วรรณกรรม 50 เรื่องที่ต้องอ่านก่อนโต

จงให้ทุกสง่ิ ทกุ อยา่ งท่ีมีแก่คนอ่นื เสมอ First edition cover
แมจ้ ะต้องทำ�ไปอยา่ งโง่ๆ และฟ่มุ เฟือย

หนตู อ้ งให้แก่ทุกคนทผ่ี ่านมาในชีวติ
แล้วจะไม่มอี ะไรหรอื ใครจะใช้อำ�นาจใด

มาหลอกลวงหนไู ด้ เพราะถา้ หนใู ห้
แกข่ โมย เขากจ็ ะขโมยจากหนไู มไ่ ด้
และเขาเองก็จะไม่ได้เป็นขโมยอีกต่อไป

และยิง่ หนใู หม้ ากเทา่ ไร
กต็ ้องใหม้ ากข้ึนอกี เทา่ น้ัน

ความสุขแหง่ ชีวิต

เร่อื งราวของโฮเมอร์และยูลิสซสิ
ลูกชายของครอบครวั แมคคอลกี่ ับผองเพื่อน
ชาวเมืองเล็กๆ ในแคลิฟอร์เนีย ระหว่าง
สงครามโลกครั้งท่ี 2 เมือ่ พอ่ ตายในสงคราม
และพช่ี ายคนโตสมคั รเขา้ เป็นทหาร โฮเมอรว์ ยั
14 ปี จึงกลายเปน็ หวั หน้าครอบครัว โดยเปน็
พนักงานส่งโทรเลขหลงั เลกิ เรียน ซ่งึ โทรเลข
ส่วนใหญ่ก็คอื ข่าวความตายของเดก็ หนุ่มๆ ท่ี
อาสาไปเปน็ ทหารนน่ั เอง โฮเมอรพ์ ยายามใช้
ชวี ติ ไปตามปกติ แตข่ ณะเดยี วกันเขากร็ ูส้ ึกเศร้า
ทุกคร้ังทีไ่ ปส่งข่าวความตาย โฮเมอรเ์ ป็นเดก็
อ่อนไหว ความคดิ ลึกซ้ึง มีอารมณข์ นั มองโลก
รอบๆ ตวั ดว้ ยความเขา้ ใจและมคี วามหวังถึง
โลกทด่ี กี ว่าอยู่เสมอ  

51

ความสขุ อย่ทู ี่ไหน ? ความสขุ แหง่ ชวี ติ  (The Human Comedy)
หลายคนเทย่ี วตามหา ตพี ิมพ์ครั้งแรกเมอ่ื ปี ค.ศ. 1943 และถูกนำ�มาสรา้ ง
ความสุขจากทต่ี ่างๆ ไกลแสนไกล เปน็ ภาพยนตรใ์ นปเี ดยี วกนั และไดร้ บั การเสนอชอ่ื เขา้
หนังสือเลม่ น้จี ะทำ�ใหเ้ รา ชิงรางวัลออสการ์ 6 สาขา ทง้ั สาขานกั แสดงนำ�ยอด
ค้นพบว่า แทจ้ รงิ แลว้ ความสขุ เย่ียม (Mickey Rooney), การกำ�กบั ภาพ, ภาพยนตร์
อยู่รอบตัวเราน่ีเอง... ขาวดำ�, ผู้กำ�กับยอดเยี่ยม (Clarence Brown),
นี่เปน็ เรอ่ื งราวของสองพ่ีน้องที่น่ารกั โฮเมอร์ ภาพยนตร์ยอดเย่ียม และได้รับรางวัลในสาขาบท
ผู้พ่ี พนักงานส่งโทรเลขมือใหม่ที่มีหัวใจอ่อนไหว กับ ประพันธ์ยอดเยย่ี ม นอกจากน้ี ยงั ได้รบั การดดั แปลง
นอ้ งชายวยั ส่ขี วบ ยูลสิ ซสิ ผู้ซึ่งชอบเรียนรสู้ ง่ิ ใหม่ๆ อยู่ เปน็ ละครโทรทัศน์ในปี ค.ศ. 1959 และเปน็ ละครเวที
เสมอ และแมผ่ สู้ อนลกู ใหม้ จี ติ ใจทง่ี ดงาม แมว้ า่ พวกเขา ในปี ค.ศ. 1984
จะยากจน ไม่มพี ่อ แต่พวกเขากลับแสนดี และสดใส ความสขุ แหง่ ชีวิต จดั พมิ พ์เป็นภาษาไทย
เปน็ ทส่ี ดุ ทง้ั หมดน้ีมาจากชวี ติ จรงิ ของผเู้ ขยี น วลิ เลยี ม โดยสำ�นกั พิมพแ์ พรวเยาวชน ฝมี อื การแปลของ มัทนี
ซาโรยัน โดยมฉี ากเมืองอิธคา แคลิฟอร์เนียในเร่ืองมา เกษกมล นกั แปลทท่ี �ำ งานเกย่ี วกบั วรรณกรรมเยาวชน
จากเมอื งเฟรซโน่ (Fresno) บา้ นเกดิ ของเขาเอง อย่างสม่ำ�เสมอ อีกท้ังเป็นผู้แปล ต้นส้มแสนรัก
ซาโรยนั เลอื กใชช้ อื่ ตวั ละครหลกั หรอื แมแ้ ตช่ อ่ื วรรณกรรมเยาวชนท่ีทำ�ให้ผู้อ่านซาบซ้ึงและได้รับ
เมอื งตามแบบมหากาพยก์ รกี โบราณโอดสิ ซยี ์ (Odys- ความนิยมเปน็ อย่าง
sey) ชอ่ื ของโฮเมอร์ ยลู สิ ซิส หรือแมแ้ ต่ช่ือเมืองอิธคา สงู ตลอดจนได้รบั การ
ล้วนเป็นชื่อเดียวกัน เพราะหัวใจหลักของเร่ืองทั้งสอง ยกย่องวา่ เป็น
น้นั คอื “การเดินทางกลบั บา้ น” เช่นเดียวกันนั่นเอง วรรณกรรมเยาวชน
อมตะอีกด้วย 

Photographed by Paul Kalinian
The Human Comedy Poster
วิลเลียม ซาโรยนั (William Saroyan 1908-1981) เปน็ ชาวอารเ์ มเนียน
เกิดเม่อื วนั ท่ี 31 สิงหาคม ค.ศ. 1908 ที่เมอื งเฟรสโน แคลิฟอร์เนยี  จากบิดา
มารดาชาวอารเ์ มเนยี ท่ีอพยพไปอยู่อเมรกิ า ซาโรยันใช้ชีวติ วัยเดก็ เยีย่ งเด็กใน
ครอบครัวผู้อพยพจนๆ ในอเมริกาโดยทว่ั ไป เขาตอ้ งทำ�งานไปดว้ ย เรียนไปดว้ ย
ตัง้ แตเ่ ด็ก เขาเรมิ่ เขียนหนังสอื ต้งั แต่อายุ 13 ปี เขามีผลงานตีพมิ พ์ออกมากวา่ 30
เล่ม ซงึ่ มีทัง้ เรอื่ งสน้ั นวนยิ าย บทละคร และอตั ชวี ประวัติ 
ในปี ค.ศ. 1940 เขาได้รับรางวลั พลู ิตเซ่อร์ กับรางวัล New York Drama
Critics Circle จากบทละครเรอ่ื ง The Time of Your Life ซาโรยนั เสยี ชวี ติ ด้วย
โรคมะเร็ง เม่อื วันท่ี 18 พฤษภาคม ค.ศ. 1981

52

ขมุ ทรัพยท์ ปี่ ลายฝัน

เม่อื ฉันออกแสวงหาขมุ ทรัพยข์ องฉนั
ทกุ วนั ช่างสดใสสวา่ งไสว เพราะฉนั รู้ว่า
เวลาทกุ ชว่ั โมงคือสว่ นหนงึ่ ของความ
ฝันว่าฉนั จะไดพ้ บขมุ ทรพั ย์ เมอ่ื ฉนั
ออกแสวงหาขมุ ทรพั ยข์ องฉัน ฉนั กไ็ ด้
คน้ พบสิ่งต่างๆ บนเสน้ ทางซงึ่ ฉนั อาจ
จะไมไ่ ด้เห็น หากฉนั ไม่กลา้ หาญพอที่
จะทดลองทำ�ส่ิงท่ดี ูเหมือนคนเลี้ยงแกะ
ธรรมดาจะไม่มที างท�ำ ได้

หนงั สือท่ี ใหแ้ รงบนั ดาลใจต่อคน ซานดเิ อโก เด็กเลี้ยงแกะหน่มุ ชาวเสปน ใฝผ่ ันที่จะ
มากมายทั่วโลกเล่มน้ี ไดช้ ่ือวา่ มกี ารแปลเปน็ เดินทางไปเรยี นรู้โลก เขาจึงเลอื กใช้ชีวติ ด้วยการเลยี้ งแกะ แต่
ภาษาตา่ ง ๆ มากที่สดุ ในโลก โดยเมอ่ื ระหวา่ งการเดินทางเขาฝนั ประหลาดถึงขุมทรัพย์ถึงสองครัง้
สองครา เขาจึงออกตามหาความฝัน ไปสปู่ ริ ามดิ ที่อียิปต์
ปี ค.ศ. 2009 ไดร้ ับการบันทึกไว้ ในกนิ เนสบคุ๊ ระหว่างทางจากท้องทงุ่ อนั ดาลูเซีย สูแ่ อฟรกิ า และทอ้ งทะเล
(Guinness World Records) วา่ มีการแปลให้ ทรายแห่งอยี ิปต์ เขาได้พบอปุ สรรค ความผดิ หวัง สมหวงั
มากมายหลายอยา่ ง บอ่ ยคร้งั ทเ่ี ขาทดทอ้ แต่เมอ่ื นกึ ถงึ พระ
ผู้คนทว่ั โลกได้อ่านกันถงึ 67 ภาษา ราชาผู้ผลกั ดนั ให้เขาไดเ้ ดนิ ทางและหินเส่ยี งโชคทพี่ ระราชาให้
ฉบบั ภาษาไทยมี 2 สำ�นวนคือ ชยั วัฒน์ เขานำ�ติดตวั มา เขาจงึ มุ่งมั่นเดินทางต่อจนกระท่งั ได้พบกบั
สถาอานันท์ ในชือ่ ขมุ ทรพั ย์ท่ีปลายฝัน และ ฟาตมี า หญิงสาวแห่งทะเลทราย และ ณ โอเอซสิ แหง่ เดยี วกนั
สำ�นวนแปลของ กอบชลี และกนั เกรา ใชช้ อื่ ว่า น้เี องทเี่ ขาไดพ้ บกบั นกั เล่นแร่แปรธาตุ หรือ The Alchemist
ผูส้ อนใหเ้ ขาเรยี นรูถ้ งึ การเป็นหนงึ่ เดยี วกับสรรพส่ิง และวธิ ี
ขมุ ทรัพย์สุดปลายฝนั บรรลเุ ป้าหมาย

53

แตแ่ รกน้ัน ขมุ ทรัพยท์ ป่ี ลายฝนั (The Alchemist) ภาพจาก anton.nordenfur.se
ปรากฏตัวขึ้นด้วยภาษาโปรตุเกส ชือ่ O Alquimista ในปี photography by Xavier González.
ค.ศ. 1988 และหลงั จากไดร้ บั การต้อนรับจากผอู้ ่านอยา่ งดี
ท้งั ในบราซิล-บา้ นเกดิ ของเปาโล โคเอลโยเอง และประเทศ ใครเลยจะเช่อื ว่านักเขยี นผโู้ ดง่ ดัง
ตา่ งๆ ท่ีใช้ภาษาโปรตเุ กส หนังสือเล่มนจี้ ึงได้รับการแปลเปน็ ผู้ประสบความส�ำ เรจ็ อยา่ ง เปาโล โคเอลโย
ภาษาองั กฤษในปี ค.ศ. 1993 (Paulo Coelho) นน้ั เคยเป็นคนเสเพล เคย
เปาโล โคเอโย ใชเ้ วลาเขยี นเรอื่ ง ขุมทรพั ยท์ ป่ี ลาย เป็นนักแต่งเพลง นกั เขียนบทละคร ผู้ก�ำ กับ
ฝนั เพียงสองสปั ดาหเ์ ท่าน้นั แตเ่ ขาบอกวา่ ก่อนลงมอื เขียน ละครเวที ก่อนจะหันมาเอาดที างด้านงานเขยี น
เร่อื งราวตา่ งๆ ได้ถูกเขียนไว้ในจติ วิญญาณและความรสู้ ึก เปาโล โคเอโย เกิดท่เี มอื งริโอ เดอ จาเนโร
ของเขามากอ่ นแลว้ การลงมือจงึ เป็นเพยี งการถ่ายทอดเรอ่ื ง ประเทศบราซิล เมื่อปี ค.ศ. 1947
ราวออกมาบนหน้ากระดาษเทา่ น้นั ในดา้ นวรรณกรรมหนังสอื งานเขียนกวา่ 30 เล่มของเขาส่วน
ท่เี ขียนเกี่ยวกบั นักเลน่ แรแ่ ปรธาตทุ ใ่ี หแ้ รงบนั ดาลใจแก่เขา ใหญ่แลว้ เปน็ นิยาย (fiction) ทีม่ ีรากเหงา้ มา
ไดแ้ กเ่ รื่องสนั้ ชอื่ Tale of Two Dreamers (ค.ศ. 1935) จากเรอ่ื งจรงิ และประสบการณ์ดา้ นต่างๆ ของ
ของ Jorge Luis Borges นักเขยี นชาวอารเ์ จนติน่า และงาน เขาไม่วา่ จะเปน็ แนวคดิ เชงิ ปรชั ญา ศาสนา
เขยี นเรอ่ื ง “In Baghdad, Dreaming of Cairo: In หรืออื่นๆ ดังเชน่ เรอื่ ง The Alchemist
Cairo, Dreaming of Baghdad” และมหี นังสืออยู่ 3 เล่มทีเ่ ป็นงานเขียนเชงิ
ในเมอื่ หนังสอื ขุมทรัพย์ทีป่ ลายฝันนัน้ สรา้ งแรง อตั ชีวประวัติหรอื เล่าเร่อื งราวของตนเอง ไดแ้ ก่
บันดาลใจ และกระต้นุ ให้คนจำ�นวนมากมายมหาศาลทไี่ ด้ The Pilgrimage, The Valkyries และ Aleph
อ่านมันหันมามองความฝันและความมงุ่ มาดปรารถนาของ นอกจากน้นั หนังสือเร่อื ง Maktub และ The
ตนเอง เปาโล โคเอโย จงึ ให้เกียรตกิ บั ความฝนั และความ Manual of the Worrior of Light เป็นงานเชิง
รู้สึกช่นื ชอบต่อหนังสือเล่มน้ี เขาบอกว่า ตัวละครนนั้ โลดแล่น บทความทร่ี วบรวมมาจากคอลมั น์ตา่ งๆ ท่ีเขา
อยใู่ นความคดิ จิตใจของผอู้ ่านแต่ละคน ดงั นนั้ จึงไมน่ ่าแปลก เขียนไว้ ถึงวนั นี้แลว้ ผลงานของเขาขายไปแลว้
ใจเม่ือเขาเลอื กท่จี ะซ้อื ลขิ สิทธค์ิ ืนจาก Warner Bros. ท่ีตั้งใจ มากกวา่ 150 ล้านเลม่ ใน 150 ประเทศทัว่
ท�ำ ภาพยนตรเ์ ม่ือปี ค.ศ. 2003 แตเ่ ม่ือโคเอลโยพบว่าเนอ้ื หา โลก และไดร้ ับการแปลเป็นภาษาตา่ งๆ ถงึ 80
ของเร่อื งผดิ เพ้ียน มีการสร้างเร่ืองราวและฉากทไ่ี ม่ปรากฏ ภาษา ซึ่งตวั เลขน้ยี ังต้องมกี ารเปลีย่ นแปลงอีก
ในหนงั สือ เขาจงึ เสนอเงิน 2 ลา้ นเหรยี ญสหรฐั แก่ Warner มากในอนาคต
Bros. เพ่ือซื้อลขิ สิทธิ์คืน เปาโล โคเอลโย ไดร้ บั รางวัลต่างๆ
กระนนั้ ก็ตาม ในท้ายที่สดุ The Alchemist จะได้ มากมาย แตท่ ี่โดดเดน่ คอื The Brazilian
ปรากฏเป็นภาพยนตรข์ น้ึ จากผลงานกำ�กับของเพ่ือนของโค Academy of Letters ในปี ค.ศ. 2002 และ
เอลโย ที่ช่ือ Laurence Fishburne และ Harvey Weinstein ในปี ค.ศ. 2007 เขาได้รับเกียรติเป็น United
โดยเน้อื เรื่องจะถูกนำ�เสนอด้วยความเรยี บง่ายเฉกเชน่ เดียว Nation Messenger of Peace
กับเน้อื หาในหนงั สือนนั่ เอง (หนังจะออกฉายปี ค.ศ. 2014 นี)้

54

เดนิ ส่อู สิ รภาพ

... การมีชวี ิตอยูบ่ นโลกใบน้ี สิ่งมีค่า
และงดงามทีส่ ดุ คือ ความรัก
ความรกั ไมใ่ ช่ ความปรารถนา
ทจ่ี ะครอบครอง และไดจ้ ากผอู้ ่นื

แตค่ วามรัก คือ ความรู้สึกเป็นสขุ
ทไี่ ด้ทำ�ใหค้ นท่ีเรารกั มคี วามสขุ ...

เร่อื งจริงจากการเดินเทา้ จากเชียงใหม่ไปสู่ หากคนที่คุณรกั ต้องออกจาก
เกาะสมุย ของอาจารยม์ หาวทิ ยาลยั วัย 50 ปี บ้านไปโดยไม่มเี งินตดิ ตัวเลยสักบาทเดียว
 ใช้เวลา 66 วนั  โดยไม่ติดต่อกับคนรูจ้ ัก และ คุณจะรู้สกึ เช่นไร ?
ไม่ใช้เงินแมแ้ ต่บาทเดียว ระหว่างการเดนิ เขา คณุ จะปล่อยใหเ้ ขาทำ�ตามความ
ไดพ้ บกับประสบการณท์ ีไ่ ม่เคยได้สัมผสั มาก่อน ฝัน หรอื จะหา้ มเขาเอาไว้ ?
น่ันคือ การไมม่ ีเงินมิได้เปน็ อปุ สรรคในการใช้ ชายวยั ห้าสิบปที ี่ชือ่ ประมวล
เพง็ จันทร์ เดนิ เทา้ ออกจากบา้ น และหาย
ชีวิต ตรงกันข้าม กลับทำ�ให้เห็นน้ำ�ใจ ไปเป็นเวลากวา่ สองเดือน ด้วยความมงุ่ มั่น
ของผู้คนทอ่ี ยขู่ ้างทาง ตั้งใจไปให้ถึงเกาะสมยุ อันเปน็ บ้านเกดิ โดย
ไม่ใชเ้ งนิ สักบาท เขาเป็นผปู้ ลุกแรงบนั ดาล
ใจของใครหลายคน แตผ่ ูท้ ่ีมจี ิตใจเดด็ เดีย่ ว
ย่งิ กว่า คอื ภรรยาของเขาเอง ผูไ้ ดแ้ ต่รอ
คอยและเฝา้ ภาวนาให้เขาปลอดภยั          

55

เดนิ สู่อิสรภาพ เป็นหนงั สอื สารคดีที่เขยี นข้ึน ความห่วงใยของภรรยา ท�ำ ให้เขาพูดเสมอ
จากประสบการณ์จริงของอาจารยป์ ระมวล เพง็ จนั ทร์ วา่ จะไม่ทำ�อะไรที่ทำ�แล้วมีความสขุ  แตภ่ รรยามคี วาม
นบั จากวนั แรกทก่ี า้ วเดิน ในเช้าตรขู่ องวันที่ 17 ทุกข ์ เขาจงึ ปรกึ ษาและให้เธอตัดสนิ ใจ ในระหวา่ งการ
พฤศจิกายน พ.ศ. 2548 พร้อมกบั เปส้ ะพายหลงั ซงึ่ เดนิ ทาง เขาเขียนโปสการ์ดหาภรรยาทุกวัน ทัง้ สอง
บรรจเุ พยี งเส้ือผา้ บางๆ 1 ชดุ วิตามนิ สมดุ บนั ทกึ และ เห็นตรงกนั วา่  ชีวติ ทกุ คนพร้อมจะแตกดับ ใครจะ
โปสการ์ด 100 แผ่น สำ�หรบั เขยี นส่งข่าวถงึ ภรรยา เขา แตกดับก่อนไมม่ ใี ครรู้ สง่ิ ส�ำ คัญจึงมไิ ด้ขึ้นอยู่กับการ
อธษิ ฐานจติ ก่อนเดินทางว่า จะใชร้ ่างกาย จิตใจ  ที่พวกเขาอย่ดู ้วยกนั เปน็ เวลายาวนาน แต่อย่ทู ่คี ณุ คา่
สติปัญญา อารมณท์ ัง้ หมดที่มีอยู่เพื่อการเรียนรู้  และ และความหมายของการอยรู่ ่วมกนั ตา่ งหาก ดงั ที่
หากชวี ิตจะจบลง ณ จดุ ใดจุดหนึ่ง กเ็ ปน็ การจบลง อาจารย์ประมวลกล่าวถึงความรักของเขาและภรรยาวา่
ทจี่ ิตปรารถนาจะเปน็ เชน่ นัน้ “กายของเราแยกจากกัน แตโ่ อบกอดแหง่ รักสถิตอยู่
สง่ิ ทเี่ ขายึดถอื เป็นขอ้ ปฏบิ ตั ิระหว่างเดิน ในจิตสำ�นึกของเรา”
ทาง 3 ข้อคือ 1.ไม่ถือเงินตดิ ตวั เพราะการมีเงนิ ทำ�ให้ เดินสู่อสิ รภาพ ไดร้ บั รางวลั จากการประกวด
บดบงั คุณคา่ และอ�ำ นาจของมนุษยธรรมในตนเองและ หนงั สือดเี ดน่ ประเภทสารคดี ประจำ�ปี พ.ศ. 2551
เพ่ือนมนษุ ย์ 2.ไม่เดินไปหาคนรูจ้ กั เพราะท�ำ ให้เสียโอกาส และรางวลั ชนะเลิศ หนังสอื ดีเดน่ รางวลั เซเวน่ บุ๊ค
ในการสรา้ งมติ รภาพใหม่ 3.ไมเ่ รยี กรอ้ งให้คนเหน็ ใจ อวอร์ด ประเภทสารคดี ประจำ�ปี พ.ศ. 2550 นอกจาก
เพราะเป็นการบบี คั้นให้คนอ่นื ช่วยเหลอื โดยไม่เตม็ ใจ นี้ ยงั เคยไดร้ บั คดั เลอื กให้เป็นหนงั สืออ่านนอกเวลา
สดุ ท้าย เขาผา่ นการเฉียดตาย 2 คร้ัง ตอนข้ึนดอย ของนกั ศึกษาช้ันปีที่ 1 ภาควชิ าภาษาไทย คณะ
อินทนนท์ เพราะความเหนื่อยจากการเดนิ ทาง และที่ ศลิ ปศาสตร์ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร์ และมกี ารนำ�
ราชบุรี จากการขาดน�ำ้ แต่เขากผ็ า่ นชว่ งเวลาเหลา่ นน้ั ตอน “พลังอำ�นาจเงนิ ตรา” มาสร้างเป็นละครเวที โดย
มาไดจ้ นถึงวันสดุ ท้าย ในวนั ท่ี 24 มกราคม พ.ศ. 2549 คณะละครมะขามป้อม ในงานเทศกาลละครกรุงเทพฯ
เวลา 7 นาฬิกา ซ่ึงเขาเดนิ ทางถงึ บา้ นเกดิ ทเี่ กาะสมุย เมอื่ วันท่ี 15 - 17 พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2556 ณ หอ
และนำ�ดินทรายหยิบมอื หนง่ึ จากบา้ นเกดิ ท่พี กติดตัวไป ศลิ ปวัฒนธรรมแหง่ กรงุ เทพมหานครอกี ด้วย นบั เป็น
ตลอดเวลากว่าสามสิบปีนบั แต่ออกจากบา้ น กลับคนื สู่ หนังสอื ท่ีสร้างแรงบันดาลใจใหก้ ับผูอ้ ่านมากมาย จน
ผนื ดนิ เดิมอีกครัง้ กระทง่ั เกดิ การเดินเทา้ ของผคู้ นอนื่ ๆ ตามมา

ภาพจาก www.matichon.co.th ประมวล เพง็ จนั ทร์ เกิดเมอื่ วนั ที่ 23 ตลุ าคม
“ ุทกข์ ่รวมจึงร่วม ุทก ์ข” : ัสมภาษณ์ “อ.ประมวล เพ็งจันท ์ร” (ตอน ี่ท 1)พ.ศ. 2497 ที่เกาะสมุย จงั หวดั สรุ าษฎรธ์ านี จบการ
โดย วิ ัจกข ์ณ พา ินช ศึกษาปริญญาเอกดา้ นปรัชญา จากมหาวิทยาลัย My-
sore ประเทศอินเดีย เคยท�ำ งานเป็นอาจารย์ประจำ�ภาค
วชิ าปรัชญาและศาสนา คณะมนษุ ยศาสตร์ มหาวิทยาลัย
เชียงใหม่ ระหวา่ ง พ.ศ. 2532 - 2548 กอ่ นจะ
ลาออกจากราชการเพอื่ “เดินกลบั บา้ น”
มีผลงานเล่มอ่นื อาทิ อนิ เดีย จารกิ ด้านใน

56

บนั ทกึ ประจำ�วนั ของเดก็ สาวชอ่ื แอนน์
แฟรง้ ค์ เล่าถึงความเปน็ ไปในชวี ิตชว่ งท่ีเธอ
และครอบครวั คือ พอ่ แม่ พส่ี าวชื่อมารก์ อท

ครอบครัววานดาน 3 คน มีนายและนางวานดาน
พรอ้ มด้วยลูกชายคอื ปีเตอ้ ร์ และคุณหมอดสุ เซ่ลิ
รวม 8 คน ตอ้ งหลบซอ่ นตวั อยเู่ ปน็ เวลาเกือบสอง
ปี เพอ่ื หลบหนกี ารลา่ ชาวยวิ ในเนเธอร์แลนดข์ ณะ
ตกอยู่ภายใตก้ ารควบคมุ ของนาซีเยอรมนีระหว่าง

สงครามโลกครั้งท่ี 2

แอนน์ แฟร้ง ์ค และลายบ ืมอใน ับนทึก หากคุณเป็นเดก็ สาวอายุเพยี ง 13 ปี เคย จติ ใจของฉันหมน่ หมองเสมอ
จาก Wikipedia ภาคภาษาอังกฤษ มีชีวติ อยา่ งสุขสบาย แต่ตอ้ งมาหลบซอ่ นตวั หนี แต่ไม่เคยทอ้ แท้ ฉันถือวา่ การเขา้ มา
ตายอาศัยอยู่ในห้องลับ ไม่ใช่แค่คุณคนเดียว แต่ หลบซ่อนของเราคือการผจญภยั
ตอ้ งอยรู่ ว่ มกันกบั คนอ่ืนๆ รวม 8 คนโดยไม่ให้ แฝงด้วยอารมณร์ กั และมสี ง่ิ นา่
สนใจพรอ้ มๆ กัน เรอื่ งทีฉ่ ันเขยี น
ใครล่วงรู้ คณุ ตอ้ งทำ�ทุกอย่างในความเงยี บราวกบั ในสมดุ บนั ทึกก็เป็นเรอ่ื งสว่ นบุคคล
ว่าคุณไมไ่ ดอ้ ยู่ที่น่ัน ทัง้ กิน นอน ขบั ถา่ ย ใช้ชวี ิต ทีส่ นกุ นา่ ขบขนั ฉันตัดสินใจแล้วว่า
ประจำ�วนั เรยี นหนังสือทางไปรษณีย์ หรอื แม้ จะใช้ชีวติ ใหต้ า่ งไปจากผหู้ ญงิ อนื่ ๆ
ต่างจากแมบ่ ้านทัว่ ไป การเรม่ิ ตน้
กระทงั่ มีความรกั คร้งั แรก ทง้ั หมดเกดิ ขน้ึ ในที่ซ่อน ของฉนั นั้นนา่ สนใจ ฉนั จึงหัวเราะ
นานถึง 2 ปี ตอ้ งอาบน้ำ�ในหอ้ งสว้ ม อาหารซำ้ �ซาก และมองด้านขนั ของทุกส่ิง แม้ขณะ
ทุกวันมีเพียงหวั มนั ฝรงั่ ถั่ว อาหารกระป๋อง และ ท่ตี กอยใู่ นอนั ตราย

ขา้ วโอ๊ตเปน็ อาหารเช้า คุณจะรู้สกึ เชน่ ไร

บันทึกลับของ
แอนน์ แฟรง้ ค์

57

เด็กสาวอย่างแอนน์ แฟร้งค์ใช้ชวี ติ เช่นน้ี เพียงเพราะแอนน์เกิดมาเปน็ ชาวยวิ บทลงโทษของ
นับตัง้ แต่เดอื นกรกฎาคม ค.ศ. 1942 จน
ถึงเดือนสิงหาคม ปี 1944 ทางเดียวทเ่ี ธอ เธอและชาวยวิ ทั้งหลายในช่วงสงครามโลกครงั้ ที่ 2 คือความ
ตาย หลงั จากอดอลฟ์ ฮติ เลอร์ นายกรฐั มนตรขี องเยอรมนั
จะระบายความในใจของเธอได้คอื การ ประกาศนโยบายกำ�จดั เชอื้ ชาตทิ ไ่ี มม่ ีประโยชนต์ อ่ โลกใบน้ี
บันทกึ ลงในสมุดบนั ทึกปกผ้าลาย สกอ็ ตสี
นอกเหนือจากชาวอารยันทีม่ ีเชอ้ื บรสิ ทุ ธ์แิ ละชาญฉลาดเท่านน้ั
แดงสลบั ขาว ซ่ึงเธอตัง้ ช่ือใหว้ ่า “คติ ตี้” มนั ซง่ึ หมายความถึงชาวยวิ ซง่ึ มีหลายสญั ชาติ ชาวสลาฟ และ
เป็นของขวญั วันเกดิ อายุครบ 13 ปี และเธอ ยิปซตี ่างๆ ทกี่ ระจายตามยโุ รป ก�ำ ลังจะถกู ตามลา่ ชว่ งนี้เองที่
ได้เร่มิ บันทกึ ตัง้ แต่วันท่ี 12 มิถุนายน ค.ศ. ออ๊ ตโต้ แฟร้งค์ พอ่ ของแอนน์เล็งเห็นวา่ ชาวยวิ จะตอ้ ง
1942 และสิน้ สดุ ในวันท่ี 1 สงิ หาคม ค.ศ. เดอื ดร้อน เขาจงึ อพยพครอบครัวไปอยูใ่ นเนเธอแลนด์และ
1944 สมุดบนั ทกึ นี้กลายเปน็ เสมือนเพือ่ น
รกั ที่คอยรบั ฟงั ปัญหาทุกอยา่ งของเธอและ ประกอบธุรกิจ ไมน่ านนกั มาร์กอท พส่ี าวของแอนนก์ ็ถกู เรียก
ตัว ท้งั หมดจึงตอ้ งอพยพครอบครัวไปอยู่ใน “ทซี่ ่อนลบั ” ซึง่
ตอ่ มาได้กลายเป็นหนังสอื ทเ่ี ปิดเผยให้โลก เป็นสว่ นบนของส�ำ นักงานทอ่ี ๊อตโตท้ ำ�งานอยู ่ โดยมผี ้ชู ว่ ยเหลอื
รู้จกั กับตัวตนของเธอ แอนน์ แฟร้งค์
คือ วิคตอร์ คูเกลอ้ ร,์ โจฮานเนส ไคล์แมน, เมีย้ ป กสี ์ และ
เบ็ป วอสคุยล์
หลงั สงคราม อ๊อตโต้ซึ่งเปน็ ผรู้ อดชีวิตเพียงคนเดียว
จาก 8 คนในทซี่ ่อน ได้ทำ�ความฝนั ของลกู สาวท่อี ยากเปน็
นักเขียนใหเ้ ปน็ จรงิ โดยน�ำ สมดุ บนั ทกึ ของเธอจดั พิมพ์เปน็
หนงั สอื และได้เพิม่ เตมิ หลายส่วนเข้าไป ไมว่ ่าจะเปน็ โนต้ พเิ ศษ
ตา่ งๆ ทเี่ ธอเขยี นไว้ รวมท้งั ภาพ สเกตชท์ มี่ ีอยูต่ ลอดเล่ม โดย
ตัดเฉพาะสว่ นทม่ี ีเนือ้ หา เกี่ยวกับการกา้ วสู่วยั สาวทิ้งไปเท่านนั้


หนังสอื ได้รบั การตพี ิมพค์ ร้งั แรกเมือ่  ค.ศ. 1947 โดยส�ำ นักพิมพ์ ภาพจาก www.annefrank.org
Contact Publishing ในกรุงอมั สเตอรด์ ัม ใชช้ ่ือเรอื่ งในภาษาดัตช์ว่า Het Anne and Fritz Pfeffer’s room
Achterhuis: Dagboekbrieven van 12 Juni 1942 – 1 Augustus
1944 (ห้องลับ : บนั ทึกประจ�ำ วันตั้งแต่ 12 มิถนุ ายน ค.ศ. 1942 - 1
สงิ หาคม ค.ศ. 1944) เปน็ ท่วี พิ ากษ์วจิ ารณอ์ ยา่ งกว้างขวางและได้รบั ความ
นยิ มอยา่ งรวดเรว็ หลังจากฉบบั แปลภาษาองั กฤษออกจำ�หนา่ ยในปี ค.ศ.
1952 ในชอ่ื  Anne Frank: The Diary of a Young Girl โดยส�ำ นกั พมิ พ์
Doubleday & Company ในสหรัฐอเมรกิ า และโดยส�ำ นกั พมิ พ์ Vallentine
Mitchell ในองั กฤษ ตอ่ มา มกี ารแปลและจดั พมิ พ์เป็นภาษาต่างๆ กว่า 55 Anne Frank, May 1942.
ภาษาทว่ั โลก รวมทง้ั มกี ารนำ�ไปดดั แปลงเปน็ ละครบรอดเวย์ รวมถงึ สร้าง Photograph: AFS Amsterdam/AFF Basel
เป็นภาพยนตร์ ปจั จุบัน หนงั สือเล่มน้ีถือว่าเปน็ หนึ่งในหนังสอื ยอดเยย่ี มแห่ง
ศตวรรษที่ 20 สำ�หรบั ฉบับภาษาไทย พิมพ์ครงั้ แรกเมื่อพ.ศ. 2526 โดยส�ำ นกั
พิมพเ์ ซอรเ์ คิล บคุ๊ แปลโดย จ�ำ เนยี ร สทิ ธดิ ำ�รงค์ ตอ่ มามกี ารตีพมิ พ์อกี หลาย
คร้งั รวมทั้ง พ.ศ. 2542 จัดพิมพ์เป็นปกแขง็ และปกอ่อน โดยส�ำ นักพมิ พ์ผเี สื้อ
แปลโดย สงั วรณ์ ไกรฤกษ์

58

Photograph: AFS Amsterdam/AFF Basel บันทกึ ของเดก็ สาวอยา่ งแอนน์ไดก้ ลาย อนั เนอลสี มารี “อันเนอ” ฟรงั ค์ 
เป็นวรรณกรรมโดง่ ดังไปทวั่ โลก มิใชเ่ พราะเปน็ (Annelies Marie “Anne” Frank) เกิด
เมอ่ื วันท ี่ 12 มิถุนายน ค.ศ. 1929 หรือมัก
ผลงานของเด็กหญงิ คนหน่ึงที่ตอ้ งเสยี ชีวิตใน รู้จักในภาษาไทยว่า  แอนน์ แฟร้งค์ เป็น
สงครามเทา่ น้ัน แตเ่ ปน็ เพราะความสามารถใน เด็กหญิงชาวยิว  เกิดที่เมืองแฟรงก์เฟิร์ต
การเขียน ความคิดอา่ นอยา่ งผใู้ หญ่ ความกล้า ประเทศเยอรมนี  เธอเป็นลูกคนท่ี  2  ของ
หาญเดด็ เดยี่ ว และการมองโลกในแง่ดีของเธอ อ๊อตโต้  แฟร้งค์  กับเอดิท  แฟร้งค์ ชาว
ต่างหากทที่ �ำ ใหผ้ ู้อ่านหลงรกั เธอและท�ำ ใหค้ วาม ฮอลแลนด์เชอ้ื สายยิว 2 ตระกลู ท่มี รี กรากอยู่
ปรารถนาทจี่ ะมีชีวิตอยูต่ อ่ ไปแม้หลงั ความตาย ในเยอรมนีมาแลว้ หลายศตวรรษ
           ครอบครัวแฟร้งก์ต้องอพยพไปยัง
ของเธอ เปน็ จรงิ ในทส่ี ดุ ! อัมสเตอร์ดัมเม่ือนาซีขึ้นมาเรืองอำ�นาจใน
ปจั จบุ นั สถานทซี่ อ่ นตวั ของแอนน์ ป ี ค.ศ. 1933 โดยออ๊ ตโต ้ ประสบความส�ำ เรจ็
ในธุรกิจค้าเครื่องเทศและแยม  แอนน์เข้า
แฟร้งค์ ภายในตึกเลขที่ 236 บรเิ วณริมคลอง เรียนในโรงเรียนธรรมดาร่วมกับเดก็ ชาวดตั ช์
เลียบถนนพร้ินเซน่ิ กรัคต์ กรุงอมั สเตอร์ดัม ยัง ท่ัวไป  กระท่ังนาซีบุกเข้ามาถึงอัมสเตอร์ดัม
ทำ�ให้เธอต้องย้ายไปเรียนโรงเรียนเฉพาะเด็ก
คงได้รบั การดแู ลรักษาเป็นอย่างดี โดย ยวิ ออ๊ ตโตเ้ รม่ิ ตระเตรยี มชอ่ งทางหนที ไี ล ่ โดย
มูลนิธิแอนน์ แฟรงค์ และเปดิ ใหผ้ ้คู นจากทวั่ โลก สร้างห้องลับในโกดังเก็บของในโรงงานของ
เขาเองที่อัมสเตอร์ดัม  โดยมีเพื่อนบ้านชาว
ได้เขา้ ไปเย่ยี มชมและระลกึ ถึงนักเขยี นตัวนอ้ ย ครสิ เตียนผูใ้ จบุญคอยสง่ ข้าวสง่ น้�ำ
ในเดือนมิถนุ ายน พ.ศ. 2542 นิตยสารไทมส์           
ตีพิมพ์หนังสือฉบับพเิ ศษ ใช้ชื่อวา่ “Time 100: The Most วนั ท ี่ 1  สิงหาคม  ค.ศ. 1944  คอื
Important People of the Century” (100 บุคคลส�ำ คัญ วันสุดท้ายที่แอนน์เขียนสมุดบันทึก  สามวัน
แห่งศตวรรษ) แอนน์ แฟร้งค์ ไดร้ บั เลอื กเปน็ ผู้หนึง่ ในหมวด หลังจากนั้น พวกเธอถูกจับได้  และถูกส่ง
“วีรบรุ ษุ และสัญลกั ษณ”์ โรเจอร์ โรเซนแบลตต์ บรรยายถึง ไปค่ายกักกัน  โดยในเดือนกันยายน  ค.ศ.
ความเป็นตำ�นานของเธอวา่ “หนังสือเล่มนสี้ ่งแรงบันดาลใจ 1944 แอนนแ์ ละครอบครวั ถกู สง่ ไปยงั คา่ ยกกั
ท�ำ ให้ทกุ ผคู้ นรูส้ ึกเป็นเจา้ ของแอนน์ แฟร้งค์ เธอโดดเดน่ ขึน้ กนั เอา๊ สช์ วติ ส ์ ในโปแลนด ์ พอปลายป ี ค.ศ.
มาเหนอื เหล่าผูถ้ กู ท�ำ รา้ ย เหนอื เหล่าชาวยิว เหนอื ความเยาว์ 1944 เมอ่ื รสั เซียสามารถปลดปล่อยโปแลนด์
วัย และอาจจะเหนอื ความดงี าม เธอกลายเปน็ สัญลักษณ์บูชา ได้  แต่แอนน์กับพี่สาวของเธอ  มาร์กอท ถูก
ในโลกยคุ ใหม่ ทซ่ี ึ่งหัวใจแห่งศลี ธรรมแต่ละดวงถกู รมุ ล้อม ส่งไปค่ายแบร์กเก้ิน-เบลเซิ่นในเยอรมนี  ท้ัง
ดว้ ยการท�ำ ลายลา้ งของเครอ่ื งจักร เธอต่อสู้เพอ่ื สิทธิท่จี ะมชี ีวิต คู่ติดเช้ือไข้รากสาดและเสียชีวิตเม่ือต้นเดือน
ทจ่ี ะถาม และทีจ่ ะหวงั ถงึ อนาคตแหง่ มนษุ ยชาตทิ ้งั ปวง” มีนาคม ค.ศ. 1945 คา่ ยกกั กนั ดงั กล่าวได้รบั
การปลดปลอ่ ยโดยกองทพั องั กฤษในอกี เพยี ง
หนง่ึ เดือนต่อมา

59

คณุ หมอนกั สู้ ภาพจาก commons.wikimedia.org ภาพจาก commons.wikimedia.org
Hideyo Noguchi (1928)
อจั ฉรยิ บคุ คลนะ่ ไม่มหี รอก and his mother Shika.
ต้องพยายาม

มีแตค่ วามพยายามเทา่ นนั้
ตอ้ งขยนั หมนั่ ศึกษามากกวา่

คนอ่นื 3 เท่า 5 เทา่
น่ีแหละอัจฉริยบคุ คลละ

คณุ หมอนักสู้ โนกจุ ิ ฮิเดโยะ เปน็ เร่อื งราว คณุ หมอนกั สู้ เปน็ หนังสอื ชวี ประวัติ
ชวี ติ จรงิ ของเดก็ นอ้ ยชาวญ่ปี นุ่ คนหนึ่ง ซง่ึ เติบโตใน ของ ดร.โนกุจิ ฮิเดโยะ ท่เี รื่องราวผา่ นตัวละคร
มเี อกภาพ โดยเนน้ สารัตถะส�ำ คญั ของเรือ่ ง คอื
ครอบครัวท่ียากล�ำ บาก ในวยั เด็กเขาไดร้ ับอบุ ัตเิ หตอุ ยา่ ง ความเขม้ แขง็ ที่จะรกั ษาอุดมการณ์ในการปฏิบตั ิ
รนุ แรงจนทำ�ใหม้ อื ซ้ายไม่สามารถใช้การได้ แต่ดว้ ยความ งานและการเสียสละความสุขส่วนตนของ
นายแพทยท์ า่ นหนึง่ เปน็ เรื่องทม่ี ีคณุ คา่
ทมี่ ารดาของเขาเปน็ แมผ่ ้อู ดทน ยอมทำ�งานหนกั เพือ่ สอดคลอ้ งกับสภาพชวี ติ ในปจั จบุ ันซง่ึ ตอ้ งการ
หาเงนิ ส่งเสยี ใหเ้ ขาไดเ้ รียนหนงั สือ รวมถงึ ตวั เขาเองก็ สรา้ งเสริมและกำ�ลงั ใจสนบั สนนุ ในด้านอดุ มคติ
เป็นเดก็ ที่มีความขยนั หม่ันเพยี ร สนใจการเรยี นหนงั สอื ความจรงิ จังต่อชีวิต ความซ่ือสตั ยส์ ุจริตและการ
เปน็ อย่างมาก จนเปน็ ท่ีประจักษ์ว่า ถึงแมจ้ ะเกดิ ในชนช้ัน เสยี สละเป็นอย่างยิ่ง เช่น การกล่าวถงึ สภาพชีวิต
ตวั ละครทเ่ี ปน็ ผู้มกี ารศกึ ษาและฐานะพ้ืนเพความ
ชาวนาแต่กต็ งั้ ใจเรยี นจนเปน็ หมอ และเปน็ หมอ จนยากและมาจากชนชนั้ ชาวนา ทำ�ให้โนกุจิ ถกู
ผู้มงุ่ มั่น เขาทำ�งานวิจยั เพอ่ื แสวงหาสาเหตุของโรค และ ปฏบิ ตั อิ ยา่ งเฉยเมยเย็นชาจากนายแพทยช์ ้ัน
หัวกะทิ ท้ังๆ ทท่ี กุ คนกเ็ รยี นแพทย์เชน่ เดียวกนั
วิธกี ารรักษาโรคตดิ เชื้อร้ายแรง เชน่ กาฬโรค ซิฟิลิส
ไข้เหลืองและโรคอื่นๆ โดยทำ�การทดลองด้วยตนเองแม้
ตอ้ งสละชวี ติ ของตนก็ยอม เพอ่ื ช่วยเหลือผคู้ นจ�ำ นวนมาก

จนทำ�ให้เขากลายเปน็ ที่ร้จู กั ของผคู้ นท่ัวโลก

60

Statue of Hideyo Noguchi in Ueno Park, in Tokyo.
Noguchi, Hideyo
Courtesy of the Rockefeller Archive Center

ภาพจาก www.noguchihideyo.or.jp

เรอ่ื งราวของ ดร.โนกจุ ิ จึงเป็นแรงบันดาล ฉบับภาษาไทยแปลโดย พรอนงค์ นยิ มคา้
ใจของคนญ่ีปุ่นหลายคน โดยเฉพาะอาสาสมัครชาว ผู้แปลใชภ้ าษาทเ่ี รยี บงา่ ย แตส่ ะท้อนถึงเบอ้ื งลกึ ความ
ญ่ปี ุ่นทีใ่ ฝฝ่ ันอยากจะเดนิ ทางไปประเทศกานา่ หรอื ท่ี รู้สกึ ของตัวละครออกมาได้อย่างครบถ้วน ท�ำ ให้ผูอ้ า่ น
แอฟริกา ภายหลังจากการเสียชีวิตของ ดร. โนกุจิ สัมผัสรับรู้ไดถ้ งึ แง่มุมต่างๆ จนไมอ่ าจเก็บกลั้น
ทป่ี ระเทศกาน่า ซง่ึ หลงั จากน้นั อีกประมาณ 50 ปี หยดนำ้�ตาไว้ได้
ประเทศญปี่ ่นุ ก็ได้กอ่ ตัง้ องคก์ รให้ความช่วยเหลือ ดังนัน้ หนังสอื เล่มนจ้ี งึ ถือเปน็ สว่ นส�ำ คญั ท่ีช่วย
ที่มีชอื่ วา่ “International Cooperation Agency” ผลกั ดนั หรือ สามารถสรา้ งทรัพยากรบคุ คลที่มีค่าแก่
และเป็นประเทศหน่ึงทม่ี อี าสาสมัครชาวญี่ปนุ่ ลงพน้ื ที่ ประเทศและมวลมนษุ ยชาติ และจดั เปน็ หนงั สือท่ีสร้าง
มากในล�ำ ดบั ตน้ ๆ และหนงั สอื เลม่ นกี้ ก็ ลายเป็น เสรมิ พลงั ความอดทนให้กบั ผ้คู นทุกสาขาอาชพี ไดเ้ ปน็
ส่วนหนึง่ ซ่ึงชว่ ยผลกั ดนั ใหเ้ กดิ กลุ่มแพทยอ์ าสาขน้ึ อีก อยา่ งดี
มากมาย


บาบะ มาซาโอะ เกดิ ทจ่ี งั หวดั ฟคุ ชุ มิ ะ เม่อื ค.ศ. 1913 อดตี ครูใหญ่
โรงเรียนเซโจ และรักษาการต�ำ แหนง่ ผอู้ �ำ นวยการสถาบันวจิ ยั การศึกษาเซโจ
ปัจจบุ ันเปน็ อาจารย์มหาวทิ ยาลยั สตรีเซกกั คุอิน ซงึ่ มีผลงานเกย่ี วกับ
ชีวประวัตบิ คุ คลสำ�คัญหลายเล่ม เช่น โนกุจิ ฮเิ ดโยะ มิยาซาวะ เคนจิ ชไวท์เซอร์

61

เคกวาาะมทส่ีมุขี ส่ิงท่ผี มชอบมากที่สดุ คือเวลาท่ี
แมอ่ ยใู่ นวงสนทนาระหว่างผใู้ หญ่
ท่สี ุดในโลก แม่จะมีเรอื่ งราวใหมๆ่ หรือแสดง
ความคดิ เหน็ ทีน่ า่ สนใจกว่าผ้หู ญงิ
คนอื่น อาจเป็นเพราะแม่ชอบอ่าน ภาพประกอบ : ประไพพรรณ เปรื่องพง ์ษ
หนงั สือ คนฟังกเ็ ลยสนุกกบั เร่อื ง
ทแ่ี ม่น�ำ มาพดู ถงึ และรู้สกึ ว่าแม่
เปน็ ผู้หญิงฉลาด ผมเรม่ิ เข้าใจแล้ว
วา่ เสนห่ ค์ ืออะไร มนั คือความรูส้ กึ
ทท่ี �ำ ใหเ้ ราอยากอยูใ่ กลๆ้
และอยากกอดนน่ั เอง

“ความสขุ ” คือสง่ิ ที่ เรื่องราวชีวิตของผ้คู นบนเกาะ
มนษุ ยท์ ุกคนปรารถนาเป็นทส่ี ุด แอมบริม ด�ำ เนนิ เรอ่ื งผา่ นตวั ละครคือ
หากความสุขสามารถวัดได้ และ ‘เด็กชายยาโน’่ ‘บบู ’ู หวั หน้าหมู่บา้ น ‘เดก็ ชายโจไมเคลิ ’
หากว่าเราลว่ งรวู้ ่าปรมิ าณความ และชาวเกาะผู้ล้วนมีชวี ติ เรยี บงา่ ย ให้ความส�ำ คญั ต่อความ
สุขทมี่ ากทส่ี ุดอยู่ที่ไหน เรายอ่ ม สขุ และการเป็นผูใ้ ห้มากกว่าสง่ิ อื่นใด ชวี ิตประจำ�วันของคน
ปรารถนาจะดั้นด้นไปให้ถึง บนเกาะผกู พนั อย่างลกึ ซง้ึ ต่อธรรมชาตอิ ันย่งิ ใหญ่ ทอ้ งทะเล
ดินแดนแหง่ นนั้ อย่างแนน่ อน ใสสะอาดบริสทุ ธ์ิ ภเู ขาไฟอันทรงพลงั และความมหัศจรรย์
ของสัตว์โลก เป็นโลกอนั เรยี บง่ายแตส่ ง่างามของผูค้ นทีม่ ี
ชวี ิตโดยค�ำ นึงถงึ ความกล้าหาญและความเสยี สละ หว่ งใย
ปกปอ้ งดูแลผอู้ ่อนแอ เปน็ ชีวติ ท่ีต้องรบั ผิดชอบผู้อน่ื กอ่ น
ตัวเองเสมอ

62

ภาพประกอบ : ประไพพรรณ เปรื่องพง ์ษ เกาะท่ีมคี วามสขุ ทส่ี ุดในโลกเล่มน้ี จะพาเราไปยังเกาะ ลินดา โกมลารชุน จบ
เล็กๆ ของวานอู าตู ซ่งึ แปลวา่ ดินแดนนจิ นิรนั ดร์ ดา้ นศลิ ปศาสตร์ จากมหาวทิ ยาลยั
ประเทศที่มีอยจู่ รงิ บนแผนทโี่ ลก เกาะเล็กๆ ทางตะวนั ธรรมศาสตร์ และกราฟฟกิ ดีไซน์
ออกของทวปี ออสเตรเลยี ในมหาสมุทรแปซิฟิกใต้ ท่ีซึ่ง จากประเทศสหรฐั อเมริกา ติด
ไดร้ บั การจดั อันดับว่าเป็นประเทศทมี่ ีความสขุ ทสี่ ุดในโลก หนังสอื นทิ านงอมแงมตั้งแต่คร้งั
เม่ือปี ค.ศ.2006 และเป็นแรงบันดาลใจให้ ลินดา หดั อ่านหนังสอื แลว้ มาเริม่ เอาดี
โกมลารชนุ   เขียนวรรณกรรมเยาวชน “เกาะทม่ี ี ทางการเขียนจากเร่อื งส้นั ลงนติ ยสาร
ความสุขท่ีสุดในโลก” โดยใช้เวลาในการเขยี นและ ไปยาลใหญ่ จน ศุ บุญเลยี้ ง ซงึ่ เปน็
คน้ คว้าขอ้ มลู แบบเจาะลกึ ยาวนานถงึ 4 ปี 6 เดอื น 16 บรรณาธิการในสมัยนั้น รวมเรื่อง
วัน ผลจากการคน้ ควา้ ข้อมลู จนท�ำ ให้เน้ือเร่ืองหนกั แน่น ตพี ิมพ์เปน็ พ็อคเก็ตบุ๊คให้ในชอ่ื  
น่าเชื่อถือ และการน�ำ เสนออยา่ งมัน่ ใจ แนบเนียน มี พอ่ จ๋า…อยา่ เซอรม์ าก ใชน้ าม
ช้นั เชิงยง่ิ นี้ ท�ำ ใหว้ รรณกรรมเยาวชนเรื่องแรกของเธอได้ ปากกาว่า ลนิ ซ์ ณ จ๊ะ นอกจากน้ี
รับรางวัลวรรณกรรมเยาวชนยอดเยยี่ มนายอินทร์ ระหวา่ งเรยี นหนงั สอื ยงั มีโอกาสเขียน
อะวอร์ด ประจำ�ปี พ.ศ. 2555 โดยคณะกรรมการมีมติ บทละครเวทสี �ำ หรับเด็ก บทพธิ ีกร
เปน็ เอกฉันท์อยา่ งสอดคลอ้ งตรงกนั โดยไร้ความเหน็ และบทสารคดีโทรทัศนม์ าประปราย
แตกต่างเปน็ ครง้ั แรกนับแต่มีการตัดสนิ รางวัลน้ีเลย ในปี พ.ศ. 2554 นิทานเร่อื ง
ทีเดียว “เจ้าหญิงปยุ ฝ้ายกบั เจ้าชายสายลม”
ได้รบั รางวัลดาวรงุ่ จากการประกวด
“วานูอาต”ู ประกอบด้วย เกาะนอ้ ยใหญ ่ นิทานมูลนิธิเดก็ และมีผลงานอน่ื ๆ
ประมาณ 82 เกาะ ในจ�ำ นวนน้มี ีเกาะราว อาทิ ยูเรลกล้า เบนโตะ ซูโม่
65 เกาะไมม่ ีผู้คนอยู่อาศัย และสภาพของ โตเกียว หอบลกู เทย่ี วฮอ่ งกง ฯลฯ
เกาะส่วนใหญเ่ ป็นภเู ขาสงู เนอื่ งจากเคยเป็นภูเขาไฟมากอ่ น ปัจจุบนั มีความสขุ กบั การเดนิ ทางใน
รวมถงึ ยังมีภเู ขาไฟใตน้ �ำ้ ตัง้ อยูท่ ่วั ทกุ ภมู ิภาค มปี ระชากรอาศัย ฐานะบรรณาธิการของนิตยสาร
ราว 2 แสนคน ส่วนใหญเ่ ป็นชาวเมลานเี ซียพ้ืนเมือง หรอื เรยี ก แจกฟรชี ่อื  Travel with Kids

ว่า “นวี านอู าต”ู  เมืองที่ใหญส่ ดุ คือเมืองหลวง ชอื่ ว่า “พอร์ตวลิ า”
วานอู าตมู ีความหลากหลายทางวฒั นธรรมมากอกี แหง่ หนง่ึ ของ
โลก พบว่ามภี าษาพูดมากถึง 113 ภาษา แต่ก็มภี าษาท่ใี ชอ้ ยา่ ง
เป็นทางการมีด้วยกนั 3 ภาษา คือภาษาองั กฤษ ภาษาฝร่ังเศส

และภาษาบิสลามา เศรษฐกิจนัน้ สว่ นใหญ่อิงกับเกษตรกรรม
ขนาดเล็ก อาชพี ทสี่ �ำ คัญคือการประมงชายฝ่ัง เกษตรกรรม
ผลการสำ�รวจของ NEF หรอื New Economics Foundation 
เก่ยี วกบั การชว้ี ัดดัชนีความสุขของประชากรโลก พบวา่ วานอู าตู

คอื ประเทศท่มี ีความสขุ ทสี่ ุดในโลก เพราะประชาชนชาว
วานูอาตมู ีความพอใจในส่งิ ทพี่ วกเขามี สังคมอยกู่ นั
ด้วยความเกือ้ กลู มคี วามกังวลรว่ มกนั อยอู่ ย่างเดยี ว
คอื ภัยธรรมชาต ิ

63

อันตวั ฉนั นี้เป็นหมาพเู ดลิ ขนาดกลาง
แกคงรูแ้ ล้ววา่ หมาพเู ดิลทงั้ หลายมี
5 ขนาด คอื ขนาดใหญ่ ขนาดยอ่ ม
ขนาดกลาง ขนาดเลก็ ขนาดจ๋ิวหรอื
ขนาดตุก๊ ตา แตจ่ ะเปน็ หมาพูเดิลหรือ
หมาอะไรก็ตาม ฉนั วา่ ตัวฉนั นน้ี ะ่ มี
ความรกู้ วา่ หมาในเมืองนท้ี ้งั หมด ถูก
แล้ว ฉันพดู ได้เพียงภาษาเดียวคอื
ภาษาหมา แตฉ่ ันเข้าใจภาษามนุษย์

นกิ กบั พมิ ตงั้ 2-3 ภาษา คือ ภาษาไทยทน่ี าย
ผู้หญงิ และนายผชู้ ายพูดกับฉนั แล้ว
กภ็ าษาพ้ืนเมอื งของทน่ี ่ี คอื ภาษาสวิส
เยอรมนั และภาษาเยอรมนั เฉยๆ

เรื่องราวของนิกกบั พิม เรม่ิ เร่อื งของหมา เพ่ือนรักส่ขี าของ
ต้นทป่ี ระเทศสวิสเซอร์แลนด์ พิเชฐ มนุษย์ ได้รับความนยิ มจากผอู้ า่ นเสมอ
หนุ่มไทยนักเรยี นนอกเจ้าของลูกหมา เช่นเดยี วกบั เรือ่ งราวทีถ่ า่ ยทอดผา่ น
บ็อกเซอร์สนี ำ้�ตาลช่ือ “นิก” ไดพ้ บ การเขยี นจดหมายก็เป็นกลวธิ กี ารเขยี น
รักกบั มนทริ า หญงิ สาวไทย ซง่ึ เป็น ยอดฮติ ไม่แพก้ ัน ถกู ใช้กนั มาเรอื่ งแลว้
เจา้ ของลกู หมาพูเดิล้ สีดำ� ชอ่ื “พิม” เรือ่ งเลา่ แต่ความพเิ ศษของ “นกิ กับ
ทงั้ ค่ตู ดิ ตอ่ กบั ผ่านจดหมายทเี่ ปน็ สอ่ื พิม” นวนิยายซึ่งประพนั ธ์โดย 
กลางให้หมาทัง้ สองตวั สานสมั พนั ธ์ ว.ณ ประมวญมารค น้คี ือเปน็ การรวมฮิตสองอย่างเขา้ ดว้ ยกนั
กนั โดยมพี ิเชฐและมนทิราเป็นผเู้ ขยี น กลายเป็นเรือ่ งราวของหมาสองตัวท่ตี ิดต่อกนั ขา้ มทวีปทางจดหมาย
ให้ เร่ืองราวจากบ้านภูเขียวทีพ่ เิ ชฐไป ฝ่ายหนงึ่ เป็นหมาตัวโตอยภู่ เู ขียว อีกฝา่ ยเปน็ หมาตัวเลก็ อยซู่ ูรคิ
ท�ำ งานเป็นนายชา่ งประจ�ำ โรงงานก็ถกู มุมมองของหมาสองตวั จงึ เป็นเรอ่ื งสนกุ สนาน ชวนอ่านเพราะมี
ถ่ายทอดโดยนกิ สว่ นเรอ่ื งบนท่ีพักใน ท้ังการนินทาเจ้านาย น้อยใจ ไม่เข้าใจทีต่ วั เองทำ�ความผิด และท่ี
เมืองซูริค กถ็ ูกเล่าโดยพมิ ทำ�ใหเ้ กิด สำ�คญั เจ้าหมาสองตัวนีซ้ ุกซนเอาเร่อื งทีเดยี ว
เรื่องราวต่างๆ เล่าสกู่ นั ฟังมากมาย

64

ภาพจาก th.wikipedia.org

นกิ กับพมิ เปน็ หนงึ่ ในผลงานอมตะของ พระเจา้ วรวงศเ์ ธอ
ว. ณ ประมวญมารค ตพี มิ พต์ ั้งแต่ปี พ.ศ. 2505 พระองคเ์ จ้าวภิ าวดรี ังสิต  (20
โดยสำ�นกั พิมพแ์ พร่พทิ ยา และตีพิมพ์ซ�ำ้ อกี หลาย พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2463 -16
ครง้ั นับเปน็ วรรณกรรมอา่ นสนุก มีเน้ือหาไมเ่ ป็น กมุ ภาพันธ ์ พ.ศ. 2520) หรือ
พิษเปน็ ภยั เหมาะกบั ผูอ้ ่านทกุ เพศวยั แถมยงั ให้ พระนามเดมิ  หม่อมเจา้ วภิ าวดี
ขอ้ มลู ทางประวตั ิศาสตร์และวฒั นธรรมซ่ึงสะทอ้ น รังสติ  (ราชสกุลเดมิ  รัชนี) เจา้ ของ
นามปากกา ว. ณ ประมวญ
สภาพของสงั คมไทยในอดีตไปพรอ้ มกนั และยัง มารค ทรงเป็นพระธดิ าใน
เปน็ หนังสืออ่านนอกเวลาในระดับมัธยมศกึ ษา พระราชวงศ์เธอ กรมหม่ืนพิทยา
ลงกรณ หรอื น.ม.ส. การที่ทรงได้
ตอนตน้ อีกดว้ ย ใกล้ชิดกับเสดจ็ พ่อ ผทู้ รงเป็นกวเี อก
ว. ณ ประมวญมารค ผเู้ ขยี นเป็นผทู้ ่ี ท�ำ ให้สนพระทัยทจ่ี ะนิพนธข์ ึน้ เองบ้าง
ตงั้ แต่พระชันษาเพยี ง 14 ปี ตอ่ มา
เติบโตมาในบา้ นท่ีเตม็ ไปดว้ ยหมาสารพัดชนดิ มผี ลงานประพนั ธท์ ีส่ ร้างชอื่ เสยี งจาก
ตง้ั แต่หมาไทย หมาฝร่งั หมาจีน หมาญ่ีปุน่ ทำ�ให้ เรอื่ ง ปรศิ นา เจา้ สาวของอานนท์
เขา้ ใจหมาอย่างลกึ ซ้งึ ถึงขนั้ สามารถคดิ แทนหมา รัตนาวดี ฯลฯ หลังสิน้ พระชนม์ ทรง
ได้ จนจินตนาการเป็นเรอ่ื งราวสนุกสนาน ส�ำ หรับ ไดร้ ับการสถาปนาเปน็  พระเจา้
วรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จ้าวิภาวดรี งั สิต
พระนามแฝง ว. ณ ประมวญมารค น้ัน เป็น ต่อมามีการนำ�พระนามไปเปลีย่ นช่อื
พระนามแฝงของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้า “ถนนซูเปอร์ไฮเวย”์ เปน็ “ถนน
วิภาวดีรงั สติ   มีทีม่ าคือ ตัว ว. เปน็ อักษรย่อตัว วิภาวดรี งั สติ ”
แรกของชอ่ื คอื วิภาวด,ี ตัว ณ (ณะ) แปลวา่ แหง่ ,
คำ�ว่า ประมวญ คือ ช่อื ถนนทีบ่ ้านของทา่ น (วงั
ประมวญ) ตง้ั อยู่, คำ�ว่า มารค หรือ มรคา คือ
ถนนในภาษาแขก ดังนัน้ ว.ณ ประมวญมารค กค็ อื

ว.แห่งถนนประมวญ นน่ั เอง 

65

แอเรียตตต้ี อบแทนเด็กชายทีเ่ อาของมคี ่า
มาใหโ้ ดยอา่ นหนังสอื ใหเ้ ขาฟังทุกบ่าย บน
สนามทห่ี ญ้าขนึ้ ยาวใกล้ต้นเชอร์รี่ เขาลงนอน
เขลง เธอยนื พิงบา่ ของเขา คอยบอกเขาวา่

เมอ่ื ไหร่ต้องพลกิ หนา้ กระดาษ

ฅนตัวจิ๋ว เรอื่ งราวการผจญภัยอนั นา่
ตื่นเต้นของ ‘ฅนตัวจว๋ิ ’ คนตัวเล็กท่ี
คณุ เคยรสู้ กึ ไหมวา่ ทำ�ไมข้าวของเล็กๆ อาศัยอยู่บนโลกใบนี้ เช่นเดียวกับมนุษย์
ในบา้ นถึงได้หายบอ่ ยนกั และถ้าหากว่าน่ันไม่ใช่ และสตั วโ์ ลกท่วั ไป แตด่ ้วยความทีเ่ ปน็ เผา่ พันธ์ุ
ความสะเพรา่ ของคุณ แตเ่ ป็นเพราะคุณไมไ่ ด้ ที่มขี นาดร่างกายเลก็ เพียง 3 - 4 น้ิวเท่านน้ั  ฅน
อาศัยอยตู่ ามลำ�พงั ในบ้านของตัวเองแลว้ ละก็ ตัวจิว๋ จึงต้องอาศยั อยู่โดยการหลบซ่อนจากการ
คณุ จะรสู้ ึกเชน่ ไร ‘ฅนตัวจว๋ิ ’ (The Borrowers) พบเหน็ ของมนุษย์ตวั โตๆ อย่างพวกเรา  พวก
จะเปิดเผยเร่ืองราวทค่ี ณุ ไม่เคยรูม้ ากอ่ น บางที เขาเรียกตัวเองวา่  ‘พวกหยิบยมื ’ ด�ำ รงชวี ติ อยไู่ ด้
หากคณุ อา่ นจบแลว้ อาจจะได้โอกาสสงั เกตเหน็ ด้วยการแอบออกมาหยิบยืมเอาข้าวของ เครอ่ื ง
นกั หยบิ ยืมตวั จวิ๋ ในบ้านของตัวเองก็เปน็ ได้ ใช้ และอาหารจากบ้านของมนษุ ย์ตัวโต แตค่ น
สว่ นใหญ่ไม่เคยมีใครไดเ้ หน็ พวกหยบิ ยมื  เพราะ
66 มนั อันตรายเกนิ ไปสำ�หรบั พวกเขาทจี่ ะปรากฏตวั
ใหเ้ ราเหน็
นอกจากเรอื่ งราวการผจญภยั อนั น่าต่ืนเต้น
ของมนุษย์ยอ่ สว่ นแลว้  แมร ี่ นอร์ต้ัน ผู้เขียนยงั ได้
บรรยายภาพชวี ติ ความเป็นอยขู่ องฅนตวั จิว๋ ได้อย่าง
ละเอียด รวมถึงตแี ผ่ความชวั่ รา้ ยของมนษุ ย์บาง
จำ�พวกได้อย่างถึงแก่นซึง่ จะทำ�ให้เขา้ ใจสจั ธรรมท่ี
วา่ บางครง้ั ความเหน็ แก่ตัวทำ�ใหค้ นเราทำ�ไดท้ กุ
อยา่ ง โดยไม่ค�ำ นงึ ถึงมนุษยธรรม หรอื ความเห็นอก
เห็นใจผู้อนื่ เลย การแสดงภาพชีวิตของฅนตวั จว๋ิ ที่
แม้จะตัวเล็ก แต่ก็มหี วั ใจเช่นเดียวกับคนอื่น แม้จะ
ด�ำ เนินชวี ิตอยูอ่ ยา่ งหลบซ่อนแต่พวกเขากพ็ อใจใน
วิถีชีวิตท่เี ป็นไป พวกเขาเปน็ เสมอื นภาพจำ�ลองของ
มนุษยต์ ัวเล็กๆ ในสังคมท่ีถูกคุกคามจากคนทีต่ ัว
ใหญก่ วา่  และถูกเอารัดเอาเปรียบจากผู้ทมี่ ีโอกาส
มากกว่า

แมร่ี นอร์ตั้น เขยี นเร่อื งนี้ด้วยการใช้
จนิ ตนาการลึกซึ้ง พสิ ดาร จนท�ำ ให้เรื่องท่ีไมน่ า่ เป็นไป
ไม่ได้ดเู หมือนกบั เปน็ ไปไดใ้ นความคดิ ของผู้อา่ น กลาย
มาเป็นหนงั สอื ชดุ มที ั้งหมด 5 เล่ม คอื  ฅนตวั จ๋ิว 
จวิ๋ ชาวทงุ่  จิว๋ ลอยน�้ำ  จว๋ิ ลอยฟา้  และ จว๋ิ ลา้ งแคน้  
ได้รับรางวลั เหรยี ญคารเ์ นกี้ซึ่งเปน็ รางวลั วรรณกรรม
เยาวชนของอังกฤษจากสมาคมห้องสมุดอังกฤษใน
ป ี ค.ศ. 1952 และในปี ค.ศ. 2007 ในวาระครบรอบ
ปที  ่ี 70 ของรางวัลเหรียญคาร์เนก ี ได้รับคัดเลอื กให้
เปน็ 1 ใน 10 เลม่ วรรณกรรมเยาวชนทีส่ �ำ คญั ทีส่ ุดใน
รอบ 70 ปี นอกจากน้ี ยังเคยสร้างเปน็ ภาพยนตร์และ
ภาพยนตร์ชุดทางโทรทัศน์ แถมสตดู โิ อจิบลิแหง่ ญปี่ ุน่
ยงั น�ำ มาดดั แปลงเปน็ ภาพยนตร์การ์ตูนในชื่อ The
Borrower Arrietty หรอื Karigurashi no Arietti
เขา้ ฉายในญป่ี ่นุ เมือ่ วันท่ี 17 กรกฎาคม ค.ศ. 2010
ไดร้ ับกระแสตอบรับอย่างท่วมทน้ ทำ�รายไดร้ วมเฉพาะ
ในญีป่ นุ่ กวา่ 8,900 ลา้ นเยน จนขนึ้ แท่นเป็นหนงั ที่ทำ�
รายได้สงู สดุ ประจำ�ปี ค.ศ. 2010 อีกต่างหาก

แมรี่ นอร์ตั้น (Mary Norton) หรอื แคทเทอลนี แมร่ี เพยี ร์สัน
(Kathleen Mary Pearson) เกดิ เม่อื วันที่ 10 ธนั วาคม ค.ศ. 1903 เปน็ นักเขยี น
ชาวองั กฤษ มีผลงานเรอื่ งแรกในปี ค.ศ. 1943 ช่อื “ป่มุ เตียง” ซง่ึ ตอ่ มาใช้ช่อื วา่
“ปุ่มเตยี งวเิ ศษ” เธอเขียนเร่อื ง “ฅนตวั จ๋วิ ” ตีพมิ พใ์ นปี ค.ศ. 1952 ทำ�ให้มชี อ่ื
เสยี งระดับแนวหนา้ ของนักเขยี นเร่อื งส�ำ หรบั เด็กในชว่ งหลังสงครามซึง่ ถือเป็นยุค
เฟื่องฟขู องเร่อื งแนวจนิ ตนาการเหนอื จรงิ เธอเสียชีวิตเม่อื ปี ค.ศ. 1992 ขณะอายุ
ได้ 89 ปี

67
ภาพจาก disney.wikia.com
The Borrower Arrietty ส ูต ิดโอ ิจบ ิล
The Borrower Arrietty สตู ิดโอ ิจบลิ

ขน�ำ น้อยครึกครน้ื ย่ิงนกั ...
คนบ้านอื่นทราบขา่ วเพยี งวา่
เป็นขน�ำ ของเด็กสามคนกบั คน
หนมุ่ อกี คน กลางคืนมีหัวมัน
ข้าว...หงุ หรอื ตม้ ใหก้ ิน
พวกเขาไดม้ าเยีย่ มเยยี นนั่ง
พดู คยุ พรอ้ มน�ำ ขา้ วของมาฝาก
บางครงั้ มีกล้วย ข้าวสาร
มะพรา้ ว ไมฟ้ นื บางคนเอา
หมอนกบั ผ้าหม่ มาฝากไว้
เดก็ ๆ เรมิ่ สนกุ พวกเขาตอ้ นรบั
คนมาเยือนอย่างรกั ใคร่

กขนลำ�านงท้อ่งุยนาพดู จาทกั ทายอยา่ งยิ้มแยม้

เร่ืองราวความสัมพันธ์ของ “ขนำ�” คือ กระท่อมเล็กๆ ในนาทาง
เด็กชาย 3 คน คอื เด่น ชอบ บา่ ว ภาคใต้ หากเปน็ ภาคเหนอื จะเรียกว่า “ห้างนา”
และพ่ียุทธ ชายหนมุ่ อีกคน เด่นเป็น หรอื ภาคอสี านจะเรียกว่า “เถยี งนา” นัน่ เอง
เด็กห่วงเล่น ไมเ่ หน็ ความจำ�เปน็ ใน จากแรงบนั ดาลใจตอนกลบั จากกรงุ เทพฯ
การเรยี นหนังสอื ชอบเปน็ เดก็ ดี ไปอยูบ่ า้ นเกดิ ราวปี พ.ศ. 2520 ของจำ�ลอง
มฐี านะพอสมควร บ่าวเป็นเดก็ ท่ี ฝ่ังชลจิตร ผเู้ ขียน เขามีโอกาสลงทุง่ หาปลา
ยากจนท่ีสดุ ในกลุม่ อยากเรียนแต่ ไดร้ ว่ มหาปลากบั เด็กๆ และคนในหมบู่ า้ น จึง
อยากเขยี นนิยายเอาไว้ โดยมฉี ากคือท้องทุง่
ไมม่ ีเงนิ ทงั้ สามไดเ้ รียนรแู้ ละเติบโต ท่บี า้ นเกดิ ในจังหวดั นครศรธี รรมราช และ
โดยมีพีย่ ุทธคอยใหค้ ำ�แนะนำ� ความ บรรยากาศภายในหม่บู า้ น

ผกู พันของทงั้ ส่ีคนเกดิ ข้นึ ใน
ขนำ�นอ้ ยกลางท่งุ นาหลังหนึง่

68

จ�ำ ลองเลา่ วา่ “ขน�ำ ในเรอ่ื งนเ้ี กดิ ในทงุ่ ลกึ พิมพ์คร้ังแรกเม่ือปี พ.ศ. 2524 โดยสำ�นัก
ตอนนำ้�ท่วม ชาวบ้านท่ีบ้านอยู่ไกลนาจะไปปลูก พมิ พต์ น้ หมาก ไดร้ บั รางวลั หนงั สอื ดเี ดน่ ส�ำ หรบั เยาวชน
ขนำ� กั้นจากรอบเป็นกระท่อมเล็กๆ เอาเครื่อง จากสำ�นักงานคณะกรรมการส่งเสริมและประสานงาน
ครวั มาตม้ แกง นอนค้าง เวลาเกบ็ ขา้ วก็เอาไวบ้ น เยาวชนแหง่ ชาติ (สยช.) สำ�นักนายกรัฐมนตรี ปี พ.ศ.
ขน�ำ หนีฝนตก มเี วลากเ็ อาเลยี งข้าวทเ่ี ก็บแลว้ ใส่ 2524 และรางวัลดีเดน่ ประเภทนวนยิ ายส�ำ หรบั เยาวชน
เรือถอ่ กลบั บ้าน การอยูข่ นำ� ท�ำ ใหส้ ว่ นหน่งึ ได้หา กอ่ นวยั รนุ่ จากคณะกรรมการพฒั นาหนงั สอื แหง่ ชาติ ใน
ปลาเปน็ อาชพี เสรมิ และเฝา้ นก เฝา้ นาขา้ วไปดว้ ย งานสปั ดาห์หนังสอื แหง่ ชาติ ปี พ.ศ. 2524
ตง้ั แตข่ า้ วเรม่ิ จะสกุ จนเกบ็ เกย่ี วเสรจ็  กลางคนื ใน หลงั จากขน�ำ นอ้ ยกลางทงุ่ นา จ�ำ ลองไดเ้ ขยี น
ท้องทุ่งจะมีคนออกมาหาปลากันมาก บางคนไม่ ตอนต่อมา ซึ่งเป็นเสมือนภาค 2 โดยใช้ฉากท้องทุ่ง
อยากกลับบ้าน หรือบ้านอยู่ไกลก็อาศัยขนำ�ของ เดียวกนั เกิดเป็นเรื่อง “ในลึก” แตแ่ ตกตา่ งกันตรงที่
คนอื่น หรือของตัวเอง เสาขนำ�ทำ�ด้วยโคนไม้ไผ่ เรอ่ื งนไ้ี มใ่ ชว่ รรณกรรมเยาวชนแตเ่ ปน็ นวนยิ าย จดั พมิ พ์
แก่เต็มท่ี ปูฟาก มงุ จาก นอนได้ 4 - 5 คน” โดยแพรวสำ�นักพิมพ์เม่ือปี พ.ศ. 2542 และเข้ารอบ
ขนำ�น้อยกลางทุ่งนา เป็นวรรณกรรม สดุ ทา้ ยรางวลั ซไี รต์ในปเี ดยี วกนั
เยาวชนที่แสดงภาพชีวิตของเด็กๆ ในชนบทภาค
ใต้อย่างชัดเจน มีวิธีการเล่าเรื่องสมจริง โดย
เฉพาะการบรรยายฉากและตัวละคร ทำ�ให้ผู้อ่าน
เห็นภาพตามจนเหมอื นไปน่งั อยกู่ ลางทุ่งนา เตม็ ไป
ด้วยบรรยากาศของชนบท ด่ืมดำ่�ไปกับความอุดม
สมบูรณ์ของธรรมชาติ และวิถีแห่งท้องทุ่ง ท้ังยัง
ได้สอดแทรกเรื่องราวให้เด็กๆ ได้เรียนรู้ถึงความ
มนี ้ำ�ใจ การยืนหยัดในความดีงาม และเติบโตเป็น
ผใู้ หญท่ ดี่ ี ท�ำ ใหพ้ วกเขาเขา้ ใจชวี ติ และเหน็ ถงึ ความ
สำ�คญั ของการศกึ ษา

จำ�ลอง ฝั่งชลจิตร หรือเจ้าของฉายา  “ลอง เรื่องสั้น”  เกิดเมื่อวันที่  2 ภาพจากสมาคม ันกเขียนแ ่หงประเทศไไทย
มีนาคม พ.ศ. 2497 เปน็ ชาวนครศรีธรรมราช เรยี นจบช้ัน ม.ศ.5 ทโ่ี รงเรียนกัลยาณศี รี
ธรรมราช จากน้ันเข้าศกึ ษาตอ่ คณะนติ ิศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั รามคำ�แหง ก่อนจะลาออก
ไปเป็นครู เป็นพนักงานโรงแรม ทำ�หนงั สอื และเปน็ นักเขียนอิสระ เขยี นเรอื่ งส้ันเร่ือง
แรกท่ไี ดร้ บั การตพี มิ พ์ ชอ่ื “และนกี่ ็คือชวี ติ ” เม่อื ปี พ.ศ. 2521 และมผี ลงานอย่างตอ่
เนื่องเร่อื ยมา
เขาได้รบั รางวัลรพพี ร ประจำ�ปี พ.ศ. 2553 ผลงานอ่นื ๆ ของเขา อาทิ รวม
เรอ่ื งสน้ั “เมอื งนา่ อยู่” “ลกิ อร์ พวกเขาเปลยี่ นไป” “เรือ่ งบางเรอ่ื งเหมาะทจ่ี ะเป็นเรือ่ ง
จรงิ มากกวา่ ” “ผมกบั ผมอกี คน (ขา้ มใหพ้ น้ หบุ เหวแหง่ ความเกลยี ดชงั )” นวนยิ าย อาท ิ
“ในลึก” “สิทธาเศรษฐ”ี ฯลฯ

69

ความสนุกเพลิดเพลนิ นนั้ เป็นสง่ิ ท่จี �ำ เป็น
มากใช่ไหมคะ แม้จะเปน็ เรอ่ื งเล็กๆ นอ้ ยๆ
แต่กใ็ หค้ ณุ คา่ มหาศาล ดิฉันไดพ้ บเคล็ดลบั
ของความสุขแลว้ คะ่ คือเราจะต้องอยกู่ บั
ชวี ิตในปัจจบุ ัน อยา่ คร�่ำ ครวญถึงเร่อื งราวใน
อดตี อยา่ วาดภาพอนาคตท่ียงั มาไมถ่ ึง ต้อง
พยายามไขว่ควา้ หาความสขุ ในทกุ ขณะ ดฉิ นั
ชนื่ ชมกบั ทุกวินาทีท่เี ป็นสุข จะตอ้ งพยายาม

มสี ตใิ นยามท่รี วู้ า่ ตัวเองมคี วามสขุ

คุณพอ่ ขายาว วรรณกรรมเล่มน้ี ในแงห่ น่งึ อาจเปน็ นยิ าย
รกั โรแมนตกิ สรา้ งจินตนาการให้กับเด็กสาวหลาย
คณุ พอ่ ขายาว เปน็ เรื่องราวอบอนุ่ ละมนุ หวั ใจ คน แต่ในอีกดา้ นก็เป็นหนังสือทม่ี พี ลงั สรา้ งแรง
ของตัวละครที่ชือ่ จูดี้ หรอื เจอรูชา แอ๊บบอท ในรูปแบบ บนั ดาลใจให้กบั เดก็ หนมุ่ สาว เป็นเสมอื นเพื่อนดีๆ
จดหมายพร้อมภาพประกอบนา่ รัก ซง่ึ เธอเขยี นถึง จริงใจทีค่ อยเคียงขา้ งหนุม่ สาววยั ทก่ี ำ�ลังจะเขา้ ศกึ ษา
ผู้อุปการะทไี่ ม่ประสงคจ์ ะออกนามและไมเ่ ผยตัว เธอ ต่อในมหาวิทยาลยั แม้ยคุ สมัยท่ผี ู้เขยี นไดเ้ ขยี น
เรยี กเขาวา่ “คณุ พอ่ ขายาว” เพราะเคยเหน็ เขาแวบหนึ่ง หนงั สอื เล่มนีก้ บั ยุคปัจจบุ ันจะหา่ งกันเกนิ รอ้ ยปกี ต็ าม
ด้านหลงั วา่ เป็นคนขายาว (คำ�วา่ คุณพ่อขายาว หรือ แตห่ ลายๆ สิ่งท่ีจูดี้ตอ้ งเผชิญเป็นส่ิงทีแ่ ทบไมต่ ่างกบั
Daddy-Long-Legs เปน็ ชอ่ื ของแมงมุมชนดิ หนึ่งท่ีมขี า ส่งิ ท่เี ด็กมหาวิทยาลัยสมยั นต้ี อ้ งพบเจอเช่นกนั ไมว่ า่
ยาวเกง้ กา้ ง) เนอื่ งจากผู้อปุ การะเห็นศักยภาพของเธอ จะเปน็ การปรบั ตวั เข้ากับการเรียนท่ียากข้ึน การเขา้
ว่าจะเปน็ นักเขยี นท่ดี ไี ด้ จงึ อยากส่งเสียให้เธอได้เรยี น สังคม การปรบั ตวั เขา้ กบั เพือ่ นใหม่ หรือกระทัง่ เร่ือง
มหาวิทยาลัยโดยมเี งื่อนไขให้เธอเขยี นจดหมายหาเขา ราวความรกั การวางตัวกบั เพอ่ื นตา่ งเพศ สิ่งทจี่ ดู คี้ ดิ
รายงานความก้าวหนา้ และเล่าเรอื่ งราวในชวี ิตประจำ�วนั และกระทำ�หลายส่ิงเป็นเร่ืองนา่ ชื่นชม และเอาเป็น
เหมอื นที่เด็กทั่วไปเขยี นถึงพอ่ แม่ เพ่อื เป็นทางหน่งึ ทีจ่ ูด้ี แบบอยา่ ง นอกจากนห้ี วั ใจทีร่ กั การเขียนและการอา่ น
จะไดพ้ ัฒนาการเขียน จดู ี้เขียนจดหมายถึงผอู้ ปุ การะไม่ ของเธอ จะพาผอู้ า่ นไปรู้จักวรรณกรรมคลาสสกิ
เคยขาด เธอเลา่ เรอ่ื งราวทั้งการเรยี นและความเป็นอย่ไู ด้ ของโลกอกี หลายเลม่ ท่ีเมอ่ื อา่ นหนงั สือเลม่ นี้จบ
อยา่ งสนุกสนาน มเี สนห่ น์ า่ รืน่ รมย์ เปน็ ไปตามธรรมชาติ ต้องอยากไปตามหาหนงั สอื ดีเหลา่ น้ีมาอา่ นตอ่ เปน็
และแฝงอารมณข์ ัน แน่ ดว้ ยคณุ ค่าของหนงั สือเล่มนท้ี ำ�ให้ไดร้ ับเลอื กเป็น
หนงั สอื ประกอบการเรยี นวรรณกรรมรว่ มสมยั ใน
สถาบันการศึกษานับรอ้ ยแห่งท่ัวโลก

70

คุณพ่อขายาว ตีพมิ พเ์ ป็นตอนๆ ในนติ ยสาร Ladies’ Home Journal ตอ่ มา ภาพจาก www.britannica.com
เม่ือเดือนตลุ าคมปี ค.ศ. 1912 กไ็ ด้ตีพมิ พ์เป็นเล่ม หนงั สอื เลม่ นีจ้ ึงมีอายเุ กินร้อยปีแลว้ Credit: George Grantham Bain Collection/Library of Congress, Washing-
ส�ำ หรบั ฉบับภาษาไทย สงั วรณ์ ไกรฤกษ์ เป็นผแู้ ปลให้อ่านทัง้ คุณพอ่ ขายาว (Daddy- ton, D.C. (Digital File Number: LC-DIG-ggbain-18619)
Long-Legs) และคูอ่ ริที่รกั (Dear Enemy) ซึ่งเปน็ หนังสือภาคตอ่ จดั พมิ พโ์ ดยส�ำ นักพมิ พ์
ผเี ส้ือ
ในสมัยการพิมพ์คร้งั แรกๆ นยิ ายรักในรูปแบบจดหมาย สำ�หรบั วงการ
วรรณกรรมนัน้ ถือเปน็ เรื่องแปลกทไ่ี มเ่ หมือนใคร เปน็ เสนห่ ท์ ี่ตรึงนกั อา่ นให้ติดตามอา่ น
เรื่องนี้ และทำ�ใหไ้ ด้รับกระแสตอบรับจากผูอ้ า่ นอยา่ งทว่ มทน้ ได้รบั การพมิ พซ์ ้ำ�นับครงั้
ไม่ถว้ น และแปลเป็นภาษาตา่ งประเทศกวา่ 18 ภาษา

ผเู้ ขยี นหนงั สอื เลม่ น้คี อื จนี เว็บสเตอร์ (Jean แบบบทละคร เปิดแสดงท่โี รงละคร ไกเอตี ในนิวยอรค์
Webster) ซ่ึงเปน็ นามปากกาของ อลิซ เจน แชนดเ์ ลอร์ ปี ค.ศ. 1914 และเดนิ ทางไปแสดงท่วั สหรัฐอเมริกา
เวบ็ สเตอร์ (Alice Jane Chandler Webster) (ค.ศ. ท�ำ ใหท้ ง้ั หนังสอื และบทละครเรือ่ งคุณพอ่ ขาวเปน็ ทีร่ ้จู ัก
1876 - ค.ศ. 1916) ชาวอเมริกนั เธอเกิดและใชช้ วี ติ ในวงกวา้ งโดยเฉพาะในด้านการกุศล โดยมกี ารจัดทำ�
สว่ นใหญใ่ นนิวยอรค์ เตบิ โตมากับบรรยากาศของการ ตุ๊กตาคณุ พ่อขายาวจำ�หนา่ ยให้กบั ผู้สนใจ หารายได้
เขยี นการอา่ น โดยแม่ของเธอเป็นหลานสาวของนักเขียน ชว่ ยเหลอื เด็กก�ำ พร้าและครอบครัวผยู้ ากไร้
ชื่อดงั มาร์ค ทเวน และพ่อของเธอเป็นผจู้ ัดการส�ำ นัก ในปี ค.ศ. 1916 เจนเสยี ชีวติ จากการคลอด
พิมพ์ Charles L. Webster Publishing ซง่ึ ตพี มิ พ์งาน ลกู ด้วยวัยท่ียังไม่ถึง 40 ปี เธอฝากผลงานไว้ 8 เลม่
ของมาร์ค ทเวน หลายเลม่ เจนสนใจการเขยี นและศลิ ปะ คณุ พอ่ ขายาวนบั เป็นเรือ่ งท่ปี ระสบความส�ำ เร็จที่สดุ
เธอไดเ้ รยี นการวาดภาพพกู่ นั จีน (ดงั จะเหน็ ได้จากภาพ ถกู น�ำ ไปสรา้ งเป็นละครเวทแี ละภาพยนตรม์ ากมายทง้ั
ประกอบนา่ รกั ไมเ่ หมอื นใครในหนังสือคณุ พ่อขายาว) เจน ในอเมริกา เนเธอร์แลนด์ ญป่ี นุ่ เกาหลี อินเดีย จนี
เรม่ิ เขียนหนงั สอื ตง้ั แต่ยงั เป็นนกั เรยี น โดยเขียนเร่ืองลงใน แม้หนงั สือเล่มน้ี จะจัดอย่ใู นกลุ่มผอู้ า่ น
วารสารของโรงเรยี น และขณะท่เี รียนปริญญาตรใี นสาขา young adult literature หรือผ้อู า่ นอายุ 12-18 ปีตาม
วชิ าภาษาองั กฤษและเศรษฐศาสตร์ ที่วิทยาลัยวาสซาร์ คำ�จ�ำ กัดความของ The Young Adult Library
เธอสนใจท�ำ งานอาสาเพือ่ สงั คมเป็นอยา่ งมากโดยเฉพาะ Services ซึง่ อยู่ภายใตส้ มาคมหอ้ งสมุดอเมริกนั (ALA
การช่วยเหลือเดก็ ที่ขาดโอกาสและเด็กพกิ ารและขาดแคลน : American Library Association) แตก่ ็เป็นหนงั สือ
ซึ่งเปน็ แรงบันดาลใจให้เธอเขียนเรอื่ ง คณุ พอ่ ขายาว ใน ท่มี ีคณุ คา่ ทัง้ ในแง่ความงดงามดา้ นวรรณกรรม และ
ปี ค.ศ. 1912 และหลงั จากท่หี นังสอื เลม่ นโี้ ดง่ ดังเปน็ ที่ สร้างแรงบนั ดาลใจ สะท้อนความดงี าม การเกื้อกลู
รู้จกั ในหมู่นักอ่าน เธอกไ็ ด้เขยี นเรอื่ งคุณพ่อขายาวในรปู สังคม แฝงอารมณข์ นั สามารถอา่ นไดท้ กุ เพศทุกวัย

71

ฉนั จะไม่ใช่เด็กที่นอนรอ
ความตายอกี แลว้
ฉนั จะอยู่จนเตบิ โตขึ้น
เป็นผใู้ หญ่ จะไดพ้ บสง่ิ ใหม่
ท่ีนา่ สนใจอกี นับพนั นบั หมื่น
จะได้รเู้ รอื่ งผคู้ น
เรื่องสิ่งมีชีวติ ต่างๆ ทกุ สง่ิ ทกุ อยา่ ง
ทงี่ อกงามเติบโตได.้ .. ในสวนลับ (The Secret Garden) ผูกโยง
เรอ่ื งราวของเดก็ สามคน ทม่ี าพบกนั ด้วยความบังเอิญ
ในสวนลับ และความลับของสวนๆ หนึง่ ที่ถูกปดิ ประตูมานานนับสบิ
ปี “มารี” เด็กหญิงวัยสิบขวบซงึ่ เจ้าอารมณ์และเอาแต่
ใจอยา่ งร้ายกาจ เธอสญู เสียพ่อและแมไ่ ปเมือ่ ครัง้ เกดิ
อหิวาตกโรคระบาดอย่างรนุ แรงในประเทศอินเดยี ทคี่ ุณ
พอ่ ของเธอย้ายไปทำ�งานของรัฐบาลอังกฤษ เธอต้องถกู
(ในสวนศรี) ส่งตัวมาอาศัยอยูก่ บั ลงุ ที่ประเทศองั กฤษ ด้วยความเป็น
เด็กทคี่ ่อนขา้ งขวางโลกทำ�ใหม้ ารอี อกจะรสู้ ึกเหงาและ
แปลกแยก แตเ่ มื่อเธอได้คน้ พบสวนลบั แหง่ หน่ึงเข้า เธอ
ก็รวู้ ่าไดพ้ บทท่ี เ่ี ธอจะสามารถปลดปลอ่ ยอารมณ์อัน
ขงึ้ เคียดไม่ได้ด่ังใจของตนเองได้ สว่ น “ดคิ คอน” เดก็
ท้องทุ่งมัวร์ ทเ่ี กิดมาพรอ้ มๆ กบั แสงแดดแห่งท้องทงุ่
ผเู้ ปน็ มติ รกบั สตั วต์ า่ งๆ และ “คอรล์ ิน” ลูกพี่ลกู น้อง
ของมารี เด็กชายทายาทเจ้าของคฤหาสนท์ ถ่ี กู ตามใจ
และถูกทำ�ใหร้ ู้สึกว่าตัวเองอ่อนแอ ขี้โรค และคดิ วา่
ตัวเองเปน็ ง่อย เดนิ ไม่ได้ จงึ เอาแต่นอนอยกู่ บั ที่ จุด
เร่มิ ตน้ ของเรื่องราวตา่ งๆ เกิดขนึ้ จากเจา้ นกร็อบบ้ิน
(European Robin) ตวั น้อย ทน่ี �ำ พาเด็กๆ ไปสู่กญุ แจ
แหง่ สวนลบั ท่ถี กู ปิดตายพรอ้ มปริศนาสวนลับที่เตม็ ไป
ด้วยกหุ ลาบและพรรณไมน้ านากำ�ลังรอการกลับมาของ
เดก็ ๆ ทจ่ี ะชว่ ยกันปลุกสวนน้ใี ห้พลิกฟ้นื กลับเปน็ สวน
แห่งความรักขึน้ มาอกี ครัง้ หนึง่

72

Illustrations by Scott McKowen
ภาพจาก en.wikipedia.org
หนังสอื “The Secret Garden”
ตีพิมพ์คร้งั แรกเปน็ ตอนๆ ในนิตยสาร สง่ิ ตา่ งๆ ทนี่ กั เขียนไดบ้ รรยาย
American Magazine ในปลายฤดู ไว้นัน้ ไมไ่ ด้มาจากการจนิ ตนาการโดยขาด
หนาว ปี ค.ศ. 1910 จากนัน้ ในช่วง พื้นฐานความจรงิ เลย เพราะเมื่อไดอ้ ่าน
ประวตั ิของ “ฟรานเซส ฮอดจ์ สัน เบอร์
ฤดูรอ้ นปี ค.ศ. 1911 ไดพ้ มิ พ์รวมเลม่ คร้งั แรกในนวิ ยอรก์ เนตต์” (Frances Hodgson Burnett) (4
สหรฐั อเมริกา และในลอนดอน อังกฤษ พรอ้ มกัน พฤศจกิ ายน ค.ศ. 1849 – 29 ตลุ าคม
ในส�ำ นวนแปลภาษาไทย มีนักแปลอย่างน้อยสองคน ค.ศ. 1924) เราจะพบวา่ ชว่ งชวี ติ อันพลิก
ท่ีไดแ้ ปล The Secret Garden และจัดพมิ พเ์ ป็นรปู เลม่ ออกมา ผนั ของเธอมสี ่วนส�ำ คญั ทีท่ �ำ ให้เธอสามารถ
สองสำ�นวน ซ่งึ ยงั คงมีการพิมพซ์ ้ำ� คือสำ�นวนแปลของ ผลติ ผลงานดีๆ ออกมามากมาย และผล
เนอื่ งน้อย ศรัทธา โดยใชช้ อ่ื หนงั สือวา่ “ในสวนลบั ” (แตเ่ ดิมใช้ งานโดดเดน่ ที่สร้างชอื่ เสียงให้กบั ฟรานเซส
ชอื่ “ในสวนศรี”) และสำ�นวนแปลของ แก้วคำ�ทพิ ย์ ไชย ในชือ่ ในแงม่ ุมหนังสอื สำ�หรบั เดก็ กค็ ือ Little Lord
เรื่อง “สวนปรศิ นา” อีกเลม่ หน่ึง Fauntleroy (ลอร์ดนอ้ ยฟอนเตลิ้ รอย), A
ส�ำ หรบั แวดวงการอา่ นน้ัน หนงั สอื เล่มนไ้ี ด้รับการ Little Princess (เจา้ หญิงนอ้ ย) และ The
คัดเลอื กใหเ้ ปน็ หนงั สอื ดีที่เดก็ ควรไดอ้ ่านกนั ท่ัวโลก เชน่ ใน Secret Garden ซึง่ เขยี นในช่วงบั้นปลาย
เดือนเมษายน ปี ค.ศ. 2003 BBC’s Big Read best-loved ของชีวติ เธอ (ค.ศ. 1910)
novel of all time คัดเลือก 100 เลม่ ท่คี วรอา่ น The Secret ผูเ้ ขียนสมั ผสั ธรรมชาตอิ ย่างลกึ ซงึ้
Garden ได้รับการเลอื กในล�ำ ดับท่ี 51 ส�ำ หรับในประเทศ จงึ ไมน่ ่าแปลกใจทผ่ี อู้ ่านไม่ว่าจะเปน็ เดก็
สหรฐั อเมริกา หนงั สอื เล่มนีน้ ับเปน็ หนังสือดใี น 100 เลม่ ที่ หรือผ้ใู หญ่จะด่มื ด่ำ�และรู้สกึ เช่นเดยี วกับเธอ
คณุ ครแู นะน�ำ ว่าเดก็ ควรอา่ น และดว้ ยธรรมชาตนิ ี้เอง ฟรานเซส ฮอดจ์ สนั
นอกจากไดร้ บั การแปลเปน็ ภาษาตา่ งๆ ท่ัวโลกแล้ว เบนเน็ตต์ เคยกล่าวไวก้ บั เพ่อื นของเธอว่า
หนงั สือเล่มนย้ี ังสร้างแรงบันดาลใจใหค้ นท�ำ ภาพยนตร์ ละคร “ธรรมชาตนิ �ำ โลกอนั สดใสกลบั มาสู่ชีวิต และ
ทีวี และละครเวทีอกี มากมายและอย่างต่อเนือ่ ง ตัง้ แต่ปี ค.ศ. นีค่ อื หนง่ึ ในส่งิ ทดี่ ที สี่ ดุ ทฉ่ี ันไดค้ ้นพบ”
1919 มีการท�ำ เป็นภาพยนตรเ์ ปน็ ครั้งแรก ตอ่ มาในปี ค.ศ.
1949 และ ค.ศ. 1987 ภาพยนตรเ์ รอ่ื ง The Secret Garden
กไ็ ดร้ ับการสรา้ งอกี คร้งั และอีกคร้งั
ขณะทีป่ ี ค.ศ. 1952 มีการดดั แปลงบทจากในหนังสอื
เป็นละครทีวีฉายอยา่ งต่อเน่ือง 8 ตอนท่ี BBC เชน่ เดียวกับ
ปี ค.ศ. 1960 และ ปี ค.ศ. 1975 ดัดแปลงเปน็ บทละครทวี ี 7
ตอน ฉายอกี ครัง้ พรอ้ มออกเปน็ ดวี ีดใี ห้ไดห้ าชมกันดว้ ย
ในประเทศญปี่ ุน่ หนังสอื เลม่ น้เี ป็นท่ชี นื่ ชอบของ
นกั อ่านมาก นอกจากจะมีการแปลเป็นหนงั สือแล้ว ยงั มีการทำ�
ภาพยนตร์แอนเิ มช่นั ในช่วงปี ค.ศ. 1991 - 1992 ภายใตช้ อื่
เรือ่ ง Anime Himitsu no Hanazono 

73

เวลาในขวดแกว้

ตะแบกบาน เธอเคยบอก
จะเกบ็ ให้...สกั วนั
ฉันรอคอย...ช่วั ชวี ิต

แต่วนั น้ัน...ไมเ่ คยมาถึง

หากฉันมีกล่องสกั ใบ ฉนั จะใส่แต่ความหวัง
หากฉันมกี ลอ่ งอกี ใบ ฉันจะใส่แตค่ วามฝัน
ที่ไมเ่ คยเปน็ จรงิ กล่องน้นั คงวา่ งเปลา่
หากเปีย่ มด้วยความทรงจำ� ที่วนั น้นั มเี ธออย่.ู ..

เรอื่ งราวของหนุ่มสาวทเ่ี ลา่ ผา่ น นตั ชายหนุ่ม ประภสั สร เสวกิ ลุ ผูเ้ ขียนได้นำ�ปัญหา
ผอู้ อ่ นไหว ซึ่งตอ้ งเผชิญกับปญั หาเมอื่ พ่อและแม่แยก ครอบครัวแตกแยก การคบเพือ่ น ความรกั แบบหน่มุ
ทางกนั เขากบั หนงิ น้องสาว อยกู่ ับแม่และพอ่ คนใหม่ สาว การเมอื ง และการศกึ ษา ปญั หาของวัยร่นุ เหล่าน้ี
นตั รกั ดนตรแี ละศิลปะ แตต่ อ้ งเรียนนติ ศิ าสตรต์ าม มาเป็นแรงบนั ดาลใจในการเขยี นนวนยิ าย เวลาในขวด
แก้ว โดยใชเ้ หตกุ ารณ์ ในช่วงก่อนและหลงั 14 ตุลาคม
ความต้งั ใจของแม่ โดยมปี ้อม หญิงสาวบุคลิกทอมบอย พ.ศ. 2516 มาไว้ ในเรื่องดว้ ยความตง้ั ใจทีจ่ ะบนั ทกึ
ผตู้ ่อสู้เพือ่ อุดมการณ์ซง่ึ แอบหลงรกั นัต แต่ตอ้ งเสียใจ เหตุการณ์สำ�คญั หนง่ึ ในหนา้ ประวตั ศิ าสตรท์ สี่ ่งผล
เม่ือพบวา่ นตั รกั จอ๋ ม สาวสวยรุ่นพ่ีที่เป็นรักแรกแม้วา่ กระทบอย่างมากต่อการเมือง การปกครอง สงั คม
จ๋อมจะไม่ไดร้ ักเขาก็ตาม และเพือ่ นรกั อย่างชัยและเอก และเศรษฐกจิ ของประเทศไทย ตลอดการอ่านเรือ่ งน้ี
ท้ัง 6 คนเป็นกล่มุ วยั รนุ่ ที่ก้าวเดินและเผชิญหนา้ กับ นอกจากผูอ้ ่านจะเพลดิ เพลินจนวางไมล่ งไปกับเรอ่ื งราว
ความธรรมดาสามญั ของชีวิต เข้มข้นของเดก็ หน่มุ สาวจนอาจตอ้ งเสียน้ำ�ตาแลว้ ยังจะ
ได้ซึมซบั ความงามของศิลปะท่ีสอดแทรกอย่ตู ลอดเรอ่ื ง
ไมว่ า่ จะเป็นโคลง “บางกอกแกว้ กำ�ศรวล” ของ อังคาร
กลั ยาณพงศ์ ท่ีปอ้ มคลง่ั ไคล้ บทกวขี องคาลิล ยบิ ราน
บทกวีท่อนส้ันๆ ของ วัฒน์ วรรลยางกูร เพลง “มา่ น
ไทรยอ้ ย” ทท่ี ำ�เอาหลายคนคงอยากหามาฟงั หรือ
แม้แต่บทเพลงหลกั ของเร่อื งอย่าง “เวลาในขวดแก้ว”
ของ จมิ โครชี

74

เวลาในขวดแก้ว ถอื เป็นนวนิยายเรอ่ื งท ี่ เวลาในขวดแก้ว จดั พิมพ์รวมเล่มครัง้ แรก
โดง่ ดงั มากทสี่ ุดของประภสั สร เสวิกุล นอกจากเนื้อหา เมอ่ื ปี พ.ศ. 2528 เปน็ 1 ใน 100 หนังสอื ดีทีค่ นไทย
ทเ่ี ปน็ เรอ่ื งของวัยรุ่นแลว้ ความสมจรงิ ของตัวละครก็ ควรอ่าน และ 1 ใน 500 หนังสือดีสำ�หรับเด็กและ
นับวา่ เป็นอกี เหตุผลหน่ึงท่ีส่งให้ผู้อ่านเกดิ อาการ “อิน” เยาวชน ได้รับการแปลเปน็ ภาษาองั กฤษ และภาษา
แม้วา่ ตวั ละครทง้ั หมดในเรอื่ งจะเปน็ การผสมผสาน เวยี ดนาม ไดร้ ับการดัดแปลงเปน็ ภาพยนตรแ์ ละ
ระหวา่ งบุคคลที่มตี วั ตนอยจู่ รงิ กับจนิ ตนาการของ ละครโทรทศั นห์ ลายต่อหลายครัง้ และประสบความ
ผู้เขียน มิได้ถอดแบบมาจากคนใดคนหน่ึงกต็ าม โดย สำ�เร็จอยา่ งยิ่ง โดยใน พ.ศ. 2534 ได้มกี ารสร้างเป็น
เฉพาะ “ป้อม” ซ่ึงเป็นตัวละครทส่ี ร้างขน้ึ มา นนั้ กย็ งั ภาพยนตร์ไทย โดย ประยรู วงศช์ ่นื ประสบความ
มผี ้อู ่านหลายคนคิดว่า “ป้อม” มีตัวตนอยู่จริง ถงึ กับ สำ�เรจ็ ท้ังรายไดแ้ ละคำ�นยิ ม ในป ี พ.ศ. 2535 มีการ
บอกแก่ผเู้ ขยี นวา่ เป็นเพือ่ นกบั ป้อม และบอกว่าปอ้ ม สร้างเป็นละครโทรทัศน์ทางไทยทีวสี ีชอ่ ง 3 ตอ่ มา
ยงั ไม่ตายอกี ดว้ ย รวมถงึ ร้านอาหารในเร่ืองท่ีมชี ่ือวา่ บริษัท อารเ์ อส ไดน้ �ำ เรือ่ งนีม้ าสร้างเป็นละครอีกครง้ั
“ร้านกุ๊กแก”่ ซ่ึงมผี ูอ้ า่ นเดาวา่ เป็นร้านสลี มภตั ตาคาร ออกอากาศในป ี พ.ศ. 2543 ทางช่อง 3
นนั้ ประภสั สรเฉลยวา่ “อาหารในเรื่องมาจากรา้ นสีลม
ภตั ตาคารจริง แตส่ ถานทีเ่ ปน็ ร้านอาหารเลก็ ๆ เก่าๆ

แถวสขุ มุ วิท ซ่งึ ขณะนเ้ี ลกิ กิจการไปแล้ว”

ภาพจาก www.ryt9.com ประภัสสร เสวกิ ุล เกิดเมือ่ วนั ท่ี 22 เมษายน พ.ศ. 2491 ที่กรุงเทพ
มหานคร จบการศึกษาระดับปริญญาตรีจากคณะรฐั ศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยสุโขทยั
ธรรมาธริ าช เขา้ รบั ราชการในกระทรวงการต่างประเทศ ตง้ั แต่ พ.ศ. 2512 ต�ำ แหน่ง
สดุ ทา้ ยก่อนเกษียณในป ี พ.ศ. 2548 ด�ำ รงตำ�แหน่งอัครราชทตู ที่ปรึกษา 
สถานเอกอคั รราชทตู ไทย ณ กรงุ ซันติอาโก ประเทศชลิ ี ดำ�รงตำ�แหนง่ นายกสมาคม
นักเขียนแห่งประเทศไทย เม่ือปี พ.ศ. 2544 - พ.ศ. 2548 และไดร้ ับการประกาศ
เกียรติคณุ ยกย่องเปน็ ศิลปนิ แห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ ประจ�ำ ปี พ.ศ. 2554
มีผลงานมากมาย โดยเฉพาะนวนยิ าย อาทิ อ�ำ นาจ เด็กชายมะลิวัลย์ ลอด
ลายมงั กร หมิ าลายัน ขอหมอนใบน้ัน...ทีเ่ ธอฝนั ยามหนุน ส�ำ เภาทอง จะฝันถึงเธอ
ทุกคืนที่มแี สงดาว กริชมะละกา ฯลฯ

75

คร้งั หน่ึงแมบ่ อกว่าคนเรากไ็ ม่ต่าง
จากตวั ละครในหนงั สอื ท่ีตอ้ งเผชญิ
กับเร่อื งราวตา่ งๆ ในชีวติ และเมือ่
ผ่านพน้ มาได้ก็จะมคี วามลุม่ ลกึ
ในเนือ้ อารมณ์เปน็ คนเต็มคนมากข้ึน
และมองทุกอยา่ งเปลี่ยนไป
แมช่ อบใช้ “คำ�ใหญ”่ กบั กะทิ ฟงั ดดู ี
แม้บางทจี ะเข้าใจยาก แต่ ณ นาทีนี้
กะทริ ูส้ กึ จริงๆ ว่าตวั เอง “โต” ขน้ึ

ความสุขของกะทิ ใบ ิปดภาพยนต ์ร ความ ุสขของกะ ิท

กะทเิ ปน็ เพียงเดก็ หญงิ ตัวเลก็ ๆ วัย ความสขุ ของกะทิ หนงั สอื นยิ ายเล่มบาง ได้สรา้ ง
9 ขวบ แตส่ ิ่งท่ีเธอต้องเผชญิ ในชวี ิต ปรากฏการณค์ วามสขุ ใหก้ บั นักอ่านชาวไทยคร้งั แรกเมือ่ ปี พ.ศ.
เลก็ ๆ นั้นกลบั เป็นเรอ่ื งย่งิ ใหญ่ การ 2546 ก่อนจะเป็นมา้ มดื เอาชนะนยิ ายคูแ่ ขง่ อกี นับรอ้ ยเล่ม ควา้
คน้ พบปรศิ นาบางอยา่ งในชวี ติ และ รางวัลวรรณกรรมสร้างสรรคย์ อดเย่ยี มแห่งอาเซยี น หรือรางวัลซีไรต์
การสูญเสียแม่ผู้เปน็ ทร่ี กั ทำ�ให้เธอ ประเภทนวนยิ ายมาครองในปี พ.ศ. 2549 ท�ำ ใหไ้ ด้รบั การตพี ิมพ์ซำ้�
เติบโตขน้ึ สามารถยอมรับและเข้าใจ แลว้ ซ�ำ้ เล่า อย่างที่ไมเ่ คยปรากฏมาก่อนกบั หนงั สอื วรรณกรรมไทย
แนวน้ี เบียดนิยายรักหวานแหววและแนวแฟนตาซี ผงาดข้นึ ไปตดิ
ในโชคชะตาซ่ึงมิอาจเปลย่ี นแปลง อนั ดบั ขายดตี อ่ เนอื่ ง และส�ำ นกั พมิ พ์ต่างประเทศหลายแห่งซ้อื ลิขสทิ ธิ์
และกา้ วเดนิ ต่อไปข้างหน้าได้อย่าง ไปถ่ายทอดเป็นภาษาของตนเอง เช่น สหรฐั อเมรกิ า ออสเตรเลีย
เข้มแขง็ ดว้ ยความรักและกำ�ลงั ใจ ฝร่งั เศส เยอรมนี ญ่ีปนุ่ และสเปน นอกจากนยี้ งั ได้รับการสร้างเป็น
จากสมาชกิ คนอ่นื ๆ ในครอบครวั ภาพยนตร์ออกฉายในปี พ.ศ. 2552 อกี ด้วย

76

ความสขุ ของกะทิ นบั เปน็ งานเขยี นเรือ่ งแรก ภาพจาก www.goodreads.com งามพรรณ เวชชาชีวะ เกดิ เมือ่
ของงามพรรณ เวชชาชวี ะ นกั แปลฝมี อื คณุ ภาพ ซงึ่ ปี พ.ศ. 2506 จบการศึกษา
อยากจะลองหันมาสร้างงานเขียนของตัวเองดบู ้าง ระดับปริญญาตรี จากภาควชิ า
ผู้เขียนไดเ้ คยใหส้ ัมภาษณ์วา่ “อยากเขยี นอะไรก็ได้ ภาษาฝร่งั เศส คณะศลิ ปศาสตร์
ที่ให้คนอ่านตงั้ แตห่ น้าแรกจนถึงหน้าสดุ ทา้ ย และ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร์ เม่ือ
รูส้ กึ อยากอา่ น โดยไม่เบ่ือและไม่วางไปก่อน กเ็ ลย
ผกู เรอ่ื งและคิดประโยคแรกออกมาไดว้ า่ ‘แมไ่ มเ่ คย ปี พ.ศ. 2528 และไดร้ ับประกาศนยี บัตรการแปล
สญั ญาวา่ จะกลับมา’ พอได้ประโยคนท้ี ่ีเหลอื เร่อื งมัน (องั กฤษ-ฝร่ังเศส-อิตาเลียน) จากโรงเรียนล่ามและ
ก็คอ่ ยๆ ออกมา” และตลอดเลม่ เราจะพบประโยค แปลของรฐั บาลเบลเยีย่ ม ณ กรุงบรัสเซลล์ เมื่อปี พ.ศ.
คำ�พดู สะเทอื นอารมณ์ลกั ษณะนีใ้ นหนา้ แรกของแต่ละ 2530 เธอเริม่ ท�ำ งานคร้งั แรกในตำ�แหนง่ เจ้าหน้าทีแ่ ปล
บท ซ่ึงความพเิ ศษของมันกค็ ือจะไม่มีอยู่ในเนื้อเร่อื ง ของบริษทั มีเดยี โฟกสั ก่อนจะเป็นเจ้าของและ
งามพรรณอธิบายว่า “ทีแรกตง้ั ใจให้เป็นความคิดของ บรรณาธิการนติ ยสารเพอ่ื นใหม่ ซงึ่ เปน็ นิตยสารส�ำ หรับ
กะทิ แตภ่ าคหลงั เปน็ เสียงของแม…่ คอื ไมไ่ ดต้ งั้ ใจ เด็กก่อนวัยรุ่น
อะไร นอกจากวา่ อะไรท่ีเราไมไ่ ด้บอกไวใ้ นเร่อื ง และ ปจั จบุ ันงามพรรณอาศัยอยู่ที่กรงุ เทพ
เราอยากให้คนอ่านรูส้ กึ ว่ามนั มีอะไรมากกวา่ เรือ่ ง มหานคร เปน็ กรรมการผจู้ ดั การบรษิ ทั ซิล์คโรด
ธรรมดาท่ีเราเลา่ ” พบั ลิเชอร์ เอเยนซี จำ�กดั ซ่งึ เธอกอ่ ต้งั ข้ึนเพ่อื ให้เปน็
ความสขุ ของกะทิ ตพี ิมพค์ รัง้ แรกกับ บรษิ ทั ตวั แทนลิขสิทธว์ิ รรณกรรมส�ำ หรับนกั เขียนและ
“สำ�นักพมิ พ์แพรวเยาวชน” รปู ลกั ษณภ์ ายนอกจึงดู สำ�นกั พมิ พ์ท้ังของไทยและต่างประเทศ เธอมีผลงาน
เปน็ วรรณกรรมเยาวชน แตค่ วามตง้ั ใจแรกของผูเ้ ขยี น แปลวรรณกรรมจากภาษาอังกฤษ ภาษาฝรัง่ เศส และ
เพียงแค่อยากเลา่ เรอ่ื ง อยากเขียน และคิดวา่ ถ้าเลา่ ภาษาอติ าเลียนตพี ิมพ์กวา่ 20 เรอ่ื ง รวมท้งั ผลงาน
ผา่ นสายตาของเด็กน้ันมีเสน่ห์ และทิ้งบางอยา่ งไวใ้ ห้ เขียนอกี กวา่ 10 เรอื่ ง นวนิยายเรอื่ งแรก “ความสุข
คนอา่ นคิดเองได้ จงึ เลือกท่ีจะใชต้ วั ละครหลกั เปน็ เด็ก ของกะท”ิ ได้รับรางวัลซีไรตป์ ระจ�ำ ปี พ.ศ. 2549
หญงิ วัย 9 ขวบ อย่างไรก็ดกี ระแสตอบรับจากผู้อ่าน ผลงานนิยายเล่มอ่ืนๆ ของเธอไดแ้ ก่ “ความสุขของ
ส่วนมากอยใู่ นผใู้ หญ่ วาณชิ จรงุ กิจอนันต์ กล่าวถึง กะทิ ตอน ตามหาพระจนั ทร์” “824” “เดียว” “ความสุข
หนังสือเลม่ น้ีวา่ หนังสือเล่มน้ีผิดอยา่ งนงึ ทีไ่ ปจดั อยู่ใน ของกะทิ ตอน ในโลกใบเลก็ ” “นิยามความรกั /โมงยาม
ประเภทของวรรณกรรมเยาวชน แตค่ วามจริงแล้วเปน็ กบั ความรกั ” “ลมขา้ มฟ้า” “เพลงนก” ผลงานบทละคร
นวนยิ ายตา่ งหาก : “เมื่อเธอกลบั มา” ผลงานความเรียง : “ใสส่ ีชวี ติ ”
หนังสอื เล่มนี้ ผู้เขยี นไดจ้ �ำ ลองภาพ ส�ำ หรบั ผลงานแปลทเ่ี ธอหลงรัก และส่งอทิ ธิพลตอ่ งาน
บรรยากาศฉากบ้านรมิ คลองให้อบอวลด้วยวิถีชีวิตอัน เขยี นเธอมากคอื “ไหม” จัดพิมพ์โดยสำ�นกั พิมพ์ผีเสื้อ
ร่ืนรมยไ์ ด้อย่างเป็นธรรมชาติ ราวกับวา่ ผ้เู ขยี นเติบโต เมอื่ ปี พ.ศ. 2542 เธอได้รับอสิ ริยาภรณ์ศลิ ปะ
มากบั สภาพแวดล้อมเชน่ นน้ั แตอ่ ันที่จรงิ แล้วผเู้ ขียน และอกั ษรศาสตร์ช้ันอศั วิน (Chevalier de l’Ordre des
ท�ำ งานอยา่ งหนักในการหาขอ้ มลู เพอื่ ใหเ้ รือ่ งออกมา Arts et des Lettres) จากกระทรวงวฒั นธรรม ประเทศ
สมจริง นอกจากนย้ี งั ใช้วิธกี ารสมมุติตัวเองเป็นคน ฝร่ังเศส ในฐานะผมู้ ีผลงานด้านวรรณกรรมและเผยแพร่
อ่าน เพ่อื ทจ่ี ะคิดใหเ้ หนือคนอา่ นอีกขน้ั หนง่ึ ในการ วฒั นธรรมฝรงั่ เศส ลา่ สุดยังได้รับยกย่องเป็นนกั แปล
ด�ำ เนินเรื่องให้หักมมุ ชนิดท่คี นอา่ นคาดไมถ่ งึ ดีเด่น “รางวัลสรุ ินทราชา” ประจำ�ปี พ.ศ. 2556

77

เตะ---เตะ---แป้งฟุง้ ควั่งคว้างราวกบั
ความป่ันปว่ นในเขตอาร์คตคิ ---ไซม่อน
ชแู ขนสองขา้ งอย่างมชี ัย เขาจะไม่ท�ำ
ผดิ พลาดอยา่ งที่พ่อของเขาท�ำ ไมห่ รอก
เขาจะไม่ปกั หลักเร็วเกนิ ไปหลายปี
จนกระทัง่ ตอ้ งเลอื กเอาระหวา่ งการใชช้ ีวิต
ตามสบาย กบั การทิง้ ใหเ้ ดก็ คนหนึง่ ต้อง
เดินอ้อยอ่งิ ไปตามถนนวลิ เบอร์ฟอรซ์ ทุก
วนั พลางนึกพดู ในใจกับพ่อท่มี ีตาสีฟา้
แววหวั เราะ อนั เปน็ ภาพที่เขานกึ ข้นึ มาเอง
เพราะพอ่ จริงๆ ของเขาไมไ่ ดอ้ ยู่ดว้ ย

นอ้ งแปง้

นอ้ งแปง้ เปน็ โครงการนิทรรศการ หากคณุ เป็นเด็กทีถ่ กู พ่อทอดทงิ้ ตงั้ แตย่ งั แบเบาะ คุณจะ
ทางวิทยาศาสตร์เพอ่ื การเรียนรู้ รูส้ ึกอยา่ งไรในเมอ่ื แมเ่ ล้ยี งคณุ มาอยา่ งยากลำ�บากเพียงลำ�พัง
เกี่ยวกบั พฒั นาการเด็ก โดยการ สำ�หรับ ไซม่อน มารต์ นิ แม้จะเป็นเดก็ รูปร่างใหญ่โต
ชอบเลน่ ซนกล่ันแกลง้ เพอื่ นไปวันๆ ไม่เคยสนใจเรียน แตห่ ัวใจของ
ทดลองแจกถงุ แป้งหนักหกปอนด์ เขากลับรำ่ �รอ้ งหาพอ่ ตลอดเวลา ยง่ิ เวลาทเ่ี ขาต้องกระเตงนอ้ งแปง้
ไวใ้ ห้นักเรยี นชนั้ สมองทบึ ดแู ล ไปทกุ หนแห่งแม้กระท่ังตอนซ้อมกีฬา ความยากลำ�บากในการดแู ล
อยขู่ ้างกาย เสมือนเป็นเด็กออ่ น นอ้ งแป้งให้พน้ จากภัยอนั ตรายทั้งปวง ทำ�ใหเ้ ขานึกถงึ แม่ทอี่ ดทน
ตลอดสามสัปดาห์ แล้วบันทึก เล้ยี งดเู ขาอยา่ งดี ความเปลย่ี นแปลงในทางที่ดจี งึ เกดิ ขน้ึ ทกุ วนั เขา
ปญั หาและทศั นคติในทกุ ๆ วัน เกดิ รักน้องแปง้ ขึ้นมา เห็นใจแมม่ ากข้นึ ตง้ั ใจเรียนมากขน้ึ จนครู
ประจำ�ชัน้ เกิดความภาคภมู ิใจ แต่สุดท้าย เขาค้นพบวา่ แท้จรงิ
ทำ�ให้ ไซม่อน มารต์ ิน คิดถงึ พ่อ แลว้ น้องแปง้ ไม่ได้มีชีวิตอยู่จริง และพ่อก็ไมม่ ีวันหวนกลบั มาหา
ท่ที ิง้ เขาไปโดยไม่เคยเหลียวแล เขา เขาจงึ หลุดพ้นจากความคิดฟุ้งซา่ นท้ังปวง เพอื่ หนั กลับมาสู่
ความเปน็ จรงิ ของชีวติ

78

ภาพจาก www.walker.co.uk

นอ้ งแป้ง (Flour Babies) เขยี นโดย แอนน์ ไฟน์ (Anne Fine) เกดิ
แอนน์ ไฟน์ เป็นวรรณกรรมเยาวชนท่ีไดร้ ับ ทีเ่ มืองเลสเตอร์ ประเทศองั กฤษ เม่อื วันที่
รางวัลยอดเยี่ยม 2 รางวลั คอื รางวัลเหรยี ญ 7 ธนั วาคม ค.ศ.1947 ท�ำ งานครั้งแรกเปน็
คาร์เนก้ี และรางวัลวิทเบรด ได้รบั เลือกเปน็ ครู ต่อมาเป็นอาสาสมคั รในองค์กรนริ โทษ
หนงั สืออ่านนอกเวลาในโรงเรียนมัธยมหลาย กรรมสากล ลาออกจากงานประจ�ำ มาเขยี น
หนังสอื อยา่ งจริงจังเมอ่ื ปี ค.ศ. 1973 ได้
สบิ ประเทศทัว่ โลก และเคยสร้างเปน็ ภาพยนตร์ รบั รางวลั ตา่ งๆ มากมาย เชน่ รางวัล
มาแลว้ แปลเป็นไทยโดย สมุ นา บณุ ยะรตั เวช เหรียญคารเ์ นกี้ รางวลั วทิ เบรด รางวลั
จัดพมิ พโ์ ดยส�ำ นกั พมิ พ์ผเี สื้อในปี พ.ศ. 2540 การ์เด้ียน รางวัลสมาร์ต้ี ผลงานของเธอ
เปน็ หนังสือทีอ่ ่านสนกุ มีสาระและอารมณข์ ัน ให้ นอกจากจะเปน็ ทยี่ อมรับอยา่ งกวา้ งขวาง
ความรู้สึกสะเทอื นใจไปพรอ้ มกัน เปน็ การเปิด แล้ว หลายต่อหลายเรอ่ื งมีผู้น�ำ ไปสรา้ ง
เปน็ ภาพยนตร์และภาพยนตรโ์ ทรทศั นอ์ กี
มมุ มองทศั นคตใิ นหมวู่ ัยรนุ่ วยั เรียน ดว้ ย อาทิ มาดามเด๊าบท์ ์ไฟร์ (Madame
ความสมั พนั ธ์ระหวา่ งครูกับลูกศิษยแ์ ละ Doubtfire) ซ่งึ สรา้ งเปน็ ภาพยนตร์ เร่อื ง
ความสมั พันธ์ระหว่างพอ่ แม่ ลูก แฝงดว้ ย มิสซสิ เดา๊ บ์ท์ไฟร์ (Mrs. Doubtfire) ที่
ข้อคดิ อนั เป็นประโยชน์ตอ่ สังคม เพ่อื ให้เดก็ โด่งดงั นนั่ เอง

เตบิ โตเปน็ ผใู้ หญ่ที่ดใี นวันหน้า

79

บา้ นสวนกาแฟของน้องมุก ภาพประกอบโดย มงคล โสภา ิพ ินตนน ์ท
อยบู่ นภูเขา ทบ่ี า้ นสวนกาแฟไม่มี
สเดว็กนหกญาแิงฟ บา้ นคนโน้นคนน้ใี กลๆ้ ให้วิง่ ไป
ว่งิ มาเหมอื นบ้านยา่ เพราะสวน
กาแฟแต่ละสวนนน้ั กวา้ งมาก
บา้ นในสวนจงึ อย่หู า่ งๆ แบบมอง
ไมเ่ ห็นกันเลยทเี ดยี ว
แต่ถงึ จะอยหู่ า่ งแบบน้ี คนแถว
สวนพ่อกช็ ว่ ยเหลือกัน และมนี ำ�้ ใจ
ท�ำ โนน่ ท�ำ น่ตี ามแรงกันไป
ไม่ได้อย่แู บบตัวใครตวั มนั

เร่ืองราวของเด็กหญิงสองพี่น้องท่ีเติบโต คณุ อยากลองยอ้ นเวลาไปในอดตี สกั หนอ่ ยไหม ?
ในสวนกาแฟ เป็นลูกชาวสวนท่ีได้เรียนรู้วิถีชีวิตของ ออกไปจากเมืองหลวง มุ่งลงไปทางภาคใต้เพ่ือ
บรรพบุรุษ ขณะเดียวกันก็สามารถใช้ชีวิตตามยุคสมัย สมั ผสั กบั สวนกาแฟทีอ่ อกดอกสขี าว หอมไปทงั้ สวน ที่น่ัน
และตามวัยของตนเองไดอ้ ยา่ งเปน็ ธรรมชาติ เร่อื งเล่า เด็กหญงิ ตวั นอ้ ยช่อื มกุ กับพี่สาวช่อื โม กำ�ลังวิง่ เล่น มพี อ่
ผ่านมุมมองของน้องมุกซึ่งเป็นเด็กท่ีเกิดกลางสวน แม่ ยา่ น้องหมา พี่โต และเพื่อนบ้าน ตา่ งใช้ชีวติ ร่วมกนั
กาแฟ มีพอ่ จากับแมน่ ้อย ย่า และคนอน่ื ๆ น้องมกุ โต อย่างเอื้ออาทร ท่ามกลางอากาศบริสุทธ์ิของชนบท และ
มากบั สตู รยาโบราณสารพดั สตู รของยา่  ไมว่ า่ จะเปน็ สตู ร วัฒนธรรมท้องถ่ินที่เข้มแข็ง ก่อนจะซาบซึ้งสะเทือนใจไป
จ้ิงจกขาวห่อดินเผาไฟ  บดละเอียดโป๊ะบนกระหม่อม กับเหตุการณ์แห่งความสูญเสีย ราวกับอยู่ท่ามกลางพายุ
เพ่อื รักษาขวญั  หรอื เอาเศษผ้าถงุ แมจ่ ุ่มน�ำ้ แปะไว้กลาง กระหน่ำ�เสยี เอง
หน้าผากเพื่อกันสะอึก  และอีกสารพัดสูตรซ่ึงอาจจะ
เคยไดย้ นิ และไมเ่ คยไดย้ นิ มากอ่ น ทา่ มกลางวถิ ชี วี ติ ใน
ชนบท ความสมั พนั ธ์ทีอ่ บอุน่ และเต็มไปดว้ ยน�้ำ ใจของ
คนในหมบู่ า้ น 

80

เด็กหญิงสวนกาแฟ เป็นวรรณกรรมเยาวชนซึ่ง ฐปน ี นอ้ ยนาเวศ หรอื นามปากกา
เม  น้อยนาเวศ  ผู้เขียนถ่ายทอดจากความทรงจำ�ในวัยเด็ก เม นอ้ ยนาเวศ เกดิ เมอ่ื วนั ที่ 28 พฤษภาคม
ถอื เปน็ เรอ่ื งแนวสมจรงิ ทเี่ ขยี นไดส้ นกุ นา่ ตดิ ตาม โดยไมต่ อ้ ง พ.ศ. 2521 จบการศกึ ษาระดบั อุดมศึกษา
มอี ิทธฤิ ทธ์ิปาฏหิ าริย์หรือแฟนตาซใี ดๆ มาชว่ ยใหเ้ กิดความ จ า ก ค ณ ะ ก า ร จั ด ก า ร โ ร ง แ ร ม แ ล ะ ก า ร
ต่ืนเต้น  แม้จะดำ�เนินเร่ืองไปอย่างเรียบๆ ช้าๆ เช่นเดียว ท่องเทีย่ ว (อตุ สาหกรรมบรกิ าร) หลกั สูตร
กับชีวิตในสวนกาแฟ แต่วิธีการเล่าเร่ือง และการบรรยาย นานาชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
รายละเอียดทที่ �ำ ใหเ้ ห็นภาพ ท�ำ ใหผ้ อู้ า่ นตอ้ งติดตามไปทลี ะ วทิ ยาเขตภเู ก็ต
บรรทดั อยา่ งวางไม่ลง    ในสมัยท่ียังเป็นเด็ก เคยอยาก
นี่เปน็ เรอ่ื งเกี่ยวกบั ชีวติ ชาวไร่ชาวสวนธรรมดา แต่ ที่จะเป็นผู้ประกาศข่าว อยากเปน็ ครู อยาก
เร่ืองธรรมดาๆ  นี้กลับมีจังหวะการดำ�เนินเร่ืองที่ลงตัว ทั้ง เป็นนักเขียน อยากเป็นโน่นอยากเป็นน่ี
การเริ่มเรื่องอย่างสนุกสนาน  ดำ�เนินเร่ืองอย่างมีช้ันเชิงใน ตามประสาของเด็กช่างฝัน ทำ�สำ�เร็จไป
การควบคุมอารมณ์ผู้อ่าน  เน้นความสับสนต่ืนเต้นในฉาก แล้วหลายอย่าง ยกเว้น..เคยคดิ อยากเป็น
สำ�คัญ  และนำ�ไปสู่การจบเรื่องอย่างสะเทือนใจจนท้ิงรอย รฐั มนตร ี การลากปากกาขดี เขยี นเดก็ หญงิ
ประทับไวใ้ หผ้ ู้อ่าน สมกับที่ อัจฉรา ประดษิ ฐ์ กรรมการนาย สวนกาแฟตั้งแต่ต้นจนจบเป็นส่ิงหน่ึงของ
อินทร์อะวอร์ด ได้ให้คำ�จำ�กัดความหนังสือเล่มนี้ในหน่ึง ความภูมิใจในชีวิต
ประโยคว่า “เรื่องนี้ธรรมดา แต่ให้ครบทุกอารมณ์ ทั้ง
สนกุ สนาน ซาบซง้ึ และสะเทือนใจ” 81
ได้รับรางวัลพิเศษนายอินทร์อะวอร์ด ประเภท
วรรณกรรมเยาวชน ประจำ�ปี พ.ศ. 2546 และได้รบั การคัด
เลอื กจากส�ำ นกั งานศลิ ปวฒั นธรรมรว่ มสมยั (สศร.) กระทรวง
วฒั นธรรม ให้แปลเป็นภาษาจนี เม่อื ปี พ.ศ. 2554

ภาพประกอบโดย มงคล โสภาพิ ินตนนท์

ปรชั ญาชีวติ
เมื่อเพอื่ นพูดเปดิ อก เธอยอ่ มไมก่ ลวั
ท่ีจะขัดแยง้ หรอื สนับสนนุ และเมอื่
เขาน่งิ เงียบ ดวงใจของเธอก็มิได้
หยดุ ฟังสำ�เนียงจากดวงใจของเขา
เพราะในมติ รภาพน้นั ความนกึ คิด
ความปรารถนาและความมุ่งหวงั
ท้งั หลาย ย่อมอุบตั ิขน้ึ และรว่ มรับรู้
ดว้ ยกนั ในความสงดั และด้วยความ
ปราโมทยอ์ ันไรค้ �ำ กล่าวใดๆ

อลั มสุ ตาฟา นักปราชญ์ ผ้นู ำ�จิตวิญญาณ หลงั จากที่ คาลลิ ยบิ ราน เขียนหนงั สอื
ซึง่ ไดม้ าอยูท่ ีเ่ มืองออร์ฟาลสี เปน็ เวลา 12 ปี ก�ำ ลงั รอ ดว้ ยภาษาอาราบกิ มาสองเลม่ ก็ได้ตัง้ ใจเขียนงาน
เรอื ซง่ึ จะนำ�ท่านกลบั ไปยังเกาะแหง่ การเวียนว่ายตาย ผา่ นภาษาอังกฤษ เพอื่ เผยแพรค่ วามเช่อื แนวคดิ ของ
เกิด ระหวา่ งนน้ั เมอื่ ประชาชนชาวออร์ฟาลีสทราบขา่ ว ตนออกมาจนเกดิ หนังสือเรือ่ ง ปรชั ญาชีวิต (The
ถึงการจะจากไปของอัลมสุ ตาฟา จึงพากนั มาพบเพ่อื Prophet) เล่มนีข้ น้ึ เม่อื ปี ค.ศ. 1923 เพราะเนือ้ หา
บอกลา และลกู ศิษย์คนหน่ึงของทา่ นนามวา่ อลั มิตรา ที่กระทบ กนิ ใจ ทำ�ให้หนังสือเล่มน้ี ได้รบั การตอบ
รบั อย่างดี จากยอดพมิ พป์ แี รก 2,000 เล่ม ปตี ่อมา
จึงได้ขอใหอ้ ัลมุสตาฟากล่าวคำ�อธิบายถงึ สิง่ ตา่ งๆ ต้องเพิม่ ยอดพมิ พเ์ ป็นสองเทา่ และเพ่มิ ขน้ึ สองเทา่ ของ
เพอ่ื ให้ชาวออร์ฟาลสี ได้จดจ�ำ และเปน็ เสมอื นประทีป ทุกปี กระทั่งปี ค.ศ. 1961 ขายได้มากถึง 111,000
เล่ม
ส่องสว่างใหก้ บั ชีวิต ท่านจงึ ไดก้ ล่าวถอ้ ยคำ�ถงึ สง่ิ ประวตั ศิ าสตรก์ ารขายหนงั สอื ปรชั ญาชวี ติ ที่
ตา่ งๆ มากมายท่ถี กู ต้ังคำ�ถามข้ึน ไมว่ ่าจะเปน็ เรอ่ื ง ขายดีอยา่ งถล่มทลาย มีสองชว่ งเวลาดว้ ยกนั คอื ชว่ ง
ความรกั การแต่งงาน การเกิด การตาย มติ รภาพ ระหว่างปี ค.ศ. 1930 - ค.ศ. 1940 ที่ผคู้ นเริม่ หัน
อาชญากรรมและทณั ฑกรรม เวลา ความงาม ฯลฯ มาสนใจความคิดเชิงปรัชญา และชว่ งปี ค.ศ. 1960 -
ค.ศ. 1970 ซ่งึ เปน็ ช่วงบปุ ผาชน หรือยคุ สมยั ของฮปิ ปี้
หลากหลายเรอื่ งราวทค่ี รอบคลมุ การใช้ชีวติ ของ ที่หนุม่ สาวอเมรกิ ันแสวงหาความหมายของชวี ติ ใน
มนษุ ย์อย่างลกึ ซ้งึ ซง่ึ ค�ำ อธิบายของอลั มุสตาฟา ช่วงเวลาดงั กล่าวนี้ ปรชั ญาชวี ิตสามารถขายไดม้ ากถึง
นี้ เป็นเสมอื นคัมภรี ใ์ นการนำ�ทาง เปน็ ปรชั ญาทมี่ ี 5,000 เล่มตอ่ สปั ดาห์เลยทีเดียว

ลลี าไพเราะสวยงามดงั บทกวี

82

อ.ระวี ภาวิไล ภาพจาก
www.manager.co.th

เหตุท่ีเล่าถึงยอดขายหนังสือให้เห็นในท่ี ปรชั ญาชวี ติ สรา้ งแรงบนั ดาลใจมากมายใหก้ บั
น้ี ก็เพ่ือที่จะชี้ให้เห็นว่า หนังสือท่ีรวบรวมคำ�สอน ผคู้ นทงั้ โลก คนมชี อื่ เสยี งทว่ั โลกตา่ งน�ำ ถอ้ ยค�ำ ในหนงั สอื
เก่ียวกับเรื่องราวต่างๆ ของชีวิตเล่มนี้ ได้ถูกเปิด ไปสรา้ งสรรคผ์ ลงานตา่ งๆ รวมถงึ บทสนุ ทรพจนท์ างการ
อา่ นซ�ำ้ แลว้ ซ�้ำ เล่า จากรุน่ สู่ร่นุ มามากมายอยา่ งตอ่ เมอื ง ดงั เชน่ The Beatles, John F. Kennedy และ
เนอื่ ง วา่ กนั วา่ ปรชั ญาชวี ติ เปน็ หนังสอื ทไี่ ม่เคยขาด Indira Gandhi
หายจากแท่นพิมพ์เลยทีเดียว สำ�หรับคนไทยนั้นโชคดีที่มีผู้ถอดความหนังสือ
จนถึงวันน้ี หนังสือ ปรัชญาชีวิต ได้รับ เลม่ นไี้ วไ้ ดอ้ ยา่ งงดงามเปน็ ทส่ี ดุ นน่ั เปน็ เพราะการท�ำ งาน
การแปลมาแลว้ ถงึ 50 ภาษา และขายไปมากกว่า แปลหนงั สอื เลม่ นเ้ี กดิ ขนึ้ จากความรกั และตอ้ งการแบง่ ปนั
10 ลา้ นเล่ม ใหผ้ ้อู นื่ ได้อ่าน อ.ระวี ภาวิไล ท่านเป็นนักวิทยาศาสตรท์ ี่
นักวิชาการทางด้านปรัชญาและภาษา สนใจด้านจิตวญิ ญาณและปรชั ญาต่างๆ เมอื่ ท่านไดอ้ ่าน
อาราบกิ เคยใหค้ วามเหน็ วา่ แม้ คาลิล ยิบราน จะ The Prophet ในชว่ งปี พ.ศ. 2490 (ค.ศ. 1947) ทา่ น
เขยี นหนงั สือเป็นภาษาอังกฤษได้อย่างดี (เพราะใช้ ไดล้ อกแตล่ ะบทลงในสมดุ เพอ่ื เกบ็ ไวอ้ า่ น จากนนั้ จงึ แปล
ชวี ติ อยทู่ อี่ เมรกิ าเนนิ่ นาน) แตว่ ธิ คี ดิ ของงานทงั้ หมด ทลี ะบทๆ ทา่ นเลา่ วา่ เสียดายทตี่ ้นฉบบั หายไป จึงไดม้ ี
ของเขายังคงเป็นชาวอาหรับ เป็นคนเลบานอนไม่ การแปลใหม่ในภายหลัง และได้มีการตีพิมพ์เผยแพร่ใน
เคยเปล่ียนแปลง และเหตุท่ีหนังสือเล่มน้ีขายดีนั่น ปี พ.ศ. 2504
เปน็ เพราะหนังสือเลม่ นส้ี ้ัน กระทัดรดั อา่ นงา่ ย (แต่ ปรัชญาชีวิตยังสร้างแรงสะเทือนให้กับแวดวง
อาจเข้าใจไม่ง่ายนัก—กระนั้นก็ตาม มีผู้ว่าไว้ว่า ศิลปะบ้านเรามาหลายต่อหลายแขนง เช่น หม่อมน้อย
ส�ำ หรบั หนงั สอื เลม่ นี้ ยง่ิ อา่ นมากกย็ ง่ิ เขา้ ใจค�ำ แตล่ ะ หรือ หม่อมหลวงพันธ์เุ ทวนพ เทวกุล ไดเ้ คยสรา้ งละคร
ค�ำ มากขนึ้ ดว้ ย) และทส่ี �ำ คญั คอื หนงั สอื ปรชั ญาชวี ติ เวทีท่ีเน้นบทพูดตามเนื้อหาในหนังสือ ในช่วงปี พ.ศ.
เหมาะแกก่ ารให้เป็นของขวัญในทุกโอกาส ไมว่ า่ จะ 2531 - 2533 โดยจดั แสดงทีก่ รุงเทพฯ เชียงใหม่ และ
ใหค้ รู่ กั ใหก้ ับเพอื่ น ใหญ้ าตผิ ู้ใหญ่ ใหเ้ นือ่ งในงาน ขอนแก่น นอกจากนั้น ในภาพยนตรเ์ รือ่ ง ชัว่ ฟา้ ดินสลาย
วนั เกดิ วันตาย และคำ�สอนของเขาข้ามพ้นไปจาก ท่ีหม่อมน้อยกำ�กับ ตัวละครเอกในเร่ือง คือ ยุพดี และ
ความเป็นศาสนาลทั ธิใดๆ ส่างหม่อง ได้อ่านหนังสือมากมาย หนึ่งในนั้นคือ The
Prophet (ฉบับภาษาองั กฤษ)
นอกจากนนั้ บทเพลงทวี่ า่ งของ วงพอส (Pause)
ยงั ไดแ้ รงบนั ดาลใจจากบททช่ี อ่ื “การแตง่ งาน” ในหนงั สอื
ปรัชญาชีวติ อีกดว้ ย

83

William Shakespeare เล่าจ๊ือ, จาก ไม ์ทแอนด์ ีลเจน ์สออฟไช ่นา,
ค.ศ. 1922 โดย ีอ. ีท.ซี. เวอ ์รเนอ ์ร

คาลิล ยิบราน (Kahlil Gibran) นบั เปน็ กวที ย่ี ่งิ ใหญ่ Auguste Rodin
ของโลก รองจากเชคสเปยี ร์ และเล่าจื้อ
เขาเกดิ ในปี ค.ศ. 1883 ทเ่ี มอื ง Bsharri, Ottoman Marianna, Gibran’s sister,
Empire ปัจจุบนั คอื ประเทศเลบานอน เขาต้องออกจากบา้ นเกิด painted by Khalil Gibran
เมอื งนอนเนื่องดว้ ยปญั หาทางการเมือง โดยล้ีภยั พรอ้ มกบั แม่
และพี่น้องไปยังสหรัฐอเมรกิ า ในปี ค.ศ. 1895 ดว้ ยความท่ีแม่
และพอ่ เปน็ ผู้มีการศึกษาและแมเ่ ปน็ คนเก่งทางด้านดนตรี คาลลิ
ยิบราน จึงไดร้ บั การสนบั สนุนใหเ้ รียนทางด้านศลิ ปะมาต้งั แต่ยัง
เล็กๆ ในช่วงวัยหนุ่ม เขาไดเ้ ดินทางไปเรียนดา้ นศลิ ปะกับโรแดง
ทีป่ ระเทศฝรงั่ เศส แล้วได้กลับมาอยูน่ วิ ยอรค์ อีกคร้งั และทีน่ ่เี ขา
ได้ก่อตัง้ สมาคมนักเขยี นชาวอาหรับ
ชว่ งชวี ิตของเขามชี ่วงเวลาทลี่ ำ�บากอยหู่ ลายช่วงตอน
และสขุ ภาพกไ็ มส่ ดู้ ี เขาไดร้ บั การสนับสนนุ ทางดา้ นการเงินและ
ก�ำ ลงั ใจจากเพื่อนหญงิ ทแี่ ม้ไมไ่ ด้แต่งงานเปน็ คู่กัน แตก่ ด็ แู ลกนั
และกันมาตลอดชวี ติ เธอคือ Mary Elizabeth Haskell และหลัง
จากหนังสอื The Prophet ตพี มิ พ์ ชวี ิตเขาจึงดีขน้ึ ตามลำ�ดับ
ผลงานของยิบราน มีด้วยกนั ทั้งหมด 17 เล่ม แบ่งเป็น
ภาษาอาราบิก 9 เลม่ และภาษาอังกฤษ 8 เล่ม
นอกจากงานเขียนแลว้ เขายังมผี ลงานดา้ นภาพเขยี น
อกี กวา่ 700 รปู ทง้ั สีนำ้�และลายเส้น (ดรออ้ิง)
คาลิล ยบิ ราน เสยี ชีวติ ท่นี วิ ยอรค์ ประเทศสหรัฐ
อเมรกิ า ในปี ค.ศ. 1931 รา่ งของเขาถกู น�ำ กลบั มาฝงั ยงั บ้านเกดิ
ทเี่ ลบานอน และจารึกบนหลุมศพของเขาที่อย่บู นภเู ขาทางตอน
เหนอื ของประเทศมคี วามวา่
“ข้าพเจ้ามีชีวติ อย่เู หมือนพวกทา่ น และบดั น้กี ำ�ลังยนื อยู่
ถดั จากท่านไป ดังน้นั จงหลับตาลงและมองยอ้ นไป ทา่ นจะไดแ้ ล
เหน็ ข้าพเจา้ อยู่ ณ เบอ้ื งหนา้ ทา่ น” 

84

ไม่มปี ระโยชน์อะไรหรอกเพื่อนเอย๋ การท่ี นี่เป็นจดหมาย 100
เราจะเป็นศัตรูกัน เราเป็นคนเชื้อชาติเดียวกัน ฉบับที่ตันส่วงอู๋ ชายชาวจีนท่ี
มาจากดินแดนเดียวกัน เราควรจะรักกันไว้จึง อพยพมาอยู่เมืองไทยเขียนถึง
จะถกู อย่าได้เอาเรือ่ งเลก็ นอ้ ยมากเปน็ อารมณ์ แม่ท่ีเมืองจีนในยุคสมัยท่ีมีการ
เลย ยามคับขันเราจะได้ช่วยเหลือกันได้ ไม่มี ปิดกั้นข่าวสารเพ่ือป้องกันไม่ ให้
คนอื่นจะหวังดีต่อพวกเราคนจีนย่ิงไปกว่าคน คนจีนอพยพหนีตามไปอยู่ท่ีอ่ืน
จีนด้วยกัน ไม่มีใครจะเข้าใจเรายิ่งไปกว่าพวก จดหมายท้ัง 100 ฉบับน้ีจงึ ถูก
เรา ไมม่ ใี ครจะยอมรบั ประเพณขี องเรา มแี ตค่ น เจ้าหน้าที่คัดกรองเอกสารเก็บ
หวั เราะเยาะ เวลาเราเผากระดาษเงินกระดาษ ไว้ และนำ�ติดตัวมาด้วยตอนที่
ทอง เผาธนบตั ร เผาเคร่อื งเรอื นกระดาษ เขา ตนเองอพยพออกนอกประเทศ
หาวา่ เราโง่ ประเพณนี ผี้ ดิ แตเ่ ขารไู้ ดอ้ ยา่ งไรวา่ เปน็ ทมี่ าของการตพี มิ พเ์ ผยแพร่
ประเพณขี องใครถกู ของใครผดิ เขาเอาอะไรมา ท้ังหมดทั้งมวลนี้ล้วนเป็นส่วน
เป็นเครื่องวัด นอกจากความคิดของเขาซึ่งจะ หน่ึงของนวนิยาย แต่ทำ�เอา
ถกู หรอื ผิดกไ็ ม่รไู้ ด้ ผู้อ่านบางคนถึงกับเช่ือว่าเป็น
จดหมายทมี่ ีอยจู่ ริงเลยทเี ดยี ว
จดหมายจากเมอื งไทย

จดหมายจากเมืองไทยเป็นนวนยิ ายทบ่ี อกเลา่
เรอ่ื งราวของคนจนี ทอ่ี พยพมาอาศยั อยู่ในประเทศไทย
ช่วงหลังสงครามโลกคร้ังที่ 2 เน้อื เรือ่ งจึงสะทอ้ นความ
คดิ ของคนจีนอยูใ่ นเมอื งไทย ผู้เขียนเล่าโดยใช้รูปแบบ
การเขยี นจดหมายถึงมารดาในบ้านเกิด จากเน้ือหา
ในจดหมายทง้ั ร้อยฉบับ เราจงึ ไดเ้ หน็ ตงั้ แต่ความยาก
ลำ�บากและการต่อสดู้ ้นิ รนเพอื่ เอาชีวิตรอด ครอบครวั
และสภาพสงั คมไทยในเวลานัน้

85

ส่ิงท่ีโดดเด่นในนวนยิ ายเร่ืองน้ีคอื การแสดง ตอ่ มาพมิ พร์ วมเล่มคร้งั แรกเมอ่ื ปี พ.ศ. 2513 โดย
ใหเ้ หน็ ถงึ วิถชี ีวติ ของพอ่ ค้าเลก็ ๆ ชาวจีนทีพ่ ำ�นกั อยู่ส�ำ ส�ำ นักพิมพ์แพรพ่ ิทยา ไดร้ ับรางวลั วรรณกรรมดีเด่น
เพ็งไดอ้ ยา่ งละเอียด กิจวัตรประจ�ำ วนั บา้ นเรือนทพ่ี ัก จากองค์การสนธิสญั ญาปอ้ งกนั เอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้
อาศัย สายสมั พนั ธ์เครือญาตหิ รอื ระหว่างชาวจนี ดว้ ย (ส.ป.อ.) หรือ รางวลั ซโี ต้ เม่ือปี พ.ศ. 2513 ได้รับการ
กนั เอง มชี ีวติ ชีวา พร้อมทง้ั สอดแทรกแงม่ ุมหลาย คัดเลอื กใหเ้ ปน็ หนงั สืออ่านนอกเวลาของนกั เรียนมธั ยม
อยา่ งทแ่ี หลมคม ไม่เพียงแตเ่ ปน็ เรอ่ื งของการดิน้ รน ปลาย ไดร้ บั การแปลเปน็ ภาษาต่างประเทศถงึ 10 ภาษา
ต่อสูเ้ พอื่ ดำ�รงชพี อย่างสบายเทา่ นน้ั ในเรอื่ งนี้ยงั มกี าร และเปน็ 1 ใน 100 เร่อื งดที ่ีคนไทยควรอ่าน รวมท้งั เคย
เลา่ วธิ ีการแสดงความรกั ต่อกันของหนมุ่ สาวชาวจีน ดัดแปลงเปน็ ละครโทรทัศนเ์ มอื่ ในปี พ.ศ. 2525 ทาง
ในยุคสมัยนนั้ ซึ่งสังคมยงั ไมเ่ ปดิ กวา้ งเหมือนกบั ตอน ช่อง 7 สี แสดงโดย ปญั ญา นริ ันดรก์ ุล และลขิ ติ
น้ี ไปจนถงึ การแต่งงานและสร้างครอบครัว ขอ้ สังเกต เอกมงคล
ของสว่ งอู๋ ตัวละครหลกั ของเร่อื งทีม่ ตี ่อสง่ิ ทเี่ ขาพบเจอ โบต๋ัน ผเู้ ขียน เคยเล่าว่า “ตอนแรกผูอ้ า่ น
ชวนใหข้ บคดิ ต่อได้ เชน่ การพ่งึ พาโชคลาภมากกว่า นึกว่าดิฉันเป็นผู้ชาย เนอื่ งจากตอนเขยี นจดหมายจาก
การทำ�งานหนกั ของคนไทยซึ่งตา่ งจากชาวจนี อย่าง เมอื งไทย ดิฉันใช้สรรพนามบุรุษท่ี 1 และกเ็ ป็นผ้ชู าย
เขา เจา้ หน้าท่ขี องรฐั ท่มี กั จะหาชอ่ งทางเอาเปรยี บคน ดว้ ย เพราะถือว่าการเปน็ นกั เขียนนี่ เราไมไ่ ด้เขียนให้
ต่างดา้ วเช่นเขาเสมอ ทัศนคตทิ ่สี ะท้อนความไมเ่ ทา่ หญิงหรือชายอา่ น แตเ่ ขยี นให้คนอ่านซงึ่ จะเป็นเพศไหน
เทียมกนั ระหว่างหญิงชาย รวมทัง้ ความรูส้ ึกว่าถูกดถู ูก ก็ได้ และแฟนนักอ่านของดฉิ ันก็เป็นผชู้ ายเยอะมาก อาจ
จากคนไทยด้วยวิธกี ารต่างๆ เป็นเพราะดิฉนั เขียนเรือ่ งประเภทท่ชี อ่ื เรอื่ งหนกั ๆ เชน่
นวนยิ ายเล่มน้ี พิมพค์ รง้ั แรกในนติ ยสารสตรี เหย่อื โฉด อเวจี ฯลฯ ...อยา่ งจดหมายจากเมืองไทย ท่ี
สาร ช่วงปี พ.ศ. 2511 - 2512 และได้รับความนยิ ม แปลไดห้ ลายภาษา ดฉิ นั เข้าใจเลยว่าทำ�ไม เน่ืองจากเปน็
เปน็ อย่างมาก แมว้ ่าจะมีเสยี งวิจารณว์ า่ เป็นเรอื่ งที่ ตวั แทนของความรู้สกึ ของคนที่อพยพมาจากประเทศที่
สรา้ งความแตกแยกระหว่างคนจีนกบั คนไทย แตเ่ ม่ือ มวี ฒั นธรรมเก่าแก ่ ความรู้สึกของผคู้ นเหล่าน้ีจะต่างกับ
อ่านจบ จะพบวา่ จดหมายจากเมอื งไทยช่วยใหผ้ อู้ ่าน เดก็ รนุ่ ใหม่ทเี่ หน็ วา่ การอพยพเปน็ เรือ่ งสนกุ ไปเรียน ไป
เขา้ ใจพ้นื ฐานความคิด จิตใจ วฒั นธรรมของคนจนี ใน หาประสบการณ์ แตค่ นอพยพเหลา่ นน้ั เขาอพยพด้วย
เมืองไทย และคนไทย เจา้ ของแผน่ ดินมากข้ึน ความจำ�เปน็ ความรูส้ ึกจงึ เปน็ สากล แทบทกุ ส่วนของ
โลกมกี ารอพยพ ฉะน้ัน เมื่อน�ำ มาแปลเป็นภาษาตา่ ง
ประเทศแล้วเขากจ็ ะเขา้ ใจ”

ภาพจาก www.khaosod.co.th โบตนั๋ ผู้เขียน เปน็ นามปากกาของ สภุ า สริ ิสิงห ศลิ ปนิ
เ ิปดปูม ีชวิต “โบต๋ัน” ูผ้เขียน “ทองเ ้นือเก้า”แหง่ ชาติ พ.ศ. 2542 กอ่ นหนา้ นม้ี ีผลงานเขยี นเรื่องสน้ั ลงในนติ ยสาร
คอลัม ์น ๊บุกสโต ์ร ู้ผส่ือข่าวหรรษาหลายฉบับมาก่อน ตง้ั แต่ พ.ศ. 2507 เปน็ ต้นมา
นอกจากเปน็ นักเขียนเรื่องส้ัน นวนยิ าย ยังเป็นนกั แปล
วรรณกรรมเยาวชน นามปากกา ปยิ ตา วนนันทน์ รายช่อื หนงั สือเล่ม
อื่นๆ ที่มชี ่ือเสียง ไดแ้ ก่ ผหู้ ญงิ คนน้ันชื่อบุญรอด ตะวันชงิ พลบ
ไผ่ตอ้ งลม ทองเน้ือเกา้ เกดิ แตต่ ม ตราไว้ในดวงจติ นวลนางข้างเขียง
ดว้ ยสองมือแม่น้ีทีส่ ร้างโลก สดุ แตใ่ จจะไขวค่ วา้ กว่าจะรู้เดียงสา

86

เด็กกระปอ๋ ง

จๆู่ คุณป้าศลิ ปนิ คอ่ นขา้ งหลุดโลกนาม มนั เปน็ เรื่องเหลวไหลทลี่ ูกคิด
ว่า แบรต์ ้ี บาร์โทลอตตี้ กไ็ ดร้ บั พัสดกุ ลอ่ งโตมา วา่ ลูกจะเปน็ อย่างอน่ื ไม่ได้ เขาไม่
ถงึ บา้ น เมอื่ เปิดกระปอ๋ งออกมาดู เธอกพ็ บเดก็ ไดผ้ ลติ ลูกออกมาเช่นนี้ เขาส่งั สอน
คนหน่ึงที่ไดร้ บั การผลติ โดยโรงงานและอัดแน่น และอบรมใหล้ กู เปน็ อย่างนต้ี ่างหาก
มาในกระปอ๋ ง ซึ่งมไี ว้ขายสำ�หรับผู้ต้องการมีลูก เม่ือตอนชว่ งสดุ ทา้ ยของขบวนการ
ท่ีเรียบร้อยแบบส�ำ เรจ็ รูป แตป่ ัญหาคอื เธอไมไ่ ด้ ผลิต คราวน้ีคิตตี้จะจดั การสั่งสอน
ฝกึ อบรมลกู ใหม่ อะไรทีท่ างโรงงาน
เปน็ คนส่งั เดก็ กระปอ๋ งคนนีม้ านนี่ ะ... ทว่าเม่อื สอนลูกไวจ้ นเคยชนิ คิตตี้จะสอน
ได้เลี้ยงคอนราด คุณป้าบารโ์ ทลอตต้ี พบว่าชีวิต ใหม่ ใหล้ ูกชนิ กบั ส่ิงใหม่
เธอเต็มไปดว้ ยความสุขและมชี วี ิตชีวา ดงั นั้นเม่อื
ทางโรงงานสง่ จดหมายมาเตอื นวา่ สง่ เด็กมาผิด Konradoder Das Kind aus
ท่ีและตอ้ งการรับคืน คณุ ปา้ และนายเอกอน พอ่ der Konservenbcü hse หรอื Konrad or
บุญธรรมของคอนราด รวมถึงหนนู อ้ ยคติ ต-ี้ จอม the Child out of the Tin หรอื ท่ี อำ�ภา
โอตระกลู แปลไว้เปน็ ภาษาไทยอยา่ งเขา้ ใจ
แก่นเซย้ี ว เพ่อื นนกั เรยี นและเพอ่ื นบ้านของ งา่ ยและเห็นภาพคอื “เด็กกระป๋อง” นนั้
คอนราดจึงชว่ ยกันหาวธิ ที ่จี ะไม่ต้องคืนคอนราด พมิ พ์ครง้ั แรกเมือ่ ปี ค.ศ. 1975 ดว้ ยภาษา
ให้กบั โรงงาน ด้วยการสง่ั สอนคอนราดใหไ้ ม่ตอ้ ง เยอรมัน ต่อมาอกี 4 ปี คอื ในปี ค.ศ. 1979
เช่อื ฟังคำ�สงั่ ของโรงงาน และเรยี นรูค้ วามซกุ ซน หนงั สือเลม่ น้ี ไดร้ ับรางวลั Mildred L.
และผดิ แผกไปจากเด็กกระปอ๋ งท่วั ไป ทสี่ ดุ แล้ว Batchelder Award
คอนราดสามารถเปลยี่ นตัวเองไดท้ ันการณท์ �ำ ให้

เขาไมต่ อ้ งตกไปอยใู่ นมือของพ่อแม่ใหม่

87

ภาพจาก uk.wikipedia.org
Publishers ‘Etinger’

ดว้ ยความลมุ่ ลึกในเนอื้ หาท่ดี เู หมอื นจะastridlindgrenmemorialaward.wordpress.comภาพจาก คริสทีเนอ เนอสลงิ เงอร์ (Christine
เป็นเรอื่ งสนุกอา่ นเพลนิ ๆ แตเ่ มอื่ พินจิ พเิ คราะห์ Nöstlinger) เป็นชาวออสเตรีย เกดิ ทกี่ รงุ เวียนนา
ดูแล้วจะเห็นไดว้ ่า ผู้เขียนสามารถเขา้ ถงึ ความ© Illustrations: Bjöm. Ingrid Vang Nyman. Ilon Wiklandในปี ค.ศ. 1936 เธอเคยเล่าวา่ ในวัยเยาว์น้ันเธอ
ร้สู ึกของเด็ก ความซุกซนและความสนุกสนานใน เปน็ เด็กทด่ี ้ือร้นั และขีโ้ มโห เม่ือจบช้ันไฮสคูลเลือก
วยั เด็กได้อยา่ งน่าสนใจ การเขยี นถึงพฤตกิ รรมภาพจาก en.wikipedia.org เรียนต่อดา้ นศิลปะทางด้านกราฟิกอารต์ ที่ The
เด็กเรยี บรอ้ ยในความเปน็ คอนราด เด็กกระป๋องHans Christian Andersen AwardAcademy of Applied Arts in Vienna หลังจาก
นัน้ นอกจากเดก็ จะอ่านได้สนกุ มีแก๊กชวนขำ�แลว้ เรยี นจบเธอทำ�งานดา้ นกราฟิกอยสู่ กั ระยะหน่งึ หลัง
สงิ่ ทีผ่ ู้ใหญ่ได้รบั นอกเหนือจากการอ่านเพอ่ื ความ จากน้นั จึงเริ่มหนั มาเอาดที างงานเขยี นหนังสอื โดย
เพลิดเพลินแล้ว หนงั สือเลม่ น้ยี งั ชวนใหไ้ ดต้ ระหนัก หนงั สือเล่มแรกของเธอเป็นหนงั สือสำ�หรับเดก็ ที่เธอ
ถงึ ความสดใสของวัยเยาว์มากกวา่ จะยดั เยยี ดความ เขียนภาพประกอบเอง ชอื่ เรือ่ ง Die feuerrote
ส�ำ เรจ็ รปู แบบทผี่ ใู้ หญต่ ้องการไว้ในตัวเด็ก Friederike ตพี มิ พใ์ นปี ค.ศ. 1970 และได้รับการ
เพราะความสนกุ ของเน้ือหาดังทีว่ ่านั่นเอง แปลเป็นภาษาองั กฤษในปี ค.ศ. 1975 (Fiery
หนงั สือเล่มน้ีจงึ ไดม้ กี ารสร้างเป็นภาพยนตร์และ Frederica)
ออกฉายในเดอื นกรกฏาคม ค.ศ. 1983 (ภาษา ผลงานส่วนใหญ่ของเนอสลงิ เงอร์น้นั เป็น
เยอรมันตะวนั ตก) โดยผูก้ �ำ กับทชี่ ื่อ Claudia งานวรรณกรรมส�ำ หรับเด็กและวยั รนุ่ นอกจากนนั้
เธอยังเขียนบทโทรทัศน์ วิทยุ และเขียนบทความให้
Schröder กับหนังสอื พิมพ์อกี ดว้ ย โดยเนน้ งานเกยี่ วกับเด็ก
เปน็ ส�ำ คัญ โดยแตล่ ะเรื่องทเ่ี ขยี นนน้ั เธอให้ความ
Astrid Lindgren Memorial Awards ส�ำ คญั ต่อประเด็นลอ่ แหลมต่างๆ เชน่ การเหยียดผิว
อาชญากรรม การโดดเดยี่ วตัวเอง เปน็ ต้น
88 เนอสลิงเงอร์ เปน็ หนงึ่ ในสามบคุ คลของ
โลกที่ได้รับรางวลั ใหญท่ างดา้ นวรรณกรรมถงึ สอง
รางวลั ดว้ ยกนั นั่นคอื รางวัล Astrid Lindgren
Memorial Awards จาก Swedish Arts Council
ในปี ค.ศ. 2003 ซง่ึ นบั เป็นรางวลั ท่ยี ่งิ ใหญใ่ นโลก
วรรณกรรมส�ำ หรับเดก็ และรางวัล Hans Christian
Andersen Medal ในปี ค.ศ. 1984

ผมเห็นรูปคณุ ทีป่ กหลงั หนังสือ
โตขน้ึ ผมอยากเปน็ นกั เขยี นหนงั สอื
มีชอ่ื เสียงและมีเคราอยา่ งคณุ บา้ ง
ผมสง่ รปู มาใหค้ ณุ ด้วย ถา่ ยไว้ตงั้ แต่ปี
ทแ่ี ลว้ ตอนนี้ ผมของผมยาวขน้ึ แลว้ นะฮะ
ในอเมริกามเี ด็กอยูเ่ ป็นลา้ นๆ คน
คณุ จะรไู้ ดอ้ ยา่ งไรวา่ คนไหนคอื ผม

ถ้าผมไม่ส่งรูปมาใหค้ ณุ ดู

จดหมายจากเดก็ ชายชา่ งฝนั

หลังจากครูสั่งใหท้ �ำ รายงาน นีเ่ ปน็ หนังสอื ท่เี ลา่ เรือ่ งผ่านรปู แบบ
เกี่ยวกบั นักเขียน เด็กชาย ลหี ์ บอททส์ เริม่ ตน้ การเขียนจดหมายอกี เร่อื งหนง่ึ แตน่ า่ รกั
ชนะเลิศตรงทเ่ี ป็นจดหมายซ่งึ เขยี นโดยเดก็
เขยี นจดหมายถงึ เฮนชอว์ นักเขียนทเ่ี ขา ป.6 คนหนง่ึ ทเ่ี ขยี นถึงนกั เขียนคนโปรดของ
ชน่ื ชอบ พร้อมทั้งต้ังค�ำ ถามยาวเหยียด เขา ด้วยสำ�นวนยยี วนกวนโอ๊ยที่สดุ อย่างท่ีเดก็
นนั่ ท�ำ ใหเ้ ดก็ ชายไดร้ ับจดหมายตอบท่มี ีค�ำ ถาม ผ้ชู ายผู้โหยหาความรกั และไมม่ ีเพื่อนคนหน่งึ
กลบั มาบา้ ง คำ�แนะน�ำ ใหห้ ดั เขียนบนั ทึกท�ำ ให้ พงึ เป็นเลยทีเดียว
เดก็ ชายผู้มคี วามฝันอยากเปน็ นักเขียนเริม่ ตน้
หดั เขยี นอยา่ งจรงิ จงั เปน็ ครั้งแรก และพฒั นา
จากบันทกึ (ในรปู แบบของจดหมาย) กลายเป็น
งานเขียนเกย่ี วกบั พอ่ แล้วสง่ เขา้ ประกวดในที่สุด

89

ภาพจาก www.beverlycleary.com

นกั อา่ นชาวไทยหลายคนนา่ จะร้จู กั บีเวอร์ลี บเี วอร์ลี เคลียรี (Beverly Cleary)
เคลยี รี ผูเ้ ขียน ผา่ นวรรณกรรมเยาวชนท่ีมตี ัวละครเด่นชดุ เกิดเมอ่ื วันที่ 12 เมษายน ค.ศ. 1916 ทแ่ี มก
ราโมนา นัน่ ทำ�ใหม้ จี ดหมายท่ีเดก็ ๆ หลายพนั คนเขียนถึง มินนว์ ิลล์ รัฐโอเรกอน ประเทศสหรัฐอเมริกา
เธอตลอดระยะเวลา 34 ปี และเป็นแรงบันดาลใจจนกลาย เธอใช้ชีวติ ชว่ งแรกในชมุ ชนเลก็ ๆ ท่ไี มม่ หี อ้ ง
เปน็ หนังสือจดหมายจากเด็กชายช่างฝัน (Dear Mr. สมดุ แตแ่ มข่ องเธอซ่งึ เป็นบรรณารกั ษม์ ีส่วน
Henshaw) เล่มนี้ อย่างมากในการหาหนังสอื ดีๆ มาให้เธออ่าน
หนงั สือแบง่ ออกเป็น 2 รปู แบบ คอื การเขยี น หลงั เรยี นจบที่วทิ ยาลยั Chaffey และ
จดหมาย (จริงๆ) ถงึ นกั เขยี นคนโปรดของเด็กชาย ลีห์ มหาวทิ ยาลัยวอร์ชิงตนั ในซีแอตเทลิ เธอ
บอททส์ และการเขียนบนั ทกึ ในรปู แบบของจดหมาย ทำ�งานเปน็ บรรณารักษ์ซึ่งเป็นแรงบันดาลใจ
(หลอกๆ) ซงึ่ เด็กชายท�ำ ตามค�ำ แนะนำ�ของนักเขียนคน ให้เขยี นเรอ่ื งสำ�หรบั เดก็
โปรด ด้วยลลี าการเขยี นแบบเด็ก ท�ำ ให้อ่านงา่ ย ขณะ เธอเป็นหน่งึ ในนกั เขยี นอเมรกิ ันท่ี
เดียวกนั กเ็ ปยี่ มดว้ ยความรูส้ ึกเย่ยี งเด็กคนหนึ่งที่พ่อแมแ่ ยก ประสบความสำ�เร็จมากทีส่ ุดจากวรรณกรรม
ทางกนั พึงไดร้ บั แต่ถึงอย่างนั้น การได้ท�ำ ตามความฝันใน สำ�หรับเด็ก โดยมยี อดจ�ำ หน่ายหนงั สือกว่า
การเปน็ นักเขยี นทลี ะน้อย ได้เหน็ พัฒนาการในการเขียน 91 ลา้ นเลม่ ท่ัวโลก มผี ลงานเป็นท่ีรจู้ กั กนั ดี
ของเด็กชายพร้อมๆ กบั ความภูมิอกภูมิใจทีท่ �ำ ตามความ อย่างเรือ่ ง “เฮนร่ี ฮกั กน้ิ ส”์ และ “ราโมนา
ฝันไดส้ �ำ เรจ็ นัน้ ช่างเต็มไปดว้ ยความสขุ และการยอมรบั ควิมบี้” มีหนงั สือซงึ่ ได้รับการแปลเป็นภาษา
เหตผุ ลของพ่อและแม่มากขึ้นก็ท�ำ ใหเ้ ด็กชายเติบโตขนึ้ ไป ไทยมากมาย อาทิ ราโมนารกั พ่ี (Beezus
พรอ้ มกนั and Ramana) ราโมนารักแม่ (Ramona
หนังสอื ไดร้ ับรางวัลหนงั สือยอดเยย่ี มประจำ�ปี and Her Mother) ราโมนารักพอ่ (Ramona
1983 ของวารสาร School Library Journal หนงั สือ and her Father) ราโมนากลา้ หาญ
ดเี ดน่ ประจำ�ปี ค.ศ. 1983 ของหนงั สอื พิมพน์ วิ ยอรค์ ไทมส์ (Ramona the Brave) ราโมนาจอมยุ่ง
ชนะเลศิ รางวลั ครสิ โตเฟอรอ์ ะวอร์ด ประจ�ำ ปี ค.ศ. 1983 (Ramona the Pest) จินตนาการชา่ งฝันของ
หนงั สือเกียรตยิ ศประจ�ำ ปี ค.ศ. 1984 ของนิตยสารฮอร์ เอมลิ ่ี (Emily’s Runaway Imagination)
นบคุ๊ หนังสอื รางวลั Commonwealth Silver Medal ซ็อกส์...ลกู แมวข้งี อน (Socks) ฯลฯ
ประจ�ำ ปี ค.ศ. 1984 และชนะเลศิ รางวลั นิวเบอรี ปี ค.ศ.
1984
สำ�หรับฉบับภาษาไทย แปลโดย นวพร พายพกั ตร์
พรอ้ มภาพประกอบสวยงามฝีมอื พอล โอ. เซลินสกี้ จัด
พิมพ์โดยสำ�นกั พิมพ์แพรวเยาวชน พิมพค์ ร้ังแรกเมือ่ พ.ศ.
2546

90

นางนวลกับมวลแมว
ผสู้ อนให้นกบนิ

ในหนังสือนา่ รกั เรื่องน้ี มที ัง้ ลูกนก เธอเปน็ นกนางนวลและตอ้ ง
ท่ีอยากเปน็ แมว แมวทพี่ ูดภาษามนุษย์ไดแ้ ต่ ดำ�เนนิ ชวี ิตแบบนกนางนวล
แสร้งทำ�เปน็ ไม่รู้ และกวีสุดเทเ่ พียงคนเดยี ว เธอจะบินได้ ถ้าบินไดเ้ มอื่ ใด
ซง่ึ แมวเลอื กท่จี ะเปดิ เผยความลับของมนั โชคดี ฉนั แน่ใจว่าเธอจะมคี วามสขุ
ทั้งหมดน้รี วมกนั อยู่ในหนงั สือแปลจากภาษา และในตอนนนั้ ความรู้สกึ ของเธอ
สเปนเลม่ น้ี หลยุ ส ์ เซปุลเ์ บดา ผูเ้ ขียนเล่า ทีม่ ตี ่อพวกเรา และความรูส้ ึกของเรา
วธิ ีการหัดบนิ ของนกน้อยโดยแทรกปรัชญา ทีม่ ีต่อเธอจะยง่ิ ทรงพลัง
ชีวิตนา่ คิดไวอ้ ย่างแนบเนียน เปน็ วรรณกรรม
ท่ีมากสาระ มแี ง่คดิ คมคายและนา่ สนใจ อ่าน และงดงามย่งิ ขึน้
ได้สนกุ ท้ังเดก็ และผู้ ใหญ่ สมกบั ที่จั่วหัวไว้วา่ เพราะเป็นความรกั ระหว่าง
เป็นวรรณกรรมเยาวชนทเ่ี หมาะสำ�หรบั ผ้อู ่าน สิง่ มชี วี ติ ทแ่ี ตกต่างกนั ส้นิ เชิง
อายุ 8 - 88 ปี
เรื่องราวของลกู นกนางนวลทก่ี ำ�พร้าแม่ เพราะ
แมน่ กถกู คราบน�ำ้ มันดิบท่รี ่ัวจากเรอื เป้อื นขนจนบนิ ไม่ได้
กอ่ นตาย แมน่ กไดฝ้ ากไข่ไวก้ ับแมวทา่ เรือ ชอ่ื “ซอร์บาส”
ซอรบ์ าสใหส้ ญั ญาวา่ จะฟักไข่ เลี้ยงและสอนลกู นกใหบ้ ิน
ฝูงแมวแหง่ ทา่ เรือเมอื งฮมั บรู ์กได้ช่วยกนั เลี้ยงนกนอ้ ยท่ี
ตั้งชื่อใหว้ า่ “โชคด”ี จนโตพอจะหดั บิน แตก่ ารบินไม่ใช่
ธรรมชาติของแมว มวลแมวจงึ ต้องหาวิธกี ารสอนใหน้ ก
บนิ จนไดร้ บั ความชว่ ยเหลอื จากมนุษย์

91

หากเทียบกับวรรณกรรมเรือ่ งอน่ื ท่ีมี หนังสอื เล่มนี้ จดั พิมพ์เปน็ ภาษาไทย
ตัวละครเอกเป็นนก อยา่ ง โจนาทาน ลฟิ วิงสตัน โดยส�ำ นักพิมพ์ผเี ส้ือ ซง่ึ พมิ พ์ออกมาอยา่ งบา้ คลงั่
นางนวล ของริชาร์ด บาก และครฑุ น้อย ของ หลายเวอร์ชั่น ทง้ั แบบปกอ่อน และปกแข็ง โดย
คอยนชุ แลว้ อาจมคี วามเหมือนร่วมกันตรง ปกแขง็ มถี ึง 3 ขนาด คือ เล่มเล็ก ขนาด 12 x 16
ประเด็นของการเรยี นรแู้ ละคน้ หาความเปน็ ตัวตน เซนตเิ มตร ส�ำ หรบั การพกพา เล่มกลาง ขนาด
ซ่ึงในทีน่ ี้คอื ความเป็นนกนางนวล และเรือ่ งราว 14 x 19 เซนตเิ มตร ส�ำ หรบั อ่านทว่ั ไป และเลม่
ท่เี กย่ี วกบั ความพยายามบนิ แตค่ วามแตกต่างที่ ใหญ่ ขนาด 15 x 23 เซนตเิ มตร ซึง่ จะมขี นาด
ท�ำ ให้นางนวลกบั มวลแมวผูส้ อนใหน้ กบินมคี วาม อกั ษรใหญ่กว่าปกติ สำ�หรับเด็กและคนชรา โดยมี
โดดเดน่ ไมเ่ หมือนเรื่องไหนกค็ ือ ความสมั พนั ธ์ รปู ลายเสน้ ประกอบสวยงาม มีชีวติ ชวี า
ระหว่างเหล่าแมวทา่ เรือและลกู นกนางนวล ซึง่ นบั ฝมี ือของ เฉลิมชาติ เจริญดยี ่งิ
วา่ เป็นความรัก ความผกู พนั ระหว่างสิง่ มชี ีวติ ตา่ ง เดนิ เข้ารา้ นหนังสือแลว้
สายพันธุ์ทงี่ ดงามที่สดุ โปรดอยา่ มึน เลือกซื้อขนาด
ความน่ารักอกี ประการหนง่ึ ของเร่อื งนีค้ ือ ท่ีเหมาะสมกับคุณก็แล้วกนั !
ภาพจาก www.biblioasturias.comการขอความชว่ ยเหลอื ในการสอนบนิ จากมนุษย์
Photographer : Daniel Mordzinskiและมนษุ ยผ์ ้ถู กู เลอื กคือมนุษย์ทถี่ ูกเรยี กว่า “กวี”

ภาพประกอบโดย เฉ ิลมชา ิต เจริญ ีด ่ยิงและเหตุผลเลอื กกวีนั้น คือ เม่อื แมวอย่างซอรบ์ าส
ได้ฟังถ้อยค�ำ ไพเราะทกี่ วีอ่านแลว้ ทำ�ใหม้ ันเช่ือว่า

เขาใช้คำ�พดู บนิ ได้ !
กลา่ วได้ว่า หลุยส ์ เซปุล์เบดา เป็นผรู้ เิ ร่ิมการ
สรา้ งเคา้ โครงเรอื่ งและน�ำ เสนอแนวคดิ สำ�คัญที่
ไมซ่ �ำ้ แบบ เปน็ นกั เล่าเรอ่ื งตวั ยงทีใ่ ช้ภาษาเรยี บ
ง่ายและชัดเจน เพอื่ หลกี หนีรปู แบบการเขยี นทฝ่ี นื
ธรรมชาติ เลี่ยงการตีความทางปรชั ญาต่างๆ และ
ความซับซอ้ นตามรูปแบบของงานวรรณคดี ถอื ว่า
เขาเปน็ นักเขยี นแห่งศตวรรษท ่ี 20 ผู้มเี สน่หอ์ ยา่ ง
ยงิ่ คนหนง่ึ

หลยุ ส ์ เซปุล์เบดา (Luis Sepulveda) เกิดที่เมอื งโอบาเย ประเทศชิลี
เมื่อ ค.ศ. 1949 ออกเดินทางทอ่ งเท่ียวตงั้ แต่อายุยงั นอ้ ย หนงั สอื เล่มแรก
ตีพิมพเ์ มอื่ เขาอายเุ พียง 20 ป ี ถกู จำ�คุกละล้ภี ยั เผดจ็ การทหารภายในประเทศ 
ปกั หลกั อยู่ทีฮ่ มั บรู ์กใน ค.ศ. 1980 ตอ่ มาตงั้ รกรากในสเปน เขาเปน็ นักเขียน
นวนิยาย นกั เล่านิทาน นักสรา้ งภาพยนตร์ นกั บันทึกการเดินทาง หวั ข้อใน
งานเขยี นของเขามีหลากหลายแนวเห็นไดช้ ดั ตั้งแต่เรื่องสงิ่ แวดลอ้ ม การ
ผจญภัย นวนยิ ายแนวมืด แนวสืบสวนสอบสวน แนวระทกึ ใจ นิทานสำ�หรับ
เดก็  บนั ทกึ การเดินทาง และความมุ่งมัน่ แห่งอดุ มการณ์ มีผลงานอนื่ เล่มๆ
อาทิ ชายชราผู้อ่านนิยายรกั บนั ทึกของเปโดร์ นาดิเอ ฯลฯ

92

ประค�ำ ลกู โอค๊

เดก็ พกิ ารเหลา่ นี้ ประคำ�ลูกโอ๊ค
มักอายไุ มย่ นื เปน็ วรรณกรรมแปล เลา่ เรอื่ งราว
จะตายเมื่ออายุ
อยใู่ นวยั รนุ่ เสมอ ของเดก็ พิการทไี่ ปค่ายฤดรู อ้ น ทีแ่ ม้
ธรรมชาตกิ �ำ หนด จะพบกับอปุ สรรคเพราะความพิการ
ไวอ้ ย่างน้นั ทางรา่ งกายแตพ่ วกเขาไม่ท้อแทท้ ่ี
จะสร้างความทรงจ�ำ ประทบั ในการ
มาคา่ ยครั้งนี้จึงรวมกล่มุ ชว่ ยกนั เกบ็
ลูกโอ๊คมาร้อยเปน็ สรอ้ ยคอและเรียก

กลุม่ ของตนเองว่าประค�ำ ลูกโอ๊ค
จนมันกลายเป็นตวั แทนความทรงจำ�
ของคืนวันดีๆ เหล่าน้ันท่ีหลงเหลอื

อย่แู มว้ ่าเวลาจะผ่านไป
นานแค่ไหนก็ตาม

93

การนำ�เดก็ พกิ ารไปสมั ผสั ธรรมชาติ และใชช้ วี ิต ภาพจาก tpt490.wix.com
เรยี นรสู้ ิง่ ต่าง ๆ รอบตวั เขา ไมว่ ่าจะในรปู แบบใดกต็ าม
จะท�ำ ใหเ้ ดก็ พิการได้ร้จู กั สงิ่ มีชวี ิตอ่ืนๆ นอกเหนือจากตัว รอน โจนส์ (Ron Jones) เกิดเมือ่ ปี
เขา การไดต้ อ่ สู้กับธรรมชาติจะทำ�ให้เด็กพิการไดต้ ระหนกั ค.ศ. 1941 ท่ีประเทศสหรัฐอเมริกา จบปรญิ ญา
วา่ ธรรมชาตไิ ดใ้ ห้พลังอันยงิ่ ใหญ่ในตัวเด็กพกิ าร ทจี่ ะ โทด้านการศึกษาจากมหาวิทยาลยั สแตนฟอร์ด
ต่อสู้กับตนเองและสงิ่ อื่นๆ การเห็นความงดงามของ ภายหลงั เกษียณจากศูนยเ์ จเนต็ โพเมอรอย
ธรรมชาติ จะทำ�ให้เขาเห็นความสวยงามในตัวเขา ท้ังน้ี (ศูนย์ฟ้ืนฟผู ูพ้ ิการซานฟรานซสิ โก) ซึง่ เขาสอน
เพราะเขาเป็นส่วนหนงึ่ ของธรรมชาติ โลกธรรมชาตจิ ะ การละครและกฬี าให้แก่ผ้พู ิการทางรา่ งกายและ
เปน็ ตวั ดึงใหเ้ ดก็ พิการนนั้ ก้าวพ้นออกจากโลกแคบๆ ที่ จติ ใจมาเปน็ เวลานานถงึ 30 ปแี ลว้ ปจั จุบนั เขา
มแี ต่ตัวของเขาเพียงลำ�พัง มคี วามสุขในการเขยี น รวมทั้งสอนบทกวแี ก่ผู้
ประค�ำ ลกู โอค๊ เลม่ นจ้ี ึงถอื ได้ว่าเปน็ งาน พิการทางจิต และฝกึ ทมี บาสเกตบอลให้หลานๆ
วรรณกรรมช้นิ เย่ยี ม ท่ีจะช่วยเปน็ กำ�ลังใจให้กับผทู้ ี่กำ�ลัง ลา่ สุด รอนเป็นนกั รอ้ งท่บี อกเลา่ เรอ่ื งราวเกีย่ ว
ร้สู กึ ทอ้ แท้ สน้ิ หวงั ไรค้ ่า ด้วยเร่ืองราวชีวติ ของกลมุ่ กบั ชีวติ เขาทำ�งานร่วมกับนักเต้นพิการและนกั
เดก็ พกิ ารกลมุ่ น้ี ทเ่ี ปน็ สื่อสะทอ้ นใหเ้ ห็นวา่ ต้นทนุ ชีวิต ดนตรที ี่มชี ่ือเสยี งอีกหลายคน
ของพวกเขานั้นมีมากน้อยเพยี งไร อยา่ วา่ แตจ่ ะมีใหค้ รบ ผลงานหนังสืออืน่ ๆ อาทิ Kids Called
เหมอื นคนท่วั ไปเลย มันติดลบตัง้ แต่ทพี่ วกเขาลืมตาดู Crazy ได้รบั การเสนอช่ือเขา้ ชิงรางวลั พูลติ เซอร์
โลกเสยี ดว้ ยซ้�ำ Say Ray เรอ่ื งของชายพิการทถ่ี ูกลกั พาตัวไป
ประค�ำ ลูกโอค๊ หรือ The Acorn People เม็กซิโก ได้รับรางวัลหนังสือแหง่ ปีของอเมรกิ า
เขียนข้นึ จากประสบการณ์จรงิ ขณะเป็นท่ปี รึกษาค่าย The Wave ได้รับการแปลไปกวา่ 23 ภาษา
เดก็ พิการ ของ รอน โจนส์ นักเขียน นกั การศึกษาและ ใชเ้ ปน็ หนังสือประกอบการสอนในโรงเรียนที่
นกั เล่าเรื่อง ตพี มิ พค์ รั้งแรกเมอื่ ปี ค.ศ.1976 ไดร้ บั รางวัล เยอรมนั และอสิ ราเอลและไดร้ บั การดัดแปลงเป็น
หนังสือครสิ เตียนแหง่ ปี (Christian Book of the Year) ภาพยนตร์สารคดี
และได้รับการดดั แปลงเปน็ ละครโทรทัศน์เม่อื ปี 1981 .
ฉบับภาษาไทย แปลโดย มนนั ยา
ดว้ ยการใชภ้ าษาเรยี บง่าย สะทอ้ นเรื่องราวของ
เด็กพกิ ารในรปู แบบต่างๆ สามารถร้อยเรยี งเรอื่ งราว
ออกมาได้อย่างกระชับ สอดรับกับเหตกุ ารที่เกิดขึน้ กบั ตวั
ละครอยา่ งสมเหตุผล ถา่ ยทอดความรูส้ กึ ของตวั ละคร
ออกมาได้ครบถ้วนและน่าตดิ ตาม ประค�ำ ลูกโอ๊ค จึงจดั
เป็นวรรณกรรมเยาวชนทดี่ อี ีกเล่มหนง่ึ ซึ่งเหมาะสำ�หรับ
เด็กและผู้ทร่ี กั การอา่ นทุกคน

94

แมวขาวออกลกู แมวนอ้ ยๆ
นา่ รักหลายตัว

แมวน้อยไม่เคยเอ่ยอกี เลยวา่
“ขา้ ตายมาแลว้ 100 หม่นื ...”
แมวนอ้ ยรกั แมวขาวกับลกู แมวน้อยๆ

ยง่ิ กว่ารกั ตวั เองเสียอกี

แมวนอ้ ย 100 หม่นื ชาติ

แมวน้อย 100 หมื่นชาติ นำ�เสนอในรูปแบบของ 100 หมื่นชาต!ิ ! เทา่ กบั เท่าไรกันนะ
หนังสือภาพสำ�หรับเดก็ ทีส่ ื่อสารด้วยภาพและภาษาท่สี นั้ ออ้ ! หนงึ่ ล้านชาตินั่นเอง
กระชบั เล่าเรอื่ งแมวน้อยผู้หลงตัวเองอย่างท่ีสดุ มันไม่ หนงั สือเลม่ นี้ อ่านช่ือในภาษาญ่ปี ุน่
ออกเสียงว่า “Hyakumankai Ikita Neko”
เคยเสียใจใหก้ ับอะไร ไมเ่ คยยี่หระตอ่ ส่งิ ใด ไมเ่ คยมีความ หากแปลตามตวั เปน็ ภาษาไทยคอื แมวน้อย
รกั หรือภักดตี อ่ ใครท้ังส้ิน ไม่วา่ จะเม่อื ไร ชาตินห้ี รือชาติ อายลุ ้านปี หรอื แมวท่ีเกดิ มาแล้วลา้ นครั้ง
ดงั ชอ่ื ภาษาอังกฤษที่ไดร้ บั การแปลวา่
ไหนๆ กระทงั่ วันหน่ึง แมวนอ้ ยไดพ้ บกบั แมวขาวสาวสวย The Cat that lived a Million Times
มนั เกดิ ความรกั อนั ลกึ ซง้ึ แมวน้อยเร่มิ เรียนรทู้ จ่ี ะรกั ผู้อ่ืน
มันเริ่มลดอตั ตาของตัวเองอยา่ งไม่ร้ตู ัว และยงิ่ เมื่อมนั มี
ลูกแมวนอ้ ยๆ นา่ รกั ออกมาหลายตวั อตั ตาที่เคยมอี ยู่ของ

แมวน้อยมลายส้ินเมอ่ื มันไดร้ ้จู กั กับความรัก
อันยงิ่ ใหญ่ คอื การร้จู ักรกั ผอู้ ่นื มากกว่ารกั ตวั เอง

95

ภาพจาก www.tni.ac.th

พจิ ารณาช่อื ภาษาอังกฤษเปรียบเทียบกบั โยโกะ ซาโนะ (ค.ศ. 1938 - 2010) เปน็
ภาษาไทยแลว้ รูส้ ึกช่ืนชมและเห็นความตง้ั ใจทำ�งาน นักเขยี นหนังสือภาพทีย่ ง่ิ ใหญท่ ีส่ ุดคนหนงึ่ ของญ่ปี นุ่
และเลน่ กับภาษาของผแู้ ปล “พรอนงค์ นยิ มค้า” เธอเกิดทก่ี รุงปกั กง่ิ ประเทศจีน ก่อนยา้ ยกลบั มาที่
อยา่ งท่สี ดุ ในแง่ประเด็นการเลน่ ค�ำ กบั ภาษาญปี่ นุ่ ซึ่ง ญี่ปุน่ เมือ่ อายุ 9 ปี เรยี นจบด้านการออกแบบจาก
การนับตัวเลขของเขานนั้ สงู สุดมแี ค่หลกั หมน่ื หาก มหาวทิ ยาลยั ศลิ ป์มซู าซโิ นะ ประเทศญปี่ นุ่ และศิลปะ
ต้องการนบั ตัวเลขทสี่ ูงขึน้ เชน่ หลักแสน กเ็ รียก ภาพพิมพห์ นิ (Lithograph) จากกรุงเบอรล์ ิน ประเทศ
สบิ หมื่น หลกั ล้าน กเ็ รียก ร้อยหมืน่ ซง่ึ ชาวญ่ปี ุน่ เยอรมัน หนงั สือหลายเล่มของเธอได้รบั รางวัลต่างๆ
จะเข้าใจในทันทีวา่ หมายถงึ แสน หรือล้าน มากมาย นอกจากงานหนงั สือภาพแล้ว โยโกะ ซาโนะ
สว่ นภาษาไทยน้ันมีการนบั ถึงหลกั แสน ยงั จัดแสดงนิทรรศการภาพเขียนและภาพพมิ พร์ วมถงึ
หลกั ล้าน ดงั นั้น การท่ีผแู้ ปลซง่ึ เป็นผ้เู ช่ยี วชาญภาษา ภาพประกอบในหนังสอื ของเธอหลายตอ่ หลายคร้งั
ญี่ปนุ่ แปลช่อื เรอ่ื งออกมาเปน็ “แมวนอ้ ย 100 หมน่ื หนงั สอื “แมวน้อย 100 หม่นื ชาต”ิ เป็น
ชาติ” นัน้ นอกจากจะสือ่ ถงึ การเป็นหนงั สือภาพ หนังสือภาพทีย่ ิง่ ใหญ่มากเลม่ หนง่ึ ของโลกซ่ึงกำ�เนดิ
สำ�หรับเดก็ แลว้ ชอื่ เร่อื งยงั จำ�ง่ายเพราะเปน็ คำ�สมั ผัส ข้ึนเมอ่ื ปี ค.ศ. 1977 (พ.ศ. 2520) เมอื่ เธออายไุ ด้ 39
และยังท�ำ ใหเ้ กดิ จังหวะจะโคนของการอา่ นได้อย่าง ปี หนงั สือเลม่ นี้ไดถ้ ูกทำ�ให้เป็นภาพยนตร์ เปน็ ละคร
เพลิดเพลิน ท่สี �ำ คญั เวลาอา่ น “ร้อยหมืน่ ชาต”ิ ซง่ึ เวที เปน็ บทเพลง และอื่นๆ อีกนับไมถ่ ว้ น
แมวนอ้ ยไดก้ ลบั มาเกดิ และตายซ�ำ้ ไปซ�้ำ มาก็ให้ความ แตภ่ าพยนตรท์ ีส่ ำ�คัญและโยโกะ ซาโนะ มี
รูส้ ึกถึงระยะเวลาที่เนนิ่ นานสำ�หรบั เด็กๆ และผู้ใหญ่ที่ บทบาทสำ�คัญท่สี ดุ คือ ภาพยนตรส์ ารคดีเชิงบันทกึ
ได้ยนิ ได้ฟัง ไดอ้ ่านซำ้�มาซ�้ำ ไป (documentary) “แมวน้อย 100 หมน่ื ชาต”ิ ที่
เรือ่ ง แมวนอ้ ย 100 หม่ืนชาติ ไดร้ ับการ โยโกะ ซาโนะ ตอ้ งการใหถ้ า่ ยทำ�เป็นสารคดเี ชิง
ตีความอยา่ งกว้างขวางในแวดวงคนรักหนังสอื ภาพ บันทึกระหวา่ งเธอซ่ึงเปน็ มะเร็งในชว่ งทา้ ยของชีวิต
ในเมอื งไทย และเป็นหนังสือในดวงใจของผู้ใหญ่ (ถา่ ยทำ�ช่วงปี ค.ศ. 2008 - 2010) กับบันทกึ ความ
จำ�นวนไมน่ ้อย หลายคนมองว่าแมวนอ้ ยฯ เปน็ คิดเห็นและการอ่านหนงั สือแมวน้อย 100 หมื่นชาติ
หนงั สือเชิงปรชั ญา บ้างกว็ า่ เปน็ หนังสอื เล่าเรือ่ ง เน้นย�้ำ ไปในเรอื่ งประเดน็ การเกิด / การตาย โดยมี
ความรกั ไดอ้ ่อนโยนท่ีสดุ เลม่ หนง่ึ และอกี หลายคน หนงั สอื เปน็ จดุ เช่ือมโยงกนั และกัน สารคดเี รอ่ื งนม้ี ี
มองว่า เป็นหนังสือว่าด้วยเร่ืองครอบครวั ในปี พ.ศ. ความยาวท้ังสนิ้ 91 นาที กำ�กับโดย Tadasuke
2542 คณะละครมายา เคยนำ�เร่อื งราวของแมวนอ้ ย Kotani ผ้กู ำ�กับภาพยนตรท์ เี่ กิดในปี ค.ศ. 1977 ปี
100 หม่นื ชาติ (ฉบบั ภาษาไทย) มาเขียนเปน็ บท เดยี วกบั ทห่ี นังสอื ถกู พิมพ์ขึ้นเปน็ คร้งั แรก และเขาเลา่
ละครเวที โดยใช้ผแู้ สดงเพียงคนเดียว คือ อัษฎาวธุ วา่ ในวยั เด็กแม่ของเขาอ่านหนังสอื เล่มน้ีให้ฟงั บ่อย
เหลืองสนุ ทร แสดงเป็นแมวนอ้ ยผู้โออ่ ่าและอวดดี คร้งั และครัง้ แรกๆ นนั้ เขารูส้ ึกกลวั การเกดิ และการ
แม้ว่าละครเร่อื งนไี้ ม่ได้เผยแพรม่ ากนกั หากแตท่ ำ�ให้ ตายทีม่ อี ยู่ในเรื่อง จนกระทัง่ ผ่านความกลัวเพราะ
เหน็ ว่า หนงั สอื ภาพสำ�หรบั เด็กบางเลม่ หากมองกนั เรียนรูค้ วามรักจากแมวนอ้ ย 100 หม่นื ชาต ิ
ใหล้ ึกซ้งึ แล้ว จะพบว่า ยังมแี งม่ มุ มากมายที่ซ่อนอยู่
เพียงแต่รอคนมาค้นหาเท่านน้ั

96

นักสืบคนเดียวที่รับหารือทางเชลยศักดิ์ กันเป็นศาล
ฎีกาในทางสืบสวน เมื่อเกรกสัน หรือเลสเตรด หรือ
อเทลนีย์ โจนส์ หมดท่า -- ซึ่งก็มกั จะเป็นธรรมดาของ
เขาเสียด้วย-- เขาก็เอาเรื่องมาวางแบใหก้ นั กนั ส�ำ รวจ
หลักฐานอย่างผู้เช่ียวชาญ แล้วก็แสดงความเห็นของ
เอตทัคคะออกไป กันไม่ได้อะไรดีด้วยเลยในคดีเช่นนี้
หนังสือพิมพ์จะประโคมชื่อของกันหรือก็เปล่า ตัวงาน
เองน่ันแหละ ความสนุกเพลิดเพลินจากการท่ีมีสนาม
ให้กันได้ใช้สติปัญญาที่จำ�เพาะของกันนั่นแหละ เป็น
รางวัลอนั สงู สุดของกนั

เชอร์ลอ็ ก โฮลม์ ส์

เร่ืองราวการสืบสวนของเชอร์ล็อก โฮล์มส์
(Sherlock Holmes) นกั สบื ชาวลอนดอนผปู้ ราดเปรอ่ื ง
ที่มีชื่อเสียงโด่งดังด้านทักษะการประมวลเหตุและผล
ทักษะด้านนิติวิทยาศาสตร ์ โดยอาศัยหลกั ฐานและการ
สังเกตอันคาดไมถ่ ึงเพอื่ คลคี่ ลายคดปี รศิ นาต่างๆ และ
คหู่ ูของเขา ดร. จอห์น เอช. วตั สัน หมอหนุม่ ผู้บงั เอญิ
มาเช่าห้องอย่รู ่วมกนั ณ ถนนเบเกอร์

97

เกรด็ ภาพจาก www.sshf.com
File:Sign-1890-lippincott.jpg
วันที่ 27 ธันวาคม ปี ค.ศ. 1998
เดก็ ชายหลุยส์ อายสุ บิ ขวบ เขียนจดหมายฉบับหนง่ึ Cover illustration of ‘Beeton’s Christmas Annual,’ magazine,
มใี จความว่า for 1887. 21 cm. Featuring Arthur Conan Doyle’s “A Study
“สวัสดีครับ ผมสงสัยว่าคุณจะช่วยผมสืบปัญหา in Scarlet.” General Collection, Beinecke Rare Book and
เลก็ ๆ เรอ่ื งหนงึ่ ไดไ้ หม ? คอื วา่ แมวของผมชอบหายไปตอน Manuscript Library, Yale University, New Haven, Connecticut.
กลางคนื แล้ววนั ต่อมา มันกก็ ลับมาเหมอื นวา่ ไมม่ อี ะไรเกิด
ูรป ้ัปครึ่ง ัตวของโฮ ์ลม ์ส ภายใน ิพ ิพธภัณฑ์ของ เชอ ์รล็อก โฮล์ม ์สขน้ึ แลว้ มันก็เอาแต่นอนทงั้ วนั เลยครบั ”
น่นั คือหน่ึงในจดหมายนับพนั ฉบับทีเ่ ขียนถึง
เชอรล์ อ็ ก โฮล์มส์ นกั สบื ชอื่ ดงั ระดบั โลก ซึ่งไมม่ ตี ัวตน โค ันน
อย่จู รงิ พวกเขาจา่ หนา้ ถึงเชอร์ล็อก โฮลม์ ส์ ส่งมนั ไปที่
บา้ นเลขที่ 221 B ถนนเบเกอร์ กรงุ ลอนดอน ทซ่ี ง่ึ เหตกุ ารณ์
ตา่ งๆ ในนวนยิ ายชดุ สืบสวนเกดิ ขน้ึ ท�ำ เอาไปรษณยี ต์ อ้ ง
รวบรวมจดหมายถึงบ้านเลขทส่ี มมตนิ ไี้ วจ้ ำ�นวนมากมาย
ตอ่ เนอ่ื งทุกปี จนกระทั่งบา้ นเลขท่ดี ังกลา่ วนี้กลายเปน็ ที่ตั้ง
ของพพิ ธิ ภัณฑ์เชอร์ลอ็ ก โฮลม์ ส์ในทสี่ ุด นบั เป็นพิพธิ ภณั ฑ์
แหง่ แรกท่ีสร้างขนึ้ สำ�หรับตวั ละครในนิยายเลยทเี ดยี ว !

นวนยิ ายชุดน้ี แตง่ โดย เซอรอ์ าเธอร์ โคนนั ดอยล์ ประกอบด้วยเรื่องยาว
4 เรื่อง และเรือ่ งสน้ั 56 เรอื่ ง เร่อื งแรกท่ีปรากฏโฉมคอื แรงพยาบาท (A Study in
Scarlet) ตีพมิ พใ์ น Beeton’s Christmas Annual ในปี ค.ศ. 1887 และตามมา
ด้วย เรอื่ ง จัตวาลักษณ์ (The Sign of Four) ตีพิมพ์ลงใน Lippincott’s Monthly
Magazine ในปี ค.ศ. 1890 แตห่ ลงั จากท่ีชดุ เรอ่ื งสนั้ ลงพมิ พ์เปน็ คอลัมนป์ ระจำ�
ในนติ ยสารสแตรนด์ เมื่อปี ค.ศ. 1891 นยิ ายเร่อื งน้ีกโ็ ด่งดังสดุ ขีด มีการน�ำ ไป
ดดั แปลงและแตง่ เพ่มิ เตมิ ขน้ึ ใหม่อีกโดยนักเขียนคนอนื่ ได้รับการดัดแปลงเปน็
ภาพยนตร์ ละครโทรทศั น ์ ละครวทิ ย ุ และสอ่ื อน่ื ๆ อกี มากมายนบั ไมถ่ ว้ น กระทั่ง
กนิ เนสบุ๊คสบ์ ันทกึ เป็นสถติ ิโลกไวว้ ่า “เชอร์ลอ็ ก โฮลม์ ส์ เป็นตวั ละครทีม่ ีผูแ้ สดงมาก
ทส่ี ดุ ” กลา่ วคอื มีนกั แสดงกว่า 75 คนทีร่ บั บทเปน็ โฮลม์ ส์นัน่ เอง โฮล์มส์ กลายเปน็
สัญลกั ษณ์ของนักสืบ และส่งอทิ ธพิ ลต่อวรรณกรรมและการแสดงในประเภทรหสั คดี
จำ�นวนมาก รวมไปถึงการสรา้ งการ์ตนู ญปี่ ุ่นแนวสบื สวนชดุ โคนนั แม้แต่มกี ารกอ่
ต้งั ชมรมและกลุ่มนักวชิ าการทศี่ กึ ษาคน้ ควา้ เรอื่ งของเขาอย่างจริงจัง ท่ีโดดเดน่ ที่สดุ
เหน็ จะเปน็ กลมุ่ ทใ่ี ชช้ ่อื ว่า กองหนุนสำ�นกั ถนนเบเกอร์ หรอื The Baker Street
Irregular (BSI) ซ่งึ ยงั คงมีการนัดพบกันเปน็ ประจ�ำ ทุกป ี

98

สำ�หรับทม่ี าของโฮล์มส์น้นั วา่ กันว่า หมอโจเซฟ เบล ซึ่งเปน็ อาจารยข์ อง
โคแนน ดอยล์ เมอ่ื ครง้ั เรียนอยูท่ ี่มหาวทิ ยาลยั เอดนิ บะระ คือบคุ คลตน้ แบบของ
เชอรล์ ็อก โฮลม์ ส์นนั่ เอง จากการสังเกตหมอเบลซึ่งสามารถล่วงรคู้ วามเปน็ มาของ
คนไข้ทมี่ ารกั ษาไดจ้ ากการมอง ดอยล์จงึ คิดฝันไปวา่ หากน�ำ คุณสมบัติของอาจารย์
หมอมาใชใ้ นการสบื คดีคงจะดีไมน่ ้อย นอกจากน้ี เขายังได้น�ำ แรงบันดาลใจส่วนหนง่ึ
มาจากนักเขยี นแนวรหสั คดีที่เขาชน่ื ชอบ เอด็ การ์ อลั ลนั โป ผู้ให้กำ�เนดิ ออกุสต์
ดูแปง นกั สืบคนดงั และในชว่ งสำ�คญั ของชีวติ เม่อื ปี ค.ศ. 1902 ดอยลไ์ ดร้ ับ พิพธิ ภัณฑข์ อง เชอรล์ ็อก โฮลม์ ส์

พระราชทานฐานันดรศักดเิ์ ปน็ เซอร์อารเ์ ทอร์ เนอ่ื งจากผลงานแต่งหนังสือ
ประวัตศิ าสตร์สำ�คญั สองเรอื่ ง แตน่ ักอา่ นที่คล่ังเชอรล์ ็อก โฮลม์ ส์ ตา่ งลือกันไปวา่
เป็นเพราะเขาเขยี นภาคต่อใหโ้ ฮล์มสก์ ลบั มามีชวี ิตอีกครั้ง หลงั จากจบชวี ติ ลงพรอ้ ม
ศาสตราจารยม์ อรอิ ารต์ ีทน่ี �้ำ ตกไรเชนบคั ในเร่ืองสั้นชุด จดหมายเหตุ จนกลายเป็น
เร่ืองทดี่ ที ีส่ ุด คอื หมาผลาญตระกลู และเรือ่ งส้นั ชุดคืนชพี นนั่ เอง

ภายในพพิ ิธภณั ฑ์ของ เชอร์ลอ็ ก โฮลม์ ส์

จอหน์ แรดฟอร์ด (1999)
คาดเดาระดบั ความฉลาดของโฮล์มส์
โดยอาศยั นิยายของ โคนนั ดอยล์
เปน็ ขอ้ มูล แรดฟอรด์ ใชก้ ระบวนวิธี
ทแี่ ตกต่างกัน 3 แบบเพือ่ ประเมนิ
ระดบั ไอควิ ของ เชอรล์ อ็ ก โฮล์มส์
และสรปุ ว่าระดบั ไอคิวของเขาสงู มาก
ประมาณ 190

ภาพจาก commons.wikimedia.org อารเ์ ธอร์ อกิ เนเชียส โคนัน สม�่ำ เสมอ เรอ่ื งสนั้ เรอื่ งแรกของเขาไดร้ บั
This work is in the public domain in the United States ดอยล ์ (Arthur Ignatius Conan Doyle) ตพี มิ พใ์ นวารสารแชมเบอร์ (Chambers)
because it was published (or registered with เกิดเม่ือวันที่  22 พฤษภาคม  ค.ศ. เมอื่ ปี ค.ศ. 1879 เขาเป็นนกั เขยี นเรอื่ ง
the U.S. Copyright Office) before January 1, 1923. 1859  ท่ีเมืองเอดินบะระ  แคว้น ส้ัน นวนิยาย ประวัตศิ าสตร์ และแพทย์
สกอตแลนด ์ สหราชอาณาจักร จบการ คนส�ำ คญั ของสกอตแลนด์ แตผ่ ลงานท่ี
แพทยจ์ ากมหาวทิ ยาลยั เอดนิ บะระ เมอ่ื สร้างช่ือเสียงมากที่สุด คือ “เชอร์ล็อก
ปี ค.ศ. 1881 แลว้ ประกอบอาชพี แพทย์ โฮลม์ ส”์ ดอยลเ์ สยี ชวี ติ เมอื่ ปี ค.ศ. 1930
ตามที่ได้รำ่�เรียนมา ขณะเดียวกันก็ได้ ขณะอายุได้ 71 ปี
เริ่มงานเขียนเล็กๆ น้อยๆ อย่าง

99

ประชาธิปไตยบนเส้นขนาน

เราท้งั สองก�ำ ลงั ยนื อยู่คนละฝ่าย
คนละอดุ มการณ์ ยืนอยบู่ นเส้นขนาน
ไมม่ อี ะไรผดิ ไม่มอี ะไรถกู ไม่มีสขี าว
ไม่มสี ีดำ� ถา้ คุณคิดจะดวลปนื กบั ผม
เพอื่ ปกป้องผลประโยชน์ทพ่ี วกคุณ
เรยี กว่าอุดมการณ์ กย็ ิงผมไดเ้ ลย

โดยไมต่ อ้ งดวลปนื กนั
อย่างลกู ผู้ชาย...

ประเทศไทยเปลยี่ นระบอบการปกครอง หนงั สือเลม่ น้ชี ่วยเปดิ มุมมองให้เข้าใจ
เปน็ “ประชาธิปไตย” มาตัง้ แต่ปี พ.ศ. 2475 ว่า การปกครองหรือขอ้ กฎหมายเป็นเพียงกรอบ
หนงั สือเล่มน้ไี ด้จำ�ลองเหตกุ ารณท์ างการเมอื ง สมมุติ ความ “ถกู ” “ผิด” “จรงิ ” “ไม่จรงิ ”
ท่เี ดน่ ๆ นับตงั้ แตป่ ี พ.ศ. 2476 - พ.ศ. 2535 นนั้ ดเู หมอื นจะไม่สำ�คัญเทา่ พลังของ “มโนธรรม”
ภายในจิตใจของเราทุกคนทจ่ี ะสำ�แดงความ
ท่ีสะท้อนให้เห็นการล้มลุกคลุกคลานของสงั คม “กล้าหาญ” หรอื “เห็นแกต่ ัว” ออกมา ทกุ คร้ัง
ไทย ในการประคับประคองระบอบประชาธปิ ไตย ท่มี กี ารตดั สินใจสำ�คญั ๆ หนังสือเลม่ นเ้ี ช่ือมโยง
ให้เหน็ ว่าความคิด การกระทำ�ของคนตวั เลก็ ๆ
ไม่ใหต้ กเป็นเครอื่ งมือของข้ัวอำ�นาจต่างๆ ที่ ทุกคน ส่งผลตอ่ การเมอื ง และการเมอื งกส็ ง่
แกง่ แย่งชิงดีกนั และมงุ่ แสวงหาผลประโยชน์สว่ น ผลถงึ เรา หรือจะวา่ การเมอื งก็คอื เรา เราก็คอื
การเมอื ง กค็ งไม่ผิด
ตน หนังสอื เลา่ เร่อื งผา่ นตวั ละครหลัก 2 คน
ที่ถึงแม้วา่ จะมาจากสองฝ่ังอุดมการณ์ แต่ทั้งคู่

กเ็ ป็นวรี ชนทก่ี ลา้ หาญและหวงั ดีตอ่ ประเทศ
ส่วนตวั ละครอ่ืนๆ ทีห่ ลากหลายสะท้อนใหเ้ หน็

พฤตกิ รรมของมนุษย์ภายใตส้ ถานการณ์
การเปลยี่ นแปลงของการเมือง

100