Daya tarikan pelancong di sini amat banyak dan menarik sekali. Di Jakarta sahaja kita ditawarkan dengan berbagai perkara yang boleh menghabiskan berjuta-juta rupiah dan tidak sempat mengira hari dalam seminggu. Taman Mini Indah Indonesia misalnya tidak sempurna dilawati untuk beberapa jam, melainkan sehari suntuk untuk mengenal bumi Indonesia dari Sumatera di barat ke Timur Timor di timurnya. Sekalipun ada kenderaan seperti monorel atau kereta kabel tetapi hanya dengan menapak dan menyaksikan replika rumah-rumah yang beraneka jenis dan bentuk sahaja akan membayar kepuasan kunjungan kita. Di Jakarta hampir apa sahaja telah dieksplotasi untuk tujuan wisata atau pelancongan. Jangan lupa putra, segalanya perlukan rupiah anda untuk ongkosnya. Rombongan kami sempat melarvat Taman Impian Jaya Ancol, Lubang Buaya, Monumen Nasional dan dunia legenda di Tangkuban Prahu. Maiangnya cuaca yang agak muram dan kabus yang menjadi tirai angkasa telah memisahkan kami begitu jauh dengan legenda Sang Kuriang dan ibunya yang di sumpah menjadi gunung Tangkuban Prahu itu. Cuma bau belerang dan kawah gunung berapi itu sempat juga menyaksikan ketibaan kami. Dunia koperasi di Indonesia atau di Jakarta dan Bandung khususnya memang mempesonakan. Koperasi di sini rnenjadi tunggak kepada pembangunan ekonomi masyarakat desa dan golongan miskin. Untuk mencapai cita-cita itu pemerintah Indonesia menjadikan para pelajar sebagai tunas yang akan menjadi payung dan tiang pembinaan koperasi Indonesia^ Penerapan nilai-nilai koperasi bermula di peringkat sekolah menengah lagi dengan menjadikan koperasi sebagai salah satu mata pelajaran yang harus dipelajari di samping pancasila dan lainlain subjek. Pendidikan koperasi ditingkatkan lagi dengan penubuhan berbagai akademi koperasi tajaan swasta atau koperasi sendiri. Puncak yang menjadi lambang pendidikan koperasi di Indonesia ialah tertubuhnya Institut Manajement Koperasi Indonesia atau IKOPIN di Jatinagor Indonesia. Ia rnerupakan sebuah institusi pendidikan koperasi yang bertaraf universiti dan menawarkan berbagai ijazah yang herkaitan dengan koperasi. Ketika herkunjung ke sana, terasa bahawa dunia koperasi mereka telah mencapai satu taraf pendidikan yang pesat. IKOPIN adalah sebuah institusi koperasi yang berdikari tanpa bantuan kerajaan melainkan sokongan individu dan koperasi Indonesia. Perjalanan ke Bandung boleh dibuat sama ada dengan kapal terbang atau jaian raya. Dengan jalan raya pula kita mempunyai dua pilihan jalan, satu meialui Funcak, jalan yang berliku-liku penuh mendebarkan dan satu lagi malalui lebuh raya baru lewat Subang dan Ciater. Dalarn perjalanan itu terasa indahnya negeri orang kerana sawah ladangnya muncul di teres-teres gunung dan pamah yang sempit, tetapi terasa makmurnya tanah air sendiri hila menyaksikan penduduknya yang bekerja bertungkus lumus dan membanting tulang empat kerat. Ketika menuju Bandung lewat Puncak, kami melalui berhagai pekan kecil yang tersampuk nama CI. Semua pekan-pekan ini bermula dengan Ci, misainya Cianjur ( iantas saya teringat setr':ah puisi Siti Zainon Ismail berjudul Pertemuan di Cianjur ) Cikini, Cisuka, atau Cihampelas dan Cibaduyut di Bandung. ada sebuah pekan Ci yang membuat hati saya berdetak biia melaluinya. Itulah pekan dan perkampungan CIMAHL Nama itu mengingatkan saya kepada satu tragedi bangsa yang tidak mungkin luput dari Iipatan sejarah, kerana di situlah Maria Hertl:og dilahirkan, beliaulah yang menjadi rebutan antara Aminah dengan Adeiine. I)engan itu saya telah berkesempatan berada di sebahagian dari lokasi Tragedi Natrah, yang kebetuian saya baru beberapa bulan menghabiskan buku tentang peristiwa itu yang tebalnya 330 halaman tulisan Haja Maideen di samoing liputan Dewan Masyarakat sepanjang awal tahun 1989. Bandung - sebuah kota yang nyaman dengan udara dingin merupakan kota ilmu. Sebagai sebuah kota di kawasan tanah tinggi, alam sekitar dan udaranya nyaman sekali, sama ada buat para siswanya apatah lagi bagi pasangan yang berbulan madu. Di Bandung terdapat beberapa truah universiti vang terkemuka di Indonesia, antaranya Universiti Gajah Mada, Universiti Pandiajaran dan IKIB. Pemerintah Indonesia iuga sedang dalam i, nlt 42
8' 'ual surBs rBntr\tr 'pr{g I rseradoY 'I€S 'uBqEpuag p,rr,qor\r. *ti:3 'Brs.{BIBK ue{nfBuraur rseJado{ ue{Iraqulau Juqll{l uep uerefe8uad 8ue{ qaloq ln8undrp {nlun Brsauopul 1e.{ueq Supi lBqrlour e>1eru Sueiuudas uelet uBBuBua{ uB}B^aBI aI rseradol ue8uop BlBur qeluelefuaq Ip ltunq qBIIV iul BIUBEB IBEB ue8uap {Epuaqa{ tensas Bua{e.trg up 'BpBqruoirlElrls B{araur 'e.{upe^\s ollotu ueSuap ElIc-B1tc IBapl uBp nlBS rq Surdwes n1r uerle;a8 rserado:1 Brsauopul re{undweru nles o3o1 '8ue.ro , rqrqalaul {BpIl efeqes e3len1a1 lese e,{uue8ue1n1el 8ue.{ 1e.{e1 eurr.rauaru 61 3r1 uelnqas {n}un '8ue.roas se.laq ( epedel uEuB{Bur ueBued ) uer1,rn1e,{uaur rprsqns qelurratuad {n}un tpeluau uBrnlBS e;a1ual uenced ludtua epo"r r8eq 8uu.{ rse;adoy'uf,e1 rerrre8a4 uaSep (ruaUOy) e(ulesrnr Ip IuIs I{EIBI Blora{ epnl ue8uolo8 r8eq Bsprq nele ueerapuay eureln {npnpuad 'Jepueq rBnl rp lrun esap 8ue.{ Incunu ueSuoloi 'leuotsoyo"td qBIBpB qenqos uerledn;aru rselado{ uelrllEq 't.ttpues e{uue3ue1tqer1 rrrpral upeduep ederaqeq Suero .ro1r1op ue^\rBq u€p qerad nsng rse;adoy Suequal e^{ulesru r{rlrtuatu ueue{Eru 3ue1q ue8utluad 'e.,(ut1qe-t1qe -a{ {n}un nBlB rre{Ipraq nlnuatu epedel duqur IUIONypq Blsauopul LIBIaI Ip tse;ado1 edelaqag qenq tse.radoE 8ue.{ rure4 IlBlvrBI uerplnfunuatu B^{Br.{Bq spB qe8uales esaq '( 1ru61 tseradoy UEIE^rs{ OnX ) BSap B{araur rnlelaru ue8urqturq uep {npnpuad IJ}snpuI uuutlu.ral ) uu8uelj€x4 ( {nlun qnlnq-qnlng 8ue{ dnlnc Enl nluol uleqes uu{rJaquau UBIB{aq uuqeq qBluaur 'e.{uue1 uerlresedrp rIBIBur ruslBp rlalo"rd -urle8uatu {n}un Sunqa.r qnlnq IUI len}rp Enp rle{as n88uru uup leqB1"iBru 'es8ueq edu;eqeqy {nlun qenqos IsArlrns E{aralu LIEIaI ue{lBeJuetuatu tuele n1r8ag nefutuatu 8uepe1 qnlnq Brsouopq rJBp urruJac seq 8uef, '1e.ra8"req leduros ItuB{ runlaqag Blntuas Bqr} rp B1.lB{€g nlr8aq uep rdu; 'e.{uueeSef 8uara13uela1 ll{nq nettq8uaw tp qela8 ( Suuf uBrpnuay Suepel 1a.rer1 ) >1e{ueq e,(uezaq uu8uap seuau 'rentr,1l {BpIl 'seuau usse^re{ qeu4 lnqtue8 8ue,t qnuad rureuBlrp lemal lp unlaqas Inlelatu tuel'Sueqns B{eJoItr sdsJaqaq BpB rpadas 8us,{ Suero e,{us - e3.rB^1 'urs,{u1u;41 srelrle Ip lnrnl rlnrlSuaru ele4ruas n8el 'nll lrco{ ede.raqaq 8ue.ro rluue e.(eg ledutas lBqIIau qe8e8 tp uupolu nlr8aq uurnqlq qn48ue ueq8uepuepueur rpa8ell e11aqes1 uer,tue.{u '.{tuy ueelfaq epnu lpntu Bseruas qBIBr BrsauopuJ rp Brunq rseluBd 'loeuv urolsrs 8ue,( oa.rals eurel;ad .re8uapueu; e,{es EIIaqBsI rpeluatu ley 'Bueru-Bueru eSnt estq n{BI Ip ets,(e1e14 B/r\Br{Bq {rzntu unuBN JBSaqraq r?Eq rnqelaSuaur uep n,tes L{BuBl rI8 IUBIBp 'ue1e8ut Sundwel uBruBIBr{ ue;Bsed le8ur.ra;'Ersouopul n8uln8el qcJBaS Sueureur qe1a1 rsnqruauatu uuSuap r8el E{rlay'edue11aqes1 nlr BSEro} edelaq efueSSueq BIIq rnqela8ueur e{uqnSSunsas B{ng eleqes nlurd 'seq Suepuetun4Jaq erens .{uy BuBsroq r.{creas '1ase4 o{ol lentuau Suuqns rrue:1 qe8Surs rp r{Bnqas IC uu4elu4redrp 3uu1ua1 uuuulelrad 'lul 1u,{uuq Euu,( ludup uelnq unrnl leiuesral IpB['1eqa1 {Bpl} us>lr{Bsequratu '{B{a} rde1a1 Sueqng {nlun ruluaq Ip uuuelelra6 8ue1nd InlBIaIu raler3 uep 1Blttal 'Sueqng ueSuoquog rurerl qeSSurs -as uleqes B.(uso{8uo 'dn1nc Isss uB{sBnulatu IIBL{ e8utg nelu BIBny ;ndunT e1t4 nqrras re.{unduau nlBS ueqrld uu8uap r1r1enr1 8ue.{ EloX ue8ueq Eue.{ e8.req qBpual qrqal qnet epedrrup 8ue.{ uu{re.r\B?rp Ip 'e.{u8unlun8uad e.rud IIsEq uerenlo{ lrln{ uep urruop sueal rrep Sunpueg e.{efuaq lu4rurau IuBIBpuauI rp '1n{npeqt3 selaf IIB{as E^rBI{Bq 8uu,{ uurrr1sura{ ueSuap r33ur1 uBp uerlrlala{ 8ue{ erunp sueeI Ip seledueqlJ uep Brunp lrln{ Bnp-Bnpay Erunp nlr r.lBIBr utunp 8uu.{ ';elndod ue8uepuetuad qeuel r33ut1 rp qvlac-r.{Blac ue.rulueq 'Sunun8 er BBnI ue{re.neuau enp r8el epeday e.lsd Suocuuled Sunpueg uB{rB.rBuaur urBIas Brppn ueur8urpal uep ro8eutleg uB{B tpufuau e1o>1 B.&\sts uep 'eue[,res 'Sunpueg Ip snsnq qu.{e1r,u ';o8eurlep elrqedy e.{uueun8uequred ders qepns qe1a1 rlsed ue{qBpuruau ede;raqaq r8el qunq rsnlrlsur uerfe8uad ar1 e.{ur33ur1 {n}un ue8uecue.rad , _, c"u!: tuBJBp : - -r IJISJAAIU ' - - .f . " - - Sunpues _ uE-;; 'ri3{as : 'nulJr *:,1:- e1.,."- Uoaotprr'-, ID -i L ,r r -eq8uau t,i 1 ::., ji BpEJac ip _ * -: . : .-:. rpe{uaru 1ndn. r.rup - .:---; "IHVI{IJ'i?-:---ili (.infuer3 r: E.i:,:, rnfuer3 ,- uEy;t J[]a{ .: ... . r _r !u:--:_ 3ue1n1 -.: lJrpuasJrP i: -:-; .:.,- 8..,;_=_,, Jncunu Sueqr-,r uep -; - , :. .!,! 8uu.{ue1eL -._:: 'u.{e; :. -!.: i uele i; -_ rsuladolu?: .i ," rr,-. Isnlllsur . e.: qez 8ue,{ .- qE:-_: rsnlrlsui - jri:ii 8ua.,{1ecur,; _* -- ue8uap _, I-=E: . - : -.- , uefelacilr tp ),J u?:* rsu;edo1 -t' - ue:lrpeluaru:,__ ": _ :: 1aqu.ru.{seu Sueu;.- .urar-u uBp qB.rB{ . .. :ri-- ,i; j: j- uEp e,tunqr :fi ,. -. Eue.._ rpefueu ;,r{ i - .- uep Brunp iE j 1{ ,, ,, tre8uci: ttuerl - : 'u 'ue8uocuelac :,i;I :.- - uE:: ue8unfunl ;1,, uB{:si-: e1r1da: .m , -_ p!: upBJapua{ -- _Trir Iurnq IBUarau;: , .,.:"1 u,{u1es:= :1epr1 uc ; qerdru uep ::- Buat{r-' efuqes _ rrffig
illlfil I Pl u' 'rl t ff - I fl I..AWATAN KE INDONESIA Bersama seorang rakan di Institut Manajement Koperasi Indonesia "(IKOPIN ), Jatinagor, Bandung Indonesia. Penulis besama Ketua Rombongan ( Kanan ) dan 2 orang peserta lain di Syurga Anak-Anak, Taman Mini Indonesia Indah. Bersama seorang rakan daripada Melaka di hadapan bas yang kami sewa dengan harga bersih $ RP 1 juta untuk seminggu. Chef de Mission Dato Hamzah Hj. Yatim, Timbalan Y.D.P. Angkasa dan Ahli Majlis Makan bergambira di Ibu Pejabat Dekopoin, Jakata. 44 I t lr,i. t ffi t., . p l: : a t: :I i $.* r-rwwi
9' Suepun-3uer':: rserado4 8ue.{ rsnsas ue8uap uBnlrada{ 1B.{{BJ BlsauopuJ uep B.{uBpB Suoroprp qalo Bnp rol{EJ Bureln nlrer B.4uBpB 1pef"ra1 rur )iEJu:: lB{r{BH'e.{uueSuequro{rod unr.{EJ Zg6I uelleqrpaduatu epedarl e1r1 B.{/rBqEq rse.redo>1 Brsouopul redecuaur ue8uel;el1 '( u"! ueurtera{ ) Brsauopul rsBraci.I uEp Sueprq ue:1e"ra8 qu1a1 rse;ado>1 sBnlaur tlndtletu 'ueue>1tled llpoq uernteiac rseradoy Suepun-Suepun'LZ6l qBlal rur rraqurau sBJBU nrBq epeda>1 uelere8 epqede rqei ede 8uB.( ue{Brueurp unqq lZ6I tuEIEp IrseqJaq sBEnJ e.{ufueqnJns rur nlBs Suupun-Suepun tseradoy 'Blsauopul uB8uap Brsouopul uBp leqn8Suaru lEns"i tse;ado{ 3ue.{ uerlseEnlrp qrprTa{uaur qelede {nluoq BJB}uV'a{ac€ e,{etueqnrns urBI rur uep ue{qnqnlrp renla{rp r.lalo 'JoJd nlss e,{elueqn;ng rseladoy r{Elal .Jeursraq rleqEaY tuBIBO unqBl 0Z6I nlES uede.req depeq.ral n.req uu>1u;a8 rse;ado>1 rp Brsauopul uB{lBqrlradru+E nlBS aporrad uB{BraE uBlosoraura{ ISsrado{ 'BISouopuI Suns8uel rensas ue8uap e;e1as uep rurl{r 'Ersauopul unr1u}-unquf e,(u1n4rraq ue; {Bprt 8ue.{ e1e.{u rlerlas Suo4opueu plrc-Blrc BpuBIag 9161 ue{snlnlaE 3uepu61-Suepun rseladoy ueler8aq uele;a8 uep 'rur efu1rse11 ruBIBp unqe} BpuBIag'gI6I r{Blal lnrur le.tru3uau qalo nlr nles usJnlerod nBlB Suupun-Suepun n1;ad leqn8rp ,e.{uqnuaclas {Ep:- ltseqraq B^\Er.{Bq ue{Bpurl B{aJaru uE{BraB Suerla8uew rseradorl rq nles leqrd EpuBIaB leqrlau eun88ue4 uep rse;adoy '{llBg 8ue.{ Suequa>1.raq E.{uuurpntua>1 rpBluatu rse.radoy ,o1c,1 iE rseradorl urelep t{BIa} uelqeqe,(uau e.{uqnqngel r{Btung rse.redoy e33ue; uep rsu"radoy 'E.{uue{Bra8 ue1eqt13ua4 {nlun uEE rruouo{a rur qelal BEnl uerieunSSuaur sese tseJadoq {llllod ueqnqnu€c arpnls qnl3 iuEIBp unq4 'gZ6I e1e.{51 ueqnqnued Bnp-Bnpa{ rsesrueS.ro Sue8eq tue1s1 elnd 8uu.{'uerlqnqnlrp rln{rrp qalo unr1e? gI6I 1ury.re,(g B{uueipnuas tuEIEp otuoln qBlal 'uelqnqnlrp E{BW eped unqel g06I lpng .ny Sueluauau ueqefeluad uenln? {nlun eppc rrunqtrad 'srsauopul B{aratr4l BInu uB{r{nqnuaur re8eqreq uE{B.raB ue8uelual -uep ueqefulua4 uep ueurlezoq BpuBIaA uBqelurraurad Blntu ludepuau Sueluauau 'B{arau {nlun rpu[uatc rlupu^{ y1r1od runqued tspuelag BUBJo{ ualSuuqwrq rseredol ue>1e deluuru uep B1tas uelelas leqrd Euei rleq BuBraF ue8uern{a{ uenqela8uad uep ue4prpued BpPII'rserado{ Suepun-Suepun tse.radorl uelSueqtuaSuaru e.(ude.,{us tp sISouopul le8e8 rur 1e13ur"rad IB1I1B uB{BraC rse.rado{ qalo uu8uelulerl 'BpuBIag 8ue,{ uep urdturdrp ue{rlBpuo{rp rJrpuos uep rsp€3 alBrluaC, sBX ( 'BSaC qetung {uug qEIa} BpuBIag ue{r{nqnuau reEeq.raq rsBSruBS;o urBI ryadas JrlBuratlE 8uo1o.{uau uB{BraB tp lur 'BISauopuI e.(url1eqag IBSBqas B{ararrl ue{snlnruatu {nlun {Bpll Sueuas rp ue8uulul qefetuad BpuEIag uup B{Bur Inqurll BSBr {Bprl B{l}a{ .nlr ef,urlue qBpaBJ epedal 8ue,( ue{rJaquau 1e,(ueq uel8uepuewatrltr epede4 ueler8e>1 rse"rodo>1 reSeqas rse.radol '}!paJ{ Euolouaur uenlnt rlqa uBIBp ro?{as upruEuad rp rBnl ';epueq eped 'qq71 rrenuef g66I -raq {Erad r[e11 usntr41 rp uEI n}rer 1e4r.re.{g Sundruey {nqal rse.radorl etuelrad 3uu,{ -qnqnllp uelSuepas rp 'urs,{e1e141 'rEpuEq-rBpuBq uBB[Bra{ ue8uet ip rse;ado{ .rrqe1 ueSuelu{ rrep -t1e:1 IC Brsauopul Blr{ ler{ll .lul qeqas ueincunua{ uE{BroB nles ueezeq;ad Eurpueq.rag ue8uap uerle.ra8 rseradoq rp 'ers,(e1e14i e1e,(ura1 leduprel 'rpud uep e,tuuerl8ueqtuo8uatu o{ JBnl repueq rpefuatu rseledoy llpaJy re8eqas qBnqas ISBrado{ uBura[' qelal ue{lnqurruoru Bapr 4n1un ue{rpetuaur {ueq }nqasJal e,(uueute1e8ue4 esBulos 1B^{BIatu nElB e8unq 8ue,( 'r33ur1 BuBra{ uerleua8uaur r.{BpaBJ lB.rBp r.rep ueure4Suac tuelurtued 3ue^a 8ue,( uE{leJISIp teSeqas qe1ut1 r.{e.{r.rd ( ) re,$e8ad rra8au ue{qnqnlrp rp ueurez ueqetetuad EpuBIog rp Blsauopul ueSuop uen[n1 Suolouaur eJBd rur ue{rrrpuau qenqas {ueq 8ue[ ue{Br.ueurp {ueg 3uo1o; uedrurs dlng) ue {ueg'(queq;udg Eursuroq uapBg RrrV prJr6 'e!etu1y tuBIEp unqel 96gI oga{o^rJndlp ue8uap etu"r6 tsue.{ B,{ur1BrEtas uerle;e8 rsuredol r{Elal Brsauopul qalo sllurrrp Sue.Ioas 3uoue4 I lnJnual NVYVU39 ISVUSdOX VISSNOCNI *I ffi I E t^& - I
jawatankuasa yang ditubuhkan oleh penjajah yang bertanggungjawab mengawasi dan membimbing pertumbuhan koperasi. Dalam tahun 1935 kerajaan Belanda telah memindahkan Jabatan Koperasi di bawah Department Ekonomi, yang akibatnya banyak kegiatan koperasi telah bertukar corak menjadi kegiatan ekonomi. Untuk menguatkan lagf peranan Department Ekonomi pada tahun 1937 kerajaan Belanda menubuhkan Koperasi Simpan Pinjam yang modalnya dibiayai oleh pemerintah. Lanjutan dari campurtangan itu akhirnya dalam tahun 1939 Jabatan Koperasi telah menjadi Jabatan Koperasi dan Perdagangan Dalam Negeri. Di zaman penjajahan Jepun antara tahun 1942 hingga 1945, gerakan koperasi Indonesia telah digunakan sepenuhnya oleh Jepun bagi kepentingan mereka. Koperasi telah dijadikan kumiai iaitu saluran pengagihan barangan dan makanan Jepun. Zaman ini merupakan satu zaman gelap kepada koperasi Indonesia kerana ia sudah tidak dapat berfungsi membantu ahli-ahlinya. Setelah Jepun kalah di Asia Timur, Belanda datang semula ke Indonesia tetapi ia tidak dapat bertahan lama, kerana pada tahun 1945 Indonesia telah mencapai kemerdekaan dan berkuatkuasalah Perlembagaan Baru Indonesia yang lebih dikenali sebagai Undang-undang Dasar 1945. Fasal 33 ayat 1 perlembagaan ini antara lain menyatakan bahawa, "Perekonomian disusun sebagai ·usaha bersama berdasarkan atas asas kekeluargaan." " ..... bangun perusahaan yang sesuai dengan itu ialah koperasi." Asas yang diletakkan oleh perlembagaan ini memberi makna yang berkesan kepada gerakan koperasi Indonesia. Natijah dari semangat dan kesedaran berkoperasi itu, pada 12hb. Julai 1947 di Tasikmalaya Jawa Barat telah diadakan Kongres Koperasi Indonesia yang pertama. Antara lain kongres ini telah memutuskan bahawa: a ) Mendirikan Sentral Organisasi Koperasi Rakyat Indonesia atau singkatnya SOKRI. b ) Membuat ketetapan bahawa gotong-royong merupakan asas koperasi. c ) Mengusahakan agar koperasi desa sebagai asas memperkuat susunan ekonomi Indonesia. d ) Mendirikan bank koperasi. e ) Memperluas dan memperhebat pendidikan koperasi. f) Mengisytiharkan 12hb. Julai setiap tahun sebagai Hari Koperasi di Indonesia. g ) Menjadikan koperasi sebagai saluran agihan barang-barang keperluan penting penduduk. Sebagai tindakbalas atas perisytiharan kemerdekaan Indonesia, Belanda telah· melancarkan satu pemulauan ekonomi terhadap negara baru Indonesia dalarn. tahun 1948. Kesulitan ini menyebabkan banyak koperasi yang gulung tikar dan resolusi kongres koperasi yang pertama tidak dapat dilaksanakan. Sungguhpun begitu, gerakan koperasi Indonesia tidak terhenti di situ, banyak pula koperasi baru yang ditubuhkan untuk membendung maslah. ekonomi semasa. Misalnya dalam tahun 1946 terdapat koperasi sekitar 25000 buah telah meningkat menjadi 8233 buah dalam tahun 1949. Bank Koperasi Indonesia yang mendokong modal kegiatan koperasi telah didirikan dalam tahun 1951 dan penubuhan bank ini menjadikan koperasi Indonesia mendapat nafas semula selepas pemulauan kerajaan Belanda. Untuk melanjutkan hasrat gerakan koperasi Indonesia, pada tanggal 12hb. Juali 1953 Kongres Kopetasi Indonesia yang kedua diadakan dan membuat beberapa keputusan penting yang antaranya ialah: a ) membentuk Dewan Koperasi Indonesia ( Dekopin) untuk menggantikan Sentral Organisasi Koperasi Rakyat Indonesia ( SOKRI ). b ) Membuat ketetapan menjadikan pendidikan koperasi sebagai satu mata 46
LV qtqal 'uB{Sunlun8uatu q ( ue{uaqurau uuqepapuad epedal rseredol .re8e B{orauau n.ruq Suuprq 8uu.{ qalSuac uep EpBI 'tusllq 'qe1a8 'ede1a:1 ueiuel unqo{ad uep [roa{ {nseurra} BSap r.{BIal rrnqacuatu Jol{as 'ueuelrrad 'uB{Eural ueurle;a1 'lped rseledo{ lrun E ( uerlsenl;aduantr ueue;ed uelur8arl uep urulas'On>yqnng rrep uendwnl epeda>1 erellr8 UIBI : ede.raqag qe13ue1 Surluad qe1a1 'llqtuBIp ue8urluadar uele;aE rse.redorl rp 'Brsouopul VL6l) - (616I qelat ue{leqrlJadruatu ueqnSSunse{ qeluuaurad depeqral vg'Igd II Suequral rpe[uatu nlEI uep reseq 'lEn{ -.raq pcel ledep OnX ( rp renl 'rBpueq u.{edns rserado:1 1ru11 esag ) rseredoy Onng ( uep 1eueryedure141 uep Suequre4raduratu uepeg BqESn lrull esaq ) c ( 'e.{uurruuluad uep qulur.reurad tpelueu {uuq rrup 4n1un ledepuatu ueruefurd lBpour rsu.rado>1 eSequral 1ul uB{rraquraru Uee/rraurrlsra{ epeda>1 'rseredorl IEpotu roqwns yyf.I ( 1n1un nlueqtuatu ) rsuradoy q ( 4niueqtuel4 e8eqtual ueururuf llpaJy rsur,ro"rd 'BISAUOpUI Enuasa{ lZ uBr{r}BrI rsu;adoy ( rp ;rdureq BUB{€1 uup dOyJV.IyB ) IBIBg Ip uBtpntuay r.{BIrrqBI dOXNgdJVTSnd 1esn4) ueqrlerl uep rseradoy uereleuad ( derl-der1 'rsur,ro;d lesnd uep Ip uelrprpued rse.rado:1 rp e ( ue1rrrpue141 lesnd-1esnd 'qel8trel : e.(uerelue re8eqraq lrqtuu8uaur uBp uede"Iauad reltu rserado4 'rur ueele.ra{ Ersauopul r.lBlal IISEH I 696I - '(Vrct rse;adoy ue{{nsuurrp r{Blal a{ UBIBp ueun8ueqtuad e43uu;a4 'leuorseu VJI.Itrd I uerSoi6 ueun8uBqurad erurl unr.{BJ Btueyad 8ue.{ qrqal Brsour rleua{rp re8eqes urBIBq unqq 696I Brsauopul e,{ue1.recue1atu SuequaI BrBcas rnleral uBp '8uecue.rol refefag ueSuap ueun5ueqrued ruouo{a 'ersauopul uerle.re8 e,{urse.redol eSnt -;eq Suepun-Sueptm 'lnqas.ral {Bpuoqa{ rqnuauau ledep rnqela8uatu rsuradorl euuur qnelas lenqlp {nlun qn.rn1a,{uau nlug ue1!e:1 ue{L{Ilnurau tse;ado{ etsauopul r8eq BJa 'e,tuenpo{ lg6I {n}un unliur /Zl Blsouopul tp tlB.treq nreq rapro r.lela} ue{snlnlaur Suepun-Suepun 'ou ltlqndeg epedal uu>1era8 rse.radoy 'Brsauopul ueqedruam nles lEtuI{Er tuBIBp ueeqncrad sedtue"raru ESBn{ nlr UBqEIB{a{ e.{uqnS8unsag IOXVSVNI I '3uele1as qalo uoprsard oyeqaos e8Surqas lrqtuBrp ueutdurtd Brsauopul rlelal {ncnd 'Btsauopul odelsag - uB{BraC e8r; qn1n4 raquualdag ( 8ue.{ rSueleprp rUBd r{alo srunuo)I 3 0t Iyd/S ) rILIIBraq BUrBS-BtueSraq ue{Eluoraqtuad uetlBIB{aI ue8uap ueSuanala{ue4 lul uaplSard ourBlaos 'trlpuos 8ue.{ sn.luq uB{{nseutp nIIBI dtsutrd NOXVSVN srlersos'srleuorselq) uep (srunuoy ureqll ue8uap se8el ue{Ble.{uatu s.&Br1eq uBrBIas FBp g drsurrd sese epu'rse;ado{ #e1 nles drsur.rd ', Suepun-Suepun 'ou unr.lByFI 996I qelaf {llllod tpqe. Suns8uel epeduep ue8utluada>1 rse.radoy qelol uerl.reqr1.{srrp re8eqas BISauoprl qe1a1 ue{{Ill1odtp qalo qelurrauad 'rJrpuas tse;adoq r1n1un redecuau Blrc-Blrc unqel Suetuedag'B{araru 096I e38urq 9961 rseradorl e,{uepe Suenr rp tuBIBp uerle.ra8 ueSurluadal nluagel qBIa} ler.{rlau 8ue.i re.{unduraur uBqBUaq 'BruEI >1uqrd-1eqr4 uu8uullua8ay uelera8 rseradol Ersauopul {Bpr1 ledep rp 'a^auaC Ieuor}Bu;a1u1 a,,rr1e;edooC aruerlly nBlB y31 8ue{ lesnd.raq lnrrtl telrafuaul uelqnlnSuau r3e1 ue>1e.ra8 Brsauopul'rse;ado1 {nlun e1nf '8ue.Io qelunlas 96'I ue8uap tlqe tsu;edoq BIsauopul Ip BuEur rp unqe? nlr rse;ado>1 redecueul Brsouopul er18ue gg8'I1 qBnq epedal uelq8ueqal uBJesaq-resaq uerledn;au {EIo}-{}111 Suupun-SuBpuO rut unqsl '896I /61 uee8eqrual Brsauopul uerl;enla{rp 8ue.{ rlBua{rp ruSeqas Suepun-8uepu1 rse.radoy 'oN BpBd unl{Bl '896I Suepun-Suepun rse.radorl euel.rad 8ue.{ up{sESBrp epeda:1 -"rad rseradoy 'Ersauopul ledeg c ( up{Jeqt1,(st8ua141 J peurlusgnl BIIBH te8eqas qe8uauaur sele '( uelntuel ) ue.le[e1ad rp r{Blo{as nlBS B?Bru l:!::; :-:. r_: 11.; uE{ iBJluos -i: Bnpail -BpBlp :-_. . i ue{Ei:: rseladol -n. se;eu i_; ; ledepu;-* iiPia- uB{rJrprp :;-; ::: TSBJAC::j JBlr{as -;:i -tuau {nlun - ri:t-_ - ueyEj:: rse;ador1 rsn;:, sa;8uo1 _? !:- unqer '816I : ri; r - BpuPJag rlBlol : i; uen'_::-l Surluad 'Brsauopul n-- : : u? rulouo{o : .^: . - ::-. - E.iu-:.: IUyOS EISaUOpUJ L rSp-i= -. n rsE,i;: 'n1r eped _ ;. -,; _ uesax-: epedal I --r , .: ,,'ueeSlenya4as uequ1e.,{ueru .; :-.r:lr . _ rlpuat:: teSeqas : ._ _. _: redecua[: -er1 r,,i _- ersauc,r_- tde1a1 n, , - - :.':: rlupu ledep UBIUBZ.U::;. rur rseladoy .p:{;-:: uE-I:-;r: rsu;edo1 'rla8ep r.ue-:: ;: E? unr{Bl 6t6I Eur. e.{ulepour ruouor= eped JBInlj.- {EJOJ rsE;;: rp qB,rBq : rgfo ," rsemeEu": uep
' I'P{'-}R A\ -Uurs- - Elektri tertubuh Koperasi Listrik Pendesaan, - Insuran tertubuh Koperasi Jaminan Karya Rakyat, - Pengangkutan tertubuh Koperasi Pelayaran Rakyat, - Kredit tertubuh Kredit Candak Kulak dan - Perumahan tertubuh Koperasi Perumahan Rakyat. Untuk tujuan penyelarasan dan kelancaran aktiviti, pemerintah Indonesia meiancarkan satu proses penggabungan koperasi untuk di sesuaikan dengan INPRES No. 2 tahun 1978, di mana peranan Koperasi Unit Desa (KUD ) semakin diperluaskan.. Akibat penggabungan ini jumlah koperasi Indonesia telah menurun dari 23,214 dalam tahun 1976 menjadi hanya 17,430 dalam tahun 1978. Indonesia memasuki PELITA III 1979 hingga 1984. Lembaga Jaminan Kredit Koperasi telah dikembangkan menjadi Perusahaan Umum Pengembangan Kewangan Koperasi, dengan ini koperasi mendapat bantuan pengurusan daripada pemerintah. Peranan KUD dimantapkan lagi meliputi: a ) pertanian pangan (padi ), penternakan, perikanan, perkebunan dan industri berasaskan pertanian. b ) menjadi saluran keperluan utama masyarakat desa terutama pakaian dan papan. c ) perkhidmatan yang meliputi simpanan dan pinjaman, kredit, pengangkutan darat dan air, elektrik luar bandar dan pembenaan. d ) industri kecil dan kerajinan tangan ( kraftangan ). Tindakan pemerintah itu juga telah rnelihat tercapainya cita-cita koperasi Indonesia dengan penubuhan Bank Umum Koperasi Indonesia (BUKOPIN ) dan Koperasi Insuran pada tahun 1980, pada tahun 1982 pula ditubuhkan Koperasi Jasa Audit yang menyediakan perkhidmatan audit kepada mana-mana koperasi yang memerlukannya. Jumlah koperasi yang tertubuh meningkat menjadi 25,161 huah dengan ahli seramai 13,652,000 dan modal 537,600 juta Rupiah. PELITA IV ( 1984 - 1989 ) merupakan era pemantapan, pernbinaan dan pengemhangan koperasi yang telah dirintis di masa-masa yang lalu. Tumpuan utama gerakan koperasi ialah peranan Koperasi Unit Desa atau lebih dikenali dengan KLID di Indonesia bersamasarna koperasi asas yang lain. Jumlah KUD telah mencapai 33,324 buah, anggota seramai 27,162,000 orang. Dari jurnlah KUD yang banyak itu adalah diharapkan akan muncul antara 2000 hingga 4000 buah KUD Mandiri. Iaitu KUD yang memiliki kemampuan pengurusan yang terbuka dan rasional dalam mengembangkan ekonomi ahlinya berdasarkan kepada keperluan asas dan kehendak ahli-ahlinya. Ini bermakna setiap kecamatan ( mukim ) Indonesia akan mempunyai sekurang-kurangnya sebuah KUD Mandiri dan sekurangkurangnya 25% penduduk dewasa setempat meniadi ahli KUD tersebut" Sesebuah KUD hanya layak mendapat status mandiri apabila ia mempunyai modal minimum 25 juta rupiah, berjaya 3 tahun berturut-turut mengadakan mesyuarat agung tahun ( Rapat Anggota Tahunan - RAT ) dan membentangkan penyata kewangannya. Pemerintah Indonesia iuga mempunyai dasar mana-mana provinsi yang mernpunyai 25% penduduk dewasanya menjadi ahli koperasi maka ia akan diisytiharkan sebagai Provonsi Koperasi. Selain dari itu, pemerintah Indonesia iuga telah melantik seorang menteri yang khusus menjaga perkembangan dan gerakan koperasinya. Kini jawatan itu disandang oleh Pak Bustanil Arifin S.H. Wujudnya ;awatan ini membayangkan bahawa gerakan koperasi Indonesia mempunyai cita-cita yang lebih jauh sesuai dengan moto koperasi mereka ialtu Swadaya, Swakerta dan Swasembada. Antara lain moto ini menegaskan bahawa koperasi Indonesia hendaklah mengerjakan sesuatu dengan kekuatan sendiri, bekereja dengan kekuatan dan kemampuan sendiri dan memenuhi keperluan rakan seikatan ( sesama 48 I lli
6t .OVIAIHV ZIZY N3{I3 'O8V TUUVS ) enlay ( n8{t3 UONI ICNV.{y n.rn-B-rur.- Surrr8uad r1slur : 'q uopBBS urproN lBzrrEqs urpnuBzr.l{Bl 'q tr rnN urpruBqzv 'q uBrsrtrAl JEuBtrAtr rurEqns 'q 'pqv 'q Jstun ruBzrN 'q 'pw uBurv @ 'pni u$uY IEzrBd 'w srdury 'q 'phtr slef 'pqv urlleH 'q TBJBB1 {oqceB BsnI 'y ereqdeg 'q tr urpnruBqsrH 'q rentr rrrpral rrep g1 Suelo ;eteled n{plol :nlrer sures l 'ual J E!a:-a{ rrep snsJn{ "{aS :VCVd -'qqZZ 'qq9z 'I\rlnf '686I IC \flVNX XOIV NVUOd\fl SNSUNX NVI[V9NEd hl\flV ICVTV]NhI3S '886I'BUB{ep'do4uadlelsnd uernlerad Suupun-Suepun uep rsu;adoy Ip osJEIns"srg'srsouopul uBp 'rlrueueq'C'g 'g '286I {nlas n{r.I rseradoy 'qelo{ag BurI 'rpuB,rns 'BlBrBr.{B 'BuB{Bf 'g 'B}JE{Ef '186I 1e8a1 saseg aArlBJadoo3 .ro; luatuadola^aO ur rlrr€usv'Brsauopul 'do4uad1u1snd'UBSSBH 't '1,86I 'E}JE{Bf alrleJadoo3 luatudola^acl ur 'ursauopul r.r{Busv 'uBssBH 'dorluadlelsnd ;o f,3a1e;19 'E B1IB{B1 '686I rse"radoy ueru[e1a4 n>1ng 1e13ur;, 'ue1nlue1 'dor1uad1e1sn4 'A 'do>luadlelsnd '.EUB{eg '686I nlng uelelela4 rseradoy 1e43ura 'erue1;ra6 'I :uelnfng retelag rse;adoy a1 Brsauopul '( ueJe.,rrerl IIqurBS 9961 8ue.{ r1n1r8ua141 Blrasadf {rsqral IAIXW surBS qe8uaual4l rBnW 'pBr.{raB rseradoy r{Elo{,aS -j[1H r 'pBruEqotr ersy qBIBur rp qnrnlas 'Brunp 1u43uuad re8eqas uele.re8 qenqas qeles rse.redo4 8uB.( uep e.(efreq trun8elrp uu{nq eteqes tp Incunur srsauopul uB{B Ip ue8uaq ueleqrlSuad ue8uolos uep Bnuros '{sqld uele.ra8 rse;ador1 eduel rselsaJd '. rur uelera8 rp derlas 1uau1;edap rse"redo>1 Seuedured;e1 olotu E{aJaI[ nllel BpBIJ, IrBH rsBlsaJruBtr epeduep l elem ue.re[e1ed Sued rlsetu qalo tln{rrp derlas e;ed 'e.{uele[e1ad tlrsraarun-e.rd ( uerlrprpuad Ise.radorl nles tpelueu qBlo{as uelnfue1 qe8uauaru sele ) uEp qe8uauaw sele ( 1e13uuad qelo{as qe8uaueur uulnlue1 eruel;ad ) 'r}rsralrun rO JBrE1raq rseradorl erseuopul 8uu.{ uuqe8atual rlecund ueqrprpued rsnlr}sur IEurJoJ (NIIdOXI) re8eqas ueureleuel4l tsu;adoy Blsouopul >1n1un rse.radoq uen[n1 ue4rprpued 'leruro; rp Bueru lnlrlsul qenq IurapB{B dn>1nc Brsauopul'n1r ue8uap u.(uiue;n1-3uurn{os ra.{unduau I f rlepr;, sele uenduetue4 usp Br.lBsn 'rrrpuos rselado{ urel ( nule llr{B rse;adoq Btuesas ue-;, ) "r pi:-:-. ue8uoo - -:'_ I - - - e.r\.?-: tse;adori _ B{aJaLl nIIBI ::-j{ uEy:-:: tseladol -_ Suepu:s-: qalo -: rrelua 8ue.{ _;- : ue!--:_ te8eqas _.* rE.{undualu 1 .: : 'e.{uuBEue.t;:. -i : Sun8e i lE.rBr.-:-:- re.iu::'-.-: Jepou .--.". u.: -8ueln>1es : - _ j._: ) ulrlintu ( I u€r-'i:,-._. epudal uesn.rn8uac *.r -:-, EJB1UB _:.i-i JnJUa: Elt-:-:_: IBUIBJAS -r" e.!:- -Btl[BSJAq -. : : uEr';-_: tse.iadorl :; -SueqtuaEu;. , _: --r JEporuu€p, . - qE.:- rseledol ue>lerpa,tuer; _. .r '- Iip;:- UBJnSUI ersauopul is:-:, IBJBpuElny:-t:---I 'ueded uep -j: ,ir... : ;,i -Joq IJlSnD.: ..;.!.: -:. 'r{BlurJauac -::: -;:.- uB8uBatav - , uBu:;. llpoJY rpelu:: u.{ueq :-- ue8unqe8Eu:: _: - unr.iEl 'gl6I uB{JBCUEJaEi - , :
Pada pukul 8.30 pagi kami bertolak dari SMS Muar' Kami menaiki bas s Perjalanan agak memuaskan dan kami tidak menghadapi sebarang apa kesulitan. Pemandangan semasa perjalanan tidak begitu menarik perhatian penyebabkan ramai antara peserta kursus tertidur. Kami tidak berhenti dalam perjalanan yang melalui Bahau, Temerluh hingga ke Kuala Tembeling. Kira-liira 12.30 tengahari, kami sampai di Kuaia Tembeling. Sekolah Men. Tok Ubah, Kelantan sudah pun sampai. SMS N{uar adalah yang ke dua sampai. tidak lama kemudian Sek. Men. Syed Abu Bakar (SAB ), Kedah tiba dan diikuti oleh Sek. Men. Seri Pantai, K. Lumpur. Kami makan tengahari di K. Tembeling. Kira-kira jam 2.00 petang, kami dikehendaki bertolak ke Kuala Atok dengan menaiki bot. Sebelum bertolak kami diberi sedikit penerangan oleh En. Wan Azli iaitu pegawai penyelaras kursus. Para peserta diheri dua keping kertas yang mengandungi penerangan tentang Taman Negara dan beberapa soalan yang perlu dijawab semasa dalam perjalanan menaiki bot. Ini bertujuan untuk menggelakkan kami dari merasa bosan. Semasa dalam perjalanan, kami dapat melihat pokok-poko butan dan pokol-pokok buah-buahan seperti pokok rambutan, Iangsat dan lain-lain lagi. Di tepi-tepi Sungai Tembeling juga terdapat banyak perkampungan. Kerbau-kerbau liar hanyak didapati di tepi-tepi sungai, sedang berkubang dan meragut rumput. Beberapa orang asli juga kelihatn sedang mandi-manda. Bot-hot Iaju dari Kuala Tahan sibuk membawa pelancong. Ada antarnya melamtrai mesra kepada kami. Perjalanan kami menaiki bot mengambil masa lebih kurang dua jam. Kira-kira jam 4.30 petang kami sampai di Kuala Atok. Kami disambut oleh beberapa orang 'guide ' atau ranjer perhilitan. Apahila semua peserta telah selamat sampai, kami diberi penerangan iagi oleh En. Wan Azli. Kami dikehendaki menjaga disiplin dan nama baik sekolah kami. Sesiapa yang didapati melanggar peratura akan dihantar pulang sertamerta. Segala masalah yang timhul hendaklah dilaporkan kepada En. Wan Azli dengan segera. Kemudian kami dikehendaki mendirikan khemah. Satu khemah untuk dua orang peserta. Perut mula membuat irama keroncong. Kami pun sibuk memasak. Buat petang itu, kami masak nasi berlaukkan sardin. Bila semuanya siap, nasi tak serupa nasi, mungkin tak berpengalaman tetapi kami makan dengn penuh selera. Pukul 9.00 maiarn, kami berkumpul di hadpan rumah rehat En" Wan. Salah seorang pegawai dari Base Kuala Tahan memberi taklimat mengenai Taman Negara. Setelah itu karni dikehendaki memperkenalkan diri masing-masing. Mailis suaikenal ini dimulakan dengan SMS Muar. Setelah itu kami dipecahkan kepada beberapa buah kumpulan. Nama ki:mpulan kami mengikut nama pokok di hutan seperti Tualang, Meranti, Merbau dan Ara. Setiap kumpulan dibimbing oleh dua orang ranjer. Kami telah diterangkan serba sedikit mengenai aktiviti-aktiviti yang akan dijalankan pada keesokan harinya. Setelah itu kami dibenarkan di khemah masing-rnasing. Esok akan bermulanya seribu satu cerita. PROGRAM DALAM KURSUS PENGAJIAN ALAM SEMULAJADI : Terdapat banyak program atau aktiviti yang telah disediakan semasa di Kuala Atok seterusnya di Kuala Tahan Taman Negara. Antaranya: a. Berjalan mengelilingi bulatan ( bulatan rimba, bulatan belukar, bulatan padang dan bulatan Tembeling.) b. Pandu Arah ( penggunaan kompas dan peta ). c. Berkayak di Sungai Atok. d. Berjalan malam tanpa lampu dan berdiam diri di waktu malam sambil menikmati keindahan malam hari. e. Melawat perkampungan orang asli (kaum Batik ). f. Berenang di Sungai Tembeling ( kawasan pasir ). ; " : a'. an an fn€ fm' _ a - 1.- '' .' i:::a"::- -i -----.ri-:- - 'rn -.- --:- j-i' - i'''-" -' -' : -'.: .:an keo:a::-: r:'.:-:-:'\ a len-ib'a: ' .. :.-anan. dapa: : .=:-:.:li dan tua'': - - ,o,.tinsol i., '.'-.,:.k-taPak kerna :.-iivaSan ini ' I 50
I9 .IUI UBSBAISI B8n['rBsaq rBuB-rBuB rp ]ntuas-lnuras ]BdBpral ISBI rlBruB {8d81-{Edei nBqro>l BIIq uBp Ip {Bfueg 8ue.ro 'BSB^rap BrsV uep e.{u;esaq ue>pu88uerp uurl 4nlaruad r33urpa1 Suei rp uep Buepn1 qe.{ueq ledepJal Ip uBSs.nB{ {o{od'rur ue{BdnJaru Sueyen;, 1o:1od IluBraIE :1o1od-1o1od 'neqJoru 8ue.{ :1o1od-1o1od qrqal r33ur1 uep 'unqurr 'uBuBIBftad }BdBp }Br{lllp 8ueluedas !C e,{uqeuea 'Bqeqrual r{BUBJ 8ue.{ .re1ep uelqepnuraur t3e1 uuueleLred 'puq uBSBlrrB{ rur BueJa{ 1e{ueg lecBd Ip ue"rrdluEq rlsB Suero-8ue.ro uBruErpa{ tunB{ 'r{l}Eg a{ uE}EInq re{nlaq r.lepleprl re{ns euura{ qBIBpB ef,urse1o1 -raq {nsetu uuuele[.ra4 ra[ue; 'ue1r1rq;ad '{olv derlag uelndtun4 ruptualrp qalo enp Suero snsrn{ uetle8ue4 UrBIV rpelelntuas rp 'y euelrad ueelnwrad snsJn{ r8eq epesed-egasad l}l^ll{V 1ul ue>1edn;aur lll^ll{B tullBH ;ugeeg ( r qalo uurodel 'V ue}elng :rP{nlag UPUPIP[ad llnsEtuatu re:1ns 'uelednlrp '1ced nles ueruele8uad 8ue{ 1e.{ueg leced Ip tuls uep el.rasad reruer snsJn{ lr8r8rp 'qeqwai uenlr-tr IUIB{ e,{u:1eue1 I{Bplepll 'e1e; epe e.{ue1e1 lDlnqraq Surdtuusrp qeuel .re1ep 8ue{ qlnq 8ue.{ unqBs uuetu re,{ec.radrp nlnr{Ep ue4eun8rp reSeqas unqBs qnsequou 'uers{Bd uB{B elnd uu{Jenia8uaru rerly nJnlaq Iq Suolodrp BIlq lulrpas epue8-epue8:aq 'e.(u.reseq tIuey eps edurnfual >1o1od nrnlag rp Bueur e.{uqenq urecuur relad rd4a1 e,tuzres uultltqra4 '( ueSue.raued "rafueg ledep:a1 r1e.{ueq >1o1od nqr.r-nqr.r 8uu.{ JeursJaq rp rrep) ueleur nl{B^l e.tuuele{ueqa1 ruf,unduau .rruuq BpBruES .rrueq 8uor18ue[.raq undnelu rruuq 're1efuetu 4o1od-1o1od Ip Iuls Suns8uel uB{e ue:pnqrueSSuatu 'r1BuB} Erecas {Bprl B{uuB{BptrD IUI Surcec rJecuaru uep lqeg 4opo.{uaur qeuBl {nlun uedtc tp BSEru tnlBlalu ruIB{ uBsB/r{B{ 'lul 'lqBq eSnt nuqra4 ledep uB{I}{nqIp e,{uledepral ue8uap uesa{-uBso{ I{B{ IEUaP 'lul ru1 tuiuqas uBruEJ 'e.re8a51 Sueleurg r1;edas 'rqeq BSnr uep uerleunSSuaur e.{ueserq 8uetn1 rp uBsB/dB{ rur urnlaqas uu{qezoJrp r{Buel 1e33ur1 8ue,{ qe1a1 {npnpuedTerlolauad IBSE 4o:1od ueqenq-qBnq 8ur.{ tueuelrp qalo IO Sueluedas uuueletuad rur ledep;a1 uopeeg '( ue;ode1 qalo IBzrrr{BqS r uslElng :6uspsd uslP[ag lnlelau 'ueelnru;ad tuu.r8o.r4 rur BJr{rp JBqecuaur el.rasad uep e,{ue;r1 'de1rs qullesas 'uepi Suuaq a{ qBJB 1o1od urBI 8uu.{ uep qelnlr8aq e8Surq e,{usn;a1as ar1 ludural Irecualu uelsedalrP Brecas uep rr13-rlr8raq trscuaru 1o1od 8ue.{ uu{Bpuelrp nlr 'lpel Eyasad rlsaur r{Blatras nlr epased Bnp nelu uB{le{alrp eped '1o4od-1o>1od ueleunl Joqurou 8uu.{ 1edep.ra1 ueluunSSuau elad e,{u1r1eqas ueqe -8uatu npued qere IIB{ lul {Bpll ruepq tue"rSord Buas eJBc 'ef,uuee;r>1 uerleunSSuau seduol uep 'e1ad rJBcuaru Sur.raq uep 'r{BJB srec uuqepua8uad {nlun refue: urnlaqas ure;8o;d ue{Blnrurp qalo llIIpaS leurrl{ul tp eseru ueuelefuad rp UBIBp 'uelnq snsrny rur eueral uelueletrp ueeun88uad BrBr ue{r.lBpapuatu ur8ur uep seduoq elad ( utpnuezq{Bl 'urp.ro1q I I ue1;odeltq t{olo rnNI npued lrsr6ord r{Prv : 'undrurg {oqnT uep BpuBru-rpuBru rp lr{ng {asaral rtuey e8n[ r{Bpuatu 'l '( Sueleutq uup Jelt{astp lelduro{ e,{uuedeufuad ) taleqc uerl4ntunlrp srua[-sruaf 4o4od uep 'uur.{nuqrunl ledural let{rlatu IC sleny 'uBr.lBJ ttue>l 'q ue8uedtug '.rr,(uay 1p qe[eB ederaqag }Brurl{Bl reue8uetu uednprq uep uBlnr{ rse^raseo{ .rer1 ue11euela.{uaru rlredas 'E rlBru{ruau Suepel uep i -: - :.i: . BIPnV {o?v : H] ICVTtI - 'Bli.raj -, L.E nlr rIuP{ I .-:. :,r,: Eaj:- lr{rpas uep 'BJv _ rEBUTBNI - .UE'-:: : :_-r , rrB{Blnulrp ..: :_ r{BJatas n?r - qe.i 8ue;oes - ,:r .: urlEurLu qe1 Suelec 'nlr .. - _ enp'. 8ue.ro - ueSuap _. !'.2.: Eup-* -Blres -, : ra ' j" UEp EUIBU rurB{,tBdu:. .-.. ede;eqaqL::- ;-l .- enp 'tue{ -. -= - BJSAUIIBQL--:._ ' r 'EpuBru-rpu:-".* _, :, - : . :- 'i.-= Suepas .r :- E:-: tredep.ra1 - upL-; rpadas _ : E'..- P. urBIEp . ri : -*;;: ueueJefueci UBEUB;aua,: :-"1 i-_-. -= r.. reme8ad .! UE:--- l{tBUd(U 'ual\ IJaS .,_. - .i:. BiuB[ {Ep:- {oJ 'ual{ i}; r. '.nur1egrnJE-:::" :im UBY.i rBurBJ !s . -. .- 'uBllJnsa{ . . r -:, -riu 'I{eJo{as r :. , , sE_
I 52 Perjalan memasuki Bulatan Rimba: ! (Laporan oleh A. Halim Jaafar. ) I Kawasan ini masih dara kerana belum diteroka lagi. Di awal perjalanan, kamii menuruni tebing dan menyeberang titian. Lokasinya juga berhampiran bulatan helukar. Terdapat banyak runtuhan pondok-pondok lama peserta kursus bekhemah. Kawasan ini pernah menjadi tapak perkhemahan kerana lokasinya berhampiran tebing Sungai Atok. Terdapat banyak agas juga pacat yang menggigit kami yang berjalan dalam kawasan rimba masa ini. Unggas-unggas dan serangga-serangga kecil dapat dilihat walaupun diperjalanan ini banyak bekas tapak-tapak kaki binatang khasnya babi. Perjalanan di bulatan ini boleh dikatakan menyusur sungai Kuala Atok hingga ke hulu sungai. Terdapat banyak buah-buah hutan tetapi tidak boleh dimakan. Terdapat juga pokok-pokok palma seperti pinang hutan yang bebuah, berduri dan daunnya bercabang. Kawasan perjalanan agak lapang kerana tidak banyak anak-anak pokok atau semak yang tumbuh. Bulatan ini akan berakhir di Pentas, kawasan banyak pokok kayu jati dan di sinilah tempat mendapat ilham kepada mereka yang berkarya nanti. Rintis Bulatan Ternbeling: (Laporang oleh A. Raphaie Bachok. ) Untuk bermulaan rintis bulatan Tembeling, kami terpaksa dahulu menyeberangi Sungai Atok dengan menaiki perahu panjang. Tebingnya agak curam dan terpaksa kami berpegang pada kayu atau buluh yang menjadi alat bantuan. Kami teruskan perjalanan yang agaj sukar kerana banyak kali tersangkut kaki pada akar-akar yang menjalar. Kesan tapak-tapak babi, kerbau juga cipan/tenuk banyak terdapat dalam perjalanan di bulatan Tembeling ini. Kerbau-kerbau semenangnya menjadi peliharaan kaun asli di sini. Perjalanan semakin sukar dengan keadaan permukaan tanah yang sedikit curam dan kawasan iembab. Maka banyaklah pacat yang kini menjadi bahan permainan kiranya digigit pacat dengan dikira bilanagan gigitan. Selain pokok-pokok hutan terdapat juga pokok-pokok buah-buahan seperti durian dan langsat. Semenangnya kami dapat makan durian kerana ia sedang bermusim dan kenyanglak perut di pagi itu. Berdiam diri di dalam hutan Waktu malann: (Laporan oleh Azharudin Misran. ) Program dimulakan dengan tayangan slide mengenai keindahan malam di dalam hutan. Kami dibawa ke dalam hutan sekitar bulatan Rimba dan Bulatan Belukar. Peserta diarahkan duduk seorang diri dengan jarak 10-15 meter seoran. Peserta dikehendaki mendengar bunyi-bunyian baik dari binatang besar juga dari jenis serangga. Disamping itu mata juga awas melihat pokok atau cendawan yang boleh mengeluarkan cahaya di waktu malam. Program yang sama juga di buat pada malam seterusnya. Kali ini kami disuruh memceritakan pengalaman serta keadaan terjadi semasa trerdiam diri di waktu malam itu. Banyak cerita dan bertuk perasaan yang dapat diketahui dari peserta-peserta. Ada ramai yang takut, sayu terkenang macam-macam juga rnendapat serta melihat keindahan kekuasan tuhan dalam hutan yang hitam pekat di waktu malam. Banyak yang terfikir macam-macam. {llllltilluMMfillfrr ,il!ilIfl trll il l ltil]lillllllLlll il il llll lll ilr MilIIilil ,tilflilfllllll , rrfltmflll rrLjllilll * h t _E " iB
D|UI) luap nlUlJnS '1U1 unuDN nqo Dpr otutdopotl?uau nDlDm uD?uplutr undodo qodwostag uDqD nuuonnsaq uoquoqoltadwau nqv ru?oqas Toqoq ottmtad nqo ottqutaS lpqqaut nuyotts Suncuo1ad nDq uaquau qa,Cuoq uoqapnuaq 'pdq uo?uaq opnx 4o7y nlutd rulqnsDut uDutDJ on?alg qDplu nDq uDqrDuaqluau o1alau lp !u!s qnpnpuad nlallsp un?aq nqy DuDraq nDq noloq?uaw qDpll po1atr o?a qDpq nDq uoSuap uauaquad qDnV qa1o do4as uosur noq otndtp up {nd1p Dqalau rup?. nunpua?uaw uDutDJ on8alq .nqoz opodaq uocuad uosondaq ny po1al nDq DpJ uaquaw uosondaq undno1om noq qlsDut DJDq uop oyt1at unuD^l qa1o do4as uocuad uosondaq lpnquaut nDq utyDutas !Dt!E!p Suoop rupqutaut uDp nwoSo[uau DJlmJad nDq qlspu DJDp qo1so1at uo1qntunuau Tottg oyas nwqo[om 89 Suntnqag uop 'uDunvpa1 lDW nollx odunfuaq nwns nl10m nlnq0p oytq ?ut1os uoqnofuaq rqodunl nqqorop 41. u'DlDlas sntoq ?uo1nd nquas UDq ?wofros lp !u!s rlpDqn1 !?pq \u! uDqrura4 sp?Fun-so?Hun s!1!? rlD nyuonsotad ?uo,{ uotdasa4 opo nfuotl uo?unualaq uonS1uo? uu1nqtsa4 D?oq tyoqas otur.tzuostaq qtstauaB ununopap uo8uap uDlnts Suntnq tlnuad uoSuap ua$lut ofrut1oput tp uDutDJ o.rc3a.111 Suos nfroq uo.tn?n?taq ruts Suoqtal uDmoqJaq n?uap Suntnq uanoctqraq rerun IBzrBg :e.{rcy 'pq NVhIVI, VUVCEN . touoyttl 'V oK"toy tulDllns : SNNU NVNNVCSq NVQ . vr'\ds- rvcil3iE"ffi11u'SJEiffiIm=rt NVr hrvrv ruBzrN 'pntr ulurv uad;ac qalo uep {n}uaq JBnrO IBzrBd 'trAI 'JBUEtrAI rletes-4e rrep E{ar ueuldrc rwer1ns 'V epasad-epasa4 IrBp SWS qBIal rBnW qr1rd"ra1 e.{^lu1-e.{re:1 e:1o;aru 8ue,{ {nluaqJaq r.uBJBru rrr1r{E "rlueu qllldlp eEnI uele BcBqrp urBIBru ruBIBp 'arrydue3 uE{B qiirdrp qnlun UBI{nseurrp urBIEp qe1fetu 'ue1rlq.rad e"{;e1-e.ftey 8ue.{ 8ue.( 4req e.{.rei1 UBSBitrBI 8ue.{ seluad p88ued rp ruBIEp ESBrx EJr{-Brr{ n]BS rueI qe8ualas 'e,{ueurel -e&ey urEIEp snsrn{ "rur uu8uap uu{le>laqrp rruBX 1e1e uep srlnl 'sBUa{ rruey r{nrnsrp efue1;aq rp uep rrrp uerprog r{EItspB e,fter1.raq r{BIBS nles r8el r1r.rt1>1e t{Bia} 8ue.{ nue{ ue>1ue1e[ uurodul qalo srdutrg 'I,{ ('slsf ) ruPPgag FIp :PtuP{raq ueP ?: TUEJ UIBJBUI. qnJnsrp rruEti BlJossd .rPr.: :: rii:.;: rp ureJBp 'luls Ip rIsP. , - ,: -,:. ueuelefuad '"re1eluaur : -, esi{EC-:- rurB{ r8ue.ieqa.tu.: rp IiBJrurs .j':: -. rleuas 8ue,( ", :. e38urq er1 , - Lri?-:: uBSB.rB{ 'rB{nlaq u:-: ItuB{ ,uEuE-. . _ uBsBn{a{ rYEpuaq0{rp c Sueqeclo undnerr -rp , '1o1y i reo.u: UESB,\I81J IUI E.{uB*-.. 1!3FIp ruBJnc uBp ueueJefued BpY rBruB.r U[BJBru 'n?r e,(eqec rp Suldruesrg e8nf ledep:. - t];aO.. UEIJnp _,
Berkayuh sampan dan mandi-manda: 1 (Laporan oleh Nizam Md. Amin.) Lokasinya ialah di Sungai Atok. Sampannya ialah dari jenis Fibre-glass. Kami di waiibkan memakai iaket keselamatan (pelampung). Jaket ini menggunakan zip dan di di bawah kangkang kami peserta. Kami berkayuh sampan dari jeti Sg. Atok bersama kira-kira tiga peserta Kawasan memanjang sungai kira-kira seratus meter dalam Sg. Atok. Kami dikawal oleh ranjer-ranier perhilitan yang bertugas. Setelah penat bersampan, kami pun diberi peluang untuk mandi-manda di kawasan pasir dalam Sungai Tembeling. Air sungai ini ada kalanya deras tetapi tempat kami mandi tidaklah begitu deras. Puas rasanya mandi dan berendam dalam sungai sambil menghilangkan rasa penat dan kami bersukaria. Mendaki Bukit Teresik, Taman Negara: ( Laporan oleh M. Faizal Umar.) Hari Rabu : 9.00 pagi - Semua peserta kursus berhimpun mengikut kumpulan masing-masing. 9.05 pagi - Bertolak ke Kuala Tahan dengan menaiki bot. 10.05 pagi - Kami sampai di ieti K. Tahan. Perjalanan bot mengambil masa selama satu jam. Dalam perjalanan dapat dilihat perkampungan orang asli dan juga haiwan peliharaannya, seperti kerbau dan lembu. Lebih kuang 40 minit dari K. Atok, terdapat sebuah lapangan terbang kepunyaan Syarikat Pelangi Air. 10.15 pagi Setelah semua berkumpul, kumpulan demi kumpulan dibawa ke Bumbun Tahan, tempat melihat binatang liar. TErdapat ternpat haiwan minum yang dipanggil tasik garam/ketulan garam. 10.30 pagi Mula bertolak ke puncak Bukit Teresik. Perjalanan ini memakan masa kira-kira 45 minit. Dalam perjalanan dapat dilihat sekumpulan babi hutan sedang menyodok-nyodok tanah. Apabila terlihat manusia babi itu terus lar ke dalam hutan. 11.00 pagi - Sampai di 'Pemandangan Satu', kawasan yang berbatu dan dapat dilihat ke bawah sungai dan hutan belantara. Sungguh indah pemandangan ini. 11.15 pagi - Sarnpai ke Puncak Teresik. Kami berehat 20 minit sambil memerhati alam semulajadi. Di situ terdapat sebuah pondok untuk pelancong bemehat sambil menikmati keindahan alam. Dari ketinggian 443 meter kami melihat ke bawah, hanya pandangan hijau hutan yang indah. 11.35 pagi - Kami bertolak ke Lubok Simpon. Perialanan ini juga sela'ma 45 minit. Tetapi perjalanan ini lebih mencabar kerana ia terlalu curam. Dalam perialanan ini iuga kami meniumpai dua aliran air mata air yang mana airnya begitu hersih sehingga boieh terus diminum. 12.20 tgh. - Kami sampai ke Lubok Simpon dengan selamat. Kami makan tengahari dan mandi-manda sambil menhilangkan penat. Seronoknya kami dapat mandi di air yang seiuk, bersih dan dikelilingi hutan nan hijau. Laporan Pesta UNGGUN API Aktiviti ini dijalankan pada malam Rabu,26hb. Julai, 1989. Aktiviti ini disertai oleh semua peserta sebagai acara tamat kursus kali ini. Pada petangnya semua peserta kursus yang tidak memasak dikenakan mencari kayu api di pinggir hutan. Lebih kurang jam 7.00 malam, kami selesai mencari dan menyusun kayu api di tengah padang. 6m*nelnfllm' flruIfirllllfil I iilllllIl in1]fl tf ltfi mfi llffi liillrlilrrfi fi m Iljlflllllriril|llllltrrrilrlusslllllllllll flffi r rilllllllll , llllil0 . j! itfflf iiil i l ilL I'[l ":Lrlllllll rll l '"fflll ,, ntL ll n ilill : ]rlti .i i 54
99 B,r\Eq re8eqroq uBureIBEuod uBp 'uBrE['EBuad ue8uep Sursetu-Sutseu -tuaur 8ue.{ ue>1e 8ue1nd er1 ledtual rdelal qnuad Bu>{Bur tEeq ttuel ulpnutuv rlr{B.uatu Bn(uas ;elue; ducn;aq wBIBp s11!etu 8ue.{ eqres se18ur.r uetpnuay 'ug 'lul UBIBp uelu{efuau snsrn{ IIB{ Btues uep ue8urqturq eled re.ne8ed uulrlrq;ad e.{useq>1 sBlB ulu8as -e[ra1 Ip Shls uuqducn8uau rBntrt uBnqrr Burral r{lsB{ I[{81'\etu rrr.{BS IpUBJY ueldecn8ueru qeledas Bnp 'BlE{ uerpnuay 'ug roN UEM IIZV 'qrpas 'ug BSEraq letue Bnruas e.recedn 'ueqesrdred 3ue;eq uenl;eda1 nue{ uep lndunryeq {nlun ue>llndrunEuaur epe4 utet 66'6 nuul'r8ed qupns ders ue{qrsraqruaw UBSB^IB{ rruey'ueqBuaqllad eleny '{otv :srp6aN upruEl 6ue1nd ueuele[rad ;rep ueln11 qo uetn11 I BuBra>1 send erecu rluaqJaqJal '1nle8uau a{ r{Etuaq{ Surseru-Surseur ue8uap eser 8ue.rn4 {llBq rurey rrBiroq n}{e.u tut uelnq 'unrn1 uBp ueluelay uerlredure.{uau n8el rrrpuos, ', eIu8ueleru rp InZ 'I{Epay u.{usrua?os '.rpg BrBoV ue{snralrp ue8uap uer1eqtuasrod rro{ rrup ele8 Surp '( uerltfue{uaul niel , SulO V B{aratr J Srlls 'JBnI4i lJBp uBqBqluasrad ue8uap uB{snJallp uut,{ue,(u raurBr-rBururaq EcBquraur 'e,{uunlued uBruBJ, ereia5l ', 'rps uBssBH rrep '1y elnd e.{d1u[es lnpnfuaq rBnI{ uB{ISBtUEI{apuaLu 1nfepeq , 1o1 {nlv {oJ edusn.raleg',{nlv tr'JpS IBzreg'I e8nl .reurq IrBp trS SI e.(uuadrar rBnI uu{Eopqtuaul SWS I BtuBUa4 'rps tuezrN 'ptr,1l urruv rrep ue8uap e.{re4-efreq 'qttrd.ra} rlerlag t3e1 BrBJB rrBp qBIo{as-qelo{as ue{iluoqroqrp lBnq Brelrrouras uep Sunquesrp er1a.ral4i 8ue.{ r{Bqar '( 8uu.{ lnpnfreq , ue{snra] ue8uep uBuo{BI rJEp rJeS reluud '1'y BrBpnBs nf IrEp uelu€lay uelrudtue,{uaur n8el e8ung, ueqeqr.uasrad'.rrsBd uBped nll -lp rJpS qsuseH uu8uap 'u.{uqeles uer{Equasrad rJBp 'qBpox nefueg qnuod '. nEq , 1e.{e4t11 e1sa4 e,{usn"ralas Sunquestp Blnutos us8uap ueqeqr.uasrod rrep SIAIS rBnIN ue8uap .{as .uarN rIBp rur,rusou ,,,,0n*"r:::}:nJ;'1"#i[fr;':]lf?td'i?,,,:[1 rrps ShlS rentrt uerlredrue.{uaur I JEUBI IJBp rurer{ns 'V ueqeqluas.Iad e.{usnreles lnduahp B{ara},{ eErpaq r.{BIBpB rrBp 'qBpaX BqtulU, '. uB{qBquasraduau s,{us,fiB{ 8us,{ lnpnlraq Bqurlg, ', u(usnro}as t.rsy lnpnftaq BUBJnZ pBuqv uB{rBdtuB"{uaur u,{u1ulus 't.rpg .'Bqurlg e.{uuutpnuay lndureltp l{Bnqas a,{u1u[us uuqtsutuuplapuatu uBtuI{BU 8ue,( lnpnheq npurJ uBlBlBO, lBnq 'IrpS qBusBH 'v lndtuetrp BruB}Jad rlu{as e,tra1 Susuauad uBuBlnq.rad ue>1udue,(uau a,{ru4-u,{.ru1 'B{aJatu -Susuauad uBlA rlzv lnduraluaw uB{rluer.lJaqrp uuqBquasJed JB?uaqas uBp 'ug ue8uep e.{u1ezrre1 'rle{as B{oratr^l ueltedwef,uau nEel-n8e1 }nqasral o8unqaq ,', uup n8al uBrrnCL r{Bp IO I1BH , uulSuapuBpuaw qunq unp n8ul nlrur n3e1 rB{aIN nruBlurC, B{aJatr qBlal l '1ag 'uatrt rras 'rBluud uBqBquesred B,tusnJelas r.{BIBr rrBp BIBnX '.rndtun.I uuaS8ueqaq qupax nllBl qBpay, Suudulaf 8uu.{,rpu4 nlBlas Suupuaun{Joq rp 'ua,{sraela; ueqBques rrup '{aS 'uary pa,{g nqy 'rB{Bg 'r{Bpay B{aratrt n8ay uu>lqaqtuas.redruau uB{qequosraduau qenqes n8el uBr.{EroBpa{ 'ue}uEIaX ue{snra}rp uerpnruay ue8uap -rad E{aratr l 'uB}uBIay {oI 'uBqO ueqeqeuasrad e.{usn;a1es rrep qeiet 'ua4 'IaS r.ralsrur uB{.retndodrp Eue,{ qalo uelndtunrl s'ur16 nlrer n,el 'r:Hftr"L1-,#r,t'i}t]il. B{oraIAI ue{qeqruasradurour 'rentr pusB, , IrBp IS SI J rBnla{ lenqtuaur ueqeqluasrad I{EIB! un8tsu1 Ide tut >1e8e r1r^11{V'eHn[;resaq rur qalo ue{rsnre8uadrp n8rirc BurBUad'lpueJv.rolq un88un rSurlrla8uau 'rde und {npnp'lndurn4raq qlqoT Euelnrl tuei 00'6 urBIBur ttuerl twer1 unsn.{uaur ueqequosJad Eurduresrp JnqrqJaq 'BurBSJaq e,{uenruas 'renia{ 8ue,('4r3o1 14 1r3o1 LuBrBuI-ulereturag'tluell Bopt fiuetr'ue1;enlo{lp ueqpquasJad art;durec, , Bapt {n}un lenquaur sedelag uB{BuI 'uIBiBuI rtusl tJecualu ..: 1 - iu: Ixel {,{}'/ - SIls-.Iil{elJa::_,-l ue.; 'neftq : ruev 3edep u:r.r r.ret{e8ual _-: 8ue.i eueu l , : -;_ urBJe(J'ru'r.." _ E';: gt 'llul(u ii: _.-- Eue.. 'qBpul _::- *: gri ralau :-'--_- Suoouelaci r rlBr.lJatuou .:, l ,: _: ue: -ueured - -- ..:: -rp u:: ledep BrsnuP; rqEq -; UPInC':- rqBq i, UBIBU-; BSBUr -- uBlr{rEI{ -; lecin:;- E.&\BqrD a{ -: - uee,{unday _ -; : -; :;'-.- 3uen1 gp uBprJSBr'u:-. -,:"" BSe: erJIEIas --":-, _ _r:"[ Eutsetu-Euis:: -8ueur - :: irquiE. - rruer. rpuBu -- _ -; , t.:rj TIBSE./!,\B{ _, ... !: {D ..,i uedtuesraq . '13e1 e1;es.:,: , _, o.- uBp leyrrp .ffi -lp I -:i lrxBy : 4
Pal: " Heidatang Pun Pada jam 9.30 pagi kami bertolak dari Kuala Atok setelah bermaaf-maafan perserta-peserta kursus dan pegawai-pegawai yang menjayakan kursus ini. Pada jam 11.30 pagi kami sampai di Kuala Tembeling. Kami menunggu selama jam lagi sebelum bas yang datang membawa kami pulang ke Muar. Sambil menunggu Kami dapat bermesra dengan kumpulan sesi 2 yang akan menghadapi pengalaman pengajaran yang sama kami terima. Kami makan tengah hari di Kuala Tembeling. Pada 2.00 petang barulah kami berangkat pulang meninggalkan Kuala Tembeling dengan kenangan yang manis menghadapi kursus ini. Perjalanan pulang mengambil masa kira-kira enam jam. Pada jam 8.30 malam selamat tiba di SMS Muar. Di Kuala Atok Taman Negara, Julai 1989. Hormat Bendenra Kursus Di Kuala Atok, Taman Negara, Julai 1989. Bersampan Di Sg. Kuala Atok, Tmn. Negara Julai 1989. 56 ?1 4 t 'if W
/c a{ .(e 'udy a/ll)lBlu nB{ rJBI '.rupas Euelep nE{ und {q I{nBf qulle8ues nB{ untuBlauatu ueryeduBs n1u 'uu;41 edy Eunuaur.ral 'nl 'loH,, n{V 1n[a1;a] epq nr{Bq n{rrul rp qndal '8ue.ro {Bd i tttqag redueuad qe,(e du88uq rp rdrd 'nqr ,,ii urBIO,, ,, {BplJ, I e,{eg {Bl uB{B ,.""""urelp n{E BlB{ i ,, rUBIC i tlBurlJ ,, e,{ep;aq qnlun SueleqEuauu uuqe.reura4 'qe.{e n{B nqel Bnruas nlr unurBu n{B {Bprl qe,te 8uu.{ qeSSurs 1p Idld lnqurel 'nqr ledtueuad wnloqas rur qBlua ede.raq r1e.{ueq qepns Brulrauatu'pe>1au ele8as uuluputl qu,{e sedalas 'rur n{B nr.{B} nqr {runq Buuqe nl ., te8uB.Iad I{Bqn 18e1as Sueqe {B} uB{B urutp B.{8S,, {Bl i ,, nBY 'urelp I{BtulJ ,, Suuqe ,,"""""""1u .rndtuec e BdV 1eu rpet uuEuap {nseru 8ueqy,, rltpq qnet-qnut B.(BS'Ipnfuaq'lnqeur'tuEIBur qe1 n1.red Bqrl a{ 'e,(ulecund uq8un141 uBrsqBseq nql BruBIos rur qBIa? BJBns nql uBI{ 'r88utuau s.erndurec ue8ueg,, uusnrn n{B ,,i nvY ue8uef rndtuec n:1e.lufe8uau nrIV't{BurIJ'r1u1nd L{BInL{e1 udu Eue,( n{B 'lsnq iqV,, nsy ueSuel {Bu ,,"""""""1Jo1st IdeJ B,{BS IUI IJa?sI '8uequ rc8uqas ,, urBIBp IBq ,.'n{B rndurec {nssu nBy us8usf udu Euuf n1u 'B{ns uBp qB qeloq lrnq n{V Bnla{ urBIBp L{BtunJ Iu 'I{Buil.I ney,, ue8uef {Bu {nqrs uu8uep 1eq 'nr1u qe.{e ulnu '3ur:13uauaur ,, {nlull ,,Lede Sueq ',, ,, tdu;, u,{es n1;ad 'nqe1 ulnd 'n1 uBBpBe{ {nquur e88urqas qnet ruBIBtu IlrBIBp lutes ue8uelulaqal {lleq'lui qBlug derps eds8uaur qe,{e reuaq-rBuaq I{Bqnroq 't8u1 lnqYu 'qy rlsud qe,{e BrBns [IB,{B uBI{ 'rS8uruatu ',, iqBIB{ns nll n{B e,{und {Bu {IIBq edulaq n:1e In{nd n{B n}r u,tund 'qu11esed n{V {Bu a1 r8rad 'BuB(u ede neq8ug 'tlnpad qy,, I lnqnd Bnp nrBq {lleq ,,4 ,, Suuqy t8rad eueur 'rpu1 ,,""""'8H,, Eueqy,, nmq {lleq e ,, uBJBEuapel Eue,{ B^{uBt{ t,tunq :1"ra18uec Suepas 3ue,{ 'elsad.raq nlfeq 'Sutueq qlqal msel 'r3e1 rq ';un1 BuBsBns tuBIBru qsy Iul r1n1a1 t3e1 'nlBl-nlupoq nluld Ip rlBIuIJ B{nq nluld tut ',, ueru8uaparl e.rens qe.{e 'resn3 ., {oJ, i {oJ i {oJ i 'e,tunqt n>1y qnle8uaur ueSuuuerl-uu8uuuarl'trtpuas n1e1 Eue,(eq.la1 Bln{ues rp Suunr 'n{BlBru 8ue,( uual urBIBp uelnlad {BuB fca{ ue{nqsur n}Bnsos Euepas rs rJa}sr elnd ropop-ropopuau 8us,{ le8uar-la8ua.raur e,{uqe1a1 leuu r1n[nurou Euepas {nqrs }npns u€}BtIITarl Sueloes qu,(e Eun.ren-3unre^\ rp r63urd seq uasals rC['n]r nlens {auau-{auau Bnl efefuatu qln{ Ip epedaq Bpnu e,toy-u,{oy.raq qu1e88urq {BuB 8ue,t 'rrrBcBru-BcBuJaq rJBp Sutseur-tutsstu uup lu8ela8 BrsnuBtrAtr nsnd-nsndraq uuEuep qem uenln1 ersnueur Eus,{ nquos nles uBcuur 'nlr lu8elaE rleqJatuatu -1e8e1e8 [qurBs Suud :1e8e Sursu;al rrep Eue.ro retue.r nlBns lnpns Suupuar Ip qV {npnp Ip sBlB nrlSueq Euulued tp Sueluqas qB^\Bq 1o1od euas qnqurnl Suef c n B c E d a e1 u B E,( u E d B u s B ur a tu q qe e u B "; JI' ill, }I ;,, i; :,";".1'"', tffX,"Tfi.l" :: :[l'ff J -sn1nd Brens-BJBng Brsnuetu {Bprl 'uuqlt8ulqtuour uasa}s seq nll IBIUB BUBSBnS Ip BJPs' 6!a "' : :i:.- UBIUB] i ::-il; snsJny;-1 ItuB{ule[Br.ij.,":-, qnuaduEr-ri:r ,fi turetape4 * *.* co.{t-;._ UBTUE-?:--; UBp f",--.' . : n-Elunu;: 'seq _:; Br.uBIas Bnp -: :.::_-. UEIEE:_::; BJBIUB *.t * HVXH\flVS NXV ' EU L-
Aku hanya tersenyum tawar. aku melihat Bob, rakan sekolahku tercegat di dep Dia masih memakai seluar sekolah tetapi memakai t-shirt singkat berwarna hitam gambar Iron Maiden terpampang di dadanya. Di celah jarinya tersepit sebatang rokok tinggal separuh. "Apa yang kau termenung panjang tadi tu?" Pertanyaan itu terpancul dari mu sebaik sahaja dia melabuhkan punggungnya di sisiku. Bag hitam dengan gambar diletakkan di sisinya. Rokok yang tinggal separuh itu dihisapnya dengan penuh " Hei, masalah, Bob, " aku menjawab. " lVlasalah ?" Bob ketawa kecil mendengar penjelasanku. " Hai, orang bijak macam kau pun ada masalah ke ? Masalah apa ? Makwe engkau; Iari ke ?" " Apalah engkau ni tak habis-habis dengan makwe ", aku merungut. " AIah, engkau tahulah orang muda macam kita ni, masa inilah nak enjoy ". " Bukan, bukan itu masalah aku ". " Habis tu masalah apa ?" " Entahlah, Bob." " Apalah engkau ni, ada masalah tapi tak tahu. Ah, lupakanlah, rilekslah kitakan masih muda. Buat apa yang engkau suka, jangan bebankan otak engkau dengan masalah tu, enjoylah. Masa ni Iah kita nak enjoy. Nanti kalau dah tua, tak dapat enjoy. Happy go Iucky, betul tak ?" Aku hanya tersenyum mendengar celoteh dari mulut Bob. Biarkanlah dia dengan dunianya, getus hatiku. Bob megeluarkan walkman dari dalam beg hitamnya. Kemudian dia memasang headphone ke telinganya. " Lagu apa ?" aku bertanya. Bob tetap membisu, tidak dengar berangkali. " Lagu apa ?" aku mengulangi. Kali ini lebih kasar lagi. " Hah apa ?" Bob merenggangkan headphone dari telinganya. " Lagu apa ?" " Oh, Isabella, sedap tau. Kau nak dengar ?" Aku menggeleng-gelengkan kepala. Lagu ini telah lekar di dalam kepalaku, jadi tak perlulah aku mendengarnya, fikirku. Seorang pemuda sebaya denganku berlari-lari anak di celah-celah orang ramai yang berpusu-pusu, menuju ke arah kami. Di tangannya tergenggam sekotak rokok yang baru dibelinya dari sebuah warung di stesen bas itu. Beberapa saat kemudian dia telah tercegat di hadapan kami. Orangnya sederhana dengan kulit sawo matang. Ia masih berpakaian seragam sekolah sepertiku, tetapi bahagian dadanya didedahkan. Seutas rantai kelihatan tergantung di Iehernya. " Hei, Man kau pun ada di sini ?" Din menegurku. Aku hanya tersenyum menerima tegurannya. " Kenapa kau lambat, Din ?" Bob menyoal Din yang baru tiba. " Susahlah pakcik tu, banyak cakap pula. Ada ke dia bersyarah kepada aku di depan orang ramai. Dia kata hisap rokok ni tak baik untuk kesihatan............" Din merungut. "Ah, pedulikanlah. Orang tua tu kolot, tak tahu dengan kemahuan kita orang muda" Bob memberikan pendapatnya. ' x iill 1 ililr lil'r' :],I 1, ' ':l I 58 ilffillll
69 8ue(es 'qe.{e elerlSuepey n>1u rpedas r1esa,(uaur qrseu 8ue,{ uep n{rJrp Bdurruau 'n{BBJBnla{ uBSnBr.{o{ r.{rsu{ {rpe {rperoq qe1a1 nq1 send SunSSusuaur Eluap rlqez uep 'uqeq rtuBy tpeluaur uu.rusus qe,{e uerlsedelaur 'ue.ra8 ueg'8ue;equrad n{B'nqt B1.las IIpB-{lpe tpe[uaur qe.{y n1e1as '{nquur rpnl.raq uep BpB ueuruqBJas 'rte1 {BpI} qe^(e uep L{BIo-L{EIoas t{Epns nq1'r8e1 Iupl {Bpll npeEuau n{B uep qerncuou rde1e1'qrserl nql'n{Blunp uep qe{e ludtuel nBIBy qBunr nlnp e8Jn,(s de33uen1 e,{und uu8ueualal euuw tgadas nqe 8ue,t 'ue4ut8ut {Bprl nl3eg r1utunJ rlepns Euelnd a1 'r{Btunr {nlun qelug BdeSuau n{llBq qelal rB^rB? ueSuul qe1e1 e1 ueplnlunuaur el8ue 'ledtue Ip n{V qe>18ue1au 'uEr{BI-uBI{BIlad ruuf ueuerlal n{ueese"rad 'rur qslue^\B{ ledep n:1u uE{BpaJ ll{lpas uep ne.rn8 rpedas upues n1r qElal BtuBI 8uu[q urBIBp 'nr1u8.len1er1 e.{uuq eped -uB1r\B{ 8uepe1 n1e uB{BSBr n{I{EIBSBTU e1u8as as Suupq uB{B-uB{B elq BuBSJaq uBnruogod'B{aratu n{Y B^\Pla{ 'llca{ 3ueua141 qe1n16aq BIrq e,{uueepeal ruB{ '1ndurnr1,raq -Suepey I ,, edu 'r8e1 e1u1 qe1.{o[ua ,, qy lunq ,, ay BUBIU a lBng ude ,,i qog 'Brensraq ,,4 ln{I u1t1 Suelo uIBIBur lluuu nE{ {Bu 'uBtr ,, 'qg l u,(uerrrelel 'epa"r ulCI Ble{raq Bqurelas r.{Blalas In}aq {El ,,4 uB{qBSns IJIp B}p{ ue8uap I{BIBSBIU Sueto 'ute1 lenu ede 4eu 'tde1a1 I{BSn"""qe uB{TDIIJIp nll 'unuras 3ue1 Sutluad SuBrB{as IJIp 'ElI{ und n{B epe r.{BIBSBTu 'e3.ren1e1 (I{BIBSBIU 'I{BIV nB{ uB{nq Sueroes eles 8ue.{ epe ,, fl{B qe.treluau 'BqLuBIas eE;en1a1 ,, qEIBSBTU IUI 'ulq 'ue>1ng ,, B^aB}aq 'rrue{ 4e1a8 ue8uap ,,1 ue,{uelrad urq IJIWIBIp UBI 6 eua{ nB{ airl{Bw .reqtues Suuro e4 I edy,, qeluseur 'ne>1 ul6[ ',, {BpIl leua8uatu 'edersas '1411 I{BIBSBIU ,, .(i ef,uedru repued Suero urBcetu nB{ und epe r.lBIBSBur Suuro t{opoq n{BIuBcBtu Iu eles 8ue,{ BpB 'qeleseu -ednr I,, qBIBSBtr e 'qaH n{B le8ut n1u 'qene[uaur BpB L{BIESBLU ,, qog qulacuatu unlaqos ledues uB/rtey B}I{ Iu ,, ul([ e.(uepeq r{Blolas Bmelo{ ruB{ 'Bpar ,,e 'nB>13u0 '811 'ue141 edy e,(qeq tu ,, nll qalouau a{ rleJe 'rrue{ lnpns ue4 Suuro edu;aqaq tp snlacJa},,ae.r;1r33u1.ras BrrrBIa{ rp BrBluB -qeqa,{uaur rruB{ qe1etr,, ede ledep'e,{u1ept1 tr{B 'r{Blacuau ,, ,, qe13ue1u6y ne4 'e,( uBdEpBq 'nuB{ uerlluq6u ltnp lr88ut.ras Ip -rcqr8ueru ,,'qlqal ulC qalolacraq IrqruuS llnp 1r33ur.ros 8uu,{ erp r8eq IN 'lnlaq llnp und {el e.{u1e8e u.rq reduus qe}ug qup qupela88uau IBBuBS Iu uu}pllleqlp uep 'llnp nrle {o{or u.{u delec -lSeqlp 1e,{ueq ney 'nqe1 qeqelaSSuatu 'erp I{BraIu uruped 'u,{uulnur eduu,1 'n1 ede ; ue8uel ryc1ed nll rD 8uE.{ erp .,'{lleq slqBq-slqeq stqeg'nlnp etes BIp n1u'delecraq selo.rd BInu-BIntr n>lu uaq Suenlad erp derlec.req l rp e.{uue8ue1 upe Sueluqas ')to{oJ nle 1o8ua1 tdel ue>lnrnqa{ {o{oraru 'qBlnll 'qEIIuJ n4e lused ney,, 'nLIBl 1tc1ed nl qe.re,{sraq eped T '" -,;jJ:l,H:il Iil,, I ll-1J',1 ;l I JJ 1o *0",:J' ,, erp edy ,,i urq elnd B{nqtuatu 'lnlnru nB{ nel {El ,,c ,, 't{O 'B{ qog Sunqure.{ueut Blnruas 'e.{ue1e:1-e1e{ ,,e IUI e,(qenttp {o{or elnd ueleqrsa{ rde1a1 ede8uau e.{eqeq.raur {nlun Iu BIO BIB{ {o{orau ue.rteq 'e.{ IdBJ,, epedtlep e1e1-u1e1.raq erlt eperl erurpad 8ue.{ '3u11uad 'un.{ues;a1 3ueura141 nlr8aq n>1de4s elns re8uapuau IIqUIBS n4y u.{ueq re8uepuaur EUE:- Bpnul .( :- ' :.v -:: '1n8un;atu - uedap nr: lp :1rrn _: i 1" rff _'i 3un1ue;:l: tp i : LUE:t- L{BIO{aS -Trfi.ir ":r,i 1r3aclalqE':-;: , ,-r . :. i', 8ue.i n,req .- teue; 8ue.{ -. r*; .. . 'nrlrl{lJ'8..,_-:i -",' - - uEr--: 'eledeq -; :Li, : - 'IIB{!ouE '; ?,._:r uBrpnuav : prr ue8uap -: i_.rsrq i _ ..: {dde11 o3 -. rt:m UE-=:;: L{EIBSBLU rmf - * qe'sri UB{B}I{ ti{tltl , a.r..y?;"\ ne:13u4 ,-:r il ur-ri_ 'lB(u{lr{ ,,1. .,* i -;:. JEqi.:;E_: {coJ :*,.iffI e{u1n1nu:::: .u 8ue,(r1o1o::-I; : uq-'- ueSuap 'n4uedap -ltn - -i: :: lllrllill ll ill llllllllll I l
Ah, hampir sahaja aku melanggar seorang gadis yang berdiri di sebelahku di suatu simpang. " Eh, Ina !" Aku terkejut dan kaget seketika. " Man " Ina juga agak terkejut dengan kehadiranku secara tiba-tiba. Gadis manis dengan baju kurung moden berwarna hijau itu terus tercegat di hadapanku. Dan sertamerta sekuntum senyuman terukir di bibirnya. " Yatie, Nani, sebentar ya, " Ina bersuara kepada dua orang rakannya yang juga memang kukenali. Yatie dan Nani tersenyum sambil berlalu. Begitulah bila bunga bertemu kumbang, fikir mereka. " Err....Ina dari mana ?" Kataku gugup. " Dari perpustakaan awam dengan Yatie dan Nani. Eh Man, kenapa tak balik-balik ragl r " Err........saja jalan-jalan," katuku masih gugup. Oh, baik sungguh hatimu, Ina, sudi juga kau mengambil tahu hal diriku, kata hati kecilku. Aku jacli terharu bercampur gembira. Kami mula mengatur langkah bersama-sama dengan perlahan. Yatie dan Nani hanya mengekori dari jauh. " Err......Man tak balik sejak dari sekolah tadi?" Ina memecah kesunyian yang menbendung suasana sebentar tadi. " Err......tak, tak..,......" " Habis tu...".Man dah makan ?" sekali lagi aku jadi terharu. Mengapa kau terlalu mengambil berat tentang diriku ini, Ina. " 8rr.......dah....dah....." kataku cuba berbohong walaupun sebenarnya perutku telah lama berkeroncong minta di isi. Aku malu kepada Ina. Aku malu untuk mengakui keadaan sebenarnya. " Betul ke ni ? Man makan di mana ?" " Aaa........di warung Mak Limah di stesen bas tu," aku cuba berdalih. " Jadi Man tak makan tengahari di rumahlah ya ". Aku hanya membisu seribu bahasa. Perbualan di antara kami beku seketika. Kami mengatur langkah perlahanJahan. Kemudian Ina memecah kesunyian di a antara kami... " Man....ada masalah ya ?" Ina menduga. " Eh......tak adalah " aku berbohong. "Ya ke ni, tapi Ina lihat Man macam ada masalah aje. Ina perhatikan Man berubah betul sejak kebelakangan ini. Man pun dah tak banyak cakap, tak macam du1u.......'." Ah, tidak kusangka, rupa-rupanya masih ada insan yang sudi mengambil berat tentang diriku. Aku jadi malu, malu pada Ina dan malu pada diriku sendiri. "Man, kalau Man ada masalah beritahulah Ina" Kalau Ina boleh tolong, Insya-Allah Ina akan tolong," ikhlas sekali bunyinya. Hatiku semakin terharu dengan kata-kata dari mulut Ina. Pertemuan petang itu benar-benar mengusik hatiku. Kami terus mengatur langkah satu persatu tanpa menghiraukan orang ramai dan kesibukan kota yang tidak pernah mengenal erti penat itu. Jarum jam baru menunjukkan ke angka sembilan. Masih awal lagi, getus hatiku. Aku mengambil buku rujukan Geografi dan mula membacanya. Bosan dengan keadaan begitu 60 . r {Ilut 'llliilllL x ilLL r rl'I ll 'iLlll lllllli Lli ililililfifl
I9 uep '3ue>1e1aq Euqed;aq snJal n{8.(r.{Elnqeur uBp snral unuBN'nlelraq rp n{nqeq '1nud {e1""q9,, uBy n{B r.rBp qeu rtuetraq Buo1o1 .q,r,Ssru ,&H:ft:,.ifir:'.1::r#) u,{n,y BpB '"" n{B qalouatu a{ rlBrB qog uEp 'urG ,, .(""'qog runq 'uBr.lBSara{ 'llcunq n{Y snral Ip e,{u eueq"rapes etuqes 'e.(ur33ur1 }rln{Jaq omBS Eueleur uep lruadreq nquq -8uu.tg'n{lrl{ n?r lndau-rlndauaur r{Blal n;eq ""'e,{ ,,sn8uq'sn8eq tuu.ro""'u11 ,, (uBlrq 'nlr IUI'ssoq"'8H,, uuarB{ BIp rueq qog,,Blptr n{ue{lBual.radureur epede{ qe1a1 larlatraq uu8uBlepo{ 'rururl rdopaq uelq uBler1rla{ urn,(uas;a1 1nque.{uaw 111n1 tueliq uep Sue.loag plulol lalatlaq uu8uap 'e.{uerunp n{l?BH Bseraur Suurnq 'Sueuas qog uBp urq n{BirrBqtuatu uelndurnrlas epudaq BrsnuBru a8n[ 8ue,{ Suepes 1u,{eq:1 qelepe qr8euad-qrSeued 8ue.{ qupep qrseru urnlaq rp sB{raq qelo 'sr1od qudures 3ue{ ue>1.run1a8ueu nqrJas nles ursctsru neq 8uu.( ua1n,{o1aur nrly'n1r tlsed B{aJaru alsadreq Ip I{BIac 3uo,1-Euo1 BrsnuBrrr Suupas la,trq4raq uu8uap s,{uarunp 8us,t IJrpuasJal uBlBriuo{ uulndurn4as 8uo.ro1-Euo.roi rp qBlac-qBlac ueun8uuq .rerlecuad IO'}l8uBI nlBns lnpns qog uBp urq uduel :1e,(ueq 'lBos rruuy rrnsnduaru uelufuaq n{V snJol lnrl8uaur ]n{L, qelefus ,,i R{B Blurtuaur 'uerlsudal ,, Bueru oX ,,i qog r{Bcatuoru 'uer,{unsa1 ,,i qO 'e,( eueurre8uq nBIB{ nB{ }n{l tuu{ ,, BuBsBns ds,(uss 'Jeluaqas ,, rledeq rulB .rerlSuaryaq r8el ,, 'qulqesng 'urq {sw ulq 'nr11eo,{uatu nu1 {Eu a{ Buaru nl ,,e ,, slqeH 'n1 uB{B r.{BrBr.u 'nlepedaq qog uBp ure {Bprl n{B Bqnc rJaqruau ue8uap uuselafuad uede;uq .. 'qog n{V Jnprpal rpu? 'qe1,tuog,, n{V n88unl {81 BpB ,,"""""und 'lpBl edurnf 1n4nd 69'6 rtuef rleu ney,,'n{rsrs nB{""'r{9,, {su a{ EuBru I qog,,auBI nq1eo.(ueur {reqas efuqes Bql} er Ip uelledupuau 'n4u {BuB rrBI-rJEIJaq rulV qalouou a{ Euulelaq aq qBrB efu8uelBp e.rens 'nll uBlur1rloy qog u€p wC ,, ,,'uBI\l qe.{e uup 'nqt uuSuap uererl8uagad Suuuae n16aq uulef-uepfuaq epedrrep rp p88url qeurnr Euu,{ le8ueq uep{ 8ue,( r.{Blal BInu '8ue8ua1 nrly B{r}a{ rlsed n?r ruBIBru qBIa} n{B unruaN'1ru8l qlqal t8q :luuuaru n{uBrleq;ed uBp tuelsp n{lBulur uBBpBa{ n{uBJDlId'nlr8eq n{V'nucull selullatu uoau {BpIl nrly ueletraq UBqBI-uuqel.rad B^{Bquau uBr{Bpuray'rrrp ruulsru uep uudrla:1 'qe{e n4y uerue r{rqal ue{Bse; BIrq BpBJaq rp JBnl 'qBrunJ ruBJalual uep tuelBp ruerp-ruerp n{B dnsn,{uau renla{ edu4 uenqula8uad nql undnquur >lepll n{uerrlrd IpBf ue,re:13ue1rad e.relue qefe uBp nqr 'uBlnJBlraq .n{uer?Bq.rad :1.ruuatu orper rp n{rsrs 1upr1 r8el n{V snral uB{ruurpuau 'urp .r8u1 qu,{e lnqetu rlsed .lpar ,qV up{nlay rp nlurd 8uu,{ nlel-nlupaq n{B uu{}nfo8uau rJBp rdurrur n{riepur Je?uoqas uuunp rrBp nEel Suo.roc 'orpe.r n{uBJr4rg Euu,(upiuu{Blatu 1n1€uau rprr qrsuu r8el Euur8u-8uur8u.ra1 rp Euidnc 'n:1u8ur1a1 qelerrr'rurEaq eu1 rp eulafuaur Suenr 'n{Bler.u u,(ue1er1-u1ey 8ue1ad urBIpO IBBS-IBBS 'n{lisrl uu8uupuep uelndurnl ulalndrtung slarlcog 8uu.( nlr8aq qn1ua,{uau , unqel uerplB; urq8uny4l nqrras Euo.roc IJBO orpe.r ue.ru8uapa{ n8el , rp 'n{rsrs n{B B{nqtuaru orpe.r 8uu,{ {BlalJa} UBBpE;:; n1#aq -r: s:-;: nriY'n{rleq E::r Sued 1epr1 =-: sr,j:-: .rnlu8uaur ji"i: BlB{-eiPr IJEp qe11y-e,(su1 .: .i : : : - s 'rrrpua I; Jrqu.rEc''J.=: leJaq u;?, ninP ,,""""" :- : ::r:m UBI\ LIBqnraq BJE]UE "'lruB{ : ; i.ir"[ -.,& IUIBy'B{I1ey3: ;al : j; r,{riBE rn}iE:'_;= uBBpBa{ }ir ;?u i. n{]nra. I{BIa1 E1i:i-+ffi oEf nJBIJal ::E".. 8uB.i -ueu i-dr.m .'- . 'j:: ruB.\ u,{uuq , i, . ':,r BIB{ rlBq ?: --: i-;,a : : F.: {llBq-{llBq {d ." r.-:: '8uuqu.rn>1 ,!_ r' s.".:-_ 8uB.i e8nf $ UEC -EUas _,i1m :r_-; : SIpErr SIUBIU *jl"T t' - m nF-.i.';-.. rp nlBns ilil ll ll ll ll ll ll i] ll | llll ll ll ll i I I
" Heh, mana boleh-lah hegitu saja. Kau dah setuju, tak boleh tarik balik !" Din dan Bob memegang bahuku. Aku cuba melepaskan diri dari pegangan Bo Memandangkan itu kedua-dua tanganku di pegang erat oleh mereka. Aku terus berge dengan Bob dan melepaskan penumbuk sulungku ke muka Bob. Bob mengerang kes Melihat ini, Din memaut bahuku dan melepaskan penumbuknya ke mukaku. Dalam sakitan yang amat sangat, aku melepaskan satu tendangan yang mantap dan Kung Fu menyebabkan Din terpelanting ke dalam parit yang busuk airnya. Din mengerang kesakitan.l Bob yang telah pulih bersedia untuk menyerangku. I " Berhenti ! Polis !" l " Hah ! Polis !" Aku tidak mati akal. Tanpa berlengah-lengah aku berlari sepantas yang boleh menerusi lorong-lorong gelap tanpa menoleh ke belakang. Nafasku termengah-mengah. Aku membelok di suatu selekoh. Tidak jauh di hadapanku kelihatan timbunan sampahsarap dan tanpa berlengah-lengah aku menyelinap di sebalik timbunan sampah-sarap yang meloyakan itu. Seorang anggota polis tiba di selekoh yang kulalui tadi. Matanya liar mencari-cari aku. " Ya, Allah, selamatkanlah hambamu ini, " aku berdoa dalam hati. Dan kerana ketakutan, aku cuba menahan nafasku yang termengah-mengah. Setelah puas berlegarJegar di sekitar kawasan itu, ia berpatah balik ke arah ia datang tadi. Aku terus menunggu sehingga ia hilang dari pandanganku. Di dalam hati aku bersyukur kepada. Tuhan kerana aku masih belum terlanjur. " Jikalau kita menghargai kehidupan, janganlah mensia-siakan masa, kerana kehidupan adalah diperbuat daripada masa." lt,lLllilllllll lrlllllllllllllllffim rilnl|flltLLlllllrLlllii lnlllllllllllllr llllllllllllllllllllilllllll!frn ril itll .lll llllllllllllll mrrrlf,lillillffi ll H 'nll llllllllllltr i, rrlr liil{ililflll Hil, ,, ,, 1r :l,ii;illl fir lllllllLll'lllflltrlllm .11ft il , .,tl ll; .. llili l i 'llllll , . lLti liL'l ilr, l'll .,.i l l: 62
89 B^tBql'uatu B1llrXrrod B.{BruBr{rlrd nlr a{ usnq8la8uad B^uuErEurB E,(Bdns {Bprl B.{ulBdruBNI oll,uzV {Bprl 'rlBu] E.{uuB8uBqurrqay BurBIas rur qBlal rpBfual,u '818,{u erens nere8 uB{t}uaq8uau efuueqesrla8ay'e.{uueunurel Suelueuetu e.{u8ua8 dets;aq ,. (.'uBlUBf efueq npad Eurrrauour uelefe nlr uep sedlales nll BIp elnd Blurtuotu ueqe B{oralu 3ua3 8ue,{ uludalas e,(u4efe8uatu repa.{uatu :1oto.rd e.4un;eq e8eqrua; Huntue; rp etuese["ra1 uB{uBIBtuaru rBeq B.{uuBEuecuer B{nqrol sBnl e,(u8uen1e4 4n1un ]Bdepuaur BnrrqsorlH uep 'r1ese8e51 Ip E tuolB ruoq Igados leureuad Suerad ip BrBluB Brp uep 'aruzv qe1a1 8ue,{eq.ra1 leueuad rq LUBIBp 'ue8ual 1e13ued UBSB{.iad rBrq redues a>1 1n1a.{uau 3ue1e-3ue1y JBErU uep nqe8uaur qBIBSraq r.{Bia} rtue1a33ue1rp ueese.rad qppnS"'e.{uqnr18ue lBlnq B.{uuBur8uray {nlun rp ruBIBp 'e,(ur.up BSBr r{BIESraq e8nt qeura4 Inqult uep 'nleru 8uepa1-Suepey erp ESBJaru 'rcuaq'qeretu 'urerolrial ureleur nll u.{uuerl{lJ :1epr1 1efeg eped etaur tp e,{uuudepeq eSSurqes rBca{raq qopoq uB{sedalatu {BouBr eSSurqas erp {Bpuruaq rpetuaur eleqes 'eqnur BSBrq eped ureleru ueleqaprad'n1r Brp BrBluB ue8uap arurzy 3ue,{ s.{uBInLu u.{ueq -lad {nlun ue{nlBuratu qelug'eruzv ede8uaru erp 1epr1 ledep IB^rBBuaw ruBzeraq teuaq. 'lpun tueletu eped u,{uue{BpulJ e,(e.ruuqrpd qe1n1r 8ue.{ Brp uB{qeqa.{uaur ?1,00I Bnp reloq renlas 'qr1nd erq 8ue.{ eHn{ qoqoq uaduaryaq uB{B Bnp ue{Ble8uaur undn1e141 'epe Suerg t3e1 erp r{Epns 'e.{usulaq erq BSBroul efurrrp 'uu:1rda1a>1rp rp se.nu8uad 'n;eq uelSuepas aruzv ;elelad ruBq qelal qllldlp se^aeSuad rBEBqas urelep e.{e.rueqrlrd r8eq {nral BrCI qBIa? r{BIE{ aruzv qelal '8.{uuB{nlBurotu rleqag r8el u Brserlr us8uap 8ue.{ edersas B.{urnualrp Bs{Burau ru{nuaur ue}uuf r8e1e.r1s 8ue.{ ledac IBJrS 'lrseq.raq 1n1aq e,,{ur1eq eirqede e,{ueqesn Bnruas ue{sel(auau qnlun aruzv {Bpll 'EJBluatuas aruzy seieqtuatu B.{uuBBuBJas uetun,{uas ueSuep '8uelueruaw {nlun 'u,(ulunquau B,{uuBsunday {Bpl? lunqtuau utral quun; 8ue,{ BIp {BplX Brp nqBl lnlBd ortuzv wn{nqrp uele[req >11r 3ur11a1 qelo{os EUEJa{ e,{ur1e11 epqede send leqriau ' 8ue;eqas rraqtuatu Buresetua{ epedal ue1e43ur1 7 Br{dlv BIp {Epll re8uqag en1ar1 ' rletag r.req BluBUad rp e.{usela{ qe1n1r ueluBf r{Blal uel.reqr1..(sr8uaru 8ue;ad depeqral uelrie{raq ue8uap artuzy {nlun -ue{Br {rJeuatu 3ue.,{ {BII{{V erruzy 8ue.{ {req qelal rpBluaru rlradas nlens leu8eur ue8uap uBluBf r{BIa} BIntu uE.&\E{raq uB8uap sBla{as uB{er-uE{BJ 8ue.{ e.{un1np lecle.r s.{unlus-n}BS 8ue,{ Sueprq resenr{rp qolo 'ueluef rp tuBIBp ueler8a{ 'runln{tJn>1-o1 uerlqeqa.{uau e.red rroqtuoru nrn8 uurleq.rad epedal 'aruzv aruzv BEn[ SuBF '{req rsB]sard UBJB[EIad uEluBl qBlol BSBraru B.{uurp '1uBn3;a1 rp E^ur{Blo{as rde1a1 uerrpsqay aruzv rp e.(use1a{ qe1a1 qeqn8uau 'uBBpBa{ undne1e16 aruzv eleqes nrBq 8uu,( quu.rad BsBJaru u.{uua8usuad >1upr1 uB{B r1n1un dnEEuBS s.{urussretu uulas 't8e1 qeulad rBdruBS a{ uunqela8ued B,{unJnE BuBra{ u.(uuelanqlad nll {Bpl} upudaq 'uBluuf uBluBf BuBJa{ B{aJau uB^\BIau elrqedu qnJnsrp uu>1uu1uluatu uase8nl 8us,{ uB{rJaqrp Suamqas uB{r{BJa{uaE ufua4 'u.(uapudal r{Bpns 8uu,{ rule1ed rBtuBr >1ept1 BsBrau uB8uBuad uesera{a{ erp 'ue{Bunf r1BIruI Bds8uatu e.(uqeqes nrnS-n;n8 e.{use1ar1 {Eprl Ereeas {req r{Burod rcuaqtuaru ele8as e.,{udrsur.r6'sdersas e[.re1 rlsaur 'ders unlaqas BIp rur {Bpl} 'alIIIzY .re>lapuad '3ue1y rq u,{ueleur 8ue.{eq.ra1 8ue.ro 8uu.{ 8ur1ud 'u,(urcuoqrp ueluBf {BuB Brp 'Sunpuaq ur8ul 'uB{r1Blunturp JBrg u.{u1un4 rgadas rarg'BolBrlBJBX snuas 8us.ro nq4 eders -lP qBpns rul uBBSBrad'nBdurBlaw r{BrBru rcuaq.rnduBc uquBf r{Bpns {Bpr} tedep NVJVSNISX, . uEqnI BuBra{ sr:=: nSSunuaur ;e8a1"re8e1.req i: - : uE- BuBro{ -o{ e,(uuleJ{ rerl ::. de.res-qE,t-t; 3ue.,{ ueur.:._ -qedues _ 'qe8ueu-qe8u:-_*'-. ; 3ue.{ qaloq 'uBlr{BSa)i Eunv ng 8ue.{ :::: n}:E:- r.uEIBO -a{ _ uBlr{B8o{ ::i,i sn.rar 1n1a3;aq ue8ue8ac qog -:: BuBJar[ ,BsBr]r =rc {rrel {rlBq ,.i
warden. Dia merasakan Azmie lebih cepat membaca gerak-gerinya. Hukuman cikgu Masri sungguh keras. Kebenaran keluar bandarnya digantung dan dia terpaksa mencuci tandas asrama putera. Ini bermakna rancangannya tidak akan dapat dijalankan. Tanpa kerjasama gengnya rancangannya hancur. Mustahil dia akan diberikan kerjasama kerana pada mereka dia telah memungkiri janji. Keletihan mencuci tandas menyebabkan api kemarahannya reda sebentar. Dia sempat terlelap sebentar. Riuh-rendah suara rakan sebiliknya berbual kosong mula menerjah gegendang telinganya. "Man ! Betul ke geng Jantan ditangkap bergaduh di Tanjung", suatu suara mencelah. " Bohong !" Perkataan itu tersembul dari mulut Jantan. " Aku tak percaya ", sambung Jantan. "Betul Jantan, aku sendiri melihat dengan mata kepala aku ". Jawapan itu menyehabkan Jantan tergamam. Niatnya untuk marah padam seperti api disiram ais. Dia tidak tahu apa yang akan terjadi sekiranya dia jadi mengikut mereka, kalau tidak kerana Azmie sudah tentu dia sedang bersama gengxya di balai polis. Dia mengaku kalah. Semoga Azmie sedia memaafkan kesilapannya. Jauh di lubuk hatinya dia sedar Azmie bukanlah seorang yang perlu dijadikan musuh tetapi harus dijadikan kawan. Mohamad Idros B. Mosin 5 Arif 1989. HILANG Pagi itu cuaca begitu damai sekali. Sesekali angin utara mengirim kesejukan yang menggigit membutkan gigiku bergetar. Sayup-sayup kudengar kicauan burung mencari rezeki di pagi hari. Tenang, jiwaku tenang. Setelah sekian lama diamuk ngauman jentera. Kujamahi pemandangan persekitaran melalui ruang jendela. Sungguh I Situasi ini tidak pernah kulalui sernasa di kota. Hijau.......nyaman sungguh indah. " Abang Aizat t Marilah bersarapan. Ayah sedang menunggu.........", lunak merdu suara itu mengisi ruang dalam telingaku. " Ya ! Ya ! Baiklah........", entah mengapa lidahku kelu bila berhadapan dengan anak gadis Tuk Ketua kampung ini, Rosnah. "Ha ! Bagaimana pandangan kau tentang kampung ini, setelah tiga hari kau di sini?", soal Tuk Rahman, Ketua Karnpung Sentul. " Baik !", tiada apa yang perlu kukatakan kerana aku baru tiga hari di sini. " Sebenarnya...."..Kenapa agaknya Universiti menghantar kau ke sini.....Yalah, Pakcik cuma nak tahu saja." " Sebenarnya pihak Universiti mengarahkan saya mengkaji segala aspek kehidupan kampung ini sekaligus membuat tesisnya." Petang itu aku berialan lagi di sekitar Kampung Sentul. Ingatan lama kian kerap bermain di kepalaku. Ibu, ayah, akan kutunaikan segala janjiku. Di huiung Kampung Sentul terdapat sebuah warung. Dari jauh kulihat pemuda-pemuda riuh rendah berbual. Tapi, segala-galanya mati apabila aku menjengukkan diriku ke dalam warung. 64 til 1,, lillll" :llltl lli l 'illlll ''llll I l'
99 rl{lj'}E{-B}E{raq 'llef {n}un rlBprJ nlEnsas epE 8uE,{ BSrq uB{{EraSSuaur rrqrq r{B{raw r{Eusou ,,....'........,, 'rlBr ede SueA uB{B}E{n{ IpBl .,; lBos 'sou nE{ rB8uap ,, .( uBSuB{EIaqo{ rur il ,, BdB8uatr{"""'sou {Etas t ,,"".'""sof,,, n{l}Bq Bqll-BqlJ B^uBUaq edesu{ ; iBA 'lul Eundururl-8undd JBpuBq uBJrdruBqreq SuBd {Bprl lB,tunduaur {npnpuad tolo{as srsa} rp Sunduel uuruelepad l{llld'lur B[Bs uoqou{ eped {Er{rd lllsra^run {n?un lenqruou TIBIuB{qnBaUAd nuq qe{BdB8uauiqqqqqqqqqv..........rul}BSuBures n1;ad r{Bsnsraq qufed ]l 'qBIIV r{BlnluBq nruBqtuEq ieI snJal 'rl{Bqraq n{ruBzE {nlun {a uB{tBn8uour uBruqBu rSBI ul Euelnd ar1 '11.r_sJa^lun rdB?al uBr.In8ola{ uoqod ut8ur"raq tp t{Elaqas IJI{ UPIUBIBI{ qBunJ wqnua rp iundurey ueeqn3'lnluas 8ue.,( 8ue1ep n1$eq n{V'egS8ueur uerlesBrotu nqetu nqy ue{sedalau 'uuqnlo{ Euetuud rde1a1 'ueqe1;ed urnlag rBdruBS uelnqas n{B .Sufl rleru{ruatr ue.rusasa{ e.repn [ uBrur{BU E|ES Bperaq rp 'Epueroq *" uBp {nJ ,^::Ljl Suoloueur edurluura {Bsuruotu a{ .rndep uBrpnuay Brp {nseru .uel8ue;euau ueruq€, il stpe8 leue Suetued .reqe1 ,,'1nr118uad r.IBInlr Brp >{El(usq lesed ,,, 8ue,( B}nq,, JnJnq reurarl Sundruul rur su}B Bnuras nles'rdel'B{uBruBu Bpuoq und upurl 'udulunqrp 8ue.rg Sundurel qourog nl uerlnq Brp,ede nqeru nBIE{ qaloq derlas uenfuruo{ n.req Sued {nJ,BIV,t il ,^r;'i1li"o:;:.t::;: ur8ur uulnreuraur Bundurerl rur snErle>1es ,:'#':{ fi:' p:i,r;;;; BJE,E ,1n1un unJnuaru u,p q'uas n,,l,mas ueeurqurad uelet e,{u.r F ;:ffi *ffy*Ifitgfi{i{r+l'mffiiI 3ueure141 rpet qep 'und untuas de4ec rs lezrv nl ',,'e,{u1n4rrp .r3e1 .rrffi.U uecetu ;;;;tl#tffir?J: uelsese;ur; u,Burquad Bln..,as rBIBg u,{eg Eue,{ qelq rpet : uequqnJod,, uequqnrad"""'e Eue,( Bueru ..; ur4;un141 ue;uap ueqeqn.red Bue,{ ne4 Bi$Bq ',,' I g..".ue;u"o .r.r .:.fi"JJ,,;'irl.3',:[J1 **ry sfes B,{es redures r1e4 ',,;lqv e8urd-e8wdJal {reqas B{arau rJBI .n1,ueq ,*0';;::}1r"1l,rrrXY"#Ur#Xi, n13un33und q,cocra? a{ if:',J::rr'H$ :::- 'rde; .1eno;; --x - ; Eunc=:-; JnluaS uerr de.ra1 ==.i , uednpiqal I _:; :;.: {ic{Bd ,qelE i. 'rurs _ riE rp ',,i luls *:._ nerr rp i _; uu8uac rleue r-: : npJau {Bun ; --. rsE: Iul {Bpll 'elaluaf rr uEuir.?:-- _ Euru: rJBcuoru -.i. ue4niasir 8ue.{ =;; '686I 9 JIJV ursotr^J .g ::.:"r so.ipl Sue.roa: 8ue,{ 1- : _ -.: €: aruzv Brpas _ _. -- E.-.-;1 aruzY I{Bpns } nq4 :-r : : Bro {Bpll ni: -qeqa,{uau 1? t?:; - --: BJEFLS qBJaCUOUI r qeL;=:_: Suepue8a8 e,{uueqeleua{:i? --?s eue-=. eped B{aJau ,.: .:?,ri eduel etueseftarl tCncualu SPpUBI :* !::.: uBLt: n31rc use;41 :_ :i-
" Ros.,..,......." " Putuskan saja ikatan kita........Ikatan pertunangan kita ". "..............." Kepanikan telah menyebabkan dirinya menjadi begitu beku. " Ros rasa kita sudah tidak sehaluan lagi. Lagipun ikatan pertunangan yang dijalankan oleh Tok Bomoh Karim dengan ayah itu bukan kehendak Ros." " ..........." Tidak ! Kalau terpisah nyawa dari badan kau tetap milikku Ros ! Tekad Jali dalam hati. Kau tidak bersetuju dengan ikatan itu atau kau telah dirasuk oleh fahaman Raizat, oleh guna-guna Raizat oleh kekacakan.......? Tapi kesangsian telah menyekat lidahnya untuk meluahkan isi hati. "Nah! Terbukti jelas sekarang, kedatangan Raizat ke kampung ini adalah bala yang menyusahkan kita semua," tuduh Jali. "Dair dulu Iagi aku dah duga. Tapi kau hanya mendiamkan diri. Dayus!Jantan apa kau ini Jali ?" Tok Bomoh Karim ula mengapi-api. Inilah masanya. Tenaga muda Jali harus digunakan dengan sebaik-baiknya. Seperti hari-hari sebelumnya, cuaca pagi itu menyenangkan sekali. Tok Ketua Rahman menyuruhku meniamah sarapan pagi. Tanpa berlengah lagi aku rnenyambar secawan kopi IaIu............ " Tok Ketua I OoooTok Ketua !" " Ooo Tok Imam. Jemputlah naik. Saya baru............" "Tak payah......,Ada berita gempar......Balai Raya kampung kita musnah diiilat api." Haa ! Bangunan usaha tulang empat kerat aku bersama-sama pemuda-pemuda kampung musnah dijilat api. Siapa ? Siapa yang melakukannya ? Biar kupenggal lehernya. " Aizatt Aizat !" Tiba-tiba kudengar satu panggilan lain pula. Mungkin di belakang Tok Imam. "Berita buruk? Apa dia?" Segera kupintas cakapnya bila kusedari ia adalah Lasim, penjaga bangunan Koperasi Desa. " Harta orang-orang kampung lesap !" " Lesap ? Mana kau tahu ?" Aku kebingungan. Malam tadi aku sakit perut. Aku balik ke rumah buang air, dan terus terlelap di rumah. Pagi tadi aku singgah sebentar di bangunan itu sebentar. Pintu helakangnya pecah. Wang orang-orang lesap l" Apa ? Lagi sekali aku kaget. Mungkin dadaku akan pecah berderai seandainya irnanku tidak kuat. Inilah agaknya yang dikatakan nasib. Seolah-olah ada segelintir insan yang mendendamiku dan sedang giat memburuku. Bunuhlah aku namun semangatku akan terus hidup. Aku harus bertindak! Rasalah bekas tanganku Tapi siapa insannya ? " Limah ! Ooo......Lirnah !" Teriak Tok Ketua. " Ya ! Sedang memasak ni.........." Sahut Mak Limah. " Hai seharian Rosnah berburung di biliknya. Apa yang dibuatnya ?" " Entahlah. Cuba-cubalah awak ienguk-jenguk." " Ros ! Ros !........Ros !" Sunyi. Tiada jawapan. Tok Ketua hilang saar. Diterpanya pintu hilik. Tidak herkunci. " Ros I Ros l.....Limah ! Limah ! Rosnah hilang ll" Tidak semena-mena hari itu suasana bertukar corak. Mengeruhkan kedamaian Desa Sentul. Raizat telah melenyapkan dirinya di subuh hari. Diikuti pula oleh Rosnah di petang harinya. I 66 Bagus I :anah iua. Las ruah kerasku rian meluap : Sepuluh rendekarku I ::elangkah tel Lepa si r:r'up-sayup k ". .'rbah fikiran ,iak menf int; '.-1 pula rna: " Keran; " Tidaii icrrl;qr, -{na:1: Ha]: i ia1i. ,, \- \- : :i -I1. t] 'i. i,. i --i--: :, 3-- :. : ::: :. i .: :,:. . ^.,:1.. ;,::l-:: _ =':l : ::-,'
,o I JlrV 68, uEzrEqou srwPr{x gZ unqel 8uE.{ EduBJ"""""nlBI BdBp dnrrq8uaru uere8asa{ Brepn ,,""""""8.{u8undrre{ rurs Ip qalo Suero 8ue.{ qrqal >{Bqraq BuBra{ B.{BS qe1e.{uuq r1{BI 8ue.{ uesur Sunduul IIquBIp ue11e8tsuruau Sunduel 'rur rde; e,(us es4edrel 'e.{uue1n4u1atu qelrcrg seinl uerlnleurau e.{es re}ur .rntunas dnprq 'e.{es e.(eg uB{rIBu r{BIa} 4epurlraq sn.{ep ue8uap esaq 8ue[ letue uB{B rreqeleru qe1de,(ua1 ue8uepued e.(es ueqeputa{ trep BSap 'tut B{r} r{Elrasra} {osg'rur uesnlnda>1 8ue.i Surpd 1e"req qeu"rad e{es UBC'rnwol ueEuap ]Braq r]Bq e{es e8n[ lenqtuotu ue8ueq 1e;aq rleq e.{us euad ue{rucuei e.{es e.{uqnSSunsas'tul r1elrur nlens Bualrp r1o;,, enlay Sued """""""ue{Bllnurlp 'Bnlay ue8ueq srqacas }Bnq lersE^l {oJ ue>lleE8uruau r4ela} "8undtue1 }BzrBU 8ue.{ e.Lreqtp qalo 'lEzrEU rdela; e.{u1osa n{Blraq nlensas BJE{Jo 8ue.{ 'qerlledruaS8uaur e8n[ uuleuras reure.r 8ue.( rleqtdraq epedal rloa 'Bnlay E{arou BInu uepaf,uaru uereuaqa{ r{nJnlas Eundtue4 >1n1n8ueu n>1e1ad-n>1e1ad tuutal 8ue;o-8uerg'lnqasral Sundtuel e.{u 'rpl€c-rBIBcraq 'ureqal-ureqal 1ezrcg e8nl 8ue1nd tu€lpp Suef ueepea{ 'ue{nlrtuatu r{nJnlaS e1o33ue -uepeq ruelp uBBpBo{ 8ue.{ 'ue4qrpa.{uaru ue8ue;, uep e.{uu1e4 relecraq EJeluatuos e,(uelnur Bnlay tlBlal rnulalrp {BuB {oJ uB{srecrquau 3ue1ua1 errrrlsrrad 'lnqasra} 'qBusou In}uas Jeuaq-reuaq Bn}aX '1e8n3;a1 IJBO nlnr{ e88urq a{ JIIIq uesur-uesur Sunduey ue{npnp {oJ upuulrp 'ue;edrua8arl -ey n1r 3uu1a4 qnrnlas lnpnpuad Sundruuy Sundurel Inluos nqel ede-edu 'r3e1 n1r sedalag n{B {Bpr} qotuog '{Bpurpaq ledaceg 1e1q elnd 4o; ue8uap n1r n{B a4 qndurarau 'e.{uqe;e ,, IIBf ,,ii {B}uaras EpB urel et:e1 Suero-8ue.ro Sundtuu>1 Br{ {eJ"""""'i edeuay elnd ne1 B{ns uerueJalualarl n33ue33uau €L, i SuBtueu nEX qopoq ilEzrBU 'n{qnluac n{B ,,;r{opoq ne1 rr{rJ nB{ {su derl8uelauraur nrle 1e.{ deperg ne}i 'rlef repuud ii slC,, 'ueerrquraBa{ ,,'qB;a.{u;atu lnsn IIBf sedalas 'lul Bnp-BnCI r{Bp e1r1 qe1qe.{ed qpsns-r.{Bsns rrecuaur Bs8ueur i {eJ 'qe31q 1eda1 rle{as B^,, i BA i {Bd ,,'Suelepuatu qepul 8ue,{ ue{B?B{rp >1ncnd Blrcrp rueln ,, IIE1 i uEp 'rlEf r{owog urrruy {oJ qBlug ede;aq r1e1 rc8uepn1 r{E{ap s^{Bl i BH i iBH BH ,.i r{eH,, 'r.{Busou ,, Sueqy lezry ,,ii {l{ad ueEue8alarl 1e;n 'n{roqal nll '1nlar1.re1 BSEJny lopuod n{V 'sBlurruaru uu{lenquau rsras ,, i${{BplJ ,. ,,""""'qlqal qlqa.I 'aruospueq qtqel 'u.{e1 ue1 i qlqal n]r .rele1ad.ral ,, EuBraX ]BzrBU i 'qBJBru uerlv .tut'enr1 nE{ tlef dn:1n3 redtues Ip luls n{E lptue r1e1 elnd 'qereru lBzrBU nlr ..ii;aue{ IEoS BuBJay,, ne>18ua qe1a1 ue{Bural uelnsur4 rs 1epr1 nurr€lur.{uatu ..i nrly ntuderlrs I re:1n.,(uau i qEIrBrg n{B 8ueral-snJapaq i n1y {Bpl} r{Bqnn{ n{uerr{rJ rluf uB{B BJBns nlr qe.tretuau'3unqtue.{uau uEIEos i{BplJ,,'rlef {BprJ dn^{es-dn.{eg re8uepnl 'tlBtual I IqBg ,,iii ur.."T..l:.L"..1 rele 8uu;ny ; uerlsedal I ue1seda1,, nrle e>1end qurlSuelatu rlBrue-lBruBnX'snJal n{V"""""'n{ue8uepued ueue8ral Eql}-EqlJ n1qeq8ue1 urBeuruas"""""""rluar{Ja1 epe nrlSueleq8uaur 8ue.{ rrep ln1.re1epuad ue{snralny'rBqBS qe13ue1 4opuod Suesn n{V'n1r ur{etuas {Bprl rolaur qnlndeg rrep uenl dunlew 'rur Sunpueqruau nluequreura{ 8ue.{ eper; eders Bue.{ ledep qBnq n{seJa{ ruBIBur rur 'e8nt 8ue;g en1 'n}r qe1qu.{uny nlud i 'lul slC IBr{ qeuel 'enf urserl 1e.{ueq n{n}usquaur ruEIBp qepnS npli{n{ 'e.{ululat repued-repuu4 rednl ledurolaur e,(unqrle qnlet e4 I sn8eg q:-:."- tp 8ue1ad : - UBIEUi?:;i BSaO :--: .. rrll -;;. e.{ued.ralt6 : 1e,{uues': ,:i i . nIlE: uB{B ' .. JtlUi':l- UESUI r': ,--:.". e.(ulepuea. ; €.iu-=:.':' 'qecad . de1a1;a- rp - -* q€'::: ,ulrsBrl ; i - : 3ue1e1aq r:ir -:i:i -:i:. 'e.{uraqa' epnuad-r:---: ,,'rdB -'"'* lEq:..: ;eqtue.iu: = a-r - Y,: Enla! -nmfi - .: tlBi snJBq - I ; "-,lrf uelur- ede -i'rxm elec 8ue,{ - 1E!; -qBpII ";r -': UEIUBqE,I ifllili pB{aJ:.'j -r|:n{ :.ffi -uu1e[rp:-. NI .T:
KEINSAFAN Di petang. yang hening itu . Sawa. Bayu ya.,g,b"rpuput aku menangisi diri di bibir anak sungai .upoi-."poi bahasa t".;.;;;rumpar-nampar air sungai sawa bagai mencemuh pipiku. Riak-riak diuntung! Diam!!!!.Jerit hatik;;;;; il.itu. xuu t";u.i'x,iu.,"r. derhaka ! Anak tak tahu sawa' Namun tiada .irpa tfu Air mataku mengarir rebih deras dari air sungai vang .i*prti. gr;" ,**T,,,,".iiiu, o,"n pepohon rumbia yang }"ffi':[:'Ti, jff "ii[",ff ,::1,3 -otuh .n "nt".i"*,r,,' airiku. perrsti*u . "i"ntu, taai Aku jugalah Aku adalah kesayangan ayah dan, ibu. Aku disanjung oreh orang-orang kampungku. vang terah r".".rlt rn .utoa Kr.;;r;;.;ai menjeiakkan kaki ke sebagai orang yang pertama sekolah berasrama p:.:lh. iurr]rlrlr*r, lagi bagaimana bangganya ;fl,-t::,i'lffiH:J:l'T;1?:'r:i,,il" d,erongnva ar'w,.o,* Kopi ir4akcik senah. Aku darjah Ayahku lima dulu yang tldak malang, ayah masih dengan teori lama ayah. siiil 5A dalam penilaian boieh ali".i,nr'lrsi aiah. il .rr"i'rr, sering keruar .u.uk pejabat HXi".tXi;;"'ffi:tiil: " d"nguo-iunsetua. Kak Ani, kerani sekorahku sudah ,,cam ,, rasa nak " Awak kahwin ni Norsehah, sangat, elok kalau rasa sudah. pandai sangat, sudah malas nak herajar, dah awak berfrelti ^.;k;irf mak bapak awak kirimkan .;;;.'Buut menghabiskan duit yang seperri udang kena..bakar. saja t" n""llr, Tr* i;;;;; l;r;r, muka yang merah padam, Buku kemajrurk, taman yang indah dj musim tr.rgun;; Jii?arou.,tu. Tidak ubah seperti bunga. punur, a"ngunr;i*r r*.rr, yang mekar mewangi. Aku l,Tf i:t"t'lu.:]:-q:' Ii:tl"u tuun Hu..u. *""g"r"o"r,ibr.,,r, menahan geram. Aku tf 1 s1 s a n o,,, u r u, *u lij l qn* t d*[ ?:1,ffi- "*,y 3:'i ;': ; -: ":x1, dihalau avah ". Tangisnya pilu. *H T]t {iTrj.1i xa.ib kuu'ku*un,'rrrii.r'i:ilo.r,n*,,, detik hatiku bangga. terpacak Tiap di kari situ. bas,berhenti Mukanva di simpang.jaran, seorang tua berbaju batik usang sudah yang setia' setiap kali aku pulang berkerut *"r;rrr" puruh;;-;;ilu.i p"tung. Begiturah ayahku menyambut kepulanganku ke kampung, ayah pasti menanti di simpang jalan untuk dan sudah semestlnya ,yui, tiduk Pagi-pagi lagi avah tuduh -"ror"h getah pada hari itu. nva akan putang' Avah -"ngrr;h ;;ik"r menuju i" o;;; Makrumlah, anak kesayangan_ akan ;;."r;il;;t-puut "vung'tJr:t'-i*x ibu tumpang gembira. Tumpang untukku dan saat iturah nya sepanjang ketiadaanku ,,"rir."r"rr keenakan'm;k;;;; yang pastj tidak dinjkmati_ di rumah. " Lama ayah tunggu ?" tanyaku sambir mencium tangan kasar ayah. " Lama juga ", ujar ayah bersarr kehitaman' evrr,'i".r. mervambur ,'J1"r,iY'fi?lu'ii,ir,.lr"'iliffi malamnva, kami tiga beranak T"YH:r ;l}: kata-kata pujian tugri t,".r.Jnduri pura. A;"h;;;'*urarah memutarkan segara vang ciilemprrk;, ;i;i;.rng ku^pui* rirrarr.u yans di warong kopi' Penihujung terah dirakamnya .rri-rr"*rrr, ,ko--.rru.,iuf,r.rr'lrr., tidak pernah bersekolah kemajuanku. Ayah yang itu r,unvu-.i"*uraurs ."p;r1r. iJ, .uiu rekod pelajaranku. " Kenapa banyak sangat merah ni ?,, ,,R"rnoilu,l'-1ilXil." aku pura-pura terkejut. Avah menuniuknya dengan belakang pen meminta " ohh""ni, maaf kepada cikgu sehah dah habis dakwat birunya ayah. Dia pun dengan sepenuh hati t ".r.,u memuncungkan mulut macam t"tui menjatuhkan air muka sehah,,, ujarku dengan .un.unf ikan todak. " Tak apa-apa, kesian cikgu tu. dia tersilap sikit saja ,, - 68
69 ur{Eruas nqJ qB.{B Elntu 'r{Epuarau rBla8 BpY r.{s{B BrBns PpBu ruBIBp BInIu 8uE^ 'Jnpuo{ Brens i n{V nlerx i n{e{nru Susru uB8uap B.{u8ualuor-Sualuocrp i .( n{V,, r{BId nleur .(i rusquJ {el r{BId Sueg 3uo1 I edy ru ,, e.{u1ntun1a1 ue{auaur 'n1e1ede1 qe,(e eqrl-eqr1 pqrues r.ruI unureH,, l8un1unrp nqe1 iilu]'1N,, {euv 8ue;nr1 irele {EuV Sueua8uaru:1e1 lrpnq {BJ e8urd-u8urd"rel sn8uapuau qe.,(y'ueuerrBr{a{ 'qBruru {E? nluol lesud nqr,,1 Bqnc n{Elaqtuatu Irqr.uBS 8ueqy,, 13uo1 edeuey rlnure8uaut'ru nql 'e.{u1en1-}Bn:{as nq1 snral nr{{nleureur '1Bn{ de>1epny I{B{ n1]pa!,,ii{Bur..i[,, 'nld 'nql I{B{ n1y qnlet qnda1atua1 rp 'n>1drd rp ii urniaq',,""'Euay srqer.{ ue8uel'n{sle{-sle{ qe,{e qeSe8 de8Surq ue8uap 1enr1 r{B^V,, Ecuqrxaur qelr{ 'e,{uuurel n{V uelleluaq8uaur n{l{B{ r"ridrurq8uau 'qe,(e Suepas 1n,{snq1 runrcuaru ue8ue1 '.nqr Epuel qe8ual-qe8uel rrBC['n{r1ureur elnur n{B nlurd qe,{e:ledureu n{v {epll 8aq 8ue.{ ue{rnlnqn{ 'e.{uepud nql lnques n{?n8un.t ue8uap elnru 8ue,{ 'qn.ta{ 1uua6 8ue;o 1nr13ue3uau 8aq Sued 1e.raq ru ',,1 lnduaf ; edeual r1e1 Bueru 6 r{e,(y,, qetem rp nqr n{V"n1urd B{nw 3ur1e[uatu upud ureiel 'nqr {Eprtr BUrBI uerpnua{ Inquasral Suepas '4n[e;aur uu8uap eruns {BuB lrca{ ',,ii n13une1 qB,{V,, i I {BI i qurias {llBq Iu nle nlnuaru qelSuelatu aq 'r{Burnr Bu]qlp Bralnd 'e[eg ,, Sue.treq r{l}nd Ipedas ,, qeqn BpuBl-BpuB1 qefe uule Incunu lnque{uau ueiuaq'nrlue8uulnda4 elntu 8ua.{ {Bpr} n4 Br}as 8ue.{ en} n{V qalol '3ur11ar1as EpslJ Erp ., ureper{{ .. BuBtr l seg 'rluaqraq esled;at ndrl #e1 sedal nl n{B lsn8eg;sn8eq'leqne? nqy de1a1 erlas ue8uap ;ne1 'etr nrle lenq ede l8uelu1as Bre{rad qep lsuda1 ney rluu .slquH dnSSues r8el 's,(undrueur 4ndruary n{u""""qo r{Bpns )teprl uroJar{ ;e.(undruau ney uB{ Brr.rplas ru uB{ iloio? nell nB{ 'ru qe,{y {B}o""""""""'Bq'Bq lrdwas In}aq nsy }n{q i"' 'BH ;qe.{y uu{qrse{ 'eip BUBI 'qe1oq nqe uB{}n}iel 'qe.{e n>1u ,, qe1 ii I 'n1np :1e8u-le8e uelnqes 'r8e1 nB{ f,pn1s,, nuy ureur send-send n{s llp8e8 rlueN iii{EplJ,'nlnp r1BI INdS,,3ua3,. BtuBI ,,folua,,'l8ei "'qqv {BJ'lu iqaloq n{V {Bu iihlds HBI ,, sr8ueu-sr8ueu {Bl'ue.ne1 IBaJ(, r{EIS{olrU,, erua8raq rp nrlerrrrI 8ue{ 8uoso1 'n1r Bql]-BqlJ BJBns ,, uelref,s ,, 'n{llBq de38uq rp e1er1-€ley'n{rler4 n3ry3 perntr41 8ue.{ psrqraq nlr r8eq sr.rrq-sr.rrqiuaur rer13ue1 n}ls 'u8nt a8unqap-e8unqa6 ueJesura{ qepns Blntu n1y sr8ueuau {BSa-{BSoJal Ip 'r8ey nlueserad n{V q€pns qeprl ledep lerrre8uatu 'urera8 unrueN e.{uuewnf,ues ur{Buas 'JBqal u.4uerlnur ue8uap wo,L,, asrnrC urn.{ues.ral r.{Elo-rleloas.( n1y'n:1upede1 {nqunl 'n:luuetnd Sunualau n1elaur fiue,{ rqnuadrp rcqruu8-rcqtue8 ue8uap tualry Suelurq n{V {npunl uerlmqr$u-.reqr8uaru sepel nrluudealeI 3ue,( rBIar1as 'nlr e.{ur1p;aq IrqurBS uoqou {nsenru ,, O ',, srdrlas e{uuede;eq sEUa{ rur efus ',,11 {B^!e r{B{rsru tuBcBru 'rur e,{ecrad e{Bs ne1u1 lemu ledep r}uBu i nBIBy JdS tr % efes ru qB{rarn t uoqou ue8uap edu 1eles {B^rV {eu Sunlue8 r.rrp qlqal {leq nuruy ru {nra1 Inlaq i qeqas i u.(uenruag BJE}uB 07 e88urq gg qerl.reur efes 8ue.{ nururl rde;'rqa1o;ad 8ue.{ nlBS rur Sueuraur nuru{ Entuas i uBr4BqtuBJ {r}BrualBw e{89,, dnlnc r1epr1 send;aq rleq ue8uap r{B{JBru re8eg nqeu uelalrp BIBS n{€ 'rur uBrpnuay e.{ueleru eped qrleraq retelad-;etelad 'ure1 Bleru up8uap u,{u8uq8ua} tuelBl SunuaJau urele1 'nleped rrrpJag ',,i i qer.{asroNJ ., ue8uap B{nu rlrades 'er1nc a{ sBIa{ l {r}Bruo}Btr n{uer1eqwe;, {nseru pquu8uaur hlds unr.{Bl 'l*l .3rllo 'pe;ntr41 n.rn8 n{V uB{B 'n{lJlp IBrs,, ,, IBRQ BruBUad 686I r.{BIBpB rreq Suntnq8uad 1e33uad rde; n{llBr{ 'elrque8 n{B""""or.lBetr Sueuau r8ul i }lJaf rs{Bar 'edu-edE ue>llnfunueur untuelq qe.(e {Bpil nrlSuelaqrual 'qecad n{Bpsp {EquroJaq '8uecuar1 lntel eSnpuatu rluq 'qe{u qe{e un,(uas;a1 u{ueq }Brlrlatll 'n{r{BlBlal ue>18uepeg nl{B/r{ nlr lutrn {B}uoraqtuotu n{V e.rnd-e.rnd ,,i uB{{B} r1uratu e.{uenures ,, e(ueue141 'qe,(e nBIBrl lr{rs ::':: ue8uap - qnu::.. rlBq ; Suer':.- uad 'nrluere i: _ -; .. : -.-" 8uu.lqe...; -., E.(uurE.re:: u:]'-:,-:: e1e3as ; -_ :- tl! BpBd e.i';. 8ue.{ - !-:: -rlBur{rulc * ]e?. r{Blnll : -: -UeEUBje-.-.:u r-;"-R E:: rJPq 'nlr --? : UBI? {nlun :-;; i.: _ i{E-- nr1qe.{e o: 5uz.- qepns nr'-:- "e88ueq F : nIY :; rlsow - - .re8uapuaru '-:l 'rlrB.ia: n{v -.-n 'r8ue.t..=: nrly --r"l ri.: qEr- tlradas i: r{Ej:: 'tuuped 3uu.{ - *:.: lrnp :.; 'le[e1a: qep - qE: ,, UBJ ,, - -: T : {n:: leqBtad "= i u;?':: uerelruad r:- tr 'qBuas n{Y ?_:=- u,,{ue88ueq _'-; . iu: etuepad 'nrlSunduer' - _. : : : rBluaQ:: rpB] 8ue.{erqurr: -.-. :;- :.i?: JrB ra8ung nr{Bl IE'j:' {Et I : n! , {Brr-{eru
kebingungan. "Petang semalam Piah, di warong Senah. Deris berlariJari menunjukkan surat bersampul coklat bercop " sekolah Menengah Sains Muar ". Aku gembira Piah, aku cukup gembira waktu itu. Aku ni mana tahu baca, aku suruh Deris baca kuat-kuat, biar seisi warong tahu. Rupa-rupanya isi surat itu menyucuk-nyucuk iantungku. Anak kita Piah, anak yang kita banggakan, kita sanjung hagai menatang minyak yang penuh mencontengkan arang ke muka kita. Selama ni kita tertipu Piah!sifat "buta huruf " ku dipergunakannya. Kita diperkuda-kudakannya." Pelukan ibu mula longgar. Terasa air mata ibu gugur di atas pipiku. Aku terus melepaskan pelukan ibu. Aku terus berlari ke halaman. Langit seolah-olah mahu menghempapku, anak derhaka ! Bumi bagai merekah mahu menelanku. Ke manakah arah yang harus kutuiu ? Aku berlari dan terus berlari hinga sampai ke sini. Air mataku berpadu dengan air mata Sungai Sawa. Aku menangis menyesali diriku. Tawa syaitan membingitkan telingaku. Diam!!!l!Sialll!!l!! " Sabar nak, hari dah beransur gelap, marilah pulang ", satu suara lembut menikam kalbuku. Tidak!! Aku menggeleng lemah. 1 November 1989 bagai menari-nari di hadapan mataku. Peperiksaan SPM bagai menghempap diriku. Seluruh pernafasanku terasa disekat. Aku lemas!!! Hasil Keria : Haslinda Khamis 5 Cekal '89. DI SEBALIK MENDUNG WAJAHMU Angin malam menyerbu dari ruang-ruang rumah yang terbuka. Sekali-sekala menampar lembut ke kulit pipi dan membuai rambut panjang milik Zaida. Dah puas menatap alam desa di waktu malam, dia beredar ke dapur. Ibunya, Mak Pah sibuk mengemaskan hidangan berbuka puasa tadi. "AIah...........mak ni, kanZai kata biar Zai kemas" keluh Zaida kesal apabila melihat ibunya sibuk begitu. "Tak apalah, kau pun bukan selalu dekat rumah. Berehatlah dulu, tentu penat dalam perjalanan tadi. " Mak Pah berdalih sambil menatap wajah Zaida yang kelihatan lesu. Dia baru saja sampai dari Kuala Lumpur. Cuti semester UKM kebetulan dalam bulan Ramadhan. Bila mendengar kata-kata ibunya dia tersenyum lantas mengangkat pinggan mangkuk ke pelantar. " Bukan jauh sangat mak, dah hilang penatnya. Lain kalau Zai balik dari Mekah " gurau Zaida disambut ketawa renyah dari ibunya. Dari ruang depan, dua kanak-kanak berlari-lari menuju dapur. "MaklAdi tumbuk Linal" Jerit Lina nyaring membuatkan mereka berdua menoleh pantas. "Tak mak, dia yang mulakan. Dia curi pensil Adi," adu Adi sambil menarik tocang cina dengan pantas. Zaida nak tergelak melihat gelagat mereka. Emaknya menggeleng geram. "Nanti dua-dua mak salai buat lauk. Asyik bergaduh Je," sergah Mak Pah sambil pura-pura mencari sesuatu di alamri . Apalagi, bertempiaran mereka bersembunyi di belakang Zaida. lt) -d:i:.: :: T.- -:- O,ir- - . , :-_ :, - - ud- -14 f-n. i:. ' Poh (l-:- - 7 .; -. ' Suia:-..:. .: . seiuk :"4:. '.: angkak le::. Banl.ak ::: -. r. Lina cia:. -: .:" ap ke dao'*: - ::-l-i itu. " Yang ::., " Kamu :'- l''Iak Pah men:i-- :-iet eka. " Mak. sai ; ::lilik Zaida ]a:, "EhIKa- " Saya ta!';
IL qBpo nlBlraq e.{es,, {81 nll'pJr{ e,(und BIp usy'1esud Brp {e{ueq lBdac-1Bdac,,'llnp ue{ nl {liFu {B{ qe351 .,'nu:1 ,, qg i ney ru 'qBpO epre2 8ue.{ Bure.ruaq nrrq 'lnBI ry1u BpBu BpB BS{Buatu rp 'e.{ue.rens e.{uue8uetr tedecueur urerl o,'ru '{BIAL, e.(es >1eu 8uB.{ 'B{AJAtu qBd ue{}Bnqtuatu eprcZ 'B/r\BlaX qBpO 8ue.{ ue{r}Bqrawour qnel uup r.ndureq8uaur {Bhl rlnd nB{ ,,'qrpd 'e,{ulenqrp repued {Bru ru 'VZ ueua{Ja51 nurey,, e.{und und {ola UBrBS 'up,:ez {n}un ,,'qBpO 8uetr rur nluol rensos ,, ruBq 'n?r r{Bd L{Bcurl SutseSuaur ute4 nteq qrsetu ueEue;'r1n[e.reu {Bhl e.{u1edure51 defual a4 '.rndep uer18ue.{eueru nteq 'Sursetu-Surseur qep6 4etas rpel eurl uep IpV nlr8eq {ouoras 'n[eq Suereq 8ue( B{araru 'rlaq rrBO U4EIB 'rndep rrs8uel qe1e88urq urerl 4e.{ueg 1n1aq 'r8;ad , 1er18ue;aur r1n[as rleq ;eEuepuau uerlntnd 'e.(unqr rrer{Blu141 snral nlelraq uBp n1r1e.n und ,,'r8e1 nfuq u,(e.r rurerl Bnruos {Erug unlaq 11aq 'eluelaq e1rr1 r8.rad ,, qBIqBpnS nl 'rBZ {osa 'ru {Bpnq qEd 'ueue8;e1 seuud rleq epre2 ue tr {BI 'n1urd ue:lsuduraq8ualu BIO itutunq 'Elntuos {rlrq '.r.{Bd un.{eq8uatu qBpO qe13ue1 a>1 tuBIEp {BIN eduel re8uapuaur r8el ueselefuad BIp {€l epe ,,'llnp un13un141 qa'q9,, """'i 'qBIJBqBS rJEp ruBIEp '{rlrq Inrunu Bqrl-BQII qBpO {B} IIpB 4811, ,,1 uey r{BpO elurru 'eBn[ (uerBru ru l r8eq qEpO,, EIp 4e1 r.{Bquul rBZ 'nEe.r-n8er ,,'n>lnq rlaq {nlun qBqas rBZ nlnp B+eXluz {Bu rde;,, 8ue.{"""""1uur Surdarlas ru r8el selat epreT 'e,{u.rrq1e lrnp }Bnq etuelaq ,,'{Bur Sueqy r;eq ,, e{u8ueqe nles 'nlesrad BcBqrO leJns tun,(uas 'e['es eprcZ -Ja'lt 'qBd uB{Bcvq.'IvZ,, lBrns nB1 Suuqe ,,'ru nlr8eq 8uur.r e,{u>ledueu I {BI 'uBJrBr{ eprc7 ln8uefuau qupurd;aq rplJ€praq 'uufrue1 ]erns 'u.,(uuerleq.rad IB{rsBq 4ueuaur uu8urraq 3uaco1 'nfeq Bleru {BtrAI qe6 Suepes 8ue.( lgqefueru unBp-unep uoqod ude1a1 tlB{asas ue1ne1t.{ueru Sunpurlaslal Ip {lleq ruurs rrer.{Bleur qB^\JB qe{e elaraur de1a1 'uu{rBunlrp 'urqsrtu }EuBruB qed e.,(uBnrues 'repuud-repued undnepl6 B{aJau {BuB-{EuV {Bhtr rp 'BUBS Brp }nlunuau 'uopuorl p33ur1 Enp unl{el qnla8uau 8uelued ue4Sueua8uatu prreg Bpuraq 8uu.{ qne! Ip t{Bd (('Blrraq {Bhl re}ueq BUrBI BIp {Bl rlBC'r{BpO rlelnqel 8ueqy,, nB{ en} I {BI {Bl utus uer11e1a1aru e.(u8unfsund rp sBlB 're{r} {rBqas r{BpO 3uo1y,, 1e1 {lleq IBos,,6o{ r{ElEIa1 'e.,(urppe qepg emela>1 rlerlrlaS ncnl lerlrlatu 'qEpO e4etu 1o13uoq-1or13uoq;a1 Bloraur BnpJaq laraq8uau 8aq "tesaq eruns 'e.{urleue uBqnrra{ qe8ual Ip r{Bd Bplf qelot,,'nB{ tr {EI nslerl ue{B.l,req Suereq r1e4 uey,, {req BprEZ 'ruBIBruas lnqrue.{uaw Burrl uep efueuarrr qep6 rgadas B{arau efes 1p e33ue1 IpV r1ela1 qelSuedunuaur rp 'uues r8.rad qelorlas tpet lBqurBI 4eu nBIBX uup 'qetun.r qenqas qelo{as rp repueq rolv 'JElaS Ip qepg 8ue.{ 1e33ur1 BruBSJoq 1e141 3uo1 Suupas lnlunuatu 'qnuad 1e1nd seued '>1.re1 seq r{Bd qnuad 'ueqr?olo{ qBIr{BpnS BurBsraq I {BI 3ue1e4 nll qEpO 8ue1nd rrep repueq 'u.{ur1e1e1 lntnd efes -1p qu35i ue{rlaq uB{rlaq EurT lrsuad i.;{o'n.req Burrl lnSSue8uatu >1er1e I?uBN,, 'e.{ueleda>1 epreT desniuaur lnqual 'sr8ueuatu IrquBS e,{u8ueqe {Eluaros ue8uap nlr Burrl {nqunuau qnqnl 'eppz {rleqas rp Brensraq IB{Bu ne1e1 BUIT nlual IpV,,'1."q ruBceur rpv r1e1 depas rdel 1eu'{etr^l 8u#ep-8ut3ep 1u11 ,, - t,{unqtuas:. rp IrquBS . )'.;"i qBd r 3ua1e33uaur '. ' -r {tJEu:r 8ueco1 - EnE::- qolouau r {EuB{-{BuE} -: : ,, : :J Ir€: t{E{ahl leYi-- us8Surd -;'" urBl€: uBlnq Brc ;' - u?:: 'nsal lBua1 ruBIBp ---; elii.:-: lBqllatu ix qEd {nqIS :;.r'; 1'- :: qeg send a BIB{AS-IlElj; t"5 '68. : IEra:r - "i - ?: s(uBqx t;:::: :efray ril ?::--. 'lE{astp .-l ,- : uedepeq - -: urB{Iualri -;rr ::l uelltEuic':. nped;aq :'r -';i ri '' -; qe;r Eue.{ i: . :r'-':-- -Huaur ill 'i nI\' snJal r : " 'e.(uue1e;-*'" ue>18ua:u,:--* {BuB'I.{e:i : i I ': JEiu lstas - li" -i.,r r.r'. dnlnc ir"irn -; JE-i:.: -Jaq
sambil tersenyum menang. Zaida tak mencuit pun walaupun dia tahu Mak Pah memandangnya. " Tak apalah mak biar saya ambil yang ni." " Bila kau nak tempah ? Biar mak buat baju kurung lagi jimat," celah Mak Pah di tengah kesugulan Zaida. Zaida mengetap rahang menahan sebak. " Tak payah susah-susah mak, entah-entah saya tak sempat nak pakai," sayu saja suaranya. Mak Pah rnengerutkan dahi tak mengerti tapi dia tak sempat nak bertanya kerana Zaida sudah melangkah pergi ke dapur. Zaida menangis tertahan-tahan di tepi tingkap. Dia terpejam rnenahan rahsia yang dipendamnya. Cuti semester sudah habis, kini pengajian bermula semula. Langkahnya dibesarkan lagi bila melihat awan mula mendung, mahasiswa dan mahasiswi di sana sini tergesa-gesa menuju ke dewan kuliah, kalau awan yang gelap telah memecahkan pundi-pundinya maka susahlah mereka nak ke kuliah. Seorang gadis tersandar lesu di tepi dewan. Itulah Zaida yang penat mengorak langkah tadi. Tangannya mengurut-ngurut perlahan dadanya. Pantang terkena hujan atau cuaca sejuk, dadaya terasa sakit dan berdenyut-denyut. Bukan sekali ini dia kena. Zaida tahu kuman kecil itu terus mengganas di paru-parunya. Tiada apa lagi yang dapat dibuatnya. Perlahan-lahan dilepaskan satu keluhan berat yang menarik perhatin sesiapa yang melintas di depannya. Dia tak hiraukan itu semua, dia beralih ke dalam dewan dengari tergesa-gesa. Tidak iama lagi Hari Raya. Di sana-sini mercun berbagai rupa memecah kesunyian malam. tidak ketinggalan Lina dan Adi fengan suara yang nyaring sering membuat Mak Pah terkejut. "Darn....dam......dum bunyi mercun. Meriahlah Hari Raya ini tahun," menceceh-ceceh Adi di sekeliling Mak Fah sambil mengecek kuih raya yang sedang hangat dimasak. Odah muncul dengan menggayakan baju biru lautnya. Dia tersenyum sinis menjeling Zaida. " Mak, berserilah Odah trila raya nanti kan ?" Dengan gaya manja Odah melentokkan kepalanya di bahu Mak Pah. Zaida melirik seketika berkorbanlah sikit untuk adik. Zaida malas nak trertegang urat. " Asyik dengan bajunya sahaja. Buatlah kuih." Tiha-tiba Adi mencelah nakal. Odah rnencebik geram. Tangannya mencari sasaran Adi mengelak pantas sambil terkekeh-kekeh ketawa bila melihat Odah hampir tercelup adunan tepung dalam mangkuk besar. Zaida melangkah tenang ke biliknya. Mak Pah mengerling Odah yang menjuihkan bibir nipisnya panjang-panjang. Pengumurnan di radio mengatakan esok adalah hqri raya. Lina menjerit kecii disambut tarikan tocang dari Adi. Berkejar-kejarlah mereka keliling ruang tamu. Mak Pah sedang menggosok haju di dalam bilik. Odah melipat-lipat kain yang belum t0rlipat siang tadi. Zaida pula duduk di sisi ernaknya menoiong menggosok. " Baju kau mana Zai? Mak tak nampak pun," celah Mak Pah memandang seketika wajah anak gadisnya. Zaida menundukkan muka. " Saya dah gosok mak, tak payah susah-susah," jelas Zaida. Odah menghentikan jemarinya seketika. Dia berfikir sesuatu. "BajuAngah lagi sepasang warna apa?" Zaida terkejut sejenak. Dia merasakan Odah seolali menyindirnya sedangkan dia sendiri tahu mereka semua dapat seorang sepasang kecuali Zaid,a. " Baju putih.....Akak nak raya dengan baju putih je." Mak Pah menjadi hairan. Seingatnya mereka tidak membeli kain putih pun. " Baju yang dulu nak kasi Odah tu tambah lagi sepasang banyaklah baju Angah. 72 :.' . -'-1.! \:-:._ - f - a _. a . : . - : a- a:. : - : :- a - . - -r: !:-. -_.- i dlL::-- -!- ' .:--lioc-: --.: :':. Senua -,--= , .-.-- .:l f U n'L a:- S , . :.: :amai : =:-. '' Ini ru=:-- -.::. ,illlaS,.\r"=- .,.: Dia n:::. 1: -':'- r tanr' : " Doktor -..r r- sambil ::-=: " \Iak,, . . . = :'1at .. .. .. ... " -{ :.; -:'atup perlah::. '::Ca!'u-da!'u t::=: "Kak, in::, :,ih." Odah m.:.. .::r!esalnya cjii " Makcik. sa .. -r doktor itu : " Sebenarn', , rtawa dia men.: -:ingkat gentini :-ng meledak. \1a, .',rara Zaida dul'; :'rhan, Allah 1an. Urusan pe:: ran amanat Zat,i, " Odah.'.....i
ol r{Ed tuBrp B{rla{as {Bur 8ue.{ ufes ..'nqel l {Btr re8uap"""'qepo,, 'rurs BruBIas rur 'epPZ ue{ lEuPtuB r{Ed }tBI -rBdurEfuatu I qBuBl rp ue.rnqn>1;ad uesn.r11 uururnqerlSuad e.ra8as 'ueluelutrp 8uu.{ qBIIV 'esg 'uer.{nl uB{E BIp ru>1euatu nteq qtlnd r1n1un Inluauaru ]ul BJEns EprBz 'nlnp SuBuraul r.{BIJBuaq rrer{ Suet8u-Suer8uratr'nlr ure88ua88uaur lura uu8usl 8ue,{ BprBZ lntas r{Bd tr {BI 8ue,{ 'rlepalatu ueselafua4 n1r urolu Iuoq uelte8eq ,,'e.(ur1n1un 1e43uuad Surlua8 rrer{ rur rrer{ uBp rrr{{Bral 'ede-ede e,(u1r1e.{uad rp rtuey {BprX qaloq lenq B^{equq Erp deprSuaur qe;eq 'nred-nred nqBru e.{ue8rBnla{ nq4 BIC {sl 'ep]P-z tiB^uB ,, e,{u.reuoQaS Sue8atueur e.{es lBuBurE qed qepa8rel uuuerrer.la{ i {BI nsrq nlr rol{op ue{leua8uaur 'rrrp uer{os qeialas BITTBI BIp -trralu ,.'Bplvz '{rc{etr B^BS rol{oq Jol{op'uB^trl rpequad J,, e.{ulBSal{uau-r 'Elp nleq Bure.r\Jaq edelag'nrrq ,,'rIBpO qBpO SuecuoSSuaur qnqnl n{B{ eprEz [quBS {nlawatu unSueq '4e4 uB{JBBtu {B{BX '{B{ qBpO {pu {€} '{B{B{ 1u1 nleq nflq {nlun '{8X,, 'ruBIEp 'nlls L{BpO 1t3t33uaur rtqtq -urBIBp Ip durlas 8ue;o 8ue,( rpeq n.{ep-n,{epuatu }B..(Bfuaru I}Br{ dn1e1ra1 'ueqe1;ad e^{uqete16 uBleqrla{ Sueual uup 'reurBp ue.re8uapay e.rens sr8ueuatu r{E{B{ 'B{aJaur Bleru BprEZ uBr{ n.{e1 uep ,,""""'leqe"raq {rpe-{lpv BprBZ {B?uaras {nlatuatu :4ev derlec XBIN'n1np IvZ BsBr IeZ'qrlol us{rBdruBs"""""{BIAL, BdB""""a.( fruut rcy ue8uel 'e.{unqr B}Burrrv e.{unqr desnrp 'ueqellad redeSSuoru durlec lrqures eptez 1e{as-lB{asJa} -raq uur1uaq"""'Jo1{oO,, e.{us lHlpas nplu^r {n}un .;vtecrqroq Sueuratu 1eda1 rp 8uuluedes UBUBIB[.rad 'rpel uprcZ Sutruql.oXt 'nsa1 e,{uue4u8y sEJEU urBIEp-urBIBp BIrq }Br{rlaur 'r{Eruru BrO r{rJeuarrr e33ue1 ue{ledacraduaur e.{uqu48ue1 a{ sBlB le8e ue1n33uy'seurac ude.raqeq Suero Bn} Ip Jol{op e,{uq r{Blal nr1 4e8u 'n8e.r-n8e.r u(uqeie16 ,,i rul, qeurnr vpwz alq perur{V 'du13ur1 qe8ualqe8uatual ry 3ue.r6 retue.r 'rled tr {BI uBruBIBr{ 'rIBunJ 8ue;oag Jol{op rJBp BIBnX ;ndtunl uelefuaq r.lBunr aq selued 'qe8ual BntuaS ue.rrl-uerrl '1ndunr1.req UTBIEO ue{nqrsa{ nlr L{Bnqas e1a;ar1 qtlnd ;e1eluaur tp qoco{-qoco{ral a{ BuBs rurs rrecuaru uep rre eprcZ'e,{ure8eqas Eueluaqal nsal rp 8uen"r qed {BIAI qud epedal 'rlepo ,.i qera{ tr {BI r{EI}BdaC urelJ 'nB{ ,, p33ue4 1e14 sr8uuueu rp 'e.{unqeq BIES Eurrl uBp IpV 'uieureS;a1 erp uu{JBrquau B{llay nll qBpO lu8e uBBpBe{ 'vp;l-z sr8ueuatu qe4 }Br.lrlatu J {BI 'r8uad e,{uqute16 e,{uze;eu'1ecnd '?B{os-}B{asrq rrep rre uesSuad E{lla{ leq8ue8uaur UTBIBO'e.{u>ledureu ueSueualo{ Bql1-Bqll r8ed epryZ"""""" {nqrs Iqaq ue8uepq r8pd 'e.{eg r{Bd snl8unyeq sntunl ue4erpa,{uaur e3;en1ar1 {8l4tr >1utag rrep r8ed Bnruas rIqE .nll BprBZ ueqel.rad uurl.rninq8uatu sBlusl Suerrr {Eru ue4nq {rsrq,,e.{es r{EpO lrng,, {nlun 3ua1a88uatu 'etes rIBI qud I selurd qBpO Bqr}-eqll rBnl rrup '{rlrq llnq ,,.......188I .o[ qe8uy {l{sv,, 'ried leqqaur uuqeqruad qetual {EIAI BprBZ ese.raru n.{es BrC B}E{ BIp {sl .('{rluq eped 'rc7 leJns 3uo1y'qery rroq iB^ r{O,, 'nlensas Irqures le8ur8ueu upluz ueqnlo{.re8uepuatu e,(urleura 8uuqy,, 3uo1 nBI {rluq a{ {Bpll ,,""""'e,{u1e3e vplez qn;Eue;ueur -uaur ,rr'i;^';r*i"rt:}[i,:"""' Bueura141 e;{ure;uerad .;nlur,c,ur Brp se8aS;eq 'renla{ 'BruBI n33un1 {El rIBpO 'e,(ulpe {Bl IrpE {Bu ,,i upwZ e8urd-eEurdJal deleuau qeterrr 1#uac rul nle-'-:'- qe8uy IpE. 'uEJiBtl - -: :-a- Suesedas n" ueY?::-' qEpO - uB{I}uaLl;'i: - -?" :..:: B{tla)ias -" lec--'" Hu,ts )iEI\ i{Bd - -: -lp IlJ3! -- -- . -:,i e.{ustdru-- - :.t; vprcZ iqa{a{-qi!':a-- qBpo lEri:- "r -; !':. EpIBZ --ry - :' uB{{ol'i '-: - -'- 'Bplez l. - v::i qBpo "; - ; qaCaJ-Li. {BIAI -:-:i lE: -,'Tiil uBl{uns:--' - ::j UIBIBp : ,- -' :11;: -red : edr rEer - ijt IIE{AS r-r "i - : 8ue1ue4 r':r :l Bprvz':'--" B{BIrlE'..----; BSaE-€sa:--. ::. ": , uE{JBS:-: ; -:-i tp rdal - " edupuan.',a. EIBS :-1] qBd Ip :j:; , ;1 , ", q?r-r -alu
membuat mata terus tertumpu kepada emaknya. " Baju untuk engkau tu memang untuk engkau. baju biru tu kak Ngah kau beli dengan duitnya sendiri dan sepasang lagi barulah abang kau beri. Tapi dia tak sentuh pun kain tu. Dia tahu dia tak akan dapat memakainya. Lagi satu duit tempohari adalah untuk engkau. Ada mak simpan. Buangkanlah salah faham kau." Belum sempat Mak Pah menyambung percakapannya Odah sudah terpaku layu, rebah di dalam pegangan Mak Pah- " Ampunkan saya kak........." Dia bersuara lirih menabur bunga harum di atas tanah yang merah. Damailah Zaida bersama derita hatinya yang disembunyikan di balik waiah mendungnya. Hasil Karya : Maryani Tugiman 5 Cekal '89- KAK YONG Semua orang kenal siapa dia kak Ycng. Tetapi jika ditanya siapa dia Qarmila Farha, ramai yang tidak tahu. Kak Yong atau Qarmila Farha sama sahaja. Kak Yong lebih senang dipanggil begitu. Mungkin dia anak sulung dalam keluargannya atau dia malas handak menyebut namanya yang panjang berjela-jela itu. Mungkin juga. Tetapi nama itu tidak penting. Yang penting semua orang di Sekolah Menengah Sains Tajul Muluk ini sudah kenal siapa dia kak Yong. Kak Yong gadis tinggi lampai, berkulit cerah yang keras kepala dan nakalitu sebanarnya seorang gadis yang peramah dan pandai berjenaka. Kak Yonglah yang menghidupkan kelasnya. Kata kawan-kawan sekelas kak Yong, iika kak Yong tidak ada, sunyi sepi keadaan pada hari itu. Kawan-kawan kak Yong suka sakat kak Yong. Kak Yong tidak tahan kena usiL Nanti mulalah dia tarik muka masam. Kalau diuji dengan kertas PH mungkin nilainya lebih dari dua puluh. Masam-masam kak Yong, manis juga akhirnya. Kawan-kawan kak Yong selalu kata kak Yong hati batu, kak Yong tidak marah sangat cuma merungut-rungut sahajaMereka kata kak Yong sensitif. Kak Yong tiadak ambil peduli. Mereka kata kak Yong kuat meraiuk, kak Yong buat muka selamba sahaja. Mereka kata kak Yong malas belajar. Kak Yong tidak kisah langsung perkara-perkara sebegitu. Kak Yong otak 'genius '. Belajar sambil tidur pun inasuk juga. Dapat nombor satu juga. Tetapi kali ini kak Yong tidak holeh menahan sabarnya lagi. Hati kak Yong bagai dipanggang atas api. Kak Yong geram pada Lajis, Leman, Jali dan Aris. Merekalah yr.'g selalu menyakat kak Yong. Macam-macam mereka buat pada kak Yong. Tetapi kali ini kal Yong sudah tidak tahan dengan perangai mereka. Kak Yong rasa mereka sudah bera-i memijak kepala kak Yong. Kak Yong geram kerana mereka memanggil kak Yong Do Do Cheng. Nanti kamu berempat I Siaplah nanti aku kerjakan. Satu masa nanti kalian akan kene iuga dari aku. Getus hati kak Yong menahan kemarahan. Kak Yong menggigit-gigit bibirnl'a Geram.................. Memang dari kecii kak Yong meniadi peminat setia seniwati Hong Kong itu. Entah macam mana ada satu persamaan antara kak Yong dan Do Do Cheng. Ya ! Wajah merekaWajah kak Yong dan Do Do Cheng memang saling tak tumpah cuma tahi lalat di tepi dagl sebelah kanan kak Yong sahaja yang membezakan di antara mereka. Memang apabila disebut tentang muka, hidung, mata dan segala-galanya, kak Yong pasti tutup telinga. Kat Yong tidak mahu mendengarnya. Kak Yong tidak suka cerita-cerita seperti itu. Kak Yong 74 .t ,ilr t: tr . .1ill r r lllLillllll
9L rBdurBS BJaEas a{ nlr'e.{ussla{ 'stBr{ES ue{nq }n{B} 1ey'n?ueq 8uotr {Bpuoq selued-selued 1ey uelet 8uotr selued-selued qelacuau r8ed qrseur 8ue,{ 1ey'de1e8 uelet Suoa BllN e,(ue1eda4 3ue1a3-3ua1a88uaur 'ue8un8urqarl i{IIad ,,i{llad {By uE{E^{Bq 'ln{slq BlBy,, esend rdel r{nJns n{e '1e1e8 8ue,{ 1ep11 B}lN n;e3-n;e33uau e,(ue1udor1 {By ,,'nlnp n{B r.{BIq "(B{o i uerle,treg e.,{ 'B^aBq ednpal {eu n{V'n{B Irlerl sBlB 'se1a1 3uo1o1 uer{e,{Bq ln{slq rlueN'E?IN ne18ua r8;ad iqa"'iqg,, tsuotr >ledeuaur 'qeq8uelas ,, i{sJ n{y ,,'BSBnd 1e>1 ,,;ru ne18ug uede.res r8ed qg i qelue8uep 'qereru ,, BllN 'qr8uas.rel {By ,,;ede nBX rleu ,, iBA 8uoA,, ,,i B}lN u{uepaq 'r8e1 n{B} {BI >1e1 sulued-selued ueletraq Suoa ,,"""""'l3BI n{E unloq qnluas n34rc 8ue,{ uodeg r8eq rueleuas 'nl {ro/r{auroH 6"tod su1a1 '1edac-1edac n{V,, {Bu 3uotr ip 'e33ue1 ,,;ru {By B?lN "rn8auau 4er1 edeuarl qedeS-qodo8 le8ues '8uoa ,, r1e1 qrleq qeled;aq Suoa Blntuas o{ 'e.{u11q ,,'1e88utpal Suereg >1alo"td n{E iqBIIY,, 'nlensas Bqrl-Eqt; Brp 1e8ut.re1 Iunrnuaul 'e33u4 {EuB trBI-IrBIroq {EX nlnp ,,"""'ef, LIBp le{ap 1e8ues 'lu qv t8;ed ,, n{V {Bu trds""'I{Bl{pnls I unEueq 'rnp11 8ue.{ uBlA n.ruq {B{ .rn8aa .(eeueur Blnq t8ed-t8e4 Iu ne:18ua rleu r8.red 3uotr I ta11 ,, a{ 'qelo{as Blpasraq {n}un eurq 'qe$ualas 1e1 8uotr l{Bpns In{nd'selued e.{uele8ag eq"ras 8uotr pr1e4'1edac-1edac rpueru nleq '1edac-ledec 1ey 'Blntuas nrly ButJ uep Btuss-Etues {uel lnurrlos 'tBe1 qrsetu leraq 'un8ueq BIBtr,1I rruu{ {Bpuot{ n{v uup BUIJ sBIEtu (. ufue;,, und 'tlEIBS rerq BurJ'e.{uy1e4 '1n8un;-ln8unrour BIBnI redecuaru rp 1ey nlelraq 8uotr IqtuBS etp lrrBcelu 'Euetu 1e1 8uotr , Sutpua , eped rluBNJ r{aloq uB{B}rJac 'nl elepueS;e1 8ue,{ IpB} 'nqetu Sunqtues qBpllleq tdurtu {B? nBIsX un8ueq qelledac 'unrnl lplSueq ISBI e nBIBX {Bu nBy"""""""EEBV,, nl edeuo{ r1e1 Suoa 'e,{u.rn8euaur 1u1 Irl{ IIIB{ nqy ue.rrl'lqqeq rp r.{Blaqas 'BUI.L "re[e1ad ue1e13ur1 ledua rdururaq ',, 1n1un t8q r{rsehtr'qe8uales BpE nles uref 1ey,, edeuerl'3uo1 1e.tre le8ues ltu n.reg 1nr1nd ledue 3uotr uerlseua8ueu 'e,,(uy1e4 leln{ n{s uB{IlBIUauauI {B{ rJEp 'BSBrq n{v e,{uue{lnfa{lp 'etues -1BIn{roJ 8uotr unSueq qrqal Ie.e\B tut,t3e4 r1u>1 nrBras und {Bpuaq 6{rv'}B{rsrro }nq.,,u urBc'ur sn.raq &t:l# ";;;;;;1?::ilY'?;':t eteqes BIrB 8uaco1 ue.rerlnlrad 'sBIa{ rp ue[-ure[raq tuBIBp B{arar BtuES nlrer eleqes ]B{rsJaq ue"reuraSa4'8uotr BlBy {B{ 'B{araur 1o8ua1 8uepe1-Suepey nrle r1e1a3.rq it{qH iqEH iqBH qeqn urBcuur 'e13un UIBJRU lnleqtuad eq8ueu DIBy'{BSBur uBp BrB, B{aJau ueletreq {Bl renlaS 'Suecuecuaru 1eBal'qelo{as rse.redo4 lnqes 8ue,{ epe len[p Ip e{arau urBcEIu snraq uep e.{ep'sr.ry B{arar.u u.{uenuras lnqtuBg'eures st[r1 rp'rB;ed r{Blnlrs BpE 'ueuroT rlef ay BuBtu ufeqes ruts IJBp ueleq8utl Bturl nqv 'sB.r\BN qelsrterl rpeluaur 8ue.{ e1ede1 'rpn>1 'sr[e1 Suasures roquou 1euar1 ederg 8ue.{ >1epr1 ef,ueulelruil srtel uep 'e.{uncun{-ncun{ uB{qEqasIC e.re1.rad 'nll uE^\B{-uB^aB{ 4e1 8uotr nlulas IB{BS 4e1 3uo1 unp 'sede1 nr6at r1efueuas etp 1e3e8 uerela8 qreraur nlBU B^\BrI uelep ue8urpuepad rp qelo{as rur BSEratu {EX 3uo1 3uB,{ 'uBSBrad 1ey eq e,(u8unptq '1asad eley e,{uue.rB{-ue.ue{ '4epr1 1ey 3uo1 efu;uuaqag r1e1 8uotr u1e>1 e.{ue1eu '1adas eley e,{uue.ue{-ue.&re{ '4epr1 ery useur Suenq 'eteqes - y;.; 3uotr - - =. * Er- {B}l - eirq?1tr -rp :-i" rd:- nfep ---, - 'B{aJa!u-_-a; rlB?ug .n-- - -= "* 'er(urrqlq ; -=;, ueYE eua{ :-} -: t.1 o'u:.:- oe oQ q?:.- ruEJaq .r ! :i-i iJeti Iul {B{ qeler:.;-;,; 8ue.,( 3uo.i teSeq :.- refelag .. s. -:: rley .;efelar: r: ._ .-l t:r; 3uo.1 1en1 'efeqes lrtl*u:_----; 8uotr u?r:r_ 1e1 e.{ure1:.-r qrqal --r: '{rsn u?._:: BUO}i .;-, rdes uBEpEa{ * uerldnprq8ua : --? nIIEr-:,:: -JErrBqas rur qBpns {ni.;.i - :i euE:- nlr {Bprl : : sBlBu {Bpueq qrqoJ Sueuas ;:j_; eJrur.reS 'Br{red = : c 68,1e1a3 ueturEnJ ruE.\JpJ\i e,{rey r 1rse11 qelu.n " u?:r rp 1r1eq sBlB qB{rel ui:.-?r rp t{ed : ue8ue.''.t {Bhl : 1edur.- {Btr^i lEd qeiepe snlun i: rre.;: qnluas rnd :: e:: {Bt nE{ iaq 1p1; {BE1-
Kak Yong tahu, semua orang selalu cerita tentang hantu di sekolahnya. Ah! Peduli apa hantu I Kata hati keras kak Yong. Kalau nak keluarlah. Jangan malu-malu dan segan-segan. Kak Yong tarik nafas penjang. Aaaa......Baru lega, Gelapnya kelas ni. Kak Yong.cari suis lampu. Tap! Aaa.....Terang pun. Kak Yong sudah nekad. Dia yakin, operasi sulungnya kali ini akan berjaya. Kak Yong mengambil sesuatu dari dalam begnya. Kak Yong berjalan pantas-pantas menuju ke meja Lajis, Leman, Jali dan Aris di belakang kelas. Kak Yong selongkar meja mereka. "EhlKe mana benda tu menyorok hah? Semalam ada di bawah ni." Kak Yong tak putus asa. Kak Yong cari betul-betul di bawah meja Lajis. Hah ! Dapat pun. Kak Yong segera membuka penutup botol biru tua itu dan pancitkan ubat gigi yang dibawanya bersama. Kak Yong kacau dengan pensil biar sebati. Kak Yong tutup semula dan letakkan botol itu di tempat asalnya. Kak Yong kembali ke tempat duduknya. Kak Yong baca buku geografi. Cikgu suruh baca bab lapan. Kak Yong terkemut-kemut membacanya. Kak yong takut nanti Cikgu Nani marah lagi. Ketiga itu, rakan-rakan sekelasnya beransur-ansur memenuhi kelas yang kosong. Jam menunjukkan pukul tujuh. Kak Yong risau, Kak Yong bimbang jika empat teruna idamannya tidak sampai pada waktu yang dijangka. Sedang kak Yong memakan biskutnya, kak Yong terdengar gelaktawa yang meloyakan tekaknya. " Aaa.......Ingatkan tak datang, mana tau demam kena piat dengan Cikgu Sapon semalam." " Ah ! Cikgu Sapon ! Allah ! Kimia tak siap lagi. Naya ! Naya ! Kena piat nanti, baru padan muka aku." Kak Yong segera membuka buku kimianya. " Wah ! Man tengok tu.......Miss World kita rajin studylah........" " Yalah, Miss World mestilah pandai. Kalau nak jadi Miss World sekarang, mesti pas SPM." Berdekah-dekah mereka ketawa. Muka kak Yong merah padam, Iebih-lebih lagi telinganya. Terasa pijar digonyoh lada. "Heh! Menyampah!" Kak Yong segera pandang keluar. Dalam hatinya menyumpahnyunpah. Tak apa! Tak apa! Kejap lagi bahagian kalian pula. " Eh! Sungguh kurang sopan dia memalingkan mukanya." sampuk Aris pula. " Dahlah ! Jangan sakat dia lagi, Bukannya dapat emas." Mereka berempat terus menuju ke tempat biasa mereka iaitu di belakang almari huku. " Hoi Jis " Mana minyak rambut engkau?" : "Ada ni ha........Aku baru pakai semalam. bagus tau! Ciptaan baru, dua dalam satu." Saat itu kak Yong bagaikan henda tergelak tetapi ditahannya juga. Leman, Jali dan Aris berlumba-lumba membetulkan jambul masing-masing. Jali menghidu sedikit minyak itu. " Jis ! Minyak rambut pun ada dua dalam satu juga ke? Macam ni, bolehlah jadi macam Julia Rais. Eh I Kenapa baunya lain daripada yang lain ni?" "Kalau nak pakai tu, pakai sajalah. Banyak soal pula. Ehl Betullah, macam bau ubat gigi." Lajis mengerutkan mukanya. " Jis I Minyak apa ni melekit semacam aje......." uiar Jali sambil menarik-narik rambutnya. Kak Yong ketawa terkekeh-kekeh. Semua mata tertumpu kepada kak Yong. Hati kak Yong dicolek-colek seperti mereka berempat mencolek-colek minyak rambut sebatian baru itu. :..rt,..,Oil D: . :rq belka,: Herl Herl . _--!t, T . -, 1,,,,,,,,,,,1'., T -i. l.-^ : . -.". \-rln: Iail ,'., ie. l a:i s ij\4. ....,n.: . = ^- \-r -,- :-,*-- )::r- l:,r lI - ,r:i '-r -..-: i -:l H:,: 76 E
tBBs Hurpd ..'rrla8 .. BrsnuBI{ 3un3u qBIBpB ugsnuurrr Suud 3u11ed 8uuua1 rp SruS - ltv n}r uerlef,eqeqtuau 'Bler{rsa{ B^\EqBq uue[e.ra1 {o{orau uBnrns uBp r{Ellnqures Sueleqes qalo'{o{oJ nll qelue8uet {o{orau e,(uereuaqag'nrei g r{BIspB n1r deprq8uau qe;eq -nrcd egqede nr1 rnqela{ B.tBr{Bq g 8uuf, ue{qBqe{ueru n{B qnlet lqes 'rur8aq unureN U Elntu tcuaqn{ 8ur:as e,{edns uelde.reqSuaur U JIpEr{ n{rsrsrp rp IEBS-IBBS BurBIas 'uBlnqas B{llay nIB rBluelral 'ue8ue;oasa{ nrle lelrdsoq ln{Es uep rB}uBIJal rp B{r}aX'ln{u1 nlue8unqnq ue8uap U r{Bqtue1.taq rurlur n:1e qnlut {Bpr} eped srlod und rtuu>1 sBqoq qeqr.uByaq Bueru-Buerua{ r{BIBru lurey uB{E Sueleq8uau nl8unqnq;ad ue8uap 'U erqtua8 8ue.re1as EUBJa{ epetl edets t3e1 8ue,( undnele-11 n4e Suenqrp n1e BSBrour leure enla8uod uep e.{urrqle n{E Suenqrp t.lep 'LIBIo{as n4y'searre8uad E1(Bqrp a{ {lllq qalo r"rBH nlr r.lBIBpB r.req Sueleur 8ue.{ n{}Enq susra{ E{rla{ n{B BruBSJaq U nrlB derlSuelrp e1u3es qBIBI n{qBIBSBru rBsalas BrueSraq 'U I uerSuqeqas uep 'n>ldnprq n{V'uB{nBJIr{ deSSuu8uau eA\BL{Bq U qBIepB e.{uenuas n1e {Epll n{ue.rsl 8ue.{ urel rde1a1 3ue1e1aq qeloqes nl{B.r\ eped 'ruelerrr n>lue8unqnr.Uad ue8uap g 8ue1ua1rp qelo -uB^\B{ ueutusla{-BurE ueSuap nlue8unqnq.rad g ur{Bruas uep urrlur IruE{ Suuas nulapaq -Ip 'n{ue,rul ue8unqnqJad n>1e ue8uap g eped B.{uBInu e.(ueq repe{as uB^\B{ 'BSBrq rdela; n{B uelelnueu n{s'n>luuqelorlasrad uelleuarlladlp ue8uap U qalo -uB^{B{ leteg'qnuad uBrts1r{Bl r{nsBurau r{Blo{as BruBrsBJaq n{v e.rrqureE BSBratu elqede n1e ledepuaur NYHISVXAX U, . 'ruern.{sy 'uEIrInu I(sBH er18ue.{uetu qe:1 3uo1 dnSSues ue{n{Bloru n1#aq depeq;e1 'B{oraur B{arotr\ {Bprl Surseu-Surseur'r1eq uBLIBuaIu 'ure.Ia8 rq'.rnde1 tuBIBp Irqa{-lrqo{ra1 ure.{e rueceru 1e.raq 8ue.{ e.{uueler sen4 Suepueuratu ledua-1eduraa1 3uo-1 'tun,{ues.ra1 rury e,{ur1eq 'send {8y,,'lu 'ru turlez 'inlaq e.{eg r1e1 epe und ruecsur r1e.ue;e[e 18uotr,, qeledy IB.Ir'B '8.&\B1a{ BnuraS 8ur1es ue8uepuedraq uep snral ,,'tu e,{eg qep BtuBI rp 3uer1e1eq 'e1nd edeuev tuerp iqg,, n3{lC 'uodeg e,(uenuag 'urelpral iqy EnrxoS Suepuuruaru Bleru e1 '3ue:1e1aq ,, iqEH ir{BH iqBH , .E.r\Ela{ rrep ((.rur {B{ 8uotr ue>plntunuau leqn >1uy'e,(ur8r8 Suoa e.,rre1a1 {BX't8e1 BIINI und 1nrn1 Bnp UBIBp 'qES r8unpue8uatr4l 1e.(urur rde;ad uer1Bqtue} lnqruer n;eqra1 r1e,(urtu""""e.{es B{aratr rur Suepas ue4e8e.redruatu uBrBnlo{ 8ue;eq l 'seqq lapotu-lapotu 8ue,{ e.{es lndural 'e.,rre1a1 1e1 3uo1 'e1e1raq rlBIluL, IIqwBS ueqeuaur 'e.{u1e1a8 qey 8uotr 1e1 ledup sr[e1 'uBuerrBqa{ lnseru;at 's1!e1"""""'e1y,, e1eda1 nqe qnlas ruecBruas 1e.(ur;41"""""et'e ede Surseul-Eursery,,ilu 'e,{uuuqe,treq re.{r6 qnrns 'ruerp slfe.L, ue4qe.re8uaur Suero-8ue;o IBtr4I 'qBItuBIO ,, i.{aH ifaH se.,rrep 3ue.{ 'raqtle{raq 1etr41 14 're, se,me8uad Eurrl nqv 3uer6 utel {eu ,,',{pn?s 4r4ad 'qEIurBrC ilO""lilS,, lnq:;:- uBr?Pqos r1etr1 rr:' '3uo.1 {rJEU-{lJEuari: uI:l:= nBq lBqn - - qelqa-: rpel 'n1r leiut'; :--r: l ;-E uBp srJV (('nlBS : rlIElEa -: -'- o'uei-: tJBUIIe - o s::i' 'e1nd ,, ; -qedun.iu:= ; - qoduoErp tlsaru'Eu=-=i.+ I -.' 'Ilu?'- nJsq r'i; , -? uB8uap ;; -r-l- E.'!'-: 8ue( ]€:-: BunJal x :! ::: 'Suosoy -:m n;r-. IUBNI ffi O;-5 I{OJIIS : i--- Blnuas -' -; rii: 8ue.{ i' 8uc-\ {81 ;;-" ;r-,; -1e.; 8uotr l ;- :-- ueletraq .;; e.(u8un1r.: r.-; 8uo-" t"rec m 'ue8as-ur:=; :-r. tlnp;. ede LL
" Orang yang tin kan laut tenaga .. PENGGODA " Engkau menghampiriku. Kau datang lagi ketika aku tidak memerlukanmu apa lagi mengundangmu. Pergi kau I Pergi.........Pergi.............Arrgh.............Aku tak tabah ! aku bukannya lemah. Aku bukannya corong tisel yang hanya mampu menerima bahanlarutan yang dituangkan ke dalamnya walaupun tidak diminta. Aku tidak pernah men ini semua darimu. Seperti manusia di alam percintaan - Lautan api sanggup direnangi. S pendekar-pendekar - pantang mati sebelum ajal. Begitulah kuatnya perasaanku untuk melawan kau ! Aku mesti cuba.............mesti !.......Aku mampu............rnampu melawan kau ! Tetapi semakin aku membencimu, serapat belangkas kau menghampiriku. Betapa kau meracuni hidupku seperti dadah. Tak berani untuk mencuba tetapi sekali dicuba, aduh ! Nikmatnya bukan main. Sehingga sukar untuk dihindari. Mengapa haruskau yang aku temui di gedung ilmu ini ? Mengapa aku yang kau pilih ? aku ingin berjaya. Aku tak mahu dibelengu oleh mu. Di sini dan disisiku bukanlah tempatmu. Aku tak mahu jadi Julietmu atau memilih kau sebagai Romeoku. Aku bahagia tanpamu. Aku malu memilikimu. Tika dan saat kau menghampiriku, aku sudah berpunya. Aku kini sedang bermesra dengan peiajaran. Sedang bercinta dengan peperiksaan dan sedang terikat dengan SPM. Nyah kau dari sini.............Pergi Ooooh...............Zzzzzzzzzzzz................Terlelap. Aku tersengguk. Sakitnya...............sikuku disengguk. " Lia ! Seronok ke mimpi awak tadi. Orang semua dah bermaustatin di bulan, awak bam nak naik roket. Asyik tidur je. Ngantuk eh!Study sampai pukul berapa malam tadi? Ubahlah perangai awak tu. SPM tak lama lagi!" Bertubi-tubi soalan yang aku ajukukan padumu, bertubi-tubi iuga soalan yang ditanyakan padaku ! NGANTUK. Itulah kau ! Aku dah kata aku tak sudi menerimamu ! Baru terlelap tak sampai seminit dah 'glamour'. Kau musuh ketatku. Toionglah !............Jangan ganggu aku lagi. Dengarlah rayuanku di dalam keresahan ini. Keluh isi batin: Norlaili Md. 5 Tekad 78 5 TABAH DAI.AM KENANGAN 5 Tabah, itulah kelas kami. Terletak di antara kelas-kelas Sains Tulen. Sebelum sampai ke 5 Tabah, jumpa dulu 5 Tegas. Selepas 5 Tabah, jumpa pula 5 Jaya. Jadi bila pelajar-pelajar Sains Tulen pergi makmal, tinggallah kelas kami, kadang-kadang ditemani 5 Jaya, kadang ditemani 5 Tegas. Peristiwa yang paling aku ingat sekali ialah ketika pelajar-pelajar Sains Tulen mengambil peperiksaan amali sains, keadaan di sekitar kelas kami sunyi sepi kecuali kelas kami yang bising. 5 Tabah dihuni oleh 12 orang pelajar lelaki dan 7 orang pelajar perempuan. Kami mengambil matapelajaran Sejarah, Prinsip Akaun, Rampaian Sains dan Perdagangan serta Lukisan. Di dalam kelas kami hanya 3 orang yang mengambil matapelajaran Lukisan. Matapelajaran-matapelajaran yang sama dengan pelajar-pelajar Sains Tulen ialah Geografi, Agama Islam, Matematik Moden, bahasa Inggeris dan Bahasa Malaysia. Cikgu-cikgu yang mengajar kelas kami ialah Cikgu Mokhtar, Cikgu Noraini, Cikgu Musalrnah, Cikgu
6L ,, 'Bl(uBdBp IdB IBSBqas uBp rlrllruaru uB{ lnBI BBBual {Bro88uod -1pe[ueu 3uu.r6,, Eued r88u1l uduulrc-u1rc ug{{Blolau 113uu1 re8eqas 'Bduugsulgq g 'r{BqEJ {IUNS 'uBIr{nN IrsBH .uer{as '(uBIBSSBIA qBnqas qBIlBruBJ 'Blrroc ruel 'ue4edn1 runE 1e1 leCep 'rruB{ rtuBx ue>1decn ueulnt BrurJal qrsB{ BuEJa{ ;n8euatu uBp >1nfunuolu refe 'IIUB{ EsEf 3ue1ua1 soun1 uup e8nt nlnfi-n.rn8 8ue.{ .rete8uatu 'rtue1 {Iplpuou uep llque8uatu lBraq 'rtuBrl ruerl ue:13ue.4us zelsn uBrsay zelsn Sued nedruelral >1req {nlun 'n?uouaIu {Bprl nrnC IeuaSuatu tsSuerad tural 3ue,{ {lllg und eserlues rpetuaur ueSuecurqled 1e8ueq rp nrle de1a1 eSSueq.req uep ue>18ue(es sela{ q€qBJ g rur -nBIB^r ,und nBIBIA eueu;re8eq 'Suecutq -.raq n1 qBlqaloq leterp rdel ne1e4 1e{Blas tualqord BuI BIB{ rleu Suretue>1 qEI{e1 {BEnt '4tyng 'uu16 qulre8eq-ru8eq.raq 'u.{uleure8 p1 uep n.{y E{ns ruuaq 'sDlnlatu re8ue"ra4 rurerl qeple,{ uep '(pt) r{BIEr uBlA EzrlsBH eur.reZ,(uB.{A) r1e,{.rng'(eu1) n,{eqeg'({ltr.rns) (n,{y) ue11e.{eryqrp uep 8ue.{ 1e33ur1 >1ey uep qed Burg r{Bp .1e1nd .relelad uerrlrC r"ralnd qelqrteN 8ue.{ 8ur1e.d ';elndod BJBIuB B>laratu Bnpraq 'ru ICI eped unqel '886I {nsetu SWS lu qeler B{l}a{ qlfeg uep rBzBN Bue,{ n1e Burled le8ur r1e,(ueq fiue,{ rleu ue{Blrracrp 3ue1ua1 B{araur e8rl.raq ru tdel emtlstlad {BJ uenul 8ue{ 'urBI e8nt ue8uap urpv uBp -uB.{rB{ qrte51 und ,(pn1s ate rdul qlfeN Iu 1ede.r .Buepe>1-Buepul JJt'reS urol 'BwBs qBsns {Bu rBzEN .(pn1s 'ale .1r4rs uep rBzBN ru de,(uas JJTJES 'sBIa{ lBruBC BUas urelep uelndrun>1 'lq r"rru7 und ln{r qBpuar ua8uap u,(uupu B{orau 'ledura;aq 3uupu4-Suepey pey41 urof Euepal-8uupu1'r1u1as 're3eq-re8eq.raq epy etes elr.rac 8ue,,( BmBqrp derlas r1e1 r8;ad ar1 'sBIa{ splay rruB{ -r1nrr @ ',{og B{aroIAi ru re.{unduew rs8ue.rad 8us.( p83ued In}uas rtuB{ uBp IBsrBd p88uud ruBzv 'sV urBr{ezv rure{ 1r33ued urpndreg rwel p88ued ulpv @ 'urpnd TBpUBISV rruB{ ue8ue[ ednl ,, BTUBJE{arac .. nB{ iii ."raqr1er1.req ,Ie14 selre8uad Eue.( uBp Bu]g EUBJa{ r{BIa} rpeluaru nup16 BuBture8eq 'und seqe.{s epudal I IIBI .Bueuel Buarretr rdepeq8uaru rsenlrs nlr ueSuap Buar.rBtrAl r{Blal {lplplp ue8uap leJls HVSVL, IpB!.,, l ue1er13ur1 7 rrBp qrseg {IBq rp BIBny ';ndunT 1r{BS uBp uB{{nsBulp a{ lelrdsoq rBlurclp BuarrBI nlelos 'tun,(uas unr{EJ ru BuarrBW edullrp r.{Blpsgru Buera{ 8ue.{ e.{uqe,(B I .SWS Ip erp 8ue,{ uelqele8uetu nrnS-nrn8 uendtuared nBIB{ n}Bqas,uelBt qep r,(unq;e8uep 1nse4 tr IIBI Iu uBp 'BuaIrBW nltet ItBtusI sBlay rruB{ rur re,(unduaur enp 8ue.r seat'e8uad ,qed ue8uBsed 8ue,{ ueurelraq uep '{rJeuat,u rle{ qog rietes uele>18ur1 nles 'i3e1 qog uBp l83uedrp rurreqns nlter Bnla{ rr.uel .Euelep .pqory ue8uap e.{u1e;rs 3ue.{ r{EruBrod uep Suepelaq tuBlpuad uep Suemt( eltq e.(upootu rleua{ qBd -lp IO EUEUI-BuBIu undent 1er1 'tlBd ue8uap e.(uISSuewau uei#8ued nlrBr efueur {E{ unrlB? qupSSuq qBIBI 8uu.ra4es 'r{BJrlBT nuBy IBAIB Euoloua4 Bnlay sBIa{ g rrBp r.{BqBI 'pqontr 'rurrBqns rBcuBI Bqr?-eqr1 rde1a1 EpB srsrr{ 'BpuBIau rJl€z ueqlelalaru uElE^{et uEp rlueSrp qalo Blnru-Binru uBBpBay,':utvz'pqory sBIa{ BInu-Blnru uelelraq ,rruu{ enlay uele{8ur1 '1as Iure{ ue:lqesrdlp lnlr8uau ,srra33u1 (5ue{ EIE{BuBru BSBrlBg r6{lC r{Bturr{seH uep soun1 zBlsn nrnS) ue1er13ur1 n8>1r3,rueure7 n8qr3,zrzy 'iJo{nqs 'qeuu:2. n54t3 -;' n31t;-:-':' 3ue.( - -; uE'i 'tyu;8oag i i u€:a 'uBSI{nl -; ue5ue::: elras ItuBy'uEnc:--+ JBlt)i;. sEIa{ : .r qETE. B{rla{ .r' itj?: ruB{uallp BIIq IpEre',:. - unlaqas - - 'u: inuIBUIUa::: : , ue'E 8ue.{ ,l i 1' uP':-: rpel {B.t\B : - 'uE': n1y 'de1:':. - r uE:-i;: 'tr\lds EJSAUIJaq::-;":,; 1 r.:--\' er8uqeq qBIUBInq nlr j - lqrpd ::;,: ne: qnpB i : 'EC: : edel;E nB{ nB{ i UB.i1E'.= {nlun n:{'ja:.8 -!-: :: ryadag : - srtua8uau; - r - uBqBq-ueuE i IdBJ $ qEU:: rL-; qelede j:-r g pElar \.. tlrelj 'phl T
a-tiba aku I - r..:1 segera d( ',:::alingkan n ' :, .:', Pertama i - .:'.akin memba . :. oleh ilusik . - -"1i. Perempt '1,.o mahal - '.-.l hendak me - - ...:k kecomota --:.ria-gaianY'a s : ant'umann]'a .: buku di tan .-,i kulitnY'a t 'Pertemuan Kekai dan a -..:.aIan aku mer TanPa kused -nva Yang terr :--lencari sesuar - *terltertawakan '' LuPakah kai i-'' a mencapai c]' - . ]ertanYa dan r '- lemejamkan I .-:;. PeremPuan I '-rtak' " APa 1'an ::.ngan tajam ori ' -Ptat air matali\ l-,.rru" itu di 'n -:' ,,laknYa dengan . ' PeremPuan lt 1:- salat' berbau: 'rl)ing hati Yane 'i,ilu tetaPi aku ,..tut au" dengan - l-in8n P€I'OrrlPu8n' - iava memakta s . :rah hanglo het't:: -llria ini' aku suc' Aku samPa' t -Iltlnggu aku Pulal ,htrgia"'Kau dar' iriku sePertl tria-"- -..arnha dan berl"'' iara hilikku' Set''' {u lrenangis dat-' - {()l1omi "' " !in"-' ',renerobos te[tn']:'r' iMaafkanku' aku :: 80 PERTEMUAN INI i n i mur a t', "' d,l,##H'e f ffi"*"' ilf T ;'"'XXf i;J;: n'i "' * 1 "l :h dl': hekerja kerana I fx{xffi ,H**x$l*:+5#$$*ii*#Nffi f:T*lii,i, iil;;nun pud'l1',m semura ",MunEKtn ;.il*nr" dari dulu' Aku tersenyl***"i*" " al.r nr€rrerhatikan I:H' "5:,"" 1#;,**','_ a T::$;""* " :iffIl * :fil " #iii' ; ; ;;, " u, H".xi:i":";;*L"':?lxI+$f***mil*}i**"J;x;"":ilil{'ffix-i*[ ;l#il ixi " llt l t,.ii' jt]r.,xiil-' t', .' r x u'r T ::r ix; ffl' r;Lliii*'lJ'^?:* fI ffi :T'l:?ilntl'Sffi *r'tJ:t*ilf ']t,*ttlx-ry:[W+1. ;;;;"'.berkecamuk di dadaxu' ***fi**#ff**#n$*,** Aku menert ;;].,.,t' Aku mengeluh'
I8 -r n{s.n{uB{JBeJ\_ r{EJa? 1n.{ueq BpuBJrp snrB ur8uy.{'ueBrunpa{ deurla.{ueur {nsBrr uBp IpEqB LUBIBp - 1e>1a1 soqoraua@ uenuralrad-n>1efiur1a1 rur uerlSueuarinrl 't8e1 - nrle rpefueur 'B{aJaur :rsol{ ., Sueleurq uerl8uedogaq BrsnuBrri ',, lul{ ,,, rtuouol? rEulq , ,, BisnuEtu tu8eqas n1y 8ue,( nlnqpp 1r1u13uaur uep 'sr8ueuaur n-IE srsueualu ''nJBS nlBS'n{uB1B8ur rruap 1e101 BrEpn derleg.n{rlrJrq posrda 8ue,{ n{plraq urEurraq rp a{ .{lilq n8el preqcig rnod-uBurap,{e13 aulllpv .en8uatu rrp-nq*nlr. uelel.req nfnuaur e{B',,8ue1ep -a.relueru nlrdrri rlredos r{BpnS,,.Bs'rq edunLraq u,Buap BIO,,,,;BIp {Bpll BrC['nwet rnrruaur (.;ans e.rens etua8;aq,nr1rtuens,.,(eg lp {!llq nBX,,.er8eqeq qep {rleq 'uoCI n{V ?sBroul n;Bunuaul nrle 'Sueyncl n{V dncniuatu rdrd €uV IIBp desnEuaur lnqulBr SueqruB 'nlurd n1y redures rp uBruBJBri Buv.r{EuinJ uBp uoQ r{Epns 1e3ac"ra1 Ip u,p ele'-eie'as uee.{e4er1 rp enp Bue;o {EuB ,q,.ra.* "r"::ru,"J:i'1"r1'"Hrtlil:t'ffi n{v,, BpB iuens 8ue,{ '8uE.{e.{uad .n:1Burra1 rlqlq EFBfuaq Bs{Bruour nlBS uerun.{ues Ip nrle'er1r1e4es ueSuap uenduerad n{v."...".....n}l Bqnc rde;n8uaw n{llEr{ 8uu.( {nlun'e1n1 3ue>1e1aq upp ue3uap drlalas n{€'u1eru trerllu88uruaru ueun8ueq {oiq-{olqraq n?] lp {p.{urru n{v""'.....'qaioq nrnlau a{ 'n1e1o.(o; uB{auatu nlrquras rde1a1 n{B {Bpr} {Bplr..'...'...qaloq n{V Huepuuuau uenduiarad 'n1l BIO 'sl8ueuau n{l}sH slrlqlp Eurdarlas rleq Eue.,( 'rurlur n{IqErBluaul IBsopuaul tn{II{BrBuIatu ue8uap uenlap uelnq qBlo-r.leloas rneqraq .lBrES ug/r\e sele uelel "e.,(e.r uuwnluaq qnrnS requre.'(uaur uendruarad n1r qnlet 8ur1ueiad.ra1 rp .(in{B 'nurtleuaEuaru uB{rBIq e.,{ulelouaur ue;uap e.{edn-e.,(epas iiqtues 'rlrdruauatu ,, nly {Bpl} Suntnq 'n1ue3ue1 n1y srdauaur uep uendrua.ra4 n1r {rrBuau .3uu>1u1aq uendtua;ad nll lp sera{ n{B ue>Ir1e'ro8ueu qe13ue1 uer11e88utueu rl{Eleru uBp uu8uap rleq 3ue.4 .rre lesa;uaru n4depeqra? Sued 'pa?BilllstJos n{V uelsedelau 'nrlueuru8Sua8 ue3uepued uretel Bue.ro reurer ueSuaq Sue.roas uendurerad n{v,,ie[3 ua{BsBraur edy,, 8ue.( n{e lenq Ip eluls .{E}uosrat er1a,{uatu ;re 'n{B}BLu Bqrl-Bqt,-L n{B uendtuaro4 n1r uelrnlnq8uaur e.,{ur.ref 1n1un .nrldrd 'ue8ueualal sIJBqaS JiB elBrll ue8ueuq.raq rp rJeJuaru n{v uelurelaurou n{eteu {n}un n{Eletu qepns ndal ueSuap rre 'Bleur >1edo1ay'rqn}-rqnuaq n{v e.{uu1.raq uep {r{euratu edeuel nB{ n{ue{Jelquiotu EtuBIas 'IuI Suentraq uEIJIpuas (.e e.{ei.laq redecue1rr 'nr1e1rc-e1rc n{Y'luls IiBIal qe4ednl nE{ uB{e 1!ue! B}ry,,1e111 uB{e e.{eiraq uep ntualJaq Ip ,, 'rt'q n{V Euecuo8Huau e,{unqeq l,n{-}en1as .n{u'{B^{B}ralLrour qBIo -L{BJoas n}Bnsas Bue.{ 8unpur1as.ra1 rp e,{ue>1nur rdeg 8ue.'(es erp e,{ueq }BEaJral Bqnr rrecuaru ,rernqro} e,,{urdnlnuau e.{uelutu 8ue.{ uenduala4'n,{e nll n1y'tun.(uasrol e,{ulnquru; Bue.,( ue33ua33uau ue8ue1 uendtua.red n1r uBp n{B rBlaqurau n{B ,uBpasn{ sduEJ .B?Brr n{E}Bru qBIatr >1e:13uaq ueSuap ue8unr1e1 rte ueleqrlsue4 n{B rpefuau. .rnqe1 Eusra{ :1edo1e1 ((rlBr{ uBp rpeqB ruBIEp I8{aX ueltsueua{n{ 'rtse1 .rur uBnurauad,, qelrasra? rp 'nluudap e,(u1r1n1 uBp n{uBJaroc selaqas unq,l Bue.,( n1e1 1e1a,{uau preqcru 'u'turap.{e13 n{v n{nq {rznu .e,{uue8uel n{V e,,(usedure.rau _ r.{Bnqas n{nq Ip n{B}EuI nrled-re1 Suepueuatu ,.resaq n{V......'.....e.{uuetun.{uas Bqn, rJecuaru uesele Ide1a1 uBp Bqrl e,{uep;-elu6as r1;adas eulatuaur rpetuatu 'uee1e.{uar1 e1n;41 ;ntnq 'qIrIS BlBtu lBlnq n4e tleue8uatu 'n?Enses -EqlJ usp e.{uure{ 8uu,{ 'Surdtuec-Suedruoc r.{E}or.uo?a{ {rlpqos rO uenduarad elt8 ''n1r ue8uap qelelr >lepuiq'nqueruel leclueuau rdelea'e.{uelntu nqe 1a8er1 uBp n{E lB{8uB8uau n{uBqBrEruay {Bpolaur 'rlB{as n{v esu.req r1rftl .iEr{Eur n1une3 8ue.{ uendruarad elt8 {trBuaul 'n{B uenduirad elr8 nlr eSurd-e8utdrol lnlr8uatu .n1 ,rde1a; uBp uB{rEsaqtuaul -qe13ue1 qelo n{y.n{rsnlr uelrlequa8uatu nles ue8utlat rue[e1 e.,(epad.ra1 Buura{ uenduarad elr8 rur I{Bia} ue{qEqa.{uaul n{B n{v ur{Bruas Erequrau ueqeuaur Suepe.i e,{uedn.i-edng,, Sue.roas uendiuarad ..;e1rB .ue>1.renio{ n{e ueelerl.rad eruepad Eue,{ ledep 'rqeltuJ ,, ,,;src n{B}Bru '{Brlaqrol n{B{ uBp n{qnqnJ "rn[nq.ra1 nrly uelSurleuraur 'n{E{nu e,(u.rrqr1y,, nu1 8ue1ep .;eBnt uee;rqua8al Bue.{ 'denldenlatu rur era3as'rlue;rp ue8uap rde1a1 reeserad n{V,1e,{u1r1eg lrratuaur iqnpv,, .llnctp Eqr}_BqrJ n{E Bseraq n{nr{Bq I uuldereu:-:- ne4 - n{llE'- 'stsapJaq I i - qBio-qEIoas'::i: -' :' uEi-:'-n- n1qe1Eue1 uedeJe';"i-:-'l: 8ue.{ -: undne1e.l'- -;a1 :! 1 - = ueceru-'* t8el IIBI']BBuBSrar - - ::; dr.i -Sutseru '- - ' - {EIl:- -8uatu : : Bdu:?'- EuBJa{ ; - :-; rled 'rpu1 us{I}EqJar:: -- r * spuap--: n{B l.? UEP -Jaq I ' l 'i ei: Surlued ' - - {spll - neY ' ,,ilB8ul tls?l -'' uelrLu:. 11 -' - lBdulal aY - -i-; SuesnEuz";'' BIC'uEUt::-r' 'm n{v'{rz:-': - :ffi r nr{P:::-:" -JAl rr - - uBlEqllalr :":ilrnl : 't8e1 "::lllfil leEu.:' ' - IE; qeu.lad s " yr.-'- snJal l{ui ll{lpas '*:ij -j;r-- dnl:,: -raq nil selalriis.* - ":rm uE! IJnp :-'a'ui - l;: -1 nlBS-nlE: "Il' : : lnqula! :: :: : - -'rr: ueun.iu:S r-{ -' {Er;::-- UEP 'liinlii - 'uBtJtPua.:. ut r .UnUtEU "r{ n1e'td'; -: ' rI ' uE:: BInuI '' '* uoqod-u--- rirliu rpqeia: -- *r! :l:=.- snqB{ r'-a
daun jendela yang terbuka luas. Aku seolah-olah membiarkan angin itu membawa bersama segala kenangan, kenagan mengenaimu, nostalgia semusim lalu. Esok hari, aku mendakapi dunia ini semula. mereka menerima aku kerana tiada yang tahu apa yang telah berlaku. Kary: Yeo Suat Yean 5 Jaya 1989. KERETAPI TERAKHIR CATATAN PENGEMBARA -. termoktuh -':: mASA '-,:r.on1'a daic. ':'elah tercr,, . : tepantas i , Lamat mer :t acap kali ' kerap hait -: sepantas i ,::et kita ttngg . -,tejarnya : ' ':h untuk ka, :n untuk kal, '.att,a kau,,..... - :ntas kuda t, -. :< irugin didc :., Ligat menin; -'rompu alpa , .- ,ilaian. Aku gagah rntah mengapa :elombang. Segal :.asrat untuk me ::rungking kerana lku rneniadi sei Hatiku me: Terus-terang akr Terlalu banyak : 'Jerasaan, setengi cinta dan kasih Masih aku daerah bersejar; engan keluargak'. telah meragut sr mencemuh pemi) tidak seindah p Tuhan itu untuk sesuatu 1'a diri yang kerdil ir aku mengkritik esok keretapt terakhir akan berangkot dari sebuah stesyen yang entah kapan akan tiba lagi. esoh adalah peluang terakhir kalian bertoLak menuju destinasi kerana harga diri untuknya baranghali akan bertambah gerabah tetapi semuanya tiket h.eLas satu. esok pastikan kalian menjadt penumpong kerana setelah itu murughin tiada Lagi sebuah keretapi seperti keretapi terakhir tni. tetapi esok jtka kalian ttdak berjaya memenuhiruya ia pasti akan ditumpangi oleh sesiapa yang berani dan keretapt terahhir ttdak akaru tiba laei di setesyen tnt. esok heretapi akan berangkat tempahLah satu tempat duduk kerana iiilah keretapi terakhtr dengon tihet satu hala andai kaliqn alpa ttdah ohan ada lagi satu Landasan untuk keretapi terahhir sepertt int. ketika pesawat SQ A310 mendarat menjejak Bandara Soekarno-Hatta bumi Jokarta antara momok dan reaLiti Ci celah prejudis dan hebenaran lantas kutatap kemtskinan tetapt semakin ke metropoLitan begitu kemewahan dn pembangunan. antara kota yang mencabar gigih warga kota yang tidak pudar dunia fantasi dan mini indah Indonesia lubong buaya dan monumen nasional begitu megah kotamu serasa kecil kotahu. aku menghirup udaramu antara gedung dan goboh setinggan snack ubi dan air sumber gunung betapa wargpmu telah menctpta sejarah. kususuri kota Bandung dunia jeans di Cihampelas dunia kultt di Cibaduyut dunia koperasi di Jatinagor dunia lagenda di Tangkuban. hahu kutemui Ciater dn Subang. dan CIMAHI - kelahiran Natrah ! iua Ciliwung yang kulintasi segalanya meng,ingatkan aku antara kotamu dn kotaku ada persamaan. delam perbezaan perjalanan tnt mengenali erti budt Nusantara. R,abymasayu ( Jakarta ) 2hb. Dis. 1989 Rabymasyu 2t.7.89 82 ,q
'rur u,{B}drcrp 'ueqnJ rBntrAI nB{ u,r8'r'{Bqas Irrp >il1rn18uaur uerpefarl rueie 8ue,{ n1e uer,saqa{ edelag'u'.{nl e{u8uecuel ur{Euras qe.rsed uele n{v rpetueu .rur rnp Eue,i pp.ra1 .e8np nerl'.ren;41 rraq*,a.u nl,Irol 1e,{ueq qerutes lenq qeurao nrle nl,nsos 8ue.{ 1epr1 {nlun n{€1ur3 qBlal I{Bnr-I{EnJa.u 'e.{ue1e30s BSBtr r{Blal r.{Bqnraru J .BSEn{ u,r{nJ nlr BqBru e.(uuouo4Bue.,(nrure,u_n."#f :'ffi5J";"i[1J',n:";3:**':l"J"J;#"#,"::Tl"J.J;:J edeleq n{B I{BIal qBInrBIBy nB{ qrseu 1e3ur i 'e.(ue1e,as r,ntr^J r{o rBnI^J qelar 1n,e.rour uBruol-u,uo1 rBntrAJ'n{u,uieuuades qrinl .r,{r{Bsr*n* n{B ueSuap ;en14 ,n4e3.run1e1 ueEua uB{I{BsIu,a., n{B eaelig e.,(urcueq n{B rBnIAi .{Blal jrrrrl4i qu.retes;eq EurBuJoq r.i,raep rqalefuatu r{Bnqas rrtsnuup BruBUad.g96I rie{ I{B{ Iq r1rsBtrt n{B lu8ur r8al p88ueq 6 n{e rureie,{uaur r*"^ nr,r,al lerl8urs {nrun ".r,,i{X:::#il:#f,j"::i1rsql'r"}:.T5r.'rt:,; .lleq nJBIraf r1e,{ueq uB8ueue:1 8ue^,( {nsnuou uotuaw Bue,( 1eqed.ra1 Ip nJBIraI 4e,{ueq Sunt'ue; '8ue'{es;e1 ons:;u,s uts{J'E8*ruaur r.unq n{B {Bpg ,ue{Bx,{ Bueral-sn.ra; n>1e 'InlEIn{ Bqr{ eilqede rle8ur8uaur r.req ueqesrd.rad 8uu.{ leqeq n{lr,H rplruau n,tes uBp .lui ur4Sunry 'e8n[ nrle rpetueu quqela8as ur4Sunu'EA'I^lds BuBro{ 'nlr n}i',r:e1 uB{B rdepeqSuew8ur48untu euera{ enp spJaq ircq Buntuea 8ue.( uurle '8ue1ep qy ,aeq-ie4,1ie u,rBnla)r u,{rorooua.^, ,orr"qrq r,rs,r{ {n}un 'u,18unu q,Ir{ns'ura^ ledep uB{BuBS{Blrp {r,q€s 4e1 .auuqlolat e1u;eg ,leroro ;uer rnl,rp 'rr,{as n{r}BH Es'rluas -Jaq 4nqrs n{B rperua.' .rur ue8ue1e1aqa1 qBtrug edeSueu 4etas nuB{ qtlnd 'tut ue{IrBuau euad rp sBlB nqy ue4qe8e8 e8nl n{rrguratr.ref {nlun h[\fiTIhI3S, IO 9NNfNVI . 88 .uDlDlDlaq ndwotutal od.ys op'od pE1 nqlo?Eutuatu r1.tad tdol qoplj ut?ul mfiqop?p sotruadas DpnE tzal DmDqDq DS',DLu"......nDq odolaqaq olnd qo1a1 lDlsnpnq qnlun UDq llD?ua u?n{ nqD qDp? tn1a?uaut ada.raquq ?4D?ug 4'ryun ltrq ndwru #i{t'r'J|# uoq.n'Eur" 4n1 DSDlu r^Dtru9das opnq 1za! "ii]:,r:i "":i ff:? ;:l:: tlrdtuoq?uaw aqlj lDutDlq osotu so7uodas Dpn1 tzal o7n{ qopl tDuD)raJ ,',,,,....,',.ltDnJaT a{uonruasaE uolDp uotHntaq ltuao DSDTU ,, qDPJ qryqDural VSVhI SV-TNVdES VCOX IZ1L I 686 9 JIJY uBzrBr.{ou srtueqy JF 686I qrlz 'slC ) eUEriBf { n.{esew.{qeg nqDrd lDUt ' ..- olsauL)t *,.'.- Eh VUT ''. E '686I _ - t€: uEaI :.{rey L-r 'n{BIJa - , rderiepu- - eulEsJai .. . , uD'D: . - -
Tangan ini gernentar setiap kali menyelak helaian aibum kenangan. Satu demi satu wajah-waiah teman-teman dan guru-guru belayar di ingatan. Terbayang-bayang senyum dan segala 'iokes-iokes bangang' yang pernah menghiasi keindahan hidup kita di SMS ini. Tiba-tiba mataku terpaku pada satu wajah yang kaku tersenyum di dalam album. Dia Hatiku mula bergetar. Ombak rindu mula menghakis pantai ketanganku. Tiba-tiba aku meniadi resah gelisah. Terdampar di atas ranjang sambil mendakap erat album kenangan. Dia. Ah ! Rupanya aku kerinduan I Bunga-bunga cinta yang lama tidak berkembang tibatiba mekar, harum subur di hati. Tetapi segera aku matikan segala khayalan dan keindahan. Sayangnya cintaku tidak kesampaian ! Dan dia sebenarnya tidak mengetahui bahawa aku sedang kelemasan rindu. Biarkan-biarkan. Ah" Semalam di Tanjung. Terlalu banyak yang hendak diceritakan. Terlalu banyak kenangan. Sesekali bila melintasi daerah ini, hatiku kembali terusik. Kemilau sungai Muar menjemput aku berdiri di pinggir Jambatan Sultan Ismail, Muar. Andainya kau mendengar hisikan hatiku ketika ini..............aaahhhhh................. Kalau tuaru menultul paku, Biar cermat berhatt-hatt, Jaga tutur tingkah dan lahu, Tinggt darjat orang hormati. Conlik surugguh bulan purnama, Mekar megah menerangi segala, Urutuk menjadi insan sempurna, Jangan malas selalul(lh berusaha. Kalau cuba memanjat pokoh, Jangan sampai terptjak dahan, Harta dunia ditambah ditokok, Bekalan akhirat juga jangan dtlupakan. Pergi he sungai menangguh ihan, Tapi malangnya ttada sampon, Berlumba-lumbalah membuat kebajikan, Segera hindari segala keburukan. Bularu Ramadan hita berpuasa, Bularu Syawal ktta raykan, Bertangguh itu membazirkan masa, Jangon ikut rasmi syaitaru. Kalau di Kuah tempat berjaja, sila singgah di padang Mctsirat, Warug dan ringgit ttada nilatnya, Jiha dihabiskan ke arah makstat. Pohon rambutan lebat buahnya, Mart makan bersama-sama, Anak yang salieh hormati ibu bapa, Diberkati Allah sepanjarug hayatnya. Oleh : Normy 84 :' -'\'ONARA SMS lupu . .ah hamar . . :,4 segala n - ,'ipton hena - .trmuktm di -terlalu iuka nanis tencarian ht .: suatu kem t idah di S. .. : jua akhirn. nilik semua . oergi tetap p , datang kan . '.. .iua kamt ' ; melangkah ':-ah berlainan - . memtsahkan " ''.talLt waktu '..ci kasih buat 'ta kosih buat -ia kasth buat :nat tinggal de :nat tinggcLl gir ',tctt tiruggal de .'not tiruggcLL do - ':'ttctt tinggal ga - :.rtot tinggal pa ' :rytat ttnggal se, ' :kah kaki men ",q tinggal selarr, ',tkmu iutharu henangar ion arnpun dosr : -':r tiada kebenei .:.:uk kami yang ' \'onara 1 mori akhir 196: - .deklamasikan .eh -,zlinda Anif ada malam Rasa S .INTAN PERIBUMI '
'Suolotuay nls lung qtC 4!J 4aw qapw ) vgs ( uDlaroC '?utso ouad qnqnl '!?Dq Dr!)I qn?uasral lp doltg unp qayos danq 'ttootu rnpunraq 'ulp uDquQI qlc \aw uDlqas o[oqos qlC qary 'uad.taq ppg V gI ts?uoqrag 'auos ol,3to7sa61 uDmae UD1DW uDqDl p 'odn1 rp 'ayutd ?un?4uwJa? loout IDIDN luDsal 'D114 nDJnC Dpuas lDpD 'DJlqJaq uD1Du qol tloutad IDSD1 aaras uDuoqDu Suotuau 'otuuoo4nsaq ulqnlsDroN pDuiDqory ysdwal 'ofiuyosa n?DEJ pqpd Todtuay 'a,tu1'oso qDpDuaN 'pqv utrox qDlDlp 'o.run[ o,tu4npnq unu ?un[nq 1p 'ouas uo4au qoX qoutad 'odn1 IDSD1 3uo3aua4 n,ts DUD?n qoyny 'ptuuaSuota? 'o[or.1os opy aqot Euo?uoq tun,{uas.ta1 o[au uoqDu qD? qotuoq 'DrDilq 1g uodostag unluos uDlDluo 'Dqarau qntuy DutlDl uop Dnp 'nktqas uDztroN uDlltl?O qa1ny 'otuup?uo"ta? otg o'lo4 ua?uap a1ot 'otuSuoSuoq otu?uo.tg Dqns sluDut 'o{oqos 'Dit4 DpV Suotoas n1 toqDqas u0q 'Dnl uouox TDu 1alp 1nrun qDpoqDu 'Dqarau nopx 4D? DraPS 4D1 ryury 'Dpq otuatuay 1o4o{,uaw 4o1 'DzruDqJoN amqaq DUDDII 'o[oqos 'UDqas of,u11t1y uodol J1l4o 3ua7ua1 y 91 otau uDqDu 'tuDq qlC qary qa1oq 'uadtaq ut?ur uDnl qol.to?uap 'tut lDqn1 NVDNVNSX VhIVSUES V OI 98 rUBIE'* ssBt{ 3ua.{ug JIUV r{tsqBl 8B6I qBJIlBf alq uBqsv qatro : r!ql?) '6861 '1uo1nd rtuoq ?uo{ qo1a1 DpDll u,lauaqaI Dsop-Dsop undtuo tuoq uo?uoua1 ytt1od o{,uontuas 7o33ut1 lDuDlas qodouau on[ ftoq p33ut7 otuantuas Suopod LlDpDtr 7o33ur7 oqazo? 1o33ut7 tulop 7o?3ut1 uDmap rDsaq 1o33ut7 pt33ut1 tuntsourur? uomap uDqDut 1o33ut7 qlsDq ?Dnq Suaqo uop o[taqad qDyoq qlsD1 lDnq nquDural n4run? qBDq lDnq nD nlqDm uD1qDSlUaul qDrn uDulDryaq t1oq?uolau onf two1 ?uo1op uDq ototloctaq qryal 6tad do7a1 Stad qll1u Dnwas atu.nqqo ont lp sws l{Dp! uDsluDuaq'nlDns uortocuad dnptq s'luDut Dqnp nlouaq sws lp lulTnuraq uoqdtl uo?uouaq alo?as lloutaut t7o11oF3ut1 touto4 tdas g74g ydnl ttop uaHuopuod vuvNoAvs JBSuaD'.-.. iE:--' .rBnN 1e.{ueq - , -, B.\'-'. n{B "uBliEpL ; : i.-:. -Bqrt 'uBluEu - =:' - -': BC n{B BIO ; 'lu:r 1'' SNS . ' - -= urn,{ua. - lui: n}tsS {ruro1.1 qalo : : 9'ri. LTBIISETU -
HIKAYAT EMPAT MAJU 1989 Tersebut al-kisah sebuah keLas, Putera 21, puteri 11, Bondanya Faezah seorong yang tegas, Anaknya nakal selalu dipulas, Satunya rendah, satunya tinggt, Ltnda dan NuruL nam dibert, Dt belakangnya puLa bernama Azni, Sebagai permaisuri heLas ini, Joanna Wong di belakangnya, Tempat merujuk, tempat bertanya, Halimah pula cemas orangnya, Petah berbcLhas berbagai bahasa, Gaang semacorru harimau lapar, Athltt bernclma Mariam Jaafar, Jahara pula tekun belajar, Dikutuk diusik tetap bersabar, Begitu kemas ccLra pahaiannya, Khadijah lamil batk orangnya, Hingga Haftzan terpthat akanruya, Tapi tetap teguh tmannya, Barisan tengah depan sekali, Duduk di sebelah barisan kiri. Anak Kosntn, cucu Kamari, Aliza becok tidah terperi. Dua orang lagi surugguh kasiharu, Irene dan Naha saltng berkawan, hati mereka parlas tidak tertahan, Mendengar celoteh seorang hawan; Oh ya ! Terlupa tentlng Kasftzan, Duduk bersebelahan dengan Hafizan, Rakan belajar memang sepadan, hamid melihat derugon jelingan, Hamid ini suka berjalan, Pantang melihat si jelttawon, Bersama Fadzal mengikat hesetiaan, Berusaha bersarrta ke arah kejaycLan, Ada lagi satu cerita, Azroy daru Azharuddin teman setia, Bermain hohi bersamy-sama, Tekun berlatih ttngkatkan usaha, Ciptaan bersama : Topo Z.I, Boyae Z.A.O Dan Anuar T.T. __'.,. .':, n i n ----l *--' , -;. 't''{ '.' -. it n;a' .:.' :.: dudu< 'r n tr,n l.t a.. '-: !: /.ts'r e- :. "r:k AeIcl. I .:., il1 E!ArGfr: .'.:..:nkah erc r ' ': id hrcap ' -,, L nr;. -'it rtadan ): tanjunt : >; gala mem' -. :nu hanl c r.i -YS ML'. '..rAa1i ingin ; .'nahkah kau ' :'.ea engkau s ' .\.aLra aku tn -. i, berlari met Sesehali : pernahhai, di tiha r, bahau,a I lalu tinqg iese&all tngin ' ::trnahkah ensL. ii tiko warkah tahawa hita a, 'dlu hau terPai Sesehali pernahkai di ttka t bahawa cLhu 1,. bersama belajar tt lalui mas " Percakapan itu adalah umpama daun-daun, kalau sekiranya terlalu banyak maka sukar sekali dapat melihat buahnya. " 86 Mohd. Apandi rajin orangnya, I Tidak seperti Akbal di sebelahnya, I Bila bercakap tak ingat dunia, : Ttap hari nak gaduh sahaja, I Dart Porutian datang, ke sini, i Itulah Suhaini perwira seni, 1 Begitu juga dengan Fahrul Razi, 1 Parutang dihina, naihLah kahi, Nama Aidi dipanesil Ketam, Al-quran dibaca belum lagi khatam, Sahharuddin pula dtpanggil Pak Tam, Dudukruya dekat dengan popan hitam, Mohd. Nafizi suka mengganggu, Perangat tak ubah seperti hantu, Ahmad Nazri ruaik berbuLu, Handak belajar tak masuk tlmu, Di belakangnya Norashtd aruak Pak SalLeh, Suka memakai seluar yang londeh, Bila bercakap suka berdalth, Bila tidur atr Ltur meleleh, Masih ada tiga orarug lagi, Hasrin dan Hatrol nama diberi, Keduanya segah ttdak terperi, Mempunyai semangat cita yang tinggi, Seorang lagi bernama Arman, Ke sana sini sentiasa berteman, Dia juga punya ramai kawan, Sehinggakan. kelas jadi aman, Tiruggallah kami tiga perwira, Duduk di belahang sederet meja, Seorang raja, seorang setiausaha, Dan seorang lagt rakycLt biasa, Akhir sekali penutup bicara, Maaf dtpinta jika terasa, Kami ini bergurau sahaja, Buat tatapan buat pembaca. 4
qBqBJ 9 qeJI?ET rrBqsv :ueqlr IrsBH l qszntr IB{aC 68. BdrB{ IrsBH 1,8 mlD! DSDLU uDdap i uDDsDmapa4 qDqDt ldppoll rptDPq oluDsraq 'ualsnu lpa7Url uDp lpauoY pmDqpq nqD SuDf nDq uDqpSSurl nDq Dqp toynd.taq r1tad lp tqoytloutad noytp uopaf,uaw qoqasag ut?ut uDqDtuoynq DsDul npl nD1 osqodtay uo1odnlnq ; DmDqaq uDqD D?ry qoudta? qno[ DWI nunSuom qoqrDm odp,tuau uofunsaq lp qoyqoutad noq?ua uoq?uo{oq ut?ur Suotos uoqotuoynq lloqasag uo?uouaq 2 n7o7 p33u4 tpo[uau omoqoq uppqDqDsrad lut uDqD tDralJ4 nDq Dqq uD?ulilas nquo?uap ry qoqqoutad no4 uoqtdutnu ryo4asag u6ut uoqotuolnq uDwal i npl uDryaq to[a?uaut DTJ-DyIJ trtpuas DmDqDq nTD rul uDqD DsDmap Dqllp noq?ua 4nqrs nqqlplpuau qoqqoutad noq upqpsDrau UDqasaS ut?ut uoqotuolnq 'ntn? I'IVX3S3S NI9NI NWIVANVINY 'avnru sAl1ys nuDpDd o{uotq 1o33ut1 uo?uouay oyt?ag 'troluau D?ras or?1o1sou tq ?un[uoy rut ulpraq qo?a? ruoStas.tay qrsput 7ttatua141 qlpDir qnqns tp t?od ttotl qruntua141 datd ?uo1ad uop luDlDut Dluluary doc74 p uDmaq UD7DW qoqurySuny1 qosa Djlq pdop Sunduo4as r3o7 tuosy tuotoS uoq-uDqas omopq nDrn? Dpuas 4o7ag uotuoyt?uad nSuoSuaw 'troutalu rcSuo?uayg niDS qDmoq Sunqunq DllX qnpnp Sunduoqas ry tq 1un[uo1 rut o3o141 6od uoqotut{uau ouDsJag s?qaJas uoutntuas uodo,u:ttq qoq uDluary t?unua,taut tputs t?od uDrDqaqag so??un opnu 10 11"Unq lu',t SNIVS UVNhI hI\flVC NV9NVN3X 4uAuuq : nle' :: ;enuY 'J'J LlEI O'Y'Z . aBIoB - - - Ll!: BUISSJaLI : T . : '7l1Dl ,i 'ut)J 'lL ll- -
DENGAN APAKAH.............? dengan apakah harus husimpul episod ini persahabatan atau percintaan ? dengon apakah harus kunamai dirimu kekasih atau penggoda ? dengan apakah kau memandang diri int matahari atau mata berahi ? . STAY UP " Derirugan Loceng menandakaru wehtu Hingar bingar menjadi sunyt Yang bisirug menyedari diri Cuma Kedengaran helatan kertas menari-nari Kesedaran menghantui diri Prinsip tlmu dtpatuhi..............pasti 5 minit berLalu MASYS-ALLAH !!! Si gemuk makan lagi Sang ratu berbedah sejuk Mata kuyu tersengguk-sengguh Si pekak berkhayal menyumbat teltnga Miruah kepoh mula bersuara Namun............ " Mtnah Study " terus beristikamah tinggi Inikah bangsa harapan generasi Beransur-ansur.................. Yang duduh mula berdiri Beberapa orang beranghat pergi TinggaL ahu di sini Buku tok berbuko logi Apakah ahu juga harapctn generasi??????? Anizah Shaikh Awadz 5 Arif Ali ahari Arif B 5 " Ilmu yang pal yang paling tin dan anggota," Tika dinihart memikat kau terus mencatat meltputi almanak menelan kekerdilan insan kau terus mengambang mengimbangi sinar mengabur kelam rongga kehidupan tika hau menjelang malam siang yang sebelumnya terang benderang benar-benar kau benamkan saat itu hengerian bermaharaj alela kau bentangkan ruang malam buat pasangan menagih cinta dan akhirnya kau jua menyaksikan kecurangan pasrah dt tirai noda. MAI.AM Yuslan 5 Arif . : nanti dirim ' ,,::njung dan a -:tan kau biat - - matanya sen -',(ari di temp' -'l.tnya buLat s .''rsus hijau jac )ur malamnT'o Jika nanti dir Dt situ tempa' Sanggupkah k Mereka ditimp Sedangkan. hu. Nanti payungr, '.a naruti dirini , ",qkaukah yanE ',",ng mencuba c -.::tukah kamu t '.i,:merhati darak -t ratah bahang ',!,:mbiarlzan suc -.nggelam di Lt, Jika nanti di, Ku harap bu, BMW menjala Harus kau ln; dan.,...........,., Jika kau puja LimpahkanLah Maka engkaul 88
CATATAN BUAT BAKAL PEMIMPIN Jika nanti dirimu di sana Disanjung dan digantun{? harapan Jangan kau biar Air matanya sempat mencium bumi mencari di tempat buangan Perutnya bulat sebesar tempayan Ringus hijau jadi minuman dan perasa Tidur malamnya di tanah gersang Jika nanti dirimu di sana Di situ tempat berteduh Sanggupkah kau lihat Mereka '•ditimpa batu Sedangkan hujannya emas Nanti payungmu robek seribu Jika nanti dirimu di sana Engkaukah yang lelong tanah mereka Yang mencuba di hulu sungai Ataukah kamu terus leka Memerhati darah-darah mereka Diratah bahang mentari Membiarkan suara anak tani Tenggelam di Lautan Hindi Jika nanti dirimu di sana Ku harap bunga besar di dada bukan lambangmu BMW menjalar bukan mestimu Harus kau ingat untuk apa dirimu di puncak persada dan ............... . Jika kau puja bintang nan tinggi Limpahkanlah cahayanya di sudut lembah Maka engkaulah WIRA Hasil Joohana Saliman 5 Maju ( To fifth former '89 ) "Ilmu yang paling rendah mutunya ialah ilmu yang berlegar di hujung lidah. Ilmu yang paling tinggi mutunya ialah yang menimbulkan kesan kepada tingkah laku dan anggota." 89
KEINSAFAN Hari tni aka dt sini mega mendung mula menutupi jendela ketnsafan terbuha TLhan, aku buta ! TerLerat tkatan bangun menghadapi kenyataan siscr-siso kehancuran semalam bertaburan di atas landasan Lihat lorong. itu masih terbuha hambaNya menghamptri selamatkanlah diri kehancuran semalam bukan hart ini aku teruji........... Ibw, Ibu, Ibu, Ibu, Ibu, * KHAS BUAT IBU Sudah empat belas tahun berlalu, kau masih bersendirtan, beg,ttu setia dan teguh cintamu, terhadap ayah yang telah pergi, sabar serta keimanan bekaLanmu, menghadapai segala hinaan d.an celearl, tiada stapa yang membelamu, kau telah segala derita dengan pahit, kau seorang wanita yang tabah, tanpa ayah, kau boleh menyara kami semua, mendidih, memberi ruafkah serta kasih sayang, pengorbanganmu amat besar, sungguh bererti buat dtrt kami, walaupun gunurlg emas kami btna, tidak mungkin dapat membalasnya, semog,q suatu hari nantt, kebahagtaan akan menjelma buatmu, hejalnan hamt dslam hehidupan, bahal perug,ubat derita yang lampau. Noraini Rahmat ( Nanyra ) 5 Tekad Hasil nukilan, Chik ( Amv-Jay Bee ) 5 Tekad ,{NGKATAN :i suatu pagi .alian beranghat temadam api :aLian telah -:tteri bangsa )ersama obor di tt telan kabus <epergian kalian :alam merucari :Lctda beLai tbu :;,ada rengekan -tsunguhnya tngkataru kqlian :tcLda stapa .eribu kesalan '1Gmuru, tahdir .:epergian tetap i.engan restu :ami pohon .ang tinggal........ ,rkumpul nesan ' dak siapa .,ada mesra :ir hening tada yang ;h seorang RAbyasayu r 8.9.89 bersama yanq...... kekalan dalam situasi kecuali berhubung kisah-kisah 90
I6 68, - l,ig - uDqnq r""*.L....r[.:tDS 'uDnDt Dnuas 'nr DnTuas nr lpD[uaw uDlDosrad 1r1p lqtDar i qoqodo Suntnp tpD[ualu qoqofui nqt 4o.to?uau uountuas qo1odo uoyno1 dop? qnuad oqnp qoyodo o,ktqot q4nd tp uodopotl ows qoua[as Gunuatnq Suopoq 'q!sn!p Suopoq ot stSuouaw Suntnp rp uDpp DralqDq oSnt uoq4ay ?ndnl uolo?ut t.top uo?uouaq upqoJ owostaq Dra?qpq uoto?uapaq runq?uad uo4ryad uDq-uDq lp u0?nD1 null 2 nDlD DpDfiq uDq ru 4otund r33uq qDqDpD uDq 1ul 1rtp uo7a33ua7 pqn) do1opuau nq aq pa1 opo Suntnp uniuau poq lnpns urc| lp uDp opo odoq Sunnq8uau qDquo DpD nqt ooptaq npd 1p nlDS ?npns Euouataq a4 Eutqay ur:oht[a4 uppllp ulsDu Suonqlp snoq rudoqtay 1p lrlpuas uDnDl nuf Suopas !u! !r!p odo1ag nlqDm uDlq nrnqutau NVYNg H\flVS 9NNANO NVIN\fl qBs!{-qBsl{ ..'Blurc Eunqnq.raq uBlB^ru[ uBp BIIqBdB !8Bnlls IIBnce{ UBIB{a{ ruBlap Bnuras uBlBqBrlBsrad qaloq -req ,, 68'6'8e n"{ese.{qyg uosau ru?oqas 'Dpua? lndunqas Suot """"7o33ur1 nuoq uotlod ruauo6tada4 uo?uap nlsat t1ot111ot7o opod ?uo{ 7o?3ut7 Tonq uDpDl\ uot&taday dopy uot4tadaq ryD[ 'unw9u rlpqD? uDlDSaq nquas r1ocawatil tdas lp !d!d .no Sutuaq .tr1o?uaru oprny odots Todop Huoloq?uatu uoyoqSuo n?r uDllDq Dtuqn?unsas DpDU DJSaU UDYDJ 'p,ktqas DpDll uoqa?uar qryo o[uotu DpDl? rcpq nq1 4o{as uDlDp uDJuau DHrDq lrtp uDp os?uoq qDnrDut uo8taday uDlpq n?l qopq odorc o1npuaut lp uDpl snqoq fiod qDrau 'olotuau DpDp lp DuDSraq roqo uaynd os?uoq o.n1au lpuDqlrs uDlloq qo7a7 8od 'olota LuDpDt.uauJ tdo Suru.oas a,toptay 4o7 "'?upt DwDsraq uostSuDi uop uoyua[ uDqDq To1?uotaq qnuad qfio.4 rp n1ons fiod qDratu NVIVXCNV LZ q pB{aJ f,e1'-.i';'; aag ( lrsPF- 'uell{nu I p?{al -?: BrfuBN ( IIBIIV ('3'r\r'B lEugdurepuau BIp BIIqBdE lBdBp uIu{nI{J TIBIBI g8uq 8uu;oas uuulSuquqay ,, sIpBH :lrBq{ng