การงานอาชีพ ป.5 หน่วยที่ 1 งานบ้าน

หนังสืออเิ ล็กทรอนิกส์ E-book

โรงเรียนบางมด(ตันเปาวว์ ทิ ยาคาร)

๕รายวชิ าพนื้ ฐานการงานอาชพี
ชั้นประถมศึกษาปี ที่

หน่วยการเรียนรู้ที่ งานบ้าน

รายวชิ าพนื้ ฐาน

ชั้นประถมศึกษาปี ที่

หน่วยการเรียนรู้ที่

งานบา้ น

การทางานกับสมาชิกในครอบครัว

การจดั การงานบา้ นอยา่ งเป็ นระบบ

จติ สานึกในการใช้พลังงานและ
ทรัพยากรอย่างประหยัดและคุ้มคา่

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๕

๑. การทางานกบั สมาชกิ ในครอบครัว

 การทางานบ้านเป็ นกจิ กรรมทส่ี มาชกิ
ในครอบครัวได้ทางานร่วมกนั ช่วยทาให้
บา้ นสะอาดเรียบร้อย น่าอย่อู าศัย และ
เมอ่ื บา้ นน่าอยอู่ าศัย ทุกคนในบ้านกจ็ ะ
มคี วามสุข

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๕

๑.๑ ลักษณะงานบ้านทส่ี มาชกิ ทกุ คนในครอบครัวตอ้ งช่วยกันทา

๑) งานบ้านทไี่ ดร้ ับมอบหมาย ๒) งานบา้ นทไ่ี ม่ไดร้ ับมอบหมาย

หมายถงึ งานทหี่ ัวหน้าครอบครัวหรือ หมายถงึ งานทส่ี มาชกิ ในครอบครัว
ผู้ปกครองมอบหมายให้สมาชกิ แต่ละ ช่วยทาดว้ ยความสมัครใจ หรือช่วยทา
คนในครอบครัวทาตามความสนใจ แทนสมาชกิ ในครอบครัวคนอนื่ ๆ ใน
และความถนัด ซง่ึ เหมาะสมกับวัย โอกาสตา่ ง ๆ
และความสามารถ

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๕

๑.๒ มารยาทในการทางานกับสมาชกิ ในครอบครัว

มคี วามรับผิดชอบในงานทไ่ี ด้รับมอบหมาย ไม่เกยี่ งกันทางาน
ใหค้ วามชว่ ยเหลอื หรือทางานแทนสมาชิกในครอบครัว
ตามความสามารถของตนเอง เมอ่ื เจ้าของงานเจบ็ ป่ วย
หรือต้องการใหง้ านเสร็จเรว็ ขนึ้
กล่าวคา “ขอบคุณ” เมอ่ื ผู้มอี ายุมากกว่าช่วยงาน หรือ “ขอบใจ” เมอื่
ผู้มอี ายุน้อยกว่าช่วยงานทุกครั้ง
กล่าวคา “ขอโทษ” ทุกครั้งทท่ี างานผดิ พลาด และปรับปรุงแก้ไขการทางาน
ของตนเองใหด้ ขี นึ้
รู้จักใหอ้ ภัยซงึ่ กันและกัน เมอื่ เกดิ ความผดิ พลาดในการทางาน

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๕

๑.๓ ประโยชนข์ องการทางานบา้ นร่วมกับสมาชิกในครอบครัว

บ้านสะอาดเรียบร้อย น่าอยอู่ าศัย
สมาชกิ ในครอบครัวมเี วลาทากจิ กรรมร่วมกัน
จงึ มคี วามสัมพันธท์ ด่ี ตี อ่ กันและใหค้ วามร่วมมอื
ในการทางานจนสาเร็จได้
เป็ นการใชเ้ วลาว่างให้เกดิ ประโยชน์
สร้างลักษณะนิสัยทดี่ ใี ห้แก่สมาชกิ ในครอบครัว เช่น ความรับผดิ ชอบ
ความมรี ะเบยี บวินัยในการดาเนินชวี ติ ความประณีตรอบคอบ รักการทางาน
ยอมรับฟังความคดิ เหน็ ของผู้อน่ื
ฝึ กให้สมาชกิ ในครอบครัวทางานอยา่ งเป็ นกระบวนการตามลาดับขัน้ ตอน

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๕

๒. การจัดการงานบ้านอยา่ งเป็ นระบบ

 การจัดการงานบา้ นอยา่ งเป็ นระบบ เป็ น
กระบวนการทางานบา้ นตามลาดับขั้นตอน
ซง่ึ สามารถมอบหมายงาน ตดิ ตาม ควบคุม
และตรวจสอบการทางานจน
ได้ผลงานทมี่ คี ุณภาพ ช่วย
ประหยดั เวลา แรงงาน และ
ค่าใช้จ่ายในครอบครัว

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๕

๒.๑ กระบวนการทางานบ้าน วางแผนกวาดพนื้

การจดั การงานบา้ นอยา่ งเป็ นระบบ กวาดพนื้ ตามแผนทวี่ างไว้

๑. วางแผนการทางานบา้ น เป็ นการกาหนดงานที่ ประเมนิ ผลงานพนื้ ทก่ี วาดแล้ว
จะทา เป้าหมายของงานทจี่ ะทา วธิ ีการทางาน ว่าสะอาดหรือไม่
วัสดุ อุปกรณ์ เวลาทใี่ ช้ในการทางาน และ
ผู้รับผดิ ชอบในแต่ละงาน ตวั อย่างการจดั การงานบา้ นอยา่ งเป็ นระบบ
การงานอาชพี ชัน้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๕
๒. การทางานบา้ นตามแผนทว่ี างไว้ เป็ นการ
ทางานบา้ นตามแผนงานทก่ี าหนด จะช่วยลด
ความสับสนและความผิดพลาดในการทางานได้

๓. การประเมนิ ผลงาน เป็ นการตรวจสอบว่างานที่
ทามขี ้อบกพร่องหรือไม่ ถา้ มี ต้องปรับปรุง
แก้ไขให้ดขี นึ้

๒.๒ แผนการทางานบา้ นทดี่ ี

เรียงลาดบั ความสาคัญของงาน วา่ งานใดสาคัญเป็ นอนั ดับแรก และ
งานใดสาคัญรองลงมา

ระบุวนั เวลาและกจิ กรรมในแผนงานอยา่ งละเอยี ด เพอื่ ใหผ้ ูอ้ ่านเขา้ ใจ
ไดง้ า่ ย และเขา้ ใจตรงกัน

ระบุผู้รับผดิ ชอบในแตล่ ะงาน โดยเลอื กใหเ้ หมาะสมกับวัย ความสนใจความสามารถ หรือเวลาวา่ ง
ของผูร้ ับผดิ ชอบงานนั้น ๆ

จดั สรรเวลาใหเ้ หมาะสมกบั งาน โดยงานทใ่ี ชแ้ รงงานมากและใชเ้ วลาในการทางานมาก เช่น
พรวนดนิ ตดั หญ้า ตกั นา้ ทาความสะอาดบา้ นครั้งใหญ่ควรทาในตอนเช้าหรือทาเฉพาะวนั หยุด ส่วน
งานทใี่ ช้แรงงานน้อยและใช้เวลาทาไมม่ ากนัก เช่น งานปัด กวาด เชด็ ถู ควรทาทกุ วัน

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศึกษาปี ที่ ๕

ตอ้ งจดั สรรเวลาวา่ งร่วมกนั หลงั จากทางานบา้ นแลว้ เพอ่ื ใหส้ มาชกิ ในครอบครัวไดพ้ ดู คุย และทากจิ กรรม
ร่วมกนั เชน่ ดโู ทรทศั น์ ออกกาลังกาย ทาสวน รับประทานอาหารเยน็

แผนงานทก่ี าหนดไวต้ อ้ งปรับปรุงหรือเปลยี่ นแปลงไดต้ ามความเหมาะสม
แผนงานทก่ี าหนดไว้ทกุ คนตอ้ งปฏบิ ัตไิ ด้

เวลา งานบ้าน ผู้รับผดิ ชอบ

ตวั อยา่ ง แผนการทางานบา้ น ๘.๐๐-๑๐.๐๐ น. กวาดบ้าน ถบู า้ น แม่ พอ่ ลูกชาย ลูกสาว
ในวันหยุด ๑ วนั ๑๐.๐๐-๑๑.๐๐ น. ซักผ้า ตากผ้า
๑๑.๐๐-๑๓.๐๐ น. ประกอบอาหาร จดั โต๊ะอาหาร  
๑๓.๐๐-๑๓.๓๐ น. เกบ็ โต๊ะอาหารและล้างจาน
๑๓.๓๐ -๑๕.๐๐ น. ล้างรถ ตดั หญ้าทสี่ นาม  







การงานอาชพี ชนั้ ประถมศกึ ษาปี ที่ ๕

๒.๓ ทกั ษะการจัดการงานบ้าน

ทกั ษะการจัดการ

หมายถงึ ความพยายามของบุคคลทจ่ี ะจัดระบบงานในการทางานเป็ น
รายบุคคล และจัดระบบคนในการทางานเป็ นกลุ่ม เพอื่ ให้ทางานสาเร็จตาม
เป้าหมายอยา่ งมปี ระสิทธิภาพ

ทกั ษะการจัดการงานบา้ นจงึ เป็ นการทางานบ้านดว้ ยตนเองเพยี งคนเดียว
หรือการทางานบา้ นร่วมกับสมาชิกในครอบครัวอย่างเป็ นระบบ ประณีต และ
มคี วามคดิ สร้างสรรค์ รู้จักใช้พลังงานและทรัพยากรในการทางาน เช่น ไฟฟ้า
นา้ กระดาษ อย่างประหยัดและคุ้มค่า เพอ่ื ใหง้ านสาเร็จตามเป้าหมายอย่างมี
ประสทิ ธภิ าพ โดยนาความรู้เร่ือง การจัดการงานบา้ นอย่างเป็ นระบบและการ
เขยี นแผนการทางานบ้านมาประยุกตใ์ ช้กับงานแต่ละงานทจี่ ะทา

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๕

๒.๔ การจัดหอ้ งครัว

ห้องครัวเป็ นหอ้ งทใ่ี ช้เตรียมอาหาร ประกอบอาหาร จัดวางและเกบ็
สงิ่ ของเครื่องใช้ในครัวตา่ ง ๆ และบางครอบครัวอาจมโี ต๊ะรับประทานอาหาร
ในหอ้ งครัวดว้ ย

การจัดวางสง่ิ ของเครื่องใช้ในหอ้ งครัว
การจัดวางสงิ่ ของเครื่องใช้ในหอ้ งครัวในตาแหน่งทเ่ี หมาะสม จะช่วยให้
เดนิ เข้า-ออกได้สะดวก มคี วามคล่องตวั ในการทางาน ดูแลรักษาและ
ทาความสะอาดได้งา่ ย โดยมแี นวทาง ดังนี้

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๕

ควรมถี ังขยะสาหรับใส่เศษอาหารแหง้ อาหารสด
และมปี ล๊ักไฟ เพอื่ ใช้งานกบั เคร่ืองใช้ไฟฟ้า
เช่น ตู้เยน็ กระตกิ นา้ ร้อนไฟฟ้า เตาไมโครเวฟ

หม้อหุงข้าวไฟฟ้า

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๕

อุปกรณป์ ระกอบอาหารและรับประทานอาหารในหอ้ งครัวทลี่ า้ งสะอาดและ
ผงึ่ ใหแ้ หง้ แล้ว ควรนามาจดั เกบ็ ดงั นี้
❖ หม้อ ลังถงึ คว่าไว้บนชัน้ วางหรือเกบ็ ในตโู้ ปร่ง
❖ ครก คว่าไวบ้ นชนั้ วางโปร่ง ๆ สากและเขยี งวางไวข้ า้ ง ๆ
❖ กระทะ ตะหลวิ ทพั พี และกระชอนทม่ี รี ูสาหรับแขวน ใหแ้ ขวนไวบ้ น

ทแ่ี ขวน สว่ นทไี่ ม่มรี ูแขวนใหว้ างไวใ้ นทวี่ า่ ง
❖ มดี เกบ็ ไว้ในทเี่ สยี บ เพอ่ื ป้องกนั คมมดี กระทบกนั และเสยี คม
❖ จาน ชาม ถว้ ย คว่าไวบ้ นชัน้ วางโปร่ง ๆ หรือเกบ็ ในตู้
❖ แก้วนา้ ถว้ ย คว่าไวบ้ นชัน้ วางหรือเกบ็ ในตู้
❖ ชอ้ น ส้อม วางไวใ้ นทวี่ ่างและปิ ดฝาไว้

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๕

หลังใช้งาน ปิ ดฝาขวดหรือฝาภาชนะเครื่องปรุงรส ข้าวสาร และ
อาหารแหง้ ใหแ้ น่นสนิทก่อนนาไปจัดเกบ็ ดังนี้

❖ ขวดเครื่องปรุงรสวางรวมกันไว้บนชั้นวางหรือใกล้เตาปรุงอาหาร
เพอื่ ให้หยบิ ใช้สะดวก

❖ ข้าวสาร นา้ ตาล เกลอื กะปิ วางไว้ในทโ่ี ปร่ง ไม่อับชนื้ และไม่ร้อน
❖ หอม กระเทยี ม แขวนไว้ในทโ่ี ปร่งหรือวางไว้ในตะกร้าโปร่ง
❖ บะหมกี่ งึ่ สาเร็จรูป ปลากระป๋ อง วุ้นเส้น เกบ็ ในตู้มปี ระตปู ิ ด

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๕

๒.๕ การจัดตเู้ ยน็

❖ ตู้เยน็ เป็ นเคร่ืองใช้ไฟฟ้าทใี่ ช้เกบ็ รักษาอาหาร
ใหค้ งความสดไว้และไม่เน่าเสยี ในระยะเวลาหน่ึง
เพอ่ื รอการนามารับประทาน หรือประกอบอาหาร
การใช้ตเู้ ยน็ อยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพทาไดโ้ ดย
ไมเ่ ปิ ด-ปิ ดตูเ้ ยน็ บอ่ ย ๆ ละลายนา้ แขง็ ในช่องแขง็
ทกุ ๑-๒ สัปดาห์ ทาความสะอาดชั้นวางตา่ ง ๆ
ในตู้เยน็ อยเู่ สมอ และจัดวางอาหารใหเ้ ป็ นระเบยี บ
ตามอุณหภูมทิ เี่ หมาะสมในช่องและชัน้ วางภายใน
ตู้เยน็ เพราะอาหารแต่ละชนิดมลี ักษณะและ
ระยะเวลาในการเน่าเสยี แตกตา่ งกัน

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๕

แนวทางการจัดตู้เยน็

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๕

๒.๖ การจัดตอู้ าหาร

❖ ต้อู าหารเป็ นตทู้ ใี่ ช้เกบ็ อาหารทเี่ หลอื จากการรับประทาน
อาหารทป่ี รุงเสร็จแล้วรอการเสริ ฟ์ และอาหารแห้ง เช่น
หอม กระเทยี ม อาหารกระป๋ อง บะหมกี่ งึ่ สาเร็จรูป วุ้นเส้น
ตู้อาหารส่วนใหญ่ทาจากอะลูมเิ นียม มปี ระตูเปิ ดและปิ ด
ไดช้ ว่ ยป้องกนั มดและแมลงมาไตต่ อ่ มอาหาร

❖ การจัดวางอาหารในต้อู าหารให้เป็ นระเบยี บ มวี ธิ ีปฏบิ ัติ
ดังนี้
๑. แยกประเภทของอาหาร
๒. จัดวางอาหารแตล่ ะประเภทบนชัน้ ต่าง ๆ โดยวาง
อาหารทตี่ อ้ งการใช้ก่อนหรือหมดอายุเร็วทส่ี ุดไว้ดา้ น
นอกสุด

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๕

๒.๖ การจดั โต๊ะอาหาร ❖ การจัดโตะ๊ อาหารเป็ นงานบริการในบ้านทช่ี ่วยแบ่งเบา
โตะ๊ อาหารทจี่ ัดเรียบร้อย
ภาระของสมาชกิ ในครอบครัว ทาให้อุปกรณร์ ับประทาน

อาหารเป็ นระเบยี บพร้อมใช้งาน และช่วยสร้างบรรยากาศ

ทด่ี ใี นการรับประทานอาหาร

❖ อุปกรณท์ ใ่ี ช้ในการจัดโตะ๊ อาหาร

๑. จาน ๒. ช้อน ส้อม ๓. แก้วนา้

๔. ผ้าเชด็ ปาก ๕. ผ้าปูโตะ๊ ๖. ผ้ารองจาน

บางครอบครัวทมี่ โี ตะ๊ อาหารขนาดใหญ่
อาจตกแตง่ ให้สวยงามดว้ ยการวางแจกันดอกไม้

ตะกร้าหรือกระจาดใส่ผลไมไ้ ว้กลางโตะ๊

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๕

❖ ขั้นตอนการจัดโต๊ะอาหาร

ปูผ้าปูโต๊ะบนโตะ๊ อาหาร ถ้ามีผ้ารองจาน วางจานข้าวบนผ้ารองจาน
ใหว้ างบนผ้าปูโตะ๊ ตามจานวนผู้รับประทาน ตามจานวนผู้รับประทานอาหาร
อาหาร

วางช้อนไว้ดา้ นขวา และวางส้อมไว้ด้านซ้าย
ของจานบนผ้ารองจาน

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๕

❖ ขัน้ ตอนการจัดโตะ๊ อาหาร

วางแกว้ นา้ ทางขวามอื เยอื้ งไปด้านบน

วางผ้าเช็ดปากไว้บนจานข้าวหรอื วางกบั ข้าวไว้กลางโตะ๊ อาหาร และก่อน
ทางขวามอื รับประทานอาหาร ใหค้ ลี่ผ้าเช็ดปากวางไว้
บนตัก แล้วจงึ ตกั ข้าวเสิรฟ์ บนจานข้าว

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๕

๒.๘ การทาความสะอาดหอ้ งนา้ และหอ้ งส้วม

❖ หอ้ งนา้ และหอ้ งส้วมเป็ นหอ้ งทใ่ี ช้สาหรับอาบนา้ ชาระล้างร่างกายและขับถ่ายเป็ นประจา
จงึ ต้องทาความสะอาดอยูเ่ สมอ เพราะถา้ ปล่อยใหเ้ ศษผง ฟองสบู่ หรือตะกอนของนา้
เกาะตดิ สุขภณั ฑแ์ ละพนื้ ผนังหอ้ งนาน ๆ จะทาใหเ้ กดิ คราบสกปรก เป็ นแหลงสะสมเชือ้ โรค
มกี ลิ่นเหมน็ ทาความสะอาดไดย้ าก และอาจทาใหเ้ กดิ อุบตั เิ หตุลน่ื ล้มได้

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๕

๑) วัสดุ อุปกรณท์ ใี่ ช้ในการทาความสะอาดหอ้ งน้าและหอ้ งส้วม

ใช้กาจัด ใช้ขัดพนื้ และสุขภณั ฑต์ ่าง ๆ
คราบสกปรกตา่ ง ๆ ในหอ้ งนา้

น้ายาและผงทาความสะอาด แปรงพลาสตกิ และแปรงใยมะพร้าว แปรงใยสังเคราะหใ์ ช้ขัดพนื้
ห้องนา้ และหอ้ งส้วม มีดา้ มจับยาวใช้ขัดโถส้วม ผนังกระเบอื้ ง และสุขภณั ฑ์

❖ ถงั นา้ ใช้รองนา้ สาหรับล้างคราบนา้ ยาและผงทาความสะอาด

❖ ถุงมอื ยาง ใช้สวมใส่เพอื่ ป้องกนั ผวิ หนังสัมผัสนา้ ยาและผงทาความสะอาด

❖ ขันนา้ ใช้ตักนา้ สาหรับล้างคราบนา้ ยาและผงทาความสะอาด

❖ ฟองนา้ ใช้ขัดอ่างล้าง ทวี่ ่างสบู่ และทว่ี างยาสระผม

❖ ผ้าปิ ดจมกู และปาก ใช้ปิ ดจมูกและปากขณะทาความสะอาดหอ้ งนา้ และหอ้ งส้วม

เพอื่ ป้องกนั การสูดดมกลิ่นของนา้ ยาและผงทาความสะอาดโดยตรง

❖ รองเทา้ ยางหรือรองเทา้ บตู ใช้สวมใส่ขณะทาความสะอาดหอ้ งนา้ และหอ้ งส้วม เพอ่ื

ป้องกันการสัมผัสนา้ ยาและผงทาความสะอาดโดยตรง การงานอาชพี ชนั้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๕

๒) วิธีทาความสะอาดสุขภณั ฑใ์ นหอ้ งนา้ และหอ้ งส้วม

ใช้ฟองนา้ ชุบนา้ ยาทาความสะอาด เทนา้ ยาทาความสะอาดลงไป
ขัดใหท้ ่วั ทงั้ ดา้ นในและดา้ นนอก
จากนั้นล้างด้วยนา้ สะอาด แล้วใช้แปรงดา้ มยาวขัดดา้ นใน
ใหท้ ่วั ส่วนภายนอกใช้ฟองนา้
แล้วเช็ดด้วยผ้าแหง้ ชุบนา้ ยาขัดใหท้ ่วั จากนั้น
ใช้นา้ ล้างใหส้ ะอาดทงั้

ภายนอกและภายใน

พนื้ และผนังหอ้ งนา้ ทที่ าจากกระเบอื้ ง

• พนื้ ทาความสะอาดโดยเทนา้ ยา หรือผงขัดลงบนพนื้ ทเี่ ปี ยกแล้วใช้แปรง
ใยสังเคราะหข์ ัดใหส้ ะอาด ถา้ เป็ นพนื้ ซเี มนตค์ วรใช้แปรงลวดขัด

• ผนังหอ้ งนา้ ทเ่ี ป็ นกระเบอื้ งใหใ้ ช้ฟองนา้ ชุบนา้ ยาทาความสะอาดเช็ดให้
ท่วั แล้วล้างดว้ ยนา้ สะอาด จากนั้นปล่อยไว้ใหแ้ หง้

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๕

๓) การจดั วางของใชใ้ นหอ้ งนา้ และหอ้ งส้วม

ของใช้ในหอ้ งนา้ และหอ้ งส้วม เช่น สบู่ ยาสระผม
ยาสีฟัน แปรงสีฟัน ควรจดั วางใหเ้ ป็ นระเบยี บเพอ่ื
ความสะดวกในการหยบิ ใช้และดสู วยงาม

อุปกรณใ์ นการทาความสะอาดหอ้ งนา้ และหอ้ งส้วม
ควรล้างใหส้ ะอาด ผงึ่ ใหแ้ หง้ ก่อนนาไปเกบ็ ใน
บริเวณทอี่ ากาศถ่ายเทได้ดี ส่วนนา้ ยาทาความ
สะอาด ควรปิ ดฝาใหส้ นิท แล้วนาไปเกบ็ ในทเ่ี ย็น

ไม่มแี สงแดดส่องถงึ

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๕

๓. จติ สานึกในการใช้พลังงานและทรัพยากร
อย่างประหยัดและคุม้ ค่า

 จติ สานึกในการใชพ้ ลังงานและทรัพยากรอยา่ งประหยดั และคุม้ ค่า เป็ นความเข้าใจถงึ สาเหตุหรือเหตุผลของการ
ประหยัด การร่วมมอื กันเพอ่ื รักษา ควบคุม ดแู ล หาวธิ ีการใช้พลังงานและทรัพยากรทมี่ อี ยูใ่ หเ้ หมาะสมและเป็ นไป
ตามความจาเป็ น รวมถงึ การมสี ่วนร่วมในกจิ กรรมหรือโครงการทจ่ี ัดขึน้ เพอ่ื รณรงคใ์ หเ้ กดิ การประหยัด ตลอดจน
การกระตุ้นและสนับสนุนใหท้ กุ คนในครอบครัว สังคม และประเทศชาติ มีส่วนร่วมในการใชพ้ ลังงานและทรัพยากร
ใหเ้ กดิ ประโยชนส์ ูงสุด

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศึกษาปี ท่ี ๕

๓.๑ สาเหตทุ ตี่ อ้ งใช้พลังงานและทรัพยากรอยา่ งประหยัด

มนุษยม์ จี านวนเพม่ิ ขนึ้ ความต้องการใช้พลังงานและทรัพยากร
ทมี่ วี ันหมดไปได้ เช่น นา้ มัน ป่ าไม้ แร่ จงึ เพมิ่ ขนึ้ ตามไปด้วย
มนุษยใ์ ช้พลังงานและทรัพยากรอย่างสนิ้ เปลอื งทัง้ ในการดาเนิน
ชวี ติ ประจาวันและการทางาน
ค่าใช้จ่ายเกย่ี วกับพลังงานและทรัพยากรทมี่ นุษยต์ อ้ งใช้เป็ นประจาสูงขนึ้
ตามภาวะเศรษฐกจิ ของโลก เช่น ราคานา้ มัน ค่านา้ ประปา ค่าไฟฟ้า
การสร้างพลังงานและทรัพยากรทดแทนยงั ไม่แพร่หลาย เช่น การสร้าง
เขอื่ นเพอื่ ผลติ ไฟฟ้า การสร้างอุปกรณเ์ กบ็ กักพลังงานแสงอาทติ ยไ์ ว้ใช้
การสร้างพลังงานชวี มวล การแปรรูปวัสดุเหลอื ใช้เพอื่ นากลับมาใช้ใหม่

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๕

๓.๒ แนวทางการมีส่วนร่วมในการใช้พลังงานและทรัพยากรทมี่ ีอยอู่ ยา่ งประหยดั และคุ้มคา่

๑. ใช้นา้ ไฟฟ้า การใชน้ ้าอย่างประหยัด การใช้ไฟฟ้าอย่างประหยัด การใช้กระดาษอย่างประหยัด
กระดาษอย่างประหยัด
• ไม่ทงิ้ เศษอาหาร กระดาษ • ปิ ดสวติ ชไ์ ฟและถอดปล๊ัก • ใชก้ ระดาษถา่ ยเอกสารทงั้ สอง
และใช้เมอ่ื จาเป็ น สารเคมที ุกชนิดและผ้าอนามัย เครื่องใชไ้ ฟฟ้าทุกครั้งเม่ือเลกิ หน้า
ลงในโถชักโครกหรืออ่างชาระ ใช้งาน
ล้าง เพราะจะทาใหส้ ูญเสยี นา้ • ส่งเอกสารชนิ้ เดย่ี วอ่านกัน
ในการกดล้างสง่ิ เหล่านี้ และทา • เลอื กซือ้ เคร่ืองใชไ้ ฟฟ้าทมี่ ี หลาย ๆ คน โดยไม่ตอ้ งทา
ใหท้ อ่ ชกั โครกอุดตนั ฉลากประหยดั ไฟฟ้าเบอร์ ๕ สาเนา
เพราะคุณภาพได้มาตรฐานและ
• ตรวจสอบการร่ัวไหลของนา้ ประหยัดพลังงาน • นากระดาษทไ่ี ม่ใช้แล้วมา
โดยดูจากทอ่ นา้ ก๊อกนา้ หรือ ประดษิ ฐเ์ ป็ นของเล่น ของใช้
สายยาง ถ้าพบควรรีบแจง้ • หม่ันตรวจสอบสายไฟและ เช่น ทากล่องใส่ของ
ผู้ปกครองหรือครูใหซ้ ่อมแซม เคร่ืองใช้ไฟฟ้าอยเู่ สมอ หาก
ทนั ที พบวา่ ชารุด ให้รีบบอก • ส่งผ่านข้อมูลขา่ วสารทาง
ผู้ปกครองหรือครูซ่อมแซมทนั ที ไปรษณียอ์ เิ ลก็ ทรอนิกส์ แทน
การส่งเอกสารทางไปรษณีย์
• ไม่เปิ ดเครื่องใช้ไฟฟ้าพร้อมกัน
หลายชนิด

การงานอาชพี ชัน้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๕

การใช้นา้ อย่างประหยัด การใช้ไฟฟ้าอยา่ งประหยัด การใช้กระดาษอย่างประหยัด

• ล้างผักผลไม้ และล้างจานใน • ใชห้ ลอดไฟฟ้าประหยดั • ไม่ใช้จานกระดาษ แก้วน้า
ภาชนะทเ่ี กบ็ กักน้า ได้เพยี งพอ พลังงาน เช่น หลอดไฟแบบ กระดาษในงานเลยี้ งสังสรรค์
โดยไม่ต้องเปิ ดนา้ ไหลทงิ้ ตะเกยี บ ตา่ ง ๆ

ตลอดเวลา • ถ้าอากาศไม่ร้อนมากควรเปิ ด • กระดาษหนังสอื พมิ พ์ กล่อง
• ใช้อุปกรณป์ ระหยัดน้า เชน่ พดั ลมแทนการเปิ ด กระดาษ กระดาษนิตยสาร
เครื่องปรับอากาศ สมุดหนังสือเก่าและกระดาษ
ชักโครกประหยัดนา้ ฝักบวั ทไี่ ม่ใชแ้ ล้วให้เกบ็ รวบรวม
ประหยดั น้า ก๊อกประหยัดนา้ • ปิ ดตเู้ ยน็ ใหส้ นิท ไม่เปิ ดตเู้ ยน็ ไปขาย หรือนามาประดษิ ฐเ์ ป็ น
• รดนา้ ต้นไม้ในตอนเชา้ ขณะท่ี บอ่ ย ทาความสะอาดตเู้ ยน็ เป็ น สิง่ ของเคร่ืองใช้หรือของตกแตง่
อากาศเยน็ จะชว่ ยประหยดั นา้ ประจาและไม่ใส่ของร้อนใน ไวใ้ ช้ในครอบครัว
มากกวา่ การรดนา้ ตอนแดดจดั ตเู้ ยน็
• ซักผ้าด้วยมือ และรองนา้ แค่ • ใช้ผ้าเชด็ มอื แทนกระดาษชาระ
พอใช้ ไม่เปิ ดน้าไหลทงิ้ • ไม่ควรพรมนา้ เสือ้ ผ้าจนแฉะ • จัดเก็บขอ้ มูลลงในคอมพวิ เตอร์
เพราะทาใหส้ นิ้ เปลอื งไฟฟ้า
ตลอดเวลา ขณะรีดผ้า และอุปกรณบ์ นั ทกึ ขอ้ มูล
• ใช้น้าสุดทา้ ยของการซักผ้าไป ต่าง ๆ เชน่ แผ่นซดี ี แผ่นดวี ดี ี
• ไม่เปิ ดใช้เครื่องใชไ้ ฟฟ้าขณะมี หน่วยความจาแบบแฟลชไดรฟ์
รดน้าต้นไม้ ฟ้าร้อง ฟ้าผ่าเกิดขนึ้ ในบริเวณ แทนการพมิ พล์ งในกระดาษ
• ปิ ดน้าไม่ใหไ้ หลทงิ้ ขณะอาบนา้ ใกล้บา้ น

สระผม ฟอกสบู่ แปรงฟัน ล้าง
จาน

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศึกษาปี ที่ ๕

๒. มสี ่วนร่วมในกจิ กรรมหรือโครงการทจ่ี ัดขนึ้ เพอ่ื รณรงคใ์ ห้เกดิ
การประหยัดพลังงานและทรัพยากร

 โครงการโรงเรียนสเี ขยี ว เป็ นการรณรงคเ์ พอ่ื เสริมสร้างทศั นคตแิ ละคา่ นิยมในการใช้ไฟฟา้ อย่างมี
ประสทิ ธิภาพแก่เยาวชนของชาติ ตงั้ แตร่ ะดบั อนุบาลจนถงึ ระดบั มธั ยมศึกษา โดยผ่านระบบ
การศกึ ษาของประเทศ เพอ่ื ปลูกฝังอุปนิสัยการใช้ไฟฟ้าอย่างมปี ระสิทธิภาพใหย้ ่ังยนื

 โครงการ ๕๕๕ ช่วยลดคา่ ไฟฟ้าของคนไทย ร่วมใจลดภาวะโลกร้อน ซง่ึ มเี ป้าหมายรณรงคส์ ่งเสริมให้
เกดิ การใช้อุปกรณไ์ ฟฟ้าเบอร์ ๕ ในช่วงฤดรู ้อนเพอ่ื ใหเ้ กดิ การประหยัดพลังงานของประเทศ

 โครงการช่วยลดภาวะโลกร้อน
 โครงการปลูกป่ าถาวร

๓. กระตุน้ และสนับสนุนให้ทุกคนในครอบครัวและสังคมทอี่ ยูอ่ าศัย
มสี ่วนร่วมในการใชพ้ ลังงานและทรัพยากรอยา่ งประหยัดและคุ้มค่า

การงานอาชพี ชนั้ ประถมศกึ ษาปี ท่ี ๕

๕รายวชิ าพนื้ ฐานการงานอาชีพ
ชั้นประถมศกึ ษาปี ที่