SENARAI PENGGUBAL ISI KANDUNGAN
1. Hanita binti Ladjaharun INFO Panduan Penggunaan Modul Kluster Sejarah ii
SMK Bandaraya Kota Kinabalu
2. Shamsuddin bin Frans INFO Teknik Menjawab Sejarah SPM 1 - 5
SMK Elopura 2, Sandakan
3. Hayadi bin Guliling SEJARAH TINGKATAN 4
SMK Abaka, Tawau
4. Saedah binti Abd Wahid BAB 1 Kemunculan Tamadun Awal Manusia 6 - 11
SMK Sepagaya, Lahad Datu
BAB 2 Peningkatan Tamadun 12 - 17
5. Serman Shah bin Murad
SMK Merpati, Sandakan
BAB 3 Tamadun Awal Di Asia Tenggara 18 - 23
6. Junaidey bin Rubin Kemunculan Tamadun Islam & Perkembangannya
SMKA Tun Said, Kota Belud BAB 4 Di Makkah 24 - 28
7. Olivia binti Rahman BAB 5 Kerajaan Islam di Madinah 29 - 34
SMK Kunak, Kunak
BAB 6 Pembentukan Kerajaan Islam dan Sumbangannya 35 - 40
8. Fong Ling Ling
SM St Michael, Penampang
9. Elizabeth Ebin SEJARAH TINGKATAN 5
SMK Tamparuli, Tamparuli
BAB 1 Kemunculan & Perkembangan Nasionalisme 41 - 46
Di Asia Tenggara
10. Kamaruddin bin Ismail
SMK Desa Kencana, Lahad Datu Nasionalisme Di Malaysia Sehingga Perang
BAB 2 Dunia Kedua 47 - 52
11. Hazlina binti Kalimuddin
SMK Elopura, Sandakan BAB 7 Sistem Pemerintahan dan Pentadbiran Negara 53 - 58
Malaysia
12. Anita binti Mutalib BAB 8 Pembangunan dan Perpaduan Untuk Kesejahteraan 59 - 64
SMKA Kota Kinabalu, Kota Kinabalu
13. Salmah binti Sakka BAB 9 Malaysia Dalam Kerjasama Antarabangsa 65 - 70
SMK Tagasan, Semporna
KBAT Panduan Menjawab Soalan KBAT 71 - 79
i
PANDUAN PENGGUNAAN MODUL KLUSTER SEJARAH
§ Modul Kluster Sejarah digubal untuk membantu guru membimbing murid mengikut tahap
pencapaian secara sistematik dan terancang.
§ Hal ini bertujuan untuk meningkatkan prestasi pencapaian mata pelajaran Sejarah di peringkat
sekolah khususnya dan negeri Sabah amnya.
§ Modul ini terdiri daripada tiga modul yang digubal secara berasingan berdasarkan tahap
pencapaian murid iaitu tinggi, sederhana dan rendah iaitu;
(i) Modul Zamrud (Murid berprestasi tinggi)
(ii) Modul Berlian (Murid berprestasi sederhana)
(iii) Modul Delima (Murid berprestasi rendah
§ Modul ini berformat soalan struktur dan esei Sejarah SPM Kertas 2.
§ Digubal berdasarkan analisis soalan Sejarah SPM yang terkini.
§ Merangkumi topik Sejarah Tingkatan 4 dan 5, tetapi digubalkan berdasarkan sasaran prestasi
murid.
§ Boleh digunakan sebagai bahan pdp dan kemahiran menjawab secara berfokus kerana skema
jawapan disediakan pada setiap helaian soalan yang sama.
MODUL ZAMRUD
§ Sasaran untuk murid berprestasi tinggi
§ Merangkumi semua bab Sejarah Tingkatan 4 dan 5
§ Setiap bab mengandungi 5 soalan struktur dan 2 soalan esei
§ Pencapaian 80% markah ke atas.
MODUL BERLIAN
§ Sasaran untuk murid berprestasi sederhana
§ Sejarah Tingkatan 4 merangkumi bab 1, 2, 3, 4, 5 dan 6
§ Sejarah Tingkatan 5 pula merangkumi bab 1, 2, 7, 8 dan 9
§ Setiap bab mengandungi 5 soalan struktur dan 1 soalan esei
§ Sasaran pencapaian 50 – 80% markah
§ Murid-murid yang telah menguasai modul ini boleh meningkatkan tahap penguasaan mengikut Modul Zamrud
MODUL DELIMA
§ Sasaran untuk murid berprestasi rendah
§ Sejarah Tingkatan 4 merangkumi bab 1, 2, 3, 4, dan 5
§ Sejarah Tingkatan 5 pula merangkumi bab 1, 2, dan 9
§ Setiap bab mengandungi 4 soalan struktur dan 1 soalan esei
§ Sasaran pencapaian 40 – 50%
§ Murid-murid yang telah menguasai modul ini boleh meningkatkan tahap penguasaan mengikut Modul Berlian
ii
TEKNIK MENJAWAB SEJARAH SPM TAHUN 2021
TARIKH PEPERIKSAAN SPM TAHUN 2021
§ 12 Januari 2021 (SELASA) = Kertas 1 (8.00 – 9.00 pagi)
= Kertas 2 (10.00 – 12.30 petang)
§ 13 Januari 2021 (RABU) = Kertas 3 (2.00 – 5.00 petang)
TIPS KERTAS 1 (1249/1)
§ Masa ialah selama 1 jam.
§ 1 soalan dijawab dalam tempoh 1 minit
§ Jawapan yang sama tidak akan berurutan sebanyak 3X
§ Purata jawapan bagi A, B, C dan D ialah 8 hingga 12.
§ Latih tubi koleksi soalan sebenar SPM kertas 1
TIPS KERTAS 2 (1249/2)
§ Masa ialah selama 2 jam 30 minit.
§ Satu soalan struktur dijawab dalam tempoh 15 minit
§ Soalan esei pula selama 30 minit untuk satu soalan
§ Soalan KBAT Teks, calon hendaklah menguasai fakta sejarah kemudian menilai / mengaplikasi / menghubung kait /
membanding dengan masa kini
§ Soalan KBAT Umum, boleh berikan jawapan munasabah tetapi mesti mempunyai kaitan dengan situasi dalam sejarah
walaupun jawapan dalam situasi sekarang
§ Jangan menulis jawapan dalam bentuk point atau jadual
TIPS KERTAS 3 (1249/3)
§ Masa ialah selama 3 jam (Open Book Test)
§ Pastikan anda membawa buku teks dan bahan ilmiah yang berkaitan dengan tajuk.
§ Pastikan anda menulis nombor soalan dengan betul
§ Sebaik-baiknya setiap soalan dimulakan dengan muka surat yang baru
§ Cadangan pembahagian masa berdasarkan markah
FORMAT MARKAH MASA
1. PENGENALAN 5 Markah 10 minit
2. ISI dan HURAIAN 10 Markah 15 minit
15 Markah 25 minit
20 Markah 30 minit
25 Markah 40 minit
30 Markah 50 minit
3. IKTIBAR / NILAI / HARAPAN 5 Markah 10 minit
4. KESIMPULAN 5 Markah 10 minit
1
SEJARAH KERTAS 2 SPM 1249/2
Panduan menjawab:
1. Guna F + H + C (Fakta + Huraian + Contoh)
2. Garis kata kunci
3. Elakkan potong jawapan yang salah
4. Fahami stimulus
5. Guna ayat lengkap / penuh
6. Elak jawapan tergantung
7. Jawab soalan KBAT (F + H + C + I)
8. Fahami soalan (konsep / ciri / faktor dan lain-lain)
9. Nilai + Huraian
10. Soalan pendirian + Penjelasan / alasan / bukti
11. Impak positif = kepentingan / kebaikan
12. Sentiasa jawab lebih
13. Tulis nombor soalan dan tulis esei secara berperenggan
14. Kuasai isu-isu semasa / pengetahuan am
15. Fahami Istilah-istilah Sejarah (Imperialisme, Neokolonialisme dan lain-lain)
16. Fahami Kronologi Sejarah
17. Soalan perbandingan - pasangan tepat markah penuh / guna perkataan ‘manakala’
18. Soalan sejauh manakah - mesti dihuraikan
TIPS CEMERLANG SEJARAH SPM KERTAS 2
2
TEKNIK MENJAWAB SEJARAH SPM 2020 / 2021
LINK QRCODE
TEKNIK MENJAWAB KERTAS 1 SEJARAH SPM
https://youtu.be/ZmNbNW8ssNE
TEKNIK MENJAWAB KERTAS 2 (STRUKTUR)
https://youtu.be/mHxnkW7BfqQ
TEKNIK MENJAWAB KERTAS 2 (ESEI)
https://youtu.be/w3rYh6J2rpg
TEKNIK MENJAWAB SOALAN KBAT
https://youtu.be/0twUrkaN6GY
TIPS TAMBAHAN MENJAWAB SOALAN KERTAS 2
https://youtu.be/a8OfNvEAwr4
RAHSIA CEMERLANG SEJARAH
https://youtu.be/whjJOPlvo6g
PANDUAN PENULISAN FAKTA, HURAIAN, CONTOH DAN INFERENS
https://www.youtube.com/watch?v=ksRtXIYY1dg&feature=youtu.be
3
TEKNIK MEMAHAMI KATA TUGAS DAN CARA MENULIS JAWAPAN BERDASARKAN KATA TUGAS
BIL KATA TUGAS KATA KUNCI JAWAPAN CARA MENJAWAB
1 • Berikan • ialah • Jawapan perlu dihuraikan
• Jelaskan • iaitu
• Apakah
• Terangkan
• Huraikan
• Sejauh manakah
2 • Mengapakah • kerana • Perlu ada sebab
• untuk
3 • Bagaimanakah • dengan cara • Perlu ada tindakan atau cara
• melalui
• untuk
4 • Nyatakan • ialah • Jawapan tidak memerlukan huraian
• Senaraikan • iaitu
5 • Adakah • Penegasan sama ada • Pelajar perlu menilai sama ada bersetuju atau tidak
• Wajarkah (i) Ya / Tidak bersetuju
(ii) Wajar / Tidak wajar
Contoh Penulisan:
1. Jelaskan asas-asas penggubalan dasar luar Malaysia?
Asas-asas penggubalan dasar luar Malaysia ialah faktor Sejarah.
2. Mengapakah tamadun awal berlaku di lembah sungai utama?
Tamadun awal berlaku di lembah sungai utama kerana membekalkan sumber
makanan dan minuman
3. Bagaimanakah Rasulullah SAW berusaha untuk menghapuskan amalan tersebut? Rasulullah SAW berusaha
menghapuskan amalan tersebut dengan cara berdakwah mengajak mereka beriman kepada Allah.
4. Pada pendapat anda, adakah penggunaan emas dalam perbelanjaan seharian
sesuai untuk menggantikan mata wang pada masa kini?
