บทที่2ประเภทของการวิจัย

สำหรบั ในการวิจัยครัง้ นี้ผวู้ ิจยั ไดใ้ ช้เทคนิคการฝึกอบรมแบบสาธิตประกอบการบรรยายในการ ฝึกอบรม
เน่ืองจากเป็นภาคปฏิบัติเพื่อช่วยให้ผสู้ งู อายทุ ่ีเข้ารบั การฝกึ อบรมไดเ้ ข้าใจมากยิ่งขึน้ สอดคลอ้ ง กบั วตั ถุประสงค์
ของการฝึกอบรม คือ เพื่อให้ผูส้ ูงอายุได้เกิดการเปลย่ี นแปลงในดา้ นทกั ษะการปฏบิ ัติงาน

สรุป การฝกึ อบรม เป็นกระบวนการทีจ่ ดั ข้นึ เพ่ือพัฒนาบุคคล โดยมีวตั ถปุ ระสงค์เพ่ือเพ่ิมพูน ความรู้
พัฒนาทกั ษะ เปล่ียนแปลงเจตคติแต่สำหรับการวจิ ยั คร้ังนี้มีวตั ถุประสงคเ์ พ่ือใหผ้ สู้ งู อายุไดเ้ กิด ทักษะในการปฏบิ ัติ
กจิ กรรมศลิ ปะประดษิ ฐ์ มคี วามรู้และมีความพึงพอใจต่อการเข้าร่วมฝึกอบรม โดยเรมิ่ จากการวิเคราะหห์ าความ
จำเป็นในการฝึกอบรมแลว้ นำมากำหนดวัตถุประสงค์ สร้างหลกั สตู รฝกึ อบรม สรา้ งเครอื่ งมอื การประเมินผล ให้
สอดคล้องกับวตั ถุประสงค์ ดำเนินการฝึกอบรม จากน้ันทำการประเมนิ ผลว่าการฝึกอบรมนนั้ ได้บรรลวุ ัตถุประสงค์
ท่ีต้ังไวห้ รือไม่ ผสู้ ูงอายไุ ด้รบั ประโยชนม์ ากนอ้ ยเพียงใดจากการฝึกอบรม

ผูส้ งู อายุ

ผู้สูงอายุ คอื บุคคลที่มีอายุต้ังแต่ 60 ปีขนึ้ ไป และมีการเปลี่ยนแปลงทง้ั ทางด้านร่างกายและ จิตใจซงึ่ แต่
ละคนมีการเปล่ียนแปลงไม่เท่ากัน

1. การแบง่ กลุ่มผู้สูงอายุ สามารถแบง่ เปน็ 3 กลุ่ม ดงั น้ี

1.1 ผสู้ งู อายรุ ะดับตน้ มอี ายุระหวา่ ง 60-70 ปี ระดับนีส้ ภาวะทางกายภาพและ สรรี วิทยายงั ไม่
เปลี่ยนแปลงมาก ยังสามารถช่วยเหลอื ตนเองได้เป็นส่วนใหญ่

1.2 ผู้สูงอายุระดบั กลาง มีอายรุ ะหวา่ ง 71-80 ปี ระดบั น้ีสภาวะทางกายภาพและ สรีรวิทยาเรมิ่
เปล่ียนแปลงไปแลว้ เป็นส่วนใหญ่ ทำใหก้ ารช่วยเหลอื ตัวเองบกพร่อง เร่ิมต้องการความช่วยเหลือในบางอย่าง

1.3 ผูส้ งู อายุระดับปลาย มีอายตุ ง้ั แต่ 80 ปี ขน้ึ ไป ระดบั น้ีสภาวะทางกายภาพและ สรีรวิทยา
เปลี่ยนแปลงไปอย่างเห็นไดช้ ดั บางคนมคี วามพิการ บางคนช่วยเหลือตวั เองไม่ได้ บางอย่างจำเปน็ ตอ้ งไดร้ ับการ
ช่วยเหลือ

2. ทฤษฎเี ก่ียวกบั ผสู้ งู อายุ เป็นทฤษฎีที่อธิบายถึงกระบวนการวยั สงู อายุ ซึง่ มีหลายทฤษฎี แตจ่ ะกลา่ ว
เฉพาะทีเ่ ก่ียวขอ้ งกับการวจิ ยั ในครั้งนี้ 2 ทฤษฎี คอื ทฤษฎกี ิจกรรมทางสังคมและทฤษฎีเลือกสรร

2.1 ทฤษฎกี ิจกรรมทางสังคม (Activity Theory) ให้ความสำคญั ต่อกิจกรรมทาง สังคมวา่ เปน็
หลกั ของชีวิตของบุคคล กล่าวคอื การปรับตนของบุคคลมคี วามสมั พันธ์อย่างสูงกับกจิ กรรม ทางสังคม ยิง่ มี
กจิ กรรมมากก็จะปรับตวั ได้มากขึน้ และเป็นส่ิงสำคัญสำหรับผู้สูงอายุ ผสู้ ูงอายทุ ี่มีกจิ กรรมปฏบิ ตั อิ ยู่เสมอ จะมี

ความพงึ พอใจในชวี ิตสงู น่ันคือผู้สูงอายจุ ะมชี ีวติ เปน็ สุขไดค้ วรมกี ิจกรรมทางสังคม เช่น การเปน็ สมาชิกกลุ่ม
สมาคมชมรม และมีงานอดเิ รกทำ เพราะการคงไวซ้ ึง่ กจิ กรรมใน ปจั จุบนั เปน็ สง่ิ ท่ีควรทำ เพื่อชดเชยความสญู เสยี ที่
เกิดข้ึน

2.2 ทฤษฎีเลอื กสรร (Selectivity Theory) ตามแนวทฤษฎีนี้ ผสู้ งู อายุจะเลอื กทำกิจกรรมท่ีมี
ประโยชน์มากกว่าทำกิจกรรมทกุ กจิ กรรมที่มีอยู่ และยงั ให้ความสำคัญแก่การตดิ ต่อสมั พนั ธ์ เชงิ อารมณข์ อง
ผสู้ งู อายุว่ามีความสำคญั ทส่ี ดุ บทบาทของการปฏิสัมพันธท์ างสงั คม ได้แก่ การช่วยให้เกิด ความรัก จะหลีกเลี่ยง
การปฏสิ มั พันธท์ ม่ี ีผลเชิงลบ การเลอื กสรรกจิ กรรมเปน็ วธิ ีการปรับตวั ในวยั สูงอายุ เพื่อให้เกิดความสขุ มากทส่ี ุด
ทฤษฎีน้ีได้ใหข้ ้อเสนอแนะว่า กจิ กรรมทุกกิจกรรมไม่ไดช้ ่วยใหผ้ ูส้ งู อายุ ปรับตวั ได้ ดังนน้ั ผ้สู งู อายุจงึ ควรมีความ
กระตือรอื รน้ มกี ิจกรรมที่มปี ระโยชน์สอดคล้องกับความตอ้ งการ และบุคลิกภาพของแต่ละคน

สรุป ทฤษฎีเก่ียวกบั ผสู้ งู อายุท้งั ทฤษฎกี จิ กรรมทางสังคม ทฤษฎีเลอื กสรร เป็นไปตามศักยภาพ
ของแต่ละบุคคล ดงั นนั้ ผวู้ ิจยั จงึ นำทฤษฎที ั้งสอง มาบูรณาการเพื่อสามารถพฒั นาผู้สงู อายุใหม้ ี ศักยภาพตามเอกต
บคุ คล ซง่ึ การจัดกิจกรรมตามแนวคิดทัง้ สองจะสง่ ผลใหผ้ ู้สงู อายุมีความสขุ ในการดำรงชีวิตอยูต่ อ่ ไปได้

2. ปญั หาของผู้สงู อายใุ นประเทศไทย

วัยสูงอายเุ ปน็ วัยแหง่ ความเสื่อมถอยทางด้านรา่ งกายจิตใจ ตลอดจนหน้าที่การงาน และบทบาทหน้าที่
ทางสังคม ซ่ึงเกิดจากการเสื่อมถอยดังกล่าวนท้ี ำให้ผสู้ ูงอายุประสบปัญหาในดา้ นตา่ งๆ ดังนี้

2.1 ปญั หาทเี่ น่ืองมาจากการเปล่ยี นแปลงของร่างกาย ผสู้ ูงอายสุ ่วนมากจะยอมรับการเปลี่ยนแปลงของ
รา่ งกายวา่ เป็นไปตามธรรมชาติ เมอื่ อายมุ ากแลว้ จะให้มีความแขง็ แรงเหมือนกบั วยั หน่มุ สาวไมไ่ ด้ ฉะนน้ั จงึ ไมค่ ดิ ท่ี
จะทำอะไรและในทสี่ ดุ จะมีปัญหาเร่ืองสขุ ภาพมีโรคภัยไขเ้ จ็บทพี่ บในผู้สงู อายุเสมอ เชน่ โรคเบาหวาน โรคหัวใจ
โรคความดนั โลหิตสงู เป็นต้น และคนส่วนมากจะมีความเข้าใจผดิ วา่ โรคเหล่าน้ีเปน็ โรคของผ้สู งู อายุซ่ึงหลีกเลย่ี ง
ไมไ่ ด้ ปจั จบุ ันน้นี ักวิทยาศาสตร์และแพทยผ์ เู้ ชีย่ วชาญเฉพาะ โรคได้ศึกษาเก่ยี วกับกระบวนความแก่หรือความชรา
ภาพ พบว่าการมอี ายุยืนและมีคุณภาพของชวี ิตทีด่ ีนน้ั คือ ปราศจากโรค เปน็ สิง่ ที่เป็นไปไดแ้ ละโรคต่างๆ ท่ีคดิ วา่
เปน็ โรคของผู้สงู อายนุ ัน้ เป็นสงิ่ ท่ปี ้องกันได้

2.2 ปัญหาทีเ่ นื่องมาจากการเปลยี่ นแปลงทางสังคมในท่ีน้ี หมายถึง การเปลย่ี นแปลง สถานภาพทางสังคม
และบทบาททางสังคมของผูส้ ูงอายุ เชน่ การเกษยี ณอายขุ องผู้ท่ที ำงานราชการเมอ่ื อายุ 60 ปี จะเป็นการเสีย
ตำแหนง่ หนา้ ที่การงานและรวมทัง้ เกียรติและสทิ ธิต่างๆ ดว้ ย สามารถสรปุ ได้ดังน้ี

2.2.1 ปัญหาเศรษฐกิจเป็นปัญหาหลกั ในกลมุ่ ผูส้ งู อายุ ทั้งน้ีจะดูไดจ้ ากผ้ทู ่ี ทำงานราชการเมือ่
เกษยี ณอายุรายได้จะลดลงในขณะท่คี ่าครองชีพสงู ขึ้นเรื่อยๆ สำหรบั ผู้สงู อายุที่ ยากจนไม่มเี งินสะสมไวใ้ นขณะที่
ทำงานได้ ปัญหาเศรษฐกจิ เป็นปญั หาท่ีทำให้ผู้สงู อายุประสบความลำบากในเร่อื งที่อยู่อาศัย เรอ่ื งอาหารการกนิ
และทำใหส้ ่งผลไปถึงปญั หาสุขภาพ

2.2.2 ปญั หาการขาดความสัมพันธ์จากเพื่อน ผู้ร่วมงาน ปญั หานี้สว่ นใหญ่จะเกิดขึน้ กับผ้สู ูงอายทุ ี่
รับราชการเมอ่ื เกษียณอายุแล้ว จะทำใหข้ าดความสัมพนั ธ์กับเพอ่ื นและผูร้ ่วมงาน จงึ ทำให้น้อยเนอ้ื ต่ำใจและคดิ วา่
เมื่อหมดอำนาจจะไมม่ ีคนเคารพนับถือ มีความรสู้ ึกหว้าเหว่และซมึ เศร้า ทำให้มผี ลต่อสขุ ภาพท้งั รา่ งกายและจติ ใจ

2.2.3 ปัญหาการปรบั ตวั ให้เข้ากับสมาชกิ ในครอบครวั สำหรบั ผทู้ ี่รับราชการ ตลอดเวลากอ่ น
เกษยี ณอายุ เวลาของผู้สูงอายุมกั จะใชเ้ วลาในการทำงานนอกบา้ น เวลาท่จี ะอย่กู ับครอบครวั มนี ้อยจนเกือบจะไมม่ ี
เวลาไดพ้ ดู คยุ กัน แต่พอหลงั เกษยี ณอายุจะมเี วลาอยู่บา้ นถึง 24 ชวั่ โมง จึงเกิดปัญหาความขัดแย้ง ความไม่เขา้ ใจ
ซ่ึงกนั และกนั จนทำให้เกิดการเบอ่ื หนา่ ย ไม่ตอ้ งการท่จี ะอยู่บา้ น

2.3 ปัญหาทเี่ น่ืองมาจากการเปล่ียนแปลงทางจติ วิทยาของผสู้ งู อายุ หมายถึง การเปลีย่ นแปลงดา้ นจติ ใจ
และพฤตกิ รรมของผสู้ งู อายุ ทำใหม้ ีปญั หาในการปรับตวั และทำให้ไมม่ ีความสุข สาเหตุของการเปลีย่ น แปลงทาง
จิตวิทยา เน่ืองมาจากการเปลีย่ นแปลงทางร่างกายและทางสงั คม และยังมาจากสาเหตุอื่นทผี่ ู้สงู อายุประสบอกี ด้วย
เช่น การพลดั พรากจากคนรกั เป็นต้น นกั จติ วทิ ยาพบวา่ สาเหตทุ ่สี ำคัญทีส่ ดุ คอื การมที ัศนคติในทางลบต่อการ
เป็นผู้สูงอายุของผู้สงู อายุเองทีเ่ น่อื งมาจากความเข้าใจผดิ หรืออคติของคนท่ัวไปท่ีมตี ่อผู้สูงอายุ เช่น เข้าใจว่า
ผู้สงู อายุ เปน็ ผูท้ ีม่ สี ุขภาพเส่ือมโทรม มีแต่โรคภัยไข้เจบ็ มคี วามจำเสอ่ื ม หลงๆ ลืมๆ เปน็ ตน้ สรปุ ปญั หาของ
ผูส้ งู อายเุ กดิ มาจากหลายสาเหตุ ซง่ึ ลว้ นเป็นสิง่ ท่เี ช่อื มโยงกัน และเป็นสิง่ ทที่ ำให้ ผสู้ ูงอายุไม่มีความสุขหรือไม่มี
ความพึงพอใจในชวี ิตดังนนั้ ทุกคนท่เี กีย่ วขอ้ งจะต้องมีส่วนร่วมในการแกไ้ ข ปัญหานอกจากรัฐบาลแลว้ เพราะ
ประชากรจะมีอายุยนื มากข้นึ ทำใหม้ ีปริมาณผูส้ ูงอายุเพม่ิ ขึ้น

3. ความต้องการของผสู้ ูงอายุ

ผู้สงู อายมุ ีความต้องการเหมือนกบั บุคลในวัยอน่ื เชน่ กัน และมคี วามตอ้ งการท้ังความ ต้องการข้ันพืน้ ฐาน
หรือขัน้ สงู จำแนกความต้องการไว้ดงั นี้

3.1 ความต้องการทางด้านรา่ งกาย ผู้สงู อายุมีความต้องการเหมือนคนในวยั อน่ื คือ มีความตอ้ งการ
พนื้ ฐานปัจจยั 4 อย่าง ไดแ้ ก่ อาหารท่ีเหมาะสมกับวัย มีท่ีอยูอ่ าศัยท่ีเหมาะสม มีเคร่ืองนุ่งห่มบา้ งตามสมควร ได้รับ

การรักษาพยาบาลตามสภาพร่างกายเม่ือยามเจ็บปว่ ยต้องการมีผ้ดู ูแล อย่างใกลช้ ิด ต้องการมีสขุ ภาพร่างกายที่
แขง็ แรงสมบรู ณ์ ต้องการบำรุงรักษาร่างกาย และออกกำลงั กายสม่ำเสมอ

3.2 ความตอ้ งการทางด้านจติ ใจ ผู้สูงอายุตอ้ งการอย่กู ับบตุ รหลานดว้ ยความรม่ เยน็ เป็นสขุ แบบครอบครวั
ไทย ท่ีต้องการความรักและความเอาใจใส่ การเคารพยกย่องยอมรับเป็นสมาชกิ ครอบครัวของกลุ่ม ต้องการมี
เพอ่ื น ต้องการการแสดงออกถึงความมีคุณคา่

3.3 ตอ้ งการทางดา้ นสังคม ไดแ้ ก่ ต้องการได้รบั ความสนใจ ตอ้ งการมีสว่ นร่วมในสงั คม ต้องการช่วยเหลอื
และมบี ทบาทในสงั คม ท้งั นีเ้ พราะผูส้ ูงอายุแมจ้ ะมีความบกพร่องทางร่างกายแตย่ งั คงมีสมรรถภาพทางสติปัญญา
ซ่งึ เชื่อกันวา่ ผู้สงู อายุเป็นผ้ทู ี่มีประสบการณ์ชีวติ มากจงึ มองเห็นปัญหาไดด้ ี ดังนั้นครอบครัวและสังคมภายนอกจงึ
ควรเปดิ โอกาสใหผ้ สู้ งู อายุมบี ทบาท มีส่วนรว่ มในการปรบั ปรงุ คุณภาพชีวติ ของครอบครัวและชมุ ชน

3.4 ความต้องการดา้ นเศรษฐกจิ ไดแ้ ก่ ตอ้ งการความมนั่ คงทางการเงนิ มงี านทำทม่ี รี ายได้ เพ่ือลดภาระ
ให้แก่ครอบครัวและสงั คม

3.5 ต้องการทจี่ ะลดการพึ่งพิงอาศัยผู้อื่น กลา่ วคอื ผสู้ งอายุต้องการดำเนินชวี ติ อย่างปกติเหมือนผอู้ ่ืน
สามารถคิดและทำอะไรได้อย่างอสิ ระ และต้องการรักษาความอสิ ระในชีวติ ของตน โดยไม่ตอ้ งพ่ึงพาผู้อื่นใหน้ าน
ทีส่ ุดเท่าท่ีจะทำได้

3.6 ต้องการความรแู้ ละประสบการณใ์ หม่ๆ ในสงั คม เพ่ือปรับตนเองให้เหมาะสมกับความเปลี่ยนแปลง
ของวยั และสิง่ แวดล้อมทม่ี ีอยู่

สรุปจากสภาพปัญหาและความต้องการของผู้สูงอายุ จะเห็นวา่ โดยปกติผู้สูงอายุตอ้ งการดำเนนิ ชีวติ
เหมือนบุคคลในวยั อืน่ คือ ต้องการปัจจยั 4 อย่าง อาหาร ที่อยอู่ าศัย เคร่ืองนุง่ หม่ ยา รกั ษาโรค นอกจากนี้
ผู้สูงอายุยังต้องการความอบอุ่นทางด้านจติ ใจ ต้องการเปน็ ทย่ี อมรบั ของ ครอบครัวและสงั คม ตอ้ งการมีความม่งั คง
ทางดา้ นการเงินต้องการความเปน็ อิสระในชวี ิตต้องการ ช่วยเหลอื ตนเองใหม้ ากทีส่ ดุ แต่เน่ืองจากขอ้ จำกัดของ
สภาพรา่ งกายจงึ ทำให้ผ้สู ูงอายมุ ีความจำเป็นท่ีจะต้องมผี ู้อื่นช่วยดูแล เพ่อื ให้ผูส้ ูงอายุมสี ุขภาพจติ ทด่ี ี และมี
คณุ ภาพชวี ติ ทด่ี ีขึน้ การจดั ฝกึ อบรมให้ผสู้ งู อายุมีส่วนรว่ มกเ็ ป็นอกี ทางเลือกหนึง่ ทจ่ี ะชว่ ยสนบั สนบั ความต้องการ
ดงั กลา่ ว หรือเปน็ การชว่ ยลดปัญหาบางอยา่ งลงได้ อยา่ งเช่น การสอนวชิ าชพี ให้กับผู้สูงอายุเป็นการใช้เวลาว่างให้
เปน็ ประโยชน์ สามารถสรา้ งรายได้ให้แก่ตวั ผู้สงู อายุ

4. แผนผูส้ งู อายแุ หง่ ชาตฉิ บับที่ 2 (พ.ศ. 2545–2564) คณะกรรมการสง่ เสริมและ ประสานงาน
ผูส้ งู อายแุ ห่งชาติ ได้จัดท าแผนผ้สู ูงอายแุ ห่งชาตฉิ บับท่ี 2 (พ.ศ. 2545 – พ.ศ. 2564)

4.1 วสิ ยั ทศั น์ "ผสู้ งู อายเุ ป็นหลกั ชยั ของสังคม" โดย

4.1.1 ประชากรผสู้ งู อายุทีม่ ีสถานภาพดี (สุขภาพดที ้ังกายและจติ ครอบครัว อบอ่นุ มสี ังคมท่ดี ี มี
หลกั ประกันที่มัน่ คง ไดร้ ับสวัสดิการและการบริการท่ีเหมาะสมอยู่อยา่ งมคี ุณคา่ มีศกั ดิ์ศรี พ่ึงตนเองได้ มสี ว่ นรว่ ม
มีโอกาสเข้าถึงขอ้ มลู และข่าวสารอยา่ งต่อเนอื่ ง)

4.1.2 ผสู้ งู อายทุ ที่ ุกข์ยากและต้องการการเกอ้ื กลู หากมีการดำเนินการทเ่ี หมาะสมจะช่วยให้
ผูส้ ูงอายเุ หล่าน้สี ว่ นใหญ่ดำรงอยใู่ นชมุ ชนได้อยา่ งต่อเน่ือง

4.1.3 ครอบครัวและชุมชนเป็นสถาบันหลกั ในการเก้ือหนุนผ้สู ูงอายุ

4.1.4 ระบบสวสั ดิการและบริการจะต้องสามารถรองรับผสู้ งู อายใุ หส้ ามารถด ารง อยู่กับ
ครอบครัวและชุมชนได้อยา่ งมีคุณภาพ

4.1.5 รัฐจะตอ้ งสง่ เสริมและสนบั สนุนให้เอกชนเข้ามามีส่วนร่วมในระบบบริการ

4.2 วัตถปุ ระสงค์

4.2.1 เพื่อสรา้ งจิตสำนึกให้คนในสงั คมตระหนกั ถึงผ้สู งู อายุในฐานะบคุ คลท่ีมีประโยชนต์ อ่ สงั คม
4.2.2 เพื่อใหป้ ระชากรทุกคนตระหนกั ถึงความสำคญั ของการเตรยี มการและมีการเตรยี มการเขา้
สกู่ ารเป็นผสู้ ูงอายทุ ี่มคี ุณภาพ

4.2.3 เพ่อื ให้ผสู้ ูงอายุดำรงชีวิตอย่างมีศักดิ์ศรี พงึ่ ตนเองได้ มคี ุณภาพชวี ติ และมีหลกั ประกนั
4.2.4 เพอ่ื ให้ประชาชน ครอบครัว ชมุ ชน องคก์ รภาครฐั และเอกชนมสี ่วนร่วมใน ภารกิจด้าน

ผู้สูงอายุ

4.2.5 เพอ่ื ให้มกี รอบและแนวทางปฏิบัติสำหรับสว่ นตา่ งๆ ในสงั คมทัง้ ภาค ประชาชน ชุมชน
องค์กรภาครฐั และเอกชนท่ปี ฏิบัตงิ านเกยี่ วกับผู้สูงอายไุ ดป้ ฏบิ ตั งิ านอย่างประสานและสอดคล้องกนั

4.3 ยทุ ธศาสตรข์ องแผนผสู้ งู อายุแหง่ ชาตฉิ บับที่ 2 (พ.ศ.2545 - 2564) จดั แบง่ เป็น 5 ยุทธศาสตร์ ดังนี้
4.3.1 ยุทธศาสตรด์ ้านการเตรียมความพร้อมของประชากรเพ่อื วยั สูงอายทุ ี่มีคุณภาพ

ประกอบดว้ ย 3 มาตรการหลัก คอื

1) มาตรการหลักประกนั ดา้ นรายได้เพื่อวัยสูงอายุ

2) มาตรการการให้การศึกษาและการเรยี นรตู้ ลอดชีวติ

3) มาตรการการปลุกจิตส านึกใหค้ นในสังคมตระหนักถงึ คุณค่าและศกั ดิ์ศรีของผูส้ งู อายุ
4.3.2 ยุทธศาสตรด์ า้ นการสง่ เสริมผู้สูงอายุ ประกอบดว้ ย 6 มาตรการ คือ

1) มาตรการส่งเสริมความรดู้ า้ นการสง่ เสริมสุขภาพ ป้องกนั ดแู ลตนเองเบ้ืองตน้

2) มาตรการส่งเสริมการอย่รู ว่ มกนั และสรา้ งความเข้มแข็งขององคก์ ร ผู้สงู อายุ

3) มาตรการสง่ เสรมิ ด้านการทำงานและการหารายไดข้ องผสู้ งู อายุ

4) มาตรการสนบั สนุนผสู้ ูงอายทุ ่มี ศี ักยภาพ

5) มาตรการส่งเสริม สนับสนนุ สือ่ ทุกประเภทให้มรี ายการเพ่ือผ้สู ูงอายุ และสนบั สนนุ ให้
ผู้สงู อายไุ ดร้ ับความรู้ และสามารถเขา้ ถงึ ข่าวสารและสือ่

6) มาตรการสง่ เสริมและสนบั สนุนใหผ้ ู้สูงอายุมีท่ีอยอู่ าศัยและสภาพแวดลอ้ มที่
เหมาะสมและปลอดภยั

4.3.4 ยุทธศาสตร์ด้านระบบคุ้มครองทางสังคมสำหรับผ้สู ูงอายปุ ระกอบด้วย 4 มาตรการหลัก
คือ

1) มาตรการคุ้มครองด้านรายได้

2) มาตรการหลักประกันด้านคุณภาพ

3) มาตรการด้านครอบครัว ผู้ดูแล และการคมุ้ ครอง

4) มาตรการระบบบริการและเครือข่ายการเกื้อหนุน
4.3.5 ยุทธศาสตรด์ ้านการบริหารจดั การเพ่ือการพฒั นางานด้านผู้สงู อายุ ระดบั ชาติและการ
พัฒนาบคุ ลากรดา้ นผสู้ งู อายุ ประกอบด้วย 2 มาตรการหลกั

1) มาตรการการบริหารจัดการเพือ่ การพัฒนางานดา้ นผูส้ ูงอายุ ระดับชาติ

2) มาตรการสง่ เสริมและสนับสนุนการพฒั นาบุคลากรดา้ นผู้สูงอายุ
4.3.6 ยุทธศาสตรด์ า้ นการประมวลและพัฒนาองค์ความรู้ด้านผสู้ งู อายแุ ละการติดตาม
ประเมนิ ผลการดำเนนิ การ ตามแผนผู้สงู อายแุ หง่ ชาติ ประกอบด้วย 4 มาตรการหลกั

1) มาตรการสนับสนนุ และส่งเสรมิ ให้หน่วยงานวิจยั ดำเนินการ ประมวล และพัฒนาองค์
ความรดู้ ้านผู้สูงอายุทจี่ ำเป็นสำหรับการกำหนดนโยบาย และการพฒั นาการ บริการหรอื การดำเนนิ การที่เป็น
ประโยชนแ์ ก่ผ้สู ูงอายุ

2) มาตรการสนับสนุนและสง่ เสริมการศกึ ษาวิจยั ดา้ นผู้สงู อายุ โดยเฉพาะทเี่ ปน็
ประโยชน์ตอ่ การกำหนดนโยบาย การพัฒนาการบริการและการสง่ เสริมใหผ้ ู้สงู อายุสามารถดำรงชวี ติ อยใู่ นสงั คม
อยา่ งเหมาะสม

3) มาตรการดำเนินการให้มีการติดตามประเมนิ ผลการดำเนินการตามแผนผสู้ งู อายุ
แห่งชาติท่มี ีมาตรฐานอยา่ งต่อเน่อื ง

4) มาตรการพัฒนาระบบข้อมูลทางด้านผู้สูงอายุให้เปน็ ระบบและ ทนั สมัย สรุป แผน
ผสู้ งู อายแุ ห่งชาตฉิ บับท่ี 2 (พ.ศ. 2545 – พ.ศ. 2564) เปน็ แนวทางดำเนนิ การด้าน ผู้สงู อายุให้เหมาะสม ซ่ึงจะต้อง
พิจารณาถงึ องคป์ ระกอบหรอื ลักษณะต่างๆ ของประชากรสูงอายุท้ังในปัจจุบันและอนาคต ทั้งนเี้ นอื่ งจากผู้สูงอายุมี
ลักษณะแตกต่างกัน เพื่อเป็นการเพ่ิมคุณภาพและศกั ยภาพ ของผสู้ ูงอายทุ จี่ ะดำรงชวี ิตอยา่ งมีความสุขแมว้ ยั สูงอายุ
จะเป็นวัยสุดท้ายของชวี ิตแต่ยังคงมีพฒั นาการไปตามวยั ซึง่ ควรไดร้ บั การดูแลสง่ เสรมิ เหมือนบุคคลในวัยอนื่
รวมถึงตอบสนองความตอ้ งการของผสู้ ูงอายุ จึงควรจัดกิจกรรมทส่ี ามารถสนับสนุนปจั จยั ดังกลา่ ว เชน่ จดั กจิ กรรม
ให้ผู้สูงอายไุ ด้เข้ารว่ มกจิ กรรมทาง สังคมโดยการเปน็ สมาชกิ กลมุ่ สมาคม ชมรม การมงี านอดิเรกใหผ้ สู้ ูงอายทุ ำ
และมีรายได้ท้งั งานประจำงานพิเศษหรือช่วั คราวด้วยการฝึกอบรมวิชาชีพตา่ งๆ

5. อาชพี งานทเ่ี หมาะสมกับผูส้ งู อายุ แบง่ เป็น 6 ประเภท ดังนี้

1) งานทใ่ี ช้ทักษะสูงและใชแ้ รงงานน้อย ไดแ้ ก่ อาชพี นักวิชาการ เช่น การสอนหนังสือ และนักวิจยั

2) งานท่ใี ช้ทักษะสงู และใช้แรงงานมาก คอื อาชีพบริการรักษาความปลอดภยั

3) งานที่ใชท้ ักษะปานกลางและใชแ้ รงงานน้อย ได้แก่ อาชีพศิลปะและการแสดง เช่น นกั ออกแบบเส้ือผ้า
หรอื อาชีพเกยี่ วกับการทำอาหาร เช่น แมค่ รัว และคนท าอาหารในภัตตาคาร

4) งานท่ีใช้ทักษะปานกลางและใช้แรงงานมาก ไดแ้ ก่ อาชพี ชา่ ง เชน่ ชา่ งซ่อมไฟฟา้

5) งานทีใ่ ชท้ ักษะนอ้ ยและใช้แรงงานน้อย ได้แก่ อาชีพพนักงานประจำสำนักงาน เช่น เสมียน และ
แมบ่ า้ นประจำสำนักงาน หรืออาชพี ค้าขาย

6) งานที่ใชท้ ักษะนอ้ ยและใช้แรงงานมาก ไดแ้ ก่ อาชีพหตั ถกรรม เช่น ถักร้อย และ ทอผา้ เป็นต้น หรือ
อาชพี การเกษตรกรรม เชน่ ทำไร่ ทำนา

6. แนวทางการดำเนินดา้ นการพฒั นาขีดความสามารถและสภาวะแวดลอ้ มในการทำงานของ
ผู้สูงอายุ

1) ควรสนับสนุนใหผ้ ู้สูงอายุสามารถทำงานในอาชีพบริการ อาชีพที่ใช้ความสามารถ ทางฝีมอื และอาชพี
พ้ืนฐานในอุตสาหกรรม การขายส่ง ขายปลีก อตุ สาหกรรมโรงแรมและภัตตาคาร

2) รฐั ควรสนบั สนุนงานอน่ื ๆ นอกจากในอุตสาหกรรมทเี่ หมาะสมกับผสู้ งู อายุ เชน่ บรกิ ารชมุ ชน อาชพี ที่
ทำให้เกิดการสร้างและถา่ ยถอดภมู ปิ ญั ญาท้องถ่ิน การรวมกลมุ่ ทำงานต่างๆ ที่ไมต่ ้องพ่ึงการจา้ งงานจากนายจา้ ง
ทำใหผ้ ้สู งู อายุได้ใช้ความสามารถทางฝีมือ

3) งานเกี่ยวกบั ผู้บัญญัติกฎหมาย ข้าราชการระดบั อาวโุ ส และผู้จดั การเป็นอาชีพท่ี ผ้สู งู อายุทย่ี งั ทำอยู่
อาชีพนี้เป็นอาชีพทไ่ี ดใ้ ช้ความรู้ประสบการณ์มากผสู้ งู อายุที่ประกอบอาชีพน้จี งึ ยังคง มปี ระสิทธิภาพแรงงานสงู อยู่
การประชาสมั พนั ธป์ รบั เปลี่ยนทศั นคติการหยุดทำงานเม่ืออายุ 60 ปี การเปิดโอกาสให้ผสู้ ูงอายสุ ามารถเลือกเวลา
การทำงานหรือทำงานบางเวลาตามความเหมาะสมกับผู้สงู อายุ จะทำให้ผสู้ งู อายทุ ย่ี ังมคี วามสามารถโดยเฉพาะ
กลมุ่ อาชีพขา้ งต้นนย้ี งั คงยนิ ดีทำงานอยู่ต่อไปได้

4) ควรสง่ เสริมและสนบั สนุนให้นายจ้างจดั เวลาทำงานของผ้สู งู อายใุ หม้ ีความยืดหยนุ่

5) การใช้นโยบายส่งเสรมิ ใหน้ ายจา้ งใหแ้ รงงานหมนุ เวียนทำงานในหน้าที่อื่นด้วย

6) ควรมโี ปรแกรมการฝกึ อบรมฝมี อื แรงงานให้แก่แรงงานสูงอายเุ ปน็ พเิ ศษ โดยหน่วยงานของรัฐเปน็ ผู้จัด
ฝกึ อบรมให้แรงงานสูงอายุมโี อกาสไดร้ บั การอบรมเรยี นรู้ความชำนาญใหม่ๆ หรอื อบรมความรู้ความชำนาญทวั่ ๆ
ไป หรือการอบรมงานอาชีพต่างๆ เพื่อเป็นทางเลือกใหผ้ ูส้ งู อายุ สามารถเลือกอาชพี ใหม่หลังออกจากงานเดิม หรือ
อาจใหก้ ารจูงใจนายจ้างจัดอบรมเองแก่แรงงานอายุ ต้ังแต่ 50 ปขี นั้ ไปของตน

ขอบคุณข้อมูล : https://research.psru.ac.th/files/res_che2553/resche_files/537_Chapter2.pdf













































การวิจยั และการพฒั นา

การพฒั นารูปแบบการจัดการเรียนการสอนทักษะงานช่างพื้นฐาน

ในศตวรรษที่ 21 สาหรับนกั เรียนช้ันมัธยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาส

ทางการศึกษาสังกดั สานกั งานเขตพื้นทกี่ ารศึกษา ประถมศึกษาพษิ ณโุ ลก เขต 1

บทคัดย่อ

การวจิ ยั คร้ังน้ีมีวตั ถุประสงค1์ ) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาและความตอ้ งการพฒั นารูปแบบ การเรียนการสอนทกั ษะ
งานช่างพ้นื ฐานในศตวรรษท่ี 21 สาหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียน ขยายโอกาสทางการศึกษา 2) เพอื่
สร้างและหาคุณภาพรูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่าง พ้ืนฐานในศตวรรษท่ี 21 สาหรับนกั เรียนช้นั
มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา 3) เพ่ือทดลองใชร้ ูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่าง
พ้ืนฐานในศตวรรษท่ี 21 สาหรับนกั เรียน ช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา 4) เพื่อ
ประเมินผลการใชร้ ูปแบบการเรียนการ สอนทกั ษะงานช่างพ้นื ฐานในศตวรรษที่ 21 สาหรับนกั เรียนช้นั
มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาส ทางการศึกษา กลุม่ ตวั อยา่ ง ไดแ้ ก่ 1) กลุ่มท่ีใชศ้ ึกษาสภาพปัญหาและความ
ตอ้ งการพฒั นารูปแบบการ เรียนการสอน จานวน 316 คน ใชว้ ิธีสุ่มแบบแบง่ กลมุ่ 2) กลมุ่ ทดลองใชร้ ูปแบบการ
เรียนการสอน ทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษท่ี 21 การเลือกแบบเจาะจงเป็นนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 2
โรงเรียนวดั จนั ทร์ตะวนั ออก จานวน 30 คน การวิจยั คร้ังน้ีแบง่ ออกเป็น 4 ข้นั ตอน ดงั น้ี 1) ศึกษาสภาพ ปัญหา
และความตอ้ งการพฒั นารูปแบบการเรียนการสอน 2) สร้างและพฒั นารูปแบบการเรียน การสอน 3) ทดลองใช้
รูปแบบการเรียนการสอน 4) ประเมินผลการใชร้ ูปแบบการเรียนการสอน สถิตที่ใชไ้ ดแ้ ก่ ค่าเฉล่ีย ร้อยละ ส่วน
เบ่ียงเบนมาตรฐาน สถิติทดสอบที ผลการวจิ ยั พบวา่ 1) นกั เรียน ช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทาง
การศึกษามีการพฒั นาทกั ษะงานช่างพ้นื ฐานในศตวรรษ ท่ี 21 อยใู่ นระดบั ปานกลาง การจดั การเรียนการสอนยงั
ขาดการเช่ือมโยงกิจกรรม การเรียนรู้กบั รายวชิ าอื่นๆ การแสวงหาความรู้ผา่ นสื่อเทคโนโลยอี ยใู่ นระดบั นอ้ ย มี
ความตอ้ งการพฒั นาทกั ษะ งานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษที่ 21 อยใู่ นระดบั มาก 2) รูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะ
งานช่างพ้นื ฐาน ในศตวรรษที่ 21 ที่ผวู้ ิจยั ไดพ้ ฒั นาข้ึนมีลกั ษณะเป็นแบบแผนจาลองที่เป็นเอกสารมี 5
องคป์ ระกอบ สาคญั ไดแ้ ก่ คู่มือการใชร้ ูปแบบการเรียนการสอน การวิเคราะหง์ าน แผนการจดั การเรียนรู้
เอกสารประกอบการเรียนรู้และสื่อ/แหล่งเรียนรู้ระบบเครือขา่ ย 3) นกั เรียนกลมุ่ ทดลองตาม รูปแบบการเรียน

การสอนท่ีพฒั นาข้ึนมีผลการทดลองอยใู่ นระดบั ดี 4) นกั เรียนกลุ่มทดลองมีผลการ ประเมินทกั ษะงานช่าง
พ้นื ฐานระหวา่ งก่อนทดลองกบั หลงั การทดลองแตกต่างกนั อยา่ งมีนยั สาคญั ทางสถิติที่ระดบั .01 และผลการ
ประเมินหลงั การทดลองกบั ระยะติดตามผลไมแ่ ตกตา่ งกนั

คาสาคัญ: รูปแบบการจดั การเรียนการสอน ทกั ษะงานช่างพ้นื ฐาน โรงเรียนขยายโอกาสทางศึกษา

บทนา

สภาพของสงั คมไทยในในศตวรรษที่ 21 ซ่ึงเป็นยคุ แห่งการเปล่ียนแปลงทางเทคโนโลยี การส่ือสารและความ
หลากหลายทางเช้ือชาติ เผา่ พนั ธุ์ วฒั นธรรม การหลอ่ หลอมความคิดและ ความเชื่อของกลุ่มคนหรือบคุ คลใน
สังคม จะตอ้ งมีวิถีชีวิตยคุ ใหมท่ ่ีเตม็ ไปดว้ ยการเปลี่ยนแปลง เม่ือ สงั คมมีการเปลี่ยนแปลงอยา่ งรวดเร็วท าให้เดก็
และเยาวชนในวยั เรียนไดร้ ับผลกระทบในการด าเนิน ชีวิตท่ามกลางกระแสเทคโนโลยที ่ีล้าสมยั การพฒั นา
ผเู้ รียนใหม้ ีความสามารถในการด าเนินชีวติ อยา่ งมีทกั ษะการแกไ้ ขปัญหาของชีวิต และทกั ษะการท างานใหอ้ ยู่
ในสงั คมอยา่ งเหมาะสมน้นั เป็น การเตรียมความพร้อมท่ีจะเผชิญกบั อปุ สรรคในอนาคต การจดั การเรียนการ
สอนจึงจ าเป็นตอ้ ง ตอบสนองต่อความทา้ ทายท่ีตอ้ งเผชิญอยใู่ นศตวรรษท่ี 21 สถานศึกษาตอ้ งหาเทคนิค วธิ ีการ
หรือ รูปแบบการเรียนการสอนที่จะพฒั นาผเู้ รียนใหม้ ีพฒั นาการดา้ นทกั ษะการท างานใหก้ บั ผเู้ รียน ครูผสู้ อน
ตอ้ งปรับการเรียนเปล่ียนการสอนจากการสอนแบบเดิมๆ ท่ีลา้ สมยั และเคยใชก้ บั นกั เรียน มาเป็นเวลานาน ให้
นกั เรียนไดเ้ รียนรู้ทกั ษะดา้ นการด ารงชีวติ ไปทุกๆ ดา้ น ดงั ที่ วิจารณ์ พานิช (2555) ซ่ึงกล่าววา่ การจดั การเรียน
การสอนในศตวรรษที่ 21 ครูตอ้ งออกแบบการเรียนรู้ใหศ้ ิษย์ “เกิดการเรียนรู้ท่ีแทจ้ ริง” ครูตอ้ งมีทกั ษะในการจุด
ไฟในใจของศิษยใ์ หศ้ ิษยร์ ักการเรียนรู้มีเรียนรู้ ท่ีสนุกและกระตนุ้ ใหอ้ ยากเรียนรู้ไปตลอดชีวิตใหศ้ ิษยไ์ ดเ้ รียนรู้ที่
หลากหลายตอ้ ง “กา้ วขา้ มและ เชื่อมโยงสาระวิชาอื่นดว้ ย” จะน าไปสู่การเรียนรู้ทกั ษะในการด ารงชีวิตใน
ศตวรรษท่ี 21” (21st Century Skills) ครูตอ้ งออกแบบการเรียนรู้และอ านวยความสะดวก (Facilitate) การเรียนรู้
ตอ้ ง เป็นการลงมือทาและปฏิบตั ิจริง การเรียนรู้ก็จะเกิดภายในใจและสมองของผเู้ รียน ดงั ที่ พิมพพ์ นั ธ์ เตชะ
คปุ ต์ และพเยาว์ ยนิ ดีสุข (2557) ไดใ้ หแ้ นวทางของการเรียนการสอนในศตวรรษท่ี 21 ไวว้ า่ การเรียนการสอน
ในยคุ ของการเปล่ียนแปลงน้นั ตอ้ งปรับการเรียนเปล่ียนการสอน โดยครูผสู้ อนท า หนา้ ท่ีดูแลใหผ้ เู้ รียนเป็นผู้
แสดงหรือแสวงหาความรู้ดว้ ยตนเองเพอื่ สร้างองคค์ วามรู้ใหม่ มีการ แข่งขนั ทกั ษะการท างานและฝีมือแรงงาน
ที่มีประสิทธิภาพอยา่ งตอ่ เน่ืองและ โชติมาพร ไชยสิทธ์ิ (2555) ไดใ้ หค้ วามเห็นวา่ ผเู้ รียนในอนาคตจะตอ้ งมี
คณุ ลกั ษณะ 4 ประการ ไดแ้ ก่ วิถีทางของ การคิด วถิ ีทางการท างาน วิถีทางการเรียนรู้เครื่องมือสาหรับการ

ทางาน และมีทกั ษะการดารงชีวติ ในโลกปัจจุบนั ดงั ผลการศึกษาของ สานกั งานภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ
(2555) พบวา่ ปัจจุบนั ภาค ธุรกิจส่วนใหญ่ขาดแคลนแรงงานสูงถึงร้อยละ 76.30 อนั เนื่องมาจากแรงงานส่วน
ใหญข่ าดทกั ษะ การท างานช่างพ้นื ฐาน ในยกุ ตใ์ หมท่ ่ีทนั ต่อการเปล่ียนแปลงของเทคโนโลยี แนวทางแกไ้ ขจึง
ตอ้ ง ส่งเสริมความร่วมมือ โดยใหส้ ถานศึกษาพฒั นาผเู้ รียนใหม้ ีโอกาสไดฝ้ ึกปฏิบตั ิทกั ษะงานช่างพ้นื ฐาน ให้
สอดคลอ้ งในศตวรรษที่ 21 เพอื่ ส่งเสริมใหเ้ ยาวชนไดม้ ีความรู้ มีทกั ษะอยา่ งจริงจงั และตอ้ งทา อยา่ งต่อเน่ือง มี
การเรียนรู้ทกั ษะอยา่ งกวา้ งขวาง ผวู้ จิ ยั ไดต้ ระหนกั ถึงปัญหาดงั กลา่ ว จึงได้ ท าการศึกษาขอ้ มลู พ้ืนฐานโดยการ
สัมภาษณ์ สารวจสภาพปัญหาและความตอ้ งการพฒั นา กระบวนการจดั การเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้นื ฐาน
ในศตวรรษท่ี 21 สาหรับใชจ้ ดั การเรียนการ สอนใหก้ บั นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทาง
ศึกษาข้นึ จึงพบวา่ นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษายงั ขาดการฝึกปฏิบตั ิดา้ นทกั ษะ
งานช่างอยใู่ น ระดบั ปานกลาง และมีความตอ้ งการพฒั นาตนเองดา้ นทกั ษะงานช่างพ้นื ฐานอยใู่ นระดบั มาก
ทกั ษะ ท่ีนกั เรียนตอ้ งการพฒั นาตนเอง ไดแ้ ก่ ทกั ษะการวดั ทกั ษะการตดั ทกั ษะการเจาะ ทกั ษะการเยบ็ และ
ทกั ษะการออกแบบ กิจกรรมการเรียนการสอนงานช่างพ้ืนฐานขาดการเช่ือมโยงกบั รายวชิ า อื่นๆ การแสวงหา
ความรู้ แหลง่ เรียนรู้ระบบเครือข่ายยงั มีนอ้ ย และจากผลการทดสอบระดบั ชาติ (O-net) กลมุ่ สาระการเรียนรู้การ
งานอาชีพและเทคโนโลยรี ะดบั ช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 3 ปี การศึกษา 2556 มีคะแนนเฉลี่ยต่ากวา่ มาตรฐานระดบั ชาติ
โดยเฉพาะมาตรฐานท่ี 4.1 ท่ีก าหนดไวว้ า่ “นกั เรียนเขา้ ใจ มีทกั ษะที่จาเป็นในงานอาชีพ มีประสบการณ์การท
างาน เห็นแนวทางในการ ประกอบอาชีพท่ีสุจริต ใชเ้ ทคโนโลยเี พอื่ พฒั นาอาชีพ มีคุณธรรมและเจตคติที่ดีต่อ
งานอาชีพ” ผวู้ ิจยั ในฐานะเป็นครูผสู้ อนกลมุ่ สาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยจี ึงไดศ้ ึกษาพฒั นา
รูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษที่ 21 เพอื่ แกไ้ ขปัญหาการขาดทกั ษะใน การท างาน
ช่างพ้ืนฐานของนกั เรียน เพ่ือน าไปแกไ้ ขปัญหาในสถานการณ์ปัจจุบนั ส่งผลใหน้ กั เรียนมี ทกั ษะการท างานดี
ข้ึนทนั ต่อสถานการณ์ในปัจจุบนั และน าไปประยกุ ตใ์ ชใ้ นการประกอบอาชีพใน อนาคตไดอ้ ยา่ งยง่ั ยนื

วัตถปุ ระสงค์

1. เพ่อื ศึกษาสภาพปัญหาและความตอ้ งการพฒั นารูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงาน ช่างพ้นื ฐานในศตวรรษ
ท่ี 21 สาหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา

2. เพอ่ื สร้างและหาคุณภาพรูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษ ท่ี 21 สาหรับนกั เรียนช้นั
มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา

3. เพอ่ื ทดลองใชร้ ูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้นื ฐานในศตวรรษที่ 21 สาหรับ นกั เรียนช้นั
มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา

4. เพื่อประเมินผลการใชร้ ูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษที่ 21 สาหรับนกั เรียนช้นั
มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา

ขอบเขตของการวจิ ยั

การวจิ ยั คร้ังน้ี ผวู้ ิจยั กาหนดขอบเขตในการศึกษาขอ้ มูลพ้ืนฐาน สร้างและพฒั นารูปแบบ การเรียนการ
สอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษที่ 21 ซ่ึงมีขอบเขตของการศึกษา ดงั น้ี

1. ประชากรท่ีใชใ้ นการวิจยั คร้ังน้ี เป็นนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาตอนตน้ ที่ก าลงั ศึกษาอยใู่ นโรงเรียนขยาย
โอกาสทางการศึกษา สงั กดั ส านกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศึกษาพษิ ณุโลก เขต 1 ปี การศึกษา 2557 รวม
1,236 คน

2. กล่มุ ตวั อยา่ ง ไดแ้ ก่

1) กลมุ่ ตวั อยา่ งท่ีใชใ้ นการศึกษาขอ้ มลู พ้ืนฐาน ไดแ้ ก่ นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษา ตอนตน้ จานวน 316 คน
เลือกกลมุ่ ตวั อยา่ งแบบแบ่งกลุ่ม (Cluster random sampling) ก าหนด ขนาดกลมุ่ ตวั อยา่ งตามตารางของ Yamane
(1973) ที่ระดบั ความเช่ือมน่ั 95 เปอร์เซ็นต์ (จิตราภา กุณฑลบตุ ร, 2550)

2) กล่มุ ทดลอง ไดแ้ ก่ นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 2 โรงเรียนวดั จนั ทร์ ตะวนั ออก สงั กดั ส านกั งานเขต
พ้นื ที่การศึกษาประถมศึกษาพษิ ณุโลก เขต 1 เลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) พจิ ารณาจากผลการเลือก
เรียนในวิชาเพ่มิ เติม (ง 22202) งานช่างเบ้ืองตน้ จานวน 30 คน ในภาคเรียนที่ 1 ปี การศึกษา 2557

วิธีดาเนนิ การวิจยั

การวจิ ยั เรื่อง การพฒั นารูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้นื ฐานในศตวรรษท่ี 21 สาหรับ
นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา มีข้นั ตอนสาคญั 4 ข้นั ตอน ดงั น้ี

ตอนที่ 1 การศึกษาสภาพปัญหาและความตอ้ งการพฒั นารูปแบบการเรียนการสอน ทกั ษะงานช่าง
พ้นื ฐานในศตวรรษท่ี 21 นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาส มี 5 ข้นั ตอนยอ่ ย ดงั น้ี

ข้นั ท่ี 1 ศึกษาแนวคดิ ทฤษฎี หลกั การ สภาพปัญหาและความตอ้ งการในการจดั การเรียน การสอนทกั ษะ
งานช่างพ้ืนฐานตามสภาพท่ีเป็นอยใู่ นปัจจุบนั ของโรงเรียนขยายโอกาสทาง การศึกษา

ข้นั ท่ี 2 วิเคราะห์ สังเคราะห์สภาพปัญหาละความตอ้ งการพฒั นาการจดั การเรียนการ สอนทกั ษะงานช่าง
พ้ืนฐานในศตวรรษท่ี 21 นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาส

ข้นั ท่ี 3 สร้างเครื่องมือเก็บรวบรวมขอ้ มลู เก่ียวกบั สภาพปัญหาและความตอ้ งการพฒั นา ทกั ษะงานช่าง
พ้ืนฐานในศตวรรษท่ี 21 สาหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาส ไดแ้ ก่ แบบสมั ภาษณ์ แบบ
สารวจสภาพปัญหาและความตอ้ งการ

ข้นั ที่ 4 ตรวจสอบคณุ ภาพเคร่ืองมือเก็บขอ้ มลู จากผทู้ รงคุณวุฒิ จานวน 5 ทา่ น ปรับปรุง เคร่ืองมือเก็บ
ขอ้ มูล ข้นั ที่ 5 เกบ็ รวบรวมขอ้ มลู วเิ คราะห์ขอ้ มูล สังเคราะห์ขอ้ มูลที่ไดจ้ ากการสัมภาษณ์ การ สารวจสภาพ
ปัญหาความตอ้ งการ แนวทางการจดั การเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานจากที่ ดาเนินการอยใู่ นปัจจุบนั

ตอนท่ี 2 การสร้างและหาคุณภาพรูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานใน ศตวรรษท่ี 21
สาหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา มี 4 ข้นั ตอน ยอ่ ย ดงั น้ี

ข้นั ท่ี 1 จดั ลาดบั ความสาคญั ของของขอ้ มูลที่ไดจ้ ากการวิเคราะห์ สังเคราะห์ขอ้ มูลสภาพ ปัญหาและ
ความตอ้ งการพฒั นาทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษท่ี 21 สาหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยาย
โอกาสทางการศึกษา

ข้นั ที่ 2 สร้างรูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษที่ 21 สาหรับ นกั เรียนช้นั
มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา รูปแบบประกอบดว้ ย คู่มือการใช้ รูปแบบการเรียนการสอน
การวิเคราะหง์ าน (task analysis) แผนการจดั การเรียนรู้ เอกสาร ประกอบการเรียนรู้ส่ือ/แหลง่ เรียนรู้ระบบ
เครือข่าย โดยการจดั เป็นองคป์ ระกอบของรูปแบบการ เรียนการสอน

ข้นั ที่ 3 ตรวจสอบคณุ ภาพรูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษท่ี 21 สาหรับ
นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา ไดแ้ ก่ ค่มู ือการใชร้ ูปแบบ การเรียนการสอน การ
วเิ คราะหง์ าน แผนการจดั การเรียนรู้ เอกสารประกอบการเรียนรู้ สื่อ/ แหลง่ เรียนรู้ระบบเครือข่ายโดยผเู้ ช่ียวชาญ

ข้นั ท่ี 4 ปรับปรุงรูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้นื ฐานในศตวรรษที่ 21 สาหรับนกั เรียนช้นั
มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา ไดแ้ ก่ คูม่ ือการใชร้ ูปแบบการ เรียนการสอน แผนการจดั การ
เรียนรู้เอกสารประกอบการเรียนรู้และส่ือการเรียนรู้/แหล่งเรียนรู้ ระบบเครือขา่ ย

ตอนท่ี 3 การทดลองใชร้ ูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษที่ 21 สาหรับ
นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา มี 4 ข้นั ตอนย่อย ดงั น้ี

ข้นั ที่ 1 เลือกกลมุ่ ตวั อยา่ งท่ีใชใ้ นการศึกษาขอ้ มูล จดั กลมุ่ ที่ใชใ้ นการทดลองรูปแบบการ เรียนการสอน
ทกั ษะงานช่างพ้นื ฐานในศตวรรษท่ี 21 จานวน 30 คน ท่ีเลือกเรียนรายวชิ าเพ่ิมเติม (ง 22202)

ข้นั ท่ี 2 สร้างเคร่ืองมือเกบ็ รวบรวมขอ้ มูล และวเิ คราะห์ขอ้ มูลตามแนวทางของหลกั สูตร สถานศึกษา
พุทธศกั ราช 2551 ศึกษาเน้ือหาสาระเกี่ยวกบั ทกั ษะที่สาคญั และจาเป็นในงานช่าง พ้ืนฐานตามแนวทางของ
อานนท์ ศรีพิพฒั น์ (2554) และ สุรพงษ์ ศรีวนิ ิจ (2555) การออกแบบ เคร่ืองมือการวจิ ยั ไดแ้ ก่ แบบสัมภาษณ์
และแบบสารวจสภาพปัญหาและความตอ้ งการตาม แนวทางของ บุญธรรม กิจปรีดาบริสุทธ์ิ (2553) สรชยั พิศาล
บุตร และคณะ (2553) และศึกษา กิจกรรมการเรียนการสอนแบบสะเตม็ ศึกษาตามแนวทางของ พรทิพย์ ศิริภทั
ราชยั (2556) ศึกษา แนวทางการจดั การเรียนการสอนทกั ษะในศตวรรษที่ 21 ตามแนวทางของ วิจารณ์ พานิช
(2555) วิเคราะห์ขอ้ มลู โดยใชโ้ ปรแกรมสาเร็จรูปพฒั นาโดย ปกรณ์ ประจญั บาน (2553)

ข้นั ท่ี3 ข้นั ดาเนินการทดลอง ประกอบดว้ ยวางแผนทดลอง การปฏิบตั ิการทดลอง มีการ วดั ผล
ประเมินผลก่อนการทดลอง ระหวา่ งการทดลอง หลงั การทดลองและระยะติดตามผล ใชเ้ วลา ในการทดลอง 20
ชว่ั โมง

ข้นั ที่ 4 ข้นั วเิ คราะห์ขอ้ มลู แบ่งเป็น 3 ข้นั ดงั น้ี

4.1 วเิ คราะห์เกี่ยวกบั ความรู้ ความเขา้ ใจ ทกั ษะการวดั ทกั ษะการตดั ทกั ษะ การเยบ็ และทกั ษะการ
ออกแบบ

4.2 วเิ คราะห์เก่ียวกบั กิจกรรมการเรียนการสอน การเช่ือมโยงความรู้สะเตม็ ศึกษาจากการใชเ้ อกสาร
ประกอบการเรียน สื่อ/แหลง่ เรียนรู้ระบบเครือข่ายอินเตอร์เนต็

4.3 วิเคราะห์เกี่ยวกบั คุณลกั ษณะอนั พึงประสงคข์ องนกั เรียนท่ีมีต่อการจดั การ เรียนการสอน ตาม
แนวทางของ ศศินนั ท์ ศิริธาดากุลพฒั น์ (2550) โดยใชร้ ูปแบบการเรียนการสอน ท่ีผวู้ จิ ยั พฒั นาข้นึ

การวเิ คราะห์งาน

หลงั จากที่ก าหนดหลกั การ/แนวคดิ ทฤษฎี วตั ถปุ ระสงคก์ ารสอน โครงสร้างหลกั สูตร/ เน้ือหาการ
วเิ คราะหง์ าน/กิจกรรม การจดั หน่วยการเรียนการสอน การจดั หน่วยการเรียนการสอน และการวดั ผลประเมินผล
เสร็จสิ้นแลว้ จึงได้ ดาเนินการวเิ คราะห์งาน และกิจกรรมการเรียน การสอน ดงั น้ี

1. นาเน้ือหาสาระทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษท่ี 21 สาระสาคญั ผลการเรียนรู้ จุดประสงคก์ าร
เรียนรู้ น ามาวิเคราะห์ร่วมกบั ความรู้ความสามารถของผเู้ รียน เพื่อใหก้ ิจกรรม สอดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการของ
ผเู้ รียน เพื่อใหผ้ เู้ รียนไดป้ ฏิบตั ิพฤติกรรมท้งั หมดตามแผนการจดั การ เรียนรู้

2. รวบรวมกิจกรรม วเิ คราะห์ สังเคราะหก์ ิจกรรมใหส้ อดคลอ้ งกบั การจดั การเรียนการ สอนใน
ศตวรรษท่ี 21 กิจกรรมสะเตม็ ศึกษา นามาใชใ้ นแต่ละแผนการจดั การเรียนรู้อยา่ งลงตวั

3. จดั ลาดบั กิจกรรม เน้ือหาสาระ การวดั ผลประเมินผล ส่ือการเรียน/แหล่งเรียนรู้ให้ เหมาะสมกบั สาระ
และสอดคลอ้ งกบั มาตรฐานที่กาหนด เป็นไปตามข้นั ตอนการเรียนรู้เพอ่ื สามารถ ตอบวตั ถุประสงคท์ ี่แทจ้ ริงได้

การจดั หน่วยการเรียนการสอน

หน่วยการเรียนการสอน มีส่วนประกอบไดแ้ ก่ ช่ือหน่วยการเรียนการสอน ค าช้ีแจง มาตรฐานการเรียน
คณุ ลกั ษณะอนั พงึ ประสงค์ ผลการเรียนรู้/จุดประสงคก์ ารเรียนรู้แต่ละหน่วย สาระการเรียนรู้ กิจกรรมการเรียน
การสอน กิจกรรมเชื่อมโยงแบบสะเตม็ ศึกษา และการวดั ผล ประเมินผล มี 5 หน่วยการเรียน ไดแ้ ก่ ทกั ษะการวดั
ทกั ษะการตดั ทกั ษะการเจาะ ทกั ษะการเยบ็ และทกั ษะการออกแบบ

แผนการจัดการเรียนรู้ทักษะงานช่างพืน้ ฐานในศตวรรษที่ 21

แผนการจดั การเรียนรู้ทกั ษะงานช่างพ้นื ฐานในศตวรรษที่ 21 สาหรับนกั เรียน ช้นั มธั ยมศึกษาใน
โรงเรียนขยายโอกาสทางประกอบดว้ ย โครงสร้างหลกั สูตร มาตรฐานการเรียน ส่ือการเรียนการสอน และการ
วดั ผลประเมินผล ใชเ้ ป็นเอกสารประกอบการสอน มีเน้ือหาสาระท่ี ครบถว้ น มีขอ้ มลู อา้ งอิง มีระบบข้นั ตอนใน
การจดั กิจกรรมการเรียนการสอน เพ่ือพฒั นาผเู้ รียนโดย ไดศ้ ึกษาวิธีการสร้างแผนการจดั การเรียนรู้ตามหลกั

วชิ าการของ กรมวชิ าการ (2553) แนวทางของ สนม ครุฑเมือง (2549) สุนนั ทา สุนทรประเสริฐ (ม.ป.ป.)
สาหรับแผนการจดั การเรียนรู้ มีจานวน 10 แผน ใชเ้ วลาสอนแผนละ 4 ชว่ั โมง ใชส้ อน 10 คร้ังๆ ละ 2 ชว่ั โมง
จดั พิมพเ์ ป็นรูปเล่ม ซ่ึงมีการ วิเคราะห์แผนการจดั การเรียนรู้

การวดั ผลประเมินผล

การวดั ผลประเมินผลเป็นการวดั ผลประเมินผลประจารูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะ งานช่างพ้นื ฐาน
ในศตวรรษท่ี 21 จาแนกได้ 3 ดา้ นคอื ดา้ นความรู้ความเขา้ ใจ ดา้ นทกั ษะปฏิบตั ิ และดา้ นคณุ ลกั ษณะอนั พึง
ประสงคก์ ารประเมินแบ่งออกเป็น 4 ระยะ ไดแ้ ก่ ประเมินก่อนการ ทดลอง ประเมินระหวา่ งทดลอง ประเมิน
หลงั การทดลอง และประเมินระยะติดตามผลตามเน้ือหา ในสาระที่ 4 การอาชีพ กลุ่มสาระการเรียนรู้เพิ่มเติม (ง
22202) งานช่างเบ้ืองตน้ ตามมาตรฐานท่ี 4.1

ตอนที่ 4 การประเมินผลการใชร้ ูปแบบกิจกรรมทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษที่ 21 สาหรับนกั เรียน
ช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา เพื่อวดั ผลประเมินผล และ เปรียบเทียบผลการใชร้ ูปแบบ
การจดั การเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐาน ระหวา่ งก่อนการ ทดลองกบั หลงั การทดลอง และหลงั การ
ทดลองกบั ระยะติดตามผล เครื่องมือมือ ไดแ้ ก่ แบบ ประเมินทกั ษะงานช่างพ้ืนฐาน แบบประเมินกิจกรรมการ
เรียน แบบประเมินคุณลกั ษณะ อนั พงึ ประสงค์

การวจิ ยั คร้ังน้ีเป็นการวิจยั และพฒั นา (Research and Development) เพ่ือสร้างและ พฒั นารูปแบบการ
เรียนการสอน แผนการจดั การเรียนรู้ และเอกสารประกอบการเรียนรู้ที่ใช้ ประกอบรูปแบบการเรียนการสอน
ทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษท่ี 21 สาหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา
และนารูปแบบดงั กลา่ วไปทดลองใชเ้ พ่ือหา คุณภาพของรูปแบบรวมถึงการวดั ผลประเมินผล การปรับปรุง
รูปแบบการเรียนการสอน และนาไป เผยแพร่ในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา ที่มีการจดั การเรียนการสอน
กลมุ่ สาระการงานอาชีพ และเทคโนโลยใี นสาระการอาชีพ เพอ่ื ส่งเสริมทกั ษะดา้ นงานช่างงานอาชีพและคณุ ภาพ
ของงาน ต่อไป

ผลการวิจยั

1. นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษามีการพฒั นาทกั ษะงาน ช่างพ้นื ฐานใน
ศตวรรษที่ 21 อยใู่ นระดบั ปานกลาง การจดั การเรียนการสอนมีการเช่ือมโยงความรู้ กิจกรรมกบั สาระอื่นๆ อยใู่ น

ระดบั นอ้ ย การแสวงหาความรู้ผา่ นสื่อระบบเครือข่ายอยใู่ นระดบั นอ้ ย มีความตอ้ งการพฒั นาทกั ษะงานช่าง
พ้ืนฐานในศตวรรษท่ี 21 อยใู่ นระดบั มาก

2. รูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้นื ฐานในศตวรรษที่ 21 ท่ีผวู้ ิจยั ไดพ้ ฒั นาข้ึนมี ลกั ษณะเป็น
แบบแผนจาลองเป็นเอกสารมีองคป์ ระกอบสาคญั 5 องคป์ ระกอบ ไดแ้ ก่ คูม่ ือการใช้ รูปแบบการเรียนการสอน
การวิเคราะหง์ าน แผนการจดั การเรียนรู้ เอกสารประกอบการเรียนรู้ และส่ือ/แหลง่ เรียนรู้ระบบเครือข่าย

3. นกั เรียนกลมุ่ ทดลองตามรูปแบบการเรียนการสอนที่ผวู้ ิจยั พฒั นาข้นึ มีผลการทดลอง อยใู่ นระดบั ดี

4. นกั เรียนกลุ่มทดลองมีผลการประเมินทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานระหวา่ งก่อนทดลองกบั หลงั การทดลอง
แตกตา่ งกนั อยา่ งมีนยั สาคญั ทางสถิติที่ระดบั .01 และผลการประเมินหลงั การ ทดลองกบั ระยะติดตามผลไม่
แตกต่างกนั

สรุปและอภิปรายผล

จากการวจิ ยั รูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษที่ 21 สาหรับ นกั เรียนใน
โรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษาคร้ังน้ีมีการอภิปรายผล ดงั น้ี 1. การศึกษาสภาพปัญหาและความตอ้ งการ
พฒั นาทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษที่ 21 พบวา่ นกั เรียนมีทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานอยใู่ นระดบั ปานกลาง ขาด
การเชื่อมโยงความรู้ ทกั ษะกบั กลุ่มสาระอ่ืนๆ ใชส้ ื่อแหล่งเรียนรู้ระบบเครือขา่ ยในการแสวงหาความรู้นอ้ ย
นกั เรียนตอ้ งการพฒั นา ทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานอยใู่ นระดบั มาก ไดแ้ ก่ ทกั ษะการวดั ทกั ษะการตดั ทกั ษะการเจาะ
ทกั ษะ การเยบ็ และทกั ษะการออกแบบ ดงั น้นั ครูผสู้ อนตอ้ งแนวทางให้นกั เรียนไดศ้ ึกษาหาความรู้ดา้ นการ
ออกแบบ ใหม้ ีความรู้ ความสามารถ มีการฝึกปฏิบตั ิทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานใหส้ ูงข้นึ โดยการปรับ การเรียน
เปล่ียนการสอนใหท้ นั ต่อสถานการณ์ในปัจจุบนั ดงั ที่ (วจิ ารณ์ พานิช , 2555) ไดก้ ล่าววา่ ทกั ษะอาชีพน้นั จะตอ้ ง
เรียนรู้ต้งั แตช่ ้นั ประถมไปจนถึงมหาวทิ ยาลยั โดยเรียนตามพฒั นาการของ สมองของผเู้ รียนในโลกปัจจุบนั ครู
จะตอ้ งเรียนรู้วิธีการออกแบบการเรียนรู้ใหแ้ ก่ศิษยแ์ ต่ละกลุ่ม อายขุ องแตล่ ะคน เพราะทกั ษะกลุม่ น้ีเดก็ ตอ้ งเรียน
เอง และครูตอ้ งหาวิธีกระตนุ้ และอานวยความ สะดวกในการเรียนรู้ การจดั ภาระงานอยา่ งท่ีมีประสิทธิภาพ
นอกจากทกั ษะอาชีพแลว้ ตอ้ งช้ีแนะ เร่ืองความยดื หยุ่นในการปรับตวั ของผเู้ รียนใหท้ นั ต่อการเปล่ียนแปลงและ
ดา้ นการก ากบั ดูแลตนเอง ของศิษยส์ ิ่งสาคญั คือสามารถทางานและดารงชีวิตอยกู่ บั สภาพแวดลอ้ มอยา่ งเกิดผลดี
ซ่ึงสอดคลอ้ ง กบั ผลการศึกษาของ ไอลดา คลา้ ยสาริด (2551) ท่ีไดศ้ ึกษาขอ้ มลู พ้นื ฐานเก่ียวกบั งานประเมินผล
โดยศึกษาเอกสาร การสัมภาษณ์และการจดั เก็บขอ้ มลู พ้นื ฐาน เพื่อน ามาการออกแบบระบบงานบน แนวคดิ
พ้นื ฐานของระบบการควบคุมคณุ ภาพ การทดลองใชร้ ะบบงานประเมินผลระดบั สถานศึกษา ผลการดาเนินการ

พฒั นาระบบงานประกอบดว้ ย 5 รายการ คือ ผงั กระบวนการวิธีการมาตรฐาน ตวั บง่ ช้ีความสาเร็จ เกณฑร์ ะดบั
คุณภาพความสาเร็จ มาตรฐานการด าเนินการพฒั นาระบบ และผล การตรวจสอบความกา้ วหนา้ ในการเรียนรู้
ผลการศึกษาพบวา่ ผลการดาเนินการมาจาก

กระบวนการที่ไม่มีคุณภาพตามตวั บ่งช้ีความสาเร็จ และ ศกั ด์ินคร สีหอแกว้ (2558) ไดศ้ ึกษาขอ้ มูล
พ้ืนฐานทกั ษะชีวติ จากการสัมภาษณ์ และเก็บขอ้ มูลพ้ืนฐานจากนกั เรียน จานวน 385 คน ผล การศึกษาพบวา่
นกั เรียนมีทกั ษะชีวติ อยใู่ นระดบั นอ้ ยควรตอ้ งเร่งพฒั นา การศึกษาสภาพปัญหา ทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานของ
นกั เรียนคร้ังน้ีมีผลมาจากการไมฝ่ ึกปฏิบตั ิเป็นประจาขาดการใชเ้ ครื่องมือ ท่ีทนั สมยั ขาดการสนบั สนุน ท้งั น้ีอาจ
เป็นเพราะวา่ ไมเ่ ขา้ ใจวิธีการใชแ้ ละข้นั ตอน และการใชท้ ี่ไม่ ถกู ตอ้ ง หรือไม่ใฝ่รู้ใฝ่ เรียน และอาจจะเป็นเพราะวา่
โรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา ยงั ขาด เครื่องมือ อุปกรณ์ ท่ีทนั สมยั เนื่องจากโรงเรียนยงั ขาดการสนบั สนุน
ดา้ นน้ี หรือท่ีมีอยอู่ าจไม่ เพียงพอและลา้ สมยั ดงั น้นั ครูผสู้ อนหรือผมู้ ีส่วนเก่ียวขอ้ งตอ้ งออกแบบการเรียนรู้ดว้ ย
วิธีการใหม่ๆ จดั หาเคร่ืองมืออปุ กรณ์ใหเ้ พยี งพอและทนั สมยั ทนั ตอ่ การเปล่ียนแปลงทางเทคโนโลยใี นศตวรรษ
ท่ี 21

2. การสร้างและพฒั นารูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษท่ี 21 สาหรับ
นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา พบวา่ รูปแบบการจดั การเรียน การสอนมีลกั ษณะ
เป็นแบบแผนจาลองท่ีเป็นเอกสารมี 5 องคป์ ระกอบสาคญั ไดแ้ ก่ 1) คมู่ ือการใช้ รูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะ
งานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษท่ี 212) การวเิ คราะห์งาน 3) แผนการจดั การ เรียนรู้ 4) เอกสารประกอบการเรียน 5)
ส่ือ/แหลง่ เรียนรู้ระบบเครือข่าย รูปแบบการจดั การเรียนการ สอนมีความสอดคลอ้ งเชิงเน้ือหา มีความเหมาะสม
อยใู่ นระดบั มาก ท้งั น้ีอาจเป็นเพราะวา่ รูปแบบ การเรียนการสอนท่ีไดพ้ ฒั นาข้ึนสามารถพฒั นาผเู้ รียนมี
พฒั นาการดา้ นทกั ษะงานช่างพ้นื ฐาน สร้าง องคค์ วามรู้ใหม่ท่ีกวา้ งขวางใหก้ บั ผเู้ รียนอยา่ งแทจ้ ริง ซ่ึงสอดคลอ้ ง
กบั (ทิศนา แขมมณี, 2550) กลา่ ววา่ รูปแบบการเรียนการสอนเป็นลกั ษณะของการจดั กิจกรรมที่จดั ข้นึ อยา่ งมี
ระบบระเบียบ มี องคป์ ระกอบที่สาคญั ในการสร้างองคค์ วามรู้และ คีฟส์(Keeves, 1997) กล่าววา่ รูปแบบ
โดยทว่ั ไป จะตอ้ งมีองคป์ ระกอบท่ีสาคญั ไดแ้ ก่ น าไปสู่การท านาย (Prediction) ซ่ึงสามารถพสิ ูจนท์ ดสอบได้
ใชอ้ ธิบายปรากฏการณ์เรื่องน้นั ได้ สามารถสร้างจินตนาการ (Imagination) ความคดิ รวบยอด (concept) และ
ความสมั พนั ธ์ (interrelations) รวมท้งั ช่วยขยายขอบเขตของการสืบเสาะแสวงหา ความรู้ตามหลกั ปรัชญา
แนวคดิ ทฤษฎี หลกั การ โดยอาศยั วธิ ีสอนและเทคนิคการสอนแบบต่าง ๆ อยา่ งเป็นระเบียบ โดยนาวิธีสอนและ
เทคนิคการสอนเขา้ มาช่วย เพ่อื ใหน้ กั เรียนเกิดการพฒั นา ทกั ษะพิสัยสูงข้ึน ซ่ึงเกิดจากการกระท าบอ่ ยๆ จนเป็น
นิสยั และมีการบรู ณาการเช่ือมโยงความรู้ เนน้ กระบวนการเรียนรู้ การคดิ วิเคราะห์การแสดงความคดิ เห็น การ

แสวงหาความรู้ดว้ ยตนเองและ ยงั สอดคลอ้ งกบั ผลการศึกษาของ เซเลอร์และคณะ (Saylor et al., 1981) ซ่ึงพบวา่
รูปแบบการ เรียนการสอนเป็นแม่แบบของการสอนท่ีเกิดจากการกระท า เพ่ือจุดหมายหรือจุดเนน้ เฉพาะเจาะจง
อยา่ งใดอยา่ งหน่ึงส่วน จอยค์ และเวล (Joyce & Weil, 1980) ใหค้ วามเห็นวา่ รูปแบบการจดั กิจกรรมการเรียน
การสอนคือแผนการด าเนินงานเราสามารถใชเ้ พ่ือการสอนโดยตรงในหอ้ งเรียน หรือนอกหอ้ งเรียน เป็นการ
สอนกลุม่ ยอ่ ย ทางดา้ นของ ฉลาด จนั ทร์สมบตั ิ(2550) ไดพ้ ฒั นา รูปแบบการจดั การความรู้องคก์ รชุมชน พบวา่
รูปแบบการจดั การความรู้องคก์ รชุมชนที่ผา่ นการ ทดลองใชแ้ ละปรับปรุง ไดร้ ูปแบบท่ีมีความเหมาะสมใน
ระดบั มากและ จินดามาศ โกศลชื่นวิจิตร (2551) ไดพ้ ฒั นารูปแบบการจดั การเรียนการสอน ที่ไดบ้ ูรณาการหลกั
พุทธธรรมเพอื่ ปลกู ฝัง พฤติกรรมการดูแลอยา่ ง เอ้ืออาทรของนกั ศึกษา ผลการวิจยั พบวา่ รูปแบบการเรียนการ
สอนมี ประสิทธิผล มีคะแนนเฉลี่ยของพฤติกรรมก่อนสอนกบั หลงั สอนความแตกต่างกนั อยา่ งมีนยั สาคญั ทาง
สถิติท่ีระดบั .05 และผลการวิจยั ของ ปราโมทย์ จนั ทร์เรือง (2553) ไดศ้ ึกษาพฒั นารูปแบบการ จดั การเรียนการ
สอนแบบบูรณาการทกั ษะการคิดและการสรรคส์ ร้าง ช่วงช้นั ที่ 2 ผลการวจิ ยั พบวา่ รูปแบบการจดั การเรียนการ
สอนซ่ึงมีองคป์ ระกอบสาคญั 6 องคป์ ระกอบคือ 1) หลกั การ 2) โครงสร้างเน้ือหา 3) การวิเคราะหง์ าน 4) หน่วย
การเรียนการสอน 5) การวดั และประเมินผลการ เรียนรู้ 6) คาแนะน าการใชร้ ูปแบบการจดั การเรียนการสอน
และผลการวจิ ยั ของ อมรรัตน์ชีวงั กรู (2554) ไดท้ าการวจิ ยั รูปแบบการเรียนการสอนแบบ 4 MAT โดยใชก้ าร
เรียนรู้เชิงวตั ถบุ นเวบ็ ผล การศึกษาพบวา่ รูปแบบการเรียนการสอนแบบ 4 MAT ที่พฒั นาข้นึ มี5 องคป์ ระกอบ
หลกั ไดแ้ ก่ 1) ดา้ นปัจจยั นาเขา้ 2) ดา้ นกระบวนการ 3) ดา้ นการควบคุม 4) ดา้ นผลลพั ธ์ 5) ดา้ นขอ้ มูล ป้อนกลบั
ซ่ึงเป็นตวั ช้ีวดั ของรูปแบบการจดั กิจกรรมการเรียนการสอนและยงั สอดคลอ้ งกบั ผลงานวจิ ยั ของ จุติพร อศั ว
โสวรรณ (2556) ไดท้ าการพฒั นารูปแบบการเรียนการสอนแบบบูรณา การตามแนวคดิ คอนสตรัคติวิสตเ์ พอ่ื
พฒั นารูปแบบการเรียนการสอน ผลการวิจยั พบวา่ รูปแบบการ เรียนการสอนท่ีพฒั นาข้ึนมี4 องคป์ ระกอบ คอื 1)
หลกั การ 2) วตั ถปุ ระสงค3์ ) กระบวนการของ รูปแบบการเรียนการสอน 4) การวดั และประเมินผล และยงั พบวา่
นกั เรียนมีคะแนนเฉล่ียหลงั การ ทดลองสูงกวา่ ก่อนการทดลองอยา่ งมีนยั สาคญั ทางสถิติท่ีระดบั .01 ดงั น้นั
รูปแบบการเรียนการ สอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษท่ี 21 ท่ีผวู้ ิจยั สร้างข้ึนจึงเป็นแบบแผนจาลองที่เป็น
เอกสารใน รูปแบบของคมู่ ือการใชส้ าหรับครูผสู้ อน ซ่ึงมีองคป์ ระกอบสาคญั 5 องคป์ ระกอบดงั ท่ีกลา่ ว ซ่ึงได้
ผา่ นการปรับปรุงแกไ้ ข ผา่ นการตรวจสอบคุณภาพจากผเู้ ชี่ยวชาญ สามารถนาไปใชใ้ นการจดั กิจกรรมทกั ษะ
งานช่างพ้นื ฐานไดอ้ ยา่ งมีคณุ ภาพตามสภาพและบริบทของโรงเรียนขยายโอกาสทาง การศึกษาเพอื่ พฒั นา
คณุ ภาพผเู้ รียนดา้ นทกั ษะงานช่างพ้นื ฐานในยคุ ปัจจุบนั ไดเ้ ป็นอยา่ งดี

3. ผลการทดลองใชร้ ูปแบบการจดั การเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษท่ี 21 สาหรับ
นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา พบวา่ นกั เรียนมีความรู้ ความเขา้ ใจ มีทกั ษะงาน
ช่างพ้ืนฐานมีคณุ ภาพอยใู่ นระดบั ดี ทุกทกั ษะมีคะแนนเฉล่ียสูงกวา่ เกณฑท์ ี่ ก าหนด ในระหวา่ งการทดลอง
นกั เรียนใหค้ วามสนใจในการร่วมกิจกรรมทุกข้นั ตอนและมีการ ซกั ถามขอ้ สงสยั บางส่วน การดาเนินกิจกรรม
เป็นไปดว้ ยความเรียบร้อยผลการประเมินกิจกรรม ระหวา่ งเรียนภาพรวมอยใู่ นระดบั ดี การเชื่อมโยงแบบสะเตม็
ศึกษามีคะแนนเฉล่ียอยใู่ นระดบั ดี

ท้งั น้ีอาจเป็นเพราะวา่ รูปแบบการเรียนการสอนท่ีน ามาทดลองใชน้ ้นั มีคุณภาพเช่ือถือไดม้ ีความตรง มีความ
เหมาะสมกบั ผเู้ รียนท าใหผ้ เู้ รียนเกิดการเรียนรู้เพิ่มข้นึ เปิ ดโอกาสใหผ้ เู้ รียนไดศ้ ึกษาคน้ ควา้ ดว้ ยตวั เอง ซ่ึง
สอดคลอ้ งกบั วิจารณ์ พานิช (2555) ไดก้ ล่าววา่ การจดั การเรียนการสอนในศตวรรษ ท่ี 21 ตอ้ งออกแบบการ
เรียนรู้ใหศ้ ิษยเ์ กิดการเรียนรู้ท่ีแทจ้ ริง เป็นความทา้ ทายต่อความสามารถใน สภาพการเรียนที่มีขอ้ จากดั ดา้ นเวลา
และทรัพยากรอื่นๆ ควรกระตนุ้ ใหอ้ ยากเรียนรู้ต่อไปตลอดชีวิต และในการจดั กิจกรรมต่างๆส่วนทกั ษะที่สาคญั
ของการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ตอ้ งเรียนรู้แบบกา้ ว ขา้ มสาระวิชาไปสู่การเรียนรู้ทกั ษะเพ่อื การด ารงชีวิตในโลก
ปัจจุบนั นกั เรียนตอ้ งเรียนรู้ดว้ ยตนเอง แสวงหาความรู้จากแหล่งเรียนรู้ทางระบบเครือข่าย ครูทาหนา้ ท่ีออกแบบ
การเรียนรู้และอ านวย ความสะดวกในการเรียนรู้ใหน้ กั เรียนไดเ้ รียนรู้จากการลงมือท า เช่น การเรียนรู้ขา้ มสาระ
แบบ สะเตม็ ศึกษา ส่วน พิมพนั ธ์ เตชะคปุ ตแ์ ละพเยาว์ ยนิ ดีสุข (2557) ไดก้ ล่าววา่ การจดั การเรียนการ สอนใน
ศตวรรษที่ 21 เป็นการจดั การเรียนการสอนในยคุ ของการเปล่ียนแปลงจะตอ้ งปรับการเรียน เปลี่ยนการสอนโดย
ครูท าหนา้ ท่ีดูแลใหผ้ เู้ รียนเป็นผแู้ สดง หรือแสวงหาความรู้ดว้ ยตนเองเพ่อื สร้าง องคค์ วามรู้ใหม่ ซ่ึงสอดคลอ้ ง
กบั วจิ ารณ์ พานิช (2555) ไดก้ ล่าววา่ การจดั กิจกรรมการเรียนรู้ เพอ่ื ใหน้ กั เรียนไดเ้ กิดการเรียนรู้อยา่ งกวา้ งขวาง
เช่น การใชส้ ะเตม็ ศึกษา ซ่ึงวิทยาศาสตร์เป็นวชิ า หาค าตอบวศิ วกรรมศาสตร์เป็นการแกป้ ัญหาเทคโนโลยแี ละ
คณิตศาสตร์เป็นวชิ าคิดวิเคราะห์ สาหรับ ดีจาร์เนต็ ต(์ Dejarnette, 2012) ไดใ้ หข้ อ้ คิดเรียนรู้แบบเชื่อมโยงไวว้ า่
การเรียนรู้แบบ แบบเ ชื่อมโยงน้นั เป็นแนวของแบบบูรณาการท่ีแสวงความรู้ขา้ มกลมุ่ สาระวิช า
(Interdisciplinary Integration) ระหวา่ งศาสตร์สาขาตา่ งๆ โดยน าจุดเด่นของธรรมชาติวชิ า ตลอดจนวิธีการสอน
ของแตล่ ะสาขาวิชามาผสมผสานกนั อยา่ งลงตวั เพื่อใหผ้ เู้ รียนนาความรู้ทกุ แขนงตา่ งๆ มาใชใ้ นการแกป้ ัญหา
และการพฒั นาคณุ ภาพชีวิตของตนเองในสถานการณ์ปัจจุบนั และยงั สอดคลอ้ งกบั ผลการศึกษาของ เขมณฏั ฐ์
มิ่งศิริธรรม (2554) ไดศ้ ึกษารูปแบบการเรียนการ สอนในยคุ ปัจจุบนั ของสานกั เทคโนโลยกี ารศึกษา
มหาวทิ ยาลยั สุโขทยั ธรรมาธิราช ผลการศึกษา พบวา่ รูปแบบการเรียนการสอนที่เหมาะสมในยคุ ใหมน่ ้ี เป็น
รูปแบบการเรียนการสอนที่มีบทบาท ในการสนบั สนุนการเรียนรู้เพ่ือเพิม่ ประสิทธิภาพ โดยม่งุ เนน้ ใหผ้ เู้ รียน

เป็นผคู้ น้ ควา้ แสวงหาความรู้ และสร้างความรู้ดว้ ยตนเองโดยใชก้ ารบรู ณาการเชื่อมโยงศาสตร์ต่างๆ อยา่ งลงตวั
และยงั สอดคลอ้ ง กบั ผลการวจิ ยั ของ เวยเ์ น และไบร์เนอร์ (Wayne, 2012; Breiner, et al., 2012) ไดศ้ ึกษาการ
จดั การเรียนการสอนแบบสะเตม็ โดยใชก้ ารบูรณาการท่ีสามารถจดั สอนไดใ้ นทุกระดบั จาก การศึกษาพบวา่
นกั เรียนสามารถสร้างสรรคพ์ ฒั นาชิ้นงานไดใ้ นระดบั ดีมีการบูรณาการดา้ นบริบท ที่เกี่ยวขอ้ งกบั ชีวติ ประจ าวนั
ทาใหผ้ เู้ รียนเห็นคุณค่าของการเรียนรู้ดีข้นึ

จากผลการทดลองใชร้ ูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้นื ฐานในศตวรรษที่ 21 สาหรับนกั เรียนช้นั
มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา สามารถส่งผลใหน้ กั เรียนท่ี ผา่ นการทดลองทกั ษะงานช่าง
พ้ืนฐานมีผลการประเมินจากระดบั ปานกลางเป็นระดบั ดี ถือไดว้ า่ รูปแบบการเรียนการสอนที่ผวู้ ิจยั สร้างข้ึนมี
คณุ ภาพและมีคุณภาพและประสิทธิผล เช่ือถือได้ สามารถนาไปปรับใชพ้ ฒั นาผเู้ รียนไดต้ ามความเหมาะสมกบั
สภาพบริบทของโรงเรียนขยายโอกาส ทางการศึกษา

4. ผลการประเมินการใชร้ ูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานในศตวรรษที่ 21 สาหรับนกั เรียนช้นั
มธั ยมศึกษาในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา สงั กดั ส านกั งานเขตพ้ืนท่ี การศึกษาประถมศึกษาพษิ ณุโลก
เขต 1 ผลการประเมินในภาพรวมพบวา่ ก่อนการทดลองนกั เรียน มีทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานเฉลี่ยอยใู่ นระดบั ปาน
กลาง หลงั การทดลองอยใู่ นระดบั มาก และผลการ ประเมินระยะติดตามผลอยใู่ นระดบั มากเช่นกนั และผลการ
เปรียบเทียบผลการประเมินระหวา่ ง ก่อนการทดลองกบั หลงั การทดลองพบวา่ นกั เรียนมีทกั ษะงานช่างพ้นื ฐาน
แตกตา่ งกนั อยา่ งมีนยั สาคญั ที่ระดบั .01 ผลการเปรียบเทียบระหวา่ งหลงั การทดลองกบั ระยะติดตามผลไม่
แตกตา่ ง แสดงใหเ้ ห็นวา่ การใชร้ ูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้นื ฐานในศตวรรษท่ี 21 ท าใหน้ กั เรียน
มีผลการประเมิน หลงั การทดลองสูงข้ึนกวา่ ก่อนการทดลอง นกั เรียนมีพฒั นาการทกั ษะงานช่างพ้นื ฐานสูงข้ึน
ทุกทกั ษะ ท้งั น้ีอาจเป็นเพราะวา่ การจดั กิจกรรมการเรียนการสอนท่ีเช่ือมโยงกบั สะเตม็ ศึกษาน้นั ท าใหน้ กั เรียน
ได้ สร้างองคค์ วามรู้ใหม่ที่สามารถเชื่อมโยงความรู้ ความเขา้ ใจและทกั ษะท่ีกวา้ งขวางข้นึ นกั เรียนมีความรู้ ดา้ น
วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิศวกรรมศาสตร์และคณิตศาสตร์ที่เก่ียวขอ้ งกบั ทกั ษะงานช่างพ้นื ฐาน เพิ่มข้ึน จึงส่งผล
ใหม้ ีผลการประเมินสูงข้นึ อาจเป็นผลมาจากรูปแบบการเรียนการสอนที่ผวู้ ิจยั สร้าง ข้นึ เปิ ดโอกาสใหน้ กั เรียนมี
ส่วนร่วมกิจกรรม ทกุ คนไดแ้ สวงหาความรู้ดว้ ยตนเอง ซ่ึงสอดคลอ้ งกบั ผล การศึกษาของ ซารอน ซู (Jung et al.,
2003) ซ่ึงไดท้ าการศึกษารูปแบบการสร้างทกั ษะชีวติ โดย ผา่ นการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม โดยใชก้ ิจกรรมการ
เรียนรู้แบบมีส่วนร่วม ในการสร้างองคค์ วามรู้ และยงั สอดคลอ้ งกบั ผลการวิจยั ของ สคริปปา ลออานา (Loana,
2012) ซ่ึงไดศ้ ึกษาทกั ษะการ เรียนรู้ทางโภชนาการโดยใชโ้ ปรแกรมสาหรับมารดาวยั รุ่น เพ่อื พฒั นาทกั ษะดา้ น
โภชนาการและการ ฝึกท าอาหารท่ีมีคณุ ภาพดว้ ยตวั เองที่ และการเลือกรับประทานอาหารที่มีคุณภาพสาหรับ

คุณแม่ วยั รุ่น โดยใชโ้ ปรแกรม TPMP มีผลการประเมินโปรแกรมอยใู่ นระดบั ดีที่สุด ตวั อยา่ งท่ีใชใ้ นการวิจยั
เป็นแมว่ ยั รุ่น จานวน 10 คน ผลการวิจยั พบวา่ เมื่อแม่วยั รุ่นผา่ นการฝึกทกั ษะการท าอาหาร ดว้ ยตวั เองจากการ
ใชโ้ ปรแกรม TPMP แลว้ คณุ แมว่ ยั รุ่นมีทกั ษะในการปรุงอาหารไดอ้ ยา่ งมี ประสิทธิภาพเช่นกนั

การวิจยั คร้ังน้ีเป็นการศึกษาผลการใชร้ ูปแบบการจดั การเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐาน เป็นการ
สร้างและพฒั นาข้ึนเพื่อแกป้ ัญหาในการจดั กิจกรรมการเรียนการสอนใหก้ บั ผเู้ รียน เป็นการเตรียมผเู้ รียนดา้ นงาน
ช่างเพ่อื การอาชีพ และนาความรู้ ประสบการณ์เตรียมเขา้ สู่งานอาชีพ และเพอ่ื การศึกษาตอ่ ในอนาคตอยา่ งมี
คณุ ภาพ รูปแบบการจดั การเรียนการสอนจึงมีความเหมาะสม และ สอดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการของผเู้ รียน ส่งผล
ใหก้ ารพฒั นาการสูงข้นึ ทุกทกั ษะ ทกั ษะท่ีควรไดร้ ับ การพฒั นาเพมิ่ ข้ึนอนั ดบั แรก ไดแ้ ก่ ทกั ษะการออกแบบ
รองลงมา ไดแ้ ก่ ทกั ษะการเยบ็ อาจเป็น เพราะวา่ โรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษามีขอ้ จ ากดั เก่ียวกบั สื่อการ
เรียนการสอน วสั ดุอปุ กรณ์ การแสวงหาความรู้ทางระบบเครือขา่ ย งบประมาณในการสนบั สนุนดา้ นการอาชีพ

ข้อเสนอแนะ

ข้อเสนอแนะการนาผลการวิจยั ไปใช้

1. ผทู้ ี่จะนารูปแบบเรียนการสอนทกั ษะงานช่างพ้นื ฐานในศตวรรษที่ 21 สาหรับนกั เรียน ช้นั
มธั ยมศึกษาควรเนน้ การสอนดว้ ยการเชื่อมโยงความรู้ขา้ มรายวชิ าท่ีมีความสอดคลอ้ งกนั ท้งั เน้ือหา กิจกรรม การ
วดั ผลประเมินผล

2. การจดั การเรียนการสอนดว้ ยรูปแบบการเรียนการสอนน้ีควรมีการด าเนินการในแต่ละ ทกั ษะอาจใช้
เวลาท่ีแตกตา่ งกนั แตล่ ะเน้ือหา กิจกรรม การวดั ผลประเมินผลสามารถยดื หยนุ่ ไดต้ าม ความเหมาะสมกบั บริบท
แต่ละสถานศึกษา

3. การจดั กิจกรรมแตล่ ะคร้ังควรสอดแทรกวิธีการสอนหรือกิจกรรมดา้ นความปลอดภยั จากการใช้
เครื่องมือ เตรียมเคร่ืองมือ อุปกรณ์ใหค้ รบ ผสู้ อนควรสาธิตการใชเ้ คร่ืองมือก่อนใหผ้ เู้ รียน ไดฝ้ ึกปฏิบตั ิจริง ครู
ตอ้ งดูแลอยา่ งใกลช้ ิด

4. ควรมีการประเมินระยะติดตามผลเป็นระยะเป็นช่วงเวลา 3 เดือน 6 เดือน หรือ 1 ปี เพ่ือตรวจสอบ
ความคงทนทกั ษะงานช่างพ้ืนฐานของนกั เรียน

ข้อเสนอแนะในการวิจัยคร้ังต่อไป

1. ควรทาการวิจยั รูปแบบการเรียนการสอนทกั ษะอ่ืนๆ โดยการใชก้ ิจกรรม PBL (Project-Based
Learning) กิจกรรมหรือ 3R และ 4C เป็นการพฒั นาเทคนิคการจดั การเรียนการ สอนใหส้ อดคลอ้ งยคุ ปัจจุบนั

2. ควรมีการพฒั นาดา้ นทกั ษะการออกแบบ ทกั ษะการ โดยการเพมิ่ กิจกรรมการ ออกแบบ จดั หาสื่อการ
เรียนการสอนดา้ นการออกแบบใหค้ รบถว้ น นาเทคนิควิธีการสอนใน ศตวรรษที่ 21 รูปแบบอ่ืนเพ่อื พฒั นา
ผเู้ รียน

3. ในการวจิ ยั คร้ังต่อไปควรศึกษาพฒั นาทกั ษะงานช่างดา้ นอื่นๆ โดยใชว้ ิธีการสอนแบบ PBL, BBL มา
ทดลองใชจ้ ดั กิจกรรมในรายวิชา สาระเพิ่มเติมอื่นๆ หรือเปรียบเทียบวิธีสอนวา่ วิธีใด ไดผ้ ลในการพฒั นา
มากกวา่ กนั

เอกสารอ้างองิ
กรมวชิ าการ. (2553). หลกั สูตรกลมุ่ สาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ระดบั ช้นั มธั ยมศึกษาตอนตน้

พุทธศกั ราข 2551. กรุงเทพฯ: โรงพิมพช์ ุมนุมสหกรณ์ การเกษตรแห่งประเทศไทย จากดั .
เขมณฏั ฐ์มิ่งศิริธรรม. (2554). การบูรณาการวิธีการเรียนแบบร่วมมือกบั การเรียนร่วมกนั .

กรุงเทพฯ: ส านกั เทคโนโลยกี ารศึกษา มหาวิทยาลยั สุโขทยั ธรรมาธิราช. จิ
นดามาศ โกศลช่ืนวิจิตร. (2551). การพฒั นารูปแบบการจดั การเรียนการสอนโดยบรู ณาการ หลกั พุทธธรรมเพอื่

ปลกู ฝังพฤติกรรมการดูแลอย่างเอ้ืออาทรของนกั ศึกษาพยาบาล. (วทิ ยานิพนธก์ ารศึกษาดุษฎีบณั ฑิต).
มหาวทิ ยาลยั ศรีนครินทรวิโรฒ, กรุงเทพมหานคร.
จิตราภา กณุ ฑลบตุ ร. (2550). วจิ ยั สาหรับนกั วิจยั รุ่นใหม่. (พิมพค์ ร้ังท่ี 2). กรุงเทพฯ: โรงพมิ พ์ สหธรรม
กิจ จากดั
จุติพร อศั วโสวรรณ (2556). การพฒั นารูปแบบการเรียนการสอนแบบบูรณาการโดยการจดั ประสบการณ์ตาม
แนวคดิ คอนสตรัคติวสิ ต์ เพื่อพฒั นาการคดิ วเิ คราะหแ์ ละ ผลสัมฤทธ์ิ ทางการเรียนของนกั เรียนช้นั
ประถมศึกษาปี ท่ี 3. (วทิ ยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบณั ฑิต). มหาวิทยาลยั สุโขทยั ธรรมาธิราช, นนทบุรี.
ฉลาด จนั ทรสมบตั ิ. (2550). การพฒั นารูปแบบการจดั การความรู้องคก์ รชุมชน. (วทิ ยานิพนธ์ การศึกษาดุษฎี
บณั ฑิต). มหาวทิ ยาลยั มหาสารคาม, มหาสารคาม.
โชติมาพร ไชยสิทธ์ิ. (2555). ทกั ษะแห่งศตวรรษท่ี21 สอนอยา่ งไรใหเ้ กิดผลกบั ผเู้ รียน. (วิทยานิพนธ์การศึกษา
ดุษฎีบณั ฑิต). มหาวทิ ยาลยั มหาสารคาม, มหาสารคาม.
ทิศนา แขมมณี. (2550). ศาสตร์การสอน. (พมิ พค์ ร้ังท่ี 5). กรุงเทพฯ: สานกั พมิ พแ์ ห่งจุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลยั .
บญุ ธรรม กิจปรีดาบริสุทธ์ิ. (2553). เทคนิคการสร้างเครื่องมือรวบรวมขอ้ มูลการวจิ ยั . กรุงเทพฯ : ศรีอนนั ตก์ าร
พมิ พ.์
ปกรณ์ ประจญั บาน. (2553). โปรแกรมสาเร็จรูปวเิ คราะห์ขอ้ มลู การวจิ ยั . พษิ ณุโลก: คณะครุศาสตร์

มหาวทิ ยาลยั นเรศวร.
ปราโมทยจ์ นั ทร์เรือง (2553). การพฒั นารูปแบบการจดั การเรียนการสอนแบบบูรณาการทกั ษะ

การคิดและสร้างสรรคค์ วามรู้. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลยั บรู พา, 21(1), 27-38.
พมิ พนั ธ์ เตชะคปุ ต์ และพเยาว์ ยนิ ดีสุข. (2557). การจดั การเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21. กรุงเทพฯ:

โรงพมิ พแ์ ห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั .
พรทิพย์ ศิริภทั ราชยั . (2556). สะเตม็ ศึกษา. กรุงเทพฯ: ส านกั พิมพม์ หาวทิ ยาลยั ศรีนครินทรวิโรฒ. วิจารณ์

พานิช. (2555). วถิ ีสร้างการเรียนรู้เพื่อศิษยใ์ นศตวรรษที่ 21. กรุงเทพฯ: มลู นิธิสดศรี-
สฤษด์ิวงศ.์ ศศินนั ท์ ศิริธาดากุลพฒั น.์ (2550). การพฒั นารูปแบบการเรียนการสอนเพ่ือเสริมสร้างทกั ษะทาง

สงั คมและความฉลาดทางอารมณ์สาหรับนกั เรียนช่วงช้นั ที่ 2 ที่มีความสามารถพเิ ศษ. วารสาร
ศึกษาศาสตร์, 19(2).
ศกั ด์ินคร สีหอแกว้ . (2558). รูปแบบการสอนเพ่ือพฒั นาทกั ษะชีวิต สาหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษา ในโรงเรียน
ขยายโอกาสทางการศึกษา. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ บณั ฑิตวทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั
พบิ ูลสงคราม, 9(1), 53-66.
สนม ครุฑเมืองกลุ . (2549). การเขียนเชิงวิชาการ. พษิ ณุโลก: มหาวทิ ยาลยั นเรศวร. สรชยั พิศาลบตุ ร และคณะ.
(2553). การสร้างและประมวลผลขอ้ มูลจากแบบสอบถาม. กรุงเทพฯ: บริษทั จูนพบั ลิชชิ่ง.
สานกั งานภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ, ส่วนเศรษฐกิจภาค, ธนาคารแห่งประเทศไทย. (2555). ความไมส่ มดุลของ
ตลาดแรงงานไทยนยั ของการขาดแคลนแรงงาน. ขอนแก่น: โรงพิมพค์ ลงั นานาวทิ ยาหา้ งหุน้ ส่วนจากดั .
สุนนั ทา สุนทรประเสริฐ. (ม.ป.ป.). การผลิตเอกสารประกอบการเรียนการสอน. ชยั นาท: ชมรมพฒั นาความรู้
ดา้ นระเบียบกฏหมาย.
สุรพงษ์ ศรีวินิจ. (2555). หนงั สือเรียนสาระการเรียนรู้พ้ืนฐานงานช่าง ช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 1-3 ตามแนวทาง

หลกั สูตรการศึกษาพ้ืนฐาน พุทธศกั ราช 2544. กรุงเทพฯ: บริษทั สานกั พมิ พว์ ฒั นาพานิช จากดั .
อมรรัตน์ชีวงั กรู . (2554). รูปแบบการเรียนการสอนดว้ ย 4 MAT. วารสารวชิ าการครุศาสตร์ อุตสาหกรรม

พระจอมเกลา้ พระนครเหนือ, 2(1),
อานนท์ ศรีพพิ ฒั น.์ (2554). หนงั สือเรียนรายวชิ าเพิม่ เติม งานช่างเพ่ืออาชีพ ม.1-3 กลุ่มสาระ การเรียนรู้การงาน

อาชีพและเทคโนโลย.ี กรุงเทพฯ: สานกั พมิ พว์ ฒั นาพานิช จากดั .
ไอลดา คลา้ ยสาริด. (2551). การพฒั นาระบบงานประเมินผลระดบั สถานศึกษากรณีศึกษา โรงเรียน วดั อยั ยกิ า

รามสังกดั . ส านกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษาปทุมธานีเขต 2. (วทิ ยานิพนธ์ การศึกษาดุษฎีบณั ฑิต).
มหาวทิ ยาลยั ศรีนครินทรวิโรฒ , กรุงเทพมหานคร.

1.นายพงศ์พล แก้วก่า สมาชิกในกล่มุ
2.นางสาวนภสั กร วิพรหมหา รหสั นักศึกษา 62115267114
3.นายพงษ์ศักด์ิ บุโฮม รหัสนักศึกษา 62115267206
รหัสนักศึกษา 62115267214