สรุปเนื้อหา ภาษาไทย ม.ต้น

45

ประโยชนของการกรอกแบบรายการ
1. ชวยใหผ กู รอกไมตองเขียนขอความทย่ี ืดยาวลงไปทง้ั หมดจะเขียนแตเฉพาะรายละเอียด

ทผ่ี จู ัดทาํ แบบรายการตอ งการเทานั้นทาํ ใหเกดิ ความสะดวกรวดเร็ว
2. ชวยใหผ จู ัดทาํ ขอ มูล สามารถเกบ็ ขอ มลู ทต่ี องการไดร วดเรว็ และใชเ ปน หลักฐานเอกสาร

ไดดว ย

46

ตัวอยางการกรอกแบบรายการใบฝากธนาณตั ิ

47

ตัวอยา งการกรอกแบบรายการหนงั สอื มอบอาํ นาจ

48

ตัวอยา งการกรอกแบบหนงั สอื สญั ญาเชา ทด่ี ิน

49

ขอแนะนําในการกรอกแบบรายการ
1. กรอกดว ยความเขา ใจ กอนจะกรอกตองอานใหละเอยี ด
2. กรอกขอความที่เปนจริง ไมก รอกขอ ความท่ีเปนเทจ็
3. กรอกใหครบถว น ชองวางที่ไมกรอกใหข ดี เสนใตใ หเตม็ ชอ ง
4. กรอกขอความดวยตนเองไมควรใหผูอืน่ กรอกแบบรายการแทน
5. ตรวจทานทุกครง้ั เม่ือกรอกแบบรายการหรือลงนามในเอกสาร

เรอ่ื งที่ 7 มารยาทในการเขียนและนิสยั รกั การเขียน

มารยาทในการเขยี น ประกอบดวย
1. มีความรับผิดชอบ
2. มกี ารตรวจสอบความถูกตอ ง เพื่อใหผ อู า นไดอ านงานเขียนทถี่ ูกตอง
3. มกี ารอา งอิงแหลง ขอมลู เพื่อใหเ กยี รติแกเ จา ของความคดิ ท่อี างองิ
4. มีความเที่ยงธรรม ตองคาํ นึงถงึ เหตมุ ากกวา ความรูสกึ สว นตน
5. ความสะอาดเรียบรอ ย เขียนดวยลายมอื อานงา ย รวมท้งั การเลือกใชกระดาษและ
สีนํา้ หมึก
6. เขียนเชงิ สรางสรรคไ มเ ขยี นเพอื่ ทาํ ลายหรอื ทาํ ใหเ กิดความเสยี หายแกผ ูอ่นื
7. ไมเ ขยี นในทไ่ี มส มควร เชน สถานท่ีสาธารณะ
8. ไมขีดหรือเขียนขอความในหนังสือเอกสารอื่น ๆ ท่ีเปนของประชาชนโดยรวม เชน
หนังสือหอ งสมุด

การสรางนิสยั รักการอาน
1. เร่มิ ตนดวยการเขียนส่งิ ที่งาย และไมใ ชเ วลามาก
2. เขยี นตอ เนื่องจากการเขียนครัง้ แรก เชน การเขยี นบันทกึ ประจําวนั
3. เร่ิมเขียนดว ยขอ ความที่งายและสั้น และกําหนดเวลากับตนเองใหพยายามเขียนทุกวัน
ตามระยะเวลาทพี่ อใจจะทาํ ใหเ ขียนไดโ ดยไมเ บ่ือ

50

การเขียนบนั ทกึ
การเขียนบันทึกเปนวิธีการเรียนรูและจดจําท่ีดี ขอมูลที่ถูกบันทึกไวยังสามารถนําไปเปน
หลักฐานอางอิงได เชน การจดบันทึกจากการฟง บันทึกการประชุม บันทึกประจําวัน บันทึกจาก
ประสบการณต รง เปนตน
การเขยี นบันทึกประจําวัน ซึ่งเปนบันทึกท่ีผูเขียนไดจดบันทึกสม่ําเสมอ มีแนวทางในการ
เขียนดงั นี้
1. บนั ทกึ เปน ประจาํ ทุกวันตามความเปน จริง
2. บอก วัน เดอื น ป ท่บี นั ทกึ ไวอ ยา งชดั เจน
3. บนั ทึกเรอื่ งทสี่ าํ คญั และนาสนใจ
4. การบนั ทกึ อาจแสดงความรูส กึ สว นตัวลงไปดว ย
5. การใชภาษาไมมีรปู แบบตายตวั ใชภาษางาย ๆ

กิจกรรมทายบทที่ 4 การเขยี น (5 คะแนน)

ผสู อนมอบหมายใหผ เู รยี นเขียนประวตั ิตนเอง เพ่ือสมัครงานตามหัวขอ ตอไปนี้
ชอื่ ..................................................................................................................................................
ที่อยู. ..............................................................................................................................................
อีเมล. .............................................................................................................................................
โทรศัพท........................................................................................................................................
จดุ มุงหมายในการทํางาน………......................................................................................................
ประวตั กิ ารศกึ ษา
.......................................................................................................................................................
ประสบการณทาํ งาน
.......................................................................................................................................................
ทกั ษะและความสามารถพเิ ศษอ่นื ๆ
.......................................................................................................................................................

51

บทท่ี 5
หลักการใชภาษา

เร่ืองที่ 1 ความหมายของพยางค คาํ วลี และประโยค

พยางค หมายถึง เสียงที่เปลงออกมาคร้ังหนึ่งจะมีความหมาย หรือไมมีความหมายก็ได

เสียงที่เปลงออกมาคร้ังหนึ่งเรียกวา 1 พยางค เชน ภาษาไทยมี 3 พยางค คือ ภา หน่ึงพยางค

ษา หน่ึงพยางค และไทย หนงึ่ พยางค และสาธารณสขุ มี 5 พยางค เปน ตน

คํา หมายถึง เสียงที่เปลงออกมาแลวมีความหมายอยางใดอยางหนึ่ง จะมีก่ีพยางคก็ได

เชน นก แมน ้าํ นาฬกิ า เปนตน

วลี หมายถึง คําท่ีเรียงกันตั้งแต 2 คําข้ึนไป สามารถสื่อความได แตยังไม

สมบูรณ ไมเปนประโยค เปนกลุมคําที่ทําหนาที่เปนประธาน กรรม และกริยาของ

ประโยคได

ประโยค หมายถึง กลุมคาํ ที่เรยี บเรียงขึ้น มคี วามหมายไดใ จความสมบูรณวา ใคร ทําอะไร

อยา งไร ในประโยคจะประกอบดว ยอยางนอยสองสวนคือ ประธาน และกริยา ประโยคที่สมบูรณ

จะตองประกอบดว ย 2 สวน คอื สวนท่เี ปนภาคประธาน ซงึ่ ประกอบดว ย ประธาน และสวนขยาย

และภาคแสดง ซึ่งประกอบดว ย กรยิ า สว นขยาย และกรรม สว นขยาย

ตวั อยา ง

ภาคประธาน ภาคแสดง

ประโยค ประธาน ส ว น กรยิ า ส ว น กรรม ส ว น
ขยาย ขยาย ขยาย

ประตูปด ประตู - ปด - - -

นกบินสงู นก - บนิ สูง - -

เด็กตัวสงู ว่ิงเร็ว เด็ก ตวั สูง วงิ่ เรว็ - -

แมวตวั ใหญกดั หนูตวั เลก็ แมว ตวั ใหญ กดั - หนู ตัวเล็ก

52

ชนิดและหนาทข่ี องคาํ

คาํ ท่ีใชใ นภาษาไทยมี 7 ชนิด ไดแก คํานาม คําสรรพนาม คํากริยา คําวิเศษณ คําบุพบท

คาํ สนั ธาน และคาํ อทุ าน ซึ่งคาํ แตล ะชนิดมหี นาทีแ่ ตกตา งกัน ดงั นี้

1. คํานาม คือ คําท่ีใชเรียกช่ือคน สัตว สิ่งของ สถานท่ี และคําท่ีบอกกริยาอาการ
หรือลักษณะตาง ๆ ทําหนาที่เปนประธาน หรือกรรมของประโยค ตัวอยาง คําที่ใชเรียกช่ือ คน
สตั ว สิ่งของทัว่ ไป เชน เด็ก หมู หมา กา ไก ปากกา ดินสอ โตะ เกา อี้ คาํ ทีใ่ ชเ รียกช่ือเฉพาะ
บุคคล หรือสถานที่ เชน วิเชียร พิมพาพร วัด โรงเรียน คําท่ีใชแสดงการรวมกันเปนหมวดหมู
เชน กรม กอง ฝูง โขลง คําท่ีใชบอกอาการ หรือคุณลักษณะท่ีไมมีตัว เชน คําวา การยืน
การนอน ความดี ความชั่ว คํานามท่ีบอกลักษณะ เชน คําวา “แทง” ดินสอ 2 แทง “ตัว”
แมว 3 ตวั เปนตน

2. คําสรรพนาม คือ คําท่ใี ชแ ทนคํานาม หรือขอ ความทก่ี ลาวมาแลวในกรณที ไี่ ม
ตองการกลาวคํานั้นซํ้าอีก ทําหนาที่เชนเดียวกับคํานาม ตัวอยาง คําสรรพนามแทนผูพูด เชน
ขา ขาพเจา ผม กระผม เรา ฉัน อาตมา คําสรรพนามแทนผูฟง หรือผูกําลังพูดดวย เชน ทาน
เธอ เอง มึง พระคุณเจา คาํ สรรพนามท่ีแทนผูที่เรากลาวถึงเชน เขา พวกเขา พวกมัน คําสรรพ
นามทก่ี าํ หนดใหร คู วามใกลไกล เชน น่ี โนน โนน น่ัน คําสรรพนามท่ีเปนคําถาม เชน ใคร อะไร
อนั ไหน ท่ีไหน เปน ตน

3. คํากริยา คือ คําที่แสดงกริยาอาการของการกระทําอยางใดอยางหนึ่งของคํานาม
คําสรรพนาม หรือแสดงการกระทําของประธานในประโยค ใชวางตอจากคําท่ีเปนประธาน
ของประโยค

คํากริยาจะแบงเปน 2 ประเภทคือ กริยาท่ีตองมีกรรมมารับประโยคจึงจะสมบูรณและ
กริยาท่ีไมตอ งมีกรรมมารบั ประโยคกจ็ ะมีใจความสมบูรณ คํากริยาท่ีจะตองมีกรรมมารับประโยค
จึงจะมีใจความสมบูรณ เชน จิก กิน ตี ซ้ือ ขาย ฯลฯ ขอความวา นกจิก ก็ยังไมมีความหมาย
สมบูรณเปนประโยค เพราะไมทราบวานกจิกอะไร ถาเติมคําวา แมลง เปน นกจิกแมลง ก็จะได
ความสมบูรณเปนประโยค เปนตน สวนคํากริยาท่ีไมตองมีกรรมมารับ เชน คํา ปด เปด บิน นั่ง
นอน ยืน ฯลฯ ประโยควา นกบิน ประตูปด หนาตางเปด คนน่ัง ก็ไดความหมายสมบูรณ เปน
ประโยคโดยไมต อ งมกี รรมมารบั

53

4. คาํ วเิ ศษณ คอื คาํ ทีใ่ ชป ระกอบคํานาม คาํ สรรพนาม และคาํ กรยิ า เพ่อื บอก
ลักษณะ หรือรายละเอียดของคํานั้น ๆ คําวิเศษณสวนมากจะวางอยูหลังคําท่ีตองการบอก
ลักษณะ หรือรายละเอียด ตัวอยางเชน คําวา รอน เย็น สูง ตํ่า เล็ก ใหญ ฯลฯ นกนอยบินสูง
เปน ตน

5. คําบุพบท คือ คําท่ีแสดงความสัมพันธระหวางประโยค หรือคําหนากับประโยค
หรือคําหลัง จะบอกความเปนเจาของ บอกสถานที่ แสดงความเปนผูรับ หรือแสดง ตัวอยาง
คาํ บพุ บทบอกสถานท่ี เชน ใกล ไกล ใน นอก บน ลา ง “ลงิ อยูบนตนไม” เปน ตน

คําบุพบทบอกความเปนเจาของ เชน ของ แหง “หนังสือเลมนี้เปนของฉัน” คําบุพบท
แสดงความเปน ผูรบั หรือแสดง เชน โดย เพื่อ ดว ย กับ แก แด ตอ โดย เปน ตน

6. คําสนั ธาน คอื คําที่ใชเ ชือ่ มขอความ หรอื ประโยคใหเปนเรือ่ งเดยี วกนั
ตัวอยาง คําสันธานท่ีใชเชื่อมขอความที่โตแยงกัน เชน แต “พอไปทํางานแตแมอยูบาน”
กวา ...ก็, ถึง...ก็ “กวาถัว่ จะสุกงาก็ไหม” คาํ สันธานท่ใี ชเ ชื่อมความท่คี ลอยตามกัน เชน กบั
“คุณแมกับพ่ีสาวไปตลาด” พอ...ก็, คร้ัน...ก็ “พอฝนตกฟาก็มืด” คําสันธานท่ีใชเช่ือมความ
เปนเหตุเปนผลกัน เชน เน่ืองจาก....จึง “เน่ืองจากฉันตื่นสายจึงไมทันรถ” เพราะ “การท่ีวัยรุน
ติดยาเสพติดเพราะมปี ญหาครอบครวั ” เปน ตน

7. คําอุทาน คือ คําท่ีเปลงออกมาแสดงถึงอารมณ หรือความรูสึกของผูพูด มักอยูหนา
ประโยค และใชเคร่ืองหมายอัศเจรีย ( ! ) กํากับหลังคําอุทาน ตัวอยาง คําอุทานไดแก โธ! อุย!
เอา ! อา! “อุย ! นกึ วาใคร”

หนาทีข่ องวลี
วลี เปนกลุมคําท่ีทําหนาท่ีสื่อความหมาย และทําหนาที่เปนประธาน กริยา และกรรม

ของประโยค

54

เรื่องท่ี 2 ชนดิ และหนา ทีข่ องประโยค

ชนดิ ของประโยค
เมื่อเราทราบลักษณะของประโยคแลว ก็มาทําความเขาใจเก่ียวกับประโยคชนิด

ตาง ๆ เพ่มิ เติมอกี ประโยคชนิดแรกทจี่ ะกลาวถงึ คอื ประโยคความเดียว
1. ประโยคความเดียว (เอกรรถประโยค) ประโยคชนิดนีค้ ือ ประโยคทม่ี งุ

กลาวถึงสิ่งใดส่ิงหนึ่งเพียงส่ิงเดียว สิ่งนั้นอาจเปนคน สัตว เหตุการณ ฯลฯ อยางใดอยางหนึ่ง
และสง่ิ น้ันแสดงกรยิ าอาการ หรืออยใู นสภาพอยางเดยี ว เชน

ก. นกเกาะตน ไม
ข. นายแดงไถนา
ค. มุกดาหารเปนจงั หวัดทเ่ี จ็ดสบิ สาม

สวนสําคญั ของประโยคความหมาย
ประโยคความเดยี วแตละประโยคแบงสว นสําคญั ออกเปน 2 สวน สวนหนึ่งเรียกวา
“ภาคประธาน” คือ ผูกระทําอาการในประโยค อีกสวนหนึ่งเรียกวา “ภาคแสดง” คือ สวนที่
เปนกริ ยิ า และกรรมผถู ูกกระทาํ ในประโยค

ประโยค ภาคประธาน ภาคแสดง

ก. นกเกาะตนไม นก เกาะตน ไม
ข. นายแดงไถนา นายแดง ไถนา
ค. มุกดาหารเปนจงั หวัดท่ีเจด็ สิบสาม มุกดาหาร เปน จงั หวัดท่เี จด็ สิบสาม

2. ประโยคความรวม (อเนกรรถประโยค) คือ ประโยคท่รี วมความเอาประโยค
ความเดียวต้งั แต 2 ประโยคข้นึ มารวมเขาดว ยกนั โดยมคี ําเช่ือมประโยคเหลา น้ันเขา ดวยกนั

2.1 ประโยคท่มี ีเน้ือความคลอยตามกัน
ประโยคท่ี 1 จารณุ ีเดนิ ทางไปเชยี งใหม
ประโยคที่ 2 อรญั ญาเดินทางไปเชียงใหม

55

เราสามารถรวมประโยคความเดยี วทัง้ 2 ประโยคเขา ดวยกัน ดังนี้
“จารณุ ีและอรญั ญาเดินทางไปเชยี งใหม”
ประโยคที่ 1 เราจะประสบความลมเหลว ประโยคที่ 2 เราไมท อถอย
รวมประโยคไดว า “แมเราจะประสบความลมเหลวเรากไ็ มทอ ถอย”

2.2 ประโยคท่มี ีเนอื้ ความขัดแยง กัน เชน
ประโยคท่ี 1 พขี่ ยัน ประโยคท่ี 2 นองเกียจครา น
รวมประโยควา “พ่ีขยนั แตน องเกียจคราน”

2.3 ประโยคท่มี ใี จความเลอื กเอาอยา งใดอยา งหนึง่
ประโยคที่ 1 เธอชอบดูภาพยนตร ประโยคท่ี 2 เธอชอบดูโทรทศั น
รวมประโยควา “เธอชอบดูภาพยนตรห รือโทรทัศน”

2.4 ประโยคที่มีขอความเปนเหตุเปนผลกนั โดยมีขอความทเ่ี ปน เหตุอยูขา งหนา
ขอความทเี่ ปน ผลอยหู ลงั

ประโยคท่ี 1 เขาขับรถเร็วเกินไป ประโยคท่ี 2 เขาถกู รถชน
รวมประโยควา “เขาขบั รถเร็วเกนิ ไปเขาจงึ ถูกรถชน”
3. ประโยคซอนกนั (สงั กรประโยค) คอื ประโยคท่ีมขี อ ความหลายประโยค
ขอ ความอยูใ นประโยคเดยี วกัน เพอ่ื ใหข อความสมบูรณยง่ิ ข้ึน
1. ประโยคหลกั เรียกวา มุขยประโยค ซง่ึ เปนประโยคสําคัญมีใจความสมบูรณ
ในตัวเอง
2. ประโยคยอ ย เรียกวา อนปุ ระโยค ประโยคยอยน้ีจะตองอาศัยประโยคหลัง
จึงจะไดค วามสมบูรณ
ตวั อยา ง
สรพงษเ ดินทางไปสงขลาเพ่ือแสดงภาพยนตร
เขาประสบอุบัติเหตเุ พราะความประมาท
คนทปี่ ราศจากโรคภยั ไขเจบ็ เปน คนโชคดี

56

ตารางประโยคความซอน บทเชอื่ ม ประโยคยอย
(อนปุ ระโยค)
ประโยคหลกั เพอ่ื แสดงภาพยนตร
(มุขยประโยค) เพราะ ความประมาท
สรพงษเ ดินทางไปสงขลา ท่ี ปราศจากโรคภัยไขเจ็บ
เขาประสบอบุ ตั เิ หตุ
คน...เปนคนโชคดี

นอกจากประโยคทั้ง 3 ชนิดดังกลาวมาแลว ยังมีประโยคอีกหลายชนิดท่ีมิไดเรียงลําดับ
ประโยคเหมือนประโยคท้ัง 3 ชนิด ทั้งนี้ ข้ึนอยูกับความตองการของผูสงสารวาตองการจะเนน
สว นใดของประโยคดว ยเหตุนจี้ งึ ทําใหประโยคมีหลายรูปแบบ ดังนี้

1. ประโยคเนนผูกระทํา คือ ประโยคท่ียกผูกระทําข้ึนเปนประธานของประโยค
ขึน้ กลา วกอ นแลว จึงตามดว ยภาคแสดง เชน

รปู ประโยค ประธาน กริยา กรรม
กาํ ลังซ้อื ผลไม
1. ลนิ ดากําลงั ซือ้ ผลไม ลนิ ดา พดู โทรศพั ท

2. สายชลพูดโทรศพั ท สายชล

2. ประโยคเนนผูถูกกระทาํ คอื ประโยคทีก่ ลาวถึงผถู ูกกระทาํ หรอื กรรม กอนผูถูกกระทํา
จงึ อยูหนาประโยค

รูปประโยค ผถู ูกกระทํา กรยิ า
1. เพอ่ื นของฉนั ถกู ทาํ โทษ เพ่ือนของฉัน ถูกทาํ โทษ
2. ชาตรถี ูกจบั ชาตรี ถูกจบั

57

3. ประโยคเนนกริยา คือ ประโยคท่ีตองการเนนกริยาใหเดน จึงกลาวถึงกริยากอ น
ที่จะกลา วถึงประธาน กรยิ าท่ีเนน ไดใ นลักษณะนม้ี อี ยไู มก ่คี าํ คอื เกิด ปรากฏ มี

รูปประโยค กรยิ า ประธาน
เกิดน้าํ ทวมในประเทศ เกดิ นา้ํ ทวม ในประเทศบังกลาเทศ
บงั กลาเทศ นาํ้ ทวม (ขยายกริยา)

ปรากฏดาวเทยี มบนทอ งฟา ปรากฏ ดาวเทียม

บนทอ งฟา (ขยายกรยิ า)

4. ประโยคคําส่ังและขอรอ ง คือ ประโยคทีอ่ ยูในรูปคําสัง่ หรอื ขอรองและจะละประธานไว
โดยเนน คาํ สัง่ หรอื คาํ ขอรอ ง เชน

คาํ สงั่ 1. จงกาเคร่ืองหมายกากบาท หนาขอความทีถ่ ูกตอง
คําทข่ี ีดเสน ใต คอื กริยา

คําขอรอ ง 2. โปรดรักษาความสะอาด คาํ ทข่ี ดี เสน ใต คอื กรยิ า
ถาเตมิ ประธานท่ลี ะไวลงไป กจ็ ะกลายเปน ประโยคเนน ผกู ระทํา

เชน 1. ทานจงกาเครอ่ื งหมายกากบาทหนาขอ ความทถี่ ูกตอง
2. ทานโปรดรักษาความสะอาด

หนาท่ขี องประโยค
ประโยคชนดิ ตาง ๆ สามารถบอกความหมายไดตามเจตนาของผสู งสาร เพราะการส่ือสาร

กนั ตามปกติน้นั ผสู งสารอาจมีเจตนาไดห ลายประการ ประโยคจึงทําหนาท่ีตาง ๆ กัน เชน บอก
กลาว เสนอแนะ ชี้แจง อธิบาย ซักถาม วิงวอน ส่ังหาม ปฏิเสธ เปนตน ขอความหรือประโยคท่ี
แสดงเจตนาของผูสงสารเหลานี้จะอยใู นรูปทีต่ า ง ๆ กันไป ซ่ึงอาจแบงหนาท่ีของประโยคไดเปน 4
ประเภทดว ยกัน คอื

1. รูปประโยคบอกกลาวหรือบอกเลา ประโยคลักษณะน้ี โดยปกติจะมี ประธาน กริยา
และอาจมกี รรมดวย นอกจากนี้ อาจมีสวนขยายตาง ๆ เพื่อใหชัดเจน โดยท่ัวไปประโยคบอกเลา
จะบงช้ีเจตนาวา ประธานของประโยคเปนอยา งไร

58

ตวั อยาง

ประโยค เจตนา

ภาษาไทยเปน ภาษาประจําชาติของเรา ภาษาไทยเปนอะไร

นอ งหิวขา ว นองอยใู นสภาพใด

2. รูปประโยคปฏเิ สธ ประโยคนแ้ี ตกตา งจากประโยคบอกกลาวหรอื บอกเลา ตรงทม่ี ี
คําวา “ไม หรือคําที่มีความหมายในทางปฏิเสธ เชน “หามิได” “มิใช” ประกอบคําอธิบาย
เสมอไป

ตวั อยา ง วันนี้ไมม ีฝนเลย เขามิใชค นเชน นนั้ หามิได หลอ นไมใ ชคนผดิ นัด
สําหรับประโยคท่ีผูสงสารมีเจตนาท่ีจะเสนอแนะมักจะใชคําวา ควรหรือควรจะใน
ประโยคบอกเลาสวนในประโยคปฏิเสธ ใชค าํ วา ไมค วรหรือไมค วรจะ
ประโยคปฏิเสธ “ชาวนาไมค วรปลกู มนั สาํ ปะหลงั ในที่นาเพราะจะทาํ ใหด นิ จดื ”
3. ประโยคคําส่ังและขอรอง ประโยครูปนี้มีลักษณะเดน คือ มีแตภาคแสดงเสมอ
สว นประธานซง่ึ ตอ งเปน บรุ ษุ ท่ี 2 ใหล ะเวน ในฐานท่เี ขา ใจ
ตวั อยา ง ยกมือข้นึ ยืนขน้ึ ปลอ ยเดยี๋ วนีน้ ะ
รูปประโยคคําสั่ง เชน ขางตนนี้ อาจใสคําวา อยา จง หาม ขางหนาประโยคได
เพอื่ ใหคําสง่ั จรงิ จงั ยิ่งขึ้น
ตัวอยา ง อยาทาํ บา นเมอื งสกปรก จงตอบคําถามตอไปนี้ หามมยี าเสพติดไวในครอบครอง
4. รูปประโยคคําถาม ประโยครูปนท้ี ําหนา ทีเ่ ปนคําถามวางอยูต อนตนหรอื ตอนทา ย
ของประโยคก็ได
คาํ แสดงคําถามแบงออกเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คือ คําแสดงคําถามที่ผูสงสารตองการ
คําตอบเปน ใจความใหม และคําแสดงคําถามท่ีผสู ง สารตองการคําตอบเพยี ง “ใช” หรอื “ไม”

59

เร่ืองที่ 3 การใชเครื่องหมายวรรคตอนและอกั ษรยอ

การใชเ ครือ่ งหมายวรรคตอน
ภาษาไทยมีวิธีการเขียนคําติดตอกันไป เมื่อจบขอความแลวจึงเวนวรรค ดังน้ัน ในการ
เขยี นหนังสือจงึ ตอ งมีการแบงวรรคตอนและใชเ คร่ืองหมายวรรคตอนประกอบการเขียนใหถูกตอง
เพือ่ ชว ยใหเ ขาใจความหมายไดอยางชดั เจนไมผ ิดเพยี้ นไปจากวตั ถปุ ระสงค
เครือ่ งหมายวรรคตอนท่คี วรทราบมดี งั นน้ั

ลําดับท่ี เครือ่ งหมาย ชื่อ วธิ ใี ช

1. , จุลภาค เปน เคร่ืองหมายท่ีนํามาใชตามแบบภาษาอังกฤษ

แตต ามปกตภิ าษาไทยใชเวนวรรคแทนเคร่ืองหมาย

จุลภาคอยูแลว จึงไมจําเปนตองใชเคร่ืองหมาย

จลุ ภาคอกี

ตัวอยาง

เขาชอบรับประทานผักกาด ผักคะนา ตนหอม

กะหลาํ่ ปลี

ถาเปนประโยคภาษาอังกฤษจะใชเคร่ืองหมาย

ดังน้ี

เขาชอบรับประทานผักกาด, ผักคะนา, ตนหอม,

กะหลํ่าปลี

2. ? ปรศั นี หรือ ใชเขียนไวหลังคํา หรือขอความท่ีเปนคําถาม

เคร่อื งหมาย ถาไมใ ชถ ามโดยตรงไมต องใสเ คร่อื งหมายปรศั นี

คําถาม ตัวอยา ง

ใคร? ใครครับ? (คําถาม)

ฉันไมท ราบวาเขามาหาใคร (บอกเลา )

เธอชอบอา นหนงั สือนวนิยายไหม? (คาํ ถาม)

ฉันไมทราบวาจะทําอยางไรให เธอเชื่อฉั น

(บอกเลา )

3. ! อศั เจรีย เปนเคร่ืองหมายแสดงความประหลาดใจ

มหัศจรรยใจใชเขียนหลังคําอุทาน หรือขอความ

ท่ีมีลักษณะคลายคําอุทาน เพื่อใหผูอานออกสียง

60

ลาํ ดับท่ี เครอื่ งหมาย ช่ือ วิธีใช

ไดถูกตองกับความเปนจริง และเหมาะสมกับ

เหตุการณที่เกิดขึ้น เชน ดีใจ เสียใจ เศราใจ

แปลกใจ

ตวั อยา ง

“โอโฮ! เธอขับรถไปถึงสงขลาคนเดียวหรือ”

แปลกใจ

“อนิจจา! ทาํ ไมเขาถงึ เคราะหรายอยา งนั้น”

สลดใจ

4. (............) นขลขิ ติ หรือ ใชเขียนครอมความท่ีเปนคําอธิบาย ซ่ึงไมควรมี

เครอื่ งหมาย ในเน้ือเรื่อง แตผูเขียนตองการใหผูอานเขาใจ

วงเล็บ หรือทราบขอความนนั้ เปนพิเศษ เชน

ตัวอยาง

สมัยโบราณ คนไทยจารึกพระธรรมลงในกระดาษ

เพลา (กระดาษท่ีคนไทยทําข้ึนใชเอง โดยมากทํา

จากเปลอื กขอ ย บางคร้ังเรยี กวากระดาษขอ ย)

5. “…………..” อญั ประกาศ มีวธิ ใี ชด ังน้ี

เนน คํา หรอื ขอ ความใหผ ูอา นสงั เกตเปน พิเศษ

ตวั อยาง

ผูหญิงคนน้ัน “สวย” จนไมมีที่ติ เขาเปนคน

“กตัญูรูคณุ คน” อยางนาสรรเสรญิ ย่งิ

ใชสําหรับขอความท่ีเปนความคิดของผูเขียน

หรือความคิดของบุคคลอ่ืน

6. ๆ ไมยมก หรือ ใชเขียนไวหลังคํา หรือขอความเพ่ือใหอานคํา

ยมก หรือความนั้นซ้ํากันสองคร้ัง ยมก แปลวา คู

แตตองเปนคําหรือความชนิดเดียวกัน ถาเปนคํา

หรอื ความตางชนดิ กันจะใชไมยมกไมได ตองเขียน

ตัวอกั ษรซา้ํ กัน

61

ลาํ ดบั ที่ เครอื่ งหมาย ชอ่ื วิธีใช

ตวั อยาง

เขาเคยมาทกุ วนั วนั นี้ไมมา (ถูก)

เขาเคยมาทกุ วัน ๆ น้ไี มม า (ผิด)

เขาชอบพูดตาง ๆ นานา (ถกู )

เขาชอบพูดตาง ๆ นา (ผิด)

7. _ สัญประกาศ ใชขีดเสนใตขอความที่ผูเขียนตองการเนนใหเห็น

ความสําคญั

ตวั อยา ง

โรคพิษสนุ ัขบา มีอนั ตรายมากถาถกู สนุ ขั บากัดตอง

รีบไปฉดี วคั ซีนทันที

เขาพูดวา เขาไมชอบ คนที่พดู มาก

8. ” บุพสัญญา ใชเปนเครื่องหมายแทนคํา หรือกลุมคําซ่ึงอยู

ขางบนเคร่ืองหมายน้ี การเขียนเครื่องหมายน้ี

จะชว ยใหไ มต อ งเขยี นคําซ้ําๆ กนั

ตวั อยา ง

คําวา คน ถาเปนคํากริยา แปลวากวนใหท่ัว

” ขอด ” ” ” ” ขมวดใหเ ปนปม

เคร่ืองหมาย บพุ สญั ญาน้ีมักจะมผี ูเขยี นผิดเปน “

ตวั อยา ง

สมดุ 8 โหล ราคาโหลละ 40 บาท

ดินสอ 8 ” “ ” 12 บาท (ผดิ )

9. _ ยตภิ งั ค ใชเ ขียนระหวางคาํ ทเี่ ขียนแยกพยางคกัน เพ่ือเปน
หรือ เครื่องหมายใหร ูว า พยางคหนากับพยางคหลังนั้น
เคร่ืองหมาย ติดกัน หรือเปนคําเดียวกัน คําที่เขียนแยกนั้น
ขีดเสน จะอยใู นบรรทดั เดยี วกัน หรือตางบรรทัดกันกไ็ ด

ตัวอยา ง
สัปดาห อานวา สปั -ดา

62

ลําดบั ท่ี เคร่ืองหมาย ชื่อ วิธีใช
สพยอก อานวา สับ - พะ - ยอก
10. ฯ ไปยาลนอ ย ในการเขียนเรื่อง หรือขอความ ตัวอยาง เชน คําวา
พระราชกฤษฎีกา เมือ่ เขียนไดเพียง พระราชกฤษ
ก็หมดบรรทัด ตองเขียนคําวา ฎีกา ตอในบรรทัด
ตอไปถาเปนเชนนี้ ใหเขียนเครื่องหมายยติภังค
ดังน้ี
พระราชกฤษ - แลวเขียนตอบรรทัดใหมวา ฎีกา
และในการอา น ตองอานติดตอกันเปนคําเดียวกัน
วา พระราชกฤษฎกี า
ใชเขยี นหลงั คําซึ่งเปนที่รูกันโดยท่ัวไปละขอความ
สวนหลังไว ผูอานจะตองอานขอความ ในสวนท่ี
ละไวใ หครบบริบรู ณ ถาจะใหอานเพียง ท่ีเขียนไว
เชน กรุงเทพ ก็ไมตองใสเคร่ืองหมายไปยาล
นอยลงไป
ตวั อยา ง
กรุงเทพ ฯ อา นวา กรงุ เทพมหานคร
โปรดเกลา ฯ อานวา โปรดเกลา โปรด
กระหมอ ม

11. ฯลฯ ไปยาลใหญ วธิ ีใชมดี ังน้ี
ใ ช เ ขี ย น ไ ว ห ลั ง ข อ ค ว า ม ที่ จ ะ ต อ ไ ป อี ก ม า ก
แตนํามาเขียนไวพอเปนตัวอยาง ใหอาน
เครอ่ื งหมายฯลฯ วา “ ละ”
ตัวอยา ง

เขาปลกู ผักกาด ผกั คะนา ผกั บุง ฯลฯ อานวา
เขาปลกู ผกั กาด ผกั คะนา ผกั บุง ละ
ใชเ ขียนไวระหวางกลางขอความ ซ่ึงถา เขยี นจนจบ
จะยาวเกินไป จึงนํามาเขียนไว เฉพาะตอนตน

63

ลาํ ดบั ท่ี เครอ่ื งหมาย ชอ่ื วิธีใช

กับตอนสุดทายเทาน้ัน สวนขอความท่ีเวนไว

ใสเ คร่อื งหมาย ฯลฯ ใหอานเครื่องหมาย ฯลฯ วา

“ ละถึง ”

ตวั อยา ง

อิตปิ โ ส ฯลฯ ภควาต.ิ

อานวา อิติปโ ส ละถึง ภควาต.ิ

12. ............... ไปยาลใหญ สําหรับเคร่ืองหมาย ฯลฯ น้ัน ปจจุบันนิยมใช
หรอื
จดุ ไขปลา เครอื่ งหมาย.............แทน

ตัวอยา ง

อิตปิ โส ฯลฯ ภควาติ นิยมเขียนวา

อิติปโ ส ......... ภควาติ

อานวา อิตปิ โ ส ละถึง ภควาติ

13. • มหพั ภาค มที ่ีใชด ังน้ี

เขียนไวหลังอกั ษร เชน

พ.ศ. ยอมาจาก พุทธศักราช

พ.ร.บ. ” พระราชบญั ญัติ

เม.ย. ” เมษายน

เขยี นไวห ลังคาํ ยอ เชน

กรกฎ. ยอมาจาก กรกฎาคม

เมษ. ยอมาจาก เมษายน

เขยี นไวหลังตัวเลข หรืออกั ษรทีบ่ อกจาํ นวนขอ

ตัวอยาง

ก. เราจะไมประพฤติผิดระเบียบของโรงเรยี น

ข. การนอนหลบั ถือวาเปน การพกั ผอ น

เขยี นไวข างหลังเม่ือจบประโยคแลว เชน ฉันชอบ

เรยี นวชิ าภาษาไทยมากกวาวชิ าอ่ืนๆ

64

ลําดับที่ เครื่องหมาย ช่อื วธิ ีใช
14. มหตั สญั ญา เปนการยอหนา ข้ึนบรรทัดใหม ไมมีรูปราง และ
เครอื่ งหมาย
วธิ ีใช
เม่ือเปนช่ือเร่ือง หรือหัวขอเขียนไวกลางบรรทัด
ถา เปน หัวขอยอย ก็ยอ หนา ข้ึนบรรทัดใหม
ขอความสําคัญ ๆ ทจี่ ดั ไว เปน ตอน ๆ ควรยอหนา
ขึ้นบรรทัดใหม เพ่ือใหขอความเดนชัดและเขาใจ
งา ย

อกั ษรยอ
อักษรยอ คือ อักษรที่ใชแทนคํา หรือขอความเพื่อความสะดวกรวดเร็วในการส่ือสาร
ลักษณะของอักษรยออาจจะเปนอักษรตัวเดียว อักษรสองตัว หรือมากกวานั้น แลวมีจุดหนึ่งจุด
(มหัพภาค) ขางหลัง หรอื จดุ ระหวา งตัวอกั ษรแลว แตก ารกาํ หนด

หลกั เกณฑก ารเขยี นและการอา นอักษรยอ

1. การเขียนอกั ษรยอ ของคาํ ตา ง ๆ

มีวิธีการและหลักการซง่ึ ราชบัณฑติ ยสถาน โดย “คณะกรรมการกําหนดหลกั เกณฑ

เกยี่ วกบั การใชภ าษาไทย” ไดกําหนดไวด งั นี้

ก. ใชพ ยัญชนะตนของพยางคแรกของคําเปน ตัวยอ

ถาเปนคําคาํ เดียวใหใชย อตวั เดียว แมวาคาํ น้นั จะมีหลายพยางคก ต็ าม

ตัวอยา ง

วา ว. จังหวดั จ.

3. นาฬกิ า 3.00 น. ศาสตราจารย ศ.

ถา ใชตัวยอเพียงตัวเดียวแลวทําใหเกิดความสับสนอาจใชพยัญชนะตนของคําถัดไป

เปนตัวยอ ดวยก็ได

ตัวอยาง

ตาํ รวจ ตร. อยั การ อก.

65

ข. ถา เปนคําสมาสใหถ ือเปนคําเดยี ว และใชพยัญชนะตนของพยางคแรกเพยี งตัวเดยี ว

ตัวอยา ง

มหาวทิ ยาลยั ม. วทิ ยาลยั ว.

ค. ถาเปน คําประสม ใชพยัญชนะตน ของแตล ะคํา

ตวั อยาง

ช่ัวโมง ชม. โรงเรยี น รร.

ง. ถาคําประสมประกอบดวยคาํ หลายคาํ มคี วามยาวมาก อาจเลือกเฉพาะพยัญชนะตน

ของคําที่เปน ใจความสําคัญ ทั้งน้ี ไมควรเกนิ 4 ตวั

ตวั อยา ง

คณะกรรมการประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริกปร.

สาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพืน้ ฐาน สพฐ.

จ. ถาใชพยัญชนะของแตละคําแลวทําใหเกิดความสับสน ใหใชพยัญชนะตนของพยางค

ถดั ไปแทน

ตัวอยา ง

พระราชกาํ หนด พ.ร.ก. พระราชกฤษฎกี า พ.ร.ฎ.

ฉ. ถา พยางคท่จี ะนําพยญั ชนะตน มาใชเปนตัวยอมี ห เปนอักษรนํา เชน หญ หล ใหใช

พยัญชนะตน นัน้ เปน ตวั ยอ

ตัวอยาง

สารวัตรใหญ สวญ. ทางหลวง ทล.

ช. คําทพี่ ยญั ชนะตนเปน อกั ษรควบกลํา้ หรืออกั ษรนํา ใหใ ชอ กั ษรตัวหนาตวั เดียว

ตัวอยาง

ประกาศนยี บตั ร ป. ถนน ถ. เปรยี ญ ป.

ซ. ตัวยอไมควรใชส ระ ยกเวนคําท่ีเคยใชมากอ นแลว

ตวั อยาง

เมษายน เม.ย. มิถุนายน มิ.ย.

ฌ. ตัวยอตองมีจุดกํากับเสมอ ตัวยอต้ังแต 2 ตัวข้ึนไป ใหจุดที่ตัวสุดทายเพียงจุดเดียว

ยกเวน ตวั ทใ่ี ชกันมากอน เชน พ.ศ. น.ศ. ม.ร.ว. เปนตน

ตัวอยาง

ตาํ บล ต. ทบวงมหาวิยาลยั ทม.

66

ญ. ใหเ วน วรรคหนาตัวยอทกุ แบบ

ตัวอยาง

ประวตั ิของ อ. พระนครศรอี ยุธยา มีขา วจาก กทม. วา

ฎ. ใหเ วนวรรคระหวางกลุมอกั ษรยอ

ตัวอยา ง

ศ. นพ.

ฏ. การอานคาํ ยอ ตองอานเต็ม

ตัวอยา ง

05.00 น. อานวา หา นาฬกิ า

อ.พระนครศรีอยุธยา อานวา อาํ เภอพระนครศรีอยธุ ยา

ยกเวนในกรณีท่ีคําเต็มน้ันยาวมาก และคํายอนั้นเปนที่เขาใจและยอมรับกันท่ัวไป

แลวอาจอานตวั ยอเรยี งตัวไปก็ได

ตัวอยาง

ก.พ. อานวา กอ พอ

2. การเขียนรหสั ตัวพยัญชนะประจาํ จังหวัด

ตามระเบยี บสาํ นกั นายกรฐั มนตรวี า ดวยงานสารบรรณ โดยไมม จี ดุ มหัพภาค ตอ ทาย เชน

กระบ่ี ยอเปน กบ นาน ยอ เปน นน ราชบุรี ยอ เปน รบ

กรุงเทพมหานคร ” กท บรุ ีรมั ย ” บร ลพบรุ ี ” ลบ

กาญจนบรุ ี ” กจ ปทุมธานี ” ปท ลําปาง ” ลป

กาฬสินธุ ” กส ประจวบคีรีขันธ ” ปข ลาํ พูน ” ลพ

กาํ แพงเพชร ” กพ ปราจีนบุรี ” ปจ เลย ” ลย

ขอนแกน ” ขก ปตตานี ” ปน ศรีสะเกษ ” ศก

จันทบุรี ” จบ พะเยา ” พย สกลนคร ” สน

ฉะเชงิ เทรา ” ฉช พระนครศรีอยุธยา ” อย สงขลา ” สข

ชลบรุ ี ” ชบ พงั งา ” พง สตูล ” สต

ชยั นาท ” ชน พัทลุง ” พท สมุทรปราการ ” สป

ชนั ภูมิ ” ชย พจิ ติ ร ” พจ สมทุ รสงคราม ” สส

เชียงราย ” ชร พษิ ณุโลก ” พล สมทุ รสาคร ” สค

เชียงใหม ” ชม เพชรบรุ ี ” พบ สระบรุ ี ” สบ

ตรงั ” ตง เพชรบรู ณ ” พช สงิ หบ รุ ี ” สห

67

ฯลฯ
กรุงเทพมหานคร กท จะพบในหนังสือราชการ แตโ ดยทว่ั ไป ใชกรงุ เทพมหานคร

เครื่องหมาย เรยี กชอ่ื วิธใี ช

ตวั อยา ง ใกล ๆ ยมก หรอื ไมย มก ใหเขยี นไวหลังคําเพ่อื ใหอา นคํานน้ั ซาํ้

กันสองคร้งั

เร่ืองที่ 4 คําราชาศัพท

ราชาศัพท แปลตามศัพท หมายถึง ถอยคําสําหรับพระราชา แตตามตําราหลักภาษาไทย
ไดใ หค วามหมายกินขอบเขตไปถงึ ถอ ยคําภาษาสําหรบั บุคคล 3 ประเภท คือ

1. ศพั ทท ใี่ ชส าํ หรบั พระมหากษตั รยิ และพระบรมวงศานวุ งศ
2. ศัพทท่ใี ชสาํ หรับพระภกิ ษสุ งฆ
3. ศพั ททใ่ี ชส าํ หรบั สภุ าพชน

1. ศัพทท ี่ใชสําหรบั พระมหากษตั รยิ และพระบรมวงศานุวงศ

คาํ ศพั ทป ระเภทนีเ้ ราจะไดฟ งหรือไดอานบอยมาก สวนใหญจะเปนขาวหรือเรื่องราวที่
เก่ยี วกบั กรณยี กจิ ของพระมหากษัตริยและพระบรมวงศานุวงศ ลักษณะของราชาศัพทประเภทนี้
มลี กั ษณะเดน ท่นี าสนใจ คอื

1.1 ใชค าํ วา ทรง เพอื่ ใหเ ปน คาํ กรยิ า
ทรง นาํ หนากรยิ าที่เปน คําไทย เชน ทรงเลน ทรงรองเพลง ทรงออกกําลงั กาย
ทรง นําหนาคํานามที่เปนคําไทยแลวใชเปนกริยา เชน ทรงชาง ทรงมา

ทรงเรอื ใบ
ทรง นําหนา คําทเี่ ปนราชาศัพทอ ยูแลว เชน ทรงพระอกั ษร ทรงพระสาํ ราญ

ทรงพระราชนพิ นธ
1.2 ใชค ําไทยนําหนาคําท่เี ปนราชาศพั ทอ ยแู ลว เพอื่ ใหเ ปนคาํ กริยา เชน ทอดพระเนตร
1.3 ใชค าํ ไทยนาํ หนาคาํ ท่ีเปนราชาศัพทอยูแลว เพ่ือใหเปนคํานาม เชน ซับพระพักตร

ผาเช็ดหนา ถุงพระบาท ถุงเทา ถุงพระหัตถ ถุงมือ การใชคําธรรมดานําหนาคําที่เปนราชาศัพท
อยูแลวเพื่อใหเปนคํานาม ยังมีอีกเชน ฉลองพระองค ฉลองพระหัตถ ฉลองพระเนตร แวนตา
มูลพระชิวหา นํา้ ลาย

68

1.4 ใชคําวา ตน หรือ หลวง ลงทายคํานามหรือกริยา เชน เสด็จประพาสตน

พระแสงปนตน เครื่องตน รถหลวง เรอื หลวง

1.5 คําท่ีกําหนดใหเปนราชาศัพทสามารถจําแนกชนิดตาง ๆ ได เหมือนคําในภาษา

สามญั คอื มที ั้งคาํ นาม สรรพนาม กรยิ า วิเศษณ และมีคําลักษณะนามใชเปน พเิ ศษอีกดว ย เชน

คํานาม

พระเศียร หวั พระนลาฏ หนา ผาก

พระชนก พอ พระชนนี แม

พระราชสาสน จดหมาย พระแสงกรรบดิ มีด

คําสรรพนาม

ขา พระพุทธเจา กระหมอ ม หมอ มฉัน บุรุษท่ี 1

ใตฝาละอองธลุ พี ระบาท ใตฝ า พระบาท ฝา พระบาท บรุ ษุ ที่ 2

พระองคทาน พระองค ทาน บรุ ุษท่ี 3

คํากรยิ า

กรยิ าเปนราชาศพั ทอยแู ลว ไมต องมีคําวา ทรง นาํ หนา เชน เสด็จ ตรัส เสวย เปน ตน นอกนั้น

ตองเติมดวยคําวาพระ หรือ ทรงพระราช เพ่ือใหเปนคํากริยา เชน ทรงพระอักษร เขียนหนังสือ

ทรงพระราชนพิ นธ แตงหนังสือ

คําวเิ ศษณ

มีแตคาํ ขานรับ ซึ่งแยกตามเพศ คือ หญิงใชคําวา เพคะ ชาย ใชคําวา พระพุทธเจาขอรับ

พระพุทธเจาขา พะ ยะคะ

คาํ ลักษณะนาม

ใชคาํ วา องค กับ พระองค เปน คําที่เกี่ยวกับสวนตาง ๆ ของรางกายและเครอื่ งใช ของทาน

เชน พระทนต 2 องค ฟน 2 ซี่ ปราสาท 2 องค

1.6 การใชราชาศพั ทแ บบแผน วธิ พี ดู ในโอกาสตาง ๆ อีกดวย เชน

การใชคาํ ขอบคุณ

ถาเรากลาวแกพระมหากษัตริย ใชวา “รูสึกขอบพระมหากรุณาธิคุณเปน

ลน เกลา ฯ”

การใชคาํ ขออนุญาต

ถาเรากลา วแกพระมหากษตั รยิ  ใชวา “ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต”

กลาวเมือ่ ถวายของ

ถา เรากลา วเมื่อถวายของ

69

“ขอพระราชทานทูลเกลา ทูลกระหมอม ถวาย......................” หมายถงึ
สงิ่ ของขนาดเลก็
“ขอพระราชทานนอมเกลานอมกระหมอม ถวาย....................” หมายถึง
ส่งิ ของขนาดใหญ ยกไมไ ด

2. ศพั ทท่ีใชส าํ หรับพระภกิ ษุสงฆ
พระภิกษุเปนผูที่ไดรับความเคารพจากบุคคลทั่วไป ในฐานะที่เปนผูทรงศีล และเปน

ผูสบื พระศาสนา การใชถ อยคําจงึ กาํ หนดขน้ั ไวตา งหากอกี แบบหนง่ึ
เฉพาะองคสมเด็จพระสังฆราช ซึ่งถือเปนประมุขแหงสงฆน้ันกําหนดใหราชาศัพท

เทียบเทากับพระราชวงศชั้นหมอมเจา แตถาพระภิกษุนั้นเปนพระราชวงศอยูแลวก็คงใหใช
ราชาศัพทต ามลาํ ดับช้ันท่ีเปน อยแู ลวน้ัน

การใชถอยคําสําหรับพระภิกษุโดยทั่วไปมีขอสังเกตคือ ถาพระภิกษุใชกับพระภิกษุ
ดวยกันหรือใชกับคนธรรมดา จะใชศัพทอยางเดียวกันตลอด ผิดกับราชาศัพทสําหรับกษัตริย
และพระราชวงศคนอื่นที่พูดกับทานหรือพูดถึงทานจึงจะใชราชาศัพท แตถาพระองคทานพูด
กับคนอนื่ จะใชภาษาสุภาพธรรมดา เชน

มีผพู ดู ถงึ พระวา “พระมหาสนุ ทรกาํ ลังอาพาธอยูในโรงพยาบาล”
พระมหาสุนทรพดู ถึงตัวทานเองกย็ อมกลาววา “อาตมากาํ ลังอาพาธอยูทโี่ รงพยาบาล”
มผี ูพดู ถงึ พระราชวงศหนง่ึ วา “พระองคเ จา ดิศวรกมุ ารกําลงั ประชวร”
พระองคเ จาเมือ่ กลาวพระองคถ ึงพระองคเองยอมรบั ส่ังวา “ฉนั กาํ ลังปว ย”

ตวั อยา งคําราชาศพั ทส าํ หรบั พระภกิ ษุบางคาํ

คาํ นาม ภัตตาหาร อาหาร ไทยทาน สง่ิ ของถวาย อาสนะ ท่ีน่งั กฏุ ิ ที่พักในวดั
เภสัช ยารักษาโรค ธรรมาสน ทแี่ สดงธรรม

คาํ สรรพนาม อาตมา ภิกษุเรยี กตนเองกับผอู ่ืน
ผม กระผม ภิกษุเรยี กตนเองใชก บั ภิกษดุ ว ยกัน
มหาบพิตร ภกิ ษุเรยี กพระมหากษัตริย
โยม ภิกษเุ รยี กคนธรรมดาท่ีเปนผใู หญก วา
พระคุณเจา คนธรรมดาเรียกสมเดจ็ พระราชาคณะ
ทา น คนธรรมดาเรียกสมเดจ็ พระราชาคณะ

70

คาํ กริยา ประเคน ยกของดวยมอื มอบใหพ ระ ถวาย มอบให

ฉัน กิน อาพาธ ปว ย

มรณภาพ ตาย อนุโมทนา ยนิ ดีดว ย

จําวดั นอน

คําลักษณะนาม รูป เปนลักษณะนามสําหรับนับจํานวนภิกษุ เชน พระภิกษุ 2 รูป

คนทว่ั ไปนยิ มใชค ําวา องค

3. คําทใ่ี ชสาํ หรบั สภุ าพชน
การใชถอยคําสําหรับบุคคลทั่วไป จําเปนตองใชใหสมฐานะและเกียรติยศ ความสัมพันธ
ระหวางผูที่ติดตอสื่อสารกันจะตองคํานึงถึง อายุ เพศ และตําแหนงหนาที่การงานดวย
นอกจากน้ัน เวลา และ สถานที่ยังเปนเคร่ืองกําหนดอีกดวยวา ควรเลือกใชถอยคําอยางไรจึงจะ
เหมาะสม

ตวั อยางคําสภุ าพ เชน

คาํ นาม บิดา พอ มารดา แม และใชคําวาคุณ นําหนาชื่อ เชน คุณพอ คุณลุง

คุณประเสริฐ คุณครู เปนตน ศีรษะ หัว โลหิต เลือด อุจจาระ

ขี้ ปสสาวะ เยยี่ ว โค ววั กระบอื ควาย สุนัข หมา สุกร หมู

คํากริยา รับประทานอาหาร กิน ถึงแกกรรม ตาย คลอดบุตร ออกลูก ทราบ

รู เรยี น บอกใหรู

คําสรรพนาม ดฉิ ัน ผม กระผม บรุ ษุ ท่ี 1

คณุ ทา น เธอ บุรษุ ท่ี 2 และ 3

การใชสรรพนามใหสภุ าพ คนไทยนยิ มเรียกตามตาํ แหนงหนาทีด่ ว ย เชน

ทา นอธิบดี ทา นหัวหนากอง เปนตน

คาํ วเิ ศษณ คําขานรบั เชน คะ เจา คะ ครบั ครับผม เปน ตน

คําขอรอง เชน โปรด ไดโปรด กรณุ า เปน ตน

คําลกั ษณะนาม ลกั ษณะนามเพอื่ ยกยอ ง เชน อาจารย 5 ทา น แทนคาํ วา คน

ลกั ษณะนามเพื่อใหส ภุ าพ เชน ไข 4 ฟอง แทนคําวา ลกู

ผลไม 5 ผล แทนคาํ วา ลูก

71

เรอื่ งที่ 5 ภาษาพูดและภาษาเขียน

ลกั ษณะของภาษาพดู และภาษาเขียน
ภาษาพดู หมายถึง เสียงทเ่ี ปลงออกมา เพ่อื ใชสื่อสารในการพูดคุยสนทนากับบุคคลตาง ๆ
ซง่ึ ไมเ นนความเปน ทางการมากนัก
ภาษาเขียน หมายถึง สัญลักษณที่ใชในการแทนเสียง และใชเขียนเพ่ือติดตอสื่อสารกับ
ผอู น่ื ซงึ่ มักจะเปนความเปนทางการ

ตวั อยา ง ภาษาเขยี น ภาษาพดู ภาษาเขียน
ฉนั ทาํ ไง ทําอยา งไร
ภาษาพดู เขา กระได บันได
ช้ัน ไหม เทา ไหร เทาไร
เคา
มั้ย

การใชภาษาพูด และภาษาเขียน ควรใชใหเหมาะสมกับบุคคล และสถานการณในการ
สอื่ สาร เชน ถาเราพูดคุยกันเพ่ือนก็ใชภาษาพูด ถาติดตอสื่อสารกับครู ผูใหญ หนวยงานราชการ
ในการรายงาน จดหมาย บันทกึ การประชมุ เปนตน

การใชภ าษาพดู และภาษาเขียน
ภาษาพดู บางทเี ราก็เรียกวา ภาษาปาก หรือภาษาเฉพาะกลุม เชน กลมุ วยั รนุ กลุมเพ่ือน
สนทิ กลมุ มอเตอรไ ซครบั จาง ซึง่ ภาษาพดู ไมเครง ครัดในหลกั ภาษา บางครัง้ ฟงแลวไมสุภาพ มักใช
ระหวางผูสนิทสนม และใชในบทสนทนาของตัวละครในบทละคร เพ่ือความเหมาะสมกับฐานะ
ตัวละคร
ภาษาเขียน จะมีลักษณะเครงครัดในหลักภาษา ระดับที่เครงครัดมากเรียกวา ภาษา
แบบแผนใชเขยี นส่ือสารที่เปน ทางการ เขียนตดิ ตอราชการ เปนตน สวนระดับเครงครัดไมมากนัก
เรียกวา ภาษาก่ึงแบบแผน หรือภาษาไมเปนทางการ จะใชในการเขียนในวรรณกรรม เขียน
บทความ คาํ ประพันธ การเขียนคําขวัญ และเขียนโฆษณา เปนตน

72

ลกั ษณะเปรยี บเทียบภาษาพูด กบั ภาษาเขยี น

1. ภาษาพูดเปนภาษาเฉพาะกลุม หรือวัย จะมีการเปล่ียนแปลงคําพูดอยูเสมอ เชน
ภาษาพูด – ภาษาเขยี น วัยโจ – วัยรุน, แหว – ผิดหวัง, โหลยโทย – แยม าก,
ดน้ิ – เตนราํ เซง็ – เบ่อื เปน ตน

2. ภาษาพูดมักเปนภาษาไทยแท เปนภาษาชาวบาน เขาใจงาย สวนภาษาเขียนมักจะ
ใชภ าษาแบบแผน ภาษาก่ึงแบบแผน และภาษาบาลี สันสกฤต เชน
ภาษาพูด – ภาษาเขียน ในหลวง – พระมหากษัตริย, เมีย – อนุภรรยา, ปอดลอย –

หวาดกลวั , เกอื ก – รองเทา, ตนี เปลา – เทาเปลา เปน ตน

3. ภาษาพูดมักจะเปล่ียนแปลงเสียง และนิยมตัดคําใหสั้นลง แตภาษาเขียนจะเครงครัด
ตามรปู คาํ เดมิ เชน ภาษาพูด – ภาษาเขียน เพ – พี่, ใชปะ – ใชหรือเปลา, ใชมะ – ใชไหม
เปน ตน

4. ภาษาพูดท่ียืมคาํ จากภาษาตางประเทศ เชน ภาษาอังกฤษ และภาษาจีน เม่ือนํามาใช
มักจะตัดคําใหสัน้ ลง สวนภาษาเขียนจะใชคําแปลภาษาไทย หรอื คาํ ทบั ศพั ท เชน
ภาษาพดู – ภาษาเขยี น แอบ (abnormal) – ผิดปกต,ิ กอบ (copy) – สําเนาตน ฉบับ,
เวอ ร (over) – เกนิ ควร, กนุ ซอื (ภาษาจนี ) – ทป่ี รึกษา, บวย (ภาษาจีน) – สดุ ทาย เปนตน

ความแตกตางระหวางภาษาพูด และภาษาเขียน
การจะตดั สนิ วาคําใดเปนภาษาพูด คาํ ใดเปนภาษาเขียนนัน้ เปน เร่อื งยากมาก ทงั้ น้ี
เพราะขน้ึ อยูก บั กาลเทศะ และบคุ คลทีจ่ ะสอื่ สาร และใชค ํานน้ั ๆ และบางคําเปนคํากลาง ๆ ใชได
ทง้ั ภาษาพูด และภาษาเขยี น ความแตกตา งระหวา งภาษาพดู และภาษาเขยี นพอสรุปไดด งั นี้
1. คําบางคําจะใชเฉพาะในภาษาพูดเทานั้น ภาษาเขียนจะไมใชเลย เชน แย เยอะแยะ
โอโ ฮ จบไปเลย เปนตน
2. ภาษาเขียนจะไมใชสํานวนเปรียบเทียบ หรือคําแสลงที่ยังไมเปนที่ยอมรับในภาษา
เชน คาํ วา โดดรม ชกั ดาบ และพลิกล็อค เปนตน
3. ภาษาเขียนจะเรียบเรียงถอยคําใหสละสลวยชัดเจนไมซํ้าคํา ซ้ําความโดยไมจําเปน
สว นภาษาพูด อาจจะมีการซํ้าคํา และซ้ําความได เชน การพูดกลับไปกลับมา เปนยํ้าคําเพื่อเนน
ขอความนน้ั ๆ
4. ภาษาเขียน ผเู ขยี นไมม โี อกาสเปล่ียนแปลงแกไขไดเ มอ่ื เขียนเสร็จเรยี บรอ ยแลว
แตภ าษาพดู ผูพดู มโี อกาสชี้แจงแกไขไดใ นตอนทา ย

73

5. การใชคาํ ในภาษาเขียน ใชคํามาตรฐาน หรือภาษาแบบแผน ซ่ึงนิยมใชเฉพาะราชการ
และขอ เขียนท่ีเปน วิชาการมากกวาภาษาพดู เชน
ภาษาเขียน – ภาษาพูด สุนัข – หมา, กระบือ – ควาย, แพทย – หมอ, ภาพยนตร –
หนัง, ถึงแกก รรม – ตาย, ปวดศีรษะ – ปวดหวั , เงนิ – ตงั ค เปน ตน

6. ภาษาพูดมักจะออกเสียงไมตรงกับภาษาเขียน คือ เขียนอยางหนึ่งแตเวลาออกเสียง
จะเพ้ียนเสียงไป และสวนมากจะเปน เสยี งสระ เชน
ภาษาเขียน – ภาษาพูด หรอื – เหรอ, เรอ ะ, แมลงวนั – แมงวนั เปน ตน

7. ภาษาพดู สามารถแสดงอารมณข องผูพดู ไดด กี วาภาษาเขียน เพราะภาษาพูดมีการเนน
เสียงสนั้ ยาว สูงต่ํา ไดต ามความตองการ เชน
ภาษาเขยี น – ภาษาพดู ตาย – ตาย, ใช – ชา ย, ไป – ไป เปน ตน

8. ภาษาพูด นิยมใชคําซํ้า และคําซอน บางชนิดชวยเนนความหมายของคําใหชัดเจน
ย่งิ ขึน้ เชน คําซํ้าดด๊ี ,ี อา นเอนิ่ , อาหงอาหาร, และคําซอน เชน คํามิดหมี, ทองหยอง, เดินเหิน
เปนตน

9. ภาษาพูดนิยมใชคําชวยพูด หรือคําลงทาย เพื่อใหการพูดสุภาพ และไพเราะย่ิงข้ึน
เชน น่งั น่งิ ๆ ซจิ ะ, จะไปไหนคะ, ไปตลาดคะ เปน ตน

เรือ่ งท่ี 6 การใชสาํ นวน สภุ าษิต คาํ พังเพย

คนไทยนิยมใชภาษาถอยคําสํานวนท่ีสละสลวย ไพเราะ เสนาะหู และสะดวกแกการ
ออกเสียง ลักษณะนิสัยคนไทยเปนคนเจาบทเจากลอน เวลาพูดหรือเขียนจึงนิยมใชถอยคํา
สํานวนปนอยูเสมอ คําสํานวนตาง ๆ เหลาน้ีชวยใหการสื่อสารมีความหมายชัดเจน ไดความ
ไพเราะ ถายทอดอารมณความรูสึกไดดี บางคร้ังใชเปนการส่ือความหมายเพ่ือเปรียบเปรยได
อยางคมคายลึกซ้ึง เหมาะสมกับวัฒนธรรมความเปนอยูของคนไทย ซ่ึงแสดงถึงอัธยาศัยท่ีดีตอ
คนอ่ืนเปน พืน้ ฐาน

ประเภทของถอยคาํ สํานวน
1. ถอยคําสํานวน เปนสํานวนคําที่เกิดจากการผสมคําแลวเกิดเปนคําใหม เชน คําผสม
คําซอ น หรอื คําทเ่ี กดิ จากการผสมคําหลายคาํ ผสมกนั เปนลกั ษณะสัมผัส คลองจอง มีความหมาย
ไมแ ปลตรงตามรูปศัพท แตม คี วามหมายในเชิงอุปไมย เชน

74

ไกออ น หมายถงึ คนท่ียังไมช ํานาญในชัน้ เชงิ

กิง่ ทองใบหยก หมายถึง ความเหมาะสมของคูก ันนัน้ มีมาก

เกลือจิ้มเกลอื หมายถึง มีความดุรา ยเขา หากนั แกเ ผด็ กนั

แกวง เทา หาเสยี้ น หมายถงึ การหาเรื่องเดือดรอน

ขิงก็ราขา ก็แรง หมายถึง ตา งฝายกร็ า ยเขา หากนั

แขวนนวม หมายถงึ เลกิ การกระทาํ ท่ีเคยทํามากอน

ควํา่ บาตร หมายถงึ การบอกปฏิเสธไมคบคาสมาคมดว ย

คมในฝก หมายถงึ มีความฉลาดรอบรแู ตย ังไมแสดงออก

เม่อื ไมถงึ เวลา

งามหนา หมายถงึ นาขายหนา

งกู ินหาง หมายถึง เกี่ยวโยงกันเปน ทอดๆ

จนตรอก หมายถึง หมดหนทางที่จะหนไี ด

จระเขข วางคลอง หมายถงึ คอยกีดกนั ไมใหค นอืน่ ทําอะไรไดสะดวก

ชกั หนาไมถ ึงหลัง หมายถงึ รายไดไ มพอจบั จา ย

ชบุ มือเปบ หมายถึง ฉวยผลประโยชนจากแรงงานคนอื่น

หญา ปากคอก หมายถึง เรื่องงา ยๆ คิดไมถ ึง

2. คาํ พังเพย หมายถงึ ถอยคําทก่ี ลา วข้ึนมาลอย ๆ เปน กลาง ๆ มีความหมายเปนคติสอนใจ

สามารถนาํ ไปตคี วามแลว นาํ ไปใชพูด หรอื เขียนใหเหมาะสมกบั เรอ่ื งที่เราตองการสื่อสารความหมายได

มลี กั ษณะคลายคลึงกบั สภุ าษติ มาก อาจเปน คํากลาวติ ชม หรอื แสดงความคิดเหน็ เชน

รําไมดโี ทษปโทษกลอง หมายถึง คนท่ที าํ อะไรผิดแลวมกั กลา วโทษสงิ่ อนื่

ขชี่ า งจับต๊ักแตน หมายถงึ การลงทนุ มากเพือ่ ทาํ งานท่ไี ดผลเล็กนอ ย

ชี้โพรงใหกระรอก หมายถึง การแนะนําใหคนอื่นทาํ ในทางไมด ี

เสยี นอ ยเสียยาก หมายถงึ การไมรูวา สงิ่ ไหนจาํ เปนหรือไมจาํ เปน

เสยี มากเสยี งาย ใชจา ยไมเ หมาะสม

คําพังเพยเหลาน้ียังไมเปนสุภาษิตก็เพราะวา การกลาวน้ันยังไมมีขอยุติวาเปนหลักความจริง

ทแี่ นน อน ยงั ไมไ ดเปนคําสอนทแี่ ทจริง

3. สภุ าษติ หมายถึง คาํ กลาวดี คําพูดที่ถือเปน คติ เพือ่ อบรมสั่งสอนใหทําความดี

ละเวน ความชัว่ สุภาษิตสว นใหญม กั เกิดจากหลักธรรมคาํ สอน นทิ านชาดก เหตกุ ารณ หรือ

คําสั่งสอนของบคุ คลสําคญั ซ่ึงเปน ทเ่ี คารพนบั ถอื เล่ือมใสของประชาชน ตัวอยางเชน

75

ตนแลเปนทพ่ี ่งึ แหง ตน ทาํ ดีไดด ีทําชั่วไดชวั่

ใจเปนนายกายเปน บาว ที่ใดมรี ักทน่ี ัน่ เปน ทกุ ข

หวา นพชื เชน ไรยอมไดผ ลเชน นนั้ ความพยายามอยทู ่ีไหนความสําเรจ็ อยทู ่ีน่นั

ฯลฯ

ตวั อยา งการนาํ คําพงั เพยไปใชในความหมายเปรียบเทยี บ
เมื่อกอ นนีด้ ไู มคอ ยสวย เดีย๋ วนี้แตง ตวั สวยมากนี่แหละ ไกงามเพราะขน คนงานเพราะแตง
เจามันฐานะตํ่าตอยจะไปรักลูกสาวคนรวยไดยังไง ตักน้ําใสกะโหลกชะโงกดูเงา ตนเอง
เสียบา ง
เราอยาไปทาํ อะไรแขง กบั เขาเลย เขากับเราไมเหมอื นกัน อยาเห็นชา งขข้ี ตี้ ามชาง
แหม...ฉันวาฉันหนีจากเพ่ือนเกาท่ีเลวแลวมาเจอเพ่ือนใหมก็พอ ๆ กัน มันเขาตํารา หนีเสือ
ปะจระเข
เขาชอบถวงความเจริญของหมูคณะอยูเรื่อย แถมยังขัดขวางคนอ่ืนอีกน่ีแหละ คนมือ
ไมพาย เอาเทาราน้ํา
4 อุปมาอุปไมย หมายถึง ถอยคําที่เปนสํานวนพวกหนึ่ง กลาวทํานองเปรียบเทียบ
ใหเห็นจริงเขาใจแจมแจงชัดเจน และสละสลวยนาฟงมากขึ้น การพูดหรือการเขียนนิยมหาคํา
อุปมาอุปไมยมาเติมใหไดความชัดเจนเกิดภาพพจน เขาใจงาย เชน คนดุ หากตองการให
ความหมายชัดเจน นาฟง และเกิดภาพพจนชัดเจนก็ตองอุปมาอุปไมยวา “ดุ เหมือน เสือ”
ขรุขระมาก การสื่อความยงั ไมชดั เจนไมเ หน็ ภาพ ตองอุปมาอุปไมยวา “ขรขุ ระเหมือนผวิ มะกรดู ”
หรอื “ขรุขระเหมอื นผิวพระจนั ทร” กจ็ ะทาํ ใหเขาใจความหมายในรูปธรรมชัดเจนมากยิ่งขึ้น
ในการเขียนบทรอยแกวหรือรอยกรองก็ตาม เราไมอาจเขียนใหละเอียดลึกซึ้ง เพื่อสื่อ
ความไดแจมแจงเทากับการพูดบรรยายดวยตนเองได ก็จําเปนตองใชอุปมาเพื่อเปรียบเทียบให
ผูรับสารจากเราไดรับรูความจริง ความรูสึก โดยการใชคําอุปมาเปรียบเทียบ ในการแตงคํา
ประพันธก็นิยมใชอุปมากันมากเพราะคําอุปมาอุปไมยจะชวยตกแตงถอยคําสํานวนการเขียนให
ไพเราะนาอาน กนิ ใจ ประทบั ใจมากขน้ึ สงั เกตการใชอปุ มาอปุ ไมยเปรียบเทยี บในตวั อยางตอ ไปนี้
ทานจะไปทัพคร้ังน้ี อยาเพ่ิงประมาทดูแคลนเลาป ดวยเลาปไดขงเบงมาไวเปนที่ปรึกษา
อปุ มา เหมือนเสืออันคะนองอยใู นปา ใหญ ทา นเรง ระวงั ตัวจงดี

ตัวอยางอุปมาทค่ี วรรูจกั กรอบเหมอื นขาวเกรียบ
แข็งเหมอื นเพชร กลวั เหมือนหนกู ลัวแมว
กลมเหมอื นมะนาว

76

กนิ เหมือนหมู คดเคยี้ วเหมือนเขาวงกต
แกมแดงเหมอื นตําลึงสกุ งา ยเหมือนปอกกลวยเขา ปาก
ขมเหมือนบอระเพด็ โงเ หมือนควาย
ขาวเหมือนสาํ ลี ใจเสาะเหมอื นปอกกลวยเขา ปาก
เขียวเหมอื นพระอินทร เบาเหมอื นปุยนนุ
งงเปนไกต าแตก พดู ไมอ อกเหมือนนํ้าทวมปาก
เงยี บเหมือนปา ชา รกเหมอื นรังหนู

กจิ กรรมทายบทที่ 5 หลกั การใชภาษา (10 คะแนน)
ใหผ ูเ รียนเขยี นคําตาง ๆ ตามท่กี ําหนด พรอ มใหความหมายที่ถกู ตองอยา งละ 5 คํา
- คําราชาศัพท
- สาํ นวน
- สภุ าษติ
- คาํ พงั เพย
- คาํ สภุ าพ

77

บทที่ 6
วรรณคดี และวรรณกรรม

เรื่องท่ี 1 ความหมายวรรณคดี และวรรณกรรม

วรรณคดี หมายถึง วรรณกรรมหรือหนังสอื ทไ่ี ดร บั การยกยอ งวา แตงดี กลา วคือ มีลักษณะ
เดน ในการใชถอยคํา ภาษา และเดนในการประพนั ธ ใหคุณคาทางอารมณและความรูสึกแกผูอาน
โดยแบง ไดเปน 3 ลักษณะ คอื

1. มเี นอื้ หาดี มปี ระโยชน และเปนสุภาษิต
2. มศี ลิ ปะการแตง ทีย่ อดเยย่ี มทง้ั ดา นศิลปะการใชคํา โวหาร และถูกตองตาม
หลกั ไวยากรณ
3. เปนหนงั สอื ท่ไี ดร บั ความนยิ มและสืบทอดกนั มายาวนานกวา 100 ป
คณุ คา ของวรรณคดี มี 2 ประการ คอื
1. คุณคาทางสุนทรียภาพหรือความงาม เชน ศิลปะของการประพันธท้ังการบรรยาย
การเปรียบเทียบการเลือกสรรถอยคําใหมีความเหมาะสม กระทบอารมณผูอาน มีสัมผัสใหเกิด
ความไพเราะ เปนตน
2. คุณคาทางสารประโยชน เปนคุณคาทางสติปญญาและสังคม วรรณคดีจะเขียนตาม
ความเปนจริงของชีวิตใหคติสอนใจแกผูอาน สอดแทรกสภาพของสังคม วัฒนธรรมประเพณี
ทําใหผ อู านมีโลกทศั นก วา งขน้ึ
วรรณกรรม หมายถึง งานหนังสือ งานนิพนธที่ทําขึ้นทุกชนิด เชน หนังสือ จุลสาร ส่ือเขียน
สิง่ พมิ พ ปาฐกถา เทศนา คําปราศรยั สนุ ทรพจน สงิ่ บันทกึ เสยี ง ภาพ

ประเภทของวรรณกรรม แบงตามเนือ้ หา 4 ประเภท
1. ประเภทรอยแกว คือ วรรณกรรมที่ไมมีลักษณะบังคับ ไมบังคับจํานวนคํา สัมผัส

หรือเสียงหนักเบา วรรณกรรมที่แตงดวยรอยแกว ไดแก นิทาน นิยาย นวนิยาย เร่ืองสั้น สารคดี
บทความ ขา ว

2. ประเภทรอ ยกรอง คือ วรรณกรรมที่มีลักษณะบังคับในการแตง ซึ่งเรียกวาฉันทลักษณ
เชน โคลง ฉนั ท กาพย กลอน ราย ลิลิต วรรณกรรมประเภทรอยกรอง ไดแก บทละคร นวนิยาย
บทพรรณนา บทสดุดี

78

3. สารคดี เปนหนังสือที่แตงขึ้นเพ่ือใหความรู ความคิด ประสบการณแกผูอาน จะเปน
รูปแบบรอ ยแกวหรือรอยกรองก็ได เชน สารคดีทองเท่ียว ชีวประวัติ บันทึกจดหมายเหตุ หนังสือ
คตธิ รรม บทความ

4. บันเทิงคดี คือ วรรณกรรมที่แตงข้ึน เพ่อื มุงใหความเพลิดเพลินสนุกสนาน เชน เร่ืองส้ัน
นทิ าน นวนยิ าย บทละครพดู

เรื่องท่ี 2 วรรณกรรมปจจุบนั

วรรณกรรมปจจุบัน หมายถึง วรรณกรรมที่มีลักษณะตาง ๆ เปล่ียนแปลงไปจากเดิม
เพราะรับอิทธิพลหรือแนวคิดของชาวตะวันตก เปนวรรณกรรมท่ีไมเนนวรรณศิลปทางภาษา
มากนัก ไมเนนในเรื่องของการใชภาษา แตเนนในเรื่องของการส่ือแนวคิด ส่ือขอคิดแกผูอาน
มากกวา ไดแก

วรรณกรรมประเภทรอ ยแกว ในปจจุบันจะอยูในรูปของบันเทิงคดี เชน เร่ืองส้ัน นวนิยาย
นิทาน บทละคร สารคดี

วรรณกรรมประเภทรอยกรอง ในปจจุบันเปนวรรณกรรมที่แตกตางจากเดิมคือวรรณกรรม
ท่ีไมเนนวรรณศิลปทางภาษามากนัก ไมเนนในเร่ืองการใชภาษาแตเนนไปในเรื่องของการส่ือ
แนวคดิ ส่ือขอคดิ แกผ ูอานมากกวา

ลักษณะวรรณกรรมปจจุบนั
วรรณกรรมปจ จบุ ัน มีลักษณะดงั นี้
1. รูปแบบ วรรณกรรมปจจุบันมีรูปแบบการแตงขยายตัวมากขึ้นกวาวรรณกรรมในอดีต
เชน สารคดี นวนิยายและเร่ืองส้ัน บทละคร บทรอยกรองซึ่งใชถอยคํางาย ๆ ไมเครงครัดดาน
ฉันทลกั ษณ
2. เนื้อหา ซ่ึงตางจากวรรณกรรมในอดีตที่ไมมุงเนนศิลปะการแตง โดยเสนออารมณของ
คนดูคนอานดวยภาพของจริง ส่ิงที่ใกลตัว สิ่งท่ีพบเห็นไดจริง จะเนนเร่ืองการเสนอขอคิด หรือ
ความคิดเหน็
3. แนวคิดหรือปรัชญาของเร่ือง วรรณกรรมปจจุบันโดยเฉพาะนวนิยาย เรื่องสั้นมีกลวิธี
การนําเสนอเรือ่ งใหน า ติดตามอยางมากมาย ตงั้ แตก ารเปดเร่ือง ปด เร่ืองใหนา สนใจและประทับใจ

79

เร่ืองท่ี 3 วรรณกรรมทอ งถิน่

วรรณกรรมทองถ่ิน หมายถึง เร่ืองราวของชาวบานท่ีเลาสืบตอกันมาหลายชั่วอายุคน
ทง้ั การพูดและการเขยี นในรูปของคติ ความเชื่อ และประเพณี การแสดงออกในการใชถอยคําที่มี
หลากหลายรูปแบบ เชน นิทานพื้นบาน เพลงกลอมเด็ก ปริศนาคําทาย ภาษิต คําคม บทเทศน
และคํากลาวในพธิ กี รรมตา ง ๆ

ลักษณะของวรรณกรรมทอ งถ่ิน
1. วรรณกรรมทองถ่ิน โดยทั่วไปมีวัดเปนศูนยกลางเผยแพรกวีผูประพันธ สวนมาก คือ
พระภกิ ษุ และชาวบาน
2. ภาษาที่ใชเปนภาษาถ่ิน ใชถอยคําสํานวนที่เรียบงาย ชาวบานทั่วไปรูเรื่องและใช
ฉันทลกั ษณทนี่ ิยมในทอ งถน่ิ น้ันเปน สาํ คญั
3. เน้ือเรื่องสวนใหญเปนเร่ืองจักร ๆ วงศ ๆ มุงความบันเทิงและสอดแทรกคติธรรมทาง
พทุ ธศาสนา
4. ยึดคานิยมและปรัชญาพุทธศาสนา เชน กฎแหงกรรม หรือธรรมะยอมชนะอธรรม
เปน ตน

ประเภทวรรณกรรมทองถ่ิน
วรรณกรรมทองถ่นิ แบง ไดเ ปน 2 ประเภทคอื
1. ประเภทมุขปาฐะ เปนวรรณกรรมที่ไมไดเขียนเปนลายลักษณอักษรเปนวรรณกรรม
ปากเปลา ถายทอดโดยการบอกหรือการเลาหรือการรอง ไดแก บทกลอมเด็ก นิทานพื้นบาน
ปริศนาคําทาย ภาษิต
2. ประเภทเขียนเปนลายลักษณอักษร ไดแก นิทาน คํากลอน บันทึกทางประวัติศาสตร
ในทองถ่ิน และตําราความรูต าง ๆ

คณุ คา ของวรรณกรรมทองถน่ิ
1. คณุ คา ตอการอธบิ าย ความเปนมาของชมุ ชนและเผาพนั ธุ
2. สะทอ นใหเห็นโลกทัศนแ ละคานยิ มตา ง ๆ ของแตล ะทองถิ่นโดยผา นทางวรรณกรรม
3. เปน เครื่องมอื อบรมสั่งสอนจริยธรรมของคนในสังคมสามารถนําไปประยุกตใชในสังคม
ปจจบุ นั ได
4. เปนแหลงบันทึกขอมูลเกี่ยวกับวัฒนธรรมประเพณี และการดําเนินชีวิตของคนใน
ทอ งถ่ิน

80

เรื่องท่ี 4 หลกั การและแนวทางการพิจารณาวรรณคดี

การพิจารณาวรรณคดี คอื การแสดงขอคดิ เหน็ เกยี่ วกับวรรณคดเี ลมใดเลมหนึ่งอยางส้ัน ๆ
โดยมีเจตนาจะแนะนําวรรณคดีน้ันใหผูอานรูจักวามีเนื้อเร่ืองอยางไร มีประโยชนมีคุณคาอยางไร
ผูพจิ ารณามีความคิดเหน็ อยา งไรตอวรรณคดีเรอ่ื งน้ัน ๆ ชอบหรือไมชอบ เพราะเหตุใด มีลักษณะ
การวิจารณว รรณกรรม

หลักการพจิ ารณาวรรณคดี
1. แยกองคป ระกอบของหนังสอื หรอื วรรณคดีทีจ่ ะวิจารณใหไ ด
2. ทาํ ความเขาใจองคประกอบท่แี ยกออกมาใหแจมแจงชัดเจน
3. พิจารณาหรือวเิ คราะหหนังสอื หรือวรรณคดีตามหวั ขอตอ ไปน้ี

3.1 ประวัตคิ วามเปน มาและประวัตผิ ูแตง
3.2 ลกั ษณะการประพนั ธ
3.3 เร่ืองยอ
3.4 การวิเคราะหเร่ือง
3.5 แนวคิดและจดุ มงุ หมายในการแตง
3.6 คณุ คา ดานตา ง ๆ
การพนิ ิจคณุ คา วรรณคดีและวรรณกรรมมี 4 ประเด็นดงั น้ี
1. คุณคาดานวรรณศิลป คือ ความไพเราะของบทประพันธ ซ่ึงอาจจะเกิดจากรสของคํา
ท่ีผแู ตง เลือกใชและรสความไพเราะที่ใหค วามหมายกระทบใจผูอาน
2. คุณคาดานเน้ือหา คือ การใหความรูสึกในดานตาง ๆ ใหคุณคาทางปญญาและความคิด
แกผูอาน
3. คุณคาดานสังคม วรรณคดีและวรรณกรรมสะทอนใหเห็นภาพของสังคมในอดีตและ
วรรณกรรมท่ีดีสามารถจรรโลงสังคมไดอ กี ดวย
4. การนําไปประยุกตใชในชีวิตประจําวัน เพ่ือใหผูอานไดประจักษในคุณคาของชีวิตได
ความคิดและประสบการณจากเร่ืองท่ีอาน และนําไปใชในการดําเนินชีวิต นําไปเปนแนวปฏิบัติ
หรอื แกปญ หารอบ ๆ ตวั

แนวทางในการพนิ จิ วรรณคดแี ละวรรณกรรม
การพินิจวรรณคดีและวรรณกรรมมีแนวใหปฏิบัติอยางกวาง ๆ เพื่อใหครอบคลุมงานเขียน
ทกุ ชนดิ ซ่ึงผูพินิจจะตองดูวาจะพินิจหนังสือชนิดใด มีลักษณะเฉพาะอยางไร ซึ่งจะมีแนวในการ
พนิ จิ ทจี่ ะตองประยกุ ตห รอื ปรับใชใหเหมาะสมกบั งานเขียนนั้น ๆ

81

หลักเกณฑก วา ง ๆ ในการพินิจวรรณคดแี ละวรรณกรรม มีดังนี้
1. ความเปนมาหรือประวตั ขิ องหนังสือและผแู ตง เพ่ือชวยใหวเิ คราะหใ นสวนอ่ืน ๆ ไดด ีขน้ึ
2. ลกั ษณะคาํ ประพันธ
3. เร่อื งยอ
4. เน้ือเรื่อง ใหวิเคราะหเรื่องตามหัวขอตามลําดับ โดยบางหัวขออาจจะมีหรือไมมีก็ได
ตามความจําเปน เชน โครงเรื่อง ตัวละคร ฉาก วิธีการแตง ลักษณะการเดินเรื่อง การใชถอยคํา
สาํ นวนในเรื่อง การแตง วิธีคิดทสี่ รางสรรค ทัศนะหรือมุมมองของผูเขยี น เปน ตน
5. แนวคดิ จดุ มุงหมาย เจตนาของผูเขียนท่ีฝากไวในเร่ืองซ่งึ จะตองวเิ คราะหอ อกมา
6. คุณคาของวรรณคดีและวรรณกรรม ซ่ึงผูพินิจจะตองไปแยกแยะหัวขอยอยให
สอดคลอ งกบั ลักษณะหนงั สอื ทจี่ ะพินิจนนั้ ๆ ตามความเหมาะสมตอไป

การอา นวรรณคดเี พอ่ื พจิ ารณาคณุ คาดานวรรณศิลป
วรรณศิลป มีความหมายตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 วา ศิลปะ
ในการแตงหนงั สอื ศิลปะทางวรรณกรรม วรรณกรรมท่ีถึงข้ึนวรรณคดี หนังสือท่ีไดรับการยกยอง
วา แตงดี
จากความหมายนี้ การพิจารณาคุณคาดานวรรณศิลปตองศึกษาต้ังแตการเลือกชนิดคํา
ประพนั ธใหเ หมาะสมกบั ประเภทงานเขียน ถูกตองตรงความหมาย เหมาะกับบุคคลหรือตัวละคร
ในเรอื่ งและรสวรรณคดี การรูจักตกแตงถอยคําใหไพเราะสละสลวยอันเปนลักษณะเฉพาะภาษากวี
และทาํ ใหผ อู า นเกดิ ความสะเทอื นอารมณ
ภาษากวเี พ่อื สรางความงดงามไพเราะแกบทรอ ยแกวรอ ยกรองนน้ั มหี ลักสําคัญท่ีเกี่ยวของ
กนั 3 ดาน ดังนี้
1. การสรรคาํ
2. การเรยี บเรียงคํา
3. การใชโวหาร
การสรรคํา คือ การเลือกใชคําใหส่ือความคิด ความเขาใจ ความรูสึกและอารมณไดอยาง
งดงามโดยคาํ นึงถึงความงามดา นเสียง โวหาร และรปู แบบคําประพันธ การสรรคาํ ทําไดด ังนี้
การเลือกคําใหเ หมาะแกเ น้ือเรอื่ งและฐานะของบุคคลในเร่อื ง
การใชค าํ ใหถกู ตอ งตรงตามความหมาย
การเลอื กใชค ําพอ งเสียง คาํ ซ้าํ
การเลือกใชคําโดยคํานงึ ถงึ เสียงสัมผัส

82

การเลือกใชค ําเลยี นเสียงธรรมชาติ
การเลือกใชค ําไวพจนไดถกู ตองตรงตามความหมาย
การเรียบเรียงคํา คือ การจัดวางคําท่ีเลือกสรรแลวใหมาเรียงรอยกันอยางตอเน่ืองตาม
จงั หวะ ตามโครงสรางภาษาหรือตามฉนั ทลกั ษณ ซึ่งมหี ลายวิธี เชน
จัดลาํ ดบั ความคดิ หรือถอยคําจากสิง่ สําคัญจากนอยไปหามาก จนถงึ สง่ิ สําคัญสูงสดุ
จัดลําดับความคิดหรือถอยคําจากสิ่งสําคัญนอยไปหามาก แตกลับหักมุมความคิดผูอาน
เมื่อถงึ จุดสุด
จดั ลําดบั คําใหเปน คําถามแตไ มต องการคําตอบหรอื มคี าํ ตอบอยใู นตัวคาํ ถามแลว
เรียงถอยคาํ เพอื่ ใหผอู า นแปลความหมายไปในทางตรงขามเพ่ือเจตนาเยาะเยย ถากถาง
เรยี งคําวลี ประโยคท่มี คี วามสาํ คญั เทา ๆ กนั เคียงขนานกันไป
การใชโวหาร คือ การใชถอยคําเพื่อใหผูอานเกิดจินตภาพเรียกวา “ภาพพจน” ซ่ึงมี
หลายวิธที ี่ควรรจู ัก ไดแ ก
อุปมา คือ การเปรียบเทียบส่ิงหนึ่งวาเหมือนกับสิ่งหนึ่ง โดยมีคําเปรียบปรากฏอยูดวย
คาํ เปรียบเทียบเหลาน้ไี ดแก เหมือน ดุจ เลห เฉก ดงั กล เพียง ราว ปูน
อุปลักษณ คือ การเนนความหมายวา สิ่งหน่ึงเหมือนกับสิ่งหนึ่งมากจนเหมือนกับเปน
ส่ิงเดียวกันโดยใชคาํ วา เปน กบั คือ เชน “แมเปน โสมสองหลา” สจุ รติ คือเกราะบังศาสตรพ อ ง”

การพิจารณาวรรณคดีดานสังคม
สังคม คือ ชนชาติและชุมชนที่อยูรวมกันภายใตการปกครองในกรอบวัฒนธรรมเดียวกัน
วรรณคดีเปนเหมือนกระจกเงาท่ีสะทอนใหผูอานสามารถมองเห็นชีวิตความเปนอยู คานิยมและ
จริยธรรมของคนในสังคมท่ีวรรณคดีไดสะทอนภาพไวทําใหเขาใจชีวิต เห็นใจความทุกขยากของ
เพือ่ นมนษุ ยด ว ยกันชัดเจนข้นึ
ดงั น้นั การพิจารณาวรรณคดีดานสงั คมจะตองมีเน้อื หา ภูมปิ ญญาท่ีเก่ียวกับวัฒนธรรมหรือ
จริยธรรมของสงั คมใหมสี วนกระตุนจติ ใจของผอู านใหเ ขามามสี ว นชว ยเหลือในการจรรโลงโลกหรือ
พฒั นาสงั คมไทยรวมกัน โดยพจิ ารณาตามหวั ขอดงั นี้
1. การแสดงออกถงึ ภมู ปิ ญ ญาและวฒั นธรรมของชาติ
2. สะทอ นภาพความเปนอยู ความเช่อื คานิยมในสังคม
3. ไดค วามรู ความบนั เทงิ เพลดิ เพลินอารมณไปพรอมกัน
4. เน้ือเรื่องและสาระใหแงคิดท้ังคุณธรรมและจริยธรรมในดานการจรรโลงสังคม ยกระดับ
จติ ใจเห็นแบบอยางการกระทาํ ของตัวละครทงั้ ขอดีและขอควรแกไข

83

จากการพิจารณาตามหัวขอขางตนนี้แลว การพิจารณาคุณคาวรรณคดีดานสังคมให
พิจารณาโดยแบงออกได 2 ลกั ษณะใหญ ๆ ดังนี้

ดานนามธรรม ไดแก ความดี ความช่ัว คานิยม จรยิ ธรรมของคนในสังคม ฯลฯ
ดา นรปู ธรรม ไดแ ก สภาพความเปน อยู วถิ ชี วี ิต การแตงกายและการกอ สรา งทางวัตถุ ฯลฯ

เรอื่ งท่ี 5 เพลงพ้ืนบา น เพลงกลอ มเด็ก

ความหมายของเพลงพ้ืนบาน
เพลงพ้ืนบาน คือ บทเพลงท่ีเกิดจากคนในทองถ่ินตาง ๆ คิดรูปแบบการรอง การเลน
เปนบทเพลงที่มีทวงทํานอง ภาษาเรียบงาย ไมซับซอน มุงความสนุกสนานรื่นเริง ใชเลนกันใน
โอกาสตา ง ๆ เชน สงกรานต ตรษุ จีน ลอยกระทง การเกยี่ วขา ว นวดขา ว

ลกั ษณะของเพลงพน้ื บา น
เพลงพน้ื บานจะมีลกั ษณะเดน ๆ ดงั นี้
1. สํานวนภาษาใชธรรมดาพ้ืน ๆ ไมมีบาลี สันสกฤตปน ฟงเขาใจงาย ถอยคําคมคาย
อยูในตัวทําใหเ กิดความสนุกสนาน
2. มีความสนุกสนานเพลิดเพลิน มีความคมคายในการใชภาษากระทบกระเทียบเปรียบ
เปรยชวนใหคดิ จากประสบการณทีพ่ บเห็นในวถิ ีชีวติ ทอ งถนิ่
3. มีภาษาถ่ินปะปนอยูทาํ ใหส ะทอ นใหเ ห็นถงึ วิถกี ารดาํ เนนิ ชวี ติ ประเพณีความเชอื่
4. มลี ักษณะภาษาตอ งคลอ งจองกัน เชน เพลงลามะลิลา ไปเอย ไป
5. มักจะมีคาํ รองซํ้า เชน เพลงพวงมาลัย เพลงฉอ ย เปน ตน

ประเภทของเพลงพ้ืนบา น แบงตามการเลน ได 2 ประเภทคอื
1. เพลงเดก็ จําแนกได 4 ประเภทคือ

1.1 เพลงรอ งเลน เชน โยกเยกเอย
1.2 เพลงหยอกเลน เชน ผมจุก ผมมา
1.3 เพลงขู ปลอบ เชน แมใครมา น้ําตาใครไหล
1.4 เพลงประกอบการเลน เชน จํา้ จ้ีมะเขอื เปาะ

84

2. เพลงผูใหญ
2.1 เพลงกลอ มเด็ก
2.2 เพลงปฏพิ ากย เชน เพลงฉอ ย เพลงรําวง
2.3 เพลงประกอบการเลน เชน รําโทน เขา ผี
2.4 เพลงประกอบพิธี เชน ทําขวญั นาค
2.5 เพลงเกีย่ วกบั อาชีพ เชน เตนกาํ รําเคียว
2.6 เพลงแขง ขัน

คณุ คา ของเพลงพื้นบา น
เพลงพื้นบานมีคุณคาอยางมากท่ีสําคัญคือใหความบันเทิง สนุกสนาน มีน้ําใจ สามัคคี
ในการทาํ งานชว ยเหลือกนั สะทอ นวฒั นธรรม ประเพณี วิถีชีวิต การแตง กาย

เพลงกลอ มเด็ก
เพลงกลอมเด็ก คอื เพลงท่ีรอ งเพ่อื กลอมเดก็ นอย ๆ เกิดความเพลิดเพลินและอบอุนใจจะ
ไดห ลับงา ยและหลับสบายเปนเพลงท่มี เี นือ้ ความสน้ั ๆ รองงาย ชาวบานในอดตี รองกนั ไดเนื่องจาก
ไดยินไดฟงมาตง้ั แตเกดิ คือ ไดฟ ง พอ แมรอ งกลอ มตนเอง นอง หลาน ฯลฯ โดยมีจุดประสงคเ พอ่ื
1. เพลงกลอ มเด็กมหี นาทกี่ ลอมใหเดก็ หลบั โดยตรง ดังน้นั จงึ เปนเพลงทม่ี ที ํานองฟง สบาย
แสดงความรกั ใครหวงใยของผใู หญท ม่ี ตี อ เด็ก
2. เพลงกลอมเดก็ มีหนาทแ่ี อบแฝงหลายประการ การสอนภาษาเพื่อใหเด็กออกเสียงตาง
ๆ ไดโ ดยการหดั เลียนเสยี ง และออกเสยี งตาง ๆ ไดเร็วขึ้น
เพลงกลอมเดก็ เปน วัฒนธรรมทองถิ่นอยางหน่ึงท่ีสะทอนใหเห็นความเชื่อคานิยมของคน
ในทอ งถิน่ ตาง ๆ คนทกุ ชาติทกุ ภาษาในโลกมีบทเพลงกลอมเด็กดวยกันท้ังน้ัน สันนิษฐานวาเพลง
กลอมเดก็ มีววิ ฒั นาการจากการเลา นทิ านใหเด็กฟงกอนนอน ดังน้ัน เพลงกลอมเด็กบางเพลงจึงมี
ลักษณะเน้ือเรื่องที่เปนเร่ืองเปนราว เชน จันทโครพ ไชยเชษฐ พระรถเสน เปนตน การท่ีตองมี
เพลงกลอมเดก็ กเ็ พ่อื ใหเด็กเกิดความเพลดิ เพลิน หลบั งาย เกดิ ความอบอุนใจ

ลักษณะของเพลงกลอ มเดก็
ลักษณะกลอนของเพลงกลอมเด็กจะเปนกลอนชาวบาน ไมมีแบบแผนแนนอน เพียงแตมี
สัมผัสคลองจองกันบาง ถอยคําที่ใชในบางคร้ังอาจไมมีความหมายเน้ือเรื่องเก่ียวกับธรรมชาติ
สิ่งแวดลอ มเร่ืองราวตาง ๆ ท่ีเก่ียวกับชีวิต ความเปนอยู สะทอนใหเห็นความรักความหวงใยของ
แมท ี่มีตอลกู ส่งั สอน เสียดสีสังคม เปนตน สามารถแยกเปนขอ ๆ ไดด ังนี้

85

เปน บทรอยกรองสั้น ๆ มคี ําคลอ งจองตอเน่ืองกัน
มฉี ันทลักษณไมแ นนอน
ใชคํางาย ๆ สัน้ หรือยาวกไ็ ด
มจี งั หวะในการรองและทํานองทีเ่ รียบงา ย สนุกสนานจดจําไดง าย

กิจกรรมทา ยบทที่ 6 การอานวรรณกรรม

กิจกรรมท่ี 6.1 วรรณกรรมประเภทรอยแกว (5 คะแนน)

1. ใหผ ูเรยี นอานหนังสือนวนิยาย เรอื่ งสน้ั ขา ว หรอื บทความ 1 เรื่อง และอานวรรณคดี เชน
ขนุ ชาง ขนุ แผน รามเกยี รติ (หรือหนังสอื ทีแ่ ตง ดวยคําประพันธ) 1 เร่ือง

2. ใหผูเรียนอธิบายความแตกตางของหนังสือ 2 ประเภท พรอมท้ังยกตัวอยางประกอบ
เพม่ิ เตมิ

กจิ กรรมท่ี 6.2 วรรณกรรมประเภทรอ ยกรอง (5 คะแนน)
ใหผูเรยี นอา นคาํ ประพันธตอ ไปนี้ พรอมทัง้ สรปุ เนอื้ หา

ถึงบางพูดพูดดีเปน ศรีศักดิ์ มีคนรักรสถอ ยอรอยจิต

แมพูดช่วั ตัวตายทําลายมติ ร จะชอบผิดในมนษุ ยเพราะพดู จา

เปนมนษุ ยส ดุ นิยมท่ีลมปาก จะไดยากโหยหิวเพราะชิวหา

แมพ ูดดีมคี นเขาเมตตา จะพดู จาจงพเิ คราะหใ หเหมาะความ

อันออยตาลหวานลนิ้ แลวสิน้ ซาก แตล มปากหวานหมู ิรูห าย

แมเจบ็ อ่ืนหมนื่ แสนจะแคลนคลาย เจบ็ จนตายนนั่ เพราะเหน็บใหเจ็บใจ

86

บทท่ี 7
ภาษาไทยกับชองทางการประกอบอาชพี

ภาษาไทยมีคุณคา และความสําคัญมากมายหลายประการ อาทิ มีคุณคาทางวัฒนธรรม
คุณคาดานการติดตอสื่อสาร เพื่อการแสวงหาความรู เพ่ือการเขาใจอันดีตอกัน สรางความเปน
เอกภาพของคนในชาติ เปนเครื่องจรรโลงใจ และเปนเครื่องมือเปนชองทางในการประกอบอาชีพ
ซึ่งปจจุบันอาชีพที่ใชทักษะภาษาไทยดานการพูด และการเขียนเปนพื้นฐาน เปนอาชีพท่ีสราง
ความมน่ั คงของชวี ติ อีกทางหน่ึง ซงึ่ มชี อ งทางและอาชีพ ดงั นี้

เรอื่ งท่ี 1 อาชีพทใี่ ชท กั ษะการพูดเปนชอ งทางในการประกอบอาชพี

การพูดเปนทักษะสําคัญอีกทักษะหน่ึงท่ีตองอาศัยวรรณศิลป คือ ศิลปะการใชภาษา
ท่ีจะสามารถโนมนาวใจ กอใหเกิดความนาเชื่อถือ เห็นคลอยตาม สรางสัมพันธภาพท่ีดีระหวาง
ผูพูดและผูฟง หรือโนมนาวใจใหใชบริการหรือซื้อส่ิงอุปโภคบริโภคในทางธุรกิจได
การพูดจงึ เปนชองทางนาํ ไปสูอ าชีพตาง ๆ ไดดงั นี้

1.1 อาชีพดานส่ือสารมวลชนทกุ รูปแบบ ทงั้ ในวงราชการ เอกชน และวงการ
ธรุ กิจ ไดแ ก

1.1.1 อาชีพนักโฆษณาประชาสัมพันธ ท้ังการโฆษณาสินคาและบริการ โฆษณา
การจัดงานตา ง ๆ ของชมุ ชน หนวยงานราชการ โดยใชรถประชาสัมพันธ โดยการประชาสัมพันธ
ผานเสียงตามสาย โดยการพบปะติดตอ ตอบคําถามตางๆ เปนข้ันตน และในข้ันที่สูงข้ึนไป คือ
การใชทักษะการพูดและเขียนประกอบกันเพ่ือคิดหาถอยคําในเชิงสรางสรรคในการโฆษณา
ประชาสมั พนั ธผา นสือ่ ตา ง ๆ ทีเ่ รยี กวาการโฆษณาสินคา และบริการ

1.1.2 อาชพี นกั จัดรายการวิทยุ เปนอีกอาชีพหน่ึงที่ตองใชทักษะในการพูด การมี
โวหาร และวาจาคารมที่คมคาย ลึกซ้ึงกินใจ เพ่ือใหผูฟงติดตามรายการอยางตอเนื่องดวยความ
นยิ ม มีท้ังนักจดั รายการวิทยุชมุ ชน วทิ ยเุ อกชน และรายการวิทยุของทางราชการ ตลอดจนการใช
ภาษาพูดเพ่อื สรางความเปน นํา้ หนึ่งใจเดยี วกนั ของผฟู ง เชน นกั จดั รายการวิทยุของทางราชการ

1.1.3 อาชีพพิธีกร ในปจจุบันอาชีพพิธีกรเปนอีกอาชีพหนึ่งท่ีสามารถทํารายได
อยางดีใหแกผูประกอบอาชีพ ไมวาจะเปนพิธีกรในชุมชนท่ีทําหนาท่ีในงานของราชการและงาน
ของเอกชน เชน พิธีกรรงานประจําปตาง ๆ พิธีกรการประกวดนางงามของทองถิ่น พิธีกรงาน

87

ประเพณี สําคัญทางศาสนา พิธีกรงานมงคลสมรส พิธีกรงานอุปสมบท พิธีกรงานศพหรืองาน
พระราชทานเพลงิ ศพ และพิธีกรงานพิเศษในโอกาสตา ง ๆ ของทางราชการ

เรือ่ งที่ 2 อาชีพทใ่ี ชทักษะการเขียนเปน ชองทางกับการประกอบอาชีพ

การเขยี นเปนทักษะสาํ คญั อีกทักษะหน่ึงที่เปนชองทางในการนําภาษาไทยไปใชประโยชนใน
การประกอบอาชพี ตาง ๆ ได การจะใชภาษาเขียนเพ่ือประโยชนในการประกอบอาชีพก็เชนเดียวกับ
การพูด คือ ตองมีวรรณศิลปของภาษา เพื่อใหสิ่งที่เขียนสามารถดึงดูดความสนใจดึง
อารมณความรสู กึ รวมของผอู าน โนม นาวใจใหผูอานเห็นคลอยตาม และเพ่ือสรางความบันเทิงใจ
รวมทั้งสรางความรูความเขาใจแกผูอาน ตลอดถึงความเปนอันหนึ่งอันเดียวกันของสวนรวม
อาชีพที่สามารถนําทักษะการเขียนภาษาไทยไปใชเพื่อการประกอบอาชีพไดโดยตรง ไดแก
อาชีพดังน้ี

2.1 อาชีพดานส่ือสารมวลชนทุกรูปแบบ ทั้งในวงราชการ เอกชน และวงการธุรกิจ
ไดแก อาชพี ดงั นี้

2.1.1 อาชีพผูส่ือขาว ผูเขียนขาว เปนอาชีพที่ตองใชศิลปะการเขียนและการใช
ภาษาทดี่ ึงดูดความสนใจของผอู าน

2.1.2 อาชพี ผพู ิสูจนอักษรและบรรณาธิการ เปนอาชีพที่ตองมีความรูในการเขียน
การสะกดคาํ การใชถ อยคาํ สาํ นวนภาษา สุภาษิต คําพังเพยและหลักภาษาไทยเปนอยางดี จัดได
วาเปน อาชีพทชี่ วยธาํ รงรักษาภาษาไทยไดอาชพี หนง่ึ

2.2 อาชีพดานการสรางสรรคงานศิลปะรูปแบบตาง ๆ ทั้งในวงราชการ เอกชน และ
วงการธรุ กจิ ไดแกอาชีพ ดงั น้ี

2.2.1 อาชพี กวี นกั เขียน ทั้งการเขียนสารคดี นวนิยาย เร่อื งสั้น การเขียนบทละคร
เวที บทละครโทรทัศน บทภาพยนตร ผูประกอบอาชีพเหลานี้ นอกจากมีศิลปะการเขียน และ
การเลือกใชถอ ยคาํ ภาษามาใชเ ปนอยางดีตอ งเปน คนที่อา นมาก ฟงมาก เพื่อนําขอมูลท่ีไดรับไปใช
ประโยชนใ นการเขยี นสื่อสารสรางความสนุกสนาน บันเทิงใจ จรรโลงใจแกผูอานและควรเปนผูมี
ความคิดริเร่ิมสรางสรรค และจินตนาการเปนองคประกอบ จึงจะทําใหอาชีพที่ประกอบประสบ
ความสําเร็จดว ยดี

นอกเหนือจากอาชีพทีใ่ ชภาษาไทยเปนชองทางในการประกอบอาชีพโดยตรงแลว
ยังมีการประกอบอาชีพอื่น ๆ อีกที่ใชภาษาไทยเปนชองทางโดยออม เพื่อนําไปสู
ความสําเร็จในอาชีพของตนเอง เชน อาชีพลา ม มัคคเุ ทศก เลขานกุ าร นักแปล และนัก
ฝก อบรม ครู อาจารย เปนตน

88

เร่อื งท่ี 3 การเพ่ิมพนู ความรูและประสบการณทางดา นภาษาไทย
เพื่อการประกอบอาชพี

ในการนาํ ความรทู างภาษาไทย ทั้งทักษะการพูดและการเขียนไปใชในการประกอบอาชีพ
นน้ั เพียงการศกึ ษาในชัน้ เรียนและตําราอาจจะยังไมเพียงพอ ผูประกอบอาชีพตองเพ่ิมพูนความรู
และประสบการณดา นภาษาและดา นตาง ๆ เพื่อใหการประกอบอาชีพประสบความสําเร็จ ดังจะ
ยกตวั อยา งอาชพี ทใี่ ชภ าษาไทยเปน ชอ งทางในการประกอบอาชพี โดยตรงเพื่อเปนตัวอยา ง ดงั นี้

1. อาชพี นักโฆษณา - ประชาสัมพนั ธ
เปนอาชีพท่ีผูประกอบการ ตองเพิ่มพูนความรูในเรื่องการเขียน และการ

พูดแบบสรางสรรค รวมท้ังฝกประสบการณโดยการฝกเขียนบอย ๆ ตลอดจนการศึกษาดูงานของ
หนว ยงาน หรือบริษัทเอกชนท่ปี ระสบความสําเร็จในเร่ืองของการโฆษณาและประชาสัมพนั ธ

องคความรทู ค่ี วรศกึ ษาเพิม่ เตมิ
ในการเพิ่มพูนองคความรูในดานการเขียนและการพูด ผูประกอบอาชีพดานน้ี ควรศึกษา
เนอ้ื หาความรูที่จะนาํ ไปใชในการพฒั นาอาชีพในเรือ่ งตอ ไปน้ี
1) ศิลปะการพูดและศิลปะการเขียน เพราะอาชีพนักโฆษณาประชาสัมพันธเปนอาชีพ
ที่ตองอาศัยศาสตรทั้งสองดานประกอบกัน ในการพูดน้ําเสียงตองนุมนวลหรือเราใจข้ึนอยูกับ
สถานการณของเร่ืองที่จะโฆษณาหรือประชาสัมพันธ รูจักเลือกใชถอยคําที่เปนการใหเกียรติแก
ผูฟ ง หรอื เคารพขอมูลท่ีเจา ของงานใหมา
2) ระดับของภาษา ซึ่งเปนเร่ืองของการศึกษาถึงความลดหลั่นของถอยคํา และการเรียบเรียง
ถอยคําที่ใชตามโอกาส กาลเทศะและความสัมพันธระหวางบุคคลที่เปนผูสื่อสารและผูรับสาร
ซ่งึ กลุมบุคคลในสังคมแบง ออกเปน หลายกลมุ หลายชนชั้นตามสภาพอาชีพถิ่นที่อยูอาศัย ฯลฯ ภาษา
จึงมีความแตกตางกันเปนระดับตามกลุมคนท่ีใชภาษา เชน ถอยคําท่ีใชกับพระภิกษุสงฆและ
พระราชวงศ อาจใชถ อยคําอยางหนึง่ ภาษาของนกั เขยี นหรือกวที สี่ อื่ สารถึงผูอ าน ก็อาจจะใชภาษาอีก
อยางหน่ึง เปนตน ดังนั้นผูใชภาษาจึงตองคํานึงถึงความเหมาะสมและเลือกใชใหถูกตองเหมาะสม
กบั กาลเทศะและบุคคล

ในภาษาไทย จะแบงระดบั ของภาษาเปน 5 ระดบั คือ
2.1) ภาษาระดับพธิ กี าร เปน ภาษาท่ีใชใ นงานพระราชพธิ หี รืองานพิธขี องรัฐ

89

2.2) ภาษาระดับทางการ เปนภาษาท่ีใชในท่ีประชุมที่มีแบบแผนการบรรยาย
การอภปิ รายที่เปนทางการ เปนตน

2.3) ภาษาระดับกึ่งทางการ เปนภาษาที่ใชในการอภิปราย ประชุมกลุมในหองเรียน
การพดู ทางวิทยุและโทรทัศน ขาว และบทความในหนงั สอื พมิ พ

2.4) ภาษาระดับสนทนาทั่วไป เปนภาษาท่ีใชสนทนาท่ัว ๆ ไป กับคนที่ไมคุนเคย
มากนัก เชน ครูพูดกับผเู รียน เปน ตน

2.5) ภาษาระดับกันเอง เปนภาษาระดับที่เรียกวาระดับภาษาปาก เปนภาษาสนทนา
ของครอบครวั ในหมเู พือ่ นสนิท หรือญาติพี่นอง พูดอยใู นวงจาํ กดั

3) เรื่องของนา้ํ เสยี งในภาษา ซึง่ เปน เร่ืองทเี่ ก่ยี วกบั อารมณความรูสึกของผูสงสารที่ปรากฏ
ใหรูสึกหรือเปนรองรอยในภาษาหรือเนื้อหาที่ผูสงสารตองการจะสื่อออกมาเปนความรูสึกแฝง
ที่ปรากฏในการส่อื สาร ซง่ึ นักโฆษณาประชาสมั พันธตองระมัดระวงั มใิ หม ีนํา้ เสยี งของภาษาออกมา
ในทางท่ไี มพ ึงประสงค หรอื สรางความรูส กึ ท่ไี มด ีแกผูฟง

4) ดานการพัฒนาบุคลิกภาพ ในบางคร้ังนักโฆษณา - ประชาสัมพันธตองปรากฏตัวตอ
บคุ คลทัว่ ไปในงานตาง ๆ จึงควรตองแตงกายใหสุภาพเรียบรอย เหมาะกับกาลเทศะของสถานท่ี
และงานทวั่ ไป ซงึ่ จะชวยสรางความนา เชื่อถอื แกผ ูพ บเห็นไดสว นหน่ึง

5) การพฒั นาองคความรูในตนเอง นักโฆษณา - ประชาสัมพันธ ตองหมั่นแสวงหาความรู
ติดตามขาวสารขอมูลทุกดานอยางสมํ่าเสมอ เพื่อนํามาใชเปนขอมูลในการพัฒนาการ
โฆษณา - ประชาสัมพันธใหนาสนใจอยูตลอดเวลา รวมท้ังตองแสวงหาความรูในดานการ
ประเมินผล เพื่อใชประโยชนในการประเมินผลการปฏิบัติหนาที่ของตนเองดวยรูปแบบวิธีการ
ตาง ๆ ทจ่ี ะกอใหเกิดการพฒั นาอาชีพใหด ียงิ่ ขึน้

2. อาชพี นกั จดั รายการวิทยุ
เปนอาชีพที่ผูประกอบการตองเปนคนที่ตรงตอเวลา มีจรรยาบรรณวิชาชีพ มีความ

เปนกลางในการนําเสนอขาวสารขอมูล รูจักแกปญหาเฉพาะหนาและตองเพิ่มพูนความรูในเรื่อง
การเขียน และการพูด เพราะการเปนนักจัดรายการวิทยุ ผูจัดตองเขียนสคริปตที่จะใชในการ
ดําเนินรายการไดเอง และพูดตามสคริปตไดอยางเปนธรรมชาติ รวมทั้งตองอานมาก ฟงมาก
เพ่ือเก็บรวบรวมขอมูลไวใชในการจัดทํารายการวิทยุ ซึ่งมีสถานที่ที่ผูประกอบการสามารถ
ฝกอบรมและศึกษาดูงานไดทั้งของภาครฐั และเอกชน

90

องคค วามรูที่ควรศึกษาเพ่มิ เติม
ในการเพิ่มพูนความรูเพอ่ื การเปนนักจัดรายการวิทยุท่ีดี ผูประกอบอาชีพดานน้ีควรศึกษา
เนอ้ื หาความรทู ี่จะนาํ มาใชใ นการพฒั นาอาชีพในเร่อื งตอ ไปนี้
1) ศิลปะการพูดและศิลปะการเขียน เพราะเปนอาชีพท่ีตองอาศัยศาสตรท้ังสองดาน
ประกอบกนั
2) ระดับของภาษา ซึ่งเปนเร่ืองของการศึกษาถึงความลดหลั่นของถอยคํา และการเรียบเรียง
ถอยคําที่ใชตามโอกาส กาลเทศะ และความสัมพันธระหวางบุคคลที่เปนผูสงสารและ
ผูรับสาร ซึ่งกลุมบุคคลในสังคมแบงออกเปน หลายกลุม หลายชนชั้น ตามสภาพอาชีพ ถิ่นท่ีอยู
อาศัย ฯลฯ ภาษาจึงมีความแตกตางกันเปนระดับตามกลุมคนที่ใชภาษา เชน ถอยคําที่ใชกับ
พระภิกษุสงฆและพระราชวงศ อาจใชถอ ยคําภาษาอยางหน่ึง ภาษาของนักเขียนหรือกวีท่ีสื่อสาร
ถึงผูอาน ก็จะใชภาษาอีกอยางหน่ึง เปนตน ดังนั้นผูใชภาษาจึงตองคํานึงถึงความเหมาะสมและ
เลอื กใชใ หถ ูกตองเหมาะสมกบั กาลเทศะและบคุ คล

ในภาษาไทยจะแบงระดบั ของภาษาเปน 5 ระดบั คือ
2.1 ภาษาระดับพธิ ีการ เปน ภาษาทใี่ ชใ นงานพระราชพธิ ี หรอื งานพธิ ีของรฐั
2.2 ภาษาระดับทางการ เปน ภาษาทใ่ี ชใ นที่ประชุมทีม่ ีแบบแผน ในการบรรยาย
การอภปิ รายทเ่ี ปนทางการ เปน ตน
2.3 ภาษาระดับกึ่งทางการ เปนภาษาทใ่ี ชใ นการอภิปราย ประชมุ กลุม ในหอ งเรียน
การพูดทางวิทยแุ ละโทรทัศน ขา ว และบทความในหนังสือพิมพ เปนตน
2.4 ภาษาระดับสนทนาทว่ั ไป เปนภาษาท่ีใชสนทนาท่ัว ๆ ไปกับคนที่ไมคุนเคยมากนัก
เชน ครพู ูดกบั ผูเรียน เปน ตน
2.5 ภาษาระดับกันเอง เปนภาษาระดับท่ีเรียกวาระดับปากเปนภาษาสนทนาของ
ครอบครัว ในหมเู พอื่ นสนทิ หรอื ญาติพ่นี อง พดู อยใู นวงจาํ กดั
3) เร่ืองของนํ้าเสียงในภาษา ซ่ึงเปนเร่ืองท่ีเก่ียวกับอารมณความรูสึกของผูสงสารท่ีปรากฏ
ใหรูสึกหรือเปนรองรอยในภาษาหรือเน้ือหาท่ีผูสงสารตองการจะสื่อออกมาเปนความรูสึกแฝง
ที่ปรากฏในการส่ือสาร ซ่ึงนักจัดรายการวิทยุตองระมัดระวังมิใหมีน้ําเสียงของภาษาออกมาในทาง
ทไี่ มพงึ ประสงค หรอื สรา งความรูสึกทไ่ี มด ีแกผ ูฟง
4) เร่ืองของหลักการใชภาษา เชน เรื่องของคําสรรพนามท่ีเก่ียวกับบุคคล คําลักษณะนาม
คําราชาศพั ท การออกเสียง ร ล และการออกเสยี งคาํ ควบกลํ้า

91

5) ดานการพัฒนาบุคลิกภาพ ในบางคร้ังนักจัดรายการวิทยุตองปรากฏตัวตอบุคคลท่ัวไป
ในงานตาง ๆ จึงควรตองแตงกายใหสุภาพเรียบรอย เหมาะกับกาลเทศะของสถานท่ีและงานที่ไป
ซงึ่ จะชวยสรางความนา เชอ่ื ถอื แกผ ูพบเห็นไดสว นหนึ่ง

6) การพัฒนาองคความรูในตนเอง นักจัดรายการวิทยุ ตองหม่ันแสวงหาความรูติดตาม
ขาวสารขอมูลทุกดานอยางสม่ําเสมอ เพื่อนํามาใชเปนขอมูลในการพัฒนาการจัดรายการวิทยุ
ใหนาสนใจอยูตลอดเวลา รวมทั้งตองแสวงหาความรูในดานการประเมินผล เพื่อใชประโยชน
ในการประเมินผลการปฏิบัติหนาท่ีของตนเองดวยรูปแบบวิธีการตาง ๆ ที่จะกอใหเกิดการพัฒนา
อาชพี ใหด ีย่งิ ขน้ึ

3. อาชพี พิธีกร
เปนอาชีพที่ผูประกอบอาชีพตองมีพื้นฐานความรูในเรื่องการพูดเปนอยางดี เพราะเปน

อาชพี ทีต่ องใชการพูดเปนเครื่องมือในการส่ือสารกับผูอ่ืน การใชคําพูดและถอยคําภาษาจึงเปนเร่ือง
สาํ คัญตอ การสรางความรูสึกที่ดีหรือไมดีตอผูฟง นอกจากน้ีบุคลิกภาพและการแตงกายของผูทําหนาที่
พธิ กี รกเ็ ปน อีกเรอ่ื งหน่งึ ท่จี ะดึงดูดความสนใจของผูฟง รวมท้ังควรเปนผูท่ีตรงตอเวลา เพื่อเปนความ
เชื่อถือในวชิ าชพี ไดส ว นหน่ึง

องคความรทู ค่ี วรศึกษาเพิ่มเติม
ในการเพิม่ พนู องคความรใู นการประกอบอาชีพพธิ กี ร ควรศึกษาเน้อื หาความรูที่จะนําไปใช
ในการพัฒนาอาชพี ในเร่อื งตอ ไปนี้
1. ศลิ ปะการพดู หรอื ศลิ ปะการใชภาษา เพราะอาชีพพิธีกร เปนอาชีพที่ตองอาศัยศาสตร
(ความรู) และศลิ ปข องการพูดเปนอยางมาก ซ่ึงตอ งอาศยั การฝก ฝนบอย ๆ
2. ระดับของภาษา ซ่ึงเปนเรื่องของการศึกษาถึงความลดหลั่นของถอยคํา และการเรียบเรียง
ถอยคําท่ีใชตามโอกาส กาลเทศะ และความสัมพันธระหวางบุคคลที่เปนผูสงสารและผูรับสาร
ซึง่ กลุม บุคคลในสังคมแบง ออกเปน หลายกลมุ หลายชนช้ัน ตามสภาพอาชีพ ถน่ิ ท่ีอยอู าศยั ฯลฯ

ภาษาจึงมีความแตกตางกันเปนระดับตามกลุมคนท่ีใชภาษา เชน ถอยคําที่ใชกับพระภิกษุสงฆและ
พระราชวงศ อาจใชถอยคําภาษาอยางหน่ึง ภาษาของนักเขียนหรือกวีท่ีส่ือสารถึงผูอาน ก็จะใช
ภาษาอีกอยางหนึ่ง เปนตน ดังน้ันผูใชภาษาจึงตองคํานึงถึงความเหมาะสม และเลือกใชใหถูกตอง
เหมาะสม กบั กาลเทศะและบคุ คล

92

ในภาษาไทยจะแบงระดับของภาษาเปน 5 ระดบั คอื
2.1 ภาษาระดบั พธิ กี าร เปน ภาษาท่ใี ชในงานพระราชพิธี หรืองานพธิ ขี องรฐั
2.2 ภาษาระดับทางการ เปนภาษท่ีใชในที่ประชุมท่ีมีแบบแผน ในการบรรยาย
การอภปิ รายที่เปน ทางการ เปน ตน
2.3 ภาษาระดับกึ่งทางการ เปนภาษที่ใชในการอภิปราย ประชุมกลุมในหองเรียน
การพูดทางวทิ ยุและโทรทศั น ขาว และบทความในหนังสือพมิ พ เปนตน
2.4 ภาษาระดับสนทนาท่ัวไป เปนภาษาที่ใชสนทนาทั่ว ๆ ไปกับคนที่ไมคุนเคยมากนัก
เชน ครพู ูดกบั ผเู รียน เปนตน
2.5 ภาษาระดับกันเอง เปนภาษาระดับที่เรียกวาระดับปากเปนภาษาสนทนาของ
ครอบครัว ในหมูเพอ่ื นสนทิ หรือญาติพ่ีนอ งพูดอยใู นวงจํากดั
3. เรอื่ งของน้ําเสียงในภาษา ซ่ึงเปนเรื่องที่เกี่ยวกับอารมณ ความรูสึกของผูสงสารท่ีปรากฏ
ใหร สู ึก หรอื เปนรองรอยในภาษา หรือเนื้อหาที่ผูสงสารตองการจะสื่อออกมา เปนความรูสึกแฝง
ท่ีปรากฏในการสือ่ สาร
4. เรื่องของหลักการใชภาษา เชน เรื่องของคําสรรพนามที่เกี่ยวกับบุคคล คําลักษณะนาม
คาํ ราชาศัพท การออกเสยี ง ร ล และการออกเสยี งคําควบกล้ํา
5. เร่ืองของการพัฒนาบุคลิกภาพและการแตงกาย ผูทําหนาท่ีพิธีกร เปนผูท่ีตองปรากฏ
กายตอหนาคนจาํ นวนมาก บคุ ลิกภาพและการแตง กาย จึงเปนเร่ืองสําคัญที่จะปรากฏเปนส่ิงแรก
ใหผูที่พบเห็นเกิดความประทับใจหรือไม ถาประทับใจผูคนจะจดจอรอฟงการพูดเปนประการ
ตอมา ถา ผพู ดู สามารถพดู ไดประทับใจ จะกอเกิดเปนความนิยมชมชอบตามมาและจะกอเกิดเปน
ความสําเร็จของอาชพี ในท่ีสดุ
6. ดานการพัฒนาองคความรูในตนเอง พิธีกรตองหมั่นแสวงหาความรูท่ีเกี่ยวของกับการ
ประกออาชพี เพือ่ นําไปสูการพัฒนาอาชีพของตนเอง เชน เรื่องของการวัดผลประเมินผลการทํา
หนาทีข่ องตนเองดวยรปู แบบวธิ กี ารตา ง ๆ ซงึ่ จะกอใหเ กดิ การพฒั นาอาชพี ใหด ยี ิ่งข้ึน

93

กิจกรรมทา ยบทที่ 7การพดู อธิบาย (10 คะแนน)

กจิ กรรมที่ 7.1 อาชีพท่อี าศยั การพูดในการประกอบอาชีพ
ครใู หผ ูเรยี นอธิบายอาชีพทตี่ อ งอาศัย “การพดู ” ในการประกอบอาชีพ
กจิ กรรมท่ี 7.2 อาชพี ทีต่ องอาศยั การเขยี นในการประกอบอาชีพ
ครูใหผเู รียนอธิบายอาชีพทต่ี อ งอาศัย “การเรยี น” ในการประกอบอาชีพ

94

เฉลยกจิ กรรมทา ยบท
กิจกรรมที่ 1

กิจกรรมที่ 1 การอา นบทความ (10 คะแนน)

ใหผ เู รียนอา นบทความขา งลางนี้ และสรุปเนื้อหาใจความสําคัญของเร่ือง และบอกประโยชนที่ได
จากบทความนี้

แนวคาํ ตอบ

1. อานถูกตอ ง ชดั เจน
2. สรปุ ลาํ ดับ เน้ือหา เหตุการณ ไดเปน ข้ันเปนตอน
3. แยกแยะบทความวาตอนใดมคี วามสําคญั
4. ตอนใดเปนสว นขยายได
5. วเิ คราะห/ วิจารณบ ทความนน้ั ได

เกณฑก ารใหค ะแนน

1. ผเู รยี นอานถูกตอง สรปุ เนื้อไดใจความตรงประเดน็ เพยี งอยา งเดียวได (3 คะแนน)
2. ผูเรียนอานถูกตอง สรุปเนื้อไดใจความตามประเด็น สามารถแยกแยะใจความสําคัญของ

เน้ือหาได 5 คะแนน
3. ผูเรียนอา นถูกตอ ง ชดั เจน สรุปเนอ้ื ไดใจความ สามารถแยกแยะใจความสําคัญของเน้ือหา

ได บอกไดวาประโยคใดขยายความ และสามารถวเิ คราะหเนือ้ เรอ่ื งนั้นไดต รงประเด็น (10
คะแนน)