Tidak, ini kerana sukar untuk menentukan ketulenannya. Selain itu, sukar di bawa kerana saiz dan beratnya akan
menentukan nilainya
4
TEKNIK MEMAHAMI KEHENDAK SOALAN YANG SAMA MAKSUD
ISTILAH PERKATAAN SAMA MAKNA
Definisi Maksud / Makna / Pengertian
Konsep Latar belakang
Faktor Mengapakah / Sebab-sebab / Punca
Cabaran Halangan / Kekangan / Rintangan / Masalah
Langkah Bagaimanakah / Usaha / Tindakan / Cara / Kaedah / Strategi / Cadangan / Peranan
Kejayaan Pencapaian / Kemajuan / Sumbangan / Pembangunan / Permodenan
Kesan Implikasi / Impak / Akibat / Respon / Reaksi
Nasionalisme Semangat Patriotik / Kebangsaan / Cinta Akan Negara / Patriotisme
Kepentingan Kebaikan / Kelebihan / Manfaat / Faedah / Keistimewaan
Perbandingan Persamaan / Perbezaan / Hubungkait / Keunikan
Politik Pemerintahan / Pentadbiran / Kerajaan
Ekonomi Pekerjaan / Sumber Pendapatan
Sosial Cara Hidup / Kemudahan / Pendidikan / Kesihatan
Sosioekonomi Gabungan Sosial dan Ekonomi Berkaitan Taraf Hidup
Perkembangan Gerakan / Bentuk / Corak / Perjuangan
Kedaulatan Kemerdekaan / Keamanan
5
TINGKATAN 4
BAB 1 KEMUNCULAN TAMADUN AWAL MANUSIA
Tamadun Mesopotamia
1. Sejarawan berpendapat bahawa tamadun terawal di dunia muncul di wilayah yang dikenali sebagai Mesopotamia.
(a) Namakan sungai yang dikaitkan dengan pembentukan tamadun Skema Soalan 1 (m.s 10-14)
Mesopotamia. (a) F1: Sungai Tigris
(i) F2: Sungai Euphrates
(ii)
[2 markah] (b) F1: Digubal semasa Raja Hammurabi.
F2: Berteraskan hak rakyat
F3: Hukuman setimpal dengan
(b) Kod Undang-undang Hammurabi merupakan sumbangan tamadun kesalahan
F4: Hukuman berbeza mengikut lapisan
Mesopotamia kepada dunia. masyarakat
Perihalkan Kod Undang-undang tersebut. F5: Mengandungi 282 undang-undang
dipahat pada tembok serta tiang
F6: Menjadi dasar perundangan
(c) M1: Menguasai ilmu pengetahuan
M2: Meningkatkan kemahiran ICT
M3: Memantapkan penguasaan bahasa
M4: Peka dengan saranan/ dasar
kerajaan
M5: Berfikir secara kreatif dan inovatif
(Mana-mana jawapan munasabah)
Ruangan Catatan
[4 markah]
(c) Pada pandangan anda, apakah tindakan generasi muda kini bagi
memastikan mereka berupaya memberikan sumbangan terhadap
kemajuan negara.
[4 markah]
6
Tamadun Mesir Purba
2. Tamadun Mesir Purba dianggap sebagai anugerah Sungai Nil.
(a) Namakan dua anak sungai yang menjadi punca Sungai Nil. Skema Soalan 1 (m.s 17-22)
(i) (a) F1: Sungai Nil Biru
(ii) F2: Sungai Nil Putih
[2 markah] (b) F1: Seni bina piramid
H1a: ilham Imhotep
(b) Terangkan sumbangan tamadun Mesir Purba kepada dunia. F2: Teknik pembinaan bangunan
H2a: menggunakan batu bata
F3: Ciptaan kertas
H3a: daripada pokok papyrus
F4: Tulisan hieroglif
H4a: merekod pentadbiran / cukai
F5: Kemajuan sistem pendidikan
H5a: untuk kanak-kanak keluarga
atasan
F6: Kemajuan perubatan
H6a: memumiakan mayat
F7: Perkembangan ilmu matematik
H7a: algebra / geometri
H7b: mengawal banjir
F8: Sistem pengairan
H8a: Mengubah padang pasir menjadi
kawasan pertanian
(c) M1: Sumber kajian dan penyelidikan
M2: Menjana industri pelancongan
M3: Kesinambungan warisan
M4: Dorongan meningkatkan kemajuan
[4 markah] M5: Memberikan pengajaran / iktibar
(Mana-mana jawapan munasabah)
(c) Pada pendapat anda, apakah kepentingan tinggalan warisan
sesebuah tamadun kepada masyarakat dunia hari ini? RUANGAN CATATAN
[4 markah]
7
Tamadun Indus
3. Tamadun Indus terletak di Lembah Indus yang disaliri oleh Sungai Indus.
(a) Senaraikan dua bandar terancang dalam tamadun Indus. Skema Soalan 3 (m.s 23 – 28 )
(i)
(a) F1: Mohenjo-Daro
(ii) F2: Harappa
[2 markah] (b) F1: Terbahagi kepada dua bahagian
H1a: pusat pentadbiran / keagamaan
dan kawasan perumahan
(b) Nyatakan ciri-ciri bandar terancang dalam tamadun Indus. F2: Dikelilingi tembok
F3: Susun atur sistematik
F4: Disusun berasaskan blok
F5: Jalan raya yang lurus dan
bersambung
F6: Setiap bandar mempunyai sistem
kumbahan yang terancang
F7: Setiap bandar dihubungkan
dengan sungai
(c) M1: Kreatif dan inovatif dalam
perancangan bandar
M2: Berpandangan jauh dalam
membuat keputusan
M3: Mengutamakan kesejahteraan
rakyat
M4: Memastikan kelestarian alam
sekitar
M5: Mengutamakan aspek keselamatan
dan kebersihan
(Mana-mana jawapan munasabah)
[4 markah]
RUANGAN CATATAN
(c) Jelaskan iktibar yang boleh diambil daripada pembinaan bandar
terancang dalam Indus.
[4 markah]
8
Tamadun Hwang Ho
4. Tamadun Hwang Ho muncul daripada kesuburan tanah yang terdapat di Hwang Ho atau Sungai kuning.
(a) Senaraikan dua petempatan dalam tamadun Hwang Ho. Skema Soalan 4 (m.s 28 – 33)
(i)
(a) F1: Tapak Banpo
(ii) F2: Anyang
[2 markah] (b) F1: Pembinaan terusan
H1a: Mengairi pertanian / mengelak
banjir
(b) Kemukakan pencapaian masyarakat tamadun Hwang Ho dari aspek F2: Ciptaan alatan pertanian
pertanian. H3a: bajak, cangkul dan sabit
F3: Pengunaan batas
H3a: untuk penananaman
F4: Peralatan kayu ditukar kepada besi
F5: Penggunaan kalender
H5a: menentukan musim menanam dan
menuai
(d) M1: Penggunaan teknologi moden
M2: Menjalankan penyelidikan dan
pembangunan
M3: Meningkatkan kualiti produk
M4: Mengadakan program
pembangunan pertannian negara
M5: Meningkatkan eksport hasil
pertanian negara
(Mana-mana jawapan munasabah)
RUANGAN CATATAN
[4 markah]
(c) Jelaskan usaha bagi memajukan industri pertanian negara agar
mampu berdaya saing.
[4 markah]
9
MAKNA TAMADUN
5. Tamadun awal manusia telah berkembang sejak dahulu melalui proses yang lama dan secara berperingkat-
peringkat untuk keperluan masyarakat sehingga ke hari ini. (m.s 4 – 8)
(a) Apakah maksud tamadun. [4 markah]
F1: Perkataan Arab iaitu mudun, madain dan madana F3: Tamadun juga diertikan sebagai peradaban
H1a: tinggi budi bahasa dan pembukaan bandar. F4 Bagi masyarakat Barat pembangunan lahiriah
F2: Perkataan Inggeris Civilization daripada bahasa Greek H4a: Penulisan / kesenian / undang-undang
H2a: bermaksud bandar F5 Menrut Islam lahiriah dan rohaniah
H5a Syed Naquib al-Attas / tatasusila yanng tinggi
(b) Mengapakah tamadun awal terbentuk di lembah sungai? [4 markah]
F1: Sumber air F3: Sumber makanan/ protein
H1a: kegunaan harian seperti minuman dan memasak H3a: ikan dan udang
F2: Tanah yang subur F4 Kemudahan pengangkutan dan perhubungan
H2a: menjalankan penanaman seperti padi/ sayur-sayuran H4a penggunaan perahu dan rakit/ ke kawsan lain
(b) Jelaskan ciri-ciri yang membawa kepada kehidupan bertamadun? [6 markah]
F1: Petempatan kekal F3: Sistem pemerintahan/ menjalankan pentadbiran
H1a: tertumpu di lembah sungai yang subur/ makanan/ air H3a: raja dikaitkan dengan unsur magis
F2: Kehidupan berorganisasi H3b: mendakwa dirinya sebagai wakil tuhan
H2a: mengatur cara hidup/ kestabilan dan kemakmuran F4 Bahasa dan tulisan
H2b: berbentuk piramid dan di puncak adalah pemerintah H4a Merekod hal ehwal pentadbiran/ undang-undang
10
(c) Kemunculan dan kejatuhan sesebuah tamadun telah berlaku dalam sejarah ketamadunan manusia.
Pada pendapat anda mengapakah keadaan itu berlaku? [6 markah]
F1: Kemunculan tamadun disebabkan pemimpin bijaksana F3: Kejatuhan tamadun disebabkan kelemahan pemimpin
H1a: menjalankan pemerintahan dan pentadbiran yang cekap H3a: bertindak zalim dan kejam
F2: Rakyat bersatu padu H3b: tidak memberi fokus terhadap pembangunan rakyat
H2a: membangunkan tamadun F4: Berlaku perpecahan dalam kalangan rakyat
C2: sentiasa taat kepada pemerintah H4a: tidak menyokong pemimpin
11
BAB 2 PENINGKATAN TAMADUN
Peningkatan ekonomi – Pertanian dan perdagangan
1. Rajah di bawah inu menunjukkan peningkatan ekonomi dalam tamadun Yunani, Rom, India dan China.
Bidang Perdagangan Skema Soalan 1 (m.s 50 –53)
Peningkatan Ekonomi
(a) F1: Keadaan geografi yang bergunung-
Bidang Pertanian ganang.
F2: Tidak sesuai untuk pertanian
F3: Pusat pengumpulan barangan
(a) Mengapakah Athens memberikan tumpuan kepada kegiatan keperluan yang datang dari Timur
perdagangan? F4: Terletak berhampiran dengan jalan
laut utama.
(b) F1: Tenggala
[1 markah] F2: Kolar Kuda
F3: Kereta sorong beroda
F4: Penyisir tanah
(b) Nyatakan dua peralatan yang diperkenalkan dalam bidang pertanian.
(c) F1: Tamralipti
F2: Ghantashala
F3: Kadura
F4: Broach
F5: Chaul
F6: Kalyan
F7: Cambay
[2 markah] (d) M1: Menjana ekonomi Negara
M2: Mengelakkan penipuan dalam
aktiviti perniagaan
(c) Senaraikan dua pusat perdagangan yang menghubungkan Tamadun M3: Mengelakkan penjual memperolehi
India dengan negara luar. keuntungan daripada kerugian
pengguna.
M4: Memastikan semua pihak bersikap
jujur dan adil
M5: menjadi pemerhati antara
pengguna dengan peniaga.
M6: Mengawal harga barang
M7: Mengawal kualiti barang
[3 markah] M8: Melindungi hak dan kepentingan
peniaga dan pengguna
(Mana-mana jawapan munasabah)
(d) Perkembangan bidang perdagangan telah mendorong kepada
penubuhan persatuan perdagangan. Ruangan Catatan
Jelaskan kebaikan penubuhan persatuan perdagangan dan
perusahaan tempatan kepada industri kecil di Malaysia hari ini.
