ปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินการตามกระบวนการออกโฉนดที่ดิน หรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์จากหลักฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 แห่งพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายที่ดิน (ฉบับที่ 11) พ.ศ. 2551 (นทส.รุ่น 36 กลุ่ม 5) (ปี 2561)

37

จาํ นวน และร้อยละของผ้ตู อบแบบสอบถามจาํ แนกตามประสบการณใ์ นการ รอ้ ยละ
ทํางาน

250 30 19 225 90.00
10.56 6.69 79.23 80.00
200 70.00
1 - 5 ปี 5 - 10 ปี มากกว่า 10 ปี 60.00
150 50.00
40.00
100 30.00
20.00
50 10.00
10 0.00

0 3.52

นอ้ ยกว่า 1 ปี

ภาพท่ี 6 จํานวนของผตู้ อบแบบสอบถามจําแนกตามประสบการณ์การทาํ งาน

จากตารางท่ี 5 และภาพท่ี 6 พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่มีประสบการณ์
ทาํ งานมากกว่า 10 ปี คิดเปน็ ร้อยละ 79.23 รองลงมา คอื มีประสบการณก์ ารทํางาน น้อย
กว่า 1 ปี 1- 5 ปี และ 5-10 ปี คดิ เปน็ ร้อยละ 10.56 6.69 และ 3.52 ตามลําดบั

5. หน้าท่คี วามรับผดิ ชอบ

ตารางที่ 6 จาํ นวนและรอ้ ยละของผูต้ อบแบบสอบถาม
จาํ แนกตามหน้าทีค่ วามรบั ผิดชอบ

หนว่ ยงานทป่ี ฏบิ ัติ จํานวน ร้อยละ
152 53.52
ฝา่ ยทะเบียน 98 34.51
ฝา่ ยรังวัด
เ จ้ า พ นั ก ง า น ที่ ดิ น จั ง ห วั ด 34 11.97
และสาขา
284 100.00
รวม

38

จํานวน และรอ้ ยละของผู้ตอบแบบสอบถามจําแนกตามหนา้ ท่คี วาม รอ้ ยละ
รบั ผิดชอบ
60.00
160 152 50.00
140 53.52 40.00
30.00
120 20.00
98 10.00
0.00
100
34.51

80

60

40 34
11.97

20

0 ฝ่ายทะเบียน ฝา่ ยรังวัด

เจา้ พนักงานท่ดี นิ จังหวดั สาขา

ภาพท่ี 7 จํานวนของผู้ตอบแบบสอบถามจําแนกตามหนา้ ทคี่ วามรับผดิ ชอบ

จากตาราง 6 และภาพที่ 7 พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่เป็น
เจ้าหน้าท่ีฝ่ายทะเบียน ร้อยละ 53.52 รองลงมาคือ ฝ่ายรังวัด และเจ้าพนักงานที่ดิน
จังหวดั และสาขา คดิ เป็นรอ้ ยละ 34.51 และ 11.97 ตามลําดับ

39

6. ความรนุ แรงของปัญหา

ตารางท่ี 7 ความรุนแรงของปญั หางานคา้ งท่เี กิดจากการดาํ เนนิ การ รายดา้ น
และโดยรวม ร้อยละ ค่าเฉลยี่ ( X ) คา่ เบีย่ งเบนมาตรฐาน (S.D.)
และการแปลความ

ประเด็น รนุ แรง ระดับความรนุ แรงของปญั หา ไมพ่ บ การ
มากที่สุด ปัญหา S.D. แปล
รนุ แรง รนุ แรง ไม่
ปานกลาง นอ้ ย รุนแรง ความ

1.ไมพ่ บแปลงที่ดินตามหลกั ฐาน 118 90 44 28 4 4.02 1.04 มาก

ส.ค.1 (41.55) (31.69) (15.49) (9.86) (1.41)

2.ตาํ แหนง่ แปลงทีด่ ินไมต่ รงตาม 178 67 25 10 4 4.43 0.89 มาก
ทส่ี ุด
หลักฐานส.ค.1 (62.68) (23.59) (8.80) (3.52) (1.41)

3. ไมท่ ราบขอบเขตแปลงท่ีดิน 146 94 31 11 2 4.31 0.86 มาก
ตามหลกั ฐานส.ค.1 ทีส่ ดุ
(51.41) (33.10) (10.92) (3.87) (0.70)

4. นาํ รงั วัดเกนิ หลักฐาน ส.ค.1 149 91 35 7 2 4.33 0.83 มาก
ท่สี ดุ
(52.46) (32.04) (12.32) (2.46) (0.70)

5.นํารงั วดั ทบั เอกสารสทิ ธอิ น่ื 134 89 44 11 6 4.18 0.97 มาก

(47.18) (31.34) (15.49) (3.87) (2.11)

6.นํารังวดั ทบั ที่ดนิ ของรฐั 165 71 39 7 2 4.37 0.86 มาก
ทส่ี ดุ
(58.10) (25.00) (13.73) (2.46) (0.70)

7.หลักฐาน ส.ค. 1 ออกเอกสาร 110 104 40 26 4 4.02 1.01 มาก

สทิ ธอิ ืน่ แลว้ (38.73) (36.62) (14.08) (9.15) (14.1)

8.บคุ คลหลายคนอ้างสทิ ธใิ น 91 103 60 22 8 3.87 1.04 มาก
หลักฐาน ส.ค. 1 แปลง
(32.04) (36.27) (21.13) (7.75) (2.82)

เดียวกนั

9.ยื่นคําขอรังวดั แล้วไมม่ านาํ ทํา 31 93 102 50 8 3.31 0.98 ปาน
การรงั วัด กลาง
(10.92) (32.75) (35.92) (17.61) (2.82)

10.ใชท้ ะเบยี นครอบครองแทน 102 96 60 17 9 3.93 1.04 มาก
ส.ค.1ในการรังวัด
(35.92) (33.80) (21.13) (5.99) (3.17)

11.ไมม่ รี ะวางแผนทเ่ี พ่อื การออก 80 105 70 17 12 3.79 1.05 มาก

โฉนดทดี่ นิ (28.17) (36.97) (24.65) (5.99) (4.23)

12.ขอรงั วดั เพยี งบางสว่ นของ 43 100 83 39 19 3.38 1.10 ปาน
ส.ค.1 กลาง
(15.14) (35.21) (29.23) (13.73) (6.69)

13. ผูข้ อรงั วดั เสยี ชีวติ ระหว่าง 13 82 110 65 14 3.05 0.94 ปาน
รังวัดออกโฉนดที่ดิน
(4.58) (28.87) (38.73) (22.89) (4.93) กลาง

ค่าเฉลี่ยรวม 3.92 0.64 มาก

40

ค่าเฉล่ียของปญั หา
ใชท้ ะเบียนครอบครองแทน ส.ค. 1 ในการขอรงั วัด

ผูข้ อรังวดั เสียชีวิตระหว่างรังวดั ออกโฉนด
ขอรงั วดั เพียงบางสว่ นของ ส.ค. 1

ยืน่ คาํ ขอรงั วัดแล้วไมม่ านาํ ทาํ การรังวัด
ไมม่ รี ะวางแผนทีเ่ พือ่ การออกโฉนดท่ดี นิ
บคุ คลหลายคนอา้ งสิทธ์ใิ นหลักฐาน ส.ค. 1 แปลง…
ตําแหน่งแปลงทด่ี ินไม่ตรงตามหลกั ฐาน ส.ค. 1

นํารังวดั ทบั ทด่ี นิ ของรฐั
นาํ รังวัดเกินหลกั ฐาน ส.ค. 1
นาํ รงั วัดทับเอกสารสทิ ธิอ์ น่ื
หลักฐาน ส.ค.1 ออกเอกสารสทิ ธิอ์ ่ืนแล้ว
ไม่ทราบขอบเขตแปลงท่ีดิน ตามหลกั ฐาน ส.ค. 1

0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5 5

ภาพที่ 8 ความรนุ แรงของปญั หางานคา้ งที่เกิดจากการดาํ เนนิ การตามกระบวนการ
ออกโฉนดท่ดี นิ หรอื หนงั สอื รบั รองการทาํ ประโยชนจ์ ากหลกั ฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8

จากตารางที่ 7 และ ภาพท่ี 8 พบว่า ความรุนแรงของปัญหางานค้างที่เกิดจากการ
ดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จาก
หลักฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 โดยรวม อยู่ในระดับมาก ( X = 3.92) เม่ือพิจารณาเป็นราย
ด้าน พบว่า ปัญหาที่เกิดจากตําแหน่งแปลงท่ีดินไม่ตรงตามหลักฐาน ส.ค. 1 อยู่ในระดับ
มากที่สุด ( X =4.43) รองลงมา การนํารังวัดทับท่ีดินของรัฐ อยู่ในระดับมากท่ีสุด
( X = 4.37) และการนํารังวัดเกินหลักฐาน ส.ค.1 อยู่ในระดับมากที่สุด ( X = 4.33)
ตามลาํ ดับ

41

7. สภาพการดาํ เนนิ งาน

7.1 ดา้ นบคุ ลากร

ตารางที่ 8 คา่ เฉลย่ี ( X ) คา่ เบย่ี งเบนมาตรฐาน (S.D.) ของผตู้ อบแบบสอบถาม
จําแนกตามปัญหาที่พบดา้ นบุคลากร และการแปลความ

ประเดน็ ระดบั ปัญหาท่ีพบ การ
S.D. แปล
ดา้ นบคุ ลากร มาก มาก ปาน น้อย นอ้ ย
1.ความเพียงพอของจาํ นวน ท่ีสดุ กลาง ท่สี ดุ ความ

บคุ ลากร 57 43 88 62 34 3.09 1.28 ปาน
2.ความรู้ความเข้าใจของ
(27.07) (15.14) (30.99) (21.83) (11.97) กลาง
บคุ ลากรผปู้ ฏิบตั งิ านใน
การออกโฉนดที่ดนิ 40 80 112 43 9 3.35 1.00 ปาน
3.เจา้ หนา้ ท่ผี ้ปู ฏิบตั ิงานให้
ความสําคญั กับการ (14.08) (28.17) (39.44) (15.14) (3.17) กลาง
ดาํ เนินงานตามมาตรา 8
54 99 89 36 6 3.56 1.01 มาก

(19.01) (34.86) (31.34) (12.68) (2.11)

ค่าเฉล่ียรวม 3.33 0.91 ปาน
กลาง

120 มาก ปานกลาง น้อย น้อยที่สดุ
100 ความเพียงพอของจํานวนบคุ ลากร
ความรู้ ความเข้าใจ ของบคุ ลากรผ้ปู ฏบิ ตั งิ านในการดําเนนิ งานตามมาตรา 8
80 เจ้าหน้าท่ีผ้ปู ฏบิ ตั ิงานให้ความสําคญั กบั การดําเนินงานตามมาตรา 8
60
40 ภาพท่ี 9 ปญั หาท่พี บดา้ นบคุ ลากร
20

0
มากท่ีสดุ

42

จากตารางท่ี 8 และภาพที่ 9 พบว่า ประเด็นปัญหางานค้างท่ีเกิดจากการ
ดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดท่ีดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จาก
หลักฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 ด้านบุคลากรโดยรวม อยู่ในระดับปานกลาง (X = 3.33) เมื่อ
พิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ปัญหาที่เกิดจากเจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงานให้ความสําคัญกับการ
ดําเนินงานตามมาตรา 8 อยู่ในระดับมาก (X =3.56) รองลงมา ความรู้ความเข้าใจของ
บุคลากรผู้ปฏิบัติงานในการออกโฉนดที่ดิน อยู่ในระดับปานกลาง (X = 3.35) และความ
เพียงพอของจาํ นวนบคุ ลากร อยูใ่ นระดบั ปานกลาง (X =3.09) ตามลําดับ

7.2 ดา้ นเครอ่ื งมืออุปกรณ์

ตารางท่ี 9 คา่ เฉลยี่ ( X ) ค่าเบีย่ งเบนมาตรฐาน (S.D.) การแปลความ และการจัด
อนั ดบั ของผู้ตอบแบบสอบถามจําแนกตามปญั หาทีพ่ บด้านเครอ่ื งมือและ
อปุ กรณ์

ประเด็น ระดับปญั หาท่พี บ การ
S.D. แปล
มาก มาก ปาน นอ้ ย นอ้ ย
ท่ีสุด กลาง ทสี่ ดุ ความ
0.96 ปานกลาง
ด้านเครื่องมือและอปุ กรณ์ 0.95 ปานกลาง
0.99 ปานกลาง
1.ความเพียงพอของอปุ กรณ์ 19 87 115 48 15 3.16 1.21 ปานกลาง

และเครอ่ื งมือท่ีเก่ยี วขอ้ ง (6.69) (30.63) (40.49) (16.90) (5.28) 0.90 ปานกลาง

2.ความพร้อมใชข้ องอปุ กรณ์ 19 84 126 37 18 3.17

และเคร่ืองมอื ที่เกีย่ วข้อง (6.69) (29.58) (44.37) (13.03) (6.34)

3.ความครบถ้วน สมบูรณ์ 29 93 106 43 13 3.23

ถกู ตอ้ งของระวางแผนที่ (10.21) (32.75) (37.32) (15.14) (4.58)

4.ความครบถว้ นสมบรู ณ์ 49 61 92 53 29 3.16
ถกู ตอ้ งของการขีดเขต
(17.25) (21.48) (32.39) (18.66) (10.21)

ท่ดี ินของรัฐ

ค่าเฉลย่ี รวม 3.20

43

140
120
100

80
60
40
20

0
มากท่ีสดุ มาก ปานกลาง น้อย น้อยที่สดุ

ความเพยี งพอของอปุ กรณ์และเคร่ืองมือท่ีเกี่ยวข้องกบั การปฏบิ ตั งิ าน
ความพร้อมใช้ของอปุ กรณ์และเครื่องมือที่เกี่ยวข้องกบั การปฏิบตั ิงาน
ความครบถ้วน สมบรู ณ์ ถกู ต้องของระวางแผนที่เพอ่ื การออกโฉนดท่ีดนิ
ความครบถ้วน สมบรู ณ์ ถกู ต้องของการขีดเขตที่ดินของรัฐในระวางแผนที่เพอื่ การออกโฉนดที่ดนิ

ภาพที่ 10 ปญั หาทีพ่ บดา้ นเครอื่ งมอื และอปุ กรณ์

จากตารางท่ี 9 และภาพที่ 10 พบว่า ประเด็นปัญหางานค้างที่เกิดจากการ
ดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดท่ีดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จาก
หลักฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 ด้านเคร่ืองมือและอุปกรณ์โดยรวม อยู่ในระดับปานกลาง
(X = 3.20) เม่ือพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ปัญหาที่เกิดจากความครบถ้วน สมบูรณ์ ถูกต้อง
ของระวางแผนท่ี อยู่ในระดับปานกลาง (X =3.23) รองลงมา ความพร้อมใช้ของอุปกรณ์และ
เครื่องมือท่ีเกี่ยวข้อง อยู่ในระดับปานกลาง (X = 3.17) และความเพียงพอของอุปกรณ์และ
เคร่ืองมือที่เก่ียวข้อง, ความครบถ้วนสมบูรณ์ถูกต้องของการขีดเขตที่ดินของรัฐ อยู่ในระดับ
ปานกลาง (X =3.16) ตามลําดบั

44

7.3 ด้านงบประมาณ

ตารางที่ 10 ค่าเฉล่ยี ( X ) คา่ เบีย่ งเบนมาตรฐาน (S.D.) การแปลความ และการจดั
อนั ดบั ของผตู้ อบแบบสอบถามจาํ แนกตามปญั หาทีพ่ บดา้ นงบประมาณ

ประเด็น ระดบั ปัญหาที่พบ การ
S.D. แปลความ
ด้านงบประมาณ มาก มาก ปาน น้อย นอ้ ย
1.ความเพียงพอของการ ท่ีสุด กลาง ที่สดุ

ไดร้ ับงบประมาณ 28 46 100 77 33 2.86 1.13 ปานกลาง
สนบั สนุนเพ่มิ เติม (9.86) (16.20) (35.21) (27.11) (11.62)

ค่าเฉลี่ยรวม 2.86 1.13 ปานกลาง

120

100

80

60

40

20

0
มากที่สดุ มาก ปานกลาง น้อย น้อยที่สดุ

ภาพท่ี 11 ปญั หาทพ่ี บดา้ นงบประมาณ
จากตารางท่ี 10 และภาพที่ 11 พบว่า ประเด็นปัญหางานค้างท่ีเกิดจากการ
ดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จาก
หลกั ฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 ดา้ นงบประมาณโดยรวม อยู่ในระดบั ปานกลาง (X = 2.86)

45

7.4 ด้านกระบวนการ

ตารางที่ 11 ค่าเฉลยี่ ( X ) คา่ เบย่ี งเบนมาตรฐาน (S.D.) การแปลความ และการจดั
อนั ดับ ของผ้ตู อบแบบสอบถามจําแนกตามปญั หาทพ่ี บดา้ นกระบวนการ

ประเดน็ ระดับปญั หาทพี่ บ การ
S.D. แปลความ
มาก มาก ปาน น้อย นอ้ ย
กลาง ทสี่ ดุ 1.16 ปานกลาง
ทีส่ ุด
0.96 มาก
ดา้ นกระบวนการ
1.02 ปานกลาง
1.การไดร้ ับความรว่ มมือ 32 52 95 72 33 2.92 0.84 มาก

จากหนว่ ยงานท่ี (11.27) (18.31) (33.45) (25.35) (11.62) 0.74 ปานกลาง

เกยี่ วข้อง

2.กระบวนการรับคําขอ 32 103 111 25 13 3.41

ตามระเบยี บและ (11.27) (36.27) (39.08) (8.80) (4.58)

กฎหมาย

3.วธิ ีจดั การปรมิ าณงาน 25 83 14 43 19 3.18
คา้ งมีความเหมาะสม (8.80)
(29.23) (40.14) (15.14) (6.69)
4.ความเส่ียงในการออก 99
คําสั่งทางปกครองใน (34.86) 116 59 9 1 4.07

(40.85) (20.77) (3.17) (0.35)

การยกเลกิ คําขอ

คา่ เฉลยี่ รวม 3.40

140

120

100
80
60

40
20

0
มากที่สดุ มาก ปานกลาง น้อย น้อยที่สดุ

การได้รับความร่วมมือจากหนว่ ยงานท่ีเกี่ยวข้อง กระบวนการรับคําขอ ตามระเบียบและกฎหมายมีความเหมาะสม
วิธีจดั การปริมาณงานค้างมีความเหมาะสม ความเสี่ยงในการออกคําสงั่ ทางปกครองในการยกเลิกคําขอ

ภาพที่ 12 ปญั หาทีพ่ บดา้ นกระบวนการ

46

จากตารางท่ี 11 และภาพที่ 12 พบว่า ประเด็นปัญหางานค้างที่เกิดจากการ
ดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดท่ีดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จาก
หลักฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 ด้านกระบวนการโดยรวม อยู่ในระดับปานกลาง (X = 3.40) เมื่อ
พิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ปัญหาที่เกิดจากความเสี่ยงในการออกคําส่ังทางปกครองในการ
ยกเลิกคําขอ อยู่ในระดับมาก (X =4.07) รองลงมา กระบวนการรับคําขอตามระเบียบและ
กฎหมาย อยู่ในระดับมาก (X = 3.41) และวิธีจัดการปริมาณงานค้างมีความเหมาะสม อยู่ใน
ระดบั ปานกลาง (X =3.18) ตามลําดบั

7.5 ด้านการบรหิ ารบุคลากร

ตารางท่ี 12 ค่าเฉล่ีย ( X ) ค่าเบยี่ งเบนมาตรฐาน (S.D.) การแปลความ และการจดั
อันดบั ของผ้ตู อบแบบสอบถามจาํ แนกตามปัญหาทพี่ บด้านการบรหิ าร
บคุ ลากร

ประเด็น ระดบั ปญั หาทพ่ี บ การ
S.D. แปลวาม
การบรหิ ารบุคลากร มาก มาก ปาน นอ้ ย น้อย 1.09 ปานกลาง
1.ความเหมาะสมของ ท่สี ุด กลาง ทส่ี ุด 1.21 ปานกลาง

ปริมาณงานท่ไี ด้รับ 32 65 11 52 24 3.10 0.92 มาก
มอบหมาย
2.การสนบั สนนุ การ (11.27) (22.89) (39.08) (18.31) (8.45) 0.91 ปานกลาง
ฝกึ อบรมสําหรบั การ
ดําเนินงานตาม 32 44 81 83 44 2.78
มาตรา 8 (11.27) (15.49) (28.52) (29.23) (15.49)
3.ผบู้ งั คบั บัญชาให้
ความสําคญั กับการ 48 99 109 24 4 3.57
ดําเนนิ การตาม
มาตรา 8 (16.90) (34.8) (38.38) (8.45) (1.41)

ค่าเฉลย่ี รวม 3.15

47

120

100

80

60

40

20

0
มากที่สดุ มาก ปานกลาง น้อย น้อยท่ีสดุ

ความเหมาะสมของปริมาณงานท่ีได้รับมอบหมาย การสนบั สนนุ การฝึกอบรม สําหรับการดําเนนิ งานตามมาตรา 8
ผ้บู งั คบั บญั ชาให้ความสําคญั กบั การดําเนนิ การตามมาตรา 8

ภาพที่ 13 ปญั หาท่ีพบดา้ นการบริหารบุคลากร

จากตารางท่ี 12 และภาพท่ี 13 พบว่า ประเด็นปัญหางานค้างที่เกิดจากการ
ดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดท่ีดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จาก
หลักฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 ด้านบริหารบุคลากรโดยรวม อยู่ในระดับปานกลาง (X = 3.15)
เม่ือพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ปัญหาที่เกิดจากผู้บังคับบัญชาให้ความสําคัญกับการ
ดําเนินการตามมาตรา 8 อยู่ในระดับมาก (X =3.57) รองลงมา ความเหมาะสมของปริมาณ
งานท่ีได้รับมอบหมาย อยู่ในระดับปานกลาง (X = 3.10) และการสนับสนุนการฝึกอบรม
สาํ หรบั การดาํ เนนิ งานตามมาตรา 8 อยใู่ นระดบั ปานกลาง (X =2.78) ตามลําดับ

48

7.6 ดา้ นการติดตามประเมนิ ผล/การจัดการงานคา้ ง

ตารางที่ 13 คา่ เฉลี่ย ( X ) ค่าเบยี่ งเบนมาตรฐาน (S.D.) การแปลความ และการจดั
อันดบั ของผตู้ อบแบบสอบถามจําแนกตามปัญหาทพี่ บด้านการติดตาม
ประเมินผล/การจดั การงานค้าง

ประเด็น ระดับปัญหาที่พบ การ
S.D. แปล
มาก มาก ปาน นอ้ ย น้อย
ทส่ี ุด กลาง ท่สี ุด ความ

การติดตามประเมินผล/

การจดั การงานคา้ ง

1.ความสมํ่าเสมอในการ 36 119 98 22 9 3.53 0.92 มาก

ตรวจติดตามและ (12.68) (41.90) (34.51) (7.75) (3.17)

ประเมนิ ผลจาก

ผบู้ งั คับบัญชา

2.การนําผลการตดิ ตาม 33 109 99 34 9 3.43 0.95 มาก

ประเมินผลมาปรับปรงุ (11.62) (38.38) (34.86) (11.97) (3.17)

การทาํ งานใหด้ ขี ึ้น

ค่าเฉลยี่ รวม 3.48 0.89 มาก

140

120

100

80

60

40

20

0
มากท่ีสดุ มาก ปานกลาง น้อย น้อยท่ีสดุ

ความสม่ําเสมอในการตรวจตดิ ตามและประเมินผลจากผ้บู งั คบั บญั ชา การนําผลการตดิ ตามประมนิ ผลมาปรับปรุงการทํางานให้ดีขนึ ้

ภาพที่ 14 ปญั หาทีพ่ บดา้ นการตดิ ตามประเมนิ ผล/การจัดการงานค้าง

49

จากตารางที่ 13 และภาพที่ 14 พบว่า ประเด็นปัญหางานค้างท่ีเกิดจากการ
ดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดท่ีดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จาก
หลกั ฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 ดา้ นการตดิ ตามประเมนิ ผล/การจัดการงานคา้ งโดยรวม อยูใ่ น
ระดับมาก (X = 3.48) เม่ือพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่า ปัญหาที่เกิดจากความสมํ่าเสมอในการ
ตรวจตดิ ตามและประเมนิ ผลจากผู้บังคับบัญชา อยูใ่ นระดบั มาก (X =3.53) รองลงมา การนาํ
ผลการติดตามประเมินผลมาปรับปรุงการทํางานให้ดีขึ้น อยู่ในระดับมาก (X = 3.43)
ตามลําดบั

ตารางที่ 14 คา่ เฉลีย่ ( X ) คา่ เบย่ี งเบนมาตรฐาน (S.D.) การแปลความ และการจัด
อนั ดับ ของประเด็นปญั หางานคา้ งท่ีเกิดจากการดําเนนิ การตาม
กระบวนการออกโฉนดที่ดินหรอื หนังสือรบั รองการทําประโยชน์จาก
หลกั ฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 รายดา้ นและโดยรวม

ประเด็น S.D. การแปลความ

1.ด้านบคุ ลากร 3.33 0.91 ปานกลาง
0.90 ปานกลาง
2.ดา้ นเครอื่ งมือและอปุ กรณ์ 3.20 1.13 ปานกลาง
0.74 ปานกลาง
3.ดา้ นงบประมาณ 2.86 0.91 ปานกลาง
0.89 มาก
4.ด้านกระบวนการ 3.40
0.64 ปานกลาง
5.การบรหิ ารบุคลากร 3.15

6.การตดิ ตามประเมินผล/การจดั การงานคา้ ง 3.48

ค่าเฉลยี่ รวม 2.86

50

ประเดน็ ปัญหาท่ีพบในแตล่ ะด้าน

ด้านงบประมาณ 20 40 60 80 100 120
การบริหารบคุ ลากร น้อยท่ีสดุ น้อย ปานกลาง มาก มากท่ีสดุ
ด้านเครื่องมือและอปุ กรณ์

ด้านบคุ ลากร
ด้านกระบวนการ
การตดิ ตามประเมนิ ผล/การจดั การงานค้าง

0

ภาพที่ 15 ปญั หางานคา้ งทเ่ี กิดจากการดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดที่ดินหรอื
หนงั สอื รบั รองการทาํ ประโยชนจ์ ากหลักฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 รายดา้ นและโดยรวม

จากตารางท่ี 14 ภาพที่ 15 พบว่า ประเด็นของปัญหางานค้างท่ีเกิดจากการ
ดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จาก
หลักฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 โดยรวม อยู่ในระดับปานกลาง (X = 2.86) เม่ือพิจารณาเป็นราย
ด้าน พบว่า ปัญหาที่เกิดจากการติดตามประเมินผล/การจัดการงานค้าง อยู่ในระดับมาก (X
=3.48) รองลงมา ด้านกระบวนการ อยู่ในระดับปานกลาง (X = 3.40) และด้านบุคลากร อยู่ใน
ระดบั ปานกลาง (X = 3.33) ตามลาํ ดบั

การวเิ คราะหข์ อ้ มูลเชิงคุณภาพ

การวิเคราะห์ข้อมูลปัญหาและอุปสรรคในการดําเนินการตามกระบวนการออก
โฉนดท่ีดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จากหลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 แห่ง
พระราชบัญญตั แิ กไ้ ขเพม่ิ เติมประมวลกฎหมายที่ดนิ (ฉบับท่ี 11) พ.ศ. 2551 ดา้ นบุคลากร
ด้านเคร่ืองมืออุปกรณ์ ด้านงบประมาณ ด้านกระบวนการ ด้านบุคลากร และด้านการ
ติดตามประเมินผล/การจัดการงานค้าง โดยมีการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ จากการ
สัมภาษณ์ผู้บริหารส่วนกลาง ประกอบด้วย ท่ีปรึกษาด้านประสิทธิภาพ กรมท่ีดิน
รองอธิบดีกรมท่ีดิน ผู้อํานวยการสํานักกฎหมาย ผู้อํานวยการสํานักมาตรฐานการหนังสือ
สําคัญ และผู้บริหารส่วนภูมิภาคของสํานักงานท่ีดินจังหวัด ประกอบด้วย เจ้าพนักงาน

51

ที่ดินจังหวัดนครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง หัวหน้าฝ่ายทะเบียนในสํานักงานท่ีดิน
จังหวัดนครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น หัวหน้าฝ่ายรังวัดในสํานักงานท่ีดิน
จังหวัด นครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น และผู้ปฏิบัติงานส่วนภูมิภาค
จาํ นวนทัง้ สิ้น 59 คน โดยนําเสนอผลการวเิ คราะห์ข้อมลู ดงั น้ี

1. การวเิ คราะหข์ อ้ มูลสภาพปญั หา

การวิเคราะห์สภาพปัญหาจากการสัมภาษณ์เชิงลึกมีผู้ให้ข้อมูลเก่ียวกับสภาพ
ปัญหาในประเด็น แปลงที่ดินไม่ตรงตาม ส.ค.1 การไม่ทราบขอบเขตแปลงที่ดินตาม ส.ค.1
การนํารังวัดเกินหลักฐาน ส.ค. 1 การนํารังวัดทับท่ีดินของรัฐ การใช้หลักฐาน ส.ค.1 ออก
เอกสารสิทธิอ่ืนแล้ว การรับคําขอ การทํารังวัดพิสูจน์สิทธิที่ดิน จากการวิเคราะห์ข้อมูล
พบวา่

การรบั คาํ ขอ

“ไมไ่ ด้มีการเตรียมการรับปัญหาเรือ่ งการยืน่ คาํ ขอออกโฉนดทด่ี ินก่อน
มาตรา 8 บงั คบั ใช้ เพียงแต่คาดการณ์ แต่ในทางปฏบิ ตั เิ มอ่ื มกี ารบังคับใช้
กฎหมาย คนท่มี ายืน่ คาํ ขอมีเป็นจาํ นวนมากจนปจั จบุ นั มปี รมิ าณงานค้าง
จากเรอ่ื งนี้เปน็ งานท่ไี มเ่ กิดผลสัมฤทธ์ิ เปน็ ผลต่อภาพลกั ษณ์กรมท่ีดิน”

(สมั ภาษณ์ผู้บรหิ ารคนที่ 1 , 30 พฤษภาคม 2561)

“คําขอออกโฉนดทดี่ นิ หรือหนงั สือรบั รองการทาํ ประโยชนต์ ามมาตรา 8
กอ่ ใหเ้ กดิ งานมากขึ้น มาตรการดังกล่าวทาํ ใหส้ .ค.1 ลดลงจรงิ หรอื ไม่
เช่น ส.ค.1 10 ไร่ รังวดั ได้ 30 ไร่ ตามทีย่ ่นื ขอเฉพาะราย เจา้ พนกั งานทด่ี นิ
ไม่กลา้ ลงนามออกให้ แตห่ ากประชาชนนําไปออกเอกสารสทิ ธโิ ดยเดนิ
สาํ รวจกบั ออกได้ทงั้ 30 ไร่ ประชาชนจงึ นาํ ทีด่ นิ ไปออกเอกสารสิทธิโดย
การเดนิ สํารวจ โดยไม่แจง้ วา่ มหี ลักฐาน ส.ค. 1 ทําให้ไดร้ ับโฉนดทด่ี ิน

พร้อมทั้งยงั ยดึ ถือ ส.ค.1 ไว”้
(สมั ภาษณ์ผู้บริหารคนที่ 3 , 30 พฤษภาคม 2561)

“บางครง้ั คัดสาํ เนา ส.ค.1 มาจากไหนก็ไมร่ ู้ คัดมาแลว้ มาแจ้งกับสาํ นักงาน
เรากเ็ ลยมปี ญั หาว่าจะบนิ หรือเปล่า เจ้าหนา้ ทจ่ี ึงต้องใช้ความรอบคอบ”

(สมั ภาษณผ์ ู้บริหารคนท่ี 5 , 30 พฤษภาคม 2561)

52

“การรบั คําขอไม่ได้มีการสอบสวน ชีต้ ําแหน่ง”
(สมั ภาษณผ์ ู้ปฏิบตั งิ านคนที่ 6, 31 พฤษภาคม 2561)

“ผู้ขอไมม่ ีส.ค.1 ฉบับตวั จริงมายื่นคําขอ มเี พยี งสาํ เนาเอกสารยน่ื เอกสาร
มายนื่ คาํ ขอเท่าน้นั ”

(สัมภาษณ์ผปู้ ฏบิ ัตงิ านคนที่ 24, 31 พฤษภาคม 2561)

“การรบั คําขอในชัน้ แรกไมเ่ ปน็ ไปตามระเบียบและขน้ั ตอน
ที่กรมทีด่ นิ ได้วางไว้”

(สัมภาษณผ์ ูป้ ฏบิ ตั ิงานคนท่ี 38, 1 มถิ ุนายน 2561)

“หลกั ฐาน ส.ค.1 แปลงเดยี ว มีผู้ขอกวา่ 10 ราย”
(สัมภาษณผ์ ปู้ ฏิบตั ิงานคนที่ 48, 31 พฤษภาคม 2561)

การตรวจช้ีระวาง นดั ทาํ การรังวดั

“กระบวนการพสิ จู น์คอ่ นข้างยาก ส.ค.1 ที่ย่ืนคาํ ขอท้งั หมดไมค่ วรเกนิ 20
เปอรเ์ ซนต์ , 80 เปอร์เซนต์ ท่ีมายื่นอยตู่ รงไหนยงั ชี้ไม่ไดเ้ ลย มันควรจะจบ

ไดแ้ ลว้ ต้ังแต่รับคําขอตอ้ งไปสอบอะไรอีก
ในเมื่อคณุ ช้ไี ม่ได้ คุณยังไมร่ เู้ ลยว่าทคี่ ณุ อยตู่ รงไหน”
(สัมภาษณ์ผบู้ ริหารคนท่ี 2 , 30 พฤษภาคม 2561)

“คาํ ขอออกโฉนดทดี่ ินจากส.ค.1 ตามมาตรา 8 ณ วนั ที่ 8 ก.พ.53 มีคําขอ
ทง้ั สน้ิ 477,000 คําขอ ต่อมามกี ารยกเลกิ คาํ ขอไปเพราะชาวบ้านชี้ทด่ี ิน

ไม่ได้ บางคนมาช้แี ต่ไมม่ ที ี่ดนิ บางรายก็ไม่ร้วู ่าตวั เองมีทดี่ ินหรอื ไม่”
(สมั ภาษณ์ผ้บู ริหารคนท่ี 6 , 30 พฤษภาคม 2561)

ทาํ การรงั วดั ตรวจพสิ ูจนส์ ิทธิ์ในที่ดิน

“เจ้าของที่ดินนํารังวดั ไม่ตรงส.ค.1 ทดี่ นิ ทแ่ี จง้ ส.ค.1
ได้มกี ารออกโฉนดทด่ี ินโดยการเดินสํารวจไปแล้ว
ทาํ การรงั วดั แล้วเนอื้ ทีเ่ กินกว่า ส.ค.1 เป็นจํานวนมาก”

53

(สัมภาษณผ์ ปู้ ฏิบตั งิ านคนท่ี 6 , 31 พฤษภาคม 2561)

ตรวจสอบความถูกต้อง ระเบียบกฎหมาย คาํ สั่ง

“ชี้ไมไ่ ด้จําหนา่ ยออกไปเสีย ก่อนจาํ หนา่ ยออกไปเสยี งานค้างจะไดน้ อ้ ยลง
ถา้ ไม่จาํ หน่ายงานกจ็ ะยงั ค้าง ปญั หากอ็ ยูท่ คี่ นเหมอื นเชือกที่พันกันเยอะๆ

ต้องคอ่ ยๆ เรม่ิ สะสาง แต่มันทาํ มากปี่ ี
วนั นเี้ จา้ พนกั งานบางคนยังไมย่ อมส่งั ต้องมกี ารอบรมพิเศษ ทกุ คนไม่อยาก

ทาํ งานหนังสือสาํ คัญ อยากทาํ งานนิตกิ รรม ถา้ จดั ต้ังหน่วยเฉพาะกิจ
เอาคนมาจากไหน ถ้าเอาคนมาจากการเดนิ สาํ รวจ ตอนนพ้ี ยายาม
แกป้ ญั หาใหพ้ วกเดนิ สํารวจทําส่งิ ที่ออกยาก คอื การสอบสวนสิทธิ ทั้งชา่ ง
รังวัดในพนื้ ท่ี ขนาดเปิดสอบวนั นย้ี งั ได้ช่างรงั วดั ไม่ตรงกบั สายงานเลย”

(สมั ภาษณ์ผบู้ ริหารคนท่ี 2 , 30 พฤษภาคม 2561)

“เรอื่ งการอา่ นแปลภาพถ่ายทางอากาศ ปัจจุบันให้ความสําคัญแต่ยังมี
ขอ้ จํากดั เชน่ กรณีภาคเหนอื กรณตี น้ เม่ยี งซ่ึงราษฎรได้ครอบครอง
ทาํ ประโยชนโ์ ดยการปลกู เม่ียงอยู่ใตต้ น้ ไมใ้ หญ่ กรณีน้เี คยมีคําพพิ ากษา
สูงสุดบอกว่า แม้นภาพถา่ ยจะไมป่ รากฎร่องรอยการทําประโยชน์
แต่เนื่องจากต้นเมย่ี งอยู่ใต้ต้นไมใ้ หญจ่ รงิ ๆ ถือวา่ มกี ารครอบครอง

ทําประโยชนแ์ ลว้ จึงออกโฉนดได้”
(สัมภาษณ์ผู้บรหิ ารคนท่ี 3 , 30 พฤษภาคม 2561)

“ท่ผี า่ นมายงั ไมส่ ามารถหาขอ้ สรปุ ไดเ้ กี่ยวกับขอ้ กฎหมายเกยี่ วกับเรื่อง
one map ทําให้งานออกโฉนดท่ีดนิ ทีย่ ังไม่มีหลกั ฐาน ส.ค.1 ยงั ไม่

เดนิ หนา้ ”
(สัมภาษณ์ผปู้ ฏบิ ัตงิ านคนที่ 18 , 1 มถิ นุ ายน 2561)

“กระบวนการออกเอกสารสิทธติ ามกฎหมายและระเบยี บท่ีปฏิบตั มิ ากมาย
เส่ยี งต่อการปฏิบัตไิ มถ่ กู ต้อง”

(สมั ภาษณผ์ ู้ปฏิบัติงานคนท่ี 41 , 1 มถิ นุ ายน 2561)

54

“ตาํ แหนง่ ส.ค.1 ถกู ออกเอกสารสิทธแิ ลว้ ”
(สัมภาษณผ์ ้ปู ฏิบตั งิ านคนท่ี 45 , 1 มถิ ุนายน 2561)

“มคี วามรู้สึกว่าไม่ใชอ่ ยา่ งทีเ่ ราคดิ เพราะในท่ีสุดไปที่ศาลศาลกร็ อ
กระบวนการความเหน็ ของเรา เพราะฉะนัน้ เหมือนเราเป็นคนตัดสนิ ใจ

ดําเนนิ การทกุ อยา่ ง เพยี งแต่ว่าใหจ้ บท่ศี าล”
(สมั ภาษณผ์ บู้ ริหารคนท่ี 5 , 30 พฤษภาคม 2561)

“การออกโฉนดที่ดนิ จากส.ค.1 ตามมาตรา 8 ชว่ ยแกป้ ัญหาไดใ้ นระดบั
หนงึ่ เหตเุ พราะวา่ ตอ้ งมกี ารยนื่ คาํ รอ้ งต่อศาลก่อนเพื่อใหศ้ าลไดท้ ราบ

ข้อเท็จจริงในการออกโฉนดและ สรา้ งการตระหนักรใู้ หก้ บั ผูข้ อ”
(สัมภาษณ์ผ้บู ริหารคนท่ี 1 , 30 พฤษภาคม 2561)

“เจา้ หนา้ ที่ในการอา่ นแปลมนี ้อย ไมเ่ พยี งพอกบั ปรมิ าณงาน ซง่ึ ขณะนมี้ ี
งานคา้ งอา่ นแปลอยู่จาํ นวน 2,521 เรือ่ ง”

(สมั ภาษณผ์ ู้ปฏิบตั ิงานคนที่ 51, 31 พฤษภาคม 2561)

2. การวเิ คราะหส์ าเหตุของปญั หา

ในการดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดท่ีดินหรือหนังสือรับรองการ
ทําประโยชน์จากหลกั ฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 แห่งพระราชบัญญัติแก้ไขเพม่ิ เติมประมวล
กฎหมายท่ดี นิ (ฉบับท่ี 11) พ.ศ. 2551

2.1 ปญั หาด้านบคุ ลากร

จากการวิเคราะห์ข้อมูล พบว่า บุคลากรยังมีปัญหาเกี่ยวกับความ
เพียงพอของจํานวนบุคลากรและขาดความรู้ ความเข้าใจ ในการดําเนินงานตามมาตรา 8
รวมถึงเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานยังไม่ได้ให้ความสําคัญกับการปฏิบัติงานตามกระบวนการ
ออกโฉนดทด่ี นิ หรอื หนังสือรบั รองการทําประโยชน์จากหลกั ฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 ตาม
ความคิดเห็นของผู้ให้ข้อมูลสําคัญจากการสัมภาษณ์เชิงลึกเจ้าพนักงานท่ีดินจังหวัด
นครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง หัวหน้าฝ่ายทะเบียนในสํานักงานท่ีดินจังหวัด
นครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น หัวหน้าฝ่ายรังวัดในสํานักงานที่ดินจังหวัด

55

นครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น และเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงาน จํานวนทั้งสิ้น
59 คน โดยนําเสนอผลการวเิ คราะหข์ อ้ มลู ดังน้ี

“คนภายในองค์กร เจา้ หนา้ ที่ต้องร้รู ะเบียบกฎหมาย”
(สัมภาษณ์ผบู้ ริหารคนที่ 1, 30 พฤษภาคม 2561)

“บุคลากรจาํ นวนไม่เพยี งพอ”
(สัมภาษณ์ผู้บรหิ ารคนท่ี 2, 30 พฤษภาคม 2561)

“เจ้าพนกั งานท่ีดนิ ไมอ่ อกคาํ สั่งทางปกครอง
ในการยกเลกิ คําขอออกโฉนดทดี่ นิ ”

(สมั ภาษณ์ผ้บู รหิ ารคนท่ี 2, 30 พฤษภาคม 2561)

“การบรหิ ารจดั การข้ึนอยกู่ ับเจา้ พนักงานที่ดนิ แต่ละท่าน แตล่ ะ
สาํ นกั งาน จาํ นวนช่าง คณุ ภาพของฝา่ ยตา่ ง ๆ ไมเ่ ท่ากัน”
(สัมภาษณ์ผ้บู ริหารคนท่ี 2, 30 พฤษภาคม 2561)

“เจา้ พนกั งานที่ดินไมส่ ัง่ ใหเ้ ป็นไปตาม ระเบียบ ขอ้ กฎหมาย
เน่อื งจากกลัวถกู ฟ้องศาลปกครอง”

(สัมภาษณเ์ จ้าพนกั งานทด่ี นิ จงั หวัดคนท่ี 2, 30 พฤษภาคม 2561)

“การอ่านแปลภาพถา่ ยทางอากาศ เรามีเจา้ หน้าท่ไี มเ่ พียงพอในการออก
โฉนดในเขตที่ดินของรัฐ”

(สัมภาษณ์ผบู้ รหิ ารคนท่ี 3, 30 พฤษภาคม 2561)

“วฒุ ภิ าวะของเจา้ พนกั งานที่ดินกรณตี ามกระบวนการ พบว่า ส.ค. 1
นาํ มาย่นื ออกโฉนดทด่ี ิน ผิดแปลงต้องยกเลิกคําขอ ตามพ.ร.บ.
วธิ ปี ฏบิ ัตริ าชการทางปกครอง
การตัดสนิ ใจของเจ้าพนกั งานท่ีดินทาํ ใหค้ าํ ขอลดลงไป”
(สัมภาษณผ์ ู้บริหารคนท่ี 3, 30 พฤษภาคม 2561)

56

“ไม่มีเจ้าหนา้ ทร่ี ับผดิ ชอบโดยตรงและดาํ เนินการอยา่ งตอ่ เนอื่ ง”
(สัมภาษณ์ผูป้ ฏิบัตงิ านที่ดินคนท่ี 25, 31พฤษภาคม 2561)

“เจา้ หน้าท่ีขาดประสบการณ์”
(สมั ภาษณเ์ จ้าหนา้ ที่ผู้ปฏิบัตงิ านทด่ี นิ คนที่ 42, 30 พฤษภาคม 2561)

2.2 ด้านเครือ่ งมือและอปุ กรณ์

จากการวิเคราะห์ข้อมูล พบว่า เคร่ืองมือและอุปกรณ์สําหรับการ
ดําเนินงานการในการปฏิบัติงานตามกระบวนการออกโฉนดท่ีดินหรือหนังสือรบั รองการทาํ
ประโยชน์จากหลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 ยังขาดความครบถ้วนสมบูรณ์ ถูกต้องของ
ระวางแผนท่ี และการขีดเขตท่ีดินของรัฐในระวางแผนเพื่อการออกโฉนดท่ีดิน ตามความ
คิดเห็นของผู้ให้ข้อมูลสําคัญ และจากการสัมภาษณ์เชิงลึกเจ้าพนักงานที่ดินจังหวัด
นครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง หัวหน้าฝ่ายทะเบียนในสํานักงานท่ีดินจังหวัด
นครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น หัวหน้าฝ่ายรังวัดในสํานักงานที่ดินจังหวัด
นครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น และเจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงาน จํานวนท้ังสิ้น
59 คน โดยนําเสนอผลการวิเคราะหข์ ้อมูล ดังนี้

“ต้องทําเรอ่ื งแผนท่ีใหเ้ ปน็ มาตรฐานเดยี วกันในทุกหน่วยงาน”
(สัมภาษณ์ผู้บรหิ ารคนที่ 1, 30 พฤษภาคม 2561)

“ควรมีแผนทที่ ่ีมมี าตรฐานเดยี วกนั มกี ารขดี เขตที่ดนิ ของรฐั
เขตปา่ ได้อย่างชดั เจน”

(สัมภาษณ์ผู้บรหิ ารคนท่ี 3, 30 พฤษภาคม 2561)

“ไมร่ ้ตู ําแหนง่ ท่ีดนิ ท่ีตง้ั อยใู่ นเขตทด่ี ินของรฐั ”
(สัมภาษณเ์ จา้ หนา้ ทผี่ ูป้ ฏบิ ตั ิงานคนที่ 2, 31 พฤษภาคม 2561)

“ส.ค. 1 ทีข่ อออกโฉนดท่ีดนิ ตง้ั อยคู่ าบเก่ยี วกบั แนวเขตป่าไม้ ที่สาธารณะ
ยงั ไม่มีการขดี เขตปา่ ไม้ หรอื ทส่ี าธารณะใหช้ ดั เจน”

(สมั ภาษณ์เจ้าหนา้ ที่ผู้ปฏบิ ัตงิ านคนที่ 13 , 31 พฤษภาคม 2561)

57

2.3 ด้านกระบวนการ

จากการวิเคราะห์ข้อมูล พบว่า ปัญหาท่ีเกิดจากขาดความร่วมมือจาก
หน่วยงานท่ีเก่ียวข้อง รวมถึงกระบวนการรับคําขอและกฎหมายที่ไม่มีความเหมาะสมและ
ยังมีวิธีจัดการปริมาณงานค้างไม่ความเหมาะสมรวมไปถึงความเสี่ยงในการออกคําสั่งทาง
ปกครองในการยกเลิกคําขอในการปฏิบัติงานตามกระบวนการออกโฉนดที่ดินหรือหนังสือ
รับรองการทําประโยชน์จากหลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 จากการสัมภาษณ์เชิงลึก
เจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดนครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง หัวหน้าฝ่ายทะเบียนใน
สํานักงานที่ดินจังหวัดนครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น หัวหน้าฝ่ายรังวัดใน
สํานักงานที่ดินจังหวัด นครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น และเจ้าหน้าที่
ผปู้ ฏบิ ตั ิงาน จํานวนทง้ั สิ้น 59 คน โดยนาํ เสนอผลการวเิ คราะห์ขอ้ มูล ดงั น้ี

การรับคาํ ขอ

“ไมไ่ ดม้ กี ารเตรียมการรบั ปญั หาเร่ืองการย่นื คําขอออกโฉนดท่ีดินกอ่ นมาตรา 8
บังคับใช้ เพียงแตค่ าดการณ์ แตใ่ นทางปฏบิ ัติเมอ่ื มีการบงั คบั ใชก้ ฎหมาย คนที่มายนื่ คําขอ
มเี ปน็ จาํ นวนมากจนปจั จบุ นั มปี ริมาณงานค้างจากเรือ่ งน้ีเป็นงานทีไ่ มเ่ กิดผลสัมฤทธ์ิ เปน็

ผลตอ่ ภาพลักษณ์กรมทีด่ นิ ”
(สมั ภาษณ์ผบู้ รหิ ารคนที่ 1 , 30 พฤษภาคม 2561)

“ถา้ ผ้ขู อรูว้ า่ ตัวเองไม่มสี ทิ ธิในเอกสารสทิ ธิหรอื เอกสารสิทธเิ ขาไมถ่ ูกตอ้ ง เขาก็คง
ไม่มาใช้สิทธยิ น่ื ขอใหเ้ ปน็ ภาระตอ่ หน่วยงานราชการ เพราะสุดทา้ ยแล้ว กรมทดี่ ินกไ็ มอ่ าจ

ออกโฉนดท่ดี ินให้เขาได้”
(สมั ภาษณผ์ บู้ รหิ ารคนที่ 1 , 30 พฤษภาคม 2561)

“บางคร้งั คัดสําเนา ส.ค.1 มาจากไหนกไ็ ม่รู้ คดั มาแล้วมาแจ้งกบั สํานกั งาน เราก็
เลยมีปญั หาวา่ จะบนิ หรือเปลา่ เจา้ หนา้ ที่จึงตอ้ งใช้ความรอบคอบ”
(สัมภาษณ์ผู้บริหารคนท่ี 5 , 30 พฤษภาคม 2561)

“การจัดการงานคา้ งต้องแยกประเภทคาํ ขออะไรเกดิ กอ่ นหลงั คัดแยกคาํ ขอทยี่ ื่น
แลว้ แตย่ ังไม่เรียกมาเลย นดั รังวดั หรือยงั นัดแล้วสง่ ฝา่ ยทะเบียนหรอื ยงั อยู่ฝา่ ยรงั วัดมัน

ตอ้ งแยกบญั ชใี หช้ ัดเจนแลว้ สุดท้ายเราจะบริหารจัดการได้”
(สัมภาษณ์ผูบ้ รหิ ารคนที่ 6 , 30 พฤษภาคม 2561)

58

“การรับคําขอไม่ไดม้ กี ารสอบสวน ช้ีตําแหน่ง”
(สัมภาษณผ์ ปู้ ฏิบัติงานคนที่ 6 , 31 พฤษภาคม 2561)
“ผขู้ อไม่มสี .ค.1 ฉบับตวั จรงิ มาย่ืนคาํ ขอ มีเพียงสาํ เนาเอกสารยนื่ เอกสาร

มาย่ืนคําขอเท่านนั้ ”
(สัมภาษณผ์ ปู้ ฏิบัตงิ านคนท่ี 24, 30 พฤษภาคม 2561)

“การรับคาํ ขอในชนั้ แรกไม่เป็นไปตามระเบียบและข้นั ตอนทก่ี รมทด่ี นิ ได้วางไว”้
(สมั ภาษณผ์ ู้ปฏิบตั งิ านคนที่ 38, 1 มถิ นุ ายน 2561)

“หลกั ฐาน ส.ค.1 แปลงเดียว มผี ู้ขอกวา่ 10 ราย”
(สัมภาษณผ์ ปู้ ฏบิ ตั ิงานคนท่ี 48, 31 พฤษภาคม 2561)

การตรวจช้รี ะวาง นดั ทําการรงั วดั
“กระบวนการพสิ ูจน์คอ่ นขา้ งยาก ส.ค.1 ทย่ี นื่ คําขอทัง้ หมดไมค่ วรเกิน
20 เปอร์เซนต์ , 80 เปอรเ์ ซนต์ ท่มี ายน่ื อยูต่ รงไหนยงั ชไ้ี ม่ได้เลย มนั ควรจะจบได้แลว้ ตงั้ แต่
รับคาํ ขอตอ้ งไปสอบอะไรอกี ในเม่อื คณุ ชี้ไมไ่ ด้ คุณยงั ไม่รเู้ ลยวา่ ทีค่ ุณอยู่ตรงไหน”

(สัมภาษณ์ผู้บริหารคนที่ 2 , 30 พฤษภาคม 2561)

“คาํ ขอออกโฉนดทีด่ ินจากส.ค.1 ตามมาตรา 8 ณ วนั ท่ี 8 ก.พ.53 มคี ําขอทงั้ สน้ิ
477,000 คําขอ ตอ่ มามกี ารยกเลกิ คาํ ขอไปเพราะชาวบา้ นชีท้ ดี่ นิ ไมไ่ ด้ บางคนมาช้ีแต่ไม่มี

ทดี่ ิน บางรายก็ไมร่ วู้ า่ ตัวเองมที ่ดี นิ หรอื ไม”่
(สมั ภาษณ์ผ้บู ริหารคนท่ี 6 , 30 พฤษภาคม 2561)

“ผ้ขู อออกโฉนดท่ดี นิ ไม่สามารถชต้ี าํ แหน่งได้ ไมส่ มั พนั ธ์กับหลกั ฐานส.ค.1”
(สัมภาษณ์ผู้ปฏิบตั งิ านคนท่ี 10, 31 พฤษภาคม 2561)

“ส.ค.1 ไมต่ รงแปลง ไม่รตู้ ําแหนง่ ทแ่ี นน่ อน”
(สัมภาษณ์ผปู้ ฏิบัตงิ านคนท่ี 15, 31 พฤษภาคม 2561)

59

“หลกั ฐานส.ค.1 กบั ตาํ แหน่งทดี่ ินไม่ตรงกนั ”
(สมั ภาษณผ์ ้ปู ฏิบัติงานคนท่ี 19, 1 มถิ ุนายน 2561)

“ตาํ แหนง่ แปลงทีด่ นิ ไม่ตรงกับ ส.ค. 1”
(สัมภาษณ์ผปู้ ฏบิ ัตงิ านคนที่ 26, 31 พฤษภาคม 2561)

ทําการรังวัด ตรวจพสิ จู นส์ ิทธ์ิในทด่ี ิน
“หลกั ฐานส.ค.1 ไม่มีรปู แปลง มชี อื่ ขา้ งเคียงปัจจบุ ันไม่ตรงกับส.ค.1 บคุ คลท่ีมีชือ่

ในส.ค.1 ลม้ หายตายจากหรือไม่อยใู่ นพน้ื ท่”ี
(สัมภาษณเ์ จ้าพนักงานท่ีดินจงั หวัดคนที่ 3 , 30 พฤษภาคม 2561)

“ส.ค.1 ที่นาํ มาย่ืนออกโฉนด ไมต่ รงตามหลกั เกณฑ์ที่แจง้ ไว”้
(สมั ภาษณผ์ ู้ปฏบิ ตั งิ านคนท่ี 7 , 30 พฤษภาคม 2561)

ตรวจสอบความถูกตอ้ ง ระเบียบกฎหมาย คําส่งั
“ชีไ้ มไ่ ดจ้ าํ หน่ายออกไปเสยี กอ่ นจําหนา่ ยออกไปเสยี งานค้างจะได้น้อยลง
ถ้าไมจ่ ําหน่ายงานก็จะยังค้าง ปญั หากอ็ ยู่ทค่ี นเหมอื นเชอื กท่พี นั กันเยอะๆ
ตอ้ งค่อยๆ เรม่ิ สะสาง แต่มนั ทาํ มากีป่ ี วันนี้เจา้ พนักงานบางคนยงั ไม่ยอมสัง่ ต้องมกี าร
อบรมพิเศษ ทุกคนไมอ่ ยากทาํ งานหนงั สือสําคญั อยากทํางานนติ กิ รรม ถา้ จดั ตั้งหน่วย
เฉพาะกิจเอาคนมาจากไหน ถ้าเอาคนมาจากการเดนิ สาํ รวจ ตอนนีพ้ ยายาม
แกป้ ัญหาใหพ้ วกเดินสํารวจทาํ สง่ิ ทีอ่ อกยาก คือการสอบสวนสทิ ธิ ทงั้ ชา่ งรังวดั ในพ้ืนท่ี

เปิดสอบวันน้ียงั ได้ช่างรงั วดั ไม่ตรงกับสายงานเลย”
(สัมภาษณ์ผบู้ รหิ ารคนท่ี 2 , 30 พฤษภาคม 2561)

“เหตุทสี่ .ค.1 มีมากมายเพราะการเดนิ สาํ รวจ เพราะไปออกแบบ
ไมม่ ีหลกั ฐานง่าย ไมต่ ้องไปสอบข้างเคยี ง”
(สมั ภาษณ์ผบู้ รหิ ารคนท่ี 2 , 30 พฤษภาคม 2561)

60

“ปญั หาใหญข่ องกรมท่ดี นิ และเรอ่ื งที่ยากทส่ี ดุ คอื การตรวจสอบตําแหนง่ ทดี่ ินที่
แทจ้ รงิ ทําให้งานส.ค.1 สาํ เร็จยากความร้เู รอ่ื งแผนท่จี ะตอ้ งมี”
(สมั ภาษณผ์ บู้ ริหารคนท่ี 6 , 30 พฤษภาคม 2561)

“ทีด่ นิ อยูใ่ นเขตหวงห้ามตามพรฎ.2479 ซ่ึงตอ้ งนาํ เสนอกบร.ก่อนทกุ ราย และมี
ขั้นตอนการดาํ เนินการทใ่ี ช้ระยะเวลา”

(สมั ภาษณ์ผ้ปู ฏบิ ตั ิงานคนท่ี 1, 31 พฤษภาคม 2561)

“มีพ.ร.บ.ประกาศให้เขตป่าสงวนแห่งชาติบางส่วน ใหเ้ ปน็ เขตปฏิรูปทด่ี นิ ”
(สมั ภาษณ์ผ้ปู ฏิบัติงานคนท่ี 1, 31 พฤษภาคม 2561)

“การรวบรวมพยานหลักฐานในการพสิ จู นต์ าํ แหน่งของหลกั ฐานส.ค.1 เปน็ ไปด้วย
ความลาํ บาก เนอื่ งจากมีการแจ้งการครอบครองเป็นเวลากวา่ 60 ปีแล้ว การสอบสวนถงึ
การเปลย่ี นแปลงของขา้ งเคียงเดิมกบั ผู้ครอบครองปัจจบุ นั เป็นไปดว้ ยความยากลาํ บาก
และบางครง้ั ไมส่ อดรับ ซ่งึ เปน็ กรณีที่ดนิ ท่ีออกโฉนดไม่มีแนวเขตติดตอ่ กับทดี่ นิ ท่มี โี ฉนด
แล้ว หรอื มเี อกสารสิทธอิ ย่างอ่นื ซ่งึ มสี ารบบให้ตรวจสอบการเปล่ยี นแปลงของแนวเขต

ตดิ ต่อทด่ี นิ ข้างเคยี งดว้ ยแลว้ อาจทาํ ให้ผิดพลาดคลาดเคลื่อนในการออกโฉนดได้”
(สัมภาษณผ์ ู้ปฏบิ ัตงิ านคนที่ 2, 31 พฤษภาคม 2561)

“ทดี่ นิ อยู่ในเขตประกาศหวงหา้ มของทางราชการ(เขตทหาร) และได้มีการขอออก
โฉนดทด่ี นิ ไว้กอ่ นวันที่ 8 ก.พ. 2553”

(สมั ภาษณเ์ จ้าพนกั งานท่ีดนิ จังหวัดคนท่ี 4, 30 พฤษภาคม 2561)

“ออกโฉนดประสงคจ์ ะโอนสิทธิครอบครองท่ีดนิ โดยการซอ้ื ขายให้แกบ่ คุ คลอนื่
ซ่ึงผ้ซู ้ือไม่สามารถอา้ งสิทธิครอบครองตอ่ เนอ่ื งไดต้ ้องไปดําเนินการทางศาล”

(สมั ภาษณเ์ จา้ พนกั งานที่ดินจังหวดั คนที่ 4, 30 พฤษภาคม 2561)

“ปัญหาท่พี บคอื ส.ค.1 จะอยใู่ นเขตประกาศสงวนหวงห้ามของทางราชการ
พ.ศ. 2472,2473 ,2479 อยใู่ นเขตหนงั สือสาํ คัญสาํ หรบั ท่ีหลวงบึงบอระเพด็

อยใู่ นเขตคุ้มครอง พ.ศ. 2485”
(สมั ภาษณผ์ ู้ปฏบิ ัติงานคนท่ี 6, 31 พฤษภาคม 2561)

61

“ท่ีดนิ อยู่ในเขตป่าไมห้ ลายประเภท”
(สัมภาษณผ์ ปู้ ฏิบตั ิงานคนที่ 16, 31 พฤษภาคม 2561)

“การดาํ เนินการท่ีผา่ นมายังไม่สามารถหาขอ้ สรุปไดเ้ กีย่ วกับข้อกฎหมายเก่ียวกบั
เรอื่ ง one map ทําใหง้ านออกโฉนดทด่ี ินทย่ี ังไม่มีหลักฐานส.ค.1 ยงั ไม่เดนิ หนา้ ”

(สัมภาษณ์ผปู้ ฏิบัติงานคนที่ 18, 1 มถิ นุ ายน 2561)

“ปญั หาเรื่องตําแหน่งท่ดี ินทขี่ อออกโฉนด ส่วนใหญอ่ ยู่ในเขตท่ีดินของรัฐ
(ปา่ ไม่ สปก. ) ตอ้ งดําเนนิ การอ่านแปลตามมาตรา 56/1 ซึง่ ใชเ้ วลานาน

และราษฎรไมเ่ ข้าใจ”
(สมั ภาษณ์ผ้ปู ฏบิ ตั ิงานคนท่ี 20, 31 พฤษภาคม 2561)

“ส.ค.1 สว่ นใหญ่อยู่ในทดี่ ินของรัฐ”
(สัมภาษณผ์ ูป้ ฏบิ ัติงานคนที่ 21, 31 พฤษภาคม 2561)

“เปน็ ทด่ี นิ ในเขตปา่ ไม้ และเขตสปก. สอบสวนไมค่ ่อยได้ความชัดเจน
เนื้อท่เี กินหลกั ฐาน”

(สมั ภาษณผ์ ้ปู ฏบิ ตั งิ านคนท่ี 35, 30 พฤษภาคม 2561)

“กระบวนการออกเอกสารสทิ ธิตามกฎหมายและระเบยี บทปี่ ฏบิ ัตมิ ากมาย
เสี่ยงตอ่ การปฏบิ ตั ิไม่ถูกต้อง”

(สัมภาษณ์ผ้ปู ฏิบตั งิ านคนท่ี 41, 1 มถิ นุ ายน 2561)

“ส.ค.1 อยู่ในทสี่ าธารณประโยชน”์
(สมั ภาษณ์ผปู้ ฏิบตั งิ านคนท่ี 41, 1 มถิ ุนายน 2561)

“ตาํ แหนง่ ส.ค.1 ถูกออกเอกสารสิทธิแลว้ ”
(สัมภาษณผ์ ูป้ ฏิบัติงานคนท่ี 45, 1 มถิ ุนายน 2561)

“การออกโฉนดท่ดี นิ จากส.ค.1 ตามมาตรา 8 ชว่ ยแกป้ ัญหาได้ในระดับหนึง่
เหตุเพราะว่าต้องมกี ารยนื่ คาํ ร้องต่อศาลก่อนเพื่อให้ศาลได้ทราบขอ้ เท็จจรงิ ในการออก

โฉนดและ สรา้ งการตระหนกั รู้ให้กับผขู้ อ”
(สัมภาษณ์ผู้บรหิ ารคนท่ี 1 , 30 พฤษภาคม 2561)

62

3. การวิเคราะห์ข้อมลู แนวทางการแก้ไขปญั หางานคา้ งที่เกิดจากการ

ดาํ เนนิ การตามกระบวนการออกโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทาํ ประโยชน์
จากหลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 แห่งพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมาย
ทีด่ ิน (ฉบบั ท่ี 11) พ.ศ. 2551

3.1 ด้านบคุ ลากร

จากการวิเคราะห์ข้อมูล พบว่าเจ้าหน้าที่ในสํานักงานต้องรู้ระเบียบ
กฎหมาย ท่ีเกี่ยวกับการดําเนินการตามมาตรา 8 พร้อมท้ังสร้างขวัญ กําลังใจแก่เจ้าหน้าท่ี
และปรับทัศนคติ ค่านิยม ให้รักการออกโฉนดท่ีดินท่ีถูกต้อง เพื่อเป็นประโยชน์แก่
ประชาชนที่จะถือครองที่ดินท่ีถูกต้อง ตกทอดไปยังลูกหลาน ลดปัญหาพิพาทเกี่ยวกับทด่ี ิน
จะทําให้งานของกรมท่ีดินลดลง และความเช่ือถือต่องานกรมที่ดิน รวมถึงการจัดให้มีการ
ฝึกอบรม สอนงานให้เจ้าหน้าท่ีมีความรู้ ความชํานาญในการปฏิบัติงานและให้แต่งตั้ง
เจ้าหน้าท่ีรับผิดชอบงานด้านออกโฉนดที่ดินจากหลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 โดยตรง
รวมท้ังจัดทําสมุดคู่มือ วิธีการปฏิบัติงานและสอนงานเพื่อเพ่ิมพูนประสบการณ์ตามความ
คิดเห็นของผู้ให้ข้อมูลสําคัญ จากการสัมภาษณ์เชิงลึกเจ้าพนักงานท่ีดินจังหวัดนครสวรรค์
อทุ ยั ธานี ลพบรุ ี ลาํ ปาง หัวหน้าฝ่ายทะเบียนในสํานกั งานทด่ี นิ จงั หวัดนครสวรรค์ อุทัยธานี
ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น หัวหน้าฝ่ายรังวัดในสํานักงานท่ีดินจังหวัด นครสวรรค์ อุทัยธานี
ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น และเจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงาน จํานวนท้ังส้ิน 59 คน โดยนําเสนอ
ผลการวเิ คราะห์ข้อมลู ดังนี้

“คนภายในองคก์ ร เจา้ หนา้ ท่ใี นสาํ นกั งานตอ้ งรรู้ ะเบียบกฎหมาย”
(สัมภาษณผ์ ้บู รหิ ารคนที่ 1, 30 พฤษภาคม 2561)

“จําเปน็ ตอ้ งเปดิ หลักสตู รอบรมเจ้าหน้าท่ี”
(สมั ภาษณ์ ผ้บู รหิ ารคนท่ี 2 ,30 พฤษภาคม 2561)

“วุฒิภาวะของเจา้ พนกั งานที่ดนิ ในกรณีตามกระบวนการแลว้ พบวา่ ส.ค.1
ซง่ึ นํามายน่ื ออกโฉนดผิดแปลง ตอ้ งส่ังยกเลกิ คําขอตามพ.ร.บ.วธิ ีปฏิบตั ิ
ราชการทางปกครอง และใหผ้ ขู้ อย่ืนอทุ ธรณ์ และส่งั ฟอ้ งคดเี พื่อไปสกู่ าร
บงั คับคดี ซ่งึ การตดั สินใจของเจา้ พนักงานที่ดินทาํ ใหค้ าํ ขอลดลงไป”

(สัมภาษณ์ผูบ้ รหิ ารคนที่ 3, 30 พฤษภาคม 2561)

63

“ตอ้ งเริ่มจากคนท่ีเปน็ ผบู้ ังคบั บญั ชา ตั้งแต่เจ้าพนักงานทด่ี นิ ลงมาเลยว่า
จะต้องดําเนินการใชเ้ วลาเปน็ ปี แต่ตอ้ งริเร่มิ ดูคําขอเก่า คําขอใหม”่
(สัมภาษณผ์ ้บู รหิ ารคนท่ี 6, 31 พฤษภาคม 2561

“เร่ืองความรเู้ จ้าหน้าท่ี อยากมโี ครงการอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง เจ้าหน้าทจ่ี ะต้อง
ตรวจสอบได้ทนั ที มีความร้ถู ึงขั้นปฏิเสธ ไม่ออกโฉนดท่ดี นิ ให้ เพราะส.ค. 1 บนิ ”

(สัมภาษณผ์ บู้ ริหารคนท่ี 6, 30 พฤษภาคม 2561)

“สร้างขวญั กาํ ลังใจแก่เจ้าหนา้ ทีแ่ ละปรบั ทัศนคติ ค่านิยม ใหร้ กั การออก
โฉนดท่ีดินที่ถูกตอ้ ง เพ่ือเป็นประโยชน์ แกป่ ระชาชนทจี่ ะถือครองทด่ี ินที่
ถูกต้อง ตกทอดไปยังลกู หลาน ลดปัญหาพพิ าทเกย่ี วกับทีด่ ินจะทาํ ให้งาน

ของกรมท่ดี ินลดลง และความเช่ือถอื ตอ่ งานกรมทีด่ ิน”
(สมั ภาษณ์เจา้ พนักงานทดี่ ินจงั หวดั คนท่ี 3, 30 พฤษภาคม 2561)

“จดั ใหม้ ีการฝึกอบรม สอนงานให้เจ้าหนา้ ที่มีความรู้ ความชาํ นาญในการ
ปฏิบัตงิ าน”

(สมั ภาษณเ์ จา้ พนักงานท่ีดนิ จงั หวัดคนท่ี 3, 30 พฤษภาคม 2561)

“แตง่ ตั้งเจา้ หน้าที่รับผิดชอบงานดา้ นออกโฉนดทีด่ ินจากหลกั ฐาน ส.ค. 1
ตามมาตรา 8”

(สมั ภาษณเ์ จ้าหน้าท่ปี ฏบิ ัตงิ านคนที่ 5, 30 พฤษภาคม 2561)

“จดั ให้มกี ารฝึกอบรม สอนงานให้เจา้ หนา้ ทม่ี คี วามรู้ ความชาํ นาญในการ
ปฏิบัตงิ าน”

(สมั ภาษณ์เจา้ หน้าท่ผี ปู้ ฏิบตั งิ านคนที่ 5 ,30 พฤษภาคม 2561)

“จดั ทําสมดุ คู่มือ วธิ ีการปฏิบัติงานและสอนงานเพ่ือเพ่มิ พนู
ประสบการณ์”

(สัมภาษณ์เจา้ หน้าท่ีปฏิบัตงิ านคนท่ี 6, 30 พฤษภาคม 2561)

“ใหจ้ ัดเจา้ หนา้ ทด่ี าํ เนินการออกเอกสารสิทธจิ ากหลกั ฐานส.ค.1”
(สมั ภาษณเ์ จ้าหนา้ ท่ผี ู้ปฏบิ ตั งิ านคนที่ 33, 30 พฤษภาคม 2561)

64

3.2 ด้านเครือ่ งมอื และอุปกรณ์

จากการวิเคราะห์ข้อมูล พบว่า แนวทางการแก้ไขปัญหางานค้าง ท่ีเกิด
จากการดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรอง การทําประโยชน์
จากหลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 แห่งพระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมาย
ท่ีดิน (ฉบับท่ี 11)พ.ศ. 2551 ด้านเครื่องมือและอุปกรณ์ คือ เพ่ิมความครบถ้วนสมบูรณ์
ถูกต้องของระวางแผนท่ี และการขีดเขตท่ีดินของรัฐในระวางแผนเพื่อการออกโฉนดท่ีดิน
ด้วยการใช้เคร่ืองมือและอุปกรณ์ที่ทันสมัยและมีประสิทธิภาพมาช่วยแก้ปัญหาดังกล่าว
ตามความคิดเห็นของผู้ให้ข้อมูลสําคัญ และจากการสัมภาษณ์เชิงลึก เจ้าพนักงานท่ีดิน
จังหวัดนครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง หัวหน้าฝ่ายทะเบียนในสํานักงานท่ีดินจังหวัด
นครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น หัวหน้าฝ่ายรังวัดในสํานักงานท่ีดินจังหวัด
นครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น และเจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงาน จํานวนทั้งส้ิน
59 คน โดยนําเสนอผลการวเิ คราะหข์ ้อมลู ดงั น้ี

“ต้องทาํ เร่อื งแผนทใี่ ห้เปน็ มาตรฐานเดยี วกนั ทกุ หนว่ ยงาน”
(สัมภาษณ์ผู้บรหิ ารคนท่ี 1, 30 พฤษภาคม 2561)

“วิธีแก้คอื เอาความเจรญิ ดา้ นเทคโนโลยีควบคมุ การทําแผนทเี่ นอ้ื ท่ขี อง
ประเทศ ใหเ้ กดิ ความกระจา่ งชัด”

(สัมภาษณ์ผบู้ ริหารคนท่ี 1, 30 พฤษภาคม 2561)
“ให้มกี ารกาํ หนดแนวเขตและท่สี าธารณประโยชน์ทกุ ประเภทให้ชัดเจน

ตามโครงการ One map”
(สมั ภาษณ์เจา้ หน้าทผ่ี ู้ปฏบิ ัติงานคนที่ 13, 30 พฤษภาคม 2561)

3.3 ดา้ นกระบวนการ

จากการวิเคราะห์ข้อมูล พบว่า แนวทางการแก้ไขปัญหางานค้างที่เกิดจาก
ก า ร ดํ า เ นิ น ก า ร ต า ม ก ร ะ บ ว น ก า ร อ อ ก โ ฉ น ด ที่ ดิ น ห รื อ ห นั ง สื อ รั บ ร อ ง
การทําประโยชน์จากหลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 แห่งพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติม
ประมวลกฎหมายที่ดิน (ฉบับท่ี 11) พ.ศ. 2551 ด้านกระบวนการ คือ จัดการ
กับกระบวนการรับคําขอและกฎหมาย รวมทั้งหาวิธีจัดการปริมาณงานค้างให้มีความ
เหมาะสมและลดความเส่ียงในการออกคําส่ังทางปกครองในการยกเลิกคําขอตามความ
คิดเห็นของผู้ให้ข้อมูลสําคัญ จากการสัมภาษณ์เชิงลึกเจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดนครสวรรค์
อทุ ยั ธานี ลพบรุ ี ลาํ ปาง หัวหน้าฝา่ ยทะเบยี นในสาํ นกั งานทีด่ ินจังหวดั นครสวรรค์ อทุ ัยธานี

65

ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น หัวหน้าฝ่ายรังวัดในสํานักงานที่ดินจังหวัด นครสวรรค์ อุทัยธานี
ลพบุรี ลาํ ปาง ขอนแก่น และเจา้ หน้าทีผ่ ู้ปฏิบตั งิ าน จํานวนทง้ั สน้ิ 59 คน โดยนําเสนอ ผล
การวิเคราะหข์ อ้ มลู ดังน้ี

รบั คาํ ขอ

“บางครงั้ คดั สําเนา ส.ค.1 มาจากไหนก็ไม่รู้ คัดมาแลว้ มาแจง้ กับสํานักงาน เราก็
เลยมีปญั หาวา่ จะบินหรือเปล่า เจา้ หน้าท่จี งึ ต้องใช้ความรอบคอบ”
(สัมภาษณผ์ บู้ ริหารคนท่ี 5, 30 พฤษภาคม 2561)

“การจดั การงานคา้ งต้องแยกประเภทคําขออะไรเกดิ ก่อนหลงั คดั แยกคําขอที่ยนื่
แลว้ แต่ยังไมเ่ รียกมาเลย นดั รงั วดั หรอื ยงั นัดแลว้ สง่ ฝา่ ยทะเบยี นหรือยงั อยูฝ่ า่ ยรังวดั มัน

ต้องแยกบญั ชีใหช้ ัดเจนแลว้ สุดท้ายเราจะบริหารจัดการได”้
(สัมภาษณ์ผบู้ รหิ ารคนที่ 6, 30 พฤษภาคม 2561)

“การรวบรวมพยานหลักฐานเพื่อให้ทราบขอ้ เท็จจริงของหลกั ฐานส.ค.1 ทีน่ าํ มา
ออกโฉนด”

(สมั ภาษณผ์ ู้ปฏบิ ัตงิ านคนที่ 2, 1 มิถนุ ายน 2561)

“ต้องตรวจสอบการขออันไหนวดั ได้ ชี้ตาํ แหนง่ ได้ พสิ ูจนห์ ลกั ฐานไดก้ ว็ ดั ไป ที่วดั
ได้ทําไดก้ ็ทําไป ปริมาณงานทเี่ ทกระจาดมาไปกระทบงานประจาํ เพราะช่างชดุ เดยี วกัน

ทําใหส้ าํ นกั งานต้องบรหิ ารกระจายงานไปต่อคิวกับงานจําพวกแบง่ แยกธรรมดา”
(สมั ภาษณ์ผู้บรหิ ารคนท่ี 2, 30 พฤษภาคม 2561)

“ต้องมาพิจารณาคาํ ขอว่าคําขอไหนท่ยี กเลิก และไม่ยกเลกิ คําขอท่ไี มส่ มบรู ณต์ อ้ ง
ยกเลิกตามระเบียบโดยเจา้ พนกั งาน การไมย่ กเลกิ คาํ ขอทําใหเ้ รื่องค้างมาเป็นระยะ

เวลานาน ควรใช้ พรบ.วธิ ปี ฏิบัตริ าชการทางปกครอง และไม่ต้องกลัวถูกฟอ้ ง”
(สมั ภาษณ์ผู้บรหิ ารคนท่ี 2, 30 พฤษภาคม 2561)

“การแก้ไขปัญหาและควรทาํ ความเข้าใจกับผู้ขอออกโฉนดทด่ี นิ ใหช้ ั้นรบั คาํ ขอ
ไม่ตอ้ งสอบสวน โดยกาํ หนดวันนดั พยานสอบสวนในวันเดยี วกับวันรงั วดั ”

(สัมภาษณผ์ ้ปู ฏิบตั งิ านคนท่ี 31, 31 พฤษภาคม 2561)

66

“ก่อนรับคาํ ขอออกโฉนดท่ีดนิ จาก ส.ค. 1 ตอ้ งใหเ้ จา้ หน้าทท่ี ีม่ ีประสบการณ์
สอบสวน ใหไ้ ด้ความชดั เจนเสียกอ่ นวา่ เป็นทีด่ นิ ที่ไดค้ รอบครองมา ตง้ั แต่ก่อน พ.ศ. 2498

ข้างเคียงสอดคล้องสมั พันธก์ ับหลักฐาน ส.ค. 1”
(สัมภาษณ์ผูป้ ฏิบตั ิงานคนท่ี 50, 31 พฤษภาคม 2561)

“ถา้ ผขู้ อขอรังวดั ออกโฉนดไมใ่ ช่ทายาทโดยตรง จะทําการสอบสวนพยานบคุ คล
เพม่ิ เติม พรอ้ มกบั ใหผ้ ู้ขอ นาํ หลักฐานการเสียภาษีบํารงุ ท้องที่ มาประกอบยนื ยนั ความเปน็

เจ้าของจริงหรือไม่ย้อนหลังไป 5 ป”ี
(สัมภาษณผ์ ้ปู ฏิบตั งิ านคนที่ 50, 31 พฤษภาคม 2561)

“ประชาสัมพนั ธ์ขอ้ กฎหมายใหร้ าษฎรทราบ ร่วมประชมุ ประชาสมั พันธ์ในการ
ประชมุ ร่วมกบั กาํ นัน ผ้ใู หญบ่ า้ น”

(สัมภาษณ์ผปู้ ฏบิ ัตงิ านคนที่ 32, 31 พฤษภาคม 2561)

“ให้จดั เจา้ หน้าท่ดี าํ เนินการออกเอกสารสิทธจิ ากหลกั ฐานส.ค.1”
(สมั ภาษณผ์ ปู้ ฏิบตั งิ านคนที่ 33, 1 มถิ นุ ายน 2561)

“สร้างขวัญ กาํ ลังใจใหแ้ กเ่ จา้ หน้าทแ่ี ละปรบั ทศั นคติ ค่านิยม ให้รกั การออกโฉนด
ที่ดนิ ทถ่ี กู ต้อง เพ่ือเปน็ ประโยชน์แก่ประชาชนทีจ่ ะถอื ครองท่ีดินท่ีถูกต้อง ตกทอดตอ่ ไปยงั
ลูกหลาน ลดปัญหาพิพาทเกีย่ วกบั ทีด่ นิ จะทําใหง้ านของกรมทีด่ นิ ลดลง และความเชอื่ ถอื

ต่องานกรมทดี่ นิ ”
(สัมภาษณเ์ จา้ พนักงานที่ดินจังหวดั คนที่ 3, 30 พฤษภาคม 2561)

“จัดให้มีการฝกึ อบรม สอนงานให้เจา้ หนา้ ท่มี คี วามรู้
ความชํานาญในการปฏิบัตงิ าน”

(สมั ภาษณผ์ ู้ปฏบิ ัติงานคนที่ 5, 30 พฤษภาคม 2561)

“แต่งตั้งเจ้าหน้าทรี่ ับผดิ ชอบงานด้านออกโฉนดท่ดี ินจากหลักฐาน ส.ค.1
ตามมาตรา 8”

(สมั ภาษณผ์ ้ปู ฏิบัติงานคนที่ 5, 30 พฤษภาคม 2561)

67

“ประชาสมั พนั ธใ์ หผ้ ้ขู อทราบและเข้าใจถงึ ขนั้ ตอน
กระบวนการในการพจิ ารณาออกโฉนดทดี่ ิน”
(สมั ภาษณผ์ ูป้ ฏิบัติงานคนที่ 5, 30 พฤษภาคม 2561)

“ใหเ้ จ้าหน้าท่ีเฉพาะกิจมาดําเนนิ การแกไ้ ขเร่ืองนี้เฉพาะ”
(สมั ภาษณ์ผู้ปฏบิ ัติงานคนท่ี 45, 1 มถิ ุนายน 2561)

“ไมค่ วรโยกย้าย ชว่ ยราชการ ถา้ จําเปน็ ขอใหข้ อความเห็นจากพ้ืนท่ีปฏบิ ตั วิ า่
ขัดขอ้ งหรอื ไม่ อยา่ งไร”

(สมั ภาษณผ์ ู้ปฏิบัตงิ านคนท่ี 25, 31 พฤษภาคม 2561)

การตรวจชีร้ ะวาง

“กระบวนการพิสูจนค์ อ่ นขา้ งยาก ส.ค.1 ทีย่ น่ื คําขอทง้ั หมดไมค่ วรเกนิ 20
เปอรเ์ ซนต์ 80 เปอร์เซนต์ ทม่ี ายื่นอยู่ตรงไหนยังชไี้ ม่ไดเ้ ลย มนั ควรจะจบไดแ้ ล้วตัง้ แต่

รับคําขอตอ้ งไปสอบอะไรอกี ในเมอ่ื คณุ ชีไ้ มไ่ ด้ คณุ ยังไม่รูเ้ ลยวา่ ทคี่ ุณอยตู่ รงไหน”
(สัมภาษณผ์ บู้ รหิ ารคนท่ี 2, 30 พฤษภาคม 2561)

“เมอื่ ช้ีตาํ แหน่งทด่ี นิ แล้ว ควรเรง่ รัดและอา่ นแปลภาพถา่ ย หรอื สง่ อา่ นแปล
ภาพถ่ายลว่ งหนา้ เพอื่ แก้ไขความล่าช้าและปอ้ งกันความเหน็ ผดิ พลาด”

(สัมภาษณ์ผปู้ ฏบิ ัติงานคนที่ 31, 31 พฤษภาคม 2561)

“ไม่ควรโยกยา้ ย ชว่ ยราชการ ถ้าจาํ เปน็ ขอใหข้ อความเห็น
จากพนื้ ท่ปี ฏิบตั ิวา่ ขัดขอ้ งหรอื ไม่ อยา่ งไร”

(สมั ภาษณผ์ ูป้ ฏิบัตงิ านคนที่ 25, 31 พฤษภาคม 2561)

นดั ทาํ การรงั วัด ตรวจพิสจู น์

“เมอ่ื ชีต้ าํ แหน่งทดี่ นิ แลว้ ควรเร่งรัดและอา่ นแปลภาพถา่ ย หรือส่งอา่ นแปล
ภาพถา่ ยลว่ งหน้า เพือ่ แกไ้ ขความล่าชา้ และป้องกนั ความเหน็ ผดิ พลาด”

(สมั ภาษณ์ผ้ปู ฏบิ ตั งิ านคนท่ี 31, 31 พฤษภาคม 2561)

68

“ใหช้ ่างผู้ทําการรงั วดั มาแต่เดมิ ดาํ เนินการต่อในสว่ นทเี่ กี่ยวขอ้ ง
จนเสร็จสิ้นกระบวนงาน”

(สัมภาษณ์ผปู้ ฏิบัติงานคนท่ี 27, 30 พฤษภาคม 2561)

“ตรวจสอบเอกสาร สารบบที่ดินแปลงขา้ งเคยี งทกุ แปลงเพอ่ื สืบยอ้ นหลังข้ึนไปถงึ
การครอบครองต่อเน่ืองกันในบริเวณนนั้ ”

(สมั ภาษณเ์ จา้ พนักงานท่ดี นิ จงั หวัดคนที่ 3, 30 พฤษภาคม 2561)

“ควรให้มกี ารอา่ นแปลภาพถ่ายทกุ แปลงไว้
เพื่อประกอบการพิจารณาในกรณีทีม่ ีขอ้ สงสัย”
(สมั ภาษณเ์ จา้ พนกั งานที่ดินจงั หวดั คนที่ 3, 30 พฤษภาคม 2561)

“ตรวจดรู ะวางแผนที่ภาพถา่ ยทางอากาศเพ่อื ดูสภาพการทาํ ประโยชน์”
(สัมภาษณ์เจ้าพนักงานที่ดินจังหวัดคนท่ี 3, 30 พฤษภาคม 2561)

“ให้กําหนดถอื เปน็ หน้าท่ีของเจ้าหนา้ ทท่ี เ่ี กี่ยวข้อง ทกุ หนว่ ยงานในการออกไปร่วม
ตรวจสอบดแู ล ท่ีดนิ ของรัฐทุกหนว่ ยงาน ไม่ใชไ่ ม่ไปแลว้ ปลอ่ ยภาระของกรมทดี่ นิ

พจิ ารณาเอาเอง”
(สมั ภาษณเ์ จา้ พนกั งานทด่ี นิ จังหวัดคนท่ี 3, 30 พฤษภาคม 2561)

“แต่งตงั้ เจา้ หนา้ ที่รบั ผดิ ชอบงานดา้ นออกโฉนดที่ดิน
จากหลกั ฐานส.ค.1 ตามมาตรา 8”

(สัมภาษณผ์ ปู้ ฏบิ ัติงานคนท่ี 5 , 30 พฤษภาคม 2561)

“ให้เจา้ หน้าท่เี ฉพาะกจิ มาดาํ เนินการแก้ไขเรื่องนี้เฉพาะ”
(สัมภาษณผ์ ้ปู ฏิบัตงิ านคนที่ 45 , 1 มถิ ุนายน 2561)

“ประสานงานหนว่ ยงานทีร่ บั ผดิ ชอบ เพือ่ กาํ หนดแนวเขตทดี่ ินของรฐั ”
(สัมภาษณผ์ ปู้ ฏบิ ตั ิงานคนที่ 49 , 1 มถิ นุ ายน 2561)

“ให้มีการกาํ หนดแนวเขตปา่ และท่สี าธารณประโยชนท์ ุกประเภทใหช้ ัดเจน
ตามโครงการ One Map”

(สัมภาษณ์ผูป้ ฏิบตั งิ านคนที่ 13 , 31 พฤษภาคม 2561)

69

ตรวจสอบความถูกตอ้ ง ระเบียบกฎหมาย คําสัง่

“ชไ้ี ม่ไดจ้ าํ หน่ายออกไปเสีย กอ่ นจาํ หนา่ ยออกไปเสยี งานคา้ งจะไดน้ ้อยลง ถ้าไม่
จําหนา่ ยงานกจ็ ะยังคา้ ง ปัญหาก็อยู่ทค่ี นเหมอื นเชอื กทพี่ นั กนั เยอะๆ ตอ้ งคอ่ ยๆ เริ่มสะสาง

แต่มนั ทํามาก่ีปี วนั นีเ้ จ้าพนกั งานบางคนยังไม่ยอมสงั่ ต้องมีการอบรมพเิ ศษ ทกุ คนไม่
อยากทํางานหนังสอื สาํ คัญ อยากทาํ งานนติ ิกรรม ถ้าจดั ต้งั หน่วยเฉพาะกิจเอาคนมาจาก
ไหน ถ้าเอาคนมาจากการเดินสาํ รวจ ตอนน้ีพยายามแกป้ ญั หาใหพ้ วกเดนิ สํารวจทาํ สิง่ ที่
ออกยาก คอื การสอบสวนสิทธิ ทั้งชา่ งรงั วัดในพืน้ ท่ี ขนาดเปดิ สอบวนั นี้ยังได้ชา่ งรังวัดไม่

ตรงกับสายงานเลย”
(สมั ภาษณ์ผบู้ ริหารคนท่ี 2, 30 พฤษภาคม 2561)

“การขอแก้ไขเพิ่มเตมิ มาตรา 8 ไม่ใชแ่ คม่ าตรา 8 อย่างเดยี ว ขอยกเลิกส.ค.1 ตอ้ ง
เลกิ หลายมาตรา ไมม่ ีส.ค.1 ไม่เห็นทกุ ขร์ ้อนเลย ออกตามมาตรา 59 ทวิ แตป่ ญั หาทจี่ ะ
ตามมาเขาพยายามอา้ งส.ค.1 เพราะส.ค.1 ใชใ้ นเขตปา่ เขตสปก. ถ้านอกเขตไมต่ ้องใช้
สอบคนอน่ื ไมต่ อ้ งวนุ่ วาย เนอื้ ทีเ่ กนิ อะไรมากมาย ไมต่ อ้ งสอบขา้ งเคียง แตข่ องใหมถ่ ้ามี

ส.ค.1 ต้องสอบการครอบครอง ว่าทาํ ไมมกี ารเปล่ยี นแปลงไป”
(สัมภาษณ์ผูบ้ ริหารคนท่ี 2, 30 พฤษภาคม 2561)

“ในอนาคตผมจะไม่เลิกส.ค.1 แตใ่ หไ้ ปยืน่ คําขอศาล ไมจ่ าํ กดั เวลาไปเรือ่ ยๆ เปน็
สิทธิ์ของเขา ถามวา่ ส.ค.1 ของเขามอี ยจู่ รงิ เขาอยใู่ นปา่ ถ้าตอ้ งการยกเลิกส.ค.1 ไมไ่ ด้
คนยังอยู่ ทกุ แปลงตอ้ งไปผ่านกระบวนการพิสูจน์สิทธิท่ีดีกว่า ไมก่ ระทบสิทธเิ์ ขา แตจ่ ะไป

ยกเลิกส.ค.1 เป็นเร่อื งทีเ่ ราคอ่ ยๆ ว่ากนั ไป”
(สัมภาษณผ์ ูบ้ รหิ ารคนที่ 2, 30 พฤษภาคม 2561)

“เร่อื งการอา่ นแปลภาพถ่ายทางอากาศ ปัจจุบันให้ความสําคัญแต่ยงั มีขอ้ จาํ กัด
เชน่ กรณภี าคเหนือ กรณตี น้ เมย่ี งซ่งึ ราษฎรไดค้ รอบครองทาํ ประโยชนโ์ ดยการปลกู เม่ียงอยู่
ใต้ตน้ ไมใ้ หญ่ กรณนี เ้ี คยมคี าํ พิพากษาสงู สดุ บอกวา่ แมน้ ภาพถา่ ยจะไมป่ รากฎรอ่ งรอยการ

ทําประโยชนแ์ ต่เนอ่ื งจากต้นเมย่ี งอย่ใู ต้ตน้ ไมใ้ หญ่จรงิ ๆ ถือว่ามกี ารครอบครองทํา
ประโยชนแ์ ล้ว จงึ ออกโฉนดได”้

(สัมภาษณผ์ ูบ้ ริหารคนท่ี 3, 30 พฤษภาคม 2561)

70

“สาํ นักงานที่ดนิ จงั หวดั สาขา ให้ความเหน็ มา
สํานกั กฎหมายจะมาประมวลกําหนดรปู แบบการแก้ไขปัญหา”

(สัมภาษณผ์ ู้บรหิ ารคนที่ 5, 30 พฤษภาคม 2561)

“กอ่ นรบั คาํ ขอออกโฉนดที่ดินจาก ส.ค. 1 ต้องใหเ้ จา้ หน้าท่ีที่มีประสบการณ์
สอบสวน ให้ไดค้ วามชดั เจนเสียก่อนวา่ เปน็ ท่ดี ินทีไ่ ด้ครอบครองมา ตงั้ แตก่ อ่ น พ.ศ. 2498

ข้างเคยี งสอดคลอ้ งสัมพันธก์ ับหลักฐาน ส.ค. 1”
(สมั ภาษณผ์ ูป้ ฏบิ ัติงานคนที่ 50, 30 พฤษภาคม 2561)

“ถ้าผขู้ อขอรังวัดออกโฉนดไมใ่ ชท่ ายาทโดยตรง จะทําการสอบสวนพยานบุคคล
เพ่ิมเตมิ พรอ้ มกับให้ผขู้ อนําหลักการเสยี ภาษีบาํ รงุ ทอ้ งที่ มาประกอบยืนยนั ความเป็น

เจ้าของจริงหรือไมย่ ้อนหลังไป 5 ป”ี
(สมั ภาษณ์ผู้ปฏบิ ัตงิ านคนท่ี 50, 30 พฤษภาคม 2561)

“ควรอบรมใหค้ วามรคู้ วามเข้าใจ ในการรังวดั ออกโฉนดทด่ี นิ จากส.ค.1 แก่
พนกั งานเจา้ หน้าท่ผี ้ทู าํ การรังวดั ใหร้ งั วดั ตามขอบเขตที่ดิน
ท่คี รอบครองทําประโยชนข์ ณะแจง้ ส.ค. 1 เทา่ น้ัน”
(สัมภาษณ์ผู้ปฏบิ ตั ิงานคนท่ี 9, 31 พฤษภาคม 2561)

“บุคลากรสมควรได้รับการฝึกอบรมเกย่ี วกบั การออกโฉนดจากส.ค.1ใหม้ ากกว่านี”้
(สมั ภาษณเ์ จ้าพนกั งานทด่ี ินจงั หวดั คนท่ี 4, 30 พฤษภาคม 2561)

“ต้องเรมิ่ จากคนทเี่ ป็นผบู้ งั คบั บญั ชาต้งั แต่เจา้ พนักงานทดี่ นิ ลงมาเลยว่าจะต้อง
ดาํ เนนิ การซง่ึ มนั ต้องใช้เวลาเป็นปี แต่ตอ้ งริเร่ิมดคู ําขอเก่า คาํ ขอใหม่”

(สมั ภาษณ์ผบู้ ริหารคนท่ี 6, 30 พฤษภาคม 2561)
“เรอ่ื งความรเู้ จ้าหนา้ ท่ี ผมจัดทําโครงการเดินสายบรรยายท่ัวประเทศแตไ่ มม่ ีคน
เชญิ จริงๆ อยากมโี ครงการอย่างนน้ี านๆ ต่อเนือ่ ง แต่เร่ืองน้ไี มม่ ีคนใหค้ วามสาํ คญั
เจ้าหนา้ ที่จะตอ้ งมคี วามรถู้ งึ ข้ันปฏิเสธได้ทนั ที ไมอ่ อกโฉนดให้ เพราะ ส.ค.1 บินต้อง

ตรวจสอบได้ทนั ที ตอ้ งมีความรู้ ไมม่ ีความมั่นใจ
กเ็ ลยไม่กล้าออกคําส่ังทางปกครอง กลวั โดนฟอ้ งมาตรา 157”

(สัมภาษณผ์ ู้บริหารคนท่ี 6, 30 พฤษภาคม 2561)

71

“ควรกาํ หนดเป็นนโยบายเลยว่าทุกคนต้องเคยผา่ นงานหนังสอื สําคญั ถงึ จะเป็นเจ้า
พนกั งานทด่ี ินได้ และงานหนังสือสาํ คัญต้องทํางานออกโฉนดด้วยกีเ่ รือ่ ง

กก็ าํ หนดกนั ไปตอ้ งมตี ัวชีว้ ดั วา่ ตอ้ งผ่านงานออกโฉนดที่ดนิ กเ่ี ร่อื ง”
(สมั ภาษณผ์ ้บู ริหารคนที่ 6, 30 พฤษภาคม 2561)

“สภาพความเป็นจรงิ ปญั หาอย่างนี้ทาํ อยา่ งไรใหค้ นของเรามคี วามรู้ ถ้าเรายงั
ทาํ งานกันสะเปะสะปะ ไม่มคี วามรู้ ไมม่ ีความมั่นใจในการกระทาํ มนั จะสาํ เรจ็ ได้อย่างไร”

(สมั ภาษณผ์ บู้ ริหารคนที่ 6, 30 พฤษภาคม 2561)

“จดั ฝึกอบรมการออกโฉนดที่ดินเฉพาะราย จากหลกั ฐานส.ค.1 เป็นการเฉพาะ
เพื่อจะไดม้ ีแนวทางปฏบิ ัติไปตามทิศทางเดียวกนั
และมคี ูม่ อื ปฏบิ ัตใิ ห้ครอบคลมุ ทุกประเด็น”
(สัมภาษณ์ผปู้ ฏิบัตงิ านคนท่ี 21, 31 พฤษภาคม 2561)

“ให้สาํ นกั งานท่ีดนิ จังหวดั /สาขา ให้ความเห็นมา
สาํ นักกฎหมายจะนํามาประมวลและกาํ หนดรปู แบบในการแกไ้ ขปัญหา”

(สมั ภาษณ์ผบู้ รหิ ารคนท่ี 5, 30 พฤษภาคม 2561)

“ให้มีคณะกรรมการทํางานระดบั หมบู่ า้ นและชมุ ชนไวค้ อยประสาน
ในการสบื ค้นสอบสวน รวบรวมพยานหลักฐานดังกลา่ ว”

(สัมภาษณ์ผู้ปฏบิ ัตงิ านคนท่ี 2, 31 พฤษภาคม 2561)

“ยกเลิกหลกั ฐานส.ค. 1 ทอี่ ยู่นอกแนวเขตปา่ ไม้ นอกเขตทสี่ าธารณประโยชน์
ทง้ั หมด แลว้ ใหศ้ นู ยเ์ ดนิ สํารวจออกโฉนดทีด่ นิ เข้าดําเนนิ การรงั วดั ออกโฉนดที่ดนิ ”

(สมั ภาษณผ์ ูป้ ฏิบตั ิงานคนท่ี 45, 1 มถิ นุ ายน 2561)
“ส.ค. 1 ถูกยกเลิกแลว้ แตจ่ ะต้องนํามาเป็นหลักฐานในการออกเอกสารสทิ ธอิ์ กี
ปญั หาไมจ่ บส้ิน หากอยากใหจ้ บส้นิ ปัญหาส.ค. 1 เห็นควรยกเลกิ ส.ค. 1

ไม่ใหน้ าํ มาเป็นหลักฐานการออกเอกสารสทิ ธ์อิ ีกต่อไป”
(สมั ภาษณ์ผ้ปู ฏิบัตงิ านคนที่ 41, 1 มถิ ุนายน 2561)

72

“ปญั หาทีเ่ กดิ จากกระบวนการของเจ้าหน้าท่ี การดาํ เนินการทาํ ความเห็น จะตอ้ ง
รอผลการอ่านแปลภาพถ่ายทางอากาศ ซง่ึ ขน้ั ตอนน้ที าํ ใหค้ วามเห็น
เกิดแตกต่างจากขณะช่างรังวดั พิสูจนส์ อบสวน”
(สัมภาษณผ์ ปู้ ฏบิ ัติงานคนท่ี 31, 31 พฤษภาคม 2561)

“แกข้ อ้ ระเบยี บกฎหมายให้ศูนย์เดนิ สาํ รวจออกโฉนดที่ดิน
จงึ เป็นการออกโฉนดท่ดี ินที่มาจากหลกั ฐานส.ค.1 ได้”

(สมั ภาษณผ์ ู้ปฏบิ ตั งิ านคนท่ี 34, 31 พฤษภาคม 2561)

“ เห็นควรยกเลิกส.ค. 1”
(สัมภาษณผ์ ปู้ ฏบิ ัตงิ านคนที่ 34, 31 พฤษภาคม 2561)

“ยกเลิกขน้ั ตอนการจดั ทาํ ความเหน็ เสนอศาล”
(สมั ภาษณผ์ ู้ปฏิบัตงิ านคนท่ี 30, 31 พฤษภาคม 2561)

“ควรจัดสง่ แผนท่ภี าพถา่ ยฉบับกอ่ นสุด ใหแ้ ตล่ ะจังหวัดดาํ เนนิ การ
ตรวจสอบเอง โดยการอบรมใหค้ วามร”ู้

(สัมภาษณผ์ ู้ปฏิบตั งิ านคนที่ 20, 31 พฤษภาคม 2561)

“ควรแก้ไขระเบยี บกรมทดี่ นิ ดงั กล่าวให้ครอบคลุมถงึ สทิ ธิครอบครองตอ่ เนื่อง
โดยการซอ้ื ขายด้วยไมค่ วรใหส้ ิทธิครอบครองตอ่ เนื่องเฉพาะการรบั มรดกเท่าน้ัน”

(สัมภาษณเ์ จา้ พนักงานท่ีดนิ จังหวดั คนท่ี 4, 30 พฤษภาคม 2561)

“ควรแก้ไขระเบียบกรมท่ดี นิ ดังกลา่ วเพ่อื ประโยชน์แก่ผูท้ ม่ี สี ทิ ธิค์ รอบครองที่ดนิ
ต่อเนือ่ งโดยชอบดว้ ยกฎหมาย”

(สัมภาษณ์เจ้าพนกั งานท่ดี ินจงั หวัดคนท่ี 4, 30 พฤษภาคม 2561)
“เหน็ วา่ การออกโฉนดท่ดี ินตามมาตรา 8 จะเป็นการยงุ่ ยากและเพ่ิมภาระหนา้ ท่ี
ให้กบั ศาลยตุ ิธรรม เจา้ หนา้ ท่ีและเจา้ ของท่ีดิน ทางราชการจึงควรสาํ รวจส.ค.1 ทีม่ อี ยู่จริง
ทงั้ หมด และกําหนดระยะเวลาให้กระทาํ การอยา่ งใดอยา่ งหนึ่งภายในกาํ หนด หากพ้น

กาํ หนดแลว้ ใหถ้ ือว่าเป็นการยกเลกิ การใช้ส.ค.. 1 ไปโดยปริยาย”
(สมั ภาษณผ์ ู้ปฏิบตั ิงานคนที่ 8 , 30 พฤษภาคม 2561)

73

“กรณีท่ีศาลมีคําส่งั แลว้ ไม่ควรจะตอ้ งนาํ เรื่องเสนอใหพ้ จิ ารณาอกี แตอ่ ย่างใดเห็น
ควรดาํ เนนิ การออกโฉนดท่ดี นิ ใหก้ ับผขู้ อได้เลย”
(สมั ภาษณผ์ ู้ปฏิบัตงิ านคนที่ 1, 30 พฤษภาคม 2561 )

“ควรออกระเบยี บใหม้ กี ารอ่านแปลภาพถ่ายหรือดําเนินการใหเ้ ปน็ ที่ยตุ ทิ ้งั หมด
ก่อนเสนอศาลพจิ ารณา”

(สัมภาษณผ์ ้ปู ฏิบัติงานคนที่ 22, 31 พฤษภาคม 2561 )

“ตอ้ งทาํ ความตกลงกบั ศาลในระดบั นโยบาย”
(สมั ภาษณเ์ จ้าพนกั งานที่ดนิ จังหวดั คนที่ 1, 31 พฤษภาคม 2561 )

“ให้จดั เจา้ หน้าท่ีดาํ เนินการออกเอกสารสิทธจิ ากหลกั ฐานส.ค.1”
(สมั ภาษณ์ผ้ปู ฏบิ ัตงิ านคนที่ 33, 1 มถิ ุนายน 2561 )

“สรา้ งขวญั กําลงั ใจให้แกเ่ จ้าหนา้ ทแี่ ละปรบั ทศั นคติ ค่านิยม ใหร้ ักการออกโฉนด
ที่ดนิ ที่ถกู ต้อง เพ่อื เปน็ ประโยชน์แกป่ ระชาชนท่ีจะถอื ครองทีด่ ินที่ถกู ต้อง ตกทอดต่อไปยงั

ลกู หลาน ลดปัญหาพิพาทเก่ียวกบั ทด่ี นิ จะทาํ ให้งานของกรมท่ดี ินลดลง
และความเชอื่ ถอื ต่องานกรมที่ดิน”

(สมั ภาษณเ์ จา้ พนักงานท่ีดนิ จงั หวัดคนท่ี 3, 30 พฤษภาคม 2561)

“จัดใหม้ กี ารฝึกอบรม สอนงานให้เจา้ หน้าทมี่ ีความรู้
ความชํานาญในการปฏิบตั งิ าน”

(สัมภาษณ์ผปู้ ฏบิ ตั ิงานคนที่ 5, 30 พฤษภาคม 2561 )

“จดั ทาํ คู่มือปฏิบัตงิ าน”
(สัมภาษณ์เจ้าพนักงานทดี่ นิ จงั หวดั คนที่ 1, 30 พฤษภาคม 2561 )
“จัดทําสมดุ คู่มอื วิธีการปฏบิ ัติงานและสอนงานเพ่ือเพ่ิมพนู ประสบการณ”์

(สมั ภาษณ์ผ้ปู ฏิบัตงิ านคนท่ี 6, 31 พฤษภาคม 2561 )

“ใหเ้ จา้ หน้าท่ีเฉพาะกิจมาดาํ เนนิ การแกไ้ ขเร่ืองนีเ้ ฉพาะ”
(สมั ภาษณ์ผปู้ ฏบิ ัตงิ านคนท่ี 45, 1 มถิ นุ ายน 2561 )

74

“ควรให้ความรู้ การสอบสวน การรบั คําขอออกโฉนดจากส.ค. 1
ใหก้ บั เจา้ หนา้ ท่ีฝ่ายทะเบยี น”

(สัมภาษณผ์ ู้ปฏบิ ตั งิ านคนที่ 38, 1 มถิ นุ ายน 2561 )

“ประสานงานหน่วยงานทรี่ ับผิดชอบ เพ่ือกาํ หนดแนวเขตทด่ี นิ ของรฐั ”
(สัมภาษณผ์ ู้ปฏิบตั ิงานคนที่ 49, 1 มถิ ุนายน 2561 )

“ให้มกี ารกาํ หนดแนวเขตปา่ และท่สี าธารณประโยชน์ทุกประเภทให้ชดั เจน
ตามโครงการ One Map”

(สัมภาษณ์ผู้ปฏิบตั ิงานคนที่ 13, 31 พฤษภาคม 2561 )

“มอบเรอ่ื งใหศ้ นู ย์เดินสาํ รวจนาํ ไปออกตามมาตรา 58 กรณีทดี่ นิ อยู่นอกเขตปา่
และนอกเขตดําเนนิ การ สปก.”

(สัมภาษณผ์ ปู้ ฏบิ ัติงานคนท่ี 33, 1 มถิ ุนายน 2561 )

“ปรมิ าณงานอ่านแปลภาพถา่ ยมีจาํ นวนมาก
เหน็ ควรจดั หาเจ้าหนา้ ท่ีใหเ้ พียงพอกับปรมิ าณงาน”

(สมั ภาษณผ์ ้ปู ฏบิ ัตงิ านคนท่ี 51, 31 พฤษภาคม 2561)

บทท่ี 5
สรุปผลการศกึ ษา อภิปรายผล และขอ้ เสนอแนะ

สรปุ ผลการวจิ ยั

ในการวิจัยเร่ือง ปัญหาและอุปสรรคในการดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนด
ท่ีดินจากหลักฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 แห่งพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวล
กฎหมายท่ีดิน (ฉบับท่ี 11) พ.ศ. 2551 มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาปัญหาและอุปสรรค
ในการดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จาก
หลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 (2) เพ่ือศึกษาแนวทางในการแก้ไขปัญหางานค้าง
ดําเนินการในสํานักงานท่ีดินในการออกโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จาก
หลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 การวิจัยคร้ังน้ีใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed
Method Research) คณะผู้วิจัยใช้วิธีการวิจัยทั้งในเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ กล่าวคือ
ในเชิงปริมาณ ผู้ให้ข้อมูลสําคัญในการเก็บข้อมูลวิจัยได้แก่ เจ้าพนักงานท่ีดินจังหวัดและ
สาขา เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานในสํานักงานที่ดินในฝ่ายทะเบียนและฝ่ายรังวัด
ท่ีเกี่ยวข้องกับการออกหนังสือแสดงสิทธิในท่ีดินจากหลักฐาน ส.ค.1 ท่ีค้างดําเนินการ
กําหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างท่ีใช้ในการวิจัย ด้วยการใช้สูตรการกําหนดขนาดกลุ่มตัวอย่าง
ของ Yamane รวมท้ังส้ิน 284 ท่าน โดยสถิติในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ
คื อ ค ว า ม ถ่ี ( Frequency) ร้ อ ย ล ะ ( Percentage) ค่ า เ ฉ ล่ี ย ( Mean) แ ล ะ
สว่ นเบีย่ งเบนมาตรฐาน (Standard deviation : SD) และในเชงิ คณุ ภาพ ผู้ใหข้ อ้ มูลสาํ คัญ
ในการวิจัยน้ีคือ ผู้บริหารในส่วนกลาง จํานวน 5 ท่าน ผู้บริหารในส่วนภูมิภาค จํานวน 4
ท่ า น แ ล ะ เ จ้ า ห น้ า ที่ ร ะ ดั บ ป ฏิ บั ติ จํ า น ว น 5 0 ค น ร ว ม ท้ั ง สิ้ น 5 9 ค น
การวเิ คราะห์ข้อมูลเชิงคณุ ภาพใช้วิธีการวิเคราะห์เนอ้ื หา (Content analysis)

สรปุ ผลการวิจยั ข้อมลู เชงิ ปรมิ าณ

ข้อมูลท่ัวไปผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่ คือ เพศชาย มีอายุ 40-50 ปี รองลงมา
คือ อายุมากกว่า 50 ปี อายุ 30 - 40 ปี และอายุไม่เกิน 30 ปี การศึกษาส่วนใหญ่เป็น
ระดับปริญญาตรี รองลงมาคือสูงกว่าปริญญาตรี ปวส. และ ปวช. ตามลําดับ โดยมี
ประสบการณ์การทํางานมากกว่า 10 ปี รองลงมาคือมีประสบการณ์การทํางาน 1 -5 ปี
5 – 10 ปี และ น้อยกว่า 1 ปี ตามลําดับ โดยเป็นเจ้าหน้าที่ฝ่ายทะเบียนมากที่สุด
รองลงมาคอื ฝา่ ยรงั วัด และเจา้ พนักงานที่ดินจงั หวัดและสาขา ตามลําดับ

76

1. สรปุ ผลการวิจยั จากขอ้ มูลเชงิ ปรมิ าณ

ปัญหาและอุปสรรคในการดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดที่ดิน จาก
หลักฐาน ส.ค 1 ตามมาตรา 8 แห่งพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายท่ีดิน
(ฉบับที่ 11) พ.ศ. 2551

1.1 ความรนุ แรงของปญั หา

งานค้างที่เกิดจากการดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดที่ดินหรือ
หนังสือรับรองการทําประโยชน์จากหลักฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 โดยรวม อยู่ในระดับ
มาก ( X = 3.92) เม่ือพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า ปัญหาท่ีเกิดจากตําแหน่งแปลงท่ีดิน
ไม่ตรงตามหลักฐาน ส.ค. 1 อยู่ในระดับมากที่สุด ( X =4.43) รองลงมา การนํารังวัดทับ
ที่ดนิ ของรฐั อยใู่ นระดับมากท่ีสดุ ( X = 4.37) และการนาํ รังวดั เกนิ หลักฐาน ส.ค.1 อย่ใู น
ระดบั มากท่สี ุด ( X = 4.33) ตามลาํ ดบั

1.2 ปญั หาและอุปสรรค

ในการดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดท่ีดินจากหลักฐาน ส.ค 1
ตามมาตรา 8 แห่งพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายที่ดิน (ฉบับท่ี 11)
พ.ศ. 2551 ประเด็นของปัญหางานค้างที่เกิดจากการดําเนินการตามกระบวนการออก
โฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จากหลักฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 โดยรวม
อยู่ในระดับปานกลาง (X = 2.86) เม่ือพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่าปัญหาที่เกิดจากการติดตาม
ประเมินผล/การจัดการงานค้าง อยู่ในระดับมาก (X =3.48) รองลงมา ด้านกระบวนการ อยู่
ในระดบั ปานกลาง (X = 3.40) และด้านบคุ ลากร อยูใ่ นระดับปานกลาง (X = 3.33) ตามลําดับ

1.2.1 ด้านการตดิ ตามประเมินผล/การจัดการงานคา้ ง
การติดตามประเมินผล/การจัดการงานค้างโดยรวม อยู่ในระดับ

มาก (X = 3.48) เม่ือพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่าปัญหาที่เกิดจากความสมํ่าเสมอในการตรวจ
ติดตามและประเมินผลจากผู้บังคับบัญชา อยู่ในระดับมาก (X =3.53) รองลงมา การนําผล
การตดิ ตามประเมนิ ผลมาปรบั ปรุงการทํางานให้ดีขน้ึ อยใู่ นระดบั มาก (X = 3.43) ตามลําดบั

1.2.2 ด้านกระบวนการโดยรวม
กระบวนการโดยรวม อยู่ในระดับปานกลาง (X = 3.40) เม่ือพิจารณา

เป็นรายข้อพบว่าปัญหาที่เกิดจากความเส่ียงในการออกคําสั่งทางปกครองในการยกเลิก
คําขออยู่ในระดับมาก (X =4.07) รองลงมา กระบวนการรับคําขอตามระเบียบและกฎหมาย

77

อยู่ในระดับมาก (X = 3.41) และวิธีจัดการปริมาณงานค้างมีความเหมาะสม อยู่ในระดับ
ปานกลาง (X =3.18) ตามลาํ ดบั

1.2.3 ด้านบุคลากร
บุคลากรโดยรวม อยู่ในระดับปานกลาง (X = 3.33) เม่ือพิจารณาเป็น

รายข้อ พบว่าปัญหาที่เกิดจากเจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงานให้ความสําคัญกับการดําเนินงานตาม
มาตรา 8 อยู่ในระดับมาก (X =3.56) รองลงมา ความรู้ความเข้าใจของบุคลากรผู้ปฏิบัติงาน
ในการออกโฉนดท่ีดินอยู่ในระดับปานกลาง (X = 3.35) และความเพียงพอของจํานวน
บคุ ลากร อยู่ในระดับปานกลาง (X =3.09) ตามลําดบั

1.2.4 ดา้ นเครอื่ งมือและอปุ กรณ์
ด้านเครื่องมือและอุปกรณ์โดยรวม อยู่ในระดับปานกลาง ( X =

3.20) เม่ือพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่าปัญหาท่ีเกิดจากความครบถ้วน สมบูรณ์ ถูกต้องของ
ระวางแผนท่ี อยู่ในระดับปานกลาง ( X =3.23) รองลงมา ความพร้อมใช้ของอุปกรณ์และ
เคร่ืองมือท่ีเก่ียวข้องอยู่ในระดับปานกลาง ( X = 3.17) และความเพียงพอของอุปกรณ์และ
เครื่องมือ ท่ีเกี่ยวข้อง,ความครบถ้วนสมบูรณ์ถูกต้องของการขีดเขตที่ดินของรัฐ อยู่ใน
ระดับปานกลาง ( X =3.16) ตามลาํ ดับ

1.2.5 ดา้ นบรหิ ารบคุ ลากร
การบริหารบุคลากรโดยรวม อยู่ในระดับปานกลาง ( X = 3.15)

เมื่อพิจารณาเป็นรายข้อ พบว่าปัญหาที่เกิดจากผู้บังคับบัญชาให้ความสําคัญกับการ
ดําเนินการตามมาตรา 8 อยู่ในระดับมาก ( X =3.57) รองลงมา ความเหมาะสมของปริมาณ
งานที่ได้รับมอบหมาย อยู่ในระดับปานกลาง ( X = 3.10) และการสนับสนุนการฝึกอบรม
สาํ หรบั การดําเนินงานตามมาตรา 8 อยใู่ นระดับปานกลาง ( X =2.78) ตามลาํ ดบั

1.2.6 ดา้ นงบประมาณ
งบประมาณโดยรวม อย่ใู นระดับปานกลาง ( X = 2.86)

1.3 แนวทางการแก้ไขปัญหา

ผลการศึกษาจากข้อมูลการตอบแบบสอบถามปลายเปิดของเจ้าหน้าท่ีใน
สาํ นักงานท่ดี นิ สรปุ ความคิดเหน็ ขอ้ เสนอแนะได้เป็น 4 ด้าน คือ

1.3.1 ดา้ นบคุ ลากร
ควรมีