ข้อมูลในเครื่องคอมพิวเตอร์

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์

นักเรียนนาคาถามที่เตรียมไว้แล้ว
คนละ 1 คาถาม มาร่วมกนั สนทนา

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์

การกระทาทางตรรกศาสตร์

หน่วยเกบ็ ขอ้ มูลพ้นื ฐานของ ทาใหม้ ีการใชต้ รรกะ
เคร่ืองคอมพิวเตอร์ คือ บิต (Bit) ในการประมวลผลขอ้ มูล
ของเครื่ องคอมพิวเตอร์
ประกอบไปดว้ ย ดังน้ัน 10012 จึงเท่ากับ
ตวั เลขสองตวั คือ 0 และ 1 จริง เทจ็ เทจ็ จริง
ซ่ึงสอดคลอ้ งกบั ค่าตรรกะ คือ
เทจ็ (False) และจริง (True)

สามารถแทน 0 ดว้ ย เทจ็
และแทน 1 ดว้ ย จริง

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์

• ในหนึ่งวนั มแี สงสว่างตลอดเวลา

มีคา่ เท่ากบั เทจ็ แทนคา่ ดว้ ย 0

• พระอาทติ ย์ขนึ้ ทางทศิ ตะวนั ออก

มีค่าเท่ากบั จริง แทนคา่ ดว้ ย 1

• โลกมขี นาดใหญ่กว่าดวงจนั ทร์ ดวงจนั ทร์มขี นาดใหญ่กว่า
ดวงอาทติ ย์ ดวงอาทติ ย์ ใหญ่กว่าโลก และดวงดาวทุกดวง
มขี นาดเท่ากนั

มีค่าเท่ากบั จริง เทจ็ จริง เทจ็ แทนค่า 1010

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์

ตัวเชื่อมของตรรกะ (Logical Operations)

ตัวเช่ือมของตรรกะข้ันพืน้ ฐาน
มี 4 ตวั กระทา คือ

AND OR NOT XOR

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์

1. ตัวกระทา AND

ข้อมูลท้งั สองมคี ่าเป็ นจริง ค่าทไี่ ด้จะเป็ นจริง จริง
ข้อมูลใดข้อมูลหนึ่งเป็ นเทจ็ ค่าทไี่ ด้จะกลายเป็ นเทจ็ เทจ็

ตวั อย่างตวั กระทา AND

❖ พระอาทิตยข์ ้ึนทางทิศตะวนั ออก AND ในหน่ึงวนั มีแสงสวา่ งตลอดเวลา
มีคา่ เป็นจริง AND เทจ็ หรือ 1 AND 0 มีคา่ เป็นเทจ็ หรือ 0

จริง AND เทจ็ เทจ็

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์

ตัวอย่างตวั กระทา AND

❖ พระอาทิตยข์ ้ึนทางทิศตะวนั ออก AND พระอาทิตยใ์ หค้ วามร้อน
มีค่าเป็นจริง AND จริง หรือ 1 AND 1 มีคา่ เป็นจริง หรือ 1

จริง AND จริง จริง

❖ พระอาทิตยข์ ้ึนทางทิศตะวนั ตก AND ในหน่ึงวนั มีแสงสวา่ งตลอดเวลา
มีค่าเป็นเทจ็ AND เทจ็ หรือ 0 AND 0 มีค่าเป็นเทจ็ หรือ 0

เทจ็ AND เทจ็ เทจ็

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์

2. ตัวกระทา OR

ข้อมูลใดข้อมูลหน่ึงเป็ นจริง ค่าทไ่ี ด้จะเป็ นจริง จริง
หากไม่มขี ้อมูลใดเป็ นจริงเลย ค่าทไี่ ด้น้ันจะเป็ นเทจ็ เทจ็

ตวั อย่างตัวกระทา OR

❖ พระอาทิตยข์ ้ึนทางทิศตะวนั ออก OR ในหน่ึงวนั มีแสงสวา่ งตลอดเวลา
มีค่าเป็นจริง OR เทจ็ หรือ 1 OR 0 มีค่าเป็นจริง หรือ 1

จริง OR เทจ็ จริง

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์

ตวั อย่างตวั กระทา OR

❖ พระอาทิตยข์ ้ึนทางทิศตะวนั ออก OR พระอาทิตยใ์ หค้ วามร้อน
มีคา่ เป็นจริง OR จริง หรือ 1 OR 1 มีค่าเป็นจริง หรือ 1

จริง OR จริง จริง

❖ พระอาทิตยข์ ้ึนทางทิศตะวนั ตก OR ในหน่ึงวนั มีแสงสวา่ งตลอดเวลา
มีคา่ เป็นเทจ็ OR เทจ็ หรือ 0 OR 0 มีคา่ เป็นเทจ็ หรือ 0

เทจ็ OR เทจ็ เทจ็

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์

เทจ็ และจริงทางตรรกศาสตร์สามารถแทน
การเปิ ดและปิ ดของกระแสไฟฟ้าได้อย่างไร

เท็จแทน 0 ซ่ึ งเท่ากับ
การปิ ดกระแสไฟฟ้า และจริง
แทน 1 ซ่ึ งเท่ากับการเปิ ด
กระแสไฟฟ้า

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์ (ต่อ)

3. ตวั กระทา NOT

การทาให้ข้อมูลทมี่ ไี ด้ผลตรงกนั ข้าม กล่าวคือ ถ้าเดมิ เป็ นจริง ผลทไ่ี ด้กจ็ ะกลายเป็ นเทจ็
พระอาทิตยข์ ้ึนทางทิศตะวนั ออก มีคา่ เป็นจริง หรือ 1 จริง
พระอาทิตย์ NOT ข้ึนทางทิศตะวนั ออก มีคา่ เป็น NOT 1 : เทจ็ หรือ 0 เทจ็

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์ (ต่อ)

ตวั อย่างการกระทา NOT

❖ พระอาทิตยข์ ้ึนทางทิศตะวนั ออก มีคา่ เป็นจริง หรือ 1

พระอาทิตยข์ ้ึนทางทิศตะวนั ออก จริง

❖ พระอาทิตย์ NOT ข้ึนทางทิศตะวนั ออก มีค่าเป็น NOT 1 : เทจ็ หรือ 0

NOT จริง เทจ็

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์ (ต่อ)

4. ตัวกระทา XOR

ข้อมูลใดข้อมูลหน่ึงเป็ นจริง ค่าทไี่ ด้จะเป็ นจริง จริง
หากข้อมูลน้ันจริงหรือเทจ็ ท้งั หมด ค่าทไ่ี ด้จะเป็ นเทจ็ เทจ็

ตวั อย่างตวั กระทา XOR

❖ พระอาทิตยข์ ้ึนทางทิศตะวนั ออก XOR ในหน่ึงวนั มีแสงสวา่ งตลอดเวลา
มีค่าเป็นจริง XOR เทจ็ หรือ 1 XOR 0 มีคา่ เป็นจริง หรือ 1

จริง XOR เทจ็ จริง

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์ (ต่อ)

ตัวอย่างตัวกระทา XNOR

❖ พระอาทิตยข์ ้ึนทางทิศตะวนั ออก XOR พระอาทิตยใ์ หค้ วามร้อน
มีค่าเป็นจริง XOR จริง หรือ 1 XOR 1 มีค่าเป็นเทจ็ หรือ 0

จริง XOR จริง เทจ็

❖ พระอาทิตยข์ ้ึนทางทิศตะวนั ตก XOR ในหน่ึงวนั มีแสงสวา่ งตลอดเวลา
มีค่าเป็นเทจ็ XOR เทจ็ หรือ 0 XOR 0 มีค่าเป็นเทจ็ หรือ 0

เทจ็ XOR เทจ็ เทจ็

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์ (ต่อ)

จากการกระทาทางตรรกศาสตร์ดงั กล่าว สามารถสรุปเป็นตารางแสดงค่าตรรกะได้ ดงั น้ี

ข้อมูลที่ 1 ข้อมูลที่ 2 AND OR XOR
จริง (1) จริง (1) จริง (1) จริง (1) เทจ็ (0)
จริง (1) เทจ็ (0) เทจ็ (0) จริง (1) จริง (1)
เทจ็ (0) จริง (1) เทจ็ (0) จริง (1) จริง (1)
เทจ็ (0) เทจ็ (0) เทจ็ (0) เทจ็ (0) เทจ็ (0)

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์ (ต่อ)

ตารางแสดงคา่ ตรรกะ NOT
ข้อมูล NOT
จริง (1) เทจ็ (0)
เทจ็ (0) จริง (1)

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์ (ต่อ)

เร่ืองน่ารู้

ตัวกระทาทางตรรกศาสตร์

นอกจาก AND OR XOR และ
NOT แล้ว วงจรไฟฟ้าจะต้องมี IMPLY
หรือการสาเนาข้อความหน่ึงไปอีกที่หนึ่ง
จึงจะสามารถประกอบขึ้นเป็ นสมองกล
(Turing Machine) ได้

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์ (ต่อ)

กจิ กรรม คำช้ีแจง เติมค่าตรรกะของตวั กระทาลงในตารางใหส้ มบูรณ์ แลว้ ตอบคาถาม

ตารางแสดงค่าตรรกะของ AND OR และ XOR

ข้อมูลท่ี 1 ข้อมูลท่ี 2 AND OR XOR

จริง (1) จริง (1) จริง (1) จริง (1) เทจ็ (0)

จริง (1) เทจ็ (0) เทจ็ (0) จริง (1) จริง (1)

เทจ็ (0) จริง (1) เทจ็ (0) จริง (1) จริง (1)

เทจ็ (0) เทจ็ (0) เทจ็ (0) เทจ็ (0) เทจ็ (0)

ตารางแสดงค่าตรรกะของ NOT

ข้อมูล NOT

จริง (1) เทจ็ (0)

เทจ็ (0) จริง (1)

4. การกระทาทางตรรกศาสตร์ (ต่อ)

กจิ กรรม (ต่อ)

คาถาม

1. สตั วเ์ ล้ือยคลานไม่มีขา AND ไก่เป็นสตั วป์ ี ก มีค่าเป็นอะไร จริง (1)
2. โทรศพั ทใ์ ชส้ าหรับติดต่อส่ือสาร XOR ในหน่ึงวนั มี 24 ชวั่ โมง มีค่าเป็นอะไร เทจ็ (0)

3. คอมพิวเตอร์เป็นส่วนหน่ึงของเทคโนโลยสี ารสนเทศ OR ขอ้ มูลกล่ินรับไดด้ ว้ ยอวยั วะหู มีคา่
เป็นอะไร จริง (1)

4. จานวนเลขคู่จะหารดว้ ย 3 ไดท้ กุ จานวน XOR ระบบเลขฐานสองมีสัญลกั ษณ์ 2 จานวน มีค่า
เป็นอะไร จริง (1)

5. NOT ของศีล 5 ไดแ้ ก่ การไม่ฆ่าสตั ว์ การไม่ลกั ทรัพย์ การไม่ประพฤติผดิ ในกาม การไม่พดู
โกหก และการไม่เสพสิ่งของมึนเมา มีค่าเป็นอะไร เทจ็ (1)

คาถามทบทวนความรู้

ถ้าข้อมูลทห่ี น่ึง คือ 1 และข้อมูลทส่ี อง คือ 1
ผ่านการกระทา XOR ค่าท่ไี ด้คืออะไร

แนวคาตอบ

เทจ็ (0)

Answer

สรุปความรู้

การกระทาทางตรรกศาสตร์

ตรรกศาสตร์มีค่าเพียง 2 ค่า คือ เท็จและจริง ซึ่งสอดคล้องกับ
ระบบเลขฐานสองที่ใช้ในเครื่องคอมพิวเตอร์ ทาให้เกิดการกระทาทาง
ตรรกศาสตร์ในระบบคอมพวิ เตอร์ โดยมีตัวเช่ือมของตรรกะข้ันพื้นฐาน
4 อย่าง คือ AND OR NOT และ XOR

แบบทดสอบหลงั เรียน (Post-test)

เทคโนโลยสี ารสนเทศ ม. 1
ข้อมูลในเคร่ืองคอมพวิ เตอร์

เลือกคำตอบทถ่ี ูกตอ้ งทสี่ ุดเพยี งคำตอบเดยี ว

1. 448 อ่านว่าอย่างไร

ก ส่–ี ส่–ี แปด
ข ส่–ี ส่–ี ฐานแปด
ค ส่–ี สบิ –ส่–ี แปด
ง ส่–ี สิบ–ส่–ี ฐานแปด

2. ข้อใดไมใ่ ชส่ ัญลักษณข์ องระบบเลขฐำนแปด

ก3
ข5
ค7
ง9

3. ขอ้ ใดเป็ นหลักกำรแปลงเลขฐำนสิบให้เป็ นเลขฐำนแปด

ก นา 8 ไปหารสนั้ เลขฐานสบิ แลว้ นาผลลพั ธแ์ ละเศษมาเรียงตอ่
กนั จากดา้ นบนลงลา่ ง
ข นา 8 ไปหารสนั้ เลขฐานสบิ แลว้ นาผลลพั ธแ์ ละเศษมาเรยี งตอ่ กนั

จากดา้ นลา่ งขนึ้ บน
ค นา 10 ไปหารสนั้ เลขฐานแปด แลว้ นาผลลพั ธแ์ ละเศษมาเรยี งตอ่
กนั จากดา้ นบนลงลา่ ง

ง นา 10 ไปหารสนั้ เลขฐานแปด แลว้ นาผลลพั ธแ์ ละเศษมาเรยี งต่อกนั
จากดา้ นลา่ งขนึ้ บน

4. ข้อใดเป็ นหลักกำรแบง่ กลุ่มเพอ่ื กำรแปลงค่ำ
เลขฐำนสองใหเ้ ป็ นเลขฐำนสิบหก

ก แบง่ กลมุ่ ละส่หี ลกั จากดา้ นซา้ ยไปดา้ นขวา
ข แบง่ กลมุ่ ละส่หี ลกั จากดา้ นขวาไปดา้ นซา้ ย
ค แบง่ กลมุ่ ละสามหลกั จากดา้ นซา้ ยไปดา้ นขวา
ง แบง่ กลมุ่ ละสามหลกั จากดา้ นขวาไปดา้ นซา้ ย

5. ขอ้ ใดเป็ นลักษณะของโปรแกรม Calculator

ก คลา้ ยกบั เครอ่ื งคิดเลข
ข คลา้ ยกบั ตารางคานวณ
ค คลา้ ยกบั กระดาษเอกสารเปลา่
ง คลา้ ยกบั อปุ กรณส์ าหรบั วาดภาพ

6. ข้อใดเป็ นรูปแบบของหน้ำตำ่ งโปรแกรม Calculator
เพอื่ ใช้ในกำรหำค่ำในระบบเลขฐำน

ก Standard
ข Scientific
ค Arithmetic
ง Thumbnail

7. สัญลักษณ์ Oct ในโปรแกรม Calculator
หมำยถงึ ระบบเลขฐำนใด

ก เลขฐานสบิ
ข เลขฐานสอง
ค เลขฐานแปด
ง เลขฐานสบิ หก

8. 1012 มีคำ่ เท่ำกับตรรกะในข้อใด

ก จรงิ เทจ็ จรงิ
ข เทจ็ จรงิ เทจ็
ค เทจ็ เทจ็ จรงิ
ง จรงิ จรงิ เทจ็

9. ข้อใดมีค่ำเป็ นจริง

ก 0 OR 0
ข 0 AND 0
ค 1 AND 0
ง 1 XOR 0

10 กำรกระทำทำงตรรกศำสตรใ์ นขอ้ ใดมคี ำ่ เทำ่ กับ 0

ก พระจนั ทรเ์ ป็นบรวิ ารของโลก
ข พระจนั ทรม์ ีขนาดใหญ่กวา่ โลก
ค พระจนั ทรข์ นึ้ ทางทิศตะวนั ออก
ง พระจนั ทรท์ ่ีโคจรรอบโลกมีเพียง 1 ดวง

คาถามเช่ือมโยงสู่บทเรียนต่อไป

นักเรียนนาเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในชีวติ ประจาวนั อย่างไร

ใหน้ กั เรียนไปศึกษาเน้ือหา
ในหน่วยการเรียนรู้ท่ี 3
เทคโนโลยสี ารสนเทศ

ภาคผนวก

เฉลย
แบบทดสอบก่อนเรียน (Pre-test)

135

136

137

138

139

140

141

142

143

144

เฉลย
แบบทดสอบหลงั เรียน (Post-test)

146

147

148

149

150