[4 markah]
12
Peningkatan ekonomi – Perusahaan dan kewangan
2. Mata wang telah menjadi medium perdagangan semasa zaman Gupta dan Maurya di India.
(a) Namakan dua jenis mata wang yang digunakan. Skema Soalan 1 (m.s 51-52)
(a) F1: Dinara
H1: seberat 7.8-9.3gram
F2: Wang perak
F3: Cengkerang siput
(b) F1: senjata
[2 markah] F2: gading gajah
F3: emas
F4: Berlian
(b) Namakan dua barang dagangan utama. F5: Mutiara
F6:Tekstil
F7: Kain kapas
F8: Kain sutera
F9: Batu permata
(c) F1: Menyara anggota tentera
F2: Menyara pentadbir
[2 markah] F3: Menyara Raja
M1: membangunkan infrastruktur
M2: perbelanjaan untuk pentadbiran
(c) Kepesatan ekonomi telah membawa kepada pengenalan pelbagai (Mana-mana jawapan munasabah)
jenis cukai semasa zaman Maurya. (d) M1: Hasil pendapatan negara
Apakah matlamat kutipan cukai tersebut? M2: Melindungi industri tempatan
M3: Mewujudkan peluang pekerjaan
M4: Melindungi kepentingan rakyat
M5: Mengawal harga pasaran
M6: Membangunkan infrastruktur
M7: Meningkatkan pentadbiran negara
(Mana-mana jawapan munasabah)
Ruangan Catatan
[2 markah]
(d) Jelaskan kebaikan yang diperolehi oleh negara kita hasil kutipan cukai
import pada masa sekarang.
[4 markah]
13
Peningkatan Sosial - Pendidikan
3. Tamadun Yunani, Rom, India dan China sangat menghargai sistem pendidikan kerana pendidikan menjadi elemen
penting untuk membangunkan sesebuah tamadun.
(a) Apakah tujuan pendidikan dalam tamadun Yunani, khususnya di Skema Soalan 1 (m.s 53-54)
Athens?
(a) F1: Melahirkan manusia yang seimbang
F2: Dari segi rohani dan jasmani
(b) F1: Melahirkan warganegara tentera
[1 markah] yang gagah dan sempurna
F2: Taat setia kepada Negara kotanya
F3: Mengutamakan kemahiran
(b) Pernyataan berikut berkaitan dengan pendidikan di Sparta, Yunani. menggunakan senjata
Kanak-kanak adalah milik negara kota lebih daripada ibu bapa F4: Menangani ancaman daripada
golongan belot.
mereka. Mereka diasuh untuk menjadi tentera
(c) Tidak wajar.
M1: Zaman moden ini adalah era
Sumber: www.historywiz.com globalisasi
M2: Sistem pendidikan kini lebih
Mengapakah pendidikan di Sparta menitikberatkan latihan mengutamakan pemikiran kreatif
ketenteraan? dan inovatif
M3: Selaras dengan perkembangan
zaman.
M4: Tumpuan kepada kemahiran
insaniah.
M5: Bukan semua warganegara akan
bertugas dengan pasukan
ketenteraan.
M6: Dunia moden memerlukan
[2 markah] warganegara yang mempunyai
kemahiran pelbagai.
(Mana-mana jawapan munasabah)
(c) Wajarkah sistem pendidikan di Sparta dilaksanakan dalam dunia
moden. Berikan alasan anda. (d) M1: Taraf hidup rendah
M2: Kadar kemiskinan tinggi
M3: Ketinggalan dalam pelbagai aspek
M4: Negara mundur / tidak membangun
M5: Kekayaan negara akan
dieksploitasi oleh orang asing.
M6: Kadar buta huruf akan meningkat
(Mana-mana jawapan munasabah)
[3 markah] Ruangan Catatan
(d) Jelaskan kesan kepada negara jika sistem pendidikan tidak diberi
perhatian oleh pemerintah.
[4 markah]
14
Peningkatan Sosial – Sains dan Teknologi
4. Revolusi Perindustrian 4.0 membuktikan bidang sains dan teknologi mengalami peningkatan yang drastik, seiring
dengan evolusi peradaban manusia.
(a) Namakan dua ciptaan baharu yang dihasilkan pada zaman tersebut. Skema Soalan 4 (m.s 57-58)
(a) F1: Teknologi membuat kertas
F2: Teknologi membuat tembikar
F3: Penciptaan layar yang lebih kuat
F4: Perahu yang lebih besar
F5: Mencipta tenggala untuk membuat
batas
[2 markah] F6: Mencipta kolar kuda
F7: Sistem tanaman bergilir untuk
mengekalkan kesuburan tanah
(b) Jelaskan kesan penciptaan kapal layar dan perahu dalam peningkatan F8: Kawasan bukit diteres untuk
tamadun? pertanian.
(b) F1: Ilmu pelayaran meningkat
F2: Meningkatkan aktiviti perdagangan
laut
F3: Alat pengangkutan penting dalam
peperangan
F4: Menggiatkan aktiviti perluasan
kuasa
[2 markah] F5: Pengangkutan lebih cekap
F6: Pertembungan budaya akan
berlaku
(c) Soalan ini berkaitan maklumat berikut. F7: Pertukaran teknologi antara
tamadun.
Tamadun China menganggap astronomi sebagai ilmu sains negara (c) F1: Sistem komunikasi dengan satelit
F2: Penentuan musim pertanian
Jelaskan kepentingan bidang astronomi kepada sesebuah negara? F3: Pengkajian perubahan cuaca
F4: Menentukan perubahan musim
F5: Mengesan bencana alam lebih
awal
F6: Ramalan cuaca lebih tepat
F7: Memajukan navigasi di lautan.
F8: membantu kegiatan perikanan di
laut.
(d) F1: Melancarkan sistem pengangkutan
[3 markah] dan perhubungan
F2: Perkhidmatan GPS
F3: Memudahkan kita tiba ke destinasi
(d) Mengapakah Malaysia turut mengembangkan bidang astronomi F4: Jimatkan kos / masa
F5: Memantapkan pertahanan /
negara? perisikan
F6: Mendapat maklumat tentang
ancaman lebih awal
F7: Ancaman tsunami
F8: Dapat memberikan amaran kepada
penduduk
F9: Dapat menyelamatkan nyawa
(Mana-mana jawapan munasabah)
[3 markah]
15
Sumbangan Tamadun
5. Pelbagai idea baharu diperkenalkan dalam sistem pemerintahan yang bertujuan untuk memperbaiki sistem
pemerintahan yang sedia ada. (m.s 42 – 45)
(a) Jelaskan latar belakang pengenalan sistem pemerintahan republik di Rom? [4 markah]
F1: Pemerintahan bermula dengan sistem beraja F2: Golongan bangsawan / Patrician memimpin
H1a: diperintah secara mutlak oleh raja-raja Etruscan masyarakat tempatan
H1b: bukan berasal daripada masyarakat latin H2a: bangun memberontak
H1c tidak disukai oleh masyarakat tempatan H2b: terbentuk pemerintahan republik pada tahun 509 S.M
(b) Apakah ciri-ciri sistem pemerintahan republik di Rom. [8 markah]
F1: Tiada pemerintah berkuasa mutlak H3c: Merangka perundangan
F2: Pemerintah tertinggi terletak pada dua orang konsul F4: Ahli Dewan Senat dilantik sebagai konsul
H2a: Konsul dilantik oleh Dewan Senat untuk sesuatu tempoh F5: Ahli Konsul ialah pemerintah tentera/preator
H2b: Antara mereka tidak ada yang lebih berkuasa F6: Dewan perhimpunan diwakili oleh semua rakyat Rom
F3: Konsul dibantu oleh Dewan Senat F7: Segala keputusan Dewan senat akan
H3a: Dewan senat diwakili oleh golongan bangsawan H7a: disampaikankepada Dewan Perhimpunan untuk
H3b: Membincangkan hal-hal pentadbiran negara diluluskan
16
(c) Berikan cadangan anda untuk memastikan sistem pemerintahan negara kita mantap dan menjamin
kesejahteraan rakyat negara ini. [8 markah]
F1: Mengekalkan perpaduan F3: Perlu memiliki jati diri dan semangat nasionalisme
H1a: saling bekerjasama mewujudkan keadaan yang H3a: berusaha mempertahankan imej negara di persada
harmoni. dunia.
F2: Menghayati Rukun Negara sebagai panduan hidup F4: Membentuk peminpin yang berwibawa
H2a: dapat melahirkan rakyat yang cintakan negara. H4a: mempunyai pandangan jauh
H2b: berfikran terbuka dengan mengamalkan politik yang H4b: bertindak tegas atas penyelewengan
sihat C4a: mengenakan tindakan kepada pegawai kerajaan yang
tidak amanah
(Mana-mana jawapan munasabah)
17
BAB 3 TAMADUN AWAL ASIA TENGGARA
Kerajaan Agraria dan Maritim
1. Kerajaan awal di Asia Tenggara ada dua iaitu kerajaan Agraria dan Kerajaan Maritim.
(a) Apakah maksud Kerajaan Agraria? Skema Soalan 1 (m.s 75 – 83)
(a) F1: Kerajaan yang menjalankan
kegiatan pertanian
F2: Memungut hasil hutan
F3: Menjalankan kegiatan penternakan
F4: Terletak di kawasan tanah subur
F5: Terletak di lembah sungai
[2 markah] F6: Terletak di kawasan pedalaman
(b) F1: Menjalankan kegiatan
kelautan / perdagangan
(b) Apakah maksud Kerajaan Maritim? F2: Terletak di lembah sungai
F3: Kawasan pesisiran pantai
F4: Kawasan kepulauan
F5: Kegiatan utama menengkap ikan
dan hasil laut
(c) F1: KM memerlukan bekalan
makanan / beras dari KA
[2 markah] F2: Beras menjadi barang dagangan
utama KM
F3: KM mendapatkan kayu untuk
(c) Mengapakah Kerajaan Maritim bergantung kepada Kerajaan Agraria? membuat kapal
F4: KM mendapatkan gajah sebagai
kenderaan kepada rajanya dari KA
F5: KM mendapatkan kemahiran tukang
kayu
F6: Keperluan tenaga kerja dalam
sektor pembinaan
(d) F1 : Lokasi kerajaan
[2 markah] H1a KA terletak di kawasan pedalaman
H1b Km pula terletak di pesisiran
pantai
(d) Jelaskan perbezaan di antara kedua-dua kerajaan tersebut. F2 : kegiatan Ekonomi
H2a KM menjadikan kegiatan kelautan
H2b KA terlibat dalam kegiatan
Pertanian
F3 : Kemudahan/ kemajuan
H3a KM berkembang maju kerana
pelabuhan enterpot
H3b berkembang kerana kemajuan
sistem pengairan
(Mana-mana jawapan munasabah)
[4 markah]
18
Kerajaan Agraria ( kerajaan Angkor / Funan)
2. Maklumat berikut berkaitan kemajuan dua kerajaan awal di Asia Tenggara.
• Kerajaan Angkor – kewujudan tasik.
• Kerajaan Funan – kedudukan Pelabuhan.
(a) Bagaimanakah kedudukan pelabuhan membantu Funan menjadi Skema Soalan 2 (m.s 76 - 77)
sebuah kerajaan Maritim?
(a) F1: Kedudukan Oc-EO
F2: Terletak di muara sungai Mekong
F3: Terlindung dari tiupan angina dari
[1 markah] teluk siam
F4: Mempunyai kemudahan pelabuhan
F5: Kemudahan mendapatkan bekalan
(b) Jelaskan kepentingan Tasik Tonle Sap terhadap penduduk Angkor. minuman dan makanan
(b) F1: Punca air utama
F2: Membekalkan sumber air minuman
F3: Musim banjir limpahan air sungai
Mekong mengalir ke tasik tonle sap
F4: Keluasan tasik ini menjadi luas pada
musim hujan
F5: Berlaku limpahan air dari sungai
F6: Musim kemarau kawasan tasik akan
menjadi subur
F7: Mendapan lumpur meninggalkan
[3 markah] tanah yang subur
F8: Membekal sumber protein / ikan
F9: Menggunakan terusan dan sistem
(c) Jelaskan peranan pemerintah kerajaan di Asia Tenggara dalam Pengairan untuk menampung
memajukan sektor pertanian. keperluan pertanian
(c) F1: Raja bertanggungjawab secara
langsung
H1a: membina sistem pengairan
C1a: Raja IndraVarman I, Kerajaan
Angkor
F3: Membina baray / sistem pengairan
F4: Membolehkan kawasan pertanian
yang luas mampu diusahakan
F5: Menampung keperluan beras
rakyatnya
[2 markah] (d) F1: Menjadikan kaswasn lembah sungai
sebagai tanah pertanian
(d) Malaysia memiliki sistem saliran yang mencukupi. F2: Membina sistem pengairan/
Bagaimanakah kita boleh menfaatkan sumber alam tersebut untuk takungan air
F3: Menjalankan pertanian sepanjang
kemajuan sektor pertanian negara? tahun
F4: Penanaman padi sawah 2 kali
Setahun
F5: Mengembangkan sektor pertanian
berasaskan tadahan air
F6: Menyalurkan bekalan air ke
kawasan kekeringan air
F7: Menebus guna tanah kawasan
tanah yang kering
(Mana-mana jawapan munasabah)
[4 markah]
19
Kerajaan Maritim : Srivijaya
3. Peta 1 menunjukkan kedudukan kerajaan Srivijaya.
(a) Kerajaan Srivijaya merupakan kerajaan maritim terulung di Asia
Tenggara?
Jelaskan faktor kejayaannya.
Peta 1: Kerajaan Srivijaya
[4 markah] Skema Soalan 3 (ms 78 – 82)
(a) F1: Mempunyai bala tentera yang besar
(b) Perkembangan kerajaan Srivijaya didorong oleh semangat F2: Dianggotai oleh pelbagai golongan
masyarakatnya untuk meneroka dan berdagang dengan masyarakat rakyat termasuk org. laut
luar? F3: Mengawal kegiatan perdagangan di
Buktikan kebenaran penyataan ini. Selat Melaka
F4: Berjaya mengawal keselamatan
Kerajaan
F5: Mampu menghasilkan kapal besar
F6: Pelabuhannya bertaraf antarabangsa
F7: Kedudukan yang strategik di Selat
Melaka
F8: Menjadi tempat persinggahan kapal
F9: membekalkan barangan tempatan untuk
[2 markah] eksport
(b) F1: Memiliki kemahiran belayar
(c) Kemunculan dan perkembangan kerajaan maritim di nusantara bukan F2: Berkemampuan berdagang ke kawasan
sahaja disebabkan kedudukannya yang strategik tetapi disokong oleh yang lebih jauh
faktor-faktor lain. Jelaskan. F3: Mempunyai kemahiran membuat
Perahu / kapal layar
F4: Membina perahu untuk perdagangan
jarak dekat
F5: Kapal layar untuk perdagangan jarak
jauh
F6: Memiliki kaedah untuk menuju sesuatu
tempat berpandukan bintang di langit
(c) F1: Kepimpinan yang bijak
F2: Bekalan hasil tempatan
F3: Mempunyai pelbagai hasil hutan /
logam / emas
F4: Cukai yang berpatutan
F5: Kemahiran dalam pelayaran
F6: Kemampuan membina kapal
F7: Memiliki tanah jajahan yang luas
F8: Memperolehi hasil pendapatan dari
tanah jajahan
[4 markah] (Mana-mana jawapan munasabah)
20
Pengaruh Hindu- Buddha / Monumen
4. Candi Borobudur dan Candi Lembah Bujang adalah antara monumen yang terdapat di Asia Tenggara.
(a) Apakah maksud Monumen? Skema Soalan 4 (m.s 99 – 101)
(a) F1: Binaan / bangunan
F2: Diperbuat daripada batu
F3: Contoh kuil /candi / stupa / patung
(b) F1: Meletakkan kemunculan
petempatan negara kita sezaman
dengan tamadun awal dunia
F2: Membuktikan kewujudan kerajaan
[2 markah] tertua di pantai Barat Semenanjung
Tanah Melayu
F3: Boleh dijadikan kawasan
(b) Ahli arkeologi telah mengenalpasti 70 tapak arkeologi di Lembah pelancongan
Bujang, Kedah. F4: Meningkatkan sumber ekonomi
Apakah manfaat penemuan tersebut kepada negara kita? negara
F5: Membangunkan bidang kajian
Arkeologi
F6: Menanam perasaan bangga
golongan
generasi muda
F7: Membuktikan kelahiran kerajaan
maritim yang unggul
(c) F1: mewartakan bangunan bersejarah
sebagai satu warisan
kebangsaan
F2: Mengindahkan semula bangunan
F3: Menjalankan usaha membaik pulih
bangunan- bangunan lama
C3: Bangunan Sultan Abdul Samad
F4: Peruntukkan kerajaan untuk
pemeliharaan dan pemuliharaan
[4 markah] F5: Membina lanskap yang menarik
F6: Keterlibatan semua agensi/kerajaan
dan swasta
(c) Langkah-langkah memelihara dan memulihara monumen adalah C6: Jabatan Arkitek dan Jabatan Kerja
tanggungjawab bersama. Raya
F7: Melakukan kerja-kerja penyelidikan
Bagaimanakah pihak berkuasa boleh memikul tanggungjawab dan pembangunan
tersebut? F8: Mengindahkan bangunan-bangunan
bersejarah
(Mana-mana jawapan munasabah)
Ruangan Catatan
[4 markah]
21
Kerajaan Maritim – Kerajaan Srivijaya / Kedah Tua ( ms 81 – 82 )
5. Jadual menunjukkan kelahiran kerajaan kepulauan di Asia Tenggara
Kepulauan Asia Tenggara
Kepulauan Melayu Kepulauan Indonesia
Kedah Tua Srivijaya
Gangga Negara Langkasuka
Langkasuka Mataram
(a) Jelaskan faktor perkembangan kerajaan Kedah Tua sebagai kerajaan maritim? [6 markah]
F1: Terdapat Gunung Jerai F5: Kekayaan hasil hutan
H1: menjadi panduan kapal dagang C5: seperti damar / rotan / ubat-ubatan
F2: Kedudukan yang strategik F6: Kekayaan sumber bumi
H2: di laluan Selat Melaka C6: Seperti bijih timah
F3: Kemudahan di pelabuhan F7: Menjalinkan hubungan dagangan dgn kerajaan besar
H3: kemudahan memunggah, memuat dan menyimpan C7: seperti China / India
F4: Peranan Bahasa Melayu F8: Kemahiran kelautan
H4: sebagai bahasa perhubungan / Lingua Franca H8: membuat perahu/membaiki kapal
( Jawapan lain boleh rujuk buku teks)
(b) Terangkan kekuatan kerajaan Srivijaya sebagai kerajaan Maritim. [6 markah ]
F1: Tentara laut kuat F3: Pentadbiran yang sisitematik
H1a: dianggotai pelbagai lapisan rakyat/ org laut H4a: diketuai raja
H1b: mengawal perdagangan di selat melaka H4b: dibantu oleh pembesar
H1c: mengawal keselamatan kaeasan perairan F5: Kemahiran kelautan
F2: Lokasi strategik H5a: membina kapal
H2a: di Selat Melaka dan Selat Sunda H5b: kemahiran ilmu pelayaran
H2b: berhampiran laut China F6: Berfungsi sebagai pelabuhan Enterpot
F3: Hubungan diplomatik H6a: membekalkan barangan tempatan dan luar negara
H3a: dengan china H6b: tempat persinggahan
H3b: mendpat perlindungan F7: Bekalan barangan dagangan mencukupi
H3c: hubungan perdagangan terjalin H7a: dari negeri taklukan / negeri luar
C7: Contohnya, sutera / bijih timah
( Jawapan lain boleh rujuk buku teks)
22
(c) Perkembangan perdagangan antarabangsa membawa keuntungan besar kepada negara dan penduduknya.
Jelaskan pernyataan tersebut. [8 markah]
F1: Membekal barangan baru. F3: Meningkatkan pengkhususan dalm pekerjaan dan
Perbezaan iklim, tanah dan kepakaran menghadkan pengeluaran berangan secara intensif
produk pengeluaran sesebuah negara
Perdagangan antarabangsa menggalakkan
Oleh itu, melalui perdagangan antarabangsa pengkhususan kepada pelbagai sektor
penduduk negara dapat menikmati dan Seperti sektor perindustrian/pelabuhan
menggunakan barangan yang tidak dihasilkan dalam
negara mereka. Meningkatkan kecekapan pengeluaran.
Pengeluaran dilakukan secara besar-besaran
Contohnya hasil pertanian seperti buah-buahan iklim Harga yang lebih murah
sejuk. Secara tidak langsung rakyat dapat Mutu barangan lebih baik
menggunakan barangan baru dari negara lain.
Keperluan tenaga kerja mahir dan tidak mahir
F2: Menawarkan pilihan yang pelbagai meningkat
Barang-barang yang dimport memberikan pilihan ikut
cita rasa Imej negara meningkat sebagai pengeluar produk
Cth : jenis kereta / model import berjemanaan tertentu.
Meningkatkan taraf hidup penduduk negara kita
(Mana-mana jawapan munasabah)
23
BAB 4 KEMUNCULAN TAMADUN ISLAM DAN PERKEMBANGANNYA DI MAKKAH
Masyarakat Arab Jahiliah
1. Masyarakat Arab sebelum Islam dikenali sebagai masyarat Jahiliah.
(a) Apakah maksud jahiliah? Skema Soalan 1 (m.s 99 – 102)
(a) F1: Tidak mengetahui
F2: Tidak mempunyai ilmu pengetahun
[1 markah]
(b) F1: Tidak menyembah Allah
F2: Menyembah berhala
(b) Mengapakah Zaman Jahiliah dianggap sebagai zaman kegelapan? F3: Mempercayai animisme
F4: Kehidupan kucar-kacir
F5: Akhlak rendah seperti kejam
(c) M1: Masyarakat berpecah belah
M2: Berlakunya pergaduhan
M3: Masyarakat mundur
M4: Masyarakat tidak bermoral
M5: Perpaduan terjejas
Mana-mana jawapan yang munasabah
(d) M1: Didikan agama yang sempurna
[3 markah] M2: Menanamkan nilai-nilai murni
M3: Bentuk keeluarga bahagia
M4: Tngkatkan ilmu pengetahuan
(c) Nyatakan tiga kesan sekiranya masyarakat Malaysia mengamalkan M5: Kuatkuasa undang-undang
amalan jahiliah. Mana-mana jawapan yang munasabah
Ruangan Catatan
[3 markah]
(d) Bagaimanakah kita dapat membasmi amalan jahiliah dalam kalangan
masyarakat hari ini.
[3 markah]
24
Keperibadian dan Kerasulan Nabi Muhammad s.a.w
2. Nabi Muhammad s.a.w merupakan insan terpuji yang menerima wahyu daripada Allah s.w.t semasa bertahannuth
di Gua Hirak.
(a) Senaraikan sifat terpuji Nabi Muhammad s.a.w? Skema Soalan 1 (m.s 105 – 108)
(i)
(ii) (a) F1: Siddiq (berkata benar)
F2: Amanah (dipercayai)
[2 markah] F3: Tabliq (menyampaikan)
F4: Fatanah (bijaksana)
(b) Namakan wahyu pertama dan kedua yang diturunkan kepada Nabi (b) F1: Wahyu pertama surah al-Alaq
Muhammad s.a.w. F2: Wahyu kedua surah al-Muddasir
(c) F1: Memerintahkan umat Islam supaya
membaca
F2: Titik tolak perkembangan tamadun
manusia
F3: Mendapat / menambah ilmu
F4: Menggalakkan kajian
F5: Melahirkan bangsa berilmu
F6: Mencapai kejayaan
[2 markah] (d) F1: Pengisytiharan Nabi Muhammad
s.a.w sebagai Rasulullah / pesuruh
Allah
(c) Apakah kandungan wahyu pertama yang diterima oleh Nabi F2: Menyampaikan ajaran Islam
Muhammad s.a.w? F3: Rahmat seluruh alam sejagat
F4: Menyampaikan secara bijaksana
F5: Mengubah akidah masyarakat Arab
F6: Menanamkan keimanan kepada
Allah
(Mana-mana jawapan munasabah)
Ruangan Catatan
[3 markah]
(d) Jelaskan kepentingan wahyu kedua kepada seluruh alam sejagat.
[3 markah]
25
Penyebaran Islam di Makkah
3. Nabi Muhammad s.a.w telah menyebarkan agama Islam secara berperingkat-peringkat, iaitu secara rahsia dan
secara terbuka.
(a) Mengapakah penyebaran Islam pada peringkat awal dilakukan Skema Soalan 3 (m.s 108 – 109)
secara rahsia?
(a) F1: Islam masih baru dikenali
F2: Penganut Islam masih sedikit
(b) F1: Kaum keluarga baginda, iaitu Abdul
Mutalib, setelah turunnya ayat
al-Quran
F2: Mengadakan musyawarah
F3: Mengadakan ceramah
[2 markah] F4: Menerangkan tentang Islam
F5: Orang ramai di Bukit Safa
(b) Jelaskan usaha Nabi Muhammad s.a.w menyampaikan ajaran Islam (c) M1: Kebijaksanaan Nabi Muhammad
secara terbuka? s.a.w
M2: Ketinggian akhlak baginda
M3: Layanan sama rata
M4: Tidak memaksa / diplomasi
M5: Menanamkan keimanan /
kesabaran
(Mana-mana jawapan munasabah)
Ruangan Catatan
[4 markah]
(c) Penyebaran Islam menghadapi pelbagai rintangan, namun terdapat
juga masyarakat Arab Quraisy yang menerima agama Islam.
Bagaimanakah keadaan tersebut berlaku?
[4 markah]
26
Reaksi Masyarakat Arab Terhadap Islam
4. Penyebaran Islam oleh Nabi Muhammad s.a.w telah menimbulkan reaksi daripada masyarakat Arab.
(a) Mengapakah Islam dapat diterima oleh masyarakat Arab? Skema Soalan 4 (m.s 110 – 113)
(a) F1: Tertarik dengan ajaran Islam
F2: Persamaan taraf
F3: Kebijaksanaan Rasulullah
F4: Menunjukkan teladan yang baik
(b) F1: Kepercayaan kepada Allah
[2 markah] F2: Prinsip persamaan taraf
F3: Konsep persaudaraan Islam
F4: Larangan minum arak dan berjudi
(b) Mengapakah sebahagian masyarakat Arab menentang penyebaran (c) F1: Mencemuh Nabi Muhammad s.a.w
Islam? F2: Menganggu baginda beribadat
F3: Memulaukan baginda
F4: Meletakkan kotaran di tengkuk
baginda
F5: Menawarkan kedudukan dan harta
F6: Pakatan membunuh baginda
(d) M1: Kesabaran pasti akan berhasil
[2 markah] M2: Terus berusaha tanpa jemu
M3: Memupuk semangat kerjasama
M4: Memikirkan strategi yang baik
(c) Bagaimanakah masyarakat Arab menentang penyebaran Islam yang (Mana-mana jawapan munasabah)
disampaikan oleh Nabi Muhammad s.a.w?
Ruangan Catatan
[3 markah]
(d) Jelaskan iktibar yang boleh diambil daripada kejayaan Nabi
Muhammad s.a.w dalam menyebarkan Islam dalam kalangan
masyarakat Arab.
[3 markah]
27
Masyarakat Arab Jahiliah
5. Masyarakat Arab Jahiliah merupakan masyarakat yang hidup di Semenanjung Tanah Arab sehinggalah turunnya
wahyu Allah kepada Nabi Muhammad s.a.w. (m.s 99 – 102)
(a) Mengapakah masyarakat pada zaman tersebut dikenali sebagai masyarakat Arab Jahiliah? [4 markah]
F1: Tidak menerima kebenaran F3: Kehidupan kucar-kacir
H1a: tidak mengikut ajaran nabi seperti Nabi Musa dan Isa H3a: tiada nabi atau rasul sebagai petunjuk
F2: Tidak menyembah Allah S.W.
H2a: menyembah berhala dan mempercayai animisme
(b) Jelaskan ciri-ciri masyarakat Arab Jahiliah. [8 markah]
F1: Mundur dan tidak bermoral F3: Tiada nabi sebagai petunjuk
H1a: berjudi dan minum arak H3a: menyembah berhala
F2: Kedudukan wanita rendah H3b: percaya khurafat seperti menilik nasib dan roh orang
H2a: tidak boleh mewarisi harta pusaka mati
H2b: menanam bayi perempuan hidup-hidup
(c) Bagaimanakah pengamalan ciri-ciri kehidupan masyarakat Arab Jahiliah menghalang pembentukan masyarakat
bermoral. [8 markah]
F1: Perpaduan kaum terjejas F3: Ketiadaan pegangan agama
H1a: pengamalan sistem kabilah H3a: tidak percaya Allah dan nabi
F2: Wujudnya gejala sosial F4: Keselamatan terancam
H2a: kehidupan tidak bermoral H4a: peperangan dan rompakan
C2: berjudi dan berzina
28
BAB 5 KERAJAAN ISLAM DI MADINAH
Perjanjian Aqabah
1. Perjanjian Aqabah adalah “Sumpah Setia” antara Nabi Muhammad s.a.w dengan
beberapa penduduk Yathrib di sebuah tempat bernama “Aqabah”.
(a) Nyatakan isi kandungan Perjanjian Aqabah 1. Skema Soalan 1 (m.s 118 –119 )
(a) F1: Beriman kepada Allah & Rasul
F2: Meninggalkan amalan jahiliah
(b) F1: Suku Aus & Khazraj disatukan
F2: Suku Aus & Khazraj memeluk Islam
F3: Agama Islam tersebar luas
[2 markah] F4: Dakwah Islam berkembang
F5: Berlakunya peristiwa Hijrah
F6: Negara Islam terbentuk
(b) Bagaimanakah Perjanjian Aqabah 1 dan 2 telah memberi kesan (c) M1: Merosakkan aqidah
kepada perkembangan agama Islam di Madinah? M2: Berlakunya pergaduhan
M3: Masyarakat mundur
M4: Masyarakat tidak bermoral
M5: Perpaduan terjejas
M6: Melanggar hak asasi manusia
Mana-mana jawapan yang munasabah
Ruangan Catatan
[4 markah]
(c) Soalan ini berkaitan maklumat di bawah ini.
Penindasan Pemujaan Minum Arak
nn
Mengapakah amalan-amalan di atas dilarang dalam Perjanjian
Aqabah dan agama Islam hingga kini?
[4 markah]
29
Peperangan Dalam Islam
2. Beberapa siri peperangan telah berlaku antara puak Quraisy dengan orang Islam antara tahun 622M hingga
630M.
(a) Nyatakan siri peperangan tersebut. Skema Soalan 2 (m.s 130 – 131 )
(i)
(a) F1: Perang Badar (624M / 1H)
(ii) F2: Perang Uhud (625M / 3H)
F3: Perang Khandak (627M / 8H)
[2 markah]
(b) F1: mempertahankan diri
F2: menentang kezaliman
(b) Jelaskan etika peperangan yang dibenarkan dalam Islam semasa di F3: musuh menyerang terlebih dahulu
medan perang. F4: tidak membunuh mereka yang
lemah
C4: seperti wanita, orang tua, kanak-
kanak
F5: tidak memusnahkan tempat ibadat
F6: tidak meninggalkan medan perang
(c) M1: IS menggunakan nama Islam
M2: pendekatan IS tidak selari dengan
Islam
M3: Islam menolak keganasan
M4: Islam melarang pembunuhan
M5: bercanggah dengan prinsip & nilai
agama Islam
[4 markah] M6: tiada kekerasan / paksaan
(Mana-mana jawapan munasabah)
(c) Soalan ini berdasarkan pernyataan di bawah ini.
Ruangan Catatan
Media Barat pernah mengaitkan Islam dengan
keganasan perang akibat tindakan Kumpulan
Militan Islam (IS) di Syria.
Berikan ulasan anda untuk menyangkal pandangan ini.
[4 markah]
30
Perjanjian Hudaibiyah
3. Perjanjian Hudaibiyah dimeterai pada tahun 628M/6 Hijrah.
(a) Senaraikan dua pihak yang menandatangani perjanjian tersebut. Skema Soalan 3 (m.s 131 – 133 )
(i)
(a) F1: orang Islam/Madinah/Nabi
(ii) Muhammad s.a.w
F2: Arab Quraisy Maakah
[2 markah]
(b) F1: gencatan senjata 10 tahun
F2: mengejakan umrah tahun
(b) Nyatakan dua isi kandungan Perjanjian Hudaibiyah. berikutnya ( 7H)
F3: kabilah Arab bebas memihak
kepada orang Islam/Quraisy
Maakah
F4: Orang Islam Madinah memihak ke
Maakah tanpa kebenaran
dipulangkan
F5: Orang Quraisy Maakah memihak ke
[2 markah] Madinah perlu dipulangkan.
(c) F1: berpeluang menunaikan haji pada
(c) Apakah kepentingan Perjanjian Hudaibiyah kepada perkembangan 629H
Islam? F2: kebebasan memasuki Maakah dan
beribadat
F3: merangka program dakwah Islam
F4: Islam berkembang luas secara
aman
F5: lambang ketokohan Nabi
Muhammad s.a.w
F6: Kota Madinah diiktiraf
F7: pembukaan kota Maakah
(d) M1: utamakan keamanan
M2: kebijaksanaan dalam kepimpinan
M3: permuafakatan membuat
keputusan
M4: mengutamakan sifat pemaaf
M5: bertoleransi dalam masyarakat
(Mana-mana jawapan munasabah)
[3 markah]
Ruangan Catatan
(d) Jelaskan pengajaran yang boleh diambil daripada peristiwa Perjanjian
Hudaibiyah dalam mengekalkan keamanan negara kita.
[3 markah]
31
Pembukaan semula kota Maakah
4. Agama Islam dan kerajaan Islam Madinah bertambah kukuh setelah pembukaan semula kota Maakah.
(a) Mengapakah kota Maakah dibuka semula oleh tentera Islam? Skema Soalan 4 (m.s 134 – 137)
(a) F1: Perjanjian Hudaibiyah dicabuli oleh
Pihak Arab Quraisy
F2: tidak menghormati hak kebebasan
F2: pembunuhan beberapa orang Bani
Khuza’ah (berpihak kepada Islam)
F3: strategi jangka panjang penyebaran
[2 markah] Islam
F4: memantapkan kedudukan kerajaan
Islam di Madinah
(b) Jelaskan tindakan Rasullullah s.a.w. selepas pembukaan semula kota (b) F1: memberi jaminan keselamatan
Maakah? F2: bertawaf sebanyak 7 kali
F3: membersihkan Kaabah
F4: Khutbah haji terakhir
F4: menekankan perpaduan
F5: memberi pengampunan
F6: membaca al-Quran
(c) F1: Siifat pemaaf Rasulullah
H1a: tidak membalas dendam
F2: Jaminan keselamatan kepada
mereka yang terkepung di kota
Maakah
F3: Prinsip Nabi: prinsip aman tanpa
kekerasan
H3a: menerima penentang sebagai
kawan.
[4 markah] H3b: berusaha mencapai kedamaian
tanpa peperangan.
(c) Pembukaan semula kota Maakah menjadi bukti bahawa Islam adalah
agama yang cintakan kedamaian. Ruangan Catatan
Buktikan kebenaran pernyataan di atas.
[4 markah]
32
Piagam Madidah
5. Piagam Madinah merupakan perlembagaan bertulis yang dirangka oleh Nabi Muhammad s.a.w sebagai asas
pemerintahan kerajaan Islam Madinah. (m.s 124 – 128)
(a) Jelaskan kandungan Piagam Madinah? [4 markah]
Politik Sosial
F1: Nabi Muhammad s.a.w. sebagai ketua negara Islam di F5: Masyarakat Madinah sebagai satu ummah
Madinah F6: Bebas beragama
F2: Berperanan sebagai ketua hakim F7: Keselamatan orang bukan Islam terjamin selagi
H2a: undang-undang Islam digunapakai secara menyeluruh mematuhi Piagam Madinah
Ekonomi
F3: Peluang ekonomi sama rata masyarakat Madinah
F4: Unsur penipuan dan riba dihapuskan
(b) Huraikan sebab-sebab Piagam Madinah diperkenalkan. [8 markah]
F1: Menubuhkan negara Islam di Madinah F5: Mempamerkan undang-undang yang lengkap
F2: Menyatukan masyarakat Islam Madinah F6: Menyusun kehidupan masyarakat dengan sestematik
F3: Menyatukan semua masyarakat di negara Islam F7: Menerapkan unsur Islam dalam negara pelbagai
F4: Membentuk ekonomi yang adil agama dan kaum.
H4a: Menyekat unsur riba /rasuan/penipuan/penindasan F8: Menjaga keselamatan negara
F9: Mempertahankan Madinah dari ancaman muush luar
33
(c) Pada pandangan anda, adakah konsep Piagam Madinah sesuai dipraktikan di Malaysia? [8 markah]
F1: Sesuai. Malaysia terdiri pelbagai kaum dan agama F3: Konsep keadilan sosial dipraktikkan
H1a: Memberi kebebasan beragama H3a: tiada diskriminasi dalam peluang ekonomi
F2: Kedudukan masyarakat bukan Islam diiktiraf H3b: semua rakyat mendapat hak yang sama
H2a: keselamatan mereka terjamin F4: Rakyat bertanggungjawab mempertahankan negara.
C2: bebas mengamalkan budaya / perayaan mereka H4a: tidak bersubahat dengan anasir luar.
F5: Larangan riba dan penindasan turut melindungi
semua rakyat berbilang kaum.
34
BAB 6 PEMBENTUKAN KERAJAAN ISLAM DAN PERKEMBANGANNYA
Kerajaan Bani Abbasiyah
1 Kerajaan Bani Abbasiyah telah berjaya menumbangkan kerajaan Bani Umaiyah menerusi Revolusi Abbasiyah
(a) Mengapakah kerajaan Bani Abbasiyah menjatuhkan kerajaan Bani Skema Soalan 1
Umaiyah? (a) (m.s 155-156)
F1
Golongan Mawali menganggap mereka
telah didiskriminasikan.
H1a Tidak mendapat jawatan yang selayaknya
dikenakan kadar cukai yang tinggi
H1b Khalifah mengabaikan tanggungjawabnya
F2 terhadap rakyat
Mengabaikan ajaran Islam
F3
F4 Rakyat menentang pemilihan khalifah
berdasarkan sistem warisan
F5 Menggunakan kempen gerakan atas nama
[2 markah] ahlul bait (keluarga Nabi Muhammad SAW)
(b) Huraikan sumbangan kerajaan Abbasiyah dalam bidang keilmuan. (b) (m.s 5 - 7)
F1 Pusat intelektual dan penyebaran Ilmu
(Kota Baghdad)
F2 Perkembangan bidang penulisan
H2 berlaku dalam tiga tahap
F3 Perkembangan bidang penterjemahan karya
asing ke dalam bahasa Arab
H3a dibina Baitulhikmah / Institusi keilmuan
H3b usaha terjemahan daripada bahasa
Sanskrit/Suriani/Yunani
F4 Orang Islam mencipta dan membuat
pembaharuan karya yang diterjemahkan
F5 dalam bahasa Arab
Golongan ulama terlibat dalam penulisan
H5a ramai ulama menyusun hadis
H5b
menghasilkan tulisan ilmu fikah/tafsir/
sejarah
C5 Imam Malik/Ibn Ishaq/Abu Hanifah/
Imam Syafie
(c)
M1 Pemimpin perlu bijak mengatur strategi.
[4 markah] M2 Memantapkan sistem pentadbiran negara
M3 Bijak memilih pentadbir yang cekap
M4
Memajukan sistem pendidikan
(c) Bagaimanakah Malaysia boleh mencapai kegemilangan dalam bidang M5 Mempertingkatkan bidang sains dan
ilmu pengetahuan seperti yang pernah dicapai oleh kerajaan Abbasiyah. M6 teknologi
Memperkasakan sistem pungutan cukai dan
zakat
M7 Menyediakan lebih banyak peluang
pekerjaan
M8 Menebusguna tanah-tanah terbiar
M9 Membasmi kemiskinan tegar
M10
Mengadakan hubungan yang lebih erat
dengan negara-negara luar
(Mana-mana jawapan munasabah)
Ruangan Catatan
[4 markah]
35
2 Kerajaan Bani Abbasiyah yang diasaskan pada tahun 750 masihi telah memberikan sumbangan dalam
perkembangan ilmu kepada peradaban dunia Islam dan barat.
(a) Jelaskan sejarah pembentukan kerajaan Bani Abbasiyah. Skema Soalan 2
(a) (m.s 156)
Revolusi Abbasiyah ditaja oleh Ali bin
F1
Abdullah
F2 Pada mulanya dijalankan secara sulit
F3 Gerakan secara terbuka bermula semasa
pemerintahan Umar bin Abdul Aziz
F4 Mereka menjalankan kempen atas nama
Ahlul Bait
F5 Pusat operasi ialah di Kufah, Basrah dan
[2 markah] Khurasan
F6 Gerakan radikal dijalankan oleh Muslim al-
Khurasani
(b) Jelaskan peranan Kota Baghdad sebagai pusat kegiatan intelektual F7 Kerajaan Abbasiyah didirikan setelah
Kerajaan Bani Umaiyyah digulingkan
pada zaman kegemilangan Kerajaan Bani Abbasiyah. F8 Pusat pemerintahan dipindahkan dari
Damsyik ke Baghdad pada zaman Abu
Jaafar al-Mansur
(b) (m.s 156 -157)
F1 Pusat penulisan karya bahasa Arab.
F2 Pusat penulisan kajian ilmiah.
F3 Pusat penterjemahan karya Yunani
F4 Mengubahsuaikan karya terjemahan
F5 Membuat pembaharuan dalam karya
terjemahan
F6 Pusat kegiatan ulama.
F7 Menyusun hadis
F8 Menulis ilmu Islam dalam bidang fikah,
tafsir, sejarah dan sebagainya
F9 Melahirkan ulama terkenal
Pusat penyelidikan dan mendalami ilmu
F10
F11 Islam.
Menyimpan hasil penulisan ilmu Eropah
F12 Mengembangkan ilmu Islam ke Eropah
F13 Pusat pengajian tinggi.
(c)
M1 Mementingkan ilmu pengetahuan
Meneroka perkara baru
M2
[4 markah] M3 Menggalakkan penyelidikan
M4 Mewujudkan pemerintahan yang aman
M5 Memulihara khazanah ilmu
(c) Berdasarkan kajian anda terhadap kegemilangan kerajaan Bani M6 Mengembangkan ilmu untuk kesejahteraan
Sentiasa inovatif dalam mengembangkan
M7
Abbasiyah, apakah iktibar yang boleh diambil untuk menjadikan ilmu
negara kita lebih gemilang pada masa depan. M8 Sentiasa memanfaatkan ilmu pengetahuan
Menyediakan frasarana yang cukup dalam
M9
pendidikan
(Mana-mana jawapan munasabah)
Ruangan Catatan
[4 markah]
36
Kerajaan Turki Uthmaniyah
3. Kerajaan Turki Uthmaniyah bermula pada awal abad ke-14 telah bertahan selama hampir 600 tahun. Kerajaan ini
telah tersebar hingga ke benua Eropah.
(a) Jelaskan faktor yang menyebabkan kerajaan Turki Uthmaniyah berjaya Skema Soalan 3
(a) (m.s 162-163)
menyebarkan Islam ke Eropah F1 Orang Islam mempunyai pegangan akidah yang
kukuh dan akhlak yang tinggi
F2 Tentera mempunyai semangat ghazi / tidak gentar
berkorban jiwa demi perjuangan Islam
F3 Sistem ketenteraan yang tersusun
H3a mempunyai senjata moden
H3b mempunyai tentera berkuda
H3c mempunyai kumpulan Janissari
H3d mempunyai armada laut yang kuat (300 kapal)
F4 Keadaan politik yang tidak stabil di Eropah
F5 Kelemahan dan kejatuhan kerajaan Byzantine
[2 markah] F6 Institusi gereja ini hampir hancur disebabkan
penyalahgunaan kuasa / pergaduhan pemimpin /
kekurangan kewangan
F7 Kerajaan Uthmaniyah menjalankan dasar
(b) Terangkan sumbangan kerajaan Turki Uthmaniyah terhadap berteraskan diplomasi dan toleransi
F8 Penduduk Balkan tidak dipaksa memeluk Islam
perkembangan Islam sehingga kini. F9 Tidak campur tangan dalam urusan keagamaan
orang Kristian
F10 Dasar sosial Islam berdasarkan kecermelangan
individu
F11 Penghijrahan orang Turki ke kawasan Balkan dan
usaha para pendakwah
(b) (m.s 7)
F1 Kerajaan Islam mampu bertahan 600 tahun
H1a Mewujudkan sebuah empayar kesatuan orang
Islam
F2 Instanbul dianggap pusat pentadbiran Dunia Islam
H2a pelindung umat Islam apabila Sultan Selim I
F3 berjaya menguasai Makkah
Memperkenalkan undang-undang yang dikenali
sebagai Kanun Suleiman
F4 Memperkenalkan jawatan kadi dan mufti
F5 Memperkenalkan jawatan Sheikh-ul-Islam (ketua
F6 Ulama) untuk mengeluarkan fatwa
Membentuk Jalinan Perdagangan Dunia Islam
yang berpusat di Istanbul
F7 Memperkenalkan sistem yang menggalakkan
[4 markah] F8 kecemerlangan individu
Berperanan dalam bidang pendidikan
F9 Menubuhkan sistem madrasah/sekolah
pengetahuan akademik/sekolah sastera/ maktab
(c) Ada pendapat mengatakan Islam tersebar dengan menggunakan ‘mata tentera/maktab teknik/kolej perubatan
F10
pedang’. Bagaimanakah kita boleh menyangkal pendapat tersebut? F11 Sumbangan dalam penulisan ensiklopedia
Mementingkan perpustakaan, Perpustakaan dibina
F12 di masjid, hospital dan di rumah
Mempunyai kepakaran dalam seni bina masjid
(c)
M1 Nabi Muhammad/pendakwah/ulama/ tidak pernah
memaksa orang bukan Islam memeluk Islam
Nabi Muhammad memaafkan tawanan perang
M2
M3 Badar
Nabi Muhammad memaafkan orang Quraisy ketika
M4 pembukaan semula kota Makkah
Islam tidak membenarkan orang Islam berperang
sewenang-wenangnya
M5 Islam tersebar dengan usaha dakwah
Orang ramai tertarik dengan sikap terpuji
M6
M7 nabi/pendakwah
Islam merupakan agama yang indah
M8 Terdapat penganut agama lain dalam negara
Islam
Rumah ibadah penganut agama lain terpelihara/
M9
M10 tidak dimusnahkan
Kedudukan orang Yahudi terpelihara dalam
[4 markah] Piagam Madinah
(Mana-mana jawapan munasabah)
37
Petembungan Tamadun Islam dengan Tamadun Lain di Dunia.
4. Rajah menunjukkan pertembungan tamadun Islam dengan tamadun lain di dunia.
Tahun Pertembungan
639M Tamadun Islam – Tamadun Yunani- Rom
711M Tamadun Islam – Tamadun Eropah
Rajah 1
(a) Nyatakan cara pertembungan tamadun tersebut? Skema Soalan 4
(a) (m.s 164 – 165)
F1 Kegiatan perdagangan
F2 Orang Islam yang menetap dan berdagang di
Canton membolehkan tamadun Islam
bertembung dengan tamadun China
F3 Peneroka Islam mengadakan hubungan
diplomatik dengan petempatan orang bukan
Islam di Sepanyol, Valensia dan Rhonda
F4 Pertembungan melalui penaklukan dan
[2 markah] ketenteraan
F5 Pertembungan kebudayaan Islam dan
kebudayaan lain
(b) Jelaskan kesan pertembungan Islam dengan tamadun lain. F6 melalui kegiatan intelektual
(b) (m.s 165 – 168)
F1 Membawa nilai akidah yang kukuh iaitu
percaya kepada Allah SWT
F2 Amalan sistem politik berasaskan akidah dan
F3 syariah
Wujud sistem perundangan berdasarkan
F4 al-Quran dan hadis
Undang-undang diselaraskan di semua
F5 kawasan naungan Islam
Kegiatan ekonomi berasaskan perdagangan
dikuasai orang Islam
F6 Istanbul menjadi pusat perdagangan yang
menghubungkan timur dan barat
(Mana-mana jawapan munasabah)
(c)
M1 Dasar kompromi/toleransi Islam
M2 memberi kebebasan beragam kepada rakyat
[4 markah] M3 Islam menghormati agama/masyarakat lain
Kerajaan Umaiyah/Uthmaniyah mengiktiraf
C
kedudukan/perundangan/harta gereja
M4 Melindungi masyarakat bukan Islam tanpa
(c) Pertembungan Tamadun Islam dengan tamadun lain telah campur tangan dalam urusan keagamaan
menyebabkan Islam tersebar ke seluruh dunia. mereka
Mengapakah Islam begitu mudah diterima oleh masyarakat di luar M5 Kemurnian ajaran Islam
M6
Islam mampu menguasai segala bidang
Tanah Arab? kehidupan
C ekonomi/perdagangan/politik/sosial
M7
Nilai-nilai murni dalam ajaran Islam
M8 Pendakwah Islam yang berwibawa
(Mana-mana jawapan munasabah)
Ruangan Catatan
[4 markah]
38
Kerajaan Bani Umaiyah
5. Kerajaan Bani Umaiyah terbahagi kepada dua tahap, iaitu tahap pertama (berpusat di Damsyik) dan tahap kedua
(berpusat di Cordova). (m.s 151 - 153)
(a) Jelaskan pembaharuan dalam sistem pemerintahan dan pentadbiran yang diperkenalkan oleh kerajaan Bani
Umaiyah di Damsyik. [4 markah]
F1 Sistem khalifah F4 Sistem hijabah
H1a Pelantikan khalifah sebagai ketua pemerintah bagi H4a Hijabah beerti penyekatan
H1b menggantikan Nabi Muhammad SAW H4b untuk keselamatan dan langkah berjaga-jaga
F2 Sistem wazarah H4c dimulakan oleh Muawiyah
H2a Sistem pentadbiran kerajaan pusat di ketuai wazir H4d Seorang pegawai ditugaskan memeriksa orang
H2b Pentadbiran wilayah di ketuai gabenor C4d menemui khalifah/mengawal keselamatan khalifah/pemegang
F3 Sistem urus setia amanah
H3a Perlantikan beberapa orang pegawai utama H4e Tiga pegawai yang dikecualikan daripada sekatan
H3b mengumpul rekod, mengurus surat dan sebagainya C4e Bilal/Ketua Pos/Ketua Penyelia Makanan
H3c Pembahagian urusan pentadbiran F5 Penubuhan empat jabatan
C3 bahagian surat menyurat/bahagian cukai/bahagian C5 Jabatan Cukai/Jabatan Surat Menyurat/Jabatan Urusan Am/
ketenteraan/bahagian polis/bahagian kehakiman Jabatan Urusan Cap Mohor Pemerintah
(b) Huraikan sumbangan kerajaan Bani Umaiyah dalam bidang pendidikan pada tahap pertama dan kedua.
[8 markah]
F1 Tahap pertama F5 Tahap kedua
H1a Basrah dikenali sebagai pusat pengajaran dan penyebaran Abdul Rahman III mengasaskan pusat pengajian tinggi di
C1 kegiatan pendidikan melahirkan ramai ilmuan H5a Cordova
Khalil ibn Ahmad/Sibawahi/al-Farazdaq/Jarir/Umar ibn Abi H5b Berkembang menjadi pusat ilmu pengetahuan di Eropah
F2: Rabia’h/Jamil al-Umri H5c Al-Hakam II mengasaskan sebuah perpustakaan
H2a Bahasa Arab mencapai kemuncaknya H5d wujud 17 buah pusat pengajian
F3 Bahasa Arab dijadikan bahasa rasmi negara F6 70 buah perpustakaan di Andalusia
H3a orang bukan Arab mendapat faedah H6a Di Toledo, dibina sebuah pusat penterjemahan
F4 tanda bunyi atau baris diperkenalkan pada tulisan al-Quran H6b menterjemahkan karya tokoh Yunani ke bahasa Arab
Buku rujukan dalam pelbagai bidang ilmu diterjemahkan ke memberi peluang kepada masyarakat mempelajari bidang
H4a dalam bahasa Arab F7 ilmu
ilmu dalam bidang kimia dan astronomi berkembang H7a Cordova dianggap sebagai pusat kegemilangan ilmu
menjadi jambatan pengetahuan anatar dunia Islam dengan
Eropah
39
(c) Masyarakat Malaysia seharusnya mempunyai aspirasi untuk menjadikan Malaysia sebagai pusat kecemerlangan
ilmu dan memanfaatkan pelbagai sumber ilmu.
Bagaimanakah aspirasi tersebut dapat dilaksanakan? Jelaskan. [8 markah]
M1 Menggalakkan kegiatan penterjemahan M10 Menaik taraf universiti di negara ini
M2 Menggalakkan kegiatan penulisan M11 Menyediakan pelbagai kursus yang relevan
M3 Memajukan bidang penyelidikan dan pembangunan (R&D) M12 Menaik taraf tenaga pengajar institusi pengajian tinggi
M4 Melahirkan ramai tokoh pemikir/cendekiawan/intelektual/ M13 Menggalakkan program pertukaran pelajar
M5 ilmuan dalam pelbagai bidang ilmu M14 Mewujudkan rakyat yang mahir dalam pelbagai bidang
M6 Meningkatkan jumlah pelajar luar negara/antarabangsa M15 Meningkatkan kecekapan rakyat
menuntut di IPT Negara M16 Melahirkan rakyat yang kreatif dan inovasi
M7 Memajukan prasarana pendidikan bertaraf dunia M17 Menggalakkan penciptaan produk baru yang membawa
M8 Menganjurkan banyak seminar/konvensyen berkaitan ilmu kepada kehidupan yang selesa
bertaraf antarabangsa M18 Meningkatkan daya saing negara
M9 Mencapai kualiti pendidikan setanding negara maju (Mana-mana jawapan munasabah)
40
TINGKATAN 5
BAB 1 KEMUNCULAN DAN PERKEMBANGAN NASIONALISME DI ASIA TENGGARA
Imperialisme Barat di Asia Tenggara
1 Imperialisme Barat di Asia Tenggara bermula pada abad ke-16. Kegiatan ini didorong oleh hasrat mereka untuk
menguasai ekonomi.
(a) Jelaskan maksud imperialisme. Skema Soalan 1
(a) (m.s 3)
F1
Dasar sesebuah negara meluaskan
F2 pengaruh dan wilayah
menjajah negara lain
F3 kepentingan tertentu
(b) (m.s 5 - 7)
F1 Kedudukan Asia Tenggara yang strategik.
Kekayaan bahan mentah
[2 markah] F2 Perkembangan sistem perhubungan dan
pengangkutan
F3 Persaingan kuasa-kuasa Barat
(b) Mengapakah kuasa Barat berlumba-lumba untuk menguasai Asia F4 Slogan Beban Orang Putih dan Tugas
Tenggara? Menyebarkan Tamadun
F5 Revolusi Perindustrian
(c)
M1 Tidak memberi peluang kuasa asing
campurtangan dalam negara
M2 Mengukuhkan pentadbiran
negara/mengelakkan konflik dalaman
M3 Memupuk nilai jati diri/patriotisme dalam
kalangan rakyat
M4 Membangunkan sistem ekonomi yang
kukuh
M5 Memantapkan perpaduan rakyat
M6 Meningkatkan ilmu pengetahuan
(Mana-mana jawapan munasabah)
[4 markah]
Ruangan Catatan
(c) Bagaimanakah negara di Asia Tenggara dapat menghadapi cabaran
imperialisme alaf baharu?
[4 markah]
41
2. Imperialisme merupakan istilah umum yang merujuk kepada penjajahan dan penguasaan terhadap negara-
negara kecil oleh kuasa-kuasa asing bagi kepentingan ekonomi dan politik.
(a) Namakan dua kuasa Barat yang terlibat dengan kegiatan Skema Soalan 2
(a) (m.s 3)
imperialisme di Asia Tenggara. F1 Portugal
(i) F2 Sepanyol
F3 Belanda
(ii) F4 Perancis
F5 Britain
[2 markah] F6 Amerika Syarikat
(b) (m.s 7)
(b) Kuasa Barat menjadikan slogan ‘Beban Orang Putih’ dan ‘Tugas F1 Kuasa Barat mendakwa mereka lebih
Menyebarkan Tamadun’ sebagai alasan mereka untuk menguasai F2 maju dan bertamadun.
Bertanggungjawab untuk memimpin
negara lain. Beri komen anda terhadap pernyataan tersebut. orang Timur ke arah kehidupan yang
lebih sejahtera
F3 Bertanggungjawab mentamadunkan
orang Timur
F4 Bertanggungjawab menyebarkan agama
Kristian kepada penduduk tanah jajahan
F5 Memperkenalakan sistem Birokrasi Barat
F6 Memperkenalkan sistem pendidikan
Barat
F7 Memperkenalkan cara hidup/budaya/cara
berpakaian orang Barat
(Mana-mana jawapan munasabah)
(c)
P Ya.
F1 Penjajahan ekonomi
H1a Ekonomi negara bergantung kepada
pasaran luar
H1b Mengambil kemahiran dan teknologi luar
F2 Penjajahan minda/budaya
[4 markah] H2 Generasi muda leka
C2
budaya K-Pop
Inf Menghakis budaya tempatan
(c) Adakah imperialisme masih berlaku pada hari ini? (Mana-mana jawapan munasabah)
Berikan penjelasan berdasarkan pengetahuan sejarah anda.
Ruangan Catatan
[4 markah]
42
Perubahan Sistem Politik
3. Sepanyol telah memperkenalkan sistem birokrasi barat di Filipina.
(a) Apakah ciri-ciri birokrasi barat yang diperkenalkan di Filipina? Skema Soalan 3
(a) (m.s 8 – 9)
F1 Sistem pentadbiran berpusat
F2 Gabenor Jeneral pemerintah tertinggi
F3 Ketua Datuk Bandar sebagai Pentadbir
wilayah
F4 Gabenor Kecil sebagai Pentadbir Bandar
[2 markah] F5 Pentadbiran tempatan mengikut Sistem
Encomienda
F6 Diketuai oleh Encomiendero
F7 Tugas Encomiendero ialah menjaga
(b) Jelaskan reaksi masyarakat tempatan pada tahap pertama selepas keamanan, mengutip cukai dan
kedatangan kuasa barat ke Filipina? mengkristiankan penduduk barangay
(b) (m.s 18 – 19)
F1 Gerakan dakyah dibawah pimpinan Jose
Rizal
F2 Disokongoleh golongan pertengahan
yang berpendidikan barat
F3 Menuntut Filipina dijadikan wilayah
Sepanyol
F4 Bangsa Filipina diberikan hak yang sama
seperti bangsa Sepanyol
F5 Bangsa Filipina diberikan kebebasan
bersuara
F6 Menubuhkan Liga Filipina
Bertujuan mendesak kerajaan Sepanyol
F7
melakukan pembaharuan politik, ekonomi
dan sosial
F8 Kerajaan Sepanyol berasa terancam dan
Jose Rizal ditangkap serta dibuang negeri
ke Dapitan di Mindanao
(c) Melicinkan pentadbiran negara
M1
[4 markah] M2 Masyarakat hidup aman dan makmur
M3 Perkhidmatan terbaik kepada negara
M4 Rakyat mendapat keadilan
(c) Mengapakah pemantapan sistem pentadbiran penting bagi sesebuah M5 Ekonomi negara berkembang maju
negara? M6 Pengagihan kekayaan dan pembangunan
negara terjamin
M7 Imej negara meningkat
(Mana-mana jawapan munasabah)
Ruangan Catatan
[4 markah]
43
4. Dasar imperialisme Barat telah mengubah sistem politik tempatan dengan memperkenalkan Sistem Birokrasi
Barat di Asia Tenggara.
(a) Nyatakan ciri-ciri umum sistem birokrasi Barat yang diperkenalkan di Skema Soalan 4
(a) (m.s 8)
Asia Tenggara. F1 Penubuhan Kerajaan Pusat
F2 Wilayah di tanah jajahan disatukan
F3 Perlantikan Gabenor Jeneral
F4 mengetuai pentadbiran tanah jajahan
F5 melaksanakan pentadbiran melalui
biro/jabatan
F6 Pegawai Barat mengetuai Biro
F7 Pengenalan undang-undang Barat
[2 markah] (b) (m.s 9 -10)
Indonesia
F1 Pentadbiran pusat diketuai Gabenor
(b) Terangkan perubahan-perubahan politik yang berlaku di negara- Jeneral
negara berikut selepas pengenalan sistem birokrasi Barat. F2 Pentadbiran tempatan dikendalikan
pembesar tempatan
(i) Indonesia F3 Pegawai Barat mengawasi pembesar
F4 tempatan
Penubuhan Jabatan Kerajaan
C4 Jabatan Pelajaran dan Pertanian
Penubuhan Volksraad
F5
F6 Penubuhan Dewan Tempatan
F7 Burma
Dinasti Konbaung berakhir
F8 Pentadbiran Pusat diketuai oleh
[2 markah] Pesuruhjaya Tinggi British
F9 Pentadbiran daerah diambil alih oleh
Myo-ok (pegawai bandaran)
F10 Sistem undang-undang Barat
(ii) Burma diperkenalkan
F11 Penubuhan jabatan perhutanan /
kesihatan / pelajaran
(c)
M1 Pentadbiran lebih tersusun / sistematik
M2
Berlaku pengagihan kuasa
M3 Undang-undang menjamin keaman
Memajukan ekonomi
M4
[2 markah] M5 Pembangunan infrastrutur
(Mana-mana jawapan munasabah)
(c) Pada pandangan anda, apakah kebaikan sistem birokrasi Barat?
Ruangan Catatan
[4 markah]
44
Nasionalisme di Asia Tenggara
5. Thailand merupakan satu-satunya negara di Asia Tenggara yang berjaya mempertahankan kedaulatannya.
Namun gerakan nasionalisme turut berlaku di Thailand. (m.s 12 – 22)
(a) Jelaskan tindakan yang dilakukan oleh pemerintah Thailand untuk mengekalkan kemerdekaannya? [4 markah]
F1 Maharaja Mongkut melantik 80 penasihat Barat F5 Raja Chulalongkorn memperkenalkan Majlis Penasihat
H1a mengetuai pelbagai jabatan dan melatih pegawai tempatan Rendah, Majlis Mesyuarat ertinggi dan Kabinet Menteri
F2: Penasihat Britain F6 Juruaudit dari Britain
H2a menjadi penasihat kewangan , pelabuhan dan polis H6a berkhidmat dalam perbendaharaan negara
F3 Penasihat Amerika F7 Menukar sistem raja berkuasa mutlak
H3a dilantik menjadi penasihat jabatan kastam H7a kepada sistem raja berperlembagaan
F4 Penasihat Perancis F8 Mengurangkan pengaruh pembesar tradisional dan institusi
H4a dilantik menjadi penasihat jabatan ketenteraan raja
(b) Perihalkan perkembangan gerakan nasionalisme yang berlaku di Thailand? [8 markah]
Tahap Pertama Tahap kedua
F1 Merupakan kegelisahan rakyat F7 Rakyat tidak puas hati terhadap cengkaman ekonomi
H1a terhadap penguasaan politik oleh kerabat diraja H7a oleh kapitalis Barat dan Cina
F2: Menentang raja berkuasa mutlak F8 Perdana Menteri Phibul Songgram meluluskan undang-
F3 Perkembangan sistem pendidikan Barat undang
H3a memberi pendedahan terhadap fahaman H8a Menyekat kebebasan dan penguasaan ekonomi oleh orang
H3b liberal, demokrasi, dan sistem raja berperlembagaan Cina
F4 Kelemahan sistem pentadbiran H8b Membubarkan sekolah dan akhbar Cina
F5 menentang sikap boros Raja Vajiravudh F9 Menggalakkan peribumi melibatkan diri dalam aktiviti
H5a Menyebabkan rakyat tidak berpuas hati ekonomi
F6 Rakyat menubuhkan Parti Rakyat F10 Mengenakan syarat jawatan tinggi kerajaan hanya untuk
H6a melancarkan Revolusi Thai penganut Buddha
H6b menamatkan sistem Raja berkuasa mutlak
45
(c) Pada pandangan anda, bagaimanakah untuk memupuk semangat nasionalisme dalam kalangan generasi muda
kita pada hari ini? [8 markah]
M1 Pameran tentang perjuangan tokoh-tokoh pemimpin negara M5 Program sambutan kemerdekaan
M2 Filem/ drama berunsur sejarah M6 Aktiviti mengibar jalur gemilang
M3 Amalan membuat kajian kes dalam kalangan murid M7 Pertandingan menulis esei sejarah
M4 Program anjuran Muzium Negara / Arkib Negara M8 Pembelajaran sejarah yang berkesan
46
BAB 2 NASIONALISME DI MALAYSIA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA
Perjuangan Pemimpin Tempatan Menentang British
1. Tokoh berikut merupakan pemimpin kaum iban yang menentang keluarga Brooke di Sarawak sejak abad
ke-19.
(a) Soalan ini berdasarkan tokoh berikut. Skema Soalan 4 (m.s 33 -34 )
(a) F1 : James Brooke cuba meluaskan
pengaruh di kawasan pedalaman
F2 : Mereka dianggap sebagai lanun
F3 : James Brooke ingin menghapuskan
orang Iban di Sungai Skrang
F4 : Kezaliman Brooke di Sungai
Skrang
(b) F1 : Perjuangan kurang tersusun
H1 : strategi perjuangan yang kurang
Rentap sistematik
F2 : Teknologi persenjataan Brooke
Mengapakah tokoh tersebut menentang pemerintahan Brooke? lebih canggih
i. H2 : menggunakan peralatan senjata
yang lebih moden
ii. Mana-mana jawapan yang munasabah
[2 markah] (c) F1 : Sanggup berkorban demi bangsa
H1 : sedia mempertahankan tanah air
walau pun terpaksa berkorban
(b) James Brooke berjaya menyebabkan Rentap berundur ke Bukit nyawa
Sadok. Mengapakah keadaan tersebut berlaku? F2 : Memiliki sikap berani
H2 : sanggup menentang penjajah yang
lebih kuat / moden
Mana-mana jawapan yang munasabah
Ruangan Catatan
[4 markah]
(c) Jelaskan iktibar yang diperolehi berdasarkan peristiwa perjuangan
oleh tokoh-tokoh pemimpin tempatan.
[4 markah]
47
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search