Muaji i letersise

Shyqyri Peza
Tetori muaji i letërsisë

“Libri ndryshon mendjen dhe mendja
ndryshon botën…”

Thënie

Libri një dritare ehapur

Rruga e dijes është e gjatë dhe e
vështirë , por ajo bëhet e bukur
kur ke bashkëudhëtar një mik të
mirë e besnik…“Librin”

- Librat janë kaqtë dobishme për
një budalla, aq sanjë pasqyrëpër
një njeri të verbër.

- Eekzistojnë krime më keq se sa të
djegësh libra. Një nga këto është
të mos ilexosh.

Ismail Kadare

Ismail Kadare (lindur në Gjirokastër, më
1936) është një ndër shkrimtarët më të
mëdhenj bashkëkohorë Si shkrimtar
shquhet kryesisht për prozë, por ka
botuar edhe vëllime me poezi dhe ese.

Jeta dhe veprat e tij:

Gjenerali i ushtrisë së vdekur, Kështjella,
Kronikë në gur, Ura me tri harqe, Kush e
solli Doruntinën, Prilli i thyer, Dosja H,
Pallati i ëndrrave, Piramida, Pasardhësi.

O nene o bir

Në mbrëmje u kthye ai në shtëpi

i lodhur, i ngrysur, me traktet në gji.

Mesnatës së shurdhër, së errët, së shkret’
do ngjisë ai traktet kudo në qytet. Akoma akrepi

s’ka shkuar në një,
ndaj nëna s’e zgjon, ndaj akoma po fle.
Por befas në fushë u dëgjua që larg

një krismë përreth: trak a trak, trak a trak!

Dhe nëna u zhduk si ne mjegull atje,

sahati i thyer seç ra përmbi dhe.

I mbytur në djersë u zgjua ai

“O nënë”, dhe dorën e vuri në gji.
Atje trakte s’ka. “O nënë ku je?”
Pas perdesh, pas xhamash po gdhin ditë e re.

“O nënë!”, por nëna nuk është më përqark
diku mitralozi troket: trak a trak!

Diçka nëpër mendtë atij shpejt i erdh’
u hodh drejt nga porta: kuptoi e u zverdh.

Naim Frashëri

Naim bej Frashëri i njohur më
së shumti si Naim
Frashëri (Frashër, 25
maj 1846 - Stamboll, 20
tetor 1900) ka
qenë poet dhe shkrimtar shqipta
r, një nga përfaqësuesit më të
shquar të Rilindjes
Kombëtare dhe figura qendrore
e letërsisë së Rilindjes. Për së
gjalli u pagëzua "apostull i
shqiptarizmës" dhe "bilbil i
gjuhës shqipe".

Bashkimi i Shqiperise
Shqiptari trim me flete
Ka rrojtur ne kete jete.
Aleksandri qe shqipetar
Q’u tha i math e
kordhetar
Pirrua ish nga Shqiperia
Trim qe levdon historia
Skander Begu Kastrioti
Q’u rrefye aq i zoti
Ishte burr i Shqiperise.

Mrizi i Zanavet Prej Tivarit m’ Monastir;
Edhe Flamuri i Shqypnis,
Jo, po: a s’ desht djalli Shqypni?
Jo, po: a s’ desht hasmi Shqyptarë? Si flakë mnijet t’ Perendis,
Qé, pra, sod po ka Shqypni; Do t’ valvitet m’ Kaçanik
Qé, pra sod po ka Shqyptarë.
Jo, po: ka Shqypni, per Zotin! M’ Kaçanik, po, do t’ valvitet
Ka Shqyptarë, qi n’ qark agzotin Kuq e zi Flamri i Shqyptarvet,
Ata e bajn p’r ‘i kurrgjasend.
Perse toka, shqyp ku flitet,
Ç’merr prej kreshtet s’ Veleçikut
E der poshtë në Kep të Shtiellit, Ajo vetë asht, qi prej t’ Parvet
P’r inad t’ djallit e t’ anmikut, Trashigim na e kemi pasë:
Sot, si shkrue kjé m’ liber t’ qiellit, Mbrendë i huej, jo, ma s’ do t’
– Shkrue me gisht t’ nji Perendije – shklasë,
Flamri kuq e zi lshon hije:
Anë e kand Shqypni a’ ky vend. Posë atëherë, kur vjen per mik.

Po, por neser, me ndihmë t’ Zotit,
Do t’ a bajm prap Shqypni t’ lir
er mik.

Gjergj Fishta

Gjergj Fishta (Fishtë, 23 tetor 1871 -
Shkodër, 30 dhjetor 1940) ka qenë frat
françeskan, arsimtar, shkrimtar,
përkthyes dhe po ashtu kryetar i
komisionit për hartimin e alfabetit
në Kongresin e Manastirit, anëtar i
delegacionit të
qeverisë Përmeti në Konferencën e
Versajës dhe zëvendëskryetar i
legjislativit shqiptar më 1921.

Tituj të veprave

1*Lahuta e Malcíse - poemë (Zarë, 1925
2*Anzat e Parnasit - satirë (Sarajevë, 1907)
3*Pika voese, më vonë ribotuar si Vallja e
Parrizit (Zarë, 1909)
4*Shqyptari i gjytetnuem - melodramë (1911)

Ndre Mjeda

Ndre Mjeda ose Mjedja
(Shkodër, 20 nëntor 1866 - 1
gusht 1937) ka qenë prift,
gjuhëtar, poet lirik dhe deputet
shqiptar. Është cilësuar nga
Jakov Milaj "nji ndër letrarët
ma të mëdhaj qi ka qitun
Shqipnija.
Jeta dhe veprat e tij:
Vaji i Bylbylit"
· "Juvenilja" - përmbledhje
· "Liria" - poemë
· "Lissus" - poemë
· "Scodra" – poemë

Dimri

Nëpër fusha e nëpër male
Fryn murlani me stuhiO murlan,
njat frymën ndale
Ndal ti, o akull, mos më ngri.
Mos ma ngrini këtë pikë gjak!
Struku, struku, i shkreti plak.
Po del dimni me kosë në dorë,
Gjeth e bar i ka kositë;
Qet ballkoni pjalm e borë,
E pla-shkreta, tue mërdhitë,
I thotë veit me za pak:
Struku, struku, i shkreti plak.

Fan Noli

Fan Noli është shkrimtar shumë i njohur. Lindi në Ibrik-
Tepe te Adrianopojes,ne nje koloni shqiptare neTurqi. Si
disa fshatra të tjera të asaj krahine të banuar me shqiptarë,
Qyteza kishte ruajtur me kohë gjuhën, doket dhe kostumet
e të parëve. Noli e mbante fisin e vet me prejardhje nga
Qyteza e Kolonjës. I ati, Stiliani, ndonëse trashëgoi një
pronë tokë, nuk u mor me bujqësi, po shërbeu si psalt në
kishën e fshatit. E ëma, Maria, ishte shtëpiake. Familja u
shtua shumë dhe erdhi një kohë që jetesa u bë e vështirë për
të. Sa qe i mitur Noli hoqi sëmundje të rënda, prandaj
shkollën e nisi me vonesë. Filloren dhe të mesmen i bëri
greqisht. Por me shumë ndikoi tek ai krenaria e fshatit
shqiptar për të kaluarën historike dhe dashuria për shkrimin
shqip.Libri i pare qe ka lexuar ne shqip ka qen Dhjata e Re
me perkthim te Kristoforidhit. Që në bankat e shkollës iu
shfaqën karakteri i pavarur dhe fryma e revoltës. Për këtë
shkak nuk iu dha diploma në kohën e duhur, gjë që e
pengoi të emërohej mësues atë vit shkollor.

Anes lumenjve Se ce prene ,se ce vrane
Ce shkretuan ane e mbane
ku e lam e ku na mbeti Nene thundren e perdhunes
Vaj-vatan e mjer mileti Anes vjoses anes bunes
Anes detit I pa lare
Anes drites I papare Dhe nje ze vegon nga lumi
Prane sofres I pangrene Me bucet me zgjon nga gjumi
Prane dijes I pa nxene Se mileti po gatitet
Lakuiric dhe I dregosur Se tirani lebetitet
trup eshpirt I sakatosur Se kercet,pellcet furtuna
Fryhet vjosa derdhet buna
Skuqet semani dhe drini
Dridhet beu dhe zengjini
Se pas vdekjes ndriti jeta dhe
kudo gjumon trumpeta
Ndaj ngrehuni dhe bjeruni
Korrini dhe shtypini
Katundare e puntore
Qe nga shkodra gjer ne vlore

Odhise Grillo

Odhise Grillo (Vuno, 21 mars 1932 - Tiranë,
24 shtator 2003) ishte një shkrimtar i njohur
shqiptar, duke lëvruar më së shumti letërsinë
për fëmijë.
Jeta dhe veprat e tij:
* "Shtatë ngjyrat", vjersha, 1954
* "Pushkë në bregdet", novelë, 1967
* "Njeriu i natës", novelë, 1972
* "Ai që mundi perandorin" triptik poemash,
1978
* "Balada e burrave të Vunoit"

Kryefjala e fjaleve

I mora A-ne atit,
ne te ishte nena.
I mora T-ne tokes,
ne te ishte dhen zemra.
I mora D-ne detit,
Ne te ishte dhe qielli.
I mora H-ne henes,
ne te ishte dhe diellit.
I mora E-ne eres,
Ne te ishte dhe shiu.
I mora U-ne ujit,
Ne te ishte edhe njeriu.
I lidha te gjitha bashke dhe si ylber
shkelqeu e para kryefjale e fjaleve

Naim Frashëri

Naim bej Frashëri i njohur më
së shumti si Naim
Frashëri (Frashër, 25
maj 1846 - Stamboll, 20
tetor 1900) ka
qenë poet dhe shkrimtar shqipta
r, një nga përfaqësuesit më të
shquar të Rilindjes
Kombëtare dhe figura qendrore
e letërsisë së Rilindjes. Për së
gjalli u pagëzua "apostull i
shqiptarizmës" dhe "bilbil i
gjuhës shqipe".

Shqiperi, O Jetegjate

Shqipëri, o jetëgjatë,
ty të kemi mëmë e atë
dhe për ty do të luftojmë
gjersa të të trashëgojmë.
Për ty të gjithë, ditë dhe natë,
mendohemi gjerë e gjatë,
ti kurrë s'prishesh, s'shkretohesh,
as drobitesh, as rrëgjohesh,
më ke gjithë bukuritë
e tëtëra mirësitë,
ke fusha me lule shumë.
lumenj të mëdhenj pa gjumë,
male të lart' e të veshura,
buzën e detit të qeshur,
Mëje dritëz në dritë
me të gjitha mirësitë.
...................................
Shqipëri, të qofsha falë,
të kam mëmë e më ke djalë.

RECITALI I MALSORIT Mali hesht - dhe në heshtje qeshë.
E unë vuej - dhe në vuejtje vdes !
O' si nuk kam nji grusht të fortë Po unë, kur? heu! kur kam për t'u
t'i bije mu në zemër malit që s'bëzanë, qeshë ?
ta dij edhe ai se ç'do me thanë i dobët - Apo ndoshta duhet ma parë të vdes?
n'agoni të përdridhet si vigan i vramë, O, si nuk kam nji grusht të fuqishëm
Unë - lugat! Si hij'e trazueme, Malit që hesht mu në zemër me ja
trashëgimtar i vuetjes dhe i durimit, njeshë
endem mbi bark te mallit me ujen e zgjueme Ta shof si dridhet nga grusht'i
dhe me klithma të paknaquna t'instinktit. paligjshëm...
Mali hesht. Edhe pse për dite E unë të kënaqem, të kënaqem t'u u
mbi lëkure të tij, në lojë varrimtare, qeshë .. apo jo ?
kërkoj me gjete nji kafshate ma të mirë...
Por me rrenë shaka shpresa gënjeshare.

Migjeni

Millosh Gjergj Nikolla i njohur më shumë përmes nofkës Migjeni (Shkodër, 13 tetor 1911 -
Torre Pellice, 26 gusht 1938) ka qenë poet dhe prozator i shquar shqiptar i viteve 1930.
Migjeni konsiderohet si një ndër shkrimtarët më të lexuar e më të rëndësishëm të letërsisë
shqipe të shekullit të 20-të. Për epokën ishte një zë krejtësisht novator nga brendia dhe
forma dhe ndikimi mbi letërsinë shqipe të kohës ishte i madh.

Konsiderohet që Migjeni kaloi nga një romantizëm revolucionar në realizëm kritik gjatë
jetës së tij. Ai trajtoi varfërinë e viteve kur jetoi, me krijime të tij si "Bukën tonë të
përditshme falna sot", "Bukuria që vret", "Mollë e ndalueme", "Legjenda e misrit", "A
don qymyr zotni?", etj. fshikulloi ashpër indiferentizmin e klasave të kamura ndaj
vuajtjeve të popullit.

Një shtysë te posaçme mori përhapja e krijimtarisë se tij pas Luftës së Dytë Botërore, kur
regjimi komunist mori përsipër botimin e plotë të veprave, të cilat në vitet 1930 kishin qenë
pjesërisht të pabotuara.

Po sot atdhe, si je? Ne e deshëm lirinë,
Ne e deshëm demokracinë,
Po sot atdhe, si je? Ndaj dhe besuam si femijë
Prind që solle mua të tjerë, Në sytë e tu profecinë.
Lulëzove dimrit gjer në re, Po sot atdhe, si je?
Dhe vdiqe në pranverë. Me dorë në zemër e dritë në sy
Në shekuj s'bëm keq kujt, Unë bij nga brinja jote
Po dielli shikon vrenjtë, Perandoria ime, toka që mbolla
Kush të hap varre dhimbjesh, Ëndrrat e para.
Atdhe, o tokë e shenjtë! E thurja cdo natë si shoqet pa pushim
Ne e deshëm lirinë, E këndoja cdo ditë në verë si gjinkalla .
Ne e deshëm demokracinë, Ne e deshëm lirinë,
Ndaj dhe besuam si femijë Ne e deshëm demokracinë,
Në sytë e tu profecinë. Ndaj dhe besuam si femijë
Unë e di kush të vret ty, Në sytë e tu profecinë.
Këtë e di unë, e di dhe ti, Po sot atdhe, si je?
Nuk është zoti lart në qiell,
Është bota e re, është ligji i ri.

Naim Frashëri

Naim bej Frashëri i njohur më
së shumti si Naim
Frashëri (Frashër, 25
maj 1846 - Stamboll, 20
tetor 1900) ka
qenë poet dhe shkrimtar shqipta
r, një nga përfaqësuesit më të
shquar të Rilindjes
Kombëtare dhe figura qendrore
e letërsisë së Rilindjes. Për së
gjalli u pagëzua "apostull i
shqiptarizmës" dhe "bilbil i
gjuhës shqipe".

FALJA

ZOT I MADH E I VERTET
QE KREVE C`SHOSHEM NE JETE
EDHE TE TJERET QE JANE
PA FUND,PA KRYE,PA ANE.
EDHE KUDO JE TI VET
SYRI YT TEKEDO SHIKON
QE NGA LIND E GJER TEK PERENDON
NE CDO VEND SHEH FUQINE
URTESIN E MADHERINE,
FALNA GJITHE MIRSINE
EPNA DITURINE E DRITE
TREGONI UDHEN E MIRE,
MOS NA LE N`ERRSIRE
DHURONI GJITHE TE MIRAT
MERGONA NGA T`PESHTIMAT…

Ndre Mjeda

Ndre Mjeda ose Mjedja
(Shkodër, 20 nëntor 1866 - 1
gusht 1937) ka qenë prift,
gjuhëtar, poet lirik dhe deputet
shqiptar. Është cilësuar nga
Jakov Milaj "nji ndër letrarët
ma të mëdhaj qi ka qitun
Shqipnija.
Jeta dhe veprat e tij:
Vaji i Bylbylit"
· "Juvenilja" - përmbledhje
· "Liria" - poemë
· "Lissus" - poemë
· "Scodra" – poemë

Liria VI -
Por nuk u shuejt edhe, jo, shqiptaria:
-I- Lodhun prej hekrash që mizori e njiti,
O shqipe, o zogjt' e maleve, kallzoni: lodhun prej terri ku robnimi e qiti,
A shndrit rreze lirie n'ato maja; shpreson me e zgjue fluturim mënia.
mbi bjesh' t'thepisuna e n'ograja,
ku del gurra e gjëmon përmallshëm kroni? E kqyre: Ndër male po përhapet shkëndija
e lirimit t'Atdheut; fshehtas shëtiti
A keni ndie ndikund, kah fluturoni kasoll' për kasoll' rreth buneve e soditi
ndër shkrepa, me ushtue kangën e saj? frymë të re tue zbrazun për gjithkah, hija
A keni ndie nji kangë të patravajë?
O shqipe, o zogjt' e maleve, kallzoni! e Skanderbegut. Që ndër djepa rritin
nanat e Hotit djelmënin' ushtore
"Lirim, lirim!" -- bërtet gjithkah malsia. e idhnim n'armikun nëpër gji iu qitin.
A ka lirim ky dhé që na shkel kamba, E nalt, ndër maja, bukuri mbretnore.
a veç t'mjerin e mblon anemban' robnia?
Flutro shqipe, flutro kah çelet lama,
sielliu maleve përreth që ka Shqipnia,
e vështroje ku i del lirimit ama.

-

Dritero Agolli TITUJT
Njeriu i mirë, tregime - 1973
Dritëro Agolli lindi më 13 Nënë Shqipëri, 1974
tetor 1931 Njeriu me top, 1975
në Menkulas të Rrethit te Fjala gdhend gurin, 1977
Devollit afër Korçës dhe u Trëndafili në gotë, roman, 1980
nda nga jeta më 3 shkurt 2017 Mosha e bardhë (dramë)
në Tiranë.Disa nga veprat e tij Udhëtoj i menduar, 1985
jane:Njeriu me top,Nene Pelegrini i vonuar, 1993
Shqiperi etj.

Poeme Per Babane E Per Vete Po im at mbi plisa ecte,
me shpirt te madhërushem
Im ate token shume e donte dhe tokes shpirt me shpirt I jepte,
Sic donte nene e grua nga shpirti I çuditshëm
Per token lodhej dhe rekonte
Dhe djersen derdhte krua Nuk kish syze dijetari
Dhe rafte me deftere,
Kur plis me plis hidhte hapin Po udhe i hapte shkencetari
I kishte hapi hije Me nam te madh e vlere
Dhe zogjte e malit udhe i hapnin
Me fjale hiresie Ky shkencetar qe njihte dhene
Ne fusha pas me mori;
Kur grushtin mbushte plot me fare, ''mesoje biro abecne
Mahnitej kush e shihte, ne brazdat qe le plori
Dhe era ndalte frymen ne are,
Qe qejfin mos ja prishte

Sahit Shala

Sahit Shala është shkrimtar dhe autor këngësh
i njohur
AUTOBIOGRAFI:
Unë, Sahit Shala,kam lindur në fshatin
Dubovik,të komunës së Decanit.
Pas mbarimit të shkollës së mesme, kam
vazhduar mësimet në fakultetin e filologjisë
pranë universitetit të Prishtinës për një vit, si
student në degën e "gjuhës dhe letërsisë
angleze".
Më vonë kam vazhduar edhe për tre vite të
tjera, në degën e gjuhës dhe letërsisë shqipe.

Nentori

Na bekoj lokja ne djepa
qe kur lindem mbi k 'to shkrepa.
Kuq e zi, kuq e zi.
Po ku ka me mirë se ty.

Sihariq na vjen nga Vlora,
plaku jonë mjekrën si bora,
Një flamur e mbi ne gji.
Për te shpallur pavarsi.

Zogjtë e shqipes një nga një
Përgëzojnë nenën Shqipëri.
Gëzimi thotë fjalën e vete,
shume te pritem, njëqind vjet!

Kombi jonë sot u be një,
me Kosovë e Çamëri.
Gjithkund flitet fjala shqipe,
Jemi "bashkë", n 'trojet etnike!

Gëzim Geci

Gëzim Geci është një shkrimtar.I cili u lind ne Decan. Përmes poezisë
sime shpreh; ndjenjat, karakterin, shpirtin, frymëzimin, patriotizmin,
vuajtjen, fisnikrinë, simpatinë, gëzimin, botëkuptimin mbi njerëzit,
natyren e historinë, si dhe artin e shkrimit tim!...

Disa nga poezite e tij:

ANKTH, CAMERISE,

Nentor i Lirise, AUTOKTONE,

KTHEHUNI, ATDHEUN MOS MA SHISNI ,

VERRAT E LLUKES, JA PO KTHEHEM.

Nëntori I Kuq O Nëntori i Dytë
I Ismail Qemalit
O Nëntor i kuq si gjaku N’ Vlorën madhështore
Festa e madhe e Shqiptarisë Nëntor i Isa Begut,
Flamur i ngritur lartë, lartë Krenarisë kombëtare
I pathyer shtigjeve t’ stuhisë
28 Nëntori
Shqiponjë që valëvitësh N’ Drenicën legjendare
Në çdo cep t’ Atdheut U lind Bacë Ademi
Je ti ngjyra e gjakut tim Dhe Ushtria Çlirimtare
Simbol i Skënderbeut
Të festojmë gjithmonë
O Nëntor i kuq si alli O Nëntor i Lirisë
I Kastriotit krenar Ngjyrat e Flamurit
N’ Krujen heroike I bëjnë nder Shqiptarisë.
Valoj Flamur i Parë

Dritero Agolli TITUJT
Njeriu i mirë, tregime - 1973
Dritëro Agolli lindi më 13 Nënë Shqipëri, 1974
tetor 1931 Njeriu me top, 1975
në Menkulas të Rrethit te Fjala gdhend gurin, 1977
Devollit afër Korçës dhe u Trëndafili në gotë, roman, 1980
nda nga jeta më 3 shkurt 2017 Mosha e bardhë (dramë)
në Tiranë.Disa nga veprat e tij Udhëtoj i menduar, 1985
jane:Njeriu me top,Nene Pelegrini i vonuar, 1993
Shqiperi etj.

NENE SHQIPERI Ne rrime ne prehrin tend e doren na shkon ne
floke
Me ler te bie ne preherin tend te ngrohte Thinjet na fshin kur gjunjet na dhembin nga
O hallemadhja ime shekullore! udha,
Te puth duart e tua , me te mirat ne bote, Lodhjen na heq kur zgjuar na tretesh mbi
I ngazellyeer te hesht me heshtje foshnjore; koke...
Duart e tua qe u rregjen nga puna
Dhe gishterinjte qe zune kallo nga kembezat e dyfekeve, Qendroj para teje,
Dhe supet qe u varen nga xhokja e nga guna, Ja tek me ke,
Dhe mesin qe u hollua nga gjerdanet e fishekeve, Ne krahet e tua,
Dhe ballin qe rrudh e u lerua nga mendimi, Mua,
Dhe beben e syrit qe u mpreh nga shenjestra, Birin tend, shembellimin e qenies tende,
Dhe kembet qe u zmadhuan nga ecja e mundimi Ate qe tha sa hapi syte
Dhe qerpiket qe u dogjen nga baruti ne shkrepa... Ne djep:
"Te dua!"
Ti syte lan ne mengjes me ujin e krojeve te maleve Dhe fjalen e peshes se rende e ruajten malet e
Ti lleret lemon ne mengjes me shkumen e deteve, rende..
Ti faqet fshin me peshqirin e madh te livadheve,
Ti floket lyen me lengun e luleve te bjeshkeve... Gjithe dashurite per nenat qe jane e do vijne
Dhe cdo mengjes behesh me e re dhe perze zhubra e Ne prehrin tend te madh i kam vene,
rudha Gjithe dashurite per grate, per shoket e miqte
T'i kam sjelle t'i ngrohesh o nene!

Bilal Xhaferri

Xhaferri ka lindur më 1935 në
fshatin Ninat afër Konispolit,i biri i Xhaferr

Hoxhës.Babai i tij ishte pushkatuar si
antikomunist më 1945.U rrit bashkë me të

motrën në internim ku kreu shkollimin.Bëri një
shkollë njëvjeçare si gjeometër.
Në vitet 1962-1963 botoi poezitë dhe tregimet e
para në gazetat “Zëri i Rinisë”, “Drita”, në
revistat “Nëntori”, "Ylli”, etj dhe debutoi me
romanin "Rrugë dhe fate" më
1963. Më 1966 botoi poemën "Balada çame" në
faqen letrare të gazetës “Zëri i
Rinisë".Për Ardian Ndrecën, qasja e Xhaferrit
ndër këto organe shtypi të periudhës komuniste

përbën një kundërshti lidhur me faktin e
pushkatimi të të atit.

Atdheu Atdheu eshte dhimbje , eshte dhimbje.
nje prill i pikelluar ne shpirt.

atdheu eshte kryqi , eshte kryqi
e mban - dhe te mban ty ne shpirt.

atdheu eshte toka e premtuar.
ti shkel si nje zot dhe se ka nden kembe.

atdheu ska fjale , ka sy te trishtuar.
vdes dashuria ne dashuri qe te cmend.

atdheu eshte buka e uritur.
te iken nga duart e dot nuk te ngop
enderr dhe ankth dhe shprese e sfilitur
me syte n'erresire vetveten kerkon.

atdheu eshte varr i hapur, eshte varr.
nje jete drejt tij shkon me bese qe lind.

ne nje pike loti mbyt lotin fatvrare.
ne nje pike loti lirine e lind.

atdheu yt i vogli , i vogli
ai hyjnori i pavdekshmi si loti

Naim Frashëri

Naim bej Frashëri i njohur më
së shumti si Naim
Frashëri (Frashër, 25
maj 1846 - Stamboll, 20
tetor 1900) ka
qenë poet dhe shkrimtar shqipta
r, një nga përfaqësuesit më të
shquar të Rilindjes
Kombëtare dhe figura qendrore
e letërsisë së Rilindjes. Për së
gjalli u pagëzua "apostull i
shqiptarizmës" dhe "bilbil i
gjuhës shqipe".

Atdheu

O Atdhe! Me je i dashur sa me s’ka.
Me je nene,me je moter,me je vlla.
Nga c’ka rrotull me i shtrenjti ti me je
Je me i miri nga cdo gje qe mban ky dhe
Ty perdite te pat pare ime nene
Dheu yt ne fund ate e pati ngrene
Nemuruar t’i pat lulet syri i saj
Te ti lindi e te ti vdiq ajo pastaj
Ti ike pare gjysh e stergjysherit e mi
Edhe eshtrat ua ke po ti
Nga ti, o shpirt, kurre s’qene ndare
Prane teje paten qeshur , paten qare
Nena ime vdiq, ndaj ty te kam sot nene,faqehene
Numri prape ne vend mbetet kurdohere
Begatoje, o Zot ti kete vend!
Epu njerezve te tij ti mbroth e shend!
Hi u befshin githmone armiqte e tij!
I begate ,i lulezuar qofte ai!
Nje te ardhme paste plot lumturi!

Gjergj Fishta

Gjergj Fishta (Fishtë, 23 tetor 1871 -
Shkodër, 30 dhjetor 1940) ka qenë frat
françeskan, arsimtar, shkrimtar,
përkthyes dhe po ashtu kryetar i
komisionit për hartimin e alfabetit
në Kongresin e Manastirit, anëtar i
delegacionit të
qeverisë Përmeti në Konferencën e
Versajës dhe zëvendëskryetar i
legjislativit shqiptar më 1921.

Tituj të veprave

1*Lahuta e Malcíse - poemë (Zarë, 1925
2*Anzat e Parnasit - satirë (Sarajevë, 1907)
3*Pika voese, më vonë ribotuar si Vallja e
Parrizit (Zarë, 1909)
4*Shqyptari i gjytetnuem - melodramë (1911)

Lamtumire,vendet e mia, E por n`pyetsha ret` mizore,
Qe po zhduken dalengadale. E por n`pyetsha zogjt e detit,
Gjemon deti,ushton duhia, Se per ty,moj toke arbnore,
Likundet barka vale mbi vale.
S`ka me m`fol kush mue ma t`shkretit.
Kah njai diell qe asht tue flakue,
Andej fill un` tash do t`vete. Vendin tem s`kam me e pa,
Lamtumire,atdhe i bekue, Ku kam le e jam burrnue,
Lamtumire per sa te jet` jeta.
Syt` e mi kane me kja,
Neser nade kur mbi ne, Pa gjet kush me i ngushllue.
Rrezja e diellit ka me ra,
Kush e din sa uj` e dhe,
Mue prej teje ka me m`da.

Gjergj Fishta

Gjergj Fishta (Fishtë, 23 tetor 1871 -
Shkodër, 30 dhjetor 1940) ka qenë frat
françeskan, arsimtar, shkrimtar,
përkthyes dhe po ashtu kryetar i
komisionit për hartimin e alfabetit
në Kongresin e Manastirit, anëtar i
delegacionit të
qeverisë Përmeti në Konferencën e
Versajës dhe zëvendëskryetar i
legjislativit shqiptar më 1921.

Tituj të veprave

1*Lahuta e Malcíse - poemë (Zarë, 1925
2*Anzat e Parnasit - satirë (Sarajevë, 1907)
3*Pika voese, më vonë ribotuar si Vallja e
Parrizit (Zarë, 1909)
4*Shqyptari i gjytetnuem - melodramë (1911)

SHQYPNIA E LIRE Trashigim na e kemi pase:

Jo,po:a s’desht djalli Shqypni? Mbrende I huej,jo ma s’do t’shkalse,
Jo,po:a s’desht hasmi shqyptare? Pos atehere,kur vjen per mik.
Qe,pra,sod po ka Shqypni
Jo,po na sod k’tu sundojme
Qe,pra,sod po ka shqyptare. Ktu s’hec fjala e tjeterkuej,
Gjall Lirin na nuk e lshojm,
Jo,po:ka Shqypni,per Zotin!
S’njohim mbret,as krajl te huej.
Ka shqyptare qi n’qark agzotin Zoti n’qiell e na mbi Toke
Ata e bajn p’r’I kurrgjasend…. Me gjithkend vllazen e shoke
…Po,por neser me ndihme te Zotit
Do ta bajme prap Shqypnin t’lire Po se cilli m’cak te vet….
Prej Prevezet,m’Leqe t’Hotit C’merr prej kreshtet s’Velecikut
Prej Tivarit,m’Monastir. E der poshte ne kep te Shtiellit
Edhe Flamuri I Shqypnis
P’r inad t’djallit e t’anmikut,
Si n’flake mnijet t’Perendis Sot,si shkrue kje m’liber t’qiellit
Do t’valvitet m’Kacanik, Shkrue me gisht t’nji Perendije-
M’Kacanik,po do te valvitet Flamuri kuq e zi lshon hije
Kuq e zi Flamuri I shqyptareve,
Ane e kand Shqypni a ky vend!
Perse toka shqyp ku flitet
Derisa t’mundem me ligjrue
Ajo vet asht qi prej t’Parve E sa gjall me fryme un jam,

Kurr Shqypni,s’kam me t’harrue,
Edhe n’vorr me t’permende kam.

Lasgush Poradeci

Llazar Sotir Gusho i njohur
nën pseudonimin Lasgush Poradeci, lindi
më 27 dhjetor të
vitit 1899 në Pogradec, Shqipëri dhe vdiq
më 12 nëntor të vitit 1987, poet dhe
shkrimtar shqiptar.
Mbas mbarimit të shkollës fillore në
Pogradec, i ati i Lasgushit që ishte patriot
dhe arsimdashës e dërgoi në moshën 9-
vjeçare për të vazhduar studimet në Liceun
Rumun të Manastirit (Bitola). Me filllimin
e Luftës së Parë Botërore Liceu u mbyll
dhe ai u kthye në 1915 në Pogradec duke e
lënë Liceun pambaruar.

Gjuhe e Zjarrte

O GJUHE-E SHENJTERUAR, O MALL ME SHPIRTIN PLOT DO VI!DO VI PRANE MJERUSH E DUKE VUAR
O VETETIM E QIELLIT QE FERFELLON ME FLAKE E FLAKET VRAPARAKE NEN KRAHE DO TA MARR
O DJELLE –I LLAFTARUAR QE NDRIN SI PIKE LOT……. POSI KUVEND TE SHKRUAR DO TA CIK ME DUAR
SI PIKE LOT E NDRITUR PO NDRIJ NE RREZEN TUAJ
PO NDRIJ E PAPANDEHUR ,PO QAJ PAK E NGA PAK O KENG’ E SHENJTERUAR,O VERB I LARE N’ AR
SEPSE PREJ BOTES SUAJ KAM, MBETUR KAQ I O ZJARR QE ME PER FLAKESH SI YLL VETETIMTAR
HUAJ…… O FSHEHTESIR’ E NDEZUR NE FILL PREJ
SHKREPETIME\
KAM MBETUR KAQ I HUAJ ,DHE I NDRYDHUR EDH’ I
SHKRET! KUR TE KENDOJ ME GOJE,KUR TE KUPTOJ NE KARTE
PREJ LIGJERATES SATE QE ME CUDIT,O ZJARR! POSI NJE KRAHARUAR TI DHEMB,O GJUHE E ZJARRTE
ME GJUHERA PREJ FLAKE TI DJEG…..TI FLET…..TI POSI KULLIM I GJAKUT QE RREH NE ZEMREN TIME
PRET….

TI NDRIN NE THELB TE JETES SI DRIT E PERVELUAR
O GJUHE E ZEMRES SIME O MOS E KUVENDUAR.

Gjergj Fishta

Gjergj Fishta (Fishtë, 23 tetor 1871 -
Shkodër, 30 dhjetor 1940) ka qenë frat
françeskan, arsimtar, shkrimtar,
përkthyes dhe po ashtu kryetar i
komisionit për hartimin e alfabetit
në Kongresin e Manastirit, anëtar i
delegacionit të
qeverisë Përmeti në Konferencën e
Versajës dhe zëvendëskryetar i
legjislativit shqiptar më 1921.

Tituj të veprave

1*Lahuta e Malcíse - poemë (Zarë, 1925
2*Anzat e Parnasit - satirë (Sarajevë, 1907)
3*Pika voese, më vonë ribotuar si Vallja e
Parrizit (Zarë, 1909)
4*Shqyptari i gjytetnuem - melodramë (1911)

Se Shqypnia U Rrudh E Vogel Edhe Nejse Mos Me u Zgjat
Si Me Mat Shqypnin e Ngrat
Kishin Hyp Nji Rreze Dilli Peni i Mashit Asht Mbaru
Ai Shen Pjetri e Ai Shen Mhilli Vrik Kalon Dreqi Mallku
E Po Flisnin Per i Hall Te Vjeter
Ai Shen Mhill Me Njat Shen Pjeter I kane Pre Kryet Lekuren i Kan Rru
E Me Ate Lesh Kan Ba Nji Dredhe
Se Shqypnia U Rrudh e Vogel Qys Se u Mat Me Dredhe T`Djallit
Per Shqyptart Sa Nji Gogel Asnji PUn S`na Shkon Per S`marit
Lene T`shejt e Mos Ta Zgjasim
Zbresin N`toke Shqypnin e Masin Sesa Nisim Nji Pune T`re
T`paret Qe e Prishim Jemi Ne
Moren T`shejt Nji Lamsh T`mashit
Nisen Matjen N`Preveze T`tashin Troç Dy Fjale Kombit Mbare
Mirpo Lamshi u Ka Mej Sy Me Sy Me Ja Than Deshta
Porsa Mbrin T`shejtnit Ne Qafe Ma Zor Mblidhen Dy Shqiptar
Peje Sesa Mblidhet Nji Thes Me Pleshta

Malli I Atdheut

Kur vete njeriu, i lire e i vetem, larg atdheut - viset e reja,
ndryshimi i zakoneve, embelsia e udhetimit e nje mije gjera qe
vihen re nder popuj te huaj, te gjitha keto ta pergezojne zemren e
te bejne jo te harosh Shqiperine, po te mos te veje tek ajo aq
dendur mendja. Me tutje, si ngopen syte se pari ndryshime, gazi
shuhet pak nga pak. S`di c`te mungon, s`di se c`te duhet. Nje hije
trishtimi ta mbulon fytyren; e, pike se pari here-here, mbastaj me
dendur e me ne fund shpesh e pothuaj kurdo e kudo, kujtimi i
prinderve, i miqve e shokeve, kujtimi i dheut ku u lindem e u
rritem, ku qajtem foshnja e ku lozem djelm, kujtimi i atyre
maleve larg te cileve nuk rron dot mire nje shqiptar, kujtimi i
kombit, qe, me gjithe ca te liga qe ka, eshte kombi yne, e me
teper kujtimi e deshira e etja e gjuhes sone ta shtrengojne e ta
derrmojne me te vertete zemren. Ah, malli i Shqiperise, malli i
atdheut te dashur, i shenjte mall e dashuri e shenjte, kush eshte ai
shqiptar qe s`e ka pasur ne dhe te huaj! Duhet te jeshe jashte
Shqiperise, e te jesh larg, per te kuptuar se c`force e c`bukuri te
embel ka per veshet kjo fjale: Shqiperi! Ajo me e zbrazura leter,
ajo fjala me e vogel,na sjell, kur vjen nga Shqiperia, nje gaz te
parrefyeshem, se na sjell si nje cope te atdheut...

Faik Konica Tituj

Faik Konica është shkrimtar shumë i njohur. Faik Konica Një ambasadë e Zulluve në Paris
mori mësimet e para në Konicë dhe i vijoi për pakë kohë "(1922), "
te Jezuitët në veri, në Shkodër. Më pas u shkollua në Dr. Gjilpëra (1824). "
shkollat franceze në Lindje, në Stamboll. Në Dizhon dhe Shqipëria si m'u duk "(1928), si
në Paris, ndoqi studimet për filozofi. Ai fitoi disa dhe esetë për Shqipërinë. Kishtë
konkurse, duke u nderuar me çmime për aftësitë e tij stil të veçantë dhe ishtë mjeshtër
intelektuale jo të zakonshme. U diplomua për letërsi në i formave të shkurtra letrare.
Universitetin e Harvardit të SHBA. Ai mësoi gjithnjë dhe MJESHTRIN I FJALËS SHQIPE, të
thoshte vetë se ishte një student i perjetshëm. Konica cilin shumë autor të huaj e
mbahet si një nga njerzit më të ditur në kulturën shqiptare vlersuan lart, -si Studenti më i
të këtij shekulli. Rruga e tij shkollore e jetës tregon se ai e aftë i asaj kohe (dhe mbante
njohu Shqipërinë nga Jugu në Veri dhe shkoi gjithnjë prej kontakte me Molier)
Lindjës në Përëndim. Kjo është rruga e tij e zhvillimit
kulturor.

Fan Noli

Fan Noli është shkrimtar shumë i njohur. Lindi në Ibrik-
Tepe te Adrianopojes,ne nje koloni shqiptare neTurqi. Si
disa fshatra të tjera të asaj krahine të banuar me shqiptarë,
Qyteza kishte ruajtur me kohë gjuhën, doket dhe kostumet
e të parëve. Noli e mbante fisin e vet me prejardhje nga
Qyteza e Kolonjës. I ati, Stiliani, ndonëse trashëgoi një
pronë tokë, nuk u mor me bujqësi, po shërbeu si psalt në
kishën e fshatit. E ëma, Maria, ishte shtëpiake. Familja u
shtua shumë dhe erdhi një kohë që jetesa u bë e vështirë për
të. Sa qe i mitur Noli hoqi sëmundje të rënda, prandaj
shkollën e nisi me vonesë. Filloren dhe të mesmen i bëri
greqisht. Por me shumë ndikoi tek ai krenaria e fshatit
shqiptar për të kaluarën historike dhe dashuria për shkrimin
shqip.Libri i pare qe ka lexuar ne shqip ka qen Dhjata e Re
me perkthim te Kristoforidhit. Që në bankat e shkollës iu
shfaqën karakteri i pavarur dhe fryma e revoltës. Për këtë
shkak nuk iu dha diploma në kohën e duhur, gjë që e
pengoi të emërohej mësues atë vit shkollor.

Anes lumenjve Se ce prene ,se ce vrane
Ce shkretuan ane e mbane
ku e lam e ku na mbeti Nene thundren e perdhunes
Vaj-vatan e mjer mileti Anes vjoses anes bunes
Anes detit I pa lare
Anes drites I papare Dhe nje ze vegon nga lumi
Prane sofres I pangrene Me bucet me zgjon nga gjumi
Prane dijes I pa nxene Se mileti po gatitet
Lakuiric dhe I dregosur Se tirani lebetitet
trup eshpirt I sakatosur Se kercet,pellcet furtuna
Fryhet vjosa derdhet buna
Skuqet semani dhe drini
Dridhet beu dhe zengjini
Se pas vdekjes ndriti jeta dhe
kudo gjumon trumpeta
Ndaj ngrehuni dhe bjeruni
Korrini dhe shtypini
Katundare e puntore
Qe nga shkodra gjer ne vlore

Ali Asllani Ali Asllani (Vajzë të Vlorës, 28 nëntor 1884 -
Tiranë, 20 dhjetor 1966) qe poet, atdhetar
dhe diplomat shqiptar.
Jeta dhe veprat e tij:
"Vidi - vidi pëllumbeshë" (1960),
"Shqipëria kryesorja" (1961),
"Vajzat dhe dallëndyshet" (1964),
"Kur merr zjarr rrufeja" (1966) dhe pas
vdekjes iu botua
"Poezia shqipe" 1973.

Është autori i këngës së njohur "Vlora,
Vlora".

Vetëm Jeta S'mund Të Matet Paska vende gji-ergjënd e pallate me shtatë kate
ku ka defe, ku ka qefe, ku ka çupa me kaçupa
Dhe ajo qe m'u duk mua e përhershme shkoj e vate s'di, dhe s'di, se c'është kaçupi, me pëlqen më tepër
Vate jeta ime vate, me la vetëm një kujtim kupa
S'di, i ziu, c'është kujtimi: Vetëm shkrep si vetëtimë kur ma mbush e kur ma jep, ajo dore pa mëkate
e me ndrit e me tregon gjurmëzat e zotëris' sate
Dy te tretat e një kohe, të një shekulli që vate
Thonë lindi me këmishë, për atë që paske fate' vate jeta ime vate, me ‘te bashke van' dhe fatet
meqë unë të dua ty, paskam lindur me këmishë s'di, i ziu, se ku vane, vetëm jeta s'mund te matet
s'di, i mjeri c'është këmisha, vetëm ish ashtu si ish veç me ditët qe kalova, ne prani te zotëris' sate
midis mishit dhe këmishës futej dor' e zotëris' sate

Thonë paska paraise, gjith' lulishte e pallate
tufa, tufa me hyjrira, vargje vargje me humrira
s'di, i ziu, c'është hyrija, por hyrirat më të mira
s'mund të ken', t'u bëfsha unë, atë zjarr të zemrës sate

Dritero Agolli TITUJT
Njeriu i mirë, tregime - 1973
Dritëro Agolli lindi më 13 Nënë Shqipëri, 1974
tetor 1931 Njeriu me top, 1975
në Menkulas të Rrethit te Fjala gdhend gurin, 1977
Devollit afër Korçës dhe u Trëndafili në gotë, roman, 1980
nda nga jeta më 3 shkurt 2017 Mosha e bardhë (dramë)
në Tiranë.Disa nga veprat e tij Udhëtoj i menduar, 1985
jane:Njeriu me top,Nene Pelegrini i vonuar, 1993
Shqiperi etj.