4. แบบฝึกทักษะการอ่านจับใจความสำคัญจากนิทาน

แบบฝกึ การอา่ นจบั ใจความสาคัญ
ทกั ษะ
ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ ๔

การอ่านจบั ใจความ
สาคัญจากนทิ าน

นางสาวสมชั ญา ด้วงรัตน์

ตาแหนง่ ครู กลมุ่ สาระการเรยี นรภู้ าษาไทย
โรงเรยี นจกั รคาคณาทร จังหวดั ลาพนู

ก

คำนำ

แบบฝึก ทัก ษะ เรื่อง การอ่านจับใจความสาคัญ จากนิทาน
ช้ั น มั ธ ย ม ศึ ก ษ า ปี ที่ ๔ จั ด ท า ข้ึ น เ พ่ื อ ใ ช้ ป ร ะ ก อ บ ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น
กลุ่มสาระภาษาไทย ที่มุ่งในการพัฒนาทักษะการอ่านที่ใช้ในชีวิตประจาวัน
การพัฒนาคนให้เกิดความเจริญงอกงามทางสติปัญญา โดยสะสมความรู้
ท่ีเป็นประโยชน์จากการอ่าน เพื่อใช้แก้ปัญหาในชีวิตจริงซ่ึงผู้จัดทาได้สร้างแบบฝึก
ทักษะท้ังหมด ๓ เล่ม คือ เล่มท่ี ๑ การอ่านจับใจความสาคัญจากนิทาน เล่มที่ ๒
การอ่านจับใจความสาคัญจากข่าว และเล่มที่ ๓ การอ่านจับใจความสาคัญ
จากบทความ

การอา่ นเป็นทกั ษะทีส่ าคญั และจาเปน็ ต่อการศกึ ษาหาความรู้และพัฒนา
ชีวิต การอ่านจับใจความสาคัญ จะทาให้นักเรียนสามารถจับใจความสาคัญ
จากงานเขียนได้อย่างแม่นยา อ่านแล้วสามารถนาความรู้ ความคิด ประสบการณ์
ต่าง ๆ ไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจาวันได้อย่างเหมาะสม จากการเรียนรู้
โดยแบบฝึกทักษะเล่มท่ี ๑ การอ่านจับใจความสาคัญจากนิทาน ประกอบด้วย
คาช้ีแจง คาแนะนาการใช้สาหรับครู คาแนะนาการใช้สาหรับนักเรียน สาระ
มาตรฐาน การเรียนรู้ ตัวช้ีวัด จุดประสงค์การเรียนรู้ แบบทดสอบก่อนเรียน
(Pre-test) แบบฝกึ ทักษะ ๕ แบบฝกึ และแบบทดสอบหลังเรียน (Post-test)

แ บบฝึ ก ทัก ษ ะ เร่ื อง ก ารอ่า นจับใ จควา มสาคั ญ จาก นิทา น
ช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี ๔ สาเร็จลุล่วงได้ด้วยความอนุเคราะห์ของรองศาสตราจารย์
กิตติยา รัศมีแจ่ม อาจารย์ประจาภาควิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยราชภัฏ
บ้านสมเด็จเจ้าพระยาที่ได้ให้คาปรึกษา ตรวจสอบ และให้คาแนะนาในการแก้ไข
ขอ้ บกพร่อง ผู้จัดทาจงึ ขอขอบพระคุณมา ณ โอกาสน้ี

สมชั ญา ด้วงรตั น์

แบบฝึกทกั ษะการอ่านจบั ใจความสาคญั จากส่อื ต่าง ๆ : นิทาน

บรรณำนสุกำรรมบัญ ข

เร่ือง หนำ้
คานา ก
สารบัญ ข
๑
คาแนะนาการใชส้ าหรบั ครู ๒
๓
คาแนะนาการใช้สาหรับนกั เรยี น ๔
สาระ มาตรฐานการเรียนรู้ และตวั ช้วี ัด ๕
จุดประสงค์การเรยี นรู้ ๖
ลาดับขนั้ ตอนการใชแ้ บบฝกึ ทักษะสาหรบั ครูและนักเรียน
แบบทดสอบก่อนเรยี น (Pre-test) ๑๑
ใบความรู้ เร่อื ง การอ่านจับใจความสาคัญจากนทิ าน ๑๖
แบบฝึกทกั ษะท่ี ๑ ๑๙
แบบฝกึ ทกั ษะที่ ๒ ๒๓
แบบฝึกทักษะที่ ๓ ๒๖
แบบฝกึ ทกั ษะที่ ๔ ๓๐
แบบฝึกทักษะท่ี ๕ ๓๔
แบบทดสอบหลังเรียน (Post-test) ๓๙
เฉลยแบบฝกึ ทักษะท่ี ๑ - ๕ ๕๒
เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี น-หลังเรียน ๕๔
แบบบันทึกคะแนนแบบฝึกทักษะเลม่ ๑ ๕๕
บรรณานกุ รม

แบบฝึกทกั ษะการอ่านจบั ใจความสาคญั จากสอ่ื ต่าง ๆ : นทิ าน

๑

คำแนะนำกำรใช้สำหรบั ครู

การพัฒนาแบบฝึกทกั ษะ เรื่อง การอ่านจับใจความสาคัญจากนิทาน
ชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ ๔

๑. ใหน้ ักเรียนทาแบบทดสอบก่อนเรียน (Pre-test) เพ่ือให้ครูผู้สอน
ทราบถึงพื้นฐานด้านการเรียนของผู้เรียน อีกทั้งเพ่ือประเมินความสามารถของตัว
ผ้เู รียน

๒. ครูตรวจแบบทดสอบก่อนเรียน แล้วประเมินความสามารถของ
นกั เรยี นแต่ละคนในเบื้องต้น

๓. ครูแจ้งผลการทดสอบก่อนเรยี น (Pre-test) ให้นกั เรียนทราบ
๔. ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ให้นักเรียนทราบ เพ่ือให้ผู้เรียน
ตระหนกั ถึงความสาคญั ในการเรยี น
๕. ใหน้ ักเรียนศึกษาใบความรู้ ทาความเข้าใจใบงานอย่างละเอียด
๖. ใหน้ กั เรียนทาแบบฝกึ ทกั ษะทีละแบบฝึกจนครบ
๗. ให้นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลงั เรยี น (Post-test)
๙. ครูบันทึกคะแนนของนักเรียนแต่ละคนจากการทาแบบฝึกทักษะ
รวมท้ังคะแนนสอบก่อนเรียน (Pre-test) และหลังเรียน (Post-test) เพื่อประเมิน
การพฒั นาและความก้าวหนา้ หากนกั เรียนไม่ผา่ นเกณฑค์ รูควรจัดซอ่ มเสรมิ ให้

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่ออ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิิททาานน

๒

คำแนะนำกำรใชส้ ำหรบั นักเรยี น

การพัฒนาแบบฝึกทักษะ เร่ือง การอ่านจับใจความสาคัญจากนิทาน
ชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี ๔ แบบฝึกทักษะเล่มน้ีประกอบด้วยแบบทดสอบก่อนเรียน (Pre-test)
แบบทดสอบหลังเรียน (Post-test) ใบความรู้ แบบฝึกทักษะ โดยนักเรียนปฏิบัติ
ตามขัน้ ตอนดงั นี้

๑. อ่านคาชีแ้ จงให้เข้าใจกอ่ นท่จี ะลงมือทาแบบฝึกทกั ษะ
๒. เพ่ือพัฒนาศักยภาพการเรียนรู้ ทาแบบทดสอบก่อนเรียน (Pre-test)
จานวน ๑๐ ข้อ เพ่อื ประเมินความรู้พื้นฐานของนกั เรียน
๓. ประเมินตนเองจากคะแนนทไ่ี ด้ จากแบบทดสอบกอ่ นเรียน (Pre-test)
๔. ศึกษาหาความรู้จากใบความรอู้ ย่างละเอยี ด
๕. หากนักเรียนยังไม่เข้าใจในสาระการเรียนรู้ให้กลับไปศึกษาอีกครั้ง
หรือขอคาแนะนาจากครูเพอ่ื ใหเ้ กดิ ความเขา้ ใจมากยิ่งข้นึ
๖. ทาแบบฝึกทักษะทีละแบบฝึก จนครบทุกแบบฝึก หากมีข้อสงสัยควร
ปรึกษาครูผูส้ อน
๗. ทาแบบทดสอบหลังเรียน (Post-test) เพ่ือเปรียบเทียบความก้าวหน้า
ในการเรยี นของนกั เรียน
๘. นกั เรียนต้องทาแบบทดสอบและแบบฝึกทักษะ ผ่านเกณฑ์ร้อยละ ๘๐
ในการทากิจกรรมขอให้นักเรียนทาด้วยความตั้งใจ และมีความซ่ือสัตย์ต่อตนเอง
โดยไมเ่ ปดิ ดเู ฉลยก่อน

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่่ออืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิทิทาานน

๓

สำระและมำตรฐำนกำรเรียนรู้

สำระท่ี ๑ กำรอ่ำน
มำตรฐำน

ท ๑.๑ ใช้กระบวนการอ่านสร้างความรู้และความคิดเพ่ือนาไปใช้
ตัดสินใจแกป้ ญั หาในการดาเนินชีวิต และมีนิสยั รกั การอา่ น

ตัวชวี้ ดั

ท ๑.๑ ม.๔-๖/๖ ตอบคาถามจากการอ่านงานเขียน
ประเภทตา่ ง ๆ ภายในเวลาท่กี าหนด

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่่อืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนทิิทาานน

๔

จุดประสงค์กำรเรยี นรู้

ดำ้ นควำมรู้ (K-Knowledge)

๑. นกั เรยี นสามารถบอกประเภทของนทิ านได้
๒. นกั เรียนสามารถบอกหลักการอา่ นจับใจความสาคัญได้
๓. นักเรยี นสามารถเรยี งลาดบั เหตกุ ารณ์จากนิทานได้

ดำ้ นทักษะ/กระบวนกำร (P-Process)

๔. นักเรยี นสามารถอา่ นจบั ใจความสาคัญจากนิทานได้อย่างถูกตอ้ ง
ส
ด้ำนคุณลกั ษณะอนั พึงประสงค์ (A-Attitude)

๕. นักเรยี นใฝ่เรยี นรู้ ตัง้ ใจเพียรพยายามในการเรยี น และเข้ารว่ มกิจกรรมการเรยี นรู้

แบบฝึกทกั ษะการอ่านจบั ใจความสาคญั จากสอ่ื ต่าง ๆ : นิทาน

๕

ลำดบั ขัน้ ตอนกำรใช้ชุดแบบฝึกทกั ษะ
สำหรับครแู ละนักเรียน

ศกึ ษำสำระ มำตรฐำน ตัวช้วี ัด จดุ ประสงค์กำรเรยี นรู้ คำชแี้ จงกำรใช้
ทำแบบทดสอบก่อนเรยี น (Pre-test)
ศกึ ษำใบควำมรู้ และทำแบบฝกึ ทกั ษะ
ทำแบบทดสอบหลงั เรียน (Post-test)
กำรวดั และประเมินผลกำรเรยี นรู้

ผ่ำนเกณฑร์ อ้ ยละ ๘๐ ไม่ผำ่ นเกณฑร์ อ้ ยละ ๘๐
ศกึ ษำแบบฝึกตอ่ ไป
เรียนรซู้ อ่ มเสรมิ

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่อ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนทิทิ าานน

๖

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น ( Pre-test )
กำรอ่ำนจับใจควำมสำคัญจำกนทิ ำน

คำชแี้ จง ให้นกั เรียนเลือกคาตอบทถ่ี กู ต้องทีส่ ุดเพยี งคาตอบเดยี ว โดยทาเครือ่ งหมาย
() ทบั ขอ้ ทีถ่ กู ต้อง จานวน ๑๐ ข้อ ๑๐ คะแนน

๑. ข้อใด ไมใ่ ช่ ลกั ษณะของนทิ าน
ก. เปน็ รอ้ ยกรองไม่ใชร่ ้อยแก้ว
ข. เลา่ สืบต่อกนั มาปากตอ่ ปาก
ค. ไมป่ รากฏวา่ ใครเปน็ ผเู้ ลา่ ด้งั เดมิ
ง. เป็นเรือ่ งเลา่ ดว้ ยถอ้ ยคาธรรมดา

๒. การอ่านจับใจความสาคัญจากนิทานใชห้ ลักการอ่านอย่างไร
ก. ใชห้ ลักการอา่ นท่มี งี านวิจัยเข้ามาสนบั สนนุ
ข. ใช้หลกั การอ่านที่มีงานเขยี นหรือวรรณกรรมรองรบั
ค. ใช้หลักการอ่านจับใจความสาคญั เหมือนการอ่านเร่อื งทว่ั ๆ ไป
ง. ใชห้ ลกั การอ่านจับใจความสาคัญจากข้อเท็จจรงิ ทมี่ ีการตพี ิมพเ์ ปน็ หนังสอื

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่่ออืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิททิ าานน

๗

๓. นิทานม่งุ เน้นด้านใดมากที่สุด
ก. ให้ความรู้
ข. มคี ติสอนใจ
ค. มีค่านิยมทีด่ ี
ง. มีความบนั เทงิ

๔. นทิ านทม่ี กั มีเทวดาหรอื นางฟา้ เขา้ มาเก่ยี วขอ้ งดว้ ยเสมอ เปน็ นิทานประเภทใด
ก. นทิ านตลก
ข. นิทานวรี บรุ ษุ
ค. นทิ านทอ้ งถ่นิ
ง. นทิ านปรัมปรา

๕. นิทานที่อธิบายถึงความเป็นมาของสิ่งที่เกิดข้ึนในธรรมชาติว่า ทาไมส่ิงน้ัน
จงึ เป็นอยา่ งนัน้ เปน็ นทิ านประเภทใด

ก. นิทานสัตว์
ข. นทิ านท้องถน่ิ
ค. นิทานเทวปกรณ์
ง. นิทานอธิบายเหตุ

แบบฝึกทกั ษะการอ่านจบั ใจความสาคญั จากส่อื ต่าง ๆ : นทิ าน

๘

อำ่ นนทิ ำนตอ่ ไปน้ีแลว้ ตอบคำถำมขอ้ ๖ - ๘

คนข้ีเหนียวคนหน่ึงได้ขายทุกสิ่งท่ีเขามีและซื้อทองคามาก้อนหนึ่ง
ซ่ึงเขานามันไปฝัง ลงในหลุมท่ีอยู่ข้างกาแพงเก่า เขาเดินไปดูทุกวัน คนงานของเขา
คนหน่ึงสังเกตเห็นว่า คนข้ีเหนียวไปท่ีจุดนั้นอยู่เสมอ จึงตัดสินใจจับตา
ดูความเคล่ือนไหวของเขา ไม่นานคนงานก็พบความลับเรื่องสมบัติท่ีซ่อนไว้
และเม่ือขุดลงไปก็พบก้อนทองคาและขโมยมันไป เม่ือคนข้ีเหนียวมาดูอีกคร้ัง
กพ็ บแต่หลมุ ว่างเปลา่ เขาจึงเริม่ ดงึ ผมของตวั เองและครา่ ครวญเสยี งดงั ด้วยความเศร้า
โศกเสียใจ เพื่อนบา้ นเห็นเขาจมอยู่กับความเศร้าโศกและได้รับรู้ถึงสาเหตุ จึงกล่าวว่า
“สวดมนต์เสียเถิด อย่าเสียใจไปเลย ท่านก็เอาหินใส่ไว้ในหลุมสิ แล้วคิดว่าทองคา
ยั ง ว า ง อ ยู่ ต ร ง น้ั น มั น ก็ ใ ห้ ผ ล เ ห มื อ น กั บ ต อ น ที่ ยั ง มี ท อ ง ค า อ ยู่ อ ย่ า ง ไ ร เ สี ย
ทา่ นกเ็ หมอื นกับไม่มีมันอยูแ่ ลว้ เพราะท่านไมไ่ ดน้ ามันมาใชเ้ ลยสักนิด”

๖. นทิ านเรื่องนค้ี วรต้งั ช่อื วา่ อย่างไร
ก. ทองคาทหี่ ายไป
ข. สมบตั คิ นขเ้ี หนยี ว
ค. คนขเี้ หนียวกบั ทองคา
ง. คนขี้เหนียวกบั คนงาน

๗. นทิ านเรื่องนจี้ ัดเปน็ นิทานประเภทใด
ก. นิทานอีสป
ข. นทิ านวรี บรุ ุษ
ค. นทิ านปรัมปรา
ง. นิทานอธิบายเหตุ

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่อ่อืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนททิิ าานน

๙

๘. นิทานเรื่องนี้ให้ข้อคิดอย่างไร
ก. การไว้ใจคนอ่ืนถือเปน็ ขอ้ ผดิ พลาด
ข. อยา่ เกบ็ ของมคี ่าที่สามารถขโมยได้
ค. ใหร้ จู้ กั ทางานและประหยัดอดออม
ง. การท่ไี ม่ได้ใชข้ องท่มี ีกเ็ หมอื นกบั ว่าไมม่ ขี องสง่ิ นั้น

๙. เครือ่ งมอื ทใ่ี ชใ้ นการบนั เทิงและการถา่ ยทอดคติธรรมท่ดี คี อื สงิ่ ใด
ก. เพลง
ข. นิทาน
ค. สารคดี
ง. บทความ

๑๐. นทิ านประจาถน่ิ หรือนิทานพนื้ บา้ น หมายถึง
ก. นิทานทกี่ ล่าวอ้างบุคคลท่ีมคี วามสามารถ องอาจ กล้าหาญ
ข. นทิ านท่ใี หค้ าสอน เชิงเปรียบเทยี บกบั ชีวิตและการอยู่รว่ มกันในสงั คม
ค. นิทานที่อธิบายเรอ่ื งราวของเหตุทีเ่ กดิ ขนึ้ สง่ิ หน่ึงส่งิ ใด และอธิบายพรอ้ มตอบ

คาถามเร่อื งนนั้ ๆ
ง. นทิ านทีถ่ กู เลา่ ขานตกทอดตอ่ เน่อื งกนั มา ซง่ึ เช่ือวา่ เคยเกิดข้นึ จรงิ ณ สถานที่

ใดสถานทหี่ นึ่ง บ่งบอกสถานที่และตัวละครชดั เจน

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่อ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิทิทาานน

๑๐

แบบกรทะดดบสำรอษรบคณกำำ่อตนนอกุ เบรรยีมน

ช่ือ-สกลุ ……………………………………….…….……….….. ช้ัน ……..….... เลขท่ี …..……
ขอ้ ก ข ค ง
๑
๒
๓
๔
๕
๖
๗
๘
๙
๑๐

ผลกำรทดสอบหลงั เรยี น

จำนวน ๑๐ ขอ้ คะแนนเต็ม ๑๐ คะแนน ได้ ………..…… คะแนน

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่่ออืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิิททาานน

๑๑

ใบควำมรู้
เรอ่ื ง กำรอำ่ นจบั ใจควำมนิทำน

ควำมหมำยของกำรอ่ำนจบั ใจควำมสำคัญ

กำรอ่ำนจับใจควำมสำคัญ หมำยถึง การอ่านเพ่ือจับใจความหรือข้อคิด
ความคิดสาคญั หลักของข้อความ หรือเรอ่ื งท่อี ่าน เป็นข้อความท่ีคลุมข้อความ
อืน่ ๆ ในย่อหนา้ หน่ึง ๆ ไวท้ ้ังหมด

๑. ส่วนท่ีเป็นใจความหลักหรือใจความสาคัญ หมายถึง ใจความท่ีสาคัญ
และเด่นที่สุดในย่อหน้า เป็นแก่นของย่อหน้าท่ีสามารถครอบคลุมเนื้อความ
ในประโยคอ่ืน ๆ ในย่อหน้าน้ัน หรือประโยคท่ีสามารถเป็นหัวเรื่อง
ของย่อหน้าน้ันได้ ถ้าตัดเน้ือความของประโยคอื่นออกหมดหรือสามารถ
เป็นใจความหรอื ประโยคเดี่ยว ๆ ไดโ้ ดยไม่ตอ้ งมีประโยคอืน่ ประกอบ

๒. ส่วนที่เป็นใจความรองหรือพลความหรือส่วนที่ขยายใจความหลัก
คือ ประโยคที่ช่วยขยายความประโยคความสาคัญเป็นใจความสนับสนุน
ใจความสาคัญให้ชัดเจนข้ึน อาจเป็นการอธิบายให้รายละเอียด
ให้คาจากัดความ ยกตัวอย่าง เปรียบเทียบ หรือแสดงเหตุผลอย่างถ่ีถ้วน
เพ่ือสนับสนุนความคิด ส่วนท่ีมิใช่ใจความสาคัญ และมิใช่ใจความรอง
แตช่ ่วยขยายความใหม้ ากขน้ึ

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่ออ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนทิทิ าานน

๑๒

วธิ อี ำ่ นจับใจควำมสำคัญ

๑. พจิ ารณาทีละย่อหน้า หาประโยคใจความสาคญั ของแต่ละยอ่ หน้า
๒. ตัดส่วนท่ีเป็นรายละเอียดออกได้ เช่น ตัวอย่าง สานวนโวหาร อุปมาอุปไมย
ตัวเลข สถติ ิ ตลอดจนคาถามหรือคาพดู ของผ้เู ขยี นซึง่ เป็นสว่ นขยายใจความสาคญั
๓. สรุปใจความสาคญั ดว้ ยสานวนภาษาของตนเอง

ควำมหมำยของนทิ ำน

นิ ท า น คื อ เ รื่ อ ง ร า ว ท่ี เ ล่ า ต่ อ ๆ กั น ม า
เป็นเวลานานมาแล้ว แต่ไม่ทราบแน่ชัดว่าเร่ิมต้น
เล่ากันมาตั้งแต่เมื่อใด การเล่านิทานมีจุดหมาย
ก็เพื่อความสนุกสนานเพลิดเพลิน และให้ความรู้
เพื่อสอนให้เป็นคนดี อยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข
แ ละ บาง คร้ัง ก็ สอ ด แ ทรก คติ เ พื่อเ ป็นข้ อคิ ด
และนาไปปฏิบตั ิ

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่อ่อืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนทิทิ าานน

๑๓

ประเภทของนทิ ำน

๑. ประเภทเทพนิยำยหรือปรัมปรำ เป็นเร่ืองเกี่ยวกับเทวดา นางฟ้า
เร่ืองมหัศจรรย์เหนือธรรมชาติ เป็นความฝันและจินตนาการของผู้แต่ง
เรียกหลายอย่าง เช่น นิทานมหัศจรรย์ นิทานบรรพบุรุษ เร่ืองราวมักเกี่ยวข้อง
กับราชสานัก เจ้าหญิง เจ้าชาย มีแม่มด มียักษ์ สัตว์ประหลาด ตัวละครท่ีดี
จะเป็นฝ่ายชนะ เช่น คาวี สังข์ทอง ปลาบู่ทอง โสนน้อยเรือนงาม นางสิบสอง
พระสุธนมโนราห์ เปน็ ต้น

๒. ประเภทชีวิตจริง เป็นเรื่องท่ีดาเนินอยู่ในโลกของความจริง
มีการบ่งสถานท่ีและตัวละครชัดเจน อาจมีปาฏิหาริย์อิทธิฤทธิ์แต่เป็นไป
ในลักษณะที่เป็นไปได้ โดยใช้สถานที่ เวลา ตัวละคร ท่ีมาจากความจริง เช่น
ขุนช้างขุนแผน พระลอ พระรถเมรี เปน็ ต้น

๓. ประเภทวีรบุรุษ เป็นเร่ืองที่มีหลายตอนขนาดยาว อาจคล้ายชีวิต
จริงหรือจินตนาการ เป็นเรื่องเล่าท่ีกล่าวถึงวีรบุรุษท่ีต้องผจญภัยที่มีลักษณะ
เหนอื มนุษย์ เช่น ไกรทอง พระร่วงวาจาสิทธิ์ เป็นตน้

๔. ประเภทนิทำนประจำถ่ิน มักเป็นเร่ืองแปลกพิสดารซ่ึงเช่ือว่า
เคยเกิดข้ึนจริง ณ สถานท่ีใดสถานที่หน่ึง บ่งบอกสถานท่ีและตัวละครชัดเจน
อาจมาจากประวัติศาสตร์ อาจเป็นไปได้ทั้งมนุษย์ สัตว์ เทวดา ผี เช่น เร่ือง
พระยากงพระยาพาน เกาะหนูเกาะแมว เกา้ เส้ง ป่โู สมเฝา้ ทรพั ย์ เป็นตน้

๕. ประเภทเลำ่ อธบิ ำยเหตุ เปน็ เรือ่ งอธบิ ายกาเนิด ความเปน็ มา
ของส่งิ ทเี่ กิดขนึ้ ในธรรมชาติ กาเนิดของสตั ว์ ว่าเหตใุ ดจงึ มีรูปรา่ งลักษณะตา่ ง ๆ
กาเนดิ ของพชื มนุษย์ ดวงดาวตา่ ง ๆ เปน็ ตน้ เชน่ ทาไมจระเขจ้ ึงไม่มลี ิน้
กาเนดิ ดาวลกู ไก่ กาเนิดจนั ทรคราส เปน็ ตน้

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่อ่อืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิทิทาานน

๑๔

ประเภทของนทิ ำน

๖. ประเภทเทพปกรณัมหรือเทวปกรณ์ เป็นเรื่องอธิบายถึงกาเนิด
ของจักรวาล มนุษย์ สัตว์ ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ เช่น ลม ฝน กลางวัน
กลางคืน ฟา้ ร้อง ฟ้าผา่ แสดงถงึ ความเชอ่ื ทางศาสนา เชน่ เมขลา รามสูร

๗. ประเภทสัตว์ เป็นเรื่องที่มีสัตว์เป็นตัวเอก โดยจะแสดงให้เห็น
ความฉลาดและความโง่เขลาของสัตว์ โดยเจตนาจะมุ่งสอนจริยธรรมหรือคติธรรม
ซ่ึงจดั เป็นเรื่องประเภทใหค้ ติสอนใจ เช่น นิทานอสี ป

๘. ประเภทมุขตลก เป็นเร่ืองขนาดสั้นอาจเป็นเรื่องเก่ียวกับมนุษย์
หรือสัตว์ จุดสาคัญของเร่ืองอยู่ที่ความไม่น่าเป็นไปได้ ซึ่งเก่ียวข้องกับความโง่
ความฉลาด การใช้กลลวง การแข่งขัน การปลอมแปลง ความเกียจคร้าน เร่ืองเพศ
การโม้ เช่น พระกบั ชี ลูกเขยกับแม่ยาย ศรีธนญชยั เปน็ ต้น

๙. ประเภทศำสนำ เป็นเรื่องเก่ียวกับศาสนา มีจุดมุ่งหมายในการส่ังสอน
ศีลธรรมแก่ประชาชน แนะแนวทางประพฤติปฏิบัติ สร้างค่านิยมและบรรทัดฐาน
ทางอ้อมให้แก่สังคม เร่ืองราวเกี่ยวกับนรกสวรรค์ หรือเรื่องราวของบุคคล
ที่ศกั ดิ์สทิ ธิ์ในศาสนา เช่น นทิ านชาดก พระพทุ ธเจา้ เป็นตน้

๑๐. ประเภทเรื่องผี เป็นเรื่องเก่ียวกับผีต่าง ๆ ซ่ึงไม่ปรากฏชัด
ว่ามาจากไหน เกิดอย่างไร มีผีเป็นตัวเอกของเร่ือง เรื่องเล่าเกี่ยวกับผีน้ีสะท้อน
ให้เห็นความเชื่อในเร่ืองวิญญาณ และเรื่องภูตผีของคน เช่น ผีม้าบ้อง
และผปี กกะโหล้งของไทยภาคเหนอื ผีบ้านผีเรอื น ผีเปรต

๑ ๑ . ป ร ะ เ ภ ท เ ข้ ำ แ บ บ เ ป็ น เ รื่ อ ง ที่ มี โ ค ร ง เ รื่ อ ง ส า คั ญ เ ล่ า
เพ่ือความสนุกสนานของผู้เล่า และผู้ฟังอาจมีการเล่นเกม แบ่งเป็นนิทานลูกโซ่
เช่น เร่อื งตากับยายปลูกถ่ัวปลูกงาให้หลานเฝ้า นิทานหลอกผู้ฟัง นิทานไม่รู้จบ เช่น
เก่ียวการนับจะเล่าเร่ือยไปแตเ่ ปลย่ี นตวั เลข

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่ออ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนทิิทาานน

๑๕

หลักกำรอำ่ นจบั ใจควำมสำคญั จำกนทิ ำน

การอ่านจับใจความสาคัญจากนิทานอาจใช้หลักการอ่านจับใจความสาคัญ
เหมือนการอ่านเรื่องยาวๆ ท่ัวไป คือเน้นการสรุปสาระสาคัญของเร่ือง ในลักษณะ
การย่อความซ่ึงมีขน้ั ตอนการอ่าน ดังนี้

๑. ตั้งใจอ่าน มีสมาธิในการอ่าน
๒. อ่านเรอ่ื งราวนั้นๆ ตั้งแตต่ น้ จนจบเรือ่ ง
๓. สรุปหรอื จับใจความสาคัญ ว่าเป็นเรื่องอะไร มีใคร ทาอะไร กบั ใคร

ทไี่ หน เมื่อไร ทาอยา่ งไร
๔. ทบทวนความบางตอน หรอื สาระบางเรอื่ งทยี่ ังเขา้ ใจ ไมช่ ัดเจนให้เขา้ ใจ
๕. สงั เกตดวู า่ ผลสดุ ทา้ ยของเรอ่ื งนัน้ ๆ อะไรเกดิ ขึ้นบ้าง
๖. พจิ ารณาว่าเร่ืองมีสาระหรือความสาคญั อยู่ท่ีใดมีแงค่ ิดคตธิ รรมหรอื คาสอน

แกผ่ อู้ ่านอยา่ งไรบ้าง
๗. สรุปความคิด ทาบนั ทึกช่วยจา ยอ่ ความ ตอบคาถาม หรือทากจิ กรรมตา่ ง ๆ

ตามวัตถุประสงค์

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่ออ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนทิทิ าานน

๑๖

แบแบบฝบกึฝึกททกั ักษษะะทที่ี่ ๑๑

จดุ ประสงคก์ ำรเรยี นรู้ : นักเรยี นสำมำรถบอกประเภทของนทิ ำนได้
คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกอักษรด้ำนขวำมือ ไปเติมในช่องว่ำงด้ำนซ้ำยมือ
ให้สมั พันธก์ ัน (๑๐ คะแนน)
เกณฑก์ ำรให้คะแนน : ตอบถูก ๑ ขอ้ ให้ ๑ คะแนน ตอบไม่ถกู หรอื ไมต่ อบเลย
ให้ ๐ คะแนน

ตัวอย่ำง ก. นิทานสัตว์
ข. นทิ านเรื่องผี
ซ นทิ านทม่ี ักมีเทวดาหรอื นางฟ้าเข้ามาเกย่ี วข้อง ค. นิทานวรี บรุ ษุ
ง. นิทานศาสนา
๑. เป็นเร่ืองแปลกพิสดาร ซึ่งเช่ือว่า จ. นทิ านท้องถ่ิน
เคยเกิดข้ึนจริง ณ สถานที่ใดสถานที่ ฉ. นทิ านมขุ ตลก
หน่ึง บ่งบอกสถานที่ และตัวละคร ช. นทิ านชวี ิตจรงิ
ชดั เจน เชน่ พระยากงพระยาพาน ซ. นทิ านปรมั ปรา
๒. นิทานไม่รู้จบ นิทานลูกโซ่ นิทาน ฌ. นิทานเทวปกรณ์
หลอกผฟู้ ัง ญ. นทิ านอธิบายเหตุ
ฎ. นิทานเขา้ แบบ

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่่ออืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิทิทาานน

๑๗

๓. เป็นเร่ืองที่ผ่อนคลายความตึงเครียด
ซึ่งเกี่ยวข้องกับความโง่ ความฉลาด การใช้
กลลวง การแขง่ ขนั เชน่ ศรีธนญชัย
๔. สะท้อนให้เห็นความเชื่อในเรื่องวิญญาณ และ
เร่ืองภตู ผขี องคนไทย
๕. เร่ืองราวมักเก่ียวข้องกับราชสานัก เจ้าหญิง
เจ้าชาย มีแม่มด มียักษ์ สัตว์ประหลาด เช่น สังข์
ทอง คาวี
๖ . มี จุ ด มุ่ ง ห ม า ย ใ น ก า ร ส่ั ง ส อ น ศี ล ธ ร ร ม
แก่ประชาชน แนะแนวทางประพฤติปฏิบัติ
สร้างค่านยิ มและบรรทดั ฐานทางออ้ มให้แกส่ ังคม
๗. อธิบายกาเนิดความเป็นมาของสิ่งที่เกิดข้ึน
ในธรรมชาติ เช่น ทาไมจระเข้ถึงไม่มีล้ิน
กาเนิดดาวลูกไก่
๘. เป็นนิทานท่ียกย่องคนดี มีความสามารถ
ความกล้าหาญของบุคคล เชน่ ไกรทอง
๙. เร่ืองท่ีดาเนินอยู่ในโลกของความจริงโดยใช้ตัว
ละคร เวลา สถานที่ ที่มาจากความจริง เช่น
ขนุ ช้างขุนแผน
๑๐. อธิบายถึงกาเนิดของจักรวาล มนุษย์
สัตว์ ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ เช่น ลม ฝน ฟ้า
ร้อง ฟา้ ผ่า

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่อ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิททิ าานน

๑๘

เกณฑ์กำรบวรรดั ณแำลนะกุ กรำมรประเมิน
แบบฝกึ ทักษะชดุ ที่ ๑

เกณฑก์ ำรตัดสินคุณภำพ
ทำได้ ๙-๑๐ คะแนน ดีมำก
ทำได้ ๗-๘ คะแนน ดี
ทำได้ ๕-๖ คะแนน พอใช้
ทำได้ ๑-๔ คะแนน ควรปรบั ปรุง

ได้ …………. คะแนน

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่่ออืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนททิิ าานน

๑๙

แบบแบฝบกึ ฝทกึ กั ทษักษะะทท่ี ่ี ๒๒

จุดประสงค์กำรเรยี นรู้ : นักเรยี นสำมำรถเรยี งลำดับเหตกุ ำรณ์จำกนิทำนได้
คำช้ีแจง : ให้นักเรียนเรียงลำดับเหตุกำรณ์จำกนิทำนท่ีกำหนดให้ต่อไปน้ี
(๑๐ คะแนน)
เกณฑ์กำรให้คะแนน : ตอบถกู ๑ ข้อให้ ๒ คะแนน ตอบไมถ่ ูกหรอื ไมต่ อบเลย
ให้ ๐ คะแนน

ตวั อยำ่ ง กำลคร้ังหนึ่งในป่ำ อันเป็นที่อยู่ของบรรดำสรรพสัตว์
ไ ด้ มี พ ร ำ น ป่ ำ ผู้ ข มั ง ธ นู ค น ห นึ่ ง เ ข้ ำ ม ำ ล่ ำ สั ต ว์
๑ ทำให้สตั ว์ทัง้ หลำยพำกันเตลดิ หนีไปด้วยควำมตกใจกลวั

ไชชายจึงเล่าความประสงค์ของตนให้ฟังโดยไม่ปิดบังแต่อย่างใด
ยายแก่ได้บอกว่าตนนี่แหละเป็นหมอเสน่ห์และช่วยไชชายได้
ห า ก ว่ า ไ ช ช า ย ส า ม า ร ถ ห า ก ล้ ว ย ส อ ง ป ลี ม า ใ ห้ เ ป็ น เ ค ร่ื อ ง ย า
ในการทาเสน่ห์

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่อ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนทิทิ าานน

๒๐

เมื่อมีฐานะร่ารวยก็ไปสู่ขอลูกสาว เศรษฐีคนที่ไชชายหมายปองไว้
จนได้แต่งเป็นสามีภรรยาสมความปรารถนา แต่ต้นกล้วยทั้งหมด
ท่ีไชชายปลูกไว้ก็ไม่เคยออกสองปลีเลย ทาให้ไชชายคิดว่า “กล้วยสอง
ปลีที่ยายแก่บอกให้หามาทายาเสน่ห์นั้น คงไม่มีในโลกนี้แน่นอน
แต่การที่ยายแก่สั่งให้หากล้วยสองปลีให้ได้ คงเป็นอุบายเพื่อยุให้
ไชชายมคี วามมานะ จนสามารถเปน็ เศรษฐีไดใ้ นเวลาต่อมานั่นเอง”

นานมาแล้วมีไชชายยาจกไปชอบรักลูกสาวเศรษฐี จึงอยากได้
มาเป็นคู่ครองของตน คิดว่าถ้าไม่ได้ด้วยเล่ห์ก็ต้องเอาด้วยกล
ไชชายยาจกจึงออกเดินทางไปสืบหาหมอเสน่ห์ เดินทางไปหน่ึงวัน
เต็ม ๆ พบกระท่อมหลังหน่ึง จึงได้เข้าไปขอน้าดื่มจากหญิงชรา
เจ้าของกระท่อม ยายแกไ่ ด้ถามไชชายวา่ เดนิ ทางไปไหนมา

ไชชายทาไร่กล้วยอยู่นาน ก็ยังไม่ได้กล้วยสองปลีแต่อย่างใด
แต่ก็ยังไม่ละความพยายาม ได้ปลูกกล้วยเพิ่มขึ้นอีกขยายไร่กล้วย
ออกไปกวา้ งขวางขึ้นมากกวา่ เดิมเร่ือยๆ เพ่มิ ที่จะคน้ หากล้วยสองปลีให้
ไ ด้ ปี แ ล้ ว ปี เ ล่ า ท่ี ท า ไ ร่ ก ล้ ว ย ไ ด้ น า ผ ล ผ ลิ ต จ า ก ไ ร่ ไ ป ข า ย
อยู่เป็นเวลานานถึง ๗ ปี มีเงินทองเก็บไว้จากการขายกล้วย
เป็นจานวนมาก จนมฐี านะเป็นเศรษฐใี นเวลาตอ่ มา

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่่ออืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิทิทาานน

๒๑

ไชชายดีใจมากที่ยายแก่รับปากจะช่วยเหลือ รีบออกเดินทาง
ไปเสาะหากล้วยสองปลีเป็นเวลานานหลายเดือนก็ยังไม่พบ
ไชชายจึงได้เริ่มปลูกกล้วยเสียเองจานวนมากหลายชนิด
และดูแลไร่กล้วยเป็นอย่างดี ใส่ปุ๋ยเอาใจใจใส่ดูแลต้นกล้วย
เปน็ พิเศษ เพอ่ื ให้ต้นกล้วยออกสองปลใี ห้ได้

นทิ ำนเร่ืองน้สี อนใหร้ วู้ ่ำ
“ความมานะพยายาม จะทาใหพ้ บความสาเร็จตามท่ีปรารถนาไดท้ กุ เร่อื ง”

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่อ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิททิ าานน

๒๒

เกณฑก์ ำรบวรรดั ณแำลนะุกกรำมรประเมนิ
แบบฝกึ ทักษะชดุ ท่ี ๒

เกณฑ์กำรตัดสนิ คณุ ภำพ
ทำได้ ๙-๑๐ คะแนน ดมี ำก
ทำได้ ๗-๘ คะแนน ดี
ทำได้ ๕-๖ คะแนน พอใช้
ทำได้ ๑-๔ คะแนน ควรปรับปรงุ

ได้ …………. คะแนน

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่อ่อืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนททิิ าานน

๒๓

แบบฝแึกบทกั บษะฝทกึ่ี ๔ทถักกู ษผดิ ะที่ ๓

จุดประสงค์กำรเรยี นรู้ : นักเรียนสำมำรถจับใจควำมสำคญั จำกนิทำนได้
คำช้ีแจง : ให้นักเรียนเขียนเครื่องหมำย () หน้ำข้อควำมที่ถูกต้อง
และเขยี นเคร่อื งหมำย () หน้ำขอ้ ควำมท่ีผดิ (๑๐ คะแนน)
เกณฑ์กำรให้คะแนน : ตอบถูก ๑ ข้อให้ ๒ คะแนน ตอบไม่ถูกหรือไม่ตอบเลย
ให้ ๐ คะแนน

นิทำนเรอื่ ง เจำ้ ตบู กับลำ

เจ้าตูบกับลาเดินทางติดตามเจ้านายเพ่ือจะนาสินค้าไปขายในเมือง
เม่ือถึงเวลาเท่ียงเจ้านายเห็นว่าสัตว์ทั้งสองได้เดินทางมานานแล้ว จึงหยุดพักกิน
ข้าวแล้วงีบหลับไป เมื่อนายของมันหลับไปแล้ว ลาก็นาขนมปังออกมากัดกิน
ส่วนเจ้าตูบไม่ได้เตรียมของกินมา มันจึงเอ่ยขึ้นว่า “หิวจังเลยเจ้าลา
น า ย แ บ่ ง อ า ห า ร ใ ห้ ฉั น ห น่ อ ย ไ ด้ ไ ห ม ล่ ะ ”เ จ้ า ล า ม อ ง ห น้ า เ จ้ า ตู บ แ ล้ ว ต อ บ ว่ า
“ไม่ได้หรอก ขนมปังของฉันก็นิดเดียวเอง เจ้ารอให้เจ้านายตื่นขึ้นมาก่อนสิ
เดี๋ยวเขาคงหาอาหารให้เองน่ันแหละ” ทันใดนั้นเอง มีสุนัขป่าหิวโซโผล่
มาจากพุ่มไม้ ลาตกใจมากส่งเสียงร้องลั่น “ช่วยด้วย ๆ น่ันมันสุนัขป่าน่ีนา
เจ้าตูบมาช่วยไล่มันไปท่ีอ่ืนเร็ว ๆ เข้า” เจ้าตูบมองเจ้าลาแล้วพูดว่า “นี่ฉันหิว
จนไมม่ เี ร่ยี วแรงแล้วนะ รอให้เจา้ นายต่ืนมากอ่ นสิ เดีย๋ วเขาจะช่วยเจา้ เอง”

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสออ่่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิิททาานน

๒๔

๑. ………….. นทิ านเรือ่ งนี้มตี วั ละครท่ีเป็นสัตว์ ๓ ตวั ไดแ้ ก่ เจา้ ตูบ ลา และสุนขั ปา่
๒. ………….. นิทานมีลกั ษณะการเลา่ เร่ืองดว้ ยภาษารอ้ ยแก้ว
๓. ………….. พฤตกิ รรมของเจา้ ตบู ตรงกับสานวนไทยว่า กง้ิ กา่ ได้ทอง
๔. ………….. นทิ านเรือ่ งนี้จัดอย่ใู นประเภทนทิ านอธิบายเหตุ
๕. ………….. ในการเดินทางลามหี นา้ ท่ตี ่างสนิ ค้าไปขายในเมือง
๖. ………….. เหตุการณ์นเี้ กดิ ขน้ึ ท่แี ม่น้า
๗. ………….. สัตว์ทโ่ี ผลม่ าจากพมุ่ ไม้ คอื สงิ โต
๘. ………….. นิทานเร่อื งนเ้ี จ้าตูบผิด เพราะไมแ่ ยกแยะระหวา่ งเรอ่ื งสว่ นตัวกับหน้าท่ี
๙. ………….. นิทานเรือ่ ง เจา้ ตูบกบั ลา มุง่ สอนใหเ้ รือ่ งความมนี ้าใจ ความสามัคคี

การช่วยเหลอื กนั รู้จักอภยั ให้กัน
๑๐. ……..… เหตผุ ลท่ีเจา้ ตบู ไมช่ ว่ ยลา คอื ลาไมม่ นี ้าใจแบ่งอาหารใหใ้ นตอนแรก

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสออ่่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิิททาานน

๒๕

เกณฑก์ ำรบวรรดั ณแำลนะุกกรำมรประเมนิ
แบบฝกึ ทักษะชดุ ท่ี ๓

เกณฑ์กำรตัดสนิ คณุ ภำพ
ทำได้ ๙-๑๐ คะแนน ดมี ำก
ทำได้ ๗-๘ คะแนน ดี
ทำได้ ๕-๖ คะแนน พอใช้
ทำได้ ๑-๔ คะแนน ควรปรับปรงุ

ได้ …………. คะแนน

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่อ่อืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนททิิ าานน

๒๖

แบบฝกึ ทักษะท่ี ๔

จุดประสงคก์ ำรเรยี นรู้ : นักเรยี นสำมำรถจับใจควำมสำคญั จำกนทิ ำนได้
คำช้ีแจง : ให้นักเรียนอ่ำนเนื้อเรื่องของนิทำนที่กำหนดให้ จับใจควำมสำคัญ
ของเนอื้ เรื่องแลว้ ตอบคำถำมโดยทำเครื่องหมำย (✓ หน้ำคำตอบท่ีถูกต้อง
(๑๐ คะแนน)
เกณฑ์กำรให้คะแนน : ตอบถูก ๑ ข้อให้ ๒ คะแนน ตอบไม่ถูกหรือไม่ตอบเลย
ให้ ๐ คะแนน

นทิ ำนเรื่อง ผู้เฒำ่ กบั คนสวน

กาลคร้ังหนึ่งนานมาแล้ว ณ ชายสวนที่อุดมสมบูรณ์แห่งหน่ึง มีผู้เฒ่า
คนหนึ่ง ซ่ึงเป็นเจ้าของสวนองุ่น แกทาสวนองุ่นมานานหลายสิบปี จนคนแถวน้ัน
ต่างรู้จักกันดีว่าผู้เฒ่านั้นเป็นคนท่ีขยัน ขี้เหนียว และจะไม่ยอมเสียเปรียบ
ให้กับใคร ๆ เลย ผู้เฒ่าจะใช้เสียงเพลงของนกแก้วเป็นสัญญาณของการทางาน
ทุกครั้ง เพราะแกเป็นคนท่ีชอบหลง ๆ ลืม ๆ แกจะยึดเสียงเพลงของเจ้านกแก้ว
ซ่ึงนกแก้วจะร้องเพลงทุก ๆ ครึ่งชั่วโมงจนเคยชิน พอนกแก้วร้องผู้เฒ่า
จะมาตรวจดูสวน คนสวนส่วนใหญ่จะแอบไปนอนพักผ่อนช่วงกลางวัน
พอไดย้ ินเสยี งนกแก้วรอ้ งจะรีบมาทางานตอ่ ทันที ผู้เฒ่าจบั ไม่ได้เลยสกั ครง้ั

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่อ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิทิทาานน

๒๗

ไม่นานก็เข้าช่วงหน้าหนาว อากาศเริ่มหนาวเย็น ทาให้คนสวน
ทนกับความหนาวไม่ไหว จึงคิดท่ีจะเอาเจ้านกแก้วไปแขวนไว้ใต้ต้นไม้
เพ่ือให้มันหนาวตาย จะได้ไม่ต้องส่งเสียงร้องอีก สักพักใหญ่เจ้านกแก้วก็หนาวตาย
ผู้เฒ่าเสียใจมาก แตก่ ็ไม่สามารถจับได้ว่าใครเป็นคนทา คนสวนแอบไปหลบนอนพัก
กันอีก แต่ครั้งน้ีผู้เฒ่าจับได้ จึงส่ังให้ทางานหนักขึ้น โดยการนับหนึ่งถึงห้าสิบ
ผู้เฒ่าจะเดินมาดูและมาดูบ่อยข้ึนเพราะผู้เฒ่าแกจะนับเร็วกว่าปกติ คนสวน
นึกเสียใจท่ีไปฆ่านกแก้วตาย อย่างน้อยคร่ึงชั่วโมงผู้เฒ่าถึงมาดู แต่น่ีไม่ทันถึง
ย่ีสบิ นาทีผูเ้ ฒ่ากม็ าดอู กี แล้ว ส้เู ราทนทาเหมือนเกา่ ยงั ดกี ว่า

นิทำนเรื่องนสี้ อนใหร้ ู้ว่ำ : ผทู้ ค่ี ิดจะทาร้ายผู้อ่ืน
ย่อมไดร้ ับสงิ่ นนั้ เป็นการตอบแทน ดังคากลา่ วท่วี ่า
“ ให้ทกุ ข์แกท่ ่าน ทกุ ข์นัน้ ถงึ ตัว ”

ตัวอยำ่ ง ✓ ใหท้ ุกข์แก่ทา่ น ทกุ ข์นนั้ ถงึ ตัว

นทิ านเรอ่ื งน้ใี ห้ข้อคิดตรงกบั สุภาษิตว่าอยา่ งไร เห็นช้างข้ี ขีต้ ามชา้ ง

๑. ในเรอื่ งกล่าวถึงสตั วช์ นดิ ใด สงิ โต
นกแกว้

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่อ่อืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนททิิ าานน

๒๘

๒. ใครเปน็ เจา้ ของสวนองนุ่ ผเู้ ฒ่า
คนสวน

๓. นกแก้วตายเพราะเหตใุ ด หนาวตาย
เปน็ โรค

๔. ในเร่อื งคนสวนมลี กั ษณะนิสยั อยา่ งไร ขยนั ทมุ่ เทกบั การทางาน
เกยี จคร้าน

๕. เหตุการณ์นเ้ี กดิ ขึน้ ที่ใด สวนองนุ่
สวนลาไย

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่ออ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนทิิทาานน

๒๙

เกณฑ์กำรบวรรัดณแำลนะุกกรำมรประเมนิ
แบบฝึกทกั ษะชดุ ท่ี ๔

เกณฑ์กำรตัดสนิ คณุ ภำพ
ทำได้ ๙-๑๐ คะแนน ดมี ำก
ทำได้ ๗-๘ คะแนน ดี
ทำได้ ๕-๖ คะแนน พอใช้
ทำได้ ๑-๔ คะแนน ควรปรับปรงุ

ได้ …………. คะแนน

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่อ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนททิิ าานน

๓๐

แบบฝแกึ บทกั บษะฝทึกี่ ๓ทกั ษะที่ ๕

จุดประสงค์กำรเรียนรู้ : นกั เรียนสำมำรถจบั ใจควำมสำคัญจำกนทิ ำนได้
คำช้ีแจง : ให้นักเรียนตอบคำถำมจำกนิทำนท่ีกำหนดให้ต่อไปนี้
(๑๐ คะแนน)
เกณฑก์ ำรให้คะแนน : ตอบถกู ๑ ข้อให้ ๒ คะแนน ตอบไม่ถูกหรือไม่ตอบเลย
ให้ ๐ คะแนน

นิทำนเรื่อง จกั จนั่ กบั มดงำ่ ม

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่อ่อืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิทิทาานน

๓๑

ณ ป่ า แ ห่ ง ห น่ึ ง มี จั ก จ่ั น เ จ้ า ส า ร า ญ ตั ว ห นึ่ ง มี นิ สั ย เ กี ย จ ค ร้ า น
ชอบความสะดวกสบาย ตลอดช่วงฤดูร้อนที่ผ่านมา มดง่ามพากันหาอาหารไปเก็บสะสม
ไว้ในรัง แต่เจ้าจักจ่ันมัวแต่ร้องราทาเพลง สนุกสนานไปวัน ๆ คร้ันถึงฤดูหนาวหิมะ
ตกหนัก มดง่ามเก็บตัวอยู่กับเม็ดพืชที่มันได้หาเก็บเตรียมพร้อมไว้ ส่วนจักจั่นน้ัน
ไม่สามารถหาอาหารกินได้ อดอยู่หลายวัน จนในท่ีสุด ต้องซมซานด้วยความหิวโหย
มาเคาะประตูรังของมดง่ามท่ีเคยรู้จักกัน “ได้โปรดเถิด ข้ำขำดอำหำรมำต้ังหลำยวัน
ขออำหำรให้ข้ำกินประทังควำมหิวหน่อยได้หรือไม่ ข้ำสัญญำว่ำเมื่อพ้นฤดูฝนน้ี
ไปแล้ว ข้ำสัญญำว่ำจะหำมำใช้คืนให้เป็นเท่ำตัว” เจ้าจักจั่นพยายามวิงวอน
มดง่ามถึงถามข้ึนมาว่า “แล้วในฤดูร้อนมีอำหำรอุดมสมบูรณ์ ใคร ๆ เขำพำกัน
ทำมำหำกินตัวเป็นเกลียว เจ้ำไปทำอะไรมำจึงไม่หำอำหำรมำเก็บไว้เล่ำ จักจ่ัน
ตอบว่า “เพรำะว่ำข้ำไม่มีเวลำน่ะสิ ข้ำยุ่งอยู่กับกำรร้องเพลงต้ังแต่เช้ำจรดค่ำ
เม่ือตอนท่ีเจ้ำและเพื่อน ๆ ขนอำหำรผ่ำนมำ ก็ได้ยินมิใช่หรือ คร้ันพอถึงฤดูฝน
ก็ไม่มีอำหำรเหลือให้เก็บไว้เลย” ฝ่ายมดง่ามได้ยินดังนั้นก็หัวเราะกับตอบของจักจั่น
พลางเก็บเม็ดข้าวกองพูนของตนไว้ในห้องใต้ดิน แล้วเอ่ยเย้ยจักจ่ันว่า “ในเม่ือฤดูร้อน
เจ้ำเอำแต่ร้องเพลงไปวัน ๆ เม่ือถึงฤดูฝนทำไมเจ้ำไม่เอำเวลำไปเต้นรำ
ด้วยล่ะ” กล่าวจบมดก็ปิดประตทู นั ที

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่อ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิททิ าานน

๓๒

ตวั อย่ำง
นกั เรียนคิดว่าเหตกุ ารณ์ของเรอื่ งนเี้ กิดข้ึนท่ใี ด
ทีร่ งั ของมดงา่ ม

๑. ตัวละครท่นี สิ ัยไมด่ ี และไม่ควรเอาอยา่ ง คือใคร
……………………………………………………………………………………………………………………
๒. มดงา่ มทาอะไร
……………………………………………………………………………………………………………………
๓. มดง่ามตอ้ งเก็บสะสมอาหารไว้เพอ่ื ใช้ในฤดูกาลใด
……………………………………………………………………………………………………………………
๔. ทาไมมดงา่ มจึงไมใ่ ห้อาหารแก่เจา้ จักจ่ัน
……………………………………………………………………………………………………………………
๕. สรปุ ใจความสาคญั
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่่อืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิทิทาานน

๓๓

เกณฑ์กำรบวรรัดณแำลนะุกกรำมรประเมนิ
แบบฝึกทกั ษะชดุ ท่ี ๕

เกณฑ์กำรตัดสนิ คณุ ภำพ
ทำได้ ๙-๑๐ คะแนน ดมี ำก
ทำได้ ๗-๘ คะแนน ดี
ทำได้ ๕-๖ คะแนน พอใช้
ทำได้ ๑-๔ คะแนน ควรปรับปรงุ

ได้ …………. คะแนน

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่อ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนททิิ าานน

๓๔

แบบทดสอบหลังเรียน ( Post-test )
กำรอ่ำนจับใจควำมสำคัญจำกนทิ ำน

คำชีแ้ จง ให้นักเรยี นเลอื กคาตอบทถ่ี ูกตอ้ งที่สุดเพียงคาตอบเดยี ว โดยทาเครื่องหมาย
() ทับข้อท่ถี ูกตอ้ ง จานวน ๑๐ ขอ้ ๑๐ คะแนน

๑. การอ่านจบั ใจความสาคญั จากนทิ านใช้หลักการอ่านอย่างไร
ก. ใช้หลักการอา่ นทม่ี ีงานวิจยั เขา้ มาสนบั สนุน
ข. ใชห้ ลักการอา่ นท่มี งี านเขยี นหรอื วรรณกรรมรองรบั
ค. ใชห้ ลักการอา่ นจับใจความสาคญั เหมือนการอ่านเรื่องท่ัว ๆ ไป
ง. ใช้หลักการอา่ นจบั ใจความสาคัญจากข้อเท็จจริงทม่ี ีการตพี ิมพ์เปน็ หนังสือ

๒. นทิ านประจาถิน่ หรือนทิ านพืน้ บา้ น หมายถงึ
ก. นิทานที่กล่าวอ้างบุคคลท่ีมคี วามสามารถ องอาจ กลา้ หาญ
ข. นทิ านท่ใี ห้คาสอน เชงิ เปรียบเทียบกับชวี ติ และการอยรู่ ว่ มกันในสังคม
ค. นิ ทาน ที่อธิบายเร่ือ งราวขอ งเห ตุที่เกิดข้ึนสิ่ง หนึ่ง สิ่งใด แ ละอธิบาย

พรอ้ มตอบคาถามเรือ่ งนน้ั ๆ
ง. นิทานท่ีถูกเล่าขานตกทอดต่อเนื่องกันมา ซึ่งเช่ือว่าเคยเกิดขึ้นจริง ณ สถานที่ใด

สถานที่หนึ่ง บ่งบอกสถานทแี่ ละตวั ละครชดั เจน

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่อ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิิททาานน

๓๕

อำ่ นนิทำนต่อไปนีแ้ ลว้ ตอบคำถำมขอ้ ๓ - ๕

คนขี้เหนียวคนหน่ึงได้ขายทุกส่ิงท่ีเขามีและซ้ือทองคามาก้อนหน่ึง
ซ่ึงเขานามันไปฝัง ลงในหลุมท่ีอยู่ข้างกาแพงเก่า เขาเดินไปดูทุกวัน คนงานของเขา
คนหน่ึงสังเกตเห็นว่า คนข้ีเหนียวไปที่จุดนั้นอยู่เสมอ จึงตัดสินใจจับตาดู
ความเคล่ือนไหวของเขา ไม่นานคนงานก็พบความลับเรื่องสมบัติที่ซ่อนไว้
และเม่ือขุดลงไปก็พบก้อนทองคาและขโมยมันไป เม่ือคนขี้เหนียวมาดูอีกครั้ง
ก็พบแตห่ ลมุ ว่างเปล่า เขาจงึ เร่มิ ดงึ ผมของตวั เองและครา่ ครวญเสยี งดงั ด้วยความเศร้า
โศกเสยี ใจ เพ่ือนบา้ นเหน็ เขาจมอยู่กับความเศร้าโศกและได้รับรู้ถึงสาเหตุ จึงกล่าวว่า
“สวดมนต์เสียเถิด อย่าเสียใจไปเลย ท่านก็เอาหินใส่ไว้ในหลุมสิ แล้วคิดว่าทองคา
ยั ง ว า ง อ ยู่ ต ร ง น้ั น มั น ก็ ใ ห้ ผ ล เ ห มื อ น กั บ ต อ น ท่ี ยั ง มี ท อ ง ค า อ ยู่ อ ย่ า ง ไ ร เ สี ย
ทา่ นก็เหมอื นกับไมม่ มี นั อยู่แลว้ เพราะทา่ นไมไ่ ด้นามนั มาใชเ้ ลยสักนดิ ”

๓. นทิ านเรื่องน้ีจดั เป็นนิทานประเภทใด
ก. นิทานอีสป
ข. นทิ านวรี บรุ ษุ
ค. นทิ านปรมั ปรา
ง. นทิ านอธบิ ายเหตุ

๔. นทิ านเร่ืองนคี้ วรตัง้ ชอื่ ว่าอยา่ งไร
ก. ทองคาท่หี ายไป
ข. สมบตั ิคนขเี้ หนียว
ค. คนข้เี หนียวกบั ทองคา
ง. คนขเ้ี หนียวกบั คนงาน

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสออ่่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิททิ าานน

๓๖

๕. นทิ านเรอื่ งน้ใี หข้ ้อคิดอยา่ งไร
ก. การไวใ้ จคนอืน่ ถือเปน็ ขอ้ ผิดพลาด
ข. อย่าเก็บของมคี ่าทสี่ ามารถขโมยได้
ค. ใหร้ ู้จกั ทางานและประหยัดอดออม
ง. การท่ีไม่ได้ใช้ของท่มี ีก็เหมือนกับว่าไม่มีของสิ่งนน้ั

๖. นิทานที่อธิบายถึงความเป็นมาของสิ่งท่ีเกิดขึ้นในธรรมชาติว่า ทาไมส่ิงนั้น
จึงเปน็ อยา่ งนั้น เปน็ นทิ านประเภทใด

ก. นิทานสัตว์
ข. นทิ านท้องถ่ิน
ค. นทิ านเทวปกรณ์
ง. นทิ านอธิบายเหตุ
๗. นทิ านที่มกั มีเทวดาหรือนางฟ้าเขา้ มาเกี่ยวขอ้ งดว้ ยเสมอ เปน็ นทิ านประเภทใด
ก. นิทานตลก
ข. นทิ านวรี บุรษุ
ค. นิทานทอ้ งถิ่น
ง. นทิ านปรัมปรา

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่่อืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิิททาานน

๓๗

๘. เคร่อื งมือทีใ่ ชใ้ นการบนั เทงิ และการถา่ ยทอดคตธิ รรมทดี่ ีคอื สิง่ ใด
ก. เพลง
ข. นิทาน
ค. สารคดี
ง. บทความ

๙. นทิ านมงุ่ เนน้ ด้านใดมากท่ีสุด
ก. ใหค้ วามรู้
ข. มีคตสิ อนใจ
ค. มีคา่ นิยมท่ดี ี
ง. มีความบนั เทงิ

๑๐. นทิ านที่มักมเี ทวดาหรอื นางฟ้าเข้ามาเก่ยี วข้องดว้ ยเสมอ เปน็ นิทานประเภทใด
ก. นทิ านตลก
ข. นิทานวีรบุรุษ
ค. นทิ านท้องถิน่
ง. นิทานปรัมปรา

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่อ่อืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิทิทาานน

๓๘

แบกบรทะดดบสำรอษรบคณหำำลตนงัอกุ เบรรยี มน

ช่ือ-สกลุ ……………………………………….…….……….….. ช้ัน ……..….... เลขท่ี …..……
ขอ้ ก ข ค ง
๑
๒
๓
๔
๕
๖
๗
๘
๙
๑๐

ผลกำรทดสอบหลังเรยี น

จำนวน ๑๐ ข้อ คะแนนเต็ม ๑๐ คะแนน ได้ ………..…… คะแนน

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่่ออืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิิททาานน

๓๙

แเฉบลบยฝแบึกบทฝกั กึ ษทะกั ทษะี่ ท๑ี่ ๑

จุดประสงคก์ ำรเรยี นรู้ : นักเรยี นสำมำรถบอกประเภทของนทิ ำนได้
คำชี้แจง : ให้นักเรียนเลือกอักษรด้ำนขวำมือ ไปเติมในช่องว่ำงด้ำนซ้ำยมือ
ให้สมั พันธ์กนั (๑๐ คะแนน)
เกณฑ์กำรให้คะแนน : ตอบถกู ๑ ข้อให้ ๑ คะแนน ตอบไมถ่ กู หรอื ไมต่ อบเลย
ให้ ๐ คะแนน

ตวั อยำ่ ง ก. นิทานสัตว์
ข. นิทานเร่ืองผี
ซ นิทานที่มักมีเทวดาหรอื นางฟา้ เขา้ มาเก่ียวข้อง ค. นิทานวีรบุรษุ
ง. นิทานศาสนา
จ ๑. เป็นเรื่องแปลกพิสดาร ซึ่งเชื่อว่า จ. นิทานทอ้ งถ่นิ
ฉ. นทิ านมขุ ตลก
เคยเกิดขึ้นจริง ณ สถานท่ีใดสถานท่ี ช. นทิ านชวี ติ จรงิ
หน่ึง บ่งบอกสถานท่ี และตัวละคร ซ. นทิ านปรัมปรา
ชัดเจน เช่น พระยากงพระยาพาน ฌ. นทิ านเทวปกรณ์
ญ. นทิ านอธบิ ายเหตุ
ฎ ๒. นิทานไม่รู้จบ นิทานลูกโซ่ นิทาน ฎ. นทิ านเข้าแบบ

หลอกผูฟ้ ัง

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสออ่่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนททิิ าานน

๔๐

ฉ ๓. เป็นเร่ืองท่ีผ่อนคลายความตึงเครียด

ซ่ึงเกี่ยวข้องกับความโง่ ความฉลาด การใช้

ข กลลวง การแข่งขัน เชน่ ศรีธนญชัย
๔. สะท้อนให้เห็นความเชื่อในเรื่องวิญญาณ และ

ซ เรอื่ งภูตผีของคนไทย
๕. เร่ืองราวมักเก่ียวข้องกับราชสานัก เจ้าหญิง

เจ้าชาย มีแม่มด มียักษ์ สัตว์ประหลาด เช่น สังข์

ง ทอง คาวี
๖ . มี จุ ด มุ่ ง ห ม า ย ใ น ก า ร ส่ั ง ส อ น ศี ล ธ ร ร ม

แก่ประชาชน แนะแนวทางประพฤติปฏิบัติ

ญ สรา้ งคา่ นยิ มและบรรทดั ฐานทางออ้ มให้แก่สังคม
๗. อธิบายกาเนิดความเป็นมาของส่ิงท่ีเกิดขึ้น

ในธรรมชาติ เช่น ทาไมจระเข้ถึงไม่มีล้ิน

ค กาเนิดดาวลกู ไก่
๘. เป็นนิทานท่ียกย่องคนดี มีความสามารถ

ช ความกลา้ หาญของบคุ คล เชน่ ไกรทอง
๙. เรื่องท่ีดาเนินอยู่ในโลกของความจริงโดยใช้ตัว

ละคร เวลา สถานท่ี ที่มาจากความจริง เช่น

ฌ ขนุ ช้างขนุ แผน
๑๐. อธิบายถึงกาเนิดของจักรวาล มนุษย์

สัตว์ ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ เช่น ลม ฝน ฟ้า

รอ้ ง ฟ้าผา่

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสออ่่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิิททาานน

๔๑

แเบฉบลยฝแกึ บทบกัฝษกึ ทะักทษ่ี ะ๒ท่ี ๒

จดุ ประสงคก์ ำรเรียนรู้ : นักเรยี นสำมำรถเรยี งลำดับเหตุกำรณจ์ ำกนิทำนได้
คำชี้แจง : ให้นักเรียนเรียงลำดับเหตุกำรณ์จำกนิทำนที่กำหนดให้ต่อไปน้ี
(๑๐ คะแนน)
เกณฑ์กำรให้คะแนน : ตอบถูก ๑ ข้อให้ ๒ คะแนน ตอบไมถ่ กู หรือไมต่ อบเลย
ให้ ๐ คะแนน

ตัวอยำ่ ง กำลคร้ังหน่ึงในป่ำ อันเป็นท่ีอยู่ของบรรดำสรรพสัตว์
ไ ด้ มี พ ร ำ น ป่ ำ ผู้ ข มั ง ธ นู ค น ห น่ึ ง เ ข้ ำ ม ำ ล่ ำ สั ต ว์
๑ ทำใหส้ ตั ว์ทง้ั หลำยพำกันเตลดิ หนไี ปดว้ ยควำมตกใจกลวั

ไชชายจึงเล่าความประสงค์ของตนให้ฟังโดยไม่ปิดบังแต่อย่างใด

๒ ยายแก่ได้บอกว่าตนน่ีแหละเป็นหมอเสน่ห์และช่วยไชชายได้
ห า ก ว่ า ไ ช ช า ย ส า ม า ร ถ ห า ก ล้ ว ย ส อ ง ป ลี ม า ใ ห้ เ ป็ น เ ค ร่ื อ ง ย า

ในการทาเสนห่ ์

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่อ่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนททิิ าานน

๔๒

เม่ือมีฐานะร่ารวยก็ไปสู่ขอลูกสาว เศรษฐีคนที่ไชชายหมายปองไว้
จนได้แต่งเป็นสามีภรรยาสมความปรารถนา แต่ต้นกล้วยทั้งหมด

๕ ที่ไชชายปลูกไว้ก็ไม่เคยออกสองปลีเลย ทาให้ไชชายคิดว่า “กล้วยสอง
ปลีที่ยายแก่บอกให้หามาทายาเสน่ห์น้ัน คงไม่มีในโลกนี้แน่นอน
แต่การท่ียายแก่สั่งให้หากล้วยสองปลีให้ได้ คงเป็นอุบายเพ่ือยุให้
ไชชายมคี วามมานะ จนสามารถเปน็ เศรษฐไี ดใ้ นเวลาต่อมานัน่ เอง”

นานมาแล้วมีไชชายยาจกไปชอบรักลูกสาวเศรษฐี จึงอยากได้

๑ มาเป็นคู่ครองของตน คิดว่าถ้าไม่ได้ด้วยเล่ห์ก็ต้องเอาด้วยกล
ไชชายยาจกจึงออกเดินทางไปสืบหาหมอเสน่ห์ เดินทางไปหนึ่งวัน
เต็ม ๆ พบกระท่อมหลังหน่ึง จึงได้เข้าไปขอน้าดื่มจากหญิงชรา
เจ้าของกระทอ่ ม ยายแกไ่ ด้ถามไชชายว่าเดินทางไปไหนมา

ไชชายทาไร่กล้วยอยู่นาน ก็ยังไม่ได้กล้วยสองปลีแต่อย่างใด
แต่ก็ยังไม่ละความพยายาม ได้ปลูกกล้วยเพิ่มขึ้นอีกขยายไร่กล้วย

๔ ออกไปกวา้ งขวางข้ึนมากกวา่ เดมิ เร่ือยๆ เพิ่มทจ่ี ะคน้ หากล้วยสองปลีให้
ไ ด้ ปี แ ล้ ว ปี เ ล่ า ท่ี ท า ไ ร่ ก ล้ ว ย ไ ด้ น า ผ ล ผ ลิ ต จ า ก ไ ร่ ไ ป ข า ย
อยู่เป็นเวลานานถึง ๗ ปี มีเงินทองเก็บไว้จากการขายกล้วย
เป็นจานวนมาก จนมีฐานะเป็นเศรษฐใี นเวลาต่อมา

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสออ่่ืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิิททาานน

๔๓

ไชชายดีใจมากที่ยายแก่รับปากจะช่วยเหลือ รีบออกเดินทาง

๓ ไปเสาะหากล้วยสองปลีเป็นเวลานานหลายเดือนก็ยังไม่พบ
ไชชายจึงได้เร่ิมปลูกกล้วยเสียเองจานวนมากหลายชนิด
และดูแลไร่กล้วยเป็นอย่างดี ใส่ปุ๋ยเอาใจใจใส่ดูแลต้นกล้วย
เปน็ พเิ ศษ เพ่อื ใหต้ ้นกลว้ ยออกสองปลใี หไ้ ด้

นิทำนเร่อื งนี้สอนให้รวู้ ำ่
“ความมานะพยายาม จะทาให้พบความสาเรจ็ ตามท่ีปรารถนาไดท้ ุกเร่ือง”

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสสอ่่อืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนทิทิ าานน

๔๔

แบเฉบฝลกึ ยทกัแษบะทบี่ ๔ฝกึถกู ทผิดกั ษะที่ ๓

จดุ ประสงคก์ ำรเรยี นรู้ : นกั เรยี นสำมำรถจบั ใจควำมสำคญั จำกนทิ ำนได้
คำชี้แจง : ให้นักเรียนเขียนเคร่ืองหมำย () หน้ำข้อควำมท่ีถูกต้อง
และเขยี นเครือ่ งหมำย () หน้ำข้อควำมที่ผิด (๑๐ คะแนน)
เกณฑ์กำรให้คะแนน : ตอบถูก ๑ ข้อให้ ๒ คะแนน ตอบไม่ถูกหรือไม่ตอบเลย
ให้ ๐ คะแนน

นทิ ำนเรอ่ื ง เจ้ำตูบกบั ลำ

เจ้าตูบกับลาเดินทางติดตามเจ้านายเพ่ือจะนาสินค้าไปขายในเมือง
เมื่อถึงเวลาเที่ยงเจ้านายเห็นว่าสัตว์ทั้งสองได้เดินทางมานานแล้ว จึงหยุดพักกิน
ข้าวแล้วงีบหลับไป เมื่อนายของมันหลับไปแล้ว ลาก็นาขนมปังออกมากัดกิน
ส่วนเจ้าตูบไม่ได้เตรียมของกินมา มันจึงเอ่ยข้ึนว่า “หิวจังเลยเจ้าลา
น า ย แ บ่ ง อ า ห า ร ใ ห้ ฉั น ห น่ อ ย ไ ด้ ไ ห ม ล่ ะ ”เ จ้ า ล า ม อ ง ห น้ า เ จ้ า ตู บ แ ล้ ว ต อ บ ว่ า
“ไม่ได้หรอก ขนมปังของฉันก็นิดเดียวเอง เจ้ารอให้เจ้านายตื่นข้ึนมาก่อนสิ
เดี๋ยวเขาคงหาอาหารให้เองนั่นแหละ” ทันใดน้ันเอง มีสุนัขป่าหิวโซโผล่
มาจากพุ่มไม้ ลาตกใจมากส่งเสียงร้องล่ัน “ช่วยด้วย ๆ น่ันมันสุนัขป่าน่ีนา
เจ้าตูบมาช่วยไล่มันไปที่อื่นเร็ว ๆ เข้า” เจ้าตูบมองเจ้าลาแล้วพูดว่า “น่ีฉันหิว
จนไม่มีเรย่ี วแรงแลว้ นะ รอให้เจา้ นายตื่นมากอ่ นสิ เดย๋ี วเขาจะช่วยเจา้ เอง”

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่่ออืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนิิททาานน

๔๕

✓๑. ………….. นิทานเรอื่ งนมี้ ตี วั ละครท่ีเป็นสตั ว์ ๓ ตัว ไดแ้ ก่ เจ้าตบู ลา และสนุ ัขป่า
✓๒. ………….. นิทานมลี กั ษณะการเล่าเร่ืองดว้ ยภาษาร้อยแก้ว

×๓. ………….. พฤตกิ รรมของเจา้ ตูบตรงกบั สานวนไทยว่า กงิ้ กา่ ได้ทอง
×๔. ………….. นทิ านเรื่องนีจ้ ัดอยู่ในประเภทนิทานอธบิ ายเหตุ

✓๕. ………….. ในการเดินทางลามหี นา้ ที่ตา่ งสินคา้ ไปขายในเมือง

×๖. ………….. เหตกุ ารณ์นเ้ี กดิ ขน้ึ ทแ่ี ม่น้า
×๗. ………….. สัตว์ทโี่ ผลม่ าจากพมุ่ ไม้ คอื สงิ โต

✓๘. ………….. นทิ านเรอื่ งนี้เจา้ ตูบผิด เพราะไมแ่ ยกแยะระหวา่ งเร่ืองสว่ นตัวกับหนา้ ท่ี
✓๙. ………….. นิทานเรอื่ ง เจ้าตูบกบั ลา ม่งุ สอนใหเ้ รื่องความมนี า้ ใจ ความสามคั คี

การชว่ ยเหลือกัน รูจ้ ักอภยั ใหก้ นั

✓๑๐. ……..… เหตุผลท่เี จ้าตูบไมช่ ว่ ยลา คอื ลาไมม่ นี า้ ใจแบ่งอาหารใหใ้ นตอนแรก

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่อ่อืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนททิิ าานน

๔๖

เฉลยแบบฝึกทักษะท่ี ๔

จุดประสงค์กำรเรยี นรู้ : นกั เรียนสำมำรถจับใจควำมสำคญั จำกนิทำนได้
คำช้ีแจง : ให้นักเรียนอ่ำนเนื้อเร่ืองของนิทำนท่ีกำหนดให้ จับใจควำมสำคัญ
ของเนอื้ เรอื่ งแลว้ ตอบคำถำมโดยทำเครื่องหมำย (✓ หน้ำคำตอบท่ีถูกต้อง
(๑๐ คะแนน)
เกณฑ์กำรให้คะแนน : ตอบถูก ๑ ข้อให้ ๒ คะแนน ตอบไม่ถูกหรือไม่ตอบเลย
ให้ ๐ คะแนน

นิทำนเร่อื ง ผูเ้ ฒำ่ กับคนสวน

กาลคร้ังหน่ึงนานมาแล้ว ณ ชายสวนที่อุดมสมบูรณ์แห่งหนึ่ง มีผู้เฒ่า
คนหนึ่ง ซึ่งเป็นเจ้าของสวนองุ่น แกทาสวนองุ่นมานานหลายสิบปี จนคนแถวน้ัน
ต่างรู้จักกันดีว่าผู้เฒ่านั้นเป็นคนที่ขยัน ข้ีเหนียว และจะไม่ยอมเสียเปรียบ
ให้กับใคร ๆ เลย ผู้เฒ่าจะใช้เสียงเพลงของนกแก้วเป็นสัญญาณของการทางาน
ทุกคร้ัง เพราะแกเป็นคนที่ชอบหลง ๆ ลืม ๆ แกจะยึดเสียงเพลงของเจ้านกแก้ว
ซึ่งนกแก้วจะร้องเพลงทุก ๆ ครึ่งชั่วโมงจนเคยชิน พอนกแก้วร้องผู้เฒ่า
จะมาตรวจดูสวน คนสวนส่วนใหญ่จะแอบไปนอนพักผ่อนช่วงกลางวัน
พอไดย้ ินเสียงนกแก้วร้องจะรีบมาทางานตอ่ ทันที ผเู้ ฒา่ จบั ไมไ่ ด้เลยสักครั้ง

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่อ่อืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนทิทิ าานน

๔๗

ไม่นานก็เข้าช่วงหน้าหนาว อากาศเร่ิมหนาวเย็น ทาให้คนสวน
ทนกับความหนาวไม่ไหว จึงคิดที่จะเอาเจ้านกแก้วไปแขวนไว้ใต้ต้นไม้
เพ่ือให้มันหนาวตาย จะได้ไม่ต้องส่งเสียงร้องอีก สักพักใหญ่เจ้านกแก้วก็หนาวตาย
ผเู้ ฒ่าเสยี ใจมาก แต่กไ็ มส่ ามารถจับได้ว่าใครเป็นคนทา คนสวนแอบไปหลบนอนพัก
กันอีก แต่ครั้งน้ีผู้เฒ่าจับได้ จึงส่ังให้ทางานหนักข้ึน โดยการนับหน่ึงถึงห้าสิบ
ผู้เฒ่าจะเดินมาดูและมาดูบ่อยข้ึนเพราะผู้เฒ่าแกจะนับเร็วกว่าปกติ คนสวน
นึกเสียใจท่ีไปฆ่านกแก้วตาย อย่างน้อยคร่ึงช่ัวโมงผู้เฒ่าถึงมาดู แต่น่ีไม่ทันถึง
ยี่สบิ นาทผี ูเ้ ฒา่ กม็ าดูอกี แลว้ ส้เู ราทนทาเหมอื นเกา่ ยังดีกว่า

นทิ ำนเรือ่ งน้ีสอนให้รู้วำ่ : ผ้ทู ่ีคดิ จะทารา้ ยผู้อนื่
ยอ่ มไดร้ บั ส่งิ น้นั เป็นการตอบแทน ดังคากลา่ วทีว่ า่
“ ให้ทุกขแ์ ก่ทา่ น ทกุ ข์นัน้ ถงึ ตัว ”

ตวั อยำ่ ง ✓ ใหท้ กุ ข์แก่ทา่ น ทกุ ข์น้นั ถงึ ตัว

นทิ านเรอื่ งนใี้ ห้ข้อคดิ ตรงกับสภุ าษิตว่าอย่างไร เห็นชา้ งขี้ ขต้ี ามชา้ ง

๑. ในเร่อื งกลา่ วถึงสตั วช์ นดิ ใด สิงโต

✓ นกแก้ว

แแบบบบฝฝึึกกททกกัั ษษะะกกาารรออ่่าานนจจบบัั ใใจจคคววาามมสสาาคคญญัั จจาากกสส่่ออืื ตต่่าางง ๆๆ :: นนททิิ าานน