วารสารกรมอู่ทหารเรือ ประจำปี 2558

โครงการปรับปรงุ เรอื ฟริเกต
ชุดเรอื หลวงนเรศวร

นาวาเอก เอก สารสาส รองเจา้ กรมพฒั นาการช่าง กรมอ่ทู หารเรือ
นาวาเอก สมุ ติ ร ชอบสอาด รองผู้อำ� นวยการกองออกแบบกลจกั ร กรมแผนการชา่ ง กรมอูท่ หารเรอื
นาวาเอก บารมี คมั ภิรานนท์ รองผูอ้ ำ� นวยการกองวจิ ัยและพัฒนา ส�ำนกั งานวจิ ัยและพฒั นาการทางทหารกองทพั เรือ
ความเปน็ มาของโครงการ

ในปีงบประมาณ ๒๕๕๓ กองทพั เรอื ไดข้ ออนมุ ตั ิกระทรวงกลาโหมดำ� เนนิ โครงการปรับปรุงเรอื ฟรเิ กตชดุ
เรือหลวงนเรศวร ซึ่งใชง้ านมากวา่ ๑๕ ปี ให้มคี วามทันสมยั และมคี วามสามารถที่จะทำ� การรบร่วมกบั กองทพั อากาศ
ไดอ้ ย่างสมบรู ณ์ และไดร้ บั อนุมัติให้ด�ำเนนิ การในปีงบประมาณ ๒๕๕๔ เป็นต้นไป แตเ่ น่ืองจากข้อจ�ำกดั ทางด้าน
งบประมาณ จึงตอ้ งแบ่งการด�ำเนินการเป็น ๓ ระยะ คือ
โครงการระยะที่ ๑ (ปีงบประมาณ ๒๕๕๔ – ๒๕๕๗) ลงนามในสญั ญาซื้อขาย เมื่อ ๓ มิถุนายน ๒๕๕๗ จ�ำนวน ๓
สัญญา ดังน้ี
๑) ระบบการรบ (Combat System) ซงึ่ ประกอบดว้ ย
Combat Management System 9LV Mk4
CEROS 200 Radar and CWI
Sea Giraffe AMB Radar
IFF
ILS
๒) ระบบแท่นยงิ อาวธุ ปลอ่ ยนำ� วิถแี นวตง้ั (Vertical Launching System MK41)
๓) ระบบเชอื่ มโยงขอ้ มูลทางยทุ ธวิธี (Tactical Data Link) Link E Link GADLS และ Link RTN

โครงการปรบั ปรงุ เรือฟริเกตชุดเรือหลวงนเรศวร

รูปที่ ๑ โครงการปรับปรุงเรือฟรเิ กตชุดเรอื หลวงนเรศวร ระยะท่ี ๑
ต่อมามกี ารลงนามในสัญญาเพิ่มเติม ในโครงการระยะท่ี ๒ และ ๓ ดงั น้ี
โครงการระยะที่ ๒ (ปีงบประมาณ ๒๕๕๕– ๒๕๕๘) ประกอบด้วย
๑) ระบบการรบ (เพิ่มเติมจากสญั ญาแรก)
CEROS 200 and CWI ตดิ ต้ังทา้ ยเรอื
EOS 500
ESM
Radios
๒) ลูกอาวธุ ปล่อยน�ำวิถีแบบ Enhanced Sea Sparrow Missile จำ� นวน ๘ ลูก/ล�ำ

โครงการระยะที่ ๓ (ปงี บประมาณ ๒๕๕๖ – ๒๕๕๘) ประกอบดว้ ย
๑) ระบบโซนาร์ Atlas AN-SQS 24 CX
๒) ระบบปืนรอง MSI ๓๐ มลิ ลเิ มตร จำ� นวน ๒ แท่นยงิ /ล�ำ

58

โครงการปรับปรงุ เรือฟรเิ กตชดุ เรอื หลวงนเรศวร

รูปที่ ๒ โครงการปรับปรุงเรือฟรเิ กตชดุ เรอื หลวงนเรศวร ระยะท่ี ๑ – ๓
โดยมีโครงสรา้ งของกรรมการ เพอื่ จดั การ ควบคุมดแู ล และตรวจรับงาน ดงั นี้คอื

รปู ท่ี ๓ โครงสรา้ งการบริหารงานโครงการปรบั ปรุงเรอื ฟริเกตชดุ เรอื หลวงนเรศวร

59

โครงการปรบั ปรุงเรอื ฟรเิ กตชุดเรือหลวงนเรศวร

การปฏิบัติของกรมอทู่ หารเรือ

จากสญั ญาทก่ี องทัพเรอื ไดล้ งนามไวก้ บั คสู่ ญั ญาระบวุ า่ กองทัพเรือจะใหก้ ารสนับสนุนในเรอื่ งตา่ ง ๆ ตามที่ระบุ
ในสญั ญา คือ

RTN to provide the support as describes in th RTN Staff Requirements Annex 2 and this document.
Failure to deliver correct support in time may risk the deliveries and milestones of the contract.

๑. ร่วมกับเจ้าหนา้ ท่ีบรษิ ัท ฯ ส�ำรวจ ออกแบบ และตรวจสอบขอบเขตการทำ� งานทง้ั หมดให้ครอบคลุมทกุ
ช้นิ ส่วนอุปกรณ์ทีเ่ ก่ียวขอ้ งกบั ระบบและการเชื่อมตอ่ กับอปุ กรณ์ต่าง ๆ ทต่ี ดิ ตัง้ อยบู่ นเรอื ทั้งสองล�ำ
๒. กองทพั เรอื เปน็ ผรู้ บั ผดิ ชอบและดำ� เนนิ การถอดถอนอปุ กรณเ์ ดมิ ทง้ั หมดโดยบรษิ ทั ฯรว่ มพจิ ารณาวางแผน
การถอดถอนเพ่อื ให้สอดคลอ้ งกับแผนการติดตั้ง
๓. กองทพั เรอื เปน็ ผใู้ หก้ ารสนบั สนนุ แรงงาน โดยบรษิ ทั ฯ จดั เจา้ หนา้ ทเี่ ปน็ Supervisor และบรษิ ทั ฯ ผรู้ บั ผดิ ชอบ
ในการตดิ ต้งั เชื่อมต่อระบบย่อย/อปุ กรณ์ต่าง ๆ ทั้งที่จดั หาใหมแ่ ละที่คงไวเ้ ดิมบนเรือ รวมถงึ รบั ผิดชอบ วสั ดุ อปุ กรณ์
สายไฟ สายสัญญาณ และอืน่ ๆ ทง้ั หมดทใี่ ช้ในการติดตงั้ เช่ือมต่อ ทัง้ น้บี ริษัท ฯ เปน็ ผูร้ บั ผิดชอบผลส�ำเร็จของงาน
๔. สนับสนนุ ขอ้ มูล แบบเรอื เอกสารท่เี ก่ียวข้อง
๕. กองทพั เรือเปน็ ผ้ใู ห้การสนับสนนุ เจา้ หนา้ ที่ เรือ อากาศยาน น้�ำมนั เชอื้ เพลิง โดยจำ� กดั การสนับสนุนการ
ทดสอบทดลองไมเ่ กิน ๔๐ ข่ัวโมง รวมทงั้ อมภัณฑ์ (ลกู ปนื ลกู อาวุธปลอ่ ย ลูกเป้าลวง) และเป้า
๖. สนบั สนนุ อ่เู รืออแู่ ห้งและเครื่องมือ/เคร่อื งทนุ่ แรง(ถา้ มี)ตลอดการด�ำเนินงานปรับปรงุ เรือทงั้ นี้กองทัพเรือ
สงวนสทิ ธ์ิ การก�ำหนดหว้ งเวลาการใชอ้ ู่แหง้ ตามทจ่ี ะไดม้ กี ารประสานหรอื หารอื รว่ มกับบรษิ ัท ฯ
ในการดำ� เนินการดังกล่าว กรมอทู่ หารเรอื ไดม้ อบหมายให้ อู่ราชนาวมี หิดลอดลุ ยเดช กรมอทู่ หารเรือ เป็นหนว่ ย
ดำ� เนินการสนบั สนนุ เนือ่ งจากเปน็ สถานที่ท่เี รอื ถูกดำ� เนนิ การปรับปรงุ อู่ราชนาวีมหดิ ลอดุลยเดช ซงึ่ มบี ุคลากรเพยี ง
๗๐๐กวา่ นายซง่ึ ในจำ� นวนนี้เปน็ ลกู จา้ งและพนกั งานราชการซงึ่ ถอื เปน็ กระดกู สนั หลงั ของงานซอ่ มสรา้ งทงั้ หลายทง้ั มวล
เพียง ๓๐๐ กว่านาย มงี านจะตอ้ งซอ่ มทำ� เรืออีกหลายลำ� และขณะนั้นยงั มีงานสร้างเรอื ตรวจการณ์ไกลฝ่งั ดว้ ย นอก
เหนอื จากงานสนบั สนุนการปรับปรงุ จึงถอื เป็นโจทย์ทย่ี ากและท้าทายความสามารถ ในการบรหิ ารงานชา่ งทสี่ ดุ งาน
หนึง่ เท่าที่กรมอทู่ หารเรือเคยไดร้ ับมา
สงิ่ ทก่ี รมอู่ทหารเรือ และอ่รู าชนาวมี หดิ ลอดุลยเดช ตอ้ งด�ำเนนิ การให้กับเรอื
ทั้งสองลำ� ในชุดนี้

๑. ซ่อมท�ำในระดบั คนื สภาพ ใหก้ บั ทุกระบบทก่ี รมอูท่ หารเรอื รบั ผดิ ชอบ อันประกอบด้วย
๑.๑ ถอดถอนเครอื่ งจักรใหญ่ดเี ซล และเครอื่ งไฟฟ้า เพอ่ื สง่ มอบให้กับ บรษิ ัท ยพู ีเอส เอน็ จนิ เซอรว์ สิ
เซน็ เตอร์ ด�ำเนนิ การซ่อมทำ� ระดับ w6 (งานว่าจ้าง)
๑.๒ ตรวจสอบ ซ่อมท�ำ เครือ่ งจักรใหญ่กังหันกา๊ ซ ตามช่ัวโมงใช้การและตามอาการชำ� รุด
๑.๓ ตรวจสอบ ซอ่ มทำ� ระบบเกียรท์ ด

60

โครงการปรับปรุงเรอื ฟรเิ กตชุดเรือหลวงนเรศวร

๑.๔ ตรวจสอบ ซ่อมทำ� ตัวเรอื ส�ำหรบั เรือหลวงนเรศวร เปน็ การดำ� เนินการสว่ นนอกเหนือจากท่ีบรษิ ทั
ยนู ิไทย ชิปยารด์ แอนด์ เอนจเิ นียร่ิง จำ� กดั ไดด้ �ำเนนิ การซ่อมท�ำไปแล้ว สว่ นเรือหลวงตากสินเปน็ การด�ำเนินการ
โดยกรมอูท่ หารเรอื ทั้งหมด
๑.๕ ตรวจสอบ ซอ่ มท�ำ ปรับปรุง ระบบเครื่องจกั รชว่ ยทงั้ หมด
๑.๖ ตรวจสอบ ซอ่ มท�ำ ปรบั ปรงุ ระบบไฟฟ้าทั้งหมด

รปู ที่ ๔ สภาพการผกุ รอ่ นภายในเรือ รูปท่ี ๕ สภาพการผุกร่อนภายในเรือ

รปู ที่ ๖ สภาพการผกุ รอ่ นรอบเรือ รูปที่ ๗ สภาพการผุกร่อนรอบเรือ

61

โครงการปรับปรงุ เรอื ฟรเิ กตชุดเรอื หลวงนเรศวร

รปู ท่ี ๘ การซอ่ มทำ� เรือในอูแ่ ห้ง (ซ่อมทำ� Superstructure) รูปที่ ๙ การซ่อมท�ำเพลาข้อเหวีย่ งเครือ่ งจกั รใหญ่ดเี ซล

รูปท่ี ๑๐ การซ่อมทำ� เรือคนื สภาพของ อู่ราชนาวมี หิดลอดุลยเดช กรมอู่ทหารเรอื (การนำ� อุปกรณ์ลงจากเรือ)

62

โครงการปรับปรุงเรือฟรเิ กตชดุ เรอื หลวงนเรศวร

๒.สนับสนนุ บรษิ ทั Saabในการร้อื ถอนระบบอำ� นวยการรบและอปุ กรณป์ ระกอบเดมิ (เรดาร์และวทิ ยุตา่ งๆ)
และติดตัง้ ระบบใหม่

รปู ท่ี ๑๑ สภาพการเดินสายไฟก่อนการปรับปรุงเรอื รปู ที่ ๑๒ การรอ้ื ถอนสายไฟภายในเรอื

รูปท่ี ๑๓ การซอ่ มท�ำเสากระโดงเรอื รปู ท่ี ๑๔ สภาพห้องศูนยย์ ุทธการภายหลัง
เพ่ือรองรบั การติดตง้ั อปุ กรณใ์ หม่ การร้ือถอนอุปกรณเ์ ดมิ

63

โครงการปรบั ปรุงเรอื ฟรเิ กตชดุ เรอื หลวงนเรศวร

๓. สนบั สนนุ บริษทั Lockheed Martin ในการเตรยี มพื้นที่ และติดตง้ั ระบบเครอ่ื งยิงอาวุธปลอ่ ยทางต้ัง
(Vertical Launching System) รวมทง้ั ออกแบบ ติดตั้งระบบสนับสนนุ แท่นยงิ ตามท่ีระบุในเอกสาร Mechanical
Interface Control Document (MICD) และ Electrical Interface Control Document (EICD) ซ่งึ คือ ระบบไฟฟา้
กำ� ลัง ไฟฟ้าควบคุม ระบบ Sprinkler ระบบ Deluge ระบบปรบั อากาศ และระบบ Drainage ภายในหอ้ งแทน่ ยิง

รูปที่ ๑๕ การเตรยี ม Vertical Launching System Compartment ส�ำหรับการติดตั้งแท่นยิง MK41 VLS

รปู ท่ี ๑๖ การปรับแตง่ ฐานแท่นยิง MK41 VLS รปู ท่ี ๑๗ การตดิ ตง้ั ระบบสนับสนุน
(Support System - HVAC) สำ� หรับแท่นยิง MK41 VLS
64

โครงการปรับปรุงเรอื ฟริเกตชดุ เรือหลวงนเรศวร

๔. สนบั สนนุ กรมสรรพาวุธทหารเรือ/บรษิ ัท MSI ในการตดิ ตัง้ ระบบปนื รอง ๓๐ มิลลิเมตร

รูปที่ ๑๘ การตดิ ตัง้ ปนื ๓๐ มิลลเิ มตร
๕. สนบั สนนุ กรมอิเลก็ ทรอนกิ ส์ทหารเรอื /บรษิ ัท Atlas Elektronic ในการตดิ ตง้ั ระบบโซนาร์
โดยมรี ะยะเวลาการด�ำเนนิ การทั้งส้ิน มิใหเ้ กินก�ำหนดสง่ มอบ คอื ๓๐ กนั ยายน ๒๕๕๘ ส่ิงท่ียากล�ำบาก คือ
งานมากกวา่ รอ้ ยละหา้ สบิ ตอ้ งดำ� เนนิ ไปพร้อมกันต้ังแต่เรมิ่ ต้น ไมว่ ่าจะเปน็ การสนับสนุนบริษัท Saab งานร้อื ถอน
เครอ่ื งจกั ร งานซ่อมท�ำต่าง ๆ ทำ� ใหก้ ารบริหารจดั การหนา้ งาน ตอ้ งมีเจ้าหน้าท่ีทีท่ �ำหน้าทน่ี โ้ี ดยเฉพาะ รวมทั้งการ
ส�ำรวจตรวจสอบความพรอ้ มของ Platform ต่าง ๆ ให้สามารถสนบั สนนุ ระบบท่ีติดต้ังใหม่ไดอ้ ยา่ งไร้ข้อจำ� กดั จึงมีความ
จ�ำเป็นตอ้ งแตง่ ตั้งคณะเจา้ หนา้ ทบ่ี รหิ ารจดั การพืน้ ทีป่ ฏบิ ตั ิงาน หรือเรียกว่า On-Site Team มาจดั การ ซึง่ ใชบ้ คุ ลากร
จากทกุ หน่วยงานทเ่ี กี่ยวขอ้ ง เช่น กรมอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ทหารเรอื กรมการสอ่ื สารและเทคโนโลยสี ารสนเทศทหารเรอื
กรมสรรพาวุธทหารเรือ กรมพลาธิการทหารเรือ โดยมีเจ้าหน้าที่ของอรู่ าชนาวีมหดิ ลอดลุ ยเดช ท�ำหน้าท่หี วั หนา้ คณะ
เจา้ หนา้ ที่ โดยมีการติดต่อประสานงานกับทกุ ฝ่าย โดยเฉพาะเจา้ หนา้ ทขี่ อง Saab ทุกวนั เพ่อื ใหง้ านในความรับผดิ ชอบ
ของหน่วยตา่ ง ๆ เปน็ ไปโดยราบรนื่ ท่สี ุด ซ่ึงในช่วงต้นของโครงการ มคี วามลา่ ชา้ เกดิ ขนึ้ เป็นอนั มาก เนอ่ื งจาก
อู่ราชนาวีมหิดลอดลุ ยเดช ไม่สามารถจดั เจ้าหน้าท่ีเพอื่ มารบั งานส่วนของการรอื้ ถอนไดพ้ อเพียง จงึ มคี วามจ�ำเป็น
ต้องวา่ จ้างแรงงานภายนอกมาชว่ ยดำ� เนินการ แต่หลังจากการร้อื ถอนระบบเดิมเสรจ็ สิน้ ลง อู่ราชนาวีมหดิ ลอดุลยเดช
ได้ใชแ้ รงงานของหน่วยเป็นหลกั ในการด�ำเนนิ การ
ในขณะทีก่ ารรอ้ื ถอนก�ำลงั ด�ำเนินการ ส่วนของการสำ� รวจตรวจสอบความพรอ้ มของ Platform ตา่ ง ๆ ให้
สามารถสนบั สนุนระบบที่ติดตงั้ ใหม่ ก็ดำ� เนนิ ไปเช่นเดียวกนั โดยสรุปแลว้ มีงานส่วนของ Platform ที่ตอ้ งดำ� เนนิ การ
ปรบั ปรุงให้มขี ีดความสามารถท่จี ะรองรบั ระบบใหม่ ดงั นี้
๑. เปลย่ี น MG Set ใหม่ทัง้ หมด จากขนาดตวั ละ 250 KVA เปน็ ตวั ละ 350 KVA

65

โครงการปรับปรงุ เรือฟริเกตชดุ เรอื หลวงนเรศวร

๒. เปลย่ี นระบบอดั ลมก�ำลังดนั สงู ใหม่ ไปใช้ระบบทร่ี ะบายความร้อนด้วยนำ้�
๓. ปรับปรงุ ระบบไฟบก เพอ่ื ใหส้ ามารถใชเ้ ครอื่ ง MG Set ได้โดยไม่ตอ้ งเดินเครือ่ งไฟฟา้ เรือ
๔. ปรับปรุงเสากระโดงเรอื และพนื้ ท่ีเหนอื สะพานเดนิ เรือ ใหส้ ามารถรองรบั เรดาร์ Sea Giraffe AMB,
EOS 500, CEROS 200, เรดาร์ Sharp Eye เสาของวิทยสุ ื่อสารต่าง ๆ รวมทั้งรองรบั Decoy Launcher ใหม่

สว่ นระบบอืน่ ๆ นอกเหนือจากนี้ เปน็ การซ่อมท�ำ/เปล่ียน เพ่อื ใหร้ ะบบมคี วามสมบูรณด์ ังเดมิ ส�ำหรบั การ
ซ่อมท�ำตวั เรอื ใต้แนวนำ้� ของเรอื หลวงตากสิน และการเตรียมการเพอ่ื รองรับการติดต้ังระบบเคร่อื งยิงอาวุธปลอ่ ยแนวตั้ง
เน่ืองจากอู่ราชนาวีมหิดลอดุลยเดชมีแรงงานไม่เพียงพอ และมูลค่าของงบประมาณที่จะว่าจ้างเอกชนภายนอก
ด�ำเนินการเป็นวงเงินทสี่ ูงมาก กรมอู่ทหารเรอื จงึ ไดพ้ จิ ารณาส่งั การให้ อทู่ หารเรอื พระจลุ จอมเกลา้ กรมอู่ทหารเรอื
เปน็ ผ้ดู ำ� เนินการในส่วนน้ี โดยด�ำเนินการที่อู่ทหารเรือพระจุลจอมเกลา้ กอ่ นทจ่ี ะยาตราเรอื ไปดำ� เนนิ การในขนั้ ตอน
การถอดถอนและติดตง้ั ระบบใหมท่ ่อี ูร่ าชนาวีมหดิ ลอดุลยเดช ซงึ่ ในการดำ� เนินการของอ่ทู หารเรือพระจลุ จอมเกล้า
ใช้งบประมาณเพียงร้อยละ ๔๐ ของประมาณการทจี่ ะว่าจ้างเอกชนเท่านน้ั
เรือฟรเิ กตชดุ นี้ เปน็ เรือฟรเิ กต type F25T ตอ่ ทอี่ ่ตู ่อเรอื Zhonghua เมอื งเซ่ียงไฮ้ สาธารณรัฐประชาชนจนี
เรอื หลวงนเรศวรรับมอบเมื่อ พ.ศ.๒๕๓๖ เรือหลวงตากสนิ รบั มอบเมื่อ พ.ศ.๒๕๓๗ ตามล�ำดับ ราคาคา่ ตอ่ เรอื ลำ� ละ
เพียง ๒๐๐๐ ลา้ นบาท ซ่ึงเปน็ มลู คา่ ท่ีถูกมากเป็นเรอื ชดุ เดียวของกองทพั เรอื ท่ไี มม่ กี ารแต่งต้งั กรรมการตรวจการจา้ ง
(ตามความตอ้ งการของประเทศผสู้ ร้างเรอื ) ดงั น้นั การรวบรวมเอกสารเกยี่ วกับการสรา้ งเรอื จึงทำ� ได้ยาก หลายอยา่ งไม่
สามารถสืบค้นได้ เชน่ Cable Route ตา่ ง ๆ คณุ ภาพการตอ่ เรอื ไมไ่ ดร้ ับการควบคุมดแู ลทีด่ ีพอ ดังน้ัน เวลาผ่านไป
เกอื บครึ่งชวี ติ ของเรอื สภาพของตัวเรอื จึงค่อนขา้ งทรดุ โทรมมากกว่าเรือชุดอ่ืนมาก โดยเฉพาะส่วน Superstructure
ทใี่ ชแ้ ผ่นเหลก็ คอ่ นขา้ งบางและโครงสรา้ งไม่แข็งแรง ต้องมกี ารเสริมความแข็งแรงมากกว่าการซ่อมทำ� ปกติ การตกแตง่
ภายในล�ำเรอื ใช้วสั ดรุ าคาถูกจ�ำพวกไม้อัดและแผน่ ฟอรไ์ มก้าซง่ึ ต้องรื้อออกและท�ำใหม่ให้เป็นวัสดุท่ีดขี ้นึ ท้ังหมดการรอ้ื
ระบบการรบเดมิ ออกไม่สามารถรือ้ สายนำ� สญั ญาณต่าง ๆ ออกไดเ้ ปน็ จ�ำนวนมากเนอื่ งจากไม่สามารถพิสูจนท์ ราบได้
ทำ� ใหก้ ารเดนิ สายใหมต่ อ้ งพจิ ารณาหาเสน้ ทางเดนิ สายใหมม่ ากกวา่ รอ้ ยละ๕๐สง่ ผลใหก้ ารบรหิ ารจดั การสายสญั ญาณ
(Cable Management) เป็นไปอยา่ งล่าช้า สง่ ผลให้การท�ำงานชว่ ง ๘ เดอื นแรกลา่ ช้ากวา่ แผนงานเกือบร้อยละ ๒๐
แตด่ ว้ ยความมมุ านะของเจา้ หนา้ ทผี่ เู้ กยี่ วขอ้ งกบั โครงการและเจา้ หนา้ ทขี่ องหนว่ ยเทคนคิ ตา่ งๆทำ� ใหป้ จั จบุ นั ความลา่ ชา้
เหลอื เพยี งรอ้ ยละ ๓ จากแผนงานหลกั เทา่ น้ัน

รูปท่ี ๑๙ การซ่อมท�ำ Superstructure รปู ที่ ๒๐ การปรับปรงุ พื้นดาดฟา้ เตรียมตดิ ต้งั
ปืน ๓๐ มิลลเิ มตร ในอแู่ ห้ง
66

โครงการปรับปรุงเรือฟริเกตชดุ เรอื หลวงนเรศวร

รูปที่ ๒๑ การติดตั้งอปุ กรณ์และซอ่ มทำ� เรือในอแู่ หง้
ความกา้ วหน้าในปัจจุบัน
เรือหลวงนเรศวร ติดต้งั ระบบการรบ แทน่ ยงิ อาวุธปลอ่ ยแนวตง้ั ระบบปนื รอง ระบบเรดาร์และวทิ ยสุ อื่ สาร
เสร็จเรยี บร้อย และก�ำลงั ซอ่ มท�ำและตกแต่งภายในหลงั การตดิ ต้งั อุปกรณ์ ระบบขบั เคล่ือน ระบบไฟฟา้ พร้อมทดสอบ
ระบบเคร่ืองจักรช่วยก�ำลงั อยู่ในขน้ั ตอนสุดท้ายของการซอ่ มท�ำ คาดว่าจะมีความพร้อมทจ่ี ะออกทดสอบทดลองในทะเล
ต้ังแตเ่ ดอื นพฤษภาคม ๒๕๕๘ เปน็ ต้นไป อยา่ งไรกต็ าม ยงั มปี ญั หาเก่ยี วกบั การส่งอปุ กรณ์บางชน้ิ จากตา่ งประเทศ คือ
โซนารแ์ ละระบบพิสูจน์ฝา่ ย ซึง่ ต้องชะลอการสง่ มอบออกไปเนือ่ งจากสภาวะทางการเมือง ซง่ึ ในเรื่องน้ี ทางสำ� นักงาน
จัดหายทุ โธปกรณก์ องทพั เรือในฐานะผบู้ รหิ ารสญั ญา จะไดท้ ำ� ความตกลงกบั คูส่ ญั ญาตอ่ ไป เพ่อื คลคี่ ลายปญั หา

รปู ท่ี ๒๒ การตดิ ตั้ง Radar CEROS 200 รูปท่ี ๒๓ การตดิ ตง้ั Radar CEROS 200 หัวเรือ
และ EOS 500 ท้ายเรือ
67

โครงการปรับปรงุ เรอื ฟรเิ กตชดุ เรือหลวงนเรศวร

รปู ท่ี ๒๔ การติดตง้ั Radar AMB และ รปู ที่ ๒๕ การซ่อมทำ� ระบบไฟฟ้า
Navigation Radar เสากระโดงเรือ

รูปที่ ๒๖ การปรับปรุงตู้จ่าย รปู ท่ี ๒๗ การตดิ ตั้งระบบสนบั สนุนแทน่ ยงิ
ระบบไฟฟา้ 440 VAC 60 Hz อาวุธปล่อยนำ� วถิ ีแนวดง่ิ MK41 VLS

68

โครงการปรับปรุงเรอื ฟริเกตชุดเรือหลวงนเรศวร

รูปท่ี ๒๘ การตดิ ตัง้ ระบบสนับสนุนแทน่ ยงิ รูปท่ี ๒๙ สภาพห้องศูนยย์ ุทธการภายหลงั
อาวุธปลอ่ ยนำ� วิถีแนวด่งิ MK41 VLS การซ่อมทำ� พนื้ หอ้ ง

รปู ที่ ๓๐ การติดตงั้ ฐานแทน่ ยิงเปา้ ลวงดาดฟ้าทศั นสัญญาณ

เรือหลวงตากสนิ ปัจจุบนั เรมิ่ จะตดิ ต้งั อปุ กรณ์ใหมท่ ดแทนอปุ กรณเ์ ก่าทถ่ี อดถอนออก ซ่ึงในภาพรวมของ
เรอื หลวงตากสนิ น้ัน สามารถด�ำเนินการไดร้ าบร่ืนกวา่ เรอื หลวงนเรศวร เน่ืองจากได้รับบทเรยี นหลายประการจาก
เรือหลวงนเรศวรซ่ึงด�ำเนนิ การล่วงหนา้ ไปกอ่ นแต่อย่างไรก็ตามเรอื หลวงตากสนิ ประสบปัญหาในรูปแบบทแี่ ตกตา่ งไป
จากเรือหลวงนเรศวร ในสว่ นของการซ่อมท�ำเครอ่ื งจักรใหญด่ ีเซลและเครอื่ งไฟฟ้า ซึง่ ปรับเปลยี่ นวธิ ีการดำ� เนนิ การ
โดยกระทนั หัน จากการวา่ จ้างเอกชนซอ่ มทำ� เปน็ การจดั ซ้อื อะไหลต่ รงจากตา่ งประเทศและดำ� เนินการซอ่ มท�ำโดย
กรมอ่ทู หารเรือเอง ท�ำให้ระยะเวลาด�ำเนนิ การลา่ ช้าไปเป็นเวลาเกือบ ๑ ปีในขณะท่กี �ำหนดการทดสอบทดลองเรือยงั คง
เป็นไปตามเดิมคือประมาณเดือนกรกฎาคม ๒๕๕๘ ซึ่งอู่ราชนาวีมหิดลอดุลยเดชต้องใช้ก�ำลังความสามารถ
ทัง้ หมดทีม่ ี เพือ่ ด�ำเนินการซ่อมท�ำให้ไดต้ ามเวลาทดสอบทดลองทีว่ างไว้ โดยยังมีความมัน่ ใจวา่ จะสามารถทำ� ใหเ้ รอื
ทดสอบทดลองในทะเลได้ ตามตารางการปฏบิ ัติท่วี างไว้

69

ระบบซ่อมทำ� ตวั เรือใตแ้ นวน้�ำ
ฐานทัพเรอื พังงา ทัพเรือภาคที่ ๓

โดย : กรมแผนการชา่ ง กรมอทู่ หารเรอื

ประเทศไทย มีอาณาเขตทางทะเล (Maritime Zone) กวา่ ๓๕๐,๐๐๐ ตารางกโิ ลเมตร คดิ เปน็ กวา่ ครึง่ หนง่ึ
ของอาณาเขตทางบกทม่ี อี ย่ปู ระมาณ ๕๑๓,๐๐๐ ตารางกโิ ลเมตร ความยาวของชายฝ่ังทะเลรวมฝงั่ อ่าวไทย
และอนั ดามันกวา่ ๒,๘๑๕ กิโลเมตร ใน ๒๓ จังหวดั ส�ำหรบั ทะเลอันดามนั เปน็ พ้ืนที่ ซ่ึงมีความสำ� คัญ
ทางยุทธศาสตร์ เนื่องจากมีพื้นท่ีติดกับช่องแคบมะละกา ซ่ึงเป็นเส้นทางคมนาคมทางทะเล
ที่ส�ำคัญของโลก และยังมีความส�ำคัญต่อความอยู่รอดของประเทศไทยเป็นอย่างมาก เน่ืองจากเป็น
ทางออกสทู่ ะเลอีกทางหน่ึง หากเส้นทางลำ� เลียงขนส่งทางทะเลเส้นหลักในอา่ วไทยถูกปิดล้อม นอกจากน้ี
ยังมีความส�ำคญั ทางดา้ นเศรษฐกิจ ด้วยเป็นแหลง่ ทรพั ยากรพลงั งาน แหล่งประมง และแหล่งท่องเทย่ี ว
ทางทะเล ทส่ี ามารถทำ� รายได้เข้าประเทศปีละจำ� นวนมาก แต่ด้วยสภาพภูมิศาสตรท์ ีต่ ัง้ ของประเทศไทย

ท่ีเส้นทางการเดินเรือจากฝั่งอ่าวไทยไปฝั่ง
อันดามนั ตอ้ งผ่านพ้ืนท่ที ะเลอาณาเขตของประเทศ
เพอื่ นบา้ น ผา่ นทางชอ่ งแคบมะละกา เปน็ ระยะทาง
ทหี่ า่ งไกลและใชเ้ วลานานจงึ เปน็ อปุ สรรคในการสง่
ก�ำลังบำ� รงุ ในการปฏบิ ัตกิ ารทางเรือของกองทพั เรือ
ทง้ั ในยามสงบและยามสงคราม โดยอปุ สรรคดา้ น
การส่งก�ำลังบ�ำรุงท่ีนับได้ว่าส�ำคัญและเป็นจุดอ่อน
ในฝั่งอันดามนั คือ การไมม่ ีอู่เรือทั้งภาครฐั และ
เอกชนในพื้นที่ท่ีมีขีดความสามารถในการซ่อมท�ำ
ตัวเรือและอุปกรณ์ใต้แนวน้�ำให้แก่เรือรบขนาด
ใหญ่ท่ไี ปปฏบิ ตั ิราชการในพ้นื ที่ทัพเรอื ภาคท่ี ๓
ภูมิศาสตร์ประเทศไทยทที่ ะเลอาณาเขตสองดา้ นไม่ต่อเน่ืองกนั

ระบบซ่อมท�ำตวั เรอื ใต้แนวนำ้� ฐานทัพเรอื พงั งา ทัพเรือภาคที่ ๓

ในปัจจุบันกองทัพเรือโดยทัพเรือ
ภาคท่ี ๓ เปน็ หน่วยปฏบิ ตั ิการหลกั
ในพื้นท่ีฝั่งอันดามัน โดยมีก�ำลัง
ทางเรอื ประกอบดว้ ยเรอื รบขนาดตา่ งๆ
ที่เดินทางจากฝั่งอ่าวไทยไปปฏิบัติ
ราชการในพนื้ ท่ีซง่ึ เปน็ เรอื ทม่ี คี วาม
พรอ้ มรบ เนอื่ งจากไดร้ บั การซอ่ มทำ�
ระบบต่าง ๆ ให้มีความพร้อม
จากฝั่งอ่าวไทยก่อนส่งไปสับเปลี่ยนก�ำลังแล้ว แต่เม่ือเรือปฏิบัติราชการย่อมต้องมีการช�ำรุดขัดข้องของอุปกรณ์
ประจ�ำเรือต่าง ๆ ไปตามระยะเวลา ซึ่งจะส่งผลต่อขีดความสามารถทางยุทธการของเรือมากบ้างน้อยบ้าง
ตามแตช่ นดิ ของอปุ กรณ์ทง้ั นกี้ องทพั เรอื มหี นว่ ยทท่ี ำ� หนา้ ทซ่ี อ่ มบำ� รงุ เรอื ในพน้ื ทอี่ นั ดามนั เพยี งแหง่ เดยี วคอื กองโรงงาน
ฐานทพั เรือพงั งา ทัพเรือภาคที่ ๓ แต่หน่วยแหง่ น้ยี ังมีขอ้ จำ� กดั ในการซอ่ มทำ� เรือทส่ี ำ� คัญ คือ ไมม่ ีขดี ความสามารถ
ในการซ่อมท�ำอุปกรณ์และตัวเรือใต้แนวน้�ำได้ ท�ำให้ไม่สามารถซ่อมท�ำระบบดังกล่าวให้แก่เรือที่ปฏิบัติราชการ
ในพื้นท่ไี ด้ซ่งึ ปกตแิ ลว้ จำ� เป็นต้องเขา้ รบั การซอ่ มทำ� ตามวงรอบทุก๒ถึง๓ปีตามแต่ประเภทของเรอื หรอื วสั ดุท่ใี ช้ในการ
เคลอื บตวั เรอื ใตแ้ นวน�ำ้ รวมท้งั การซอ่ มทำ� อุปกรณแ์ ละตวั เรอื ใตแ้ นวนำ�้ ที่ได้รบั ความเสียหายจากการปฏบิ ัติราชการได้
ท�ำให้ส่งผลกระทบทางยทุ ธการแกก่ องทัพเรือเป็นอยา่ งมาก โดยการซ่อมทำ� อปุ กรณแ์ ละตวั เรือใต้แนวนำ้� ท่ีผา่ นมาน้ัน
ส�ำหรบั เรือรบขนาดเล็กสามารถวา่ จ้างอู่เรือเอกชนในพ้นื ท่ีด�ำเนนิ การซอ่ มทำ� ได้ แต่เรอื รบขนาดใหญแ่ ลว้ ยังไม่มอี ่เู รือ
ทงั้ ภาครัฐและเอกชนที่สามารถซอ่ มท�ำได้ จ�ำเปน็ ต้องสบั เปลยี่ นเรอื เพ่ือเขา้ รับการซ่อมท�ำท่อี ู่เรอื ฝั่งอา่ วไทย หากเรอื
ไมส่ ามารถเดินทางกลบั เองไดอ้ าจจะต้องพจิ ารณาวา่ จา้ งอ่เู รือในตา่ งประเทศหรอื ลากเรือกลบั ฝ่งั อา่ วไทย ซ่ึงสง่ ผลตอ่
ภาพลักษณข์ องกองทพั เรอื ไทย เกดิ ความสึกหรอของเคร่ืองจกั รและอุปกรณโ์ ดยไมจ่ �ำเปน็ ส้นิ เปลืองงบประมาณ และ
ทีส่ ำ� คัญไมส่ ามารถใชเ้ รอื ปฏบิ ตั ิราชการไดต้ ามแผน นอกจากน้ีในการสงครามทางเรือการมฐี านทัพเรือเพอ่ื สนับสนนุ
ดา้ นการส่งกำ� ลงั บ�ำรงุ น้นั เป็นส่ิงจ�ำเปน็ อย่างยิง่ ถึงแม้ในปัจจบุ นั เรอื รบและเรือชว่ ยรบจะได้รับการพัฒนาใหม้ คี วามเรว็
และรศั มที ำ� การไกลกวา่ สมัยก่อน อกี ทงั้ ยังมรี ะบบการสง่ กำ� ลังบำ� รุงเคลื่อนท่ี แตฐ่ านทัพเรอื ก็ยงั มีความจำ� เปน็ ใน
การสนับสนนุ การส่งก�ำลงั บำ� รุง โดยเฉพาะการซ่อมท�ำตัวเรอื และอปุ กรณ์ใตแ้ นวนำ�้ ซง่ึ ไมส่ ามารถดำ� เนนิ การแกไ้ ข
หรือซ่อมทำ� ให้แล้วเสรจ็ ไดเ้ มอ่ื เรืออยู่กลางทะเล แต่ด้วยเหตทุ พ่ี ้นื ที่อนั ดามนั ฐานทัพเรอื พงั งา และอู่เรือเอกชน
ยงั ไม่มขี ีดความสามารถในการซอ่ มทำ� อุปกรณแ์ ละตัวเรือใต้แนวนำ้� ให้แกเ่ รอื รบขนาดใหญไ่ ด้จงึ นับเปน็ ขอ้ จำ� กัดในการ
ส่งกำ� ลงั บ�ำรุงทสี่ ำ� คญั ของทพั เรอื ภาคท่ี ๓ ดงั นนั้ เพื่อใหเ้ ปน็ ไปตามพระดำ� รัสของ พลเรอื เอก พระเจา้ บรมวงศเ์ ธอ
พระองคเ์ จ้าอาภากรเกียรตวิ งศ์ กรมหลวงชุมพรเขตอดุ มศกั ด์ิ องคบ์ ดิ าของทหารเรอื ไทยทว่ี า่ “ธรรมดามีเรอื แล้ว
ตอ้ งซอ่ มไดเ้ องเปน็ หลกั ของยทุ ธศาสตรถ์ า้ ซอ่ มไมไ่ ดเ้ องกไ็ มค่ วรจะม”ี กองทพั เรอื จงึ มนี โยบายในการพฒั นาและ
ขยายขดี ความสามารถในการส่งก�ำลังบำ� รงุ ในพืน้ ท่อี นั ดามันท่ีฐานทัพเรอื พังงา ให้มขี ีดความสามารถในการซ่อมท�ำ
อุปกรณ์และตัวเรอื ใต้แนวน�ำ้ ไดอ้ นั จะเป็นส่วนหนึง่ ทช่ี ่วยเสรมิ สร้างสมุททานุภาพ (Sea Power) พ้ืนท่ีฝง่ั
ทะเลอนั ดามนั ของประเทศไทย โดยรเิ รม่ิ โครงการกอ่ สรา้ งระบบซอ่ มทำ� ตวั เรอื ใตแ้ นวนำ�้ ขน้ึ ทกี่ องโรงงาน ฐานทพั เรอื พงั งา
ทพั เรอื ภาคท่ี ๓ ซงึ่ จะนบั เปน็ หนว่ ยซอ่ มทำ� เรอื ทมี่ ขี ดี ความสามารถในการซอ่ มทำ� อปุ กรณแ์ ละตวั เรอื ใตแ้ นวนำ้� ไดเ้ ปน็ แหง่ ท่ี ๕
ของกองทพั เรอื และเปน็ อเู่ รอื ทส่ี ามารถนำ� เรอื ทมี่ ขี นาดระวางขบั นำ้� สงู ทส่ี ดุ ขน้ึ ซอ่ มทำ� ไดใ้ นฝง่ั อนั ดามนั ของประเทศไทย
ซ่ึงในปัจจุบันได้ด�ำเนินการก่อสร้างส่วนที่ส�ำคัญแล้วเสร็จคือ รางยกเรือที่ใช้ส�ำหรับน�ำเรือข้ึนมาซ่อมท�ำอุปกรณ์และ
ตัวเรือใต้แนวน้�ำ และในอนาคตจะมีการพัฒนาขีดความสามารถให้มากยิ่งขึ้นต่อไป โดยบทความน้ีจะกล่าวถึง
ส่ิงน่าสนใจของระบบซ่อมท�ำตัวเรือใต้แนวนำ�้ แหง่ น้ีในหัวขอ้ ตา่ ง ๆ ดงั น้ี

72

ระบบซอ่ มทำ� ตวั เรอื ใต้แนวน�ำ้ ฐานทัพเรือพงั งา ทัพเรือภาคที่ ๓

การออกแบบและคุณลักษณะ

โครงการกอ่ สร้างระบบซ่อมท�ำตวั เรอื ใตแ้ นวน�้ำฐานทัพเรอื พงั งาทัพเรอื ภาคที่๓ เมอื่ กล่าวถึงช่ือนอี้ าจจะยงั ไมเ่ ป็นทร่ี ู้จัก
ของกำ� ลังพลกองทัพเรอื หรือคนทัว่ ไปนัก และมักจะต้องมคี ำ� ถามตามมาเสมอว่าคือ อะไร อยู่ทไี่ หน สรา้ งมาทำ� ไม
และมีขีดความสามารถอย่างไร โครงการนีเ้ กดิ ข้นึ เนือ่ งจากเหตุผลความจ�ำเป็นในเรื่องขอ้ จ�ำกัดดา้ นการสง่ ก�ำลงั บ�ำรุง
ฝง่ั ทะเลอนั ดามนั ตามทกี่ ลา่ วมาแลว้ สำ� หรบั ระบบซอ่ มทำ� ตวั เรอื ใตแ้ นวนำ�้ ทกุ แหง่ ในโลกจะตอ้ งมสี ง่ิ อำ� นวยความสะดวก
ในการน�ำเรือขึ้นซอ่ มทำ� อปุ กรณแ์ ละตวั เรอื ใต้แนวน้�ำ ซง่ึ มีอยู่หลายรปู แบบ ไดแ้ ก่ อแู่ ห้ง (Dry Dock) ซนิ โครลฟิ ต์
(Syncrolift) อู่ลอย (Float Dock) และรางยกเรอื (Marine Railway/Slipway) โดยมคี วามแตกต่างกนั ในรปู แบบและ
กรรมวิธใี นการน�ำเรอื ข้ึน ซึ่งท่ีมใี ช้งานอยใู่ นกองทัพเรอื ไดแ้ ก่ อู่แห้ง (Dry Dock) ที่อทู่ หารเรอื ธนบุรี อทู่ หารเรือ
พระจุลจอมเกลา้ และอ่รู าชนาวีมหดิ ลอดลุ ยเดช และซินโครลฟิ ต์ (Syncrolift) ท่อี ่ทู หารเรือพระจลุ จอมเกล้า และ
กรมโรงงาน ฐานทัพเรือสัตหีบ สำ� หรบั รูปแบบของฐานทัพเรือพงั งา ทัพเรอื ภาคท่ี ๓ นั้น กองทพั เรือไดศ้ กึ ษาขอ้ มลู
ตา่ ง ๆ ท้ังในและต่างประเทศ ทีเ่ ป็นปัจจัยส�ำคัญในการคดั เลือกรปู แบบที่เหมาะสมส�ำหรบั ฐานทัพเรือพงั งา ได้แก่
เหตผุ ลความจ�ำเป็น การซ่อมบำ� รุง งบประมาณ และสภาพภมู ิประเทศ รวมทั้งสิ่งแวดล้อมในบริเวณดังกล่าวแลว้
ไดต้ ัดสนิ ใจเลือกใชร้ ูปแบบ“รางยกเรอื (MarineRailway/Slipway)”จงึ มีความพเิ ศษแตกตา่ งจากทอี่ ื่นๆในกองทัพเรอื
และเปน็ รูปแบบรางยกเรือทีแ่ ตกต่างจากรางยกเรือทมี่ ีใช้ในอูเ่ รือเอกชนภายในประเทศอีกดว้ ย

กองทพั เรือไดม้ อบหมายให้กรมช่างโยธาทหารเรือ รว่ มกบั กรมอทู่ หารเรอื ออกแบบระบบซ่อมท�ำตัวเรือใต้แนวน�้ำ
ทฐี่ านทพั เรือพงั งา โดยมสี ว่ นประกอบท่ีส�ำคญั คือ รางยกเรือ พร้อมด้วยส่งิ อำ� นวยความสะดวกในการซอ่ มท�ำเรืออืน่ ๆ
นอกจากนี้ยังมหี น่วยงานตา่ ง ๆ รว่ มสนบั สนุนการดำ� เนนิ งาน เช่น กรมอทุ กศาสตร์ สนบั สนุนข้อมูลด้านระดับน้�ำ และ
การทบั ถมของโคลนตะกอนในบรเิ วณอา่ วทบั ละมุการออกแบบระบบซอ่ มทำ� ตวั เรอื ใตแ้ นวนำ้� ทฐี่ านทพั เรอื พงั งาในรปู แบบ
รางยกเรอื ในคร้ังน้ี นับไดว้ ่าเป็นงานทีท่ า้ ทายขดี ความสามารถทางดา้ นวศิ วกรรมของกองทพั เรืออกี ครง้ั หนง่ึ เน่อื งจาก
เปน็ รปู แบบสงิ่ กอ่ สรา้ งทก่ี องทพั เรอื ไมเ่ คยดำ� เนนิ การออกแบบและไมม่ ใี ชง้ านมากอ่ นและแตกตา่ งจากรปู แบบทม่ี ใี ชง้ าน
ในอเู่ รือเอกชนในประเทศ การออกแบบเปน็ การพึง่ พาตนเองโดยใช้ขีดความสามารถของก�ำลังพล และเครือ่ งมือต่าง ๆ
ของกองทัพเรอื เองทั้งส้นิ โดยคณุ ลกั ษณะของรางยกเรอื ได้ออกแบบให้สามารถรองรบั การนำ� เรือขนาดระวางขบั น้�ำ
ไมเ่ กิน ๕๕๐ ตนั พร้อมอปุ กรณ์รองรับเรือรวมกันแลว้ ขนาดไม่เกิน ๗๐๐ ตนั ขนาดเรือยาวไมเ่ กนิ ๖๐ เมตร ขึ้นซอ่ มทำ�
สงู สดุ ไดค้ ราวละไม่เกิน ๒ ล�ำ โดยสามารถน�ำเรอื ข้นึ ซ่อมท�ำบนพื้นทสี่ ่วนขยายได้ ๑ ล�ำ และซอ่ มท�ำเรือ (กรณฉี ุกเฉิน)
บนแทน่ รบั เรอื รูปล่มิ จ�ำนวน ๑ ลำ� ส�ำหรับแทน่ รับเรอื รูปลม่ิ เป็นอปุ กรณ์ที่ไม่มีใช้ในอู่เรือเอกชนในประเทศ
มวี ตั ถุประสงค์เพ่อื ให้เรือสามารถปรบั แตง่ ทริมเรอื เพือ่ นำ� เรือมาน่ังหมอนได้ง่าย โดยไม่มคี วามแตกตา่ งระหว่าง
ทริมหวั เรอื และท้ายเรอื มาก ส่งผลต่อความปลอดภัยของตัวเรือ นอกจากนกี้ ารออกแบบได้เตรียมการไวใ้ นอนาคตท่ีจะ
ขยายขีดความสามารถให้มีโรงงานและส่ิงอ�ำนวยความสะดวกในการซ่อมเรือหลายประการแต่ในระยะแรกนี้โครงการ
ประกอบด้วยส่วนหลัก ๒ สว่ น คือ

73

ระบบซอ่ มทำ� ตวั เรอื ใตแ้ นวน�ำ้ ฐานทพั เรือพังงา ทัพเรอื ภาคที่ ๓

สว่ นที่ ๑ เปน็ โครงสรา้ งในการน�ำเรือข้ึนซอ่ มทำ� หรือรางยกเรอื
ประกอบด้วย

๑. ทางลาดคอนกรีตเสริมเหล็กสำ� หรับนำ� เรือขึน้ ซ่อมท�ำยาว ๒๗๕ เมตร ความลาดเอยี ง ๑.๗๗ องศา บนทางลาด
ประกอบดว้ ยรางเหลก็ จำ� นวน ๓ รางสำ� หรบั ใชล้ ากเรอื พรอ้ มระบบปลอ่ ยกระแสไฟฟา้ ปอ้ งกนั การกดั กรอ่ นของรางเหลก็

ลานซ่อมทาํ เรือ ยาว 70 เมตร ทางลาดรบั เรือ (Marine railway) ยาว 275 เมตร
ภาพ : แบบลานซอ่ มเรือและทางลาดรบั เรอื

๒. Catwalk และหลักผูกเรือ (Dolphin) โดย Catwalk เปน็ โครงสรา้ งคอนกรตี เสรมิ เหลก็ ยกระดับจากพื้นน้�ำอยู่
บริเวณสองข้างทางลาด ส�ำหรับเปน็ เส้นทางในการปฏิบตั ิงานและติดตัง้ หลักผูกเรอื (Dolphin) ท่ีเปน็ เสาเหล็กสำ� หรับ
ใช้ตรึงเรอื ให้อย่ใู นตำ� บลที่กอ่ นทจี่ ะนำ� เรอื ขึน้ สรู่ างยกเรือ

๓. โครงสร้างรับเรอื และอุปกรณ์ประกอบดว้ ย
๓.๑ แทน่ รบั เรอื รูปลม่ิ ๑ ชุด โครงสรา้ งท�ำด้วยเหลก็ ยาว ๕๐ เมตร กวา้ ง ๘ เมตร สงู ๒.๙๗๕ เมตร ระดับน�้ำ
ลงตำ่� สดุ ทป่ี ลายรางจากระดบั นำ�้ ลงต่ำ� สุด ๔.๕๐ เมตร แทน่ รับเรือรปู ล่ิมวางอยบู่ นรางเหล็กทางลาด การดึงแท่น
รบั เรอื รปู ล่มิ ขนึ้ ลงทางลาดใช้ระบบกว้านและลวดสลงิ ขนาดใหญ่

ภาพ : แท่นรบั เรือรปู ล่มิ

74

ระบบซ่อมทำ� ตวั เรือใตแ้ นวน�ำ้ ฐานทัพเรือพงั งา ทพั เรือภาคท่ี ๓

พนื� ทร�ี องรับการขยายลานซ่อมเรอื แคร่รบั เรือ (Cradle) และ หมอนรบั เรอื ๓.๒ แครร่ ับเรอื จำ� นวน ๗ ชดุ
ถนนและลานซ่ อมเรอื แท่นรับเรือรปู ลิม� (Wedge Shape Platform) โครงสรา้ งท�ำดว้ ยเหลก็ แบ่งเป็นขนาด
ยาว ๒๐ เมตร จำ� นวน ๑ ชุด และขนาด
CATWALK และ DOLPHIN ยาว ๓ เมตร จำ� นวน ๖ ชุด ส�ำหรบั ใช้
วางหมอนรบั เรือ โดยติดตั้งบนแทน่ รับ
เรือรปู ล่ิม การใช้งานตอ้ งนำ� แต่ละชดุ
มาต่อกันตามความยาวของเรือท่ีจะน�ำ
ข้นึ ตามแบบการวางหมอน (Docking
Plan) ทอี่ อกแบบเฉพาะสำ� หรับระบบ
ซ่อมท�ำตวั เรือใต้แนวนำ�้

ภาพ : โครงสร้างรางยกเรือและส่วนประกอบ

๓.๓ หมอนรบั เรือชนดิ หมอนไม้ (Wood Block) และหมอนเหลก็ (Steel Block) สำ� หรบั รับเรือแบบตา่ ง ๆ อปุ กรณ์
ยึดตรงึ เรอื รอกดึงทางราบ (Wire Rope Winch) พร้อมลวดสลงิ (IWRC, Galvanize Sling) ส�ำหรบั ตรงึ เรอื

ส่วนที่ ๒ เป็นลานซอ่ มท�ำเรอื

เปน็ พื้นที่สว่ นทต่ี ่อไปจากส่วนของทางลาดรับเรือ ท�ำเป็นลานซ่อมท�ำเรือยาว ๗๐ เมตร ประกอบกับโครงสร้างเหลก็
สำ� หรับรองรับเรือความยาวไม่เกิน ๖๐ เมตร จ�ำนวน ๑ ลำ� โครงสร้างเหล็กสามารถดัดแปลงเปลยี่ นเปน็ ลอ้ สำ� หรบั
เลื่อนทางขา้ งได้ในอนาคต นอกจากนีย้ งั มสี ถานทีพ่ กั กำ� ลังพลเรือ ซึง่ เปน็ อาคารทใี่ ห้ก�ำลงั พลประจ�ำเรอื ไดพ้ กั ขณะที่
นำ� เรอื ขึ้นซ่อมบนระบบซอ่ มทำ� ตัวเรอื ใตแ้ นวน้�ำ ซงึ่ นบั เปน็ มิติใหมท่ ี่เป็นมาตรฐานสากลของอ่เู รือในกองทัพเรือ ทีไ่ ด้มี
แนวทางให้ก�ำลังพลไมต่ อ้ งอาศยั อย่บู นเรอื ขณะเขา้ รบั การซ่อมท�ำเปน็ แหง่ แรก

โครงการก่อสรา้ งระบบซ่อมทำ�เรอื ใตแ้ น้วนำ�้ (Slipway)

ภาพ : โครงการกอ่ สรา้ งระบบซอ่ มทำ�ตัวเรอื ใตแ้ นวน้ำ� ท่ีฐานทพั เรือพงั งา

75

ระบบซ่อมท�ำตวั เรอื ใต้แนวน้�ำ ฐานทัพเรอื พงั งา ทัพเรือภาคที่ ๓

การด�ำเนินการก่อสร้าง

เมือ่ การออกแบบระบบซ่อมทำ� ตัวเรือใตแ้ นวน�ำ้ แลว้ เสรจ็ กองทัพเรอื ได้ดำ� เนนิ การคัดเลอื กผ้รู บั จา้ งกอ่ สร้าง และไดร้ ับ
อนุมัติว่าจา้ งโครงการก่อสร้างระบบซ่อมทำ� ตัวเรือใต้แนวน้ำ� (Slipway) ท่ีฐานทัพเรอื พังงา ทัพเรือภาคท่ี ๓ เพอ่ื เพ่ิม
ศกั ยภาพในการซ่อมทำ� เรอื ของกองทพั เรอื ทปี่ ฏิบัตริ าชการฝัง่ ทะเลอันดามนั โดยใหก้ รมชา่ งโยธาทหารเรอื ว่าจา้ ง
บรษิ ัท พรอ้ มมิตร เอสเอเอฟที จ�ำกัด กอ่ สร้างระบบซอ่ มท�ำตวั เรอื ใต้แนวน�ำ้ ตามสญั ญา ชย.ทร. เลขท่ี ๘๖/๒๕๕๒
ลง ๑๐ กันยายน ๒๕๕๒ โดยมกี ำ� หนดเรมิ่ งานตามสญั ญา ๑๑ กนั ยายน ๒๕๕๒ ก�ำหนดส้ินสุดสัญญา ๒ กรกฎาคม
๒๕๕๔ (มกี ารขยายสญั ญาภายหลัง) รวม ๖๖๐ วนั มูลคา่ การก่อสรา้ ง ๑๔๘,๙๙๙,๙๙๙ บาท

ภาพ : การลงนามในสัญญา

การด�ำเนินการก่อสร้างระบบซ่อมท�ำตัวเรือใต้แนวน้�ำที่ฐานทัพเรือพังงา ได้ด�ำเนินการตามแบบของกองทัพเรือ
โดยใช้พื้นที่บริเวณติดกับท่าเทียบเรือฐานทัพเรือพังงา ซ่ึงในอดีตเป็นจุดท่ีเรือหลวงกระบุรีได้ประสบเหตุเกยต้ืน
จากเหตุการณ์ธรณีพิบัติและเกิดคล่ืนยักษ์สึนามิเม่ือ ๒๖ ธันวาคม ๒๕๔๗ ซ่ึงในคร้ังนั้นการน�ำเรือหลวงกระบุรี
ซง่ึ เปน็ เรือฟรเิ กตทมี่ รี ะวางขบั น�้ำถงึ ๒,๐๐๐ ตัน ลงจากเกยตน้ื ได้โดยการออกแบบและคำ� นวณวธิ กี ารนำ� เรือลง
โดยวิศวกรของกองทัพเรือ และว่าจ้างบริษัท อกู่ รงุ เทพ จำ� กัด เป็นผู้ดำ� เนินการ จึงเปน็ สถานทท่ี ีม่ ีเกียรติประวัตทิ างดา้ น
วศิ วกรรมของกองทพั เรอื ในการพ่ึงพาตนเอง โครงการก่อสร้างระบบซ่อมทำ� ตัวเรือใตแ้ นวนำ�้ ครงั้ น้ี จึงนับไดว้ า่ เป็น
เกียรติประวัติด้านวิศวกรรมของกองทัพเรือที่ได้เริ่มต้นการพ่ึงพาตนเองในการออกแบบและสร้างระบบส�ำหรับซ่อมท�ำ
ตวั เรือใต้แนวนำ้� ณ สถานท่ีแหง่ นี้อีกคร้งั หนง่ึ

ภาพ : บรเิ วณเรือหลวงกระบรุ เี กยตื้น ภาพ : แบบการสร้างรางยกเรอื

76

ระบบซอ่ มทำ� ตัวเรือใต้แนวน้ำ� ฐานทัพเรอื พงั งา ทพั เรอื ภาคที่ ๓

การกอ่ สรา้ งตามโครงการโดยรวมเป็นไปด้วยความเรยี บรอ้ ย ถงึ แมจ้ ะมกี ารปรบั แบบและขยายเวลาการดำ� เนนิ การ
กอ่ สร้างออกไปตามความจ�ำเปน็ เพ่อื ใหร้ ะบบมีความสมบรู ณ์มากทส่ี ดุ การกอ่ สรา้ งในโครงการระยะแรกได้แลว้ เสรจ็
ในปี ๒๕๕๕ และได้มกี ารตรวจรบั จากคณะกรรมตรวจการจ้าง โดยมีการทดลองระบบตามข้ันตอน การทดสอบทีส่ ำ� คัญ
ได้แก่ การทดสอบลากแทน่ รบั เรอื รูปลมิ่ ขน้ึ ลงโดยใสภ่ าระน�้ำหนกั แทนเรือ และไดร้ ับมอบงานเม่ือ ๒๔ กรกฎาคม
๒๕๕๕ มีระยะเวลาการรับประกันงานกอ่ สร้างเป็นเวลา ๑ ปี

ภาพ : การทดลองใสน่ ้�ำ หนักแทนเรอื เพอื่ ทดลองระบบต่าง ๆ

ภาพ : รางยกเรอื ภาพ : อาคารพักกำ�ลังพลประจำ�เรือ ภาพ : ลานซอ่ มเรือ

การทดลองนำ� เรือ ต.๙๙๓ ขน้ึ ระบบซอ่ มทำ� ตวั เรอื ใตแ้ นวน้ำ�

ภายหลังจากการรับมอบงานก่อสร้างโครงการระบบซ่อมท�ำตัวเรือใต้แนวน้�ำที่ฐานทัพเรือพังงา กรมอู่ทหารเรือ
ในฐานะหนว่ ยเทคนคิ ทด่ี แู ลดา้ นการซ่อมท�ำเรอื และการใชง้ านระบบซอ่ มทำ� ตวั เรือใตแ้ นวน�้ำดังกล่าว ได้มอบหมาย
ให้กรมแผนการชา่ ง ร่วมกบั ฐานทพั เรอื พงั งาและหนว่ ยต่าง ๆ ท่เี กี่ยวขอ้ งดำ� เนินการทดลองนำ� เรอื ขึ้นระบบซ่อมท�ำตวั
เรอื ใต้แนวน้�ำเปน็ ครง้ั แรก โดยมวี ัตถปุ ระสงค์เพอ่ื ทดสอบการใชง้ านระบบให้เหมอื นจริงอนั จะท�ำใหท้ ราบถงึ ปญั หา
อปุ สรรค และข้อขัดข้อง รวมท้งั สง่ิ ทตี่ ้องด�ำเนินการพฒั นาและปรับปรงุ เพอ่ื ให้สามารถใชง้ านระบบซอ่ มท�ำตัวเรือ
ใต้แนวน�ำ้ ทฐี่ านทพั เรอื พังงาไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพและปลอดภัยตามทก่ี องทัพเรือต้ังเป้าหมายไว้

77

ระบบซอ่ มทำ� ตัวเรือใต้แนวน�้ำ ฐานทัพเรอื พงั งา ทัพเรอื ภาคท่ี ๓

การทดลองนำ� เรือขึ้นในครงั้ นี้เปน็ ภารกิจท่ตี อ้ งวางแผนอยา่ งเป็นขัน้ ตอน เน่ืองจากเป็นอุปกรณร์ ูปแบบใหม่ ก�ำลงั พล
จงึ ยงั ไมม่ ีความช�ำนาญและคนุ้ เคยกบั อปุ กรณ์ อกี ทงั้ กระแสน�ำ้ และกระแสลมในบรเิ วณนน้ั แตกต่างจากอเู่ รือแห่งอ่ืน ๆ
ความผดิ พลาดท่ีเกิดขน้ึ อาจหมายถึงความเสียหายของเรอื รบทีเ่ ปน็ ภาษีของประชาชน หรอื แมแ้ ต่ความสูญเสียชีวิตของ
กำ� ลังพลกเ็ ป็นได้ดังนนั้ ภารกจิ นี้จึงมีสิ่งทีต่ ้องพิจารณาและตัดสินใจสำ� คญั ได้แก่การเลอื กเรอื ที่จะน�ำขนึ้ กำ� หนดวันเวลา
ท่จี ะน�ำเรือข้นึ ซึง่ ต้องมรี ะดบั นำ้� ทเี่ หมาะสมทีมงาน จัดท�ำขน้ั ตอนการปฏิบัตติ า่ ง ๆ และการก�ำหนดรายการเคร่ืองมือ
หรือพสั ดทุ ตี่ ้องใช้กรมแผนการชา่ ง กรมอ่ทู หารเรือรว่ มกบั หนว่ ยตา่ งๆ ทีเ่ ก่ียวขอ้ งได้แก่กรมอุทกศาสตร์กรมช่างโยธา
ทหารเรือ อ่ทู หารเรอื พระจลุ จอมเกล้า กรมอทู่ หารเรอื และทพั เรอื ภาคที่ ๓ ระดมความคิดเห็นแลว้ เห็นว่าจำ� เป็นตอ้ ง
เลือกเรอื ท่ีจะทดลองให้ไดก้ อ่ น เน่ืองจากจะเป็นปัจจัยก�ำหนดการดำ� เนินการอืน่ ๆ ตามมา ซ่งึ เรือท่ีปฏิบัติราชการ
ทพั เรอื ภาคที่ ๓ ทีส่ ามารถน�ำขนึ้ ระบบซอ่ มท�ำตวั เรอื ใต้แนวน้ำ� ที่ฐานทพั เรอื พงั งาได้นน้ั มอี ยู่หลายลำ� แต่ได้ตัดสินใจ
เลือกเรือ ต.๙๙๓ ซึ่งเป็นเรือตรวจการณ์ใกลฝ้ ั่งชดุ เรอื ต.๙๙๑ เปน็ เรอื ลำ� แรกท่ีจะน�ำขึ้นโดยมเี หตผุ ลส�ำคญั ได้แก่

๑. การน�ำเรือข้ึนระบบซอ่ มทำ� ตัวเรือใต้แนวน้�ำท่ีฐานทพั เรอื พงั งาครง้ั แรก ในสภาวะท่ยี งั ขาดความพรอ้ มของ
บคุ ลากร ขนั้ ตอนการปฏบิ ัติ เครือ่ งมอื และอปุ กรณ์ จึงเห็นวา่ หากน�ำเรือขนาดใหญข่ ้ึนจะมคี วามเสยี่ งท่จี ะเกิดอันตราย
กบั บุคลากร เรือ และทรพั ยส์ นิ ของทางราชการได้

๒. การน�ำเรอื ขนาดเล็ก เชน่ เรอื ตรวจการณช์ ายฝง่ั ข้นึ ระบบซ่อมทำ� ตวั เรือใตแ้ นวนำ�้ ท่ฐี านทัพเรอื พังงา
ไดพ้ ิจารณาเห็นวา่ ไม่มีความค้มุ ค่า เน่ืองจากขนาดระวางขบั น�ำ้ ของเรือน้อยกว่าขนาดระวางขบั น้ำ� ของเรือท่ีออกแบบให้
ระบบซอ่ มทำ� ตวั เรือใตแ้ นวน้ำ� ทฐ่ี านทัพเรอื พังงารองรับมาก จึงไมส่ ามารถทดสอบการใชง้ านระบบได้อยา่ งครอบคลุม

๓. การน�ำเรอื ขนาดใหญ่ขนึ้ จำ� เป็นตอ้ งใช้เคร่ืองมอื อปุ กรณ์ตา่ ง ๆ ทงั้ จำ� นวนและมีขดี ความสามารถมากกวา่
การน�ำเรอื ขนาดเล็กขึน้ ดังน้นั การนำ� เรือขนาดเล็กจะใช้งบประมาณในการดำ� เนนิ การนอ้ ยกวา่ เรอื ขนาดใหญ่ และ
สามารถขอรับการสนับสนนุ จากหนว่ ยต่าง ๆ ไดง้ ่ายกวา่

๔. เรือตรวจการณ์ใกลฝ้ งั่ ชดุ เรอื ต.๙๙๑ มขี นาดระวางขับน�ำ้ เตม็ ท่ี ๒๑๕ ตนั จึงมขี นาดไม่เล็กและใหญเ่ กนิ
ในการทจ่ี ะน�ำข้ึนระบบซอ่ มท�ำตัวเรอื ใตแ้ นวนำ้� ท่ฐี านทพั เรอื พงั งา เพ่อื ทดสอบการใชง้ านเปน็ คร้งั แรก นอกจากนย้ี งั
เป็นเรือทีก่ องทัพเรือ โดยกรมอทู่ หารเรือออกแบบและสรา้ งเอง จึงมีข้อมูลต่าง ๆ ท่ีสามารถน�ำมาจดั ท�ำแบบวางหมอน
ไดอ้ ย่างถูกต้องแมน่ ย�ำ และยงั แสดงให้เห็นถึงขีดความสามารถในการซอ่ มบำ� รุงได้อยา่ งครบวงจรของกองทัพเรือทัง้
การออกแบบและสร้างเรือเอง และสามารถน�ำเรอื ดงั กลา่ วข้ึนซ่อมทำ� บนระบบซอ่ มทำ� ตัวเรือใตแ้ นวน้ำ� ทฐี่ านทัพเรอื
พังงา ซึ่งกองทพั เรอื โดยกรมอู่ทหารเรือออกแบบเองได้อีกดว้ ย
ส�ำหรบั การพจิ ารณาในด้านอ่นื ๆ ไดแ้ ก่ การจดั เจา้ หนา้ ทีท่ ีจ่ ะนำ� เรือข้ึนระบบซ่อมทำ� ตัวเรือใตแ้ นวนำ�้ ได้พิจารณาใช้
เจ้าหน้าที่จากอทู่ หารเรอื พระจุลจอมเกลา้ กรมอ่ทู หารเรอื เปน็ เจา้ หน้าทห่ี ลักในการปฏบิ ัตงิ านรว่ มกบั กำ� ลงั พลจาก
กองโรงงาน ฐานทพั เรอื พงั งา เพอ่ื เป็นการฝึกความชำ� นาญในลักษณะการฝึกอบรมจากการปฏิบตั ิจริง (OJT) นอกจาก
นย้ี งั มีทมี วศิ วกรจากกรมแผนการชา่ ง กรมอทู่ หารเรือ ในการใหค้ �ำปรึกษา โดยมรี องผูบ้ ัญชาการฐานทัพเรอื พงั งาเป็น
ผู้อำ� นวยการปฏิบัติ และทส่ี �ำคัญอีกประการหนง่ึ คือ ก�ำหนดวนั ทนี่ ำ� เรอื ข้ึนและลงเนื่องจากจะต้องพจิ ารณาถึงระดับน้�ำ
ท่ีเหมาะสม ในชว่ งเวลาที่สามารถปฏิบตั ิไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธิภาพ ซึง่ เม่ือพิจารณาจากปัจจยั ต่าง ๆ แล้ว จงึ ได้ตัดสนิ ใจ
กำ� หนดการนำ� เรอื ต.๙๙๓ ข้นึ ระบบซ่อมทำ� ตัวเรอื ใตแ้ นวน�ำ้ ทีฐ่ านทพั เรอื พงั งา ดงั นี้ ในวันที่ ๒๕ มีนาคม ๒๕๕๖
ทดลองวดั ระยะความลึกตา่ ง ๆ และวันท่ี ๒๖ มนี าคม ๒๕๕๖ ทดลองนำ� เรอื เข้ามานงั่ หมอน วนั ท่ี ๒๗ มีนาคม ๒๕๕๖
นำ� เรอื ข้ึน วนั ท่ี ๒๘ มีนาคม ๒๕๕๖ น�ำเรอื ลง ท้งั นหี้ ากมขี ้อขัดขอ้ งให้วนั ท่ี ๒๘ ถงึ ๒๙ มนี าคม ๒๕๕๖ จะเป็นสำ� รอง
นำ� เรือขน้ึ และนำ� เรอื ลงในวนั ถดั ไป

78

ระบบซ่อมทำ� ตวั เรือใตแ้ นวน�้ำ ฐานทพั เรอื พังงา ทัพเรือภาคท่ี ๓

ภาพ : การวางหมอนรองรับเรือ ต.๙๙๓ ภาพ : การน�ำ เรือ ต.๙๙๓ ข้ึนรางยกเรอื

ภาพ : ผู้บงั คบั บญั ชาระดับสงู ท่รี ว่ มสังเกตการณ์ ภาพ : เจา้ หน้าทีท่ ดลองน�ำ เรือขึน้

ภาพ : เรอื ต.๙๙๓ ภายหลงั การซ่อมทำ�ตัวเรอื ใตแ้ นวน�้ำ ภาพ : การน�ำ เรือ ต.๙๙๓ ลงรางยกเรอื

จากการวางแผนเตรียมการเป็นอย่างดีจึงท�ำให้สามารถน�ำเรือ ต.๙๙๓ ขึ้นระบบซ่อมท�ำตัวเรือใต้แนวน้�ำที่
ฐานทพั เรือพงั งาไดส้ �ำเรจ็ อยา่ งปลอดภัย และเมอ่ื ได้ท�ำการตรวจสอบและซอ่ มทำ� ตวั เรือใตแ้ นวนำ�้ ให้แก่ เรอื ต.๙๙๓
เป็นท่ีเรยี บร้อยจงึ ได้น�ำเรอื ลงน�ำ้ ทั้งน้ีตอ้ งขอขอบคุณกำ� ลังพลท่รี ่วมปฏบิ ตั ิงานทดลองนำ� เรอื ขนึ้ ทกุ คนท่ีเสียสละเวลา
และทุ่มเทแรงกายแรงใจจนภารกิจส�ำเรจ็ เสร็จส้ิน ความสำ� เรจ็ ในการทดลองน�ำ เรอื ต.๙๙๓ ข้ึนระบบคร้ังนี้ส่งผลให้
เกิดความมั่นใจในการใช้งานมากย่ิงขน้ึ และที่สำ� คญั ทำ� ให้พบปญั หา อปุ สรรค ข้อขัดขอ้ งต่าง ๆ ทต่ี ้องนำ� มาปรับปรุง
แก้ไขเพ่อื ใหร้ ะบบมีความพร้อมใช้งานไดอ้ ย่างสะดวกและปลอดภัยมากยิง่ ข้ึน

79

ระบบซอ่ มท�ำตวั เรอื ใตแ้ นวนำ�้ ฐานทพั เรอื พังงา ทพั เรือภาคที่ ๓

การพฒั นาและปรับปรุงระบบซ่อมท�ำตวั เรือใตแ้ นวนำ้�

ภายหลังจากการทดลองน�ำเรือ ต.๙๙๓ ขึน้ ระบบซอ่ มท�ำตวั เรือใต้แนวน้ำ� ท่ีฐานทพั เรือพังงา กรมอ่ทู หารเรอื ได้
มอบหมายให้ กรมแผนการช่าง กรมอูท่ หารเรอื ดำ� เนนิ การรวบรวมปัญหา อุปสรรค ข้อขดั ขอ้ งตา่ ง ๆ จากการทดลอง
ดงั กล่าวจากฝา่ ยต่าง ๆ ทเี่ ก่ียวขอ้ งท้ังในระดบั เจา้ หนา้ ที่ผปู้ ฏิบตั ิ ผ้คู วบคมุ ส่งั การ รวมทั้งให้กำ� หนดแนวทางปฏบิ ัติ
ในการแกไ้ ขปัญหา พฒั นาและปรับปรุงระบบซ่อมทำ� ตวั เรือใต้แนวน้�ำท่ฐี านทัพเรอื พงั งาของหน่วยตา่ ง ๆ ที่เก่ียวขอ้ ง
ใหเ้ ปน็ ไปในแนวทางเดียวกนั พรอ้ มงบประมาณ เพอ่ื เสนอกองทพั เรือพิจารณาดำ� เนินการตอ่ ไป ซง่ึ มีสงิ่ ท่ตี อ้ งดำ� เนนิ
การพฒั นาและปรบั ปรุงระบบซอ่ มทำ� ตวั เรือใต้แนวน้�ำทฐ่ี านทพั เรือพังงา ทส่ี �ำคัญดังน้ี

๑. การปรับปรงุ แนวทางปฏบิ ัติให้สอดคล้องกบั คุณลักษณะและท่ตี ัง้ ของระบบซอ่ มทำ� ตัวเรือใตแ้ นวน�้ำ
๒. การปรบั ปรุงให้อปุ กรณ์ต่าง ๆ ในการรองรบั เรอื มีความม่ันคงแข็งแรงและปลอดภัยยิ่งขน้ึ
๓ .การปรบั ปรงุ ระบบการดงึ เรอื โดยใชก้ วา้ นลากเรอื เขา้ มาบรเิ วณจดุ นงั่ หมอนทดแทนการใชก้ ำ� ลงั พลและกวา้ นเรอื
ซงึ่ มขี นาดเล็กไม่เหมาะสมในการปฏิบัติ
๔. การพัฒนากอ่ สรา้ งอาคารและสง่ิ อ�ำนวยความสะดวก รวมทงั้ การจัดหาพัสดแุ ละเคร่ืองมือในการซ่อมทำ� เรอื
เพมิ่ เติม
ในปจั จุบันกรมอู่ทหารเรอื ไดเ้ สนอแนวทางการแก้ไขปญั หา อุปสรรค และข้อขดั ขอ้ งต่าง ๆ ตลอดจนแนวทาง
การพัฒนาและปรับปรงุ พร้อมงบประมาณที่ต้องใช้ให้กองทพั เรอื พจิ ารณาดำ� เนนิ การ ต่อไปแล้ว ซ่ึงหากการดำ� เนนิ การ
แล้วเสร็จ จะทำ� ให้ระบบซ่อมทำ� ตวั เรือใตแ้ นวน้�ำทฐ่ี านทัพเรอื พงั งา มคี วามพรอ้ มสมบรู ณใ์ นการรองรบั การซอ่ มทำ� เรือ
ทีป่ ฏิบัตริ าชการในพน้ื ท่ีทพั เรือภาคท่ี ๓ ได้อย่างมปี ระสิทธิภาพมากย่ิงข้นึ

นอกจากน้กี องทัพเรือยังไดพ้ จิ ารณาเห็นวา่ ควรพัฒนาระบบซอ่ มท�ำตวั เรอื ใตแ้ นวนำ�้ ท่ี ฐานทพั เรอื พงั งา ใหเ้ ปน็ ท่ี
รจู้ กั ของหน่วยงานและประชาชนโดยทวั่ ไป กองทพั เรอื จึงไดต้ ั้งช่อื รางยกเรอื ของระบบ ซอ่ มท�ำตวั เรอื ใต้แนวนำ้� ที่
ฐานทัพเรือพังงาว่า “รางยกเรือ ฐานทัพเรือพังงา ทัพเรือภาคที่ ๓” ตามท่ี กรมอู่ทหารเรือเสนอ
โดยมีกองโรงงาน ฐานทัพเรือพังงา ทัพเรือภาคท่ี ๓ เป็นหน่วยรับผิดชอบดูแลรักษาและใช้งาน ซี่ึง
พลเรือเอก สุรศักดิ์ หรุ่นเริงรมย์ ผู้บัญชาการทหารเรือในขณะน้ัน ไดเ้ ปน็ ประธานในพิธีเปิดรางยกเรอื เมื่อวนั ท่ี
๑๓ กนั ยายน ๒๕๕๖ และในวันนนั้ มีการสาธติ นำ� เรือ ต.๒๑๔ ขน้ึ รางยกเรอื เพื่อซ่อมทำ� ตัวเรอื ใตแ้ นวนำ้� โดยใช้ก�ำลังพล
จากอูท่ หารเรือพระจุลจอมเกล้า กรมอ่ทู หารเรือ ร่วมกับก�ำลงั พลจากกองโรงงาน ฐานทัพเรือพังงาดำ� เนินการ สง่ ผลให้
กำ� ลงั พลกองโรงงาน ฐานทัพเรอื พงั งามีความค้นุ เคยและชำ� นาญในการปฏบิ ตั งิ านมากย่งิ ขนึ้

80

ระบบซอ่ มท�ำตัวเรือใต้แนวน้ำ� ฐานทพั เรือพงั งา ทพั เรือภาคท่ี ๓

ภาพ : ปา้ ยรางยกเรือ ฐานทพั เรือพังงา ภาพ : น�ำ เรอื ต.๒๑๔ ขนึ้ รางยกเรือ

ภาพ : การซ่อมท�ำ ตัวเรือใต้แนวนำ้�เรอื ต.๒๑๔

นอกจากพฒั นาและปรับปรงุ ในด้านของส่ิงกอ่ สร้างและส่งิ อำ� นวยความสะดวกในการซ่อมท�ำเรอื แล้ว การพฒั นา
ขีดความสามารถในการซ่อมทำ� เรอื ในสาขาต่าง ๆ กถ็ ือเปน็ ส่ิงส�ำคัญเช่นกัน การน�ำ เรือ ต.๙๙๓ และเรือ ต.๒๑๔
ขน้ึ ระบบซอ่ มทำ� ตวั เรอื ใตแ้ นวนำ�้ ทฐ่ี านทพั เรอื พงั งาทผ่ี า่ นมานนั้ ถอื ไดว้ า่ เปน็ เพยี งจดุ เรมิ่ ตน้ ในการพฒั นาขดี ความสามารถ
ในการซอ่ มท�ำเรือของฐานทพั เรอื พงั งา ในขณะนี้จึงเปน็ ชว่ งเวลาของการเปลย่ี นถ่ายขดี ความสามารถในการซ่อมทำ� เรือ
จากอู่ซ่อมทำ� เรือหลักฝ่งั อ่าวไทยไปสู่อเู่ รือฝ่งั อนั ดามัน ณ กองโรงงาน ฐานทพั เรอื พงั งา ทพั เรือภาคท่ี ๓ โดยจำ� เปน็
ต้องพัฒนาขีดความสามารถในการซอ่ มท�ำเรอื ของฐานทัพเรอื พงั งาใหส้ ามารถด�ำเนินการเองได้ในสาขาต่าง ๆ ได้แก่
การวางหมอนรับเรอื การน�ำเรอื ขึน้ และลงรางยกเรือ การตรวจสอบและซ่อมท�ำแผน่ เหล็กเปลือกเรือ การตรวจสอบ
และเปลี่ยนสังกะสกี ันกร่อน การตรวจสอบและซ่อมทำ� สีตวั เรือใต้แนวน้ำ� การตรวจสอบและซอ่ มท�ำอุปกรณ์ทีไ่ ด้รับ
การตดิ ต้งั ใตแ้ นวนำ้� การตรวจสอบและซอ่ มท�ำเพลา ใบจักร และแบรง่ิ รองรบั เพลาใบจกั ร และการตรวจสอบและ
ซ่อมทำ� หางเสือและใบหางเสอื โดยมีกรมอู่ทหารเรือตอ้ งเปน็ หนว่ ยหลกั ในการด�ำเนนิ การพฒั นา

81

ระบบซ่อมทำ� ตวั เรือใต้แนวน�้ำ ฐานทัพเรอื พังงา ทพั เรือภาคที่ ๓

การใช้งานระบบซ่อมทำ� ตวั เรือใต้แนวน้ำ�

ความส�ำเร็จในการทดลองน�ำเรือ ต.๙๙๓ ขนึ้ ระบบซ่อมทำ� ตวั เรอื ใต้แนวน้ำ� ที่ฐานทพั เรือพงั งา และกรมอูท่ หารเรอื
ได้เสนอแนวทางการแกไ้ ขปัญหา ข้อขดั ข้องตา่ ง ๆ ทีเ่ กดิ ขนึ้ ตลอดจนแนวทางการพฒั นาและปรบั ปรุง ระบบซอ่ มทำ�
ตัวเรือใต้แนวน้ำ� ใหก้ องทัพเรอื แล้ว กรมอ่ทู หารเรอื ไดก้ า้ วตอ่ ไปโดยไดม้ อบหมายใหก้ รมแผนการช่าง กรมอูท่ หารเรอื
ร่วมกบั หน่วยตา่ ง ๆ ที่เกี่ยวขอ้ งกำ� หนดแนวทางการซอ่ มท�ำเรอื ทีป่ ฏบิ ตั ิราชการท่ีทพั เรอื ภาคท่ี ๓ โดยใช้ระบบซอ่ มท�ำ
ตัวเรือใตแ้ นวน้ำ� ที่ฐานทพั เรือพังงา และต้องสามารถตอบสนองความต้องการทางยทุ ธการในการใชเ้ รือของทพั เรือ
ภาคที่ ๓ เป็นส�ำคญั ตามเป้าหมายท่ีกองทัพเรือกำ� หนด ผลการด�ำเนนิ การมีแนวทางทส่ี �ำคัญโดยสรปุ ได้ ดังน้ี

๑. ซอ่ มทำ� ตวั เรอื ใตแ้ นวนำ�้ ฉกุ เฉนิ ใหแ้ กเ่ รอื ทป่ี ฏบิ ตั ริ าชการในพน้ื ทท่ี พั เรอื ภาคท่ี ๓ ทส่ี ามารถนำ� ขนึ้ รางยกเรอื ได้
๒. ซ่อมท�ำเรือระดบั จำ� กัดประจำ� ปี (จก.ป.) ใหแ้ กเ่ รอื ท่ีปฏิบัติราชการในพน้ื ทท่ี ัพเรอื ภาคท่ี ๓ ทุกล�ำทส่ี ามารถ
น�ำขน้ึ รางยกเรือได้ จากเดิมซ่อมท�ำเฉพาะชดุ เรือตรวจการณ์ชายฝ่ังและเรือไม้
๓. ซอ่ มทำ� เรอื ระดับตามระยะเวลา (ตว.) ให้แกเ่ รือท่ีปฏบิ ตั ริ าชการในพนื้ ที่ทพั เรอื ภาคท่ี ๓ ชุดเรือตรวจการณ์
ชายฝั่งและเรอื ไม้
ซึ่งหากสามารถด�ำเนินการได้ตามที่ก�ำหนดจะส่งผลให้กองทัพเรือสามารถ
ขยายระยะเวลาการสับเปลยี่ นเรือทป่ี ฏบิ ตั ริ าชการในทพั เรือภาคท่ี ๓ ออก
ไปได้อีก ซงึ่ เป็นประโยชนท์ �ำให้ประหยดั งบประมาณในการสับเปลี่ยนเรอื
ลดชว่ั โมงการใชง้ าน และความสึกหรอของอุปกรณป์ ระจ�ำเรือได้ สามารถ
ซอ่ มทำ� อุปกรณ์และตวั เรือใตแ้ นวนำ้� ฉกุ ฉินได้ ซึ่งเปน็ ไปตามนโยบายการ
พัฒนาและขยายขีดความสามารถด้านการส่งก�ำลังบ�ำรุงในพ้ืนที่ฝั่งทะเล
อันดามนั ของกองทพั เรอื ซ่ึงคณุ ประโยชน์ทส่ี ำ� คัญจากการเกิดขึน้ ของระบบซ่อมท�ำตัวเรอื ใต้แนวนำ้� ทฐ่ี านทพั เรอื พังงา
ตามท่ีได้กล่าวมาแตต่ ้นน้นั ไดแ้ จ้งประจกั ษ์เมอื่ ได้น�ำเรือ ต.๙๙๑ ขึ้นซ่อมท�ำฉกุ เฉนิ เพ่อื ตรวจสอบและซ่อมท�ำระบบ
เพลาใบจกั รทไ่ี ด้รับความเสียหายจากการปฏิบัตริ าชการเมอื่ วนั ที่ ๑๔ ตลุ าคม ๒๕๕๖ ซงึ่ ถ้าหากไมม่ ีระบบซ่อมทำ�
ตัวเรอื ใตแ้ นวน�ำ้ แห่งน้ีแล้ว คงจะไม่สามารถนำ� เรอื ต.๙๙๑ ขนึ้ ซ่อมท�ำทอ่ี เู่ รือแหง่ ใดในพืน้ ทฝี่ ่งั อนั ดามันได้ นอกจาก
ต้องอาศยั อูเ่ รือในประเทศมาเลเซยี หรือสงิ คโปร์ หรอื อาจจะต้องเปลยี่ นเรือล�ำใหม่จากฝ่ังอา่ วไทย ท�ำใหก้ องทัพเรอื
ตอ้ งส้ินเปลืองงบประมาณ และตอ้ งหาหนทางปฏิบตั ติ า่ ง ๆ อีกมากมายในการแกไ้ ขปญั หาน้ี

ภาพ : การนำ�เรอื ต.๙๙๑ ขึ้นรางยกเรอื เพ่ือตรวจสอบและซอ่ มระบบเพลาใบจักร

82

ระบบซอ่ มทำ� ตวั เรอื ใต้แนวน้�ำ ฐานทัพเรือพังงา ทัพเรอื ภาคท่ี ๓

ในปัจจุบันนี้อุปสรรคและจุดอ่อนส�ำคัญในการส่งก�ำลังบ�ำรุง
ในการปฏบิ ตั กิ ารทางเรือทงั้ ในยามสงบและยามสงคราม
ในพืน้ ทฝี่ ั่งทะเลอนั ดามนั ของกองทพั เรอื ไดร้ ับการแก้ไข
ในระดับหนงึ่ แลว้ เนอื่ งจากการเกดิ ขน้ึ ของระบบ
ซอ่ มทำ� ตวั เรอื ใตแ้ นวนำ้� ทฐ่ี านทพั เรอื พงั งา
ซง่ึ ก�ำลงั พลกองทพั เรอื และประชาชนชาวไทยทุกคน
ควรภาคภูมิใจท่ีการออกแบบและก่อสรา้ งระบบ
ซ่อมทำ� ตวั เรือใต้แนวน้ำ� แห่งน้ีดำ� เนนิ การโดยคนไทยเอง
ซ่งึ ในย่างก้าวแรกยอ่ มมปี ญั หา อปุ สรรค และขอ้ ขัดข้องบา้ ง
อนั เป็นธรรมดาของการเรยี นรเู้ พอื่ พึ่งพาตนเอง
แตผ่ ลจากการเรยี นรู้เพอื่ แก้ไขปญั หาตา่ ง ๆ
ทเ่ี กดิ ขึน้ ด้วยตนเอง ย่อมจะท�ำใหเ้ กดิ องคค์ วามรใู้ หม่
ซ่งึ จะเปน็ ส่วนสำ� คญั ทีจ่ ะน�ำพากองทพั เรอื และประเทศไทย

พ่ึงพาตนเองได้ มีความเข้มแข็ง และก้าวยา่ งต่อไปอย่างม่นั คง
เปน็ หน่วยงานความมัน่ คงทางทะเลชั้นน�ำในภมู ภิ าค

ก้าวต่อไปของระบบซ่อมทำ� ตัวเรือใตแ้ นวนำ�้ ฐานทัพเรอื พังงา
คงจะตอ้ งอาศัยความรว่ มมือร่วมใจของทุกฝ่ายทเี่ กย่ี วข้อง

ในการปรับปรงุ และพฒั นาส่งิ ต่าง ๆ เพ่อื ใหร้ ะบบ
ซอ่ มท�ำตัวเรือใตแ้ นวนำ�้ แห่งนีม้ ีความพร้อมใชง้ าน
สามารถสนับสนุนการซอ่ มท�ำเรืออุปกรณแ์ ละตัวเรอื ใต้แนวนำ้�
ใหแ้ กเ่ รอื ทปี่ ฏบิ ัตริ าชการทัพเรอื ภาคที่ ๓ ไดอ้ ยา่ งสมบูรณ์

ปลอดภยั มีประสทิ ธิภาพ และสามารถรองรับ
การซ่อมท�ำเรือรบขนาดใหญ่มากย่ิงข้ึนได้ในอนาคตต่อไป

83

แพพระราชพาหนะ... งานปิดทองหลังพระ
โดย : นาวาเอก สมเจตน์ วนั หวา่ น
รองผู้อ�ำนวยการอ่ทู หารเรอื ธนบุรี กรมอ่ทู หารเรอื
มโี อกาสไดล้ งนามถวายพระพรพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู ัว ท่โี รงพยาบาลศริ ริ าช เมื่อ ๑๐ ตลุ าคม ๒๕๕๗
และได้พบกับเจ้าหน้าท่ีของกรมวังท่ีเคยประสานงานกันในครั้งท่ีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
เสด็จพระราชดำ� เนนิ ไปเขอ่ื นแกน่ กระจานเมอ่ื ๓ เมษายน ๒๕๕๗ เจ้าหน้าทที่ า่ นนี้ไดด้ แู ลจัดการในเรือ่ ง
การทลู เกล้าฯ ถวายแจกันดอกไม้ รวมทัง้ การลงนามถวายพระพรเปน็ อย่างดี รวมทงั้ ไดแ้ จ้งให้เจ้าหนา้ ท่ี
ของ ททบ.๕ บนั ทกึ ภาพดว้ ยซง่ึ ก็พยายามปฏิเสธแตก่ ไ็ มเ่ ป็นผล เจา้ หนา้ ที่ท่านนบี้ อกวา่ กรมอู่ทหารเรอื
ไดช้ ว่ ยสรา้ งแพเพอื่ ใชเ้ ปน็ พระราชพาหนะของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั เพอื่ เปน็ ทป่ี ระทบั สำ� หรบั เสดจ็
พระราชดำ� เนนิ ในบรเิ วณเขอื่ นแกง่ กระจานทำ� ใหพ้ ระองคท์ า่ นทรงพระเกษมสำ� ราญ ทำ� งานปดิ ทองหลงั พระ
วันน้มี ีโอกาสก็ขออนญุ าตดแู ลอำ� นวยความสะดวกให้ จึงมีความคดิ ว่า ควรจะตอ้ งเผยแพร่การสร้างแพ
พระราชพาหนะใหผ้ ู้อื่นรบั ทราบบา้ ง
การสรา้ งแพพระราชพาหนะเพอื่ เปน็ ทปี่ ระทบั ของพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ในการเสดจ็ พระราชดำ� เนนิ
เขอ่ื นแกน่ กระจานนนั้ หลาย ๆ ทา่ น รวมทั้งข้าราชการ ลูกจ้าง ทง้ั ในกรมอู่ทหารเรอื และหนว่ ยตา่ ง ๆ
ในกองทพั เรอื อาจไมท่ ราบมากอ่ นวา่ ดำ� เนนิ การโดยบคุ ลากรของกรมอทู่ หารเรอื ร่วมกบั กรมชลประทาน
และกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช โดยเมื่อประมาณต้นเดือนมีนาคม ๒๕๕๗
พลเรือโท หม่อมหลวงอนุนพนันท์ นวรัตน์ เจ้ากรมอู่ทหารเรือ (และต�ำแหน่งในณะน้ัน)
รบั การประสานจาก รองสมหุ ราชองครกั ษ์ พลเอก หมอ่ มหลวงทศนวอมร เทวกลุ วา่ ตอ้ งการใหก้ องทพั เรอื ศึกษา
และส�ำรวจถงึ ความเปน็ ไปไดใ้ นการสร้างพระราชพาหนะ ส�ำหรับพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หวั ประทับ

แพพระราชพาหนะ... งานปิดทองหลังพระ

เพือ่ เสด็จพระราชดำ� เนินบริเวณแกง่ กระจาน ซึง่ เป็นการเสดจ็
พระราชดำ� เนนิ ทางนำ้� ทง้ั นเี้ พราะสถานทบี่ รเิ วณใกลเ้ คยี ง ซง่ึ สามารถ
เสดจ็ พระราชด�ำเนนิ ทางบกพระองคท์ ่านไดเ้ สดจ็ พระราชด�ำเนิน
ไปหมดแล้ว อยากให้พระองค์ท่านเปล่ียนพระอิริยาบถ
โดยเสด็จพระราชดำ� เนินไปสถานท่ที พ่ี ระองคท์ ่านได้เคยปฏิบตั ิ
พระราชกรณียกิจ เพอ่ื ใหพ้ ระองค์ทา่ นทรงพระเกษมสำ� ราญ

ใน ๑๑ มนี าคม ๒๕๕๗ ทางส�ำนักพระราชวังไดเ้ ชญิ ผู้แทนจากกรมอู่ทหารเรือ เข้ารว่ มประชุมกับหน่วยงานต่าง ๆ
ประกอบด้วย หมูเ่ รือรกั ษาการณไ์ กลกงั วล (มรก.ไกลกังวล) กองอำ� นวยการรว่ มถวายความปลอดภยั ไกลกังวล
กรมชลประทาน และกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช โดยมีรองเลขาธิการส�ำนักพระราชวัง
นายดิสธร วัชโรทัย เป็นประธาน สรุปให้กรมอู่ทหารเรือร่วมกับกรมชลประทานและกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่า
และพันธ์พุ ืช สร้างแพพระราชพาหนะขับเคลือ่ น โดยใชเ้ รือพว่ งขา้ งเพอ่ื เป็นทีป่ ระทับของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ ัว
เสดจ็ พระราชด�ำเนนิ เข่ือนแก่งกระจานตามเสน้ ทางทพ่ี ระองค์ทา่ นได้เคยเสด็จไปปฏบิ ตั พิ ระราชกรณียกิจ โดยก�ำหนด
ใหแ้ ลว้ เสรจ็ ประมาณปลายเดอื นมีนาคม ๒๕๕๗
หลงั การประชมุ ในชว่ งบ่ายคณะของกรมอู่ทหารเรือ กรมชลประทาน และกรมอุทยานแห่งชาติสตั ว์ปา่ และพนั ธ์ุพชื
ได้เขา้ ดูพน้ื ท่แี ละโป๊ะทีใ่ ชบ้ รรทกุ รถแบคโฮ (Backhoe) ของกรมชลประทาน ซงึ่ ได้ข้อตกลงใจว่า จะดัดแปลงโป๊ะที่ใช้
บรรทกุ รถแบคโฮ ขนาดกวา้ ง ๒.๔๕ เมตร ยาว ๑๑.๖๘ เมตร จ�ำนวน ๔ โป๊ะสร้างเปน็ แพขนาดกว้าง ๖.๔๐ เมตร
ยาว๑๑.๖๘เมตรจำ� นวน๒แพสำ� หรับเป็นแพท่ปี ระทับ๑แพและแพผตู้ ามเสด็จฯอีก๑แพโดยในการออกแบบเบ้ืองตน้
การขับเคลอื่ นแพจะใช้เรอื ยางท้องแข็ง (Rigid Inflatable Boat : RIB) จำ� นวน ๒ ลำ� พ่วงทางขา้ งทำ� ความเรว็ ให้ได้
ประมาณ ๕ นอต เพ่อื ใชเ้ วลาในการเสด็จพระราชด�ำเนนิ ประมาณ ๒ ชั่วโมง

รูปท่ี ๑ โปะ๊ ท่ีใชบ้ รรทกุ รถแบคโฮ (Backhoe) ของกรมชลประทาน รปู ท่ี ๒ คณะท�ำ งานประชมุ ออกแบบดดั แปลงโปะ๊
เพอื่ ใชเ้ ปน็ แพพระราชพาหนะ

86

แพพระราชพาหนะ... งานปิดทองหลังพระ

กรมอู่ทหารเรือไดท้ �ำการออกแบบตามหลักวศิ วกรรม โดยได้ทำ� การดดั แปลงฝากัน้ ภายในโป๊ะแตล่ ะโป๊ะ ซ่งึ มี
จำ� นวน ๒ ฝากั้น ๓ หอ้ ง ใหเ้ ปน็ ฝากน้ั ผนึกน�้ำ เพื่อใหแ้ พสามารถรกั ษาก�ำลงั ลอยไวไ้ ด้ กรณีท่ีเกิดความเสยี หาย
นำ�้ เข้าภายในห้องใดหอ้ งหน่ึง จากนน้ั กไ็ ดอ้ อกแบบการยดึ โป๊ะ ๒ โปะ๊ เขา้ ดว้ ยกนั ให้มคี วามแขง็ แรงเพียงพอไมบ่ ดิ ตัว
และแยกออกจากกนั โดยทำ� การขยายระยะระหวา่ งโปะ๊ ออกไปอีก ๑.๕๐ เมตร หลังจากนั้น จึงได้ออกแบบพน้ื ราวกนั ตก
โครงหลังคา และหลังคา รวมทั้งระบบขับเคลื่อนโดยออกแบบติดต้ังเครื่องยนต์ Outboard เข้ากับตัวแพ
จ�ำนวน ๑ เครื่อง เพ่ือให้สามารถขับเคล่ือนแพได้ในระดับหนึ่งเท่าน้ัน ส่วนการขับเคลื่อนหลักยังคงใช้เรือ RIB
จ�ำนวน ๒ ล�ำพว่ งทางข้าง

รปู ที่ ๓ การดัดแปลงฝากน้ั ภายในโปะ๊ รูปท่ี ๔ การยดึ โป๊ะ ๒ โป๊ะเขา้ ด้วยกนั

รปู ท่ี ๕ แบบเรยี บเรียงท่วั ไป General Arrangement ของแพพระราชพาหนะ

87

แพพระราชพาหนะ... งานปิดทองหลงั พระ

เจา้ หน้าท่ีของกรมอทู่ หารเรือไดเ้ ร่ิมเข้าพืน้ ท่เี พอื่ ปฏบิ ตั ิงานบรเิ วณเขอ่ื นแก่งกระจานเม่ือ ๑๒ มนี าคม ๒๕๕๗
ประกอบด้วยชา่ งต่อเรือเหลก็ ๒๐ นาย ชา่ งต่อเรือไม้ ๕ นาย ช่างปรบั ซ่อมเครอ่ื งยนต์ ๓ นาย ชา่ งซอ่ มเคร่ืองไฟฟ้า
๒นายชา่ งยก๑๕นายช่างยางและพลาสติก๕นายชดุ สนับสนุนการเคล่ือนยา้ ยจำ� นวน๑๑นายปฏิบัติงานกนั เต็มกำ� ลงั
ทั้งกลางวันและกลางคืน โดยกางเต็นท์นอนรอบบรเิ วณพ้นื ทปี่ ฏิบัติงาน ทง้ั น้เี พือ่ ใหท้ นั กับเวลาทม่ี ีอยนู่ ้อยมาก

รปู ที่ ๖ – ๙ รปู การปฏบิ ตั งิ านและท่พี กั อาศยั ของกำ�ลังพลกรมอู่ทหารเรือ

ใน ๒๕ มนี าคม ๒๕๕๗ โครงสร้างหลกั ของแพได้แล้วเสร็จ คณะเจา้ หน้าทขี่ องกรมอทู่ หารเรอื ก็ไดไ้ ปท�ำการทดลอง
เพ่ือตรวจสอบความแขง็ แรง การควบคุมแพ รวมท้งั ตรวจสอบระยะเวลาการเดินทาง โดยใชเ้ รือ RIB จำ� นวน ๒ ล�ำ
พ่วงทางขา้ ง และเคร่อื งยนต์ Outboard ประจ�ำแพขนาด ๙๐ แรงมา้ ๑ เครือ่ ง

รูปท่ี ๑๐ - ๑๑ รปู การทดลองแพพระราชพาหนะ

88

แพพระราชพาหนะ... งานปิดทองหลงั พระ

ผลการทดสอบด้านความแข็งแรง การทรงตวั ของเรือ รวมระยะเวลาทใ่ี ช้อย่ใู นเกณฑท์ น่ี ่าพอใจ ส่วนการควบคุมแพ
นัน้ ยังไมด่ เี ทา่ ท่ีควร จึงได้พจิ ารณาตดิ เครอื่ งยนต์ Outboard เพมิ่ อีกหน่งึ เครอ่ื งทตี่ ัวแพ เพื่อให้เกิดความคล่องตวั
ในการเทยี บ – ออกจากเทยี บ และการบงั คบั หันเลีย้ ว กรมอทู่ หารเรือจงึ ได้พจิ ารณาแกไ้ ขแบบใหม่ โดยในวนั นนั้
ระหวา่ งการทดลอง ทา่ นรองเลขาธกิ ารสำ� นกั พระราชวงั ไดเ้ ดนิ ทางมาสงั เกตการณด์ ว้ ย หลังจากการทดลองแลว้ เสร็จ
ทา่ นรองเลขาธกิ ารส�ำนักพระราชวงั ไดส้ ัง่ การให้สร้างแพใหแ้ ล้วเสร็จใน ๓๑ มนี าคม ๒๕๕๗ และจะท�ำการซอ้ มใหญใ่ น
๒ เมษายน ๒๕๕๗

รปู ที่ ๑๒ แบบการติดตั้งเครือ่ งยนต์ Outboard ท่ีแก้ไข

รูปท่ี ๑๓ รองเลขาธกิ ารส�ำ นกั พระราชวงั รว่ มสงั เกตการณ์ทดลองแพพระราชพาหนะ

89

แพพระราชพาหนะ... งานปดิ ทองหลงั พระ

ใน ๑ เมษายน ๒๕๕๗ กรมอูท่ หารเรือได้นำ� แพท่ีได้ติดตัง้ เครอื่ งยนต์ Outboard จำ� นวน ๒ เคร่ือง ออกทดลอง
เพ่ือตรวจสอบความพร้อมกอ่ นการซ้อมใหญใ่ น ๒ เมษายน ๒๕๕๗ ผลการทดลองท้ังทางดา้ นความแข็งแรงของ
โครงสรา้ ง การทรงตวั การควบคุมแพ และความเร็ว เปน็ ที่น่าพอใจ

รูปท่ี ๑๔ - ๑๕ การทดลองแพพระราชพาหนะทไี่ ด้ตดิ ตัง้ เคร่อื งยนต์ Outboard จำ�นวน ๒ เคร่ือง

ใน ๒ เมษายน ๒๕๕๗ กรมอทู่ หารเรือ กรมชลประทาน กรมอทุ ยานแหง่ ชาติสตั วป์ า่ และพนั ธุ์พชื หมู่เรอื รักษา
การณ์ไกลกังวล กองอำ� นวยการร่วมถวายความปลอดภัยไกลกงั วล รวมทง้ั ส�ำนักพระราชวังไดท้ ำ� การซ้อมการปฏิบัติ
เพ่ือเตรียมการรับเสด็จพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชด�ำเนินทางน้�ำบริเวณเขื่อนแก่งกระจาน
โดยท่านรองเลขาธิการส�ำนักพระราชวัง เป็นผู้ควบคุมการฝึกซ้อม โดยแพได้เดินทางไปตามเส้นทางท่ีจะเสด็จ
เพ่ือตรวจสอบรายละเอียดตามข้ันตอนปฏิบัติทุกอย่าง มีการแก้ไขและปรับแต่งรายละเอียดบ้างเพ่ือให้เกิดความ
เหมาะสมมากยิ่งข้ึน ผลการฝึกซ้อมเปน็ ไปดว้ ยความเรยี บร้อย อยา่ งไรกต็ ามมีงานทก่ี รมอู่ทหารเรือจะตอ้ งดำ� เนินการ
อีกค่อนข้างมาก แต่เจ้าหน้าท่ีทุกคนก็ได้ทุ่มเทแรงกายแรงใจกันอย่างสุดความสามารถจนเสร็จส้ินสมบูรณ์
ในคืนวันที่ ๒ เมษายน ๒๕๕๗ ทันตามก�ำหนดการที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจะเสด็จพระราชด�ำเนิน
ใน ๓ เมษายน ๒๕๕๗

รปู ท่ี ๑๖ - ๑๘ การซอ้ มการปฏิบัติเพื่อเตรียมการรับเสด็จพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หวั

90

แพพระราชพาหนะ... งานปดิ ทองหลงั พระ

พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั เสดจ็ พระราชด�ำ เนนิ มาประทบั บนแพพระราชพาหนะ ณ เขอ่ื นแกง่ กระจานในวนั ท่ี ๓ เมษายน ๒๕๕๗

โดยแพพระราชพาหนะที่เสร็จสมบรู ณแ์ ล้ว มรี ายละเอยี ดดงั น้ี

ขนาด (กวา้ ง x ยาว x สงู ) ๖.๔๐ เมตร x ๑๑.๖๘ เมตร x ๕.๒๐ เมตร (รวมหลงั คา)
ความสูงจากระดับน้ำ� ถึงพ้นื แพ (พ้นื เหลก็ ) ๑.๐๕ เมตร
ระดับกินน�ำ้ ลกึ ปกติ ๐.๔๐ เมตรทรี่ ะวางขับน�ำ้ ๑๙.๖๐ ตนั
ระดบั กินน้ำ� สูงสุด ๐.๕๐ เมตร ท่ีระวางขบั น้ำ� ๒๔.๖๘ ตัน
เครื่องยนต์ Outboard ๙๐ แรงมา้ จ�ำนวน ๒ เครอื่ งตอ่ แพ
ความสามารถในการบรรทุกผ้โู ดยสารสงู สดุ ๖๐ คน

รปู ท่ี ๑๙ แพพระราชพาหนะในวนั ท่ี ๒ เมษายน ๒๕๕๗ รปู ท่ี ๒๐ แพพระราชพาหนะในวนั ท่ี ๓ เมษายน ๒๕๕๗

ในภาพ (รปู ที่ ๒๐) เปน็ แพพระราชพาหนะท่ีแลว้ เสร็จสมบูรณ์ในเวลา ๐๗.๐๐ น. ของวันท่ี ๓ เมษายน ๒๕๕๗
ซึง่ จะแตกต่างกับของวันที่ ๒ เมษายน ๒๕๕๗ (รูปที่ ๑๙) ทพ่ี วกเรายงั ปฏิบตั งิ านกนั อยู่อย่างไม่รจู้ กั เหน็ดเหนือ่ ย
หากสังเกตในภาพจะเห็นตราสัญลักษณ์กรมชลประทานติดอยู่ท่ีแพพระราชพาหนะ ซึ่งพวกเราก็ได้แต่มองแล้ว
เกบ็ ความรสู้ กึ ไวใ้ นใจนกี่ เ็ ปน็ เหตผุ ลวา่ ทำ� ไมเจา้ หนา้ ทก่ี รมวงั คนนนั้ บอกเราวา่ “กรมอทู่ หารเรอื ทำ� งานปดิ ทองหลงั พระ”
แตพ่ วกเราทุกคนมไิ ด้เคยคดิ นอ้ ยเนื้อต่ำ� ใจ กลับคิดว่าเปน็ ความภาคภูมิใจของพวกเราทกุ คนทไี่ ด้รว่ มแรงร่วมใจกนั
ปฏิบัตงิ านอย่างเต็มกำ� ลังสุดความสามารถ เพื่อถวายงานแด่พ่อหลวงของพวกเราทุกคน

91

การซอ่ มคืนสภาพตวั เรือเรอื ยนต์พระทนี่ ัง่
โดย : กองออกแบบต่อเรือ กรมแผนการชา่ ง กรมอทู่ หารเรือ

กรมอูท่ หารเรือนอกจากมภี ารกิจในการซ่อม สร้าง เรือรบของกองทพั เรอื แลว้ ยังมภี ารกจิ ในการถวายงาน
ในการซอ่ มบำ� รงุ ปรบั ปรงุ เรอื ยนตพ์ ระทน่ี งั่ ตา่ งๆ ซง่ึ โดยมากจะเปน็ เรอื เกา่ โบราณ และมคี ณุ คา่ ทางประวตั ศิ าสตร์
ซง่ึ เรอื หลายลำ� เปน็ เรอื ทมี่ ปี ระวตั ขิ นึ้ ระวางประจำ� การตงั้ แตร่ ชั กาลท่ี๕ จนถงึ รชั กาลปจั จบุ นั ซง่ึ เกอื บทง้ั หมด
จะเป็นเรือไม้
การซ่อมท�ำตัวเรือ เรือยนต์พระที่นั่ง ขอบเขตงานทั้งหมดส่วนใหญ่จะเป็นการซ่อมคืนสภาพตัวเรือ
ซึ่งส�ำหรับเรือไม้น้ัน หมายความว่าจะต้องเปลี่ยนไม้เปลือกเรือ หรือส่วนประกอบตัวเรือที่เป็นไม้
เกอื บท้งั หมด ในการซอ่ มคืนสภาพตวั เรอื ในลกั ษณะนี้ ส่วนใหญ่จะไม่นยิ มเปลีย่ นไมห้ รอื สรา้ งตัวเรือขึ้น
มาใหม่ทัง้ หมด แตจ่ ะคงสว่ นประกอบท่เี ปน็ ของเรือดัง้ เดิม ประกอบกบั ความเช่อื ในเรื่องแม่ยา่ นางของเรือ
ดงั นัน้ ถึงแมว้ ่าเรือล�ำท่ีถกู ซ่อมคืนสภาพตัวเรือ ซงึ่ หมายถงึ บา้ งครง้ั อาจจะตอ้ งเปลยี่ นหรอื สรา้ งเรอื ขน้ึ มาใหม่
เกอื บทัง้ ลำ� แตจ่ ะต้องมชี ้ินส่วนดงั้ เดิมของเรอื ลำ� น้ันประกอบอยูเ่ หมอื นเดมิ เช่น ไม้ทวนหัวเรือ กระดูกงู
หรือเก๋งเรอื ขึน้ อย่กู ับสภาพความสมบูรณข์ องไมส้ ่วนประกอบน้ัน ๆ
เทคนิคในการซ่อมคืนสภาพตัวเรือไม้ส่วนใหญ่จะใช้เทคนิคช่างต่อเรือไม้ของไทยด้ังเดิม ในส่วนตัวเรือ
ใต้แนวน้ำ� ก็จะมีการตอกหมนั ยาชันรอยตอ่ ระหวา่ งแผ่นไม้ซ่ึงเทคนิคการตอกหมันยาชันก็เพื่อชว่ ยในการ
ปอ้ งกนั มใิ ห้น้�ำซึมผ่านรอยต่อระหว่างแผ่นไมเ้ ปลอื กเรอื เข้าไปในเรือ รวมทง้ั ช่วยให้ไมเ้ ปลอื กเรือสามารถ
ขยับตัวหรือเบ่งขยายตัวได้โดยน�้ำไม่ร่ัวซึมเข้าไปในตัวเรือ จากน้ันก็จะมีการหุ้มเปลือกเรือใต้แนวน�้ำ
ด้วยการบุแผ่นทองแดง เพื่อเป็นเกราะป้องกันไม่ให้เพรียงหรือส่ิงมีชีวิตใต้น�้ำท�ำความเสียหายต่อไม้
เปลือกเรือใต้แนวน้�ำส�ำหรับเรือรุ่นเก่า ส่วนเรือท่ีเป็นกลุ่มเรือเร็วก็จะมีการทาสีกันเพรียงแทนการใช้
แผน่ ทองแดงบตุ ัวเรอื ใตแ้ นวนำ�้

การซ่อมคนื สภาพตัวเรอื เรอื ยนตพ์ ระท่ีน่ัง

จากการซอ่ มทำ� ทผ่ี า่ นมาไดต้ รวจพบวา่ ไมต้ วั เรอื และไมก้ งเรอื ของเรอื ยนตพ์ ระทนี่ งั่ หลายลำ� ซอ่ มทำ� มาใหมเ่ กดิ การผชุ ำ� รดุ
อยา่ งรวดเรว็ ซงึ่ จากการวเิ คราะหก์ ารชำ� รดุ เสยี หายของไมต้ วั เรอื และกงใตแ้ นวนำ้� พบวา่ เกดิ จากชนดิ ของไมท้ ใ่ี ชท้ ำ� กงเรอื
เนื่องจากเรือยนต์พระท่ีนั่งส่วนใหญ่จะส่ังต่อจากประเทศทางยุโรปหรืออเมริกา ดังน้ันในการซ่อมคืนสภาพตัวเรือ
ก็จะพยายามใชไ้ มช้ นิดทเี่ คยใชส้ รา้ งกงเรอื ตงั้ แต่ดง้ั เดมิ เช่น ไม้ White Ash ซึ่งสาเหตุท่ีใช้ไมช้ นดิ นี้ในการทำ� กงเรอื
เนอื่ งจากมีความออ่ นตวั เหนียว สามารถดดั โคง้ ได้งา่ ย และเรือท่ตี ่างประเทศส่วนใหญใ่ ชไ้ มช้ นิดน้ีในการท�ำกงเรอื
แตป่ รากฏวา่ ไม้ White Ash ไมค่ งทนตอ่ สภาพแวดล้อมของไทย ซ่งึ มอี ากาศร้อนชืน้ และอีกสาเหตุทสี่ �ำคญั คือระบบ
สีท่ีใช้ทาไม้กง และเปลือกเรือใต้แนวน้�ำ ไม่เหมาะสมและไม่สามารถปกป้องไม้จากน�้ำท่ีซึมผ่านหมันและชันได้
นอกจากนั้นหมันและชนั ทใี่ ชป้ ้องกนั รอยตอ่ ระหวา่ งแผน่ ไม้ยังเกิดการเนา่ ยิง่ สง่ ผลให้ไม้ตวั เรือใตแ้ นวน้ำ� เกดิ การช�ำรดุ
ไดร้ วดเรว็ ขึ้น

การชำ�รดุ ของเปลือกเรอื ภายในเวลา ๓ ปี หลงั การซอ่ มคืนสภาพตวั เรอื ดว้ ยเทคนิคตอ่ เรอื ไม้แบบไทย

คณะทำ� งานซ่อมปรับปรุงเรือพระทีน่ ัง่
คณะท�ำงานซอ่ มปรบั ปรงุ เรือพระท่ีน่งั เปน็ คณะทำ� งานทก่ี รมอ่ทู หารเรือแต่งต้ังข้ึนมา เพอ่ื ประสานการซอ่ มท�ำเรือกับ
แผนกเรอื ยนตห์ ลวง บรษิ ทั เอกชน และหนว่ ยงานทเี่ กยี่ วขอ้ ง รวมทงั้ ใหค้ ำ� ปรกึ ษาเกย่ี วกบั รายละเอยี ดการซอ่ มทำ� ตา่ ง ๆ
กรมอ่ทู หารเรอื โดยคณะทำ� งานซอ่ มปรับปรุงเรือพระที่น่ังได้ตระหนกั ดวี ่า จะต้องหาเทคโนโลยหี รือเทคนิคการซ่อมท�ำ
ใหม่ ๆ มาใช้ในการซ่อมคืนสภาพตัวเรือเรือยนต์พระท่ีน่ัง เน่ืองจากการซ่อมคืนสภาพตัวเรือไม้แต่ละคร้ังต้องใช้
งบประมาณ และระยะเวลาในการท�ำงานทน่ี าน ดงั นัน้ จะตอ้ งหาวธิ ที ่ดี ที ่ีสุดเพือ่ ให้เรือยนต์พระทน่ี ่งั มอี ายุการใช้งาน
ได้ยาวนานภายหลงั จากท่ีไดร้ ับการซ่อมคนื สภาพตัวเรือแล้ว
ด้านเทคนิคใหม่
ไม้ที่ใช้ท�ำตัวเรือ โดยไม้ตัวเรือใต้แนวน้�ำและกงเรือจะพิจารณาให้ใช้ไม้สักทอง เนื่องจากมีความคงทนต่อ
สภาพแวดล้อมร้อนชนื้ สูง สว่ นไม้ตัวเรือเหนอื แนวน�ำ้ ให้พิจารณาใช้ท้ังไม้สกั ทองหรือไมม้ ะฮอกกานี โดยมากเรือท่ีเป็น
เรอื เรว็ โบราณจะพจิ ารณาใหใ้ ชไ้ มเ้ ปลอื กเรอื เหนอื แนวนำ�้ เปน็ ไมม้ ะฮอกกานีเนอื่ งจากจะมลี ายไมท้ ส่ี วยงามกวา่ ไมส้ กั ทอง
เมอื่ เวลาทำ� สีธรรมชาติ
เทคนคิ การเขา้ ไมเ้ ปลอื กเรือ นำ� เอาเทคนคิ การซอ่ มท�ำเรอื ไม้ Classic Boat แบบดัง้ เดมิ ของตะวนั ตกมาใช้ ไมใ่ ช้
การตอกหมันยาชัน เนื่องจากไม่ใช่เทคนิคของเรือไมต้ ะวันตก และเป็นอกี สาเหตทุ ท่ี ำ� ใหไ้ มเ้ ปลอื กเรือและไมก้ งเกิดการ
ผแุ ละเน่า ท�ำให้ต้องเปลย่ี นวธิ ีการเขา้ ไมเ้ ปลือกเรือใหม่ โดยไม้เปลอื กเรือแต่ละแผน่ จะแนบชดิ คอ่ นข้างสนิท แลว้ ยึดตดิ
ดว้ ยกาวที่สามารถกันน้�ำผ่านได้ นอกจากนน้ั จะต้องย�ำ้ หมุดยดึ เปลอื กไม้เขา้ กับกงหรอื โครงสรา้ งเรือ

94

การซอ่ มคนื สภาพตัวเรือเรอื ยนต์พระท่นี ัง่
เปรียบเทยี บเทคนิคการเข้าไม้แบบไทยภาพซ้ายกบั แบบยุโรปหรืออเมรกิ าภาพขวา

เทคนิคการเขา้ ไมเ้ ปลือกเรือแบบยุโรปหรืออเมรกิ าโดยการใชก้ าวยาแนวพรอ้ มยดึ สลกั เข้ากับโครงสรา้ งตวั เรือ

การซอ่ มคนื สภาพเรือยนตพ์ ระทนี่ ่งั โดยใชเ้ ทคนิคงานไม้แบบตะวนั ตก

95

การซ่อมคืนสภาพตวั เรือเรอื ยนต์พระทน่ี ง่ั

ซ่อมคืนสภาพตัวเรือดว้ ยเทคนิคเขา้ ไม้เปลอื กเรือ ๒ ชน้ั แบบเรือเรว็ ยโุ รปหรอื อเมริกา

การยาแนวไมเ้ ปลอื กเรอื ถงึ แมก้ ารซอ่ มเรอื ในปจั จบุ นั กรมอทู่ หารเรอื จะไมใ่ ชก้ ารตอกหมนั ยาชนั ในการซอ่ มทำ� เรอื ไม้
เป็นหลักแล้วก็ตาม แต่องค์ความรู้ในการตอกหมันยาชันยังคงมีการเรียนรู้ในการท�ำเหมือนเดิม แต่จะปรับวิธี
การตอกหมันและยาชันเอาไว้ส�ำหรับซ่อมฉุกเฉินอุดรอยร่ัวของตัวเรือใต้แนวน�้ำ ซึ่งภูมิปัญญาของไทยดั้งเดิมเรา
ยังสามารถนำ� ไปใชใ้ นการแกป้ ัญหาได้ เน่ืองจากการป้ายชนั สามารถด�ำเนนิ การได้ในพื้นทท่ี ่เี ปียกช้นื ขณะทเี่ ทคนิค
การยาแนวไมเ้ ปลอื กเรอื แบบเรอื ไมย้ โุ รปหรืออเมรกิ า ตอ้ งการพ้นื ผวิ ท่ีแห้งและสะอาด ถา้ พื้นผวิ ไมแ่ หง้ หรอื สะอาด
ประสทิ ธิภาพของกาวที่ยาแนวจะไมด่ ี

เปรียบเทียบเทคนคิ ตอกหมันยาชนั เรือไม้ของไทยภาพซ้ายกับเทคนคิ การใชก้ าวยาแนวไม้ของตะวนั ตกภาพขวา

ปรับปรุงเทคนิคการท�ำสี โดยคุณลักษณะของสีที่น�ำมาใช้จะต้องเป็นสีที่ออกแบบมาเฉพาะเรือยอชต์และเรือไม้
Classic Boat มิใช่สีอะไรกไ็ ด้ เพราะหมายถึงหายนะและความเสียหายของตัวเรอื คนทัว่ ไปมกั เข้าใจวา่ สีทำ� หนา้ ท่ี
เพียงความสวยงามเพียงอย่างเดียว แต่ในงานตอ่ เรอื มักจะไม่เรียกสวี า่ Paint แต่จะใช้คำ� ว่า Coating ซึ่งหมายถงึ
การเคลือบเพ่ือการปกป้อง ไม้เปลือกตัวเรือและไม้กงที่อยู่ใต้แนวน้�ำท้ังหมดจะต้องท�ำการ Coating ด้วยสีที่มี
คณุ ลักษณะป้องกนั นำ�้ ซึมผ่านเขา้ เน้อื ไม้

96

การซอ่ มคืนสภาพตัวเรอื เรอื ยนตพ์ ระท่ีนงั่

กอ่ นการประกอบไมต้ วั เรือจะตอ้ งทำ� การ Coating เพือ่ การปกปอ้ งกอ่ นเสมอ เน่อื งจากชา่ งต่อเรือไม้ของไทย
มกั จะประกอบชนิ้ สว่ นไมต้ วั เรอื จนแลว้ เสรจ็ แลว้ จงึ ทาสภี ายหลงั ซง่ึ เปน็ จดุ ออ่ น เนอื่ งจากภายหลงั จากประกอบไมต้ ัวเรือ
จนแล้วเสร็จ เราอาจไม่สามารถทาสีในส่วนที่เป็นซอกมุมที่อับ และกลายเป็นจุดอ่อนท�ำให้ไม้ในส่วนท่ีไม่สามารถ
ทาสีเกดิ การช�ำรดุ และมีอายกุ ารใชง้ านทีส่ ้ัน ขณะที่เทคนคิ การตอ่ เรือของประเทศยุโรปหรืออเมริกา จะต้องท�ำการทาสี
ชน้ิ ส่วนของไมก้ อ่ นการประกอบ ดงั นน้ั ช่างสีกับชา่ งตอ่ เรอื จะตอ้ งท�ำงานประสานควบคูก่ ัน

การทาสโี ครงสรา้ งตวั เรือภายในก่อนประกอบไม้ตวั เรอื ไม้มะฮอกกานี
ไม้สัก
ไมม้ ะฮอกกานี

เปรยี บเทียบทดลองท�ำ สธี รรมชาติไมม้ ะฮอกกานีลายไม้จะสวยและเด่นกวา่ ไมส้ กั ทอง

รูปแบบการท�ำ สีธรรมชาตเิ รือไมค้ ลาสสกิ แบบยุโรปหรอื อเมริกา

97

การซอ่ มคืนสภาพตวั เรอื เรือยนต์พระที่นงั่

การบแุ ผ่นทองแดงตัวเรอื ใตแ้ นวน�้ำ
เรอื ยนต์พระทนี่ ่ังทีเ่ ป็นเรือคลาสสคิ สมยั รชั กาลท่ี ๕ ถึงรัชกาลท่ี ๗ จะบุหรือหุม้ แผ่นทองแดงเพ่อื ปอ้ งกันเพรียงและ
สงิ่ มีชวี ติ ใต้น้ำ� ท�ำลายไม้ตัวเรือใตแ้ นวน้�ำ และเพ่อื ความสวยงามสมพระเกยี รติ เนอ่ื งจากการหุ้มหรอื บแุ ผ่นทองแดง
จะท�ำเฉพาะเรือยนต์พระท่ีนั่ง ถึงแม้ว่าจะเป็นเรือท่ีสั่งต่อจากต่างประเทศ แต่เมื่อขึ้นระวางเป็นเรือยนต์พระที่น่ัง
กจ็ ะท�ำการหุ้มหรอื บุด้วยทองแดง ยกเวน้ เรือเร็วจะใช้สีกันเพรยี งทาตัวเรอื ใตแ้ นวน�้ำ

เทคนิคใหมใ่ ช้ Sikaflex 298 ทาบนแผ่นทองแดงกอ่ นบุเข้ากับเปลือกเรอื

การบหุ รือหมุ้ ทองแดงแตด่ ัง้ เดมิ นัน้ จะใชผ้ า้ ดิบพอนด้วยชนั จากน้นั จงึ บแุ ผ่นทองแดงยดึ ติดกับไม้ตวั เรือใตแ้ นวน้�ำดว้ ย
ตะปทู องแดง ซ่ึงคณะทำ� งานซอ่ มปรบั ปรงุ เรือพระทนี่ ่งั ไดป้ รับเปล่ียนเทคนิคการบุทองแดงใหม่ โดยไม่ใช้ชันและผ้าดิบ
เป็นไสแ้ กนกลางระหว่างแผน่ ทองแดงและไมต้ วั เรือใตแ้ นวนำ้� แต่ปรบั เปล่ยี นไปใช้ SikaFlex 298 ซึ่งเป็นกาวซลี แลนท์
เปน็ ไสแ้ กนกลางแทนชนั และผ้าดบิ ซึ่งข้อดีของเทคนิคใหมท่ ีใ่ ช้นี้คอื สามารถป้องกนั ไม่ให้น�ำ้ ซึมผา่ นแผ่นทองแดง
เข้าไปท�ำความเสียหายต่อไม้ตัวเรือใต้แนวน�้ำ ซ่ึงเปรียบเทียบกับวิธีด้ังเดิมท่ีใช้ชันกับผ้าดิบเป็นไส้กลางไม่สามารถ
ป้องกันไม่ให้น้�ำซึมเข้าไปยังไม้เปลือกเรือได้ นอกจากนั้นเม่ือน้�ำสามารถผ่านรอยต่อระหว่างแผ่นทองแดงเข้าไป
ยังทำ� ให้ชนั และผ้าดบิ เกดิ การอ้มุ นำ�้ และเนา่ สง่ ผลใหไ้ มเ้ ปลอื กเรือใต้แนวน�ำ้ ชำ� รุดเรว็ ข้ึน

ก่อนการบุแผ่นทองแดงตัวเรอื ใต้แนวน�ำ้ จะตอ้ งเคลอื บไม้ ด้วยสี Interprotect หนา ๓๐๐ ไมครอน

98

การซ่อมคืนสภาพตัวเรอื เรือยนต์พระทีน่ ่ัง

เทคนคิ การใช้ Epoxy Fairing Compound ห้มุ ตัวเรอื ใตแ้ นวนำ�้
วสั ดทุ ่ีใชห้ ้มุ เพอื่ ยดื อายุการใช้งานของตวั เรอื ไม้ทผ่ี ่านมา ในประเทศไทยนยิ มหมุ้ ด้วยไฟเบอรก์ ลาส ซ่งึ เปน็ เทคนคิ ทไ่ี ด้
รับความนยิ ม เนื่องจากทำ� ง่ายและมีราคาถูก ซ่งึ เรือยนต์พระท่นี ง่ั ที่เปน็ เรือประเภทเรือเรว็ ในการซอ่ มคืนสภาพตวั เรือ
ท่ีผ่านมา จะห้มุ ตวั เรอื ไมใ้ ตแ้ นวน�ำ้ ดว้ ยไฟเบอรก์ ลาส ซ่งึ พบวา่ เม่ือใช้งานไประยะหนง่ึ ช้ันไฟเบอรก์ ลาสท่ีเคลือบ
เอาไว้มักจะแยกตวั ออกจากตัวเรอื ไม้ ทำ� ใหน้ ้�ำสามารถแทรกเขา้ ไประหวา่ งชนั้ ไฟเบอรก์ ลาสและไมเ้ ปลอื กเรือ สง่ ผลให้
ไม้ตวั เรือมีอายุการใชง้ านส้นั

คณะท�ำงานซ่อมปรบั ปรุงเรอื พระท่นี ัง่ ไดป้ รบั ไปใชว้ สั ดุ Epoxy Fairing Compound ในการหุ้มตัวเรอื ไม้แทนการใช้
ไฟเบอรก์ ลาส ซง่ึ เทคนิคนท้ี างยุโรปหรืออเมริกาใช้มานานแลว้ โดยเฉพาะพวกเรอื ใบท่ีสร้างด้วยไม้ นยิ มเคลือบตัวเรอื
ใต้แนวนำ้� ดว้ ยวัสดุชนดิ นี้ เนอ่ื งจาก เรยี บ สวยงาม ทนทานตอ่ แรงกระแทก

แผน่ ตวั อย่างไม้สักทองเคลอื บด้วย Epoxy Fairing Compound สว่ นท่ีเหน็ เป็นสีขาวหนา ๒ มิลลเิ มตร
พร้อมลงสี เต็มระบบจ�ำ นวน ๑๑ ชน้ั และอีกภาพทดสอบความแขง็ แรงด้วยการใชค้ ้อนทุบ

เคลอื บทอ้ งเรอื ยนต์พระท่นี ่ังด้วย Epoxy Fairing Compound

99

การซ่อมคืนสภาพตวั เรือเรือยนต์พระทีน่ ง่ั

บทสง่ ทา้ ย
เทคโนโลยีของวัสดุในการซ่อมท�ำมีการพัฒนาเปลี่ยนแปลงรวดเร็วตลอดเวลา ท�ำให้มีการคิดเทคนิคใหม่ ๆ
ในการซอ่ มทำ� เรือเสมอ บริษทั Haker Carft Boat ซึ่งเปน็ บริษทั ท่ีสร้างเรอื ยนต์พระท่นี ่งั ๓ ศร ของรชั กาลที่ ๗
ในปัจจุบันมีการสร้างเรือไม้คลาสสิคโบราณขึ้นมาใหม่โดยใช้รูปแบบเดิมเกือบเหมือนเรือยนต์พระท่ีนั่ง ๓ ศร
แต่มีการน�ำเทคนิคและเทคโนโลยีใหม่ ๆ มาผสมผสานในการสร้างเรือ เปลือกเรือยังคงใช้ไม้มะฮอกกานี
ทสี่ วยงาม แตโ่ ครงสรา้ งและกงมกี ารพฒั นาไปใชว้ สั ดทุ ไ่ี มใ่ ชไ่ ม้ ทำ� ใหเ้ รอื มอี ายยุ าวนานและแขง็ แรงมากขน้ึ กวา่ เดมิ
ดงั น้นั กรมอทู่ หารเรือเองในฐานะหนว่ ยงานเทคนิคของกองทพั เรอื ก็จะตอ้ งมกี ารพฒั นา สร้าง และติดตาม
เทคโนโลยแี ละเทคนคิ ใหม่ ๆ เสมอ และเทา่ ท่ผี ่านมาก็มกี ารนำ� เอาเทคนคิ และเทคโนโลยีในการซอ่ มคนื สภาพ
ตวั เรอื เรอื ยนต์พระที่นัง่ ไปใชใ้ นการซอ่ มคนื สภาพปรบั ปรุงห้องประทับเรือหลวงจกั รีนฤเบศร ใช้วัสดุ Epoxy
Fairing Compound ในการซอ่ มเปลอื กเรือล่าท�ำลายทุ่นระเบิดชดุ เรือหลวงลาดหญ้า รวมท้งั สามารถนำ� ไปใช้
เคลอื บเปลือกเรือไมข้ องเรอื ล่าทำ� ลายชดุ เรือหลวงบางระจนั ด้วย

100

จกั รยานนำ�้ บำ� บัดนำ�้ เสีย
โดย : นาวาเอก ยุทธนา ดวงจนั ทร์
รองผู้อ�ำนวยการกองการศึกษา กรมพฒั นาการช่าง กรมอู่ทหารเรือ

จากจักรยานเผนิ น้�ำสู่จักรยานนำ�้ บำ� บัดน�ำ้ เสีย
สำ� นักวฒั นธรรม กีฬา และการทอ่ งเท่ียว กรุงเทพมหานคร ได้จดั โครงการท่องเทีย่ วทางนำ้� โดยศกึ ษา
ประวตั ศิ าสตรก์ องทัพเรอื ในชือ่ “หะเบสสมอพลันประวัติศาสตร์และการเดินทางของราชนาวไี ทย” ใน
วนั เสาร์ที่ ๑ กนั ยายน พ.ศ.๒๕๕๕ โดยได้เชิญตวั แทนของชมุ ชนในหลายพ้นื ทข่ี องกรุงเทพมหานครและ
ปรมิ ณฑล นำ� ชม พระราชวงั เดมิ อโุ บสถวดั วงศมลู วหิ าร และพพิ ธิ ภณั ฑอ์ เู่ รอื หลวงเฉลมิ พระเกยี รติ ๘๔ พรรษา
ของกรมอู่ทหารเรือ การศึกษาประวัติศาสตร์ทพ่ี พิ ิธภัณฑอ์ ่เู รือหลวงครั้งนนั้ คุณสทิ ธิชยั ผลหิตตานนท์
ประธานประชาคมพืน้ ฟวู ฒั นธรรม ยา่ นบางลำ� พู ไดเ้ ห็นจักรยานเผนิ น้ำ� ท่ีทางพพิ ิธภณั ฑ์ฯ ไดน้ ำ� มา
จดั แสดง และประทับใจในพระราชดำ� รัสของพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ ัว ในบอร์ดที่ทางพพิ ิธภัณฑ์ฯ
ไดจ้ ดั แสดงในการเสดจ็ ทอดพระเนตรการสาธติ การขีจ่ ักรยานเผนิ นำ้� เม่อื วนั ท่ี ๑๘ มถิ นุ ายน พ.ศ.๒๕๓๒
ทว่ี งั ไกลกงั วล ซึง่ เม่ือพระองค์ทอดพระเนตรเหน็ จักรยาน
เผนิ น้�ำสงู ขึน้ จากน�้ำ ประมาณ ๑ ฟุต มีพระราชดำ� รสั ว่า
“เผินน้�ำไดส้ ูงดมี าก อยา่ งนถ้ี อื วา่ ประสบผลสำ� เร็จ” และ
ภายหลังจากการสาธิตจบลงได้มี พระราชด�ำรัสว่า
“อยา่ ทง้ิ นะ พยายามปรบั ปรงุ แกไ้ ขตอ่ ไป ขอบใจทกุ ๆ คน”

จักรยานนำ�้ บ�ำบดั นำ�้ เสยี

จากพระราชด�ำรสั ของพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ วั “อย่าท้ิงนะ พยายามปรับปรงุ แกไ้ ขตอ่ ไป” ทำ� ให้คณะกรรมการ
ประชาคมฟื้นฟูวัฒนธรรม ย่านบางล�ำพู ได้ประชุมร่วมกันเพ่ือจะน้อมน�ำพระราชด�ำรัสของพระบาทสมเด็จ
พระเจา้ อยู่หัว โดยการนำ� จกั รยานเผนิ น�้ำตามแนวพระราชด�ำริ มาออกแบบใหม่เปน็ จกั รยานน้ำ� บำ� บัดนำ�้ เสียต้นแบบ
เพอ่ื บำ� บดั นำ้� เสียในคลองบางลำ� พูและใช้ในการออกก�ำลังกายทางนำ้� สร้างกจิ กรรมทางน้�ำ พร้อมกับเผยแพร่และ
ใช้ให้เกิดประโยชน์แก่แหลง่ นำ�้ คู คลอง ในสถานทอี่ น่ื ๆ โดยการออกแบบจกั รยานน�ำ้ ต้นแบบ “จักรยานเผนิ น�้ำ
ร่วมกบั ใบพัดแบบกงั หันชยั พฒั นา” ในพระราชดำ� ริ ท้งั น้ี คณุ ระพพี ฒั น์ เกษโกศล หัวหนา้ กลมุ่ นกั พฒั นาการท่องเทย่ี ว
สำ� นักวัฒนธรรม กฬี า และการทอ่ งเทีย่ ว กรุงเทพมหานคร ไดม้ ีการประชุมร่วมกบั คณะกรรมการประชาคมฟน้ื ฟู
วฒั นธรรม ย่านบางลำ� พู เพือ่ กำ� หนดแนวทางในการขอความอนเุ คราะหจ์ ากกรมอทู่ หารเรอื เพอ่ื ดำ� เนินการจัดสรา้ ง
โดยมวี ตั ถุประสงค์

๑. เพ่ือรณรงค์ใหช้ ่วยกนั บ�ำบัดนำ้� เสยี และชว่ ยเพิ่มเตมิ ออกซเิ จนให้กบั น้ำ� ในคลองในขณะขบั ขี่จักรยาน
น้�ำบ�ำบัดน�้ำเสยี

๒. เพ่ือสร้างแหล่งทอ่ งเท่ยี วแนวใหมเ่ ชิงอนรุ กั ษ์ ส�ำหรับการพกั ผอ่ นออกกำ� ลังกายทางนำ�้ เพื่อใหเ้ กดิ ความรกั
ความรับผดิ ชอบของชุมชนต่อแหล่งน้ำ�

๓. เพอ่ื สร้างอาชีพและรายไดใ้ ห้กบั ชุมชนบรเิ วณรอบคลองบางลำ� พู
๔. เพ่อื เป็นสว่ นหนงึ่ ในการเทดิ พระเกียรติพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ ัว

104

จักรยานน�้ำบำ� บดั นำ�้ เสีย

การด�ำเนินการ
พลเรอื โท หมอ่ มหลวงอนุนพนันท์ นวรตั น์ เจา้ กรมอู่ทหารเรอื (ขณะนน้ั ) ไดล้ งค�ำส่งั แตง่ ต้งั เจา้ หนา้ ทคี่ ณะท�ำงาน
สร้างอุปกรณ์บ�ำบดั น�้ำเสยี ตามโครงการพัฒนาจักรยานเผินน้ำ� ในพระราชดำ� รขิ องพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยหู่ ัว
เพ่อื การฟ้ืนฟคู ลองบางล�ำพู โดยมี พลเรือตรี ประดษิ ฐ ส�ำอางค์อินทร์ เปน็ หัวหน้าคณะทำ� งานและเจา้ หน้าทีข่ อง
กรมแผนการชา่ ง กรมพัฒนาการชา่ ง กรมอู่ทหารเรือ และอู่ทหารเรือธนบุรี กรมอ่ทู หารเรือ ร่วมเป็นกรรมการ
เม่ือ ๑๕ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๕๖

คณะทำ� งาน
คณะท�ำงานสร้างอปุ กรณ์บ�ำบัดน�ำ้ เสีย ตามโครงการพัฒนา จกั รยานเผินน้ำ� ในพระราชดำ� ริของพระบาท
สมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ ัว เพ่ือการฟืน้ ฟูคลองบางลำ� พู ตามค�ำส่ังกรมอทู่ หารเรือ (เฉพาะ) ที่ ๑๑๓๔/๒๕๕๖
ประกอบดว้ ย

๑. พลเรือตรี ประดษิ ฐ สำ� อางค์อนิ ทร ์ หวั หน้าคณะทำ� งาน
๒. นาวาเอก ศัลย์ แสวงพานชิ คณะทำ� งาน
๓. นาวาเอก ยุทธนา ดวงจันทร์ คณะท�ำงาน
๔. นาวาเอก ชยั วฒั น ์ ภูมิสัย คณะท�ำงาน
๕. นาวาเอก ชลิต เจรญิ วัฒนะโภคา คณะท�ำงาน
๖. นาวาเอก วฐั นยั ขำ� ละม้าย คณะทำ� งานและเลขานกุ าร
๗. นาวาโท ไพโรจน ์ ปลอดด ี คณะทำ� งาน
๘. นาวาโท ชำ� นาญ คำ� อยู่ คณะทำ� งาน
๙. นาวาโท สมชาย บุญเจริญ คณะทำ� งาน
๑๐. นาวาโท ชุตภิ าส ชา่ งเกวยี น คณะท�ำงาน
๑๑. นาวาโท อรณุ แสงอ�ำ่ คณะท�ำงาน
๑๒. นาวาโท ชาญยทุ ธ์ ขันอุไร คณะทำ� งาน
๑๓. เรอื เอก พันทิพย ์ ทองมาก คณะท�ำงาน
๑๔. เรือเอก สวิ ะวฒุ ิ ตัณฑุมาศ คณะท�ำงาน
๑๕. เรือโท ปรีชา ฟงุ้ เฟอื่ ง คณะทำ� งาน
๑๖. นายสุเทพ จนั ทรห์ อม คณะท�ำงาน
๑๗. นายสมเดช วงษว์ าร คณะทำ� งาน

การดำ� เนินการของคณะทำ� งาน
พลเรอื ตรี ประดษิ ฐ สำ� อางค์อนิ ทร์ ได้ประชุมปรกึ ษาหารอื กบั คณะท�ำงาน เพอ่ื ก�ำหนดรูปแบบและแนวทางการ
ออกแบบ โดยได้คณุ ลักษณะของจักรยานน้�ำทค่ี วรจะเป็น

105

จักรยานน้�ำบำ� บัดน�ำ้ เสยี

มีข้อสรปุ ดังนี้
๑. มิติของจกั รยานนำ�้ ขนาดความยาว ๓.๐ เมตร และความกวา้ ง ๑.๒ เมตร
๒. ลกั ษณะตัวเรอื และการจดั วางอุปกรณ์ ตัวเรอื และโครงสร้างมีความแขง็ แรง มนี �ำ้ หนกั เบา เพราะทำ�
จากไฟเบอรก์ ลาส และอะลูมเิ นยี ม
๓. คำ� นวณการทรงตวั ของเรอื อยใู่ นเกณฑด์ ี ผา่ นตามกฎของการทรงตวั ของเรอื (Stability Criteria)
๔. ค�ำนวณ Hydrostatic และกำ� ลงั ลอย สามารถรบั น�้ำหนกั คน ๑๑๐ กิโลกรมั ไดอ้ ยา่ งปลอดภยั
๕. ตวั กงั หนั (Paddle Wheel) อยใู่ นระดบั ความลกึ ทเี่ หมาะสมกบั การใชง้ าน สามารถปรบั ระดบั ความลกึ ได้
๖. การทำ� งาน เมอ่ื ปั่นจกั รยานจะสง่ ก�ำลังจากโซ่ชุดแรกไปยังเฟืองทดรอบ เพ่ือชว่ ยผ่อนแรง และกำ� ลัง
จะส่งไปยังโซช่ ดุ ทส่ี องซึง่ จะขับเคลือ่ นตวั กงั หันผลักดันน้�ำ
๗. ใบหางเสอื อย่บู รเิ วณหวั เรือ มขี นาดใหญ่เพยี งพอที่จะบังคบั เรอื หันเลยี้ วซ้ายและเลย้ี วขวาได้
๘. จกั รยานสามารถจอดอยใู่ นนำ�้ ไดน้ าน เพราะตัวทุน่ ทำ� จากไฟเบอร์กลาส ตวั โครงสรา้ งจักรยานท�ำ
จากอะลมู ิเนียมซ่ึงไมเ่ ป็นสนิม สว่ นชุดโซ่จักรยานควรทาด้วยจาระบหี รอื หยอดน้�ำมัน เพอ่ื ป้องกนั สนมิ

106

จกั รยานน้�ำบำ� บดั น้ำ� เสีย

การด�ำเนินการออกแบบและเขียนแบบโดย กรมแผนการชา่ ง กรมอูท่ หารเรอื

ขั้นตอนการสรา้ งต้นแบบจกั รยานน�ำ้ บ�ำบัดน�้ำเสยี
ภายหลังจากกองออกแบบตอ่ เรอื กรมแผนการชา่ ง ได้เขียนและออกแบบเรียบรอ้ ยแล้ว ท่ปี ระชมุ คณะท�ำงานได้รว่ ม
พิจารณาและเหน็ ชอบให้คณะท�ำงานในส่วนของอทู่ หารเรอื ธนบรุ ี กรมอู่ทหารเรือ ไปทดลองสรา้ งจกั รยานนำ้� ต้นแบบ

สรา้ งโมลด์ต้นแบบโดยขนึ้ รูปจากไมเ้ พอ่ื เปน็ ปลัก๊ โมลด์

107

จักรยานน�้ำบำ� บดั น้ำ� เสยี

ชา่ งสพี ่นสีแบบปลกั๊ โมลดท์ ขี่ น้ึ รปู จากไม้เพือ่ น�ำ ไปสร้างเปน็ โมลดไ์ ฟเบอร์กลาส

ดำ�เนนิ การสรา้ งโมลดไ์ ฟเบอรก์ ลาสและประชาคมพนื้ ฟวู ฒั นธรรม ยา่ นบางล�ำ พูไดม้ าเยยี่ มชมความก้าวหนา้

สรา้ งตัวโครงจักรยานนำ้�โดยโรงงานโลหะแผน่

สรา้ งจักรยานน้ำ�บำ�บัดน้�ำ เสียต้นแบบแล้วเสร็จ

108

จกั รยานน้�ำบำ� บดั น�้ำเสีย

การทดสอบการท�ำงานของจักรยานนำ�้ บ�ำบัดน�้ำเสยี
การทดลองการทำ� งานของจักรยานนำ้� บ�ำบดั น้ำ� เสียได้ดำ� เนินการที่คลองมอญ ในพน้ื ท่ีของกรมการขนส่งทหารเรอื
จากการทดลองคร้งั แรก เรม่ิ ต้นจากการทดลองลงนำ�้ เพ่ือทดลองอาการลอยตัว การกินน�้ำลึก ระดับการกนิ นำ�้ ของ
ใบกังหันน้�ำ ซึ่งจากการทดลองในขั้นต้นปรากฏว่าทุกอย่างเป็นไปตามการออกแบบของกองออกแบบต่อเรือ
กรมแผนการช่าง กรมอ่ทู หารเรือ จากนน้ั ได้ทดลองป่นั ในนำ้� ปรากฏวา่ การขบั เคล่ือนไปข้างหนา้ เรือถอยหลังก็เป็นไป
ด้วยดี แต่การบงั คับเลย้ี วยังไมเ่ ปน็ ท่ีนา่ พอใจ จึงนำ� กลับมาที่อู่ทหารเรือธนบรุ ี กรมอู่ทหารเรอื เพ่อื ปรบั แต่งอีกครั้ง

การทดลองจกั รยานนำ้�บำ�บดั น�้ำ เสียท่ีคลองมอญในพื้นท่ีกรมการขนสง่ ทหารเรอื

การปรับแต่งแกไ้ ข
ภายหลังการทดสอบทดลองครัง้ แรกทคี่ ลองมอญ สิ่งที่ตอ้ งนำ� มาปรับแตง่ คือขนาดและระยะการกินน�้ำของใบหางเสือ
ปรบั ระดับความลึกการกินน�ำ้ ของใบกังหนั น�ำ้ ท่เี หมาะสม ปนั่ แลว้ ตอ้ งไมห่ นกั เทา้ รวมทัง้ อตั ราทดเกียรข์ องจกั รยาน
ทเ่ี หมาะสม ซง่ึ เมื่อคณะทำ� งานไดป้ รบั แกไ้ ขแล้ว จงึ ไดด้ ำ� เนนิ การทดสอบทดลองอีกคร้งั ผลปรากฏว่าสามารถใช้งาน
ไดด้ ี

109

จกั รยานน้ำ� บำ� บดั น�้ำเสยี

การส่งมอบจกั รยานน้ำ� บำ� บดั นำ้� เสียใหแ้ กป่ ระชาคมพ้นื ฟูวัฒนธรรม ยา่ นบางล�ำพู
ภายหลังจากการทดสอบทดลองการท�ำงานของจักรยานน้�ำบ�ำบัดน�้ำเสียส�ำเร็จเรียบร้อย จึงได้ก�ำหนดวันส่งมอบ
โดย พลเรอื ตรี ณเรศ ชมุ่ กมล รองเจา้ กรมอทู่ หารเรอื (ขณะนนั้ )ผแู้ ทนเจา้ กรมอทู่ หารเรอื ในการทำ� พธิ สี ง่ มอบจกั รยานนำ้�
บ�ำบดั นำ้� เสียใหป้ ระชาคมฟน้ื ฟวู ัฒนธรรม ย่านบางลำ� พู ในวันพุธที่ ๒๕ มถิ ุนายน พ.ศ.๒๕๕๗

ประชาคมฟ้นื ฟวู ฒั นธรรม ยา่ นบางลำ�พู โดยมคี ุณสทิ ธชิ ยั ผลหติ ตานนท์ เปน็ ผรู้ บั มอบ

110

จักรยานน้ำ� บำ� บดั นำ้� เสีย

ทดสอบการใชง้ านจริง ในคลองบางล�ำพู
ภายหลงั การรบั มอบจกั รยานนำ้� บำ� บดั นำ�้ เสยี จากกรมอทู่ หารเรอื ทางประชาคมฟนื้ ฟวู ฒั นธรรม ยา่ นบางลำ� พู ได้ทำ�
การทดลองใชง้ านจริงในคลองบางลำ� พู ซึง่ ไดร้ ับการตอบรบั และสนใจ ไมเ่ พียงชาวบา้ นในชุมชนเทา่ นน้ั แตย่ งั มี
นกั ทอ่ งเที่ยวตา่ งชาติใหค้ วามสนใจเป็นอยา่ งมาก

การใชง้ านในพน้ื ทจ่ี รงิ คลองบางลำ�พู

111