Best Practice การถอดบทเรียนการดำเนินการจัดการเรียนรู้ หลักสูตรการเลี้ยงปลาและการปลูกผักสวนครัว

1

ผลงานการปฏิบตั ิงานที่เป็นเลิศ ประจาปี งบประมาณ2564 ( ต้งั แต่ 1 เมษายน 2564 ถึง 30 กนั ยายน 2564 )

2

ผลงานการปฏิบัตงิ านทีเ่ ปน็ เลศิ Best Practice

การถอดบทเรยี นการดำเนินการจัดการเรยี นรู้
หลักสตู รการเล้ียงปลาและการปลูกผกั สวนครัว

ชอื่ ผลงาน : การถอดบทเรียนการดำเนินการจัดการเรียนรู้ หลักสตู รการเลย้ี งปลาและการปลูกผักสวนครัว

เจ้าของผลงาน : นางธิดารัตน์ ปานทิม ครู กศน.ตำบลเมอื งเกา่

ความสอดคล้อง
ยุทธศาตร์ท่ี 4 เพื่อสนบั สนุนดา้ นการพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์
ขอ้ . 4.5 จดั การศึกษาเพื่อพฒั นาคณุ ภาพชีวติ ประชาชนทุกชว่ งวัย “ กศน.เพอ่ื ประชาชน “ เช่น

จดัการเรยี นวิชาชีพระยะสั้น (โครงการศูนย์ฝึ กอาชีพชมุ ชน) ใหก้ ับประชาชนท่ีสอดคล้องกับความต้องการ
ของตลาดแรงงาน บริบทของพ้ืนทีจ่ ัดการศกึ ษาเพอื่ เสรมิ สร้างคุณภาพชวี ิตให้กบั ประชาชนละการ
พัฒนาทักษะชวี ิตในการเตรียมความพร้อมรบั มือกับการเปลย่ี นแปลงทางเศรษฐกิจสังคมธรรมชาตแิ ละ
ส่ิงแวดลอม้ และการเข้าสู่สังคมเศรษฐกจิ ทีข่ บั เคล่ือนด้วยนวตักรรม (Thailand 4.0 )

ความสำคญั และความเปน็ มา
ปัจจุบันสภาวะเศรษฐกิจโดยทั่วไป กำลังประสบปัญหาขาดสภาพคล่อง ความเป็นอยู่ปากท้องของ

ประชาชนเป็นเร่ืองสำคัญ รายได้มีผลต่อความเป็นอยู่ของประชาชน หากมีรายได้ไม่เพียงพอต่อรายจ่ายก็จะประสบ
ปัญหาต่าง ๆตามมาอีกมากมาย การส่งเสริมให้ประชาชนมีอาชีพมีรายได้เพ่ิมขึ้นจึงจำเป็นต่อสภาวะเศรษฐกิจยุค
ปัจจุบันอย่างมาก กศน.ตำบลเมืองเก่าจึงเห็นความสำคัญของเรื่องน้ี จึงจัดการศึกษาเพื่อพัฒนาอาชีพให้กับ
ประชาชนท่ีมีความต้องการด้านอาชีพและสนใจเรียนรู้การส่งเสริมอาชีพให้มีรายได้เพิ่ม โดยจากการสำรวจความ
ต้องการด้านอาชีพได้ประชาชนท่ีมีความสนใจเรียนรู้อาชีพการแปรรูปอาหารประเภทหมูฝอยหมูกระเทียม จึงเกิด
การรวมกลุ่มกันเพื่อเรียนรู้ร่วมกันผ่านกระบวนการเรียนในรูปแบบกลุ่มสนใจโดยมีกศน.ตำบลเมืองเก่าเป็น
ผู้ดำเนินการจัดการเรียนรู้ให้โดยคำนึงถึงความต้องการและศักยภาพของผู้เรียน และเน้นผู้ท่ีมีความสนใจจริง
เพือ่ ให้กล่มุ เป้าหมายมคี วามร้แู ละสามารถนำความร้ไู ปประกอบอาชพี สรา้ งรายได้

ตำบลเมืองเก่าเป็นพื้นที่ชุมชนใกล้เมืองมีตลาดนัดชุมชน จึงมองว่าหากนำผลผลิตที่ได้จากการเรียนรู้การ
การปลูกผักและเลี้ยงปลาไปจำหน่ายจะสามารถสร้างรายได้เสริมให้กับประชาชนอย่าแน่นอน และจากการสำรวจ
ตลาดแล้วน้ันปัจจุบันผู้บริโภคส่วนใหญ่ต้องการบริโภคผักปลอดสารพิษ การทำการเกษตรแบบเน้นธรรมชาติเน้น
อินทรีย์ไม่ใช้สารเคมี ทำให้ผู้บริโภครู้สึกปลอดภัย และหากส่งเสริมการขายให้หลากหลายช่องทางเช่น ในรูปแบบ
ออนไลน์ จะช่วยเพม่ิ ยอดขายไดอ้ กี ทางหนึง่ ทั้งนท้ี างกศน.ตำบลเมืองเกา่ ยงั ไดแ้ นะนำให้กลมุ่ เป้าหมายไดเ้ รยี นร้เู รือ่ ง
การค้าออนไลน์และแนะนำเทคนิคนำเสนอสินคา้ การถ่ายภาพการจัดวางเพื่อนำเสนอสินค้าในรูปแบบออนไลน์ เช่น

ผลงานการปฏิบตั ิงานที่เป็นเลิศ ประจาปี งบประมาณ2564 ( ต้งั แต่ 1 เมษายน 2564 ถึง 30 กนั ยายน 2564 )

3

การโพสต์สินค้าผ่านเฟสบุ้ค การเข้าร่วมกลุ่มการขายของออนไลน์ โดยแนะนำให้เข้าร่วมที่ทาง กศน.สร้างข้ึน คือ
OOCC ตำบลเมืองเก่า เป็นต้น โดยเน้นให้ประชาชนเรียนแล้วสามารถพัฒนาต่อยอดจนเกิดเป็นอาชีพสร้างรายได้
เสรมิ ใหก้ ับครัวเรอื นของตนเอง

วัตถุประสงค์
1. เพอ่ื ลดรายจ่ายในครวั เรือนดว้ ยการนำผลผลิตที่ไดจ้ ากการเรยี นรู้เรื่องการเลยี้ งปลาและการปลูกผักสวนครวั

มาใชป้ ระกอบเปน็ อาหารไว้รบั ประทานโดยไมต่ ้องซ้ือ
2. เพ่อื ใหก้ ลุ่มเปา้ หมายมีความรแู้ ละสามารถนำความร้ไู ปประกอบอาชีพสรา้ งรายได้บนพื้นฐานเศรษฐกิจ

พอเพยี ง

วิธีการดำเนนิ การ

1. วางแผน (Plan : P)
กศน.ตำบลเมืองเก่า ได้ศึกษาบรบิ ทและสำรวจความต้องการด้านอาชพี พบวา่ ประชาชนตำบลเมืองเก่ามี

ความต้องการเรยี นรู้ หลกั สูตรการเลยี้ งปลาและการปลูกผักสวนครวั จงึ ไดจ้ ดั ทำโครงการศนู ยฝ์ กึ อาชีพ( 31 ชวั่ โมง
ขึน้ ไป) หลักสูตรการเล้ยี งปลาและการปลูกผักสวนครวั ข้ึน จำนวน 1 กลมุ่ กศน.ตำบลเมอื งเก่าร่วมกับผู้นำชุมชน
วางแผนและศึกษาขอ้ มูลและหาวทิ ยากรในพื้นที่ท่ีมีความรเู้ รือ่ งการปลูกผกั และเล้ียงปลามาร่วมจัดจดั กิจกรรม โดย
ไดร้ ับการสนบั สนุน หลกั สูตรและวัสดฝุ ึกจาก กศน.ตำบลเมอื งเก่า โดยครู กศน.ตำบลเปน็ ผ้ดู ำเนินการจัดการเรยี นรู้
ให้ และมีวทิ ยากรถ่ายทอดองค์ความรแู้ ละยงั ได้รบั ความอนเุ คราะห์สถานท่ีจดั กจิ กรรมจากผู้นำชุมชนเป็นอย่างดี
และได้ดำเนินการตามแผนการจดั การเรียนรู้ที่วางไว้

2. การปฏิบัติ (Do : D)
กศน.ตำบลเมืองเก่า ได้จัดกิจกรรมหลักสตู รการเล้ยี งปลาและการปลูกผักสวนครัว โครงการศนู ย์ฝึกอาชพี (

31 ชั่วโมงข้ึนไป) ตามหลักสตู รและแผนทวี่ างไว้ โดยไดร้ ับความรว่ มมือจากผ้นู ำชุมชนให้จดั กจิ กรรม ณ หมู่ท่ี 7
และหมทู่ ี่ 9 ตำบลเมอื งเก่า โดยการรวมกลมุ่ จากผทู้ สี่ นใจ เข้ารว่ มเรียนรู้โครงการศูนยฝ์ กึ อาชีพ( 31 ช่ัวโมงขนึ้ ไป)
หลกั สูตรการเลี้ยงปลาและการปลูกผักสวนครวั โดยมีวิทยากรจาก กศน.ซ่งึ เปน็ วทิ ยากรในพืน้ ที่ตำบลเมืองเก่า มา
ถ่ายทอดความรู้ มีข้ันตอนการจัดกิจกรรมดังน้ี

1. การบรรยายใหค้ วามรู้
- ครู กศน.ตำบลแจง้ วัตถปุ ระสงค์ และแนะนำวทิ ยากร
- วทิ ยากรอธิบายความเป็นมาของหลักสตู รการเล้ียงปลาและการปลูกผักสวนครวั
- วทิ ยากรแนะนำวสั ดอุ ุปกรณ์ วตั ถดุ ิบ ที่ใช้
- วิทยากรบอกวิธีทำพรอ้ มลงมือปฏบิ ตั ิร่วมกัน
2. สาธติ ฝึกปฏบิ ตั ิ

ผลงานการปฏบิ ตั ิงานท่ีเป็นเลศิ ประจาปี งบประมาณ2564 ( ต้งั แต่ 1 เมษายน 2564 ถึง 30 กนั ยายน 2564 )

4

- วทิ ยากรบอกอัตราส่วนของวัตถดุ ิบทีใ่ ช้
- วทิ ยากรอธบิ ายวิธีทำอยา่ งละเอยี ดพร้อมลงมือปฏิบตั ิควบคู่ไปดว้ ย
- วิทยากรและผ้เู รียนรว่ มลงมือปฏิบตั ิ
- วิทยากรแนะนำถึงช่องทางการตลาดและการกำหนดราคาสินค้าการคิดกำไรต้นทนุ
- ครกู ศน.ตำบลแนะนำชอ่ งทางการขายแบบออนไลน์ เชน่ การเข้ากลมุ่ OOCC กศน.ตำบลเมอื งเกา่ และ
กลมุ่ จำหน่ายสินค้าทหี่ ลากหลายในอำเภอเมืองพจิ ิตร
- มีการถอดบทเรยี นร่วมกันโดยเชื่อโยงกับหลกั ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง

3. การตรวจสอบและประเมินผล (Check : C)
จากการตรวจสอบและประเมินผล พบว่า

1. รอ้ ยละ 100.00 ของประชาชนท่เี ขา้ รับการอบรมมคี วามพงึ พอใจในระดบั ดขี ้ึนไป
2. ประชาชนท่เี ขา้ ร่วมโครงการได้นำความรู้และทักษะไปใช้ในการประกอบอาชีพสร้างรายได้ให้
ครวั เรือนได้ และทำแบบทดสอบความรู้ได้
4. การพัฒนาปรบั ปรุง (Action : A)
กศน.ตำบลเมืองเก่า ได้ดำเนินการจัดกิจกรรมไปแลว้ นั้น ได้นำปญั หามาวเิ คราะหแ์ ละเปน็ ขอ้ เสนอแนะ เพ่ือ
พัฒนาปรบั ปรงุ ในครัง้ ต่อไป ตามหวั ข้อดงั ต่อไปนี้
- ข้อมลู เพ่ิมเตมิ การเล้ียงปลาในบ่อธรรมชาตจิ ะต้องมกี ระชงั ลงไปในบ่อด้วยเพ่ือป้องกนั ปลาหลดุ ออกนอก
บอ่ ได้
- ผกั บางชนิดต้องเพาะก่อนลงแปลงผกั และบางชนดิ กส็ ามารถโรยเมล็ดลงแปลงที่เตรยี มไว้ไดเ้ ลย
- ขอ้ เสนอแนะ การปล่อยปลาท่ีขนาดตวั เลก็ มากลงบ่อก่อนปลอ่ ยควรอนุบาลก่อนใหป้ ลาชนิ กับน้ำและให้
ปลาตัวโตแข็งแรงก่อนปล่อยลงบ่อ

จุดเด่น / เหตุผล / ความสำเร็จ / ผลท่ีปรากฏ
จุดเดน่
เป็นโครงการท่ีส่งเสริมให้กลุ่มประชาชนได้ฝกึ อาชีพเพ่ือลดรายจา่ ยเพมิ่ รายไดใ้ ห้กับครวั เรือนดว้ ยการนำ

หลกั ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง มาใชจ้ รงิ โดยมหี ลกั การคือ
ความพอประมาณ : มีความพอประมาณกับความสามารถ พอประมาณกบั สถานที่และอุปกรณ์ท่ีมี
พอประมาณกับงบประมาณ
ความมเี หตุมีผล : มที ักษะในการปฏบิ ตั จิ ริง แกป้ ัญหาจริง เช่นการแกป้ ญั หา เรื่องศัตรพู ืชที่มา
รบกวนแปลงผกั ดว้ ยการนำความรู้จากการเรยี นรู้การทำสารไลแ่ มลงจาก กศน.
ตำบลเมอื งเกา่ มาใช้จรงิ

ผลงานการปฏบิ ตั ิงานท่ีเป็นเลศิ ประจาปี งบประมาณ2564 ( ต้งั แต่ 1 เมษายน 2564 ถึง 30 กนั ยายน 2564 )

5

ภูมคิ ุม้ กนั ในตัวทีด่ ี : มกี ารวางแผนอยา่ งเปน็ ระบบและศึกษาหาความรู้วิธกี ารขัน้ ตอนอย่างชดั เจน
กอ่ นลงมอื ปฏิบตั ิ

การเช่อื มนำไปสู่ 4 มติ ิ
- สังคม : ประชาชนนำความร้ไู ปใช้จริงเชน่ การแบง่ ปนั ผลผลิตให้กับเพ่ือนบา้ น และแนะนำ
ความรทู้ ่ีใหก้ ับผู้สนใจ และดำเนนิ ชีวิตอย่ใู นสงั คมอยา่ งมีความสขุ
- เศรษฐกิจ : ใช้วัสดุอุปกรณ์อย่างประหยดั เหน็ คุณคา่ ไม่ฟุ่มเฟอื ย
- วฒั นธรรม : มคี ุณธรรมตอ่ ผู้บริโภคไม่ใช้สารเคมี รจู้ ักแบ่งปัน เกดิ วัฒนธรรมการอยู่รว่ มกันที่ดี
- ส่ิงแวดลอ้ ม : ใช้ทรัพยากรอย่าคุ้มค่า ไมท่ ำลายสงิ่ แวดล้อมไมใ่ ช้สารเคมี

นอกจากน้ีเมื่อเรียนรูแ้ ลว้ สามารถนำผลผลิตมาเป็นอาหารในครวั เรอื นลดภาระคา่ ใชจ้ ่ายได้ อีกทั้งยงั
สามารถนำไปจำหนา่ ยในชมุ ชน ทำให้มีรายได้อกี ทางหนึ่ง ซึ่งยุคปจั จุบันท่ีเรยี กกันวา่ ยคุ โควิด เน้นการไม่ออกจาก
บา้ น การปลูกผกั เลีย้ งปลาไว้ประกอบอาหารไวร้ ับประทานกล็ ดการเดินทางไปจับจ่ายท่ีตลาดลดความเส่ียงการติด
เชื้อโควดิ 19 ได้

เหตุผล
สถานการณ์ปจั จุบนั เศรษฐกจิ ปัจจบุ ันทไี่ มส่ ู้ดี ทำให้ประชาชนต้องหารายได้ให้กบั ครอบครวั มากขึ้น จงึ มอง
วา่ หากนำผลผลติ ท่ีไดจ้ ากการเรยี นรู้การการปลกู ผักและเล้ียงปลาไปจำหน่ายจะสามารถสร้างรายไดเ้ สรมิ ให้กบั
ประชาชนอยา่ แน่นอน และจากการสำรวจตลาดแล้วน้ันปจั จุบันผ้บู ริโภคส่วนใหญต่ ้องการบริโภคผักปลอดสารพิษ
การทำการเกษตรแบบเนน้ ธรรมชาติเนน้ อนิ ทรีย์ไม่ใชส้ ารเคมี ทำใหผ้ ู้บริโภครสู้ กึ ปลอดภยั และหากส่งเสริมการขาย
ให้หลากหลายช่องทางเช่น ในรปู แบบออนไลน์ จะช่วยเพิ่มยอดขายได้อกี ทางหน่ึง
ความสำเร็จ
ประชาชนทีเ่ ข้ารบั การฝึกอาชีพกบั เราสามารถลดรายจ่ายเพ่ิมรายได้ให้กบั ครัวเรือน สามารถนำผลผลิตมา
เป็นอาหารในครัวเรอื นลดภาระค่าใชจ้ า่ ยได้และนำไปเป็นอาชีพทำจำหนา่ ยต่อยอดดว้ ยการนำเงินท่จี ำหนา่ ยผกั
ได้มาเป็นทุนซอ้ื เมลด็ พนั ธผ์ ักและพนั ธป์ุ ลาเพม่ิ อีกท้ังยังนำหลักปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี งมาใช้จนทำให้การดำเนิน
ชวี ิตอย่างมคี วามสุข และทำกนั อยา่ งต่อเน่ืองและบางคนเรยี นแลว้ นำไปประกอบเปน็ อาชีพเสริมเพ่ิมรายได้ และ
เรียนรเู้ ร่ืองโพสต์ขาย ออนไลน์ไปขายทางเฟสบุ้คและกลุ่ม OOCC ตำบลเมืองเก่า
ผลท่ีปรากฏ
จากการสงั เกตในการรว่ มกิจกรรมและการตอบแบบประเมินความพึงพอใจแบบตดิ ตามผู้เรียน พบวา่
ประชาชนมีความพงึ พอใจต่อโครงการและนำผลผลติ มาเป็นอาหารและสามารถต่อยอดด้วยการนำเงนิ ทจ่ี ำหน่ายผัก
ไดม้ าเปน็ ทนุ ซอ้ื เมล็ดพนั ธ์ผักและพนั ธ์ุปลาเพ่ิมและทำให้การดำเนินชีวติ อยา่ งมีความสุข อกี ท้งั ยงั เป็นอาชพี เสริมเพ่มิ
รายไดจ้ ากการขายในพ้นื ทตี่ ำบลเมืองเกา่ และสามารถถา่ ยทอดความรไู้ ด้ ร้จู ักช่องทางการขายออนไลน์มากขนึ้ และ
ทงั้ น้ีประชาชนได้นำลักปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียงมาใช้ในการประกอบอาชีพ

ผลงานการปฏบิ ตั ิงานที่เป็นเลศิ ประจาปี งบประมาณ2564 ( ต้งั แต่ 1 เมษายน 2564 ถึง 30 กนั ยายน 2564 )

6

ภาพประกอบ Best Practice

โครงการศนู ยฝ์ ึกอาชีพ( 31 ชั่วโมงขึ้นไป) หลักสูตรการเลีย้ งปลาและการปลกู ผักสวนครัว

.

ผลงานการปฏิบตั ิงานท่ีเป็นเลิศ ประจาปี งบประมาณ2564 ( ต้งั แต่ 1 เมษายน 2564 ถึง 30 กนั ยายน 2564 )

7

ภาพประกอบ Best Practice
โครงการศูนย์ฝึ กอาชีพ( 31 ช่ัวโมงขนึ้ ไป) หลกั สูตรการเลยี้ งปลาและการปลกู ผักสวนครัว

ผลงานการปฏบิ ตั ิงานท่ีเป็นเลศิ ประจาปี งบประมาณ2564 ( ต้งั แต่ 1 เมษายน 2564 ถึง 30 กนั ยายน 2564 )

8
ภาพประกอบ Best Practice
โครงการศูนย์ฝึ กอาชีพ( 31 ช่ัวโมงขนึ้ ไป) หลกั สูตรการเลีย้ งปลาและการปลูกผักสวนครัว

ผลงานการปฏิบตั ิงานที่เป็นเลศิ ประจาปี งบประมาณ2564 ( ต้งั แต่ 1 เมษายน 2564 ถึง 30 กนั ยายน 2564 )

9
ภาพประกอบ Best Practice
โครงการศูนย์ฝึ กอาชีพ( 31 ช่ัวโมงขนึ้ ไป) หลกั สูตรการเลีย้ งปลาและการปลูกผักสวนครัว

ผลงานการปฏิบตั ิงานที่เป็นเลศิ ประจาปี งบประมาณ2564 ( ต้งั แต่ 1 เมษายน 2564 ถึง 30 กนั ยายน 2564 )

10
ภาพประกอบ Best Practice
โครงการศูนย์ฝึ กอาชีพ( 31 ช่ัวโมงขนึ้ ไป) หลกั สูตรการเลีย้ งปลาและการปลูกผักสวนครัว
ให้ผเู้ รียนเข้ากล่มุ
ขายของออนไลน์
และฝึกโพสต์

ผลงานการปฏบิ ตั ิงานที่เป็นเลิศ ประจาปี งบประมาณ2564 ( ต้งั แต่ 1 เมษายน 2564 ถึง 30 กนั ยายน 2564 )

11

ผลงานการปฏิบตั ิงานท่ีเป็นเลิศ ประจาปี งบประมาณ2564 ( ต้งั แต่ 1 เมษายน 2564 ถึง 30 กนั ยายน 2564 )