินชั่วคราว (แบบประหยัด)
1. เพื่อรับน้ ำในพนที่น้ ำหลำกให้ลงสู่ชั้นใต้ดิน ด้วยปริมำณที่มำกในระยะเวลำที่รวดเร็วยิ่งขึ้น จึงช่วยลด
ื้
ควำมรุนแรงของอุทกภัยได้มำก
2. ใช้เป็นโพรงอำกำศกระจำยในพื้นที่เพำะปลูก เพอช่วยรับน้ ำฝนลงไปสะสมในชั้นใต้ดิน เพมควำมชุ่มชื้น
ื่
ิ่
และเพมปริมำณน้ ำใต้ดิน
ิ่
ี
3. เพื่อให้รำกไม้ได้รับอำกำศ ท ำให้พืชผลหรือต้นไม้มค่ำเจริญเติบโตได้ดี
4. ช่วยดึงดูดน้ ำใต้ดินจำกบริเวณโดยรอบ เข้ำมำเพิ่มปริมำณน้ ำใต้ดินในพื้นที่ให้มำกขึ้น
30
้ ้
เกร็ดเล็กๆ น้อยๆ ดานทายเล่ม
๑. ประโยชน์ของฝายแกนดินซีเมนต์
ฝำยแกนดินซีเมนต์ เป็นฝำยที่มี “แกนเป็นร่องลึก” มีคุณสมบัติสำมำรถกักเก็บและสะสม
น้ ำในชั้นใต้ดิน เพื่อให้ได้ปริมาณน ้าที่มากกว่า ฝำยแบบทั่วไปที่ไม่มีแกน
ภำยใน “แกนดินซีเมนต์” จะประกอบด้วยเม็ดดินใหญ่น้อยเป็นจ ำนวนมำก ที่ยึดเหนี่ยวกัน
ุ
อย่ำงแน่นหนำ โดยมีคณลักษณะพิเศษเฉพำะตัวที่แตกต่ำงไปจำกดินธรรมชำติทั่ว ๆไป ด้วยกำรก่อตัวที่ม ี
ลักษณะเป็นผลึก พื้นผิวรอบรูปจะมีลักษณะเป็นเส้นหยักเสมือนรำกของต้นไม้ ที่แทรกเขำไปในเนื้อดิน
้
เมื่อกำรก่อสร้ำงฝำยแกนดินซีเมนต์เสร็จสิ้นลง น้ ำฝนที่ตกลงมำจะไหลผ่ำนผิวดินหรือซึม
ผ่ำนลงสู่ชั้นดิน แล้วไหลลงสู่แม่น้ ำหรือล ำน้ ำ เมื่อน้ ำเดินทำงมำถึงหน้ำฝำยแกนซอยซีเมนต์ น้ ำก็จะถูกกกและ
ั
ถูกยืดทำงเดินให้มีระยะทำงที่ยำวขึ้นมีควำมคดเคี้ยว จนน้ ำไม่สำมำรถผ่ำนร่องแกนไปได้ง่ำยนัก ขณะที่น้ ำบน
ผิวดินที่ไหลด้วยแรงโน้มถ่วงก็จะถูกเก็บกักไว้ที่ระดับสันฝำย ก่อนที่จะไหลล้นผ่ำนสันฝำยลงสู่ล ำน้ ำตอนล่ำง
เป็นล ำดับต่อไป
น้ ำที่อยู่ในระดับใต้สันฝำย จะถูกร่องแกนกกเก็บสะสมเอำไว้เป็นปริมำณที่มำก จำกนั้น
ั
ั
ก็จะถูกดูดซบให้ซึมผ่ำนเข้ำสู่ชั้นใต้ดินและลำดตลิ่งทั้งด้ำนข้ำง เกิดกำรสะสมปริมำณทมำกขึ้นเรื่อย ๆตำม
ี่
ระยะเวลำ จนท ำให้ผืนดินบริเวณนั้นมีควำมชุ่มชื้นแผ่กระจำยเป็นพื้นที่ที่มีอำณำเขตควำมชุ่มน้ ำมำกขึ้น
ั
เมื่อเข้ำสู่ฤดูแล้ง ปริมำณน้ ำที่เก็บกกไว้ภำยในตัวฝำย ซึ่งถูกใช้ในกิจกรรมต่ำง ๆ แต่
ปริมำณน้ ำที่ถูกดูดซับไปเก็บกักไว้ภำยในชั้นดินก่อนหน้ำนี้ ก็จะซึมผ่ำนออกมำ แล้วเติมลงไปในล ำน้ ำ ท ำให้
ั
ระดับน้ ำในล ำน้ ำค่อนข้ำง จะมีควำมคงที่เป็นระยะเวลำนำน เสมือนกำรใช้ผืนดินช่วยในกำรดูดซับเก็บกกและ
ถ่ำยเทกลับคืน เพื่อให้น้ ำคงอยู่บนผืนดินให้นำนที่สุด หำกมีฝำยแกนซอยซีเมนต์เกิดขึ้นหลำยๆแห่งในล ำน้ ำ
และล ำน้ ำสำขำ
ดังนั้น หำกท ำ “แกนดินซีเมนต์” เพิ่มขึ้นอกนับพันนับหมื่นแห่ง ก็จะท ำหน้ำที่เปรียบ
ี
็
เสมือนปรำกำรที่กักเกบน้ ำ หรือแม้แต่กำรช่วยยืดทำงเดินของน้ ำ เพื่อให้น้ ำคงอยู่บนผืนแผ่นดินไทยด้วย
ระยะเวลำที่ยำวนำนที่สุด และสะสมเป็นปริมำณที่เพิ่มมำกขึ้นทุก ๆปี อย่ำงไม่เคยมีมำก่อน หรือเรำควรจะ
ปล่อยให้น้ ำฝนจำกธรรมชำติที่มีปริมำณมหำศำลเหล่ำนี้ ไหลจำกต้นน้ ำล ำธำร ล ำห้วย ล ำน้ ำ แม่น้ ำ ลงสู่ท้อง
ทะเลมหำสมุทรอย่ำงไร้ซึ่งประโยชน์อีกต่อไป
31
2. การอัดน้้าปูนทรายด้วยแรงดันให้ลงไปอุดช่องว่างหรือโพรงอากาศในชั้นใต้ดิน เพื่อเพิ่มความ
หนาแน่นและมีความทึบน้้ามากยิ่งขึ้น
เพื่อช่วยในกำรยึดเหนี่ยวระหว่ำงเม็ดดิน และช่วยอุดช่องว่ำงภำยในดินเพอใช้ประโยชน์โดยให้ชั้นใต้
ื่
ดินท ำหน้ำที่ ดังนี้
ท ำให้ชั้นดินมีก ำลังในกำรยึดเหนี่ยวที่หนำแน่นมำกขึ้น รับน้ ำหนักบรรทุกได้มำกขึ้น มีควำมทึบน้ ำ
มำกขึ้น ลดอัตรำกำรซึมผ่ำนของน้ ำให้น้อยลง ท ำหน้ำที่เป็นก ำแพงที่ช่วยยืดทำงเดินของน้ ำใต้ดิน ท ำให้ผืนดินเกิดควำม
ิ่
มั่นคงมำกขึ้น ซึ่งโดยรวมแล้วถือเป็นกำรเพมประสิทธิภำพของดินทำงวิศวกรรม
เหตุผลที่ต้องเลือกวิธีกำรอัดน้ ำปูนทรำยด้วยแรงดันลงไปในชั้นดิน มีดังนี้
1. เป็นวิธีที่หวังผลเพื่อเพิ่มควำมแข็งแรงให้เพียงพอต่อกำรใช้งำนในบำงรูปแบบเท่ำนั้น (ไม่ใช่วิธีกำรที่
ให้ประสิทธิภำพได้สูงสุด)
2. เป็นวิธีที่สำมำรถท ำได้ง่ำย รวดเร็ว ใช้ต้นทุนต่ ำ ไม่ซับซ้อน ไม่ต้องขุดเปิดชั้นดินออก
ั
3. เป็นวิธีที่ท ำงำนด้วยควำมปลอดภัย ลดอตรำเสี่ยงต่อชีวิตผู้คนและทรัพย์สิน
4. มีควำมคงทนถำวร เนื่องจำกไม่ถกรบกวนจำกภำยนอก
ู
32
ผู้น้าการแก้ไขปัญหาเรื่องน้้าด้วยจิตอาสา ฯ ตามศาสตร์พระราชาและภูมิปัญญาไทย
วันที่ 25 กันยำยน 2563 เวลำ 09.00 น. ผู้น ำชุมชนร่วมกับพี่น้องประชำชน ต.ท่ำนำงแนว
อ.แวงน้อย จ.ขอนแก่น ได้น้อมน ำเอำ “ศาสตร์พระราชาและภูมปัญญาไทย” หรือศำสตร์แห่งควำมพอเพียงมำ
ิ
ั
ประยุกต์ใช้ ด้วยกำรชักร่องน้ ำจำกล ำน้ ำชีเข้ำสู่หนองกุดเป่ง (เดิมมีสภำพแห้งขอด) เนื้อที่ 80 ไร่ เก็บกกน้ ำได้
ประมำณ 400,000 ลบ.ม. พร้อมกันนั้นยังชักร่องจำกหนองกุดเป่งเพื่อกระจำยน้ ำรูปแบบ “สระพวงตามศาสตร์
พระราชา” เข้ำสู่แหล่งน้ ำต่ำง ๆที่อยู่ใกล้เคียง เป็นตัวอย่ำงกำรน ำร่องของกำรน ำน้ ำเข้ำสู่แก้มลิงในช่วงฤดูน้ ำหลำก
ด้วยปริมำณที่มำก แต่ใช้งบประมำณที่น้อย และระยะเวลำอันสั้น เป็นกำรเตรียมควำมพร้อมเพอกำรอยู่ร่วมกบ
ื่
ั
วิถีชีวิตใหม่ ( New Normal ) ในฤดูแล้งที่ก ำลังจะมำถง
ึ
นับเป็นอีกหนึ่งแนวทำงที่ท้องถิ่นพึ่งพำตนเอง โดยไม่ต้องรอรับควำมช่วยเหลือจำกภำครัฐแต่
ี
เพียงอย่ำงเดียว กำรชักร่องเพื่อน ำน้ ำเข้ำสู่แก้มลิงและกระจำยน้ ำเข้ำสู่สระพวง (แหล่งน้ ำ) ไม่มผลกระทบต่อกำร
บริหำรจัดกำรน้ ำในแม่น้ ำชีแต่ประกำรใด เนื่องจำกแม่น้ ำชีมีปริมำณน้ ำท่ำเฉลี่ยต่อปี 14,105 ล้ำน ลบ.ม.
การชักร่องน้้าจากแม่น้้าหรือล้าน้้าเพื่อน้าน้้าเข้าเก็บกักในแหล่งน้้าธรรมชาติ เป็นการเพิ่มปริมาณน้้า
(ในช่วงน้้าหลาก) ที่ใช้ต้นทุนน้อยที่สุด
เกิดประโยชน์แก่ท้องถิ่น ดังนี้
1. เพิ่มควำมจุของแหล่งน้ ำโดยทันที อย่ำงน้อย 1,000,000 ลบ.ม.
2. ยกระดับน้ ำเก็บกักในแหล่งน้ ำขึ้นจำกเดิมไม่น้อยกว่ำ 2 ม.
3. ช่วยรักษำสภำพแวดล้อมและช่วยผลิกฟื้นสรรพสิ่งในแหล่งน้ ำได้หลำยล้ำนชีวิต
4. ช่วยยืดระยะเวลำท ำกิน เพิ่มโอกำส เพิ่มรำยได้ ให้ประชำชนในท้องถิ่นและใกล้เคียง
5. เสริมควำมมั่นคงด้ำนน้ ำส ำหรับกำรอุปโภค-บริโภค ให้แก่รำษฎรประมำณไม่น้อยกว่ำ 1,000 ครัวเรือน
ั
6. จัดแบ่งพื้นที่เป็นเขตอภัยทำน อนุรักษ์สัตว์น้ ำ นกเป็ดน้ ำ ฯลฯเพื่อเป็นแหล่งเพำะพนธุ์สัตว์น้ ำเชิงอนุรักษ์ต่อไป
7. น้ ำในแหล่งน้ ำช่วยหนุนให้ระดับน้ ำใต้ดินสูงขึ้น มีปริมำณน้ ำส ำรองในชั้นใต้ดินมำกขึ้น
8. แหล่งน้ ำเป็นสถำนที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของผู้คนในท้องถิ่น ส่งเสริมขนบธรรมเนียมประเพณีพื้นบ้ำน เช่น บุญแข่งเรือ
ลอยกระทง เป็นต้น
9. เป็นกำรเพิ่มศักยภำพแหล่งน้ ำขนำดเล็กด้ำนอื่น ๆ ด้วยวิธีที่ เรียบง่ำย ประหยัด รวดเร็ว
10. เสริมสร้ำงขวัญก ำลังใจแก่ประชำชน และช่วยเพิ่มคะแนนนิยมให้แก่ภำครัฐ
33
จำกขั้นตอนกำรประเมินปริมำณน้ ำท่ำในลุ่มน้ ำชี พบว่ำลุ่มน้ ำชีมีปริมำณน้ ำท่ำรำยปีเฉลี่ย 14,105 ล้ำน ลบ.ม.
และมีกำรกระจำยรำยเดือนเฉลี่ยในช่วงเดือนพฤษภำคม - กันยำยน แสดงดังรูป
ุ
ื่
การสร้างแก้มลิงขอบเขอน สร้างแก้มลิงบริเวณเหนือเขอน และการขุดลอกเพื่อเพิ่มความจภายในบริเวณเขื่อน
ื่
34
คาน คสล. รูปตัวยู ที่ใช้ยึด“ก้าแพงตั้ง” ซึ่งเป็นองค์ประกอบหลักของอาคารบังคับน้้าให้มีความมั่นคง
การเสริมเหล็กเพิ่มเติมในจุดที่มีความส้าคัญต่อองค์ประกอบของอาคาร เพื่อให้มีความมั่นคงแข็งแรงเพิ่มมากขึ้น
ลักษณะของเม็ดดินที่สัดส่วนจ านวนคละมีความเหมาะสม
่
ในการน ามาใช้ท า “ดินซีเมนต์” เพื่อให้ได้ความแข็งแรงที่มากกวา
35
บาทวิถีนั้นส้าคัญไฉน ?
ขอน ำเสนอรูปแบบกำรปรับปรุงบำทวิถีด้วยกำรใช้แผ่นยำงพันรอบรอยต่อทอ คสล. ผสมผสำน
่
ั
กับกำรท ำดินซีเมนต์บดอดแน่นโดยรอบท่อภำยใต้บำทวิถี ทั้งนี้เพื่อให้บำทวิถีมีควำมมนคงถำวร ใช้จัดภูมิทัศน์
ั่
หรือจัดเป็นแลนด์มำร์ค เกิดประโยชน์อย่ำงกว้ำงขวำง เป็นตลำดถนนคนเดิน ท ำมำค้ำขำยหำบเร่แผงลอย และ
ประชำชนใช้เป็นทำงสัญจรได้อย่ำงปลอดภัย ยังช่วยประหยัดงบประมำณแผ่นดินส ำหรับกำรซ่อมแซมบำทวิถีได้
ในแต่ละปี สำมำรถน ำงบประมำณดังกล่ำวไปใช้พัฒนำโครงสร้ำงขั้นพื้นฐำนทำงด้ำนต่ำง ๆ เพื่อให้ประชำชน
มีคุณภำพชีวิตและควำมเป็นอยู่ที่ดีขึ้น
การใช้แผ่นยางพันรอบรอยต่อท่อ คสล. ผสมผสานกับการท้าซอยซีเมนต์บดอัดแน่นโดยรอบท่อภายใต้บาทวิถี
ท้าการบดอัดแน่นพื้นดินซีเมนต์ ก่อนท้าการปูพื้นด้วยอิฐตัวหนอน ท้าให้มีความแข็งแรง มั่นคงและถาวร
นอกจำกนั้นยังช่วยลดอุบัติเหตุบนบำทวิถี ลดปัญหำกำรกีดขวำงทำงสัญจรเนื่องจำกงำนซ่อมแซม
ช่วยระบำยน้ ำท่วมขังได้อย่ำงมีประสิทธิภำพ ลดปัญหำด้ำนกำรรักษำควำมสะอำดและกำรสำธำรณสุข ลดควำมเสี่ยง
ในกำรหมักหมมเป็นแหล่งแพร่เชื้อโรค สร้ำงทัศนียภำพที่ดีภำยในตัวเมืองได้อย่ำงยั่งยืนสืบไป
36
ฝายแกนดินซีเมนต์ในล้าน้้าชี ถือเป็นฝายน้้าล้น ฝายชั่วคราว
ตามค้าสั่งของกรมเจ้าท่า ที่ 486/2562 (พ.ร.บ.การเดินเรือในน่านน้้าไทย 2456)
่
ฝายแกนดินซีเมนต์ในล้าน้้าชี บ.กุดหล่ม และ บ.ท่ามวง อ.ชนบท จ.ขอนแก่น
จำกข้อมูลปริมำณน้ ำฝนรำยปี ตั้งแต่ปี 2558 - 2560 ประเทศไทยมีปริมำณฝนตกเฉลี่ยรวม
736,820 ล้ำน ลบ.ม.ต่อ ปี โดยประกอบด้วยแต่ละข้อ ดังนี ้
1. ปริมำณน้ ำท่ำ 285,200 ล้ำน ลบ.ม.
2. ปริมำณน้ ำที่ซึมลงดิน(น้ ำบำดำล) 102,800 ล้ำน ลบ.ม.
3. ปริมำณน้ ำไหลลงทะเล 224,000 ล้ำน ลบ.ม.
4. ปริมำณน้ ำที่ไหลลงสู่เขื่อน 79,900 ล้ำน ลบ.ม.
5.ปริมำณน้ ำที่ระเหยไปตำมวัฏจักรและน้ ำบำงส่วนจะถูกดักอยู่ตำมธรรมชำติ เช่น ต้นไม้ หลุมบ่อ
ตลอดจนชั้นดิน ประมำณ 44,920 ล้ำน ลบ.ม.
จำกรูปแบบของน้ ำในแต่ละข้อ จึงจ ำเป็นต้องมี “ฝายแกนดินซีเมนต์” ในทุกลุ่มน้ ำ เนื่องจำก
สำมำรถท ำกำรเก็บกัก ดัก ชะลอ น้ ำบนดินและน้ ำใต้ดินเอำไว้ได้ ท ำให้เกิดประโยชน์ ดังนี้
1. ช่วยเก็บกักปริมำณน้ ำท่ำเอำไว้ให้มำกที่สุด
2. ช่วยกักน้ ำใต้ดินหรือน้ ำบำดำลให้มีปริมำณน้ ำที่มำกขึ้น ด้วยระยะเวลำที่นำนขึ้น
3. ช่วยชะลอและลดทอนปริมำณน้ ำที่ไหลลงสู่ท้องทะเล
4. ช่วยพยุงน้ ำในเขื่อนให้มีควำมมั่นคง
5. ช่วยรักษำควำมชุ่มชื้นให้กับธรรมชำติได้ยำวนำนขึ้น
จำกค ำสั่งของกรมเจ้ำท่ำ ที่ 486/2562 ในกำรพิจำรณำอนุญำตปลูกสร้ำงสิ่งล่วงล้ ำล ำน้ ำตำม
ข้อ 2.1 ที่ระบุเป็น“ฝายน้้าล้น” (ในที่นี้คือฝายแกนดินซีเมนต์ในล้าน้้าชี) จัดอยู่ในประเภทของ “ฝายชั่วคราว”
(เนื่องจำกเป็นฝำยที่ท ำจำกดินตำมข้อย่อย 3) นอกจำกจะมีต้นทุนที่ต่ ำ และด ำเนินกำรก่อสร้ำงได้อย่ำงรวดเร็วแล้ว
ที่ส ำคัญยังเป็น “ฝายชวคราว” ชนิดเดียวที่มี “ร่องแกน” เพื่อช่วยในกำรเก็บกักน้ ำใต้ดินและน้ ำบนผิวดินได้อีกด้วย
ั่
เนื่องจำกฝำยแกนดินซีเมนต์เป็นฝำยชั่วครำว ดังนั้น ในช่วงหลังฤดูน้ ำหลำกในแต่ละปีต้องมีกำร
บ ำรุงรักษำตัวฝำยฯ เพื่อให้มีควำมพร้อมในกำรใช้ประโยชน์และช่วยบรรเทำควำมเดือดร้อนในเรื่องน้ ำให้แก่รำษฎร
ในปีถัดไป และจะเป็นวัฏจักรอยู่เช่นนี้ต่อไปทุกปี จนกว่ำจะมีโครงกำรก่อสร้ำงอำคำรบังคับน้ ำแบบถำวร โดยกำร
ด ำเนินกำรของหน่วยงำนหลัก ซึ่งมีประสิทธิภำพและมีศักยภำพที่สูงกว่ำเข้ำมำท ำหน้ำที่แทนอย่ำงยั่งยืนสืบไป
37
การท้าวิกฤตแม่น้้าโขงให้เป็นโอกาสด้วยฝายแกนดินซีเมนต์
ื้
เป็นอีกหนึ่งทำงเลือกในกำรพัฒนำแหล่งน้ ำขนำดเล็กในเขตพนที่แนวชำยฝั่งโขงด้วยกำรสร้ำง
่
“ฝายแกนดินซีเมนต์” กั้นในช่วงปลำยของล ำห้วยสำขำกอนที่จะไหลลงสู่แม่น้ ำโขง เป็นทั้งกำรเก็บกกน้ ำและยกระดับน้ ำใน
ั
ล ำห้วย เพื่อให้น้ ำในล ำห้วยมีระดับที่เหมำะสมต่อกำรน ำไปใช้ในกำรเกษตรกรรม และกำรอุปโภคบริโภค ได้ตลอดปี
เนื่องจำกในปัจจุบันตอนบนของแม่น้ ำโขง ซึ่งอยู่ในเขตของ
ประเทศจีนมีเขอนกั้นอยู่นับ 10 แห่ง ท ำหน้ำที่เป็นเหมือนอำคำรบังคับน้ ำ
ื่
่
จึงท ำให้ระดับน้ ำในช่วงแม่น้ ำโขงตอนกลำง มีระดับน้ ำที่คอนข้ำงจะคงที่
ซึ่งอำจถือเป็น “วิกฤต” ที่วิถีของแม่น้ ำโขงที่มีมำช้ำนำนได้เปลี่ยนแปลงไป
เพียงแต่เรำต้องน ำข้อเด่นของระดับน้ ำโขงที่ “ค่อนข้างคงที่”
มำท ำเป็น “โอกาส” ด้วยกำรสูบน้ ำโขงโดยใช้พลังงำนทำงเลือก เติมกลับ
เข้ำไปในล ำห้วย เพื่อช่วยรักษำระดับน้ ำในล ำห้วยให้มีควำมคงที่ อันจะท ำ
ให้พี่น้องประชำชนที่มีภูมิล ำเนำอยู่ตลอดทั้งสองฝั่งห้วยสำมำรถประกอบ
อำชีพได้ตลอดปี ช่วยลดปัญหำปำกท้อง ช่วยเพิ่มผลผลิต เพิ่มรำยได้
้
มีควำมเขมแขง สำมำรถด ำรงวิถีชีวิตใหม่ได้อย่ำงมีควำมสุขตลอดไป
็
ทั้งนี้ “ฝายแกนดินซีเมนต์” ที่สร้ำงอยู่บริเวณปำกล ำห้วย
ทุกแห่ง ไม่มีผลกระทบต่อระบบนิเวศน์ของวิถีชีวิตสัตว์น้ ำแต่ประกำรใด
เนื่องจำกในช่วงฤดูน้ ำหลำกในแต่ละปี ปลำใหญ่น้อยสำมำรถสัญจรผ่ำนไปมำได้ตำมปกติ
จำกวีดีทัศน์นี้ เรำสำมำรถน ำมำปรับใช้ให้เกิดประโยชน์ได้ในหลำยพื้นที่
เพื่อเก็บกักน้้าไว้บนผืนแผ่นดินให้ยาวนานที่สุด ลดอัตราการสูญเสียน้้าที่ไหลลงสู่
ท้องทะเลโดยเปล่าประโยชน์ เป็นกำรลดควำมเสี่ยงที่จะเกิดภัยแล้งในปี 64 นี้อีกด้วย
38
การท้าวิกฤตแม่น้้าโขงให้เป็นโอกาสด้วยพลังงานโซล่าเซลล์
โดยถือเอำวิกฤตแล้วท ำกำรกระจำยน้ ำเข้ำสู่พื้นที่เพำะปลูกตลอดแนวชำยฝั่งแม่น้ ำโขง โดยไม่ม ี
ค่ำใช้จ่ำยในเรื่องของพลังงำน ช่วยลดต้นทุน เพิ่มผลผลิต เพิ่มรำยได้ ท ำให้พี่น้องประชำชนสำมำรถอยู่ร่วมกับวิถีชีวิตใหม่
ได้อย่ำงมีควำมสุข
กำรสูบน้ ำจำกแม่น้ ำโขงด้วยพลังงำนโซล่ำเซลล์ในช่วงฤดูแล้งแหล่งน้ ำต่ำง ๆ แม้กระทั่งแม่น้ ำโขง
ซึ่งเป็นแม่น้ ำสำยใหญ่ที่มีปริมำณน้ ำมหำศำลก็มีระดับน้ ำที่ต่ ำลงมำกเช่นกัน จ ำเป็นต้องสูบน้ ำขึ้นมำท ำกำรเกษตร
ุ้
แต่เกษตรกรส่วนมำกก็จะติดปัญหำในเรื่องควำมไม่คมทุน
ดังนั้น ชุดสูบน้ ำพลังงงำนโซล่ำเซลล์จึงเป็นอีกหนึ่งทำงเลือกที่มีควำมคุ้มทุน ไม่มีค่ำใช้จ่ำยใน
ระยะยำว ท ำให้มีต้นทุนต่ ำ
กำรสูบน้ ำจำกแม่น้ ำโขงด้วยพลังงำนโซล่ำเซลล์เพื่อกระจำยน้ ำเข้ำสู่แปลงเพำะปลูกตำมแนวชำย
ี
โขงนับเป็นอกหนึ่งทำงเลือกกำรบริหำรจัดกำรน้ ำที่สำมำรถด ำเนินกำรได้รวดเร็วเพื่อกำรกอบกู้วิกฤตของชำติ
เนื่องจำกมีปัจจัยหลักที่ส ำคัญมีพร้อมมูลอยู่แล้ว เช่น แหล่งน้ ำ คือ
็
- แม่น้ ำโขงถึงจะลดต่ ำลงมำกแต่กไม่ถงกบแห้งเหือด
ั
ึ
- พื้นที่เพำะปลูก คือ พื้นที่เพำะปลูกเดิมที่มีอยู่แล้ว ซึ่งดินมีควำมอุดมสมบูรณ์ มีควำมพร้อมใน
กำรเพำะปลูก
- พลังงำน คือ แสงแดดที่มีอยู่ทุกวัน ทุกฤดูกำลตลอดปี ด้วยควำมพร้อมทำงด้ำนปัจจัยหลัก
ต่ำง ๆ หำกมีกำรบริหำรจัดกำรที่ดีจะทำให้พื้นที่ตลอดแนวชำยโขงที่ไหลผ่ำนจังหวัดเชียงรำย เลย หนองคำย
บึงกำฬ นครพนม มุกดำหำร อ ำนำจเจริญ และอุบลรำชธำนี ซึ่งรวมยำวประมำณ 1,520 กิโลเมตร ให้สำมำรถ
ประกอบอำชีพเพำะปลูก ท ำกำรผลิตพืชผลได้ทุกฤดูกำลตลอดปี
ดังนั้น พื้นที่เพำะปลูกแนวชำยโขงจึงมควำมเหมำะสมที่จะผลิตอำหำรเพื่อให้เป็นครัวของโลก
ี
ได้ตลอดไปอย่ำงแท้จริง
39
๔๐
ประโยชน์ที่หลากกหลายของดินซีเมนต์เท่าที่ด าเนินการมา รวม ๑๖ รูปแบบ ดังนี้
๔1
๔2
๔3
๔4
๔5
๑๖. งานซ่อมแซมอุดรูโพรงใต้ถนนคอนกรีต
๔6
การค านวณหาความยาวของอ่างน้ านิ่งด้านท้ายอาคารประตูระบายน้ า
๔7
๔8
49
แผนที่แสดงลุ่มน้้าหลักของประเทศไทย
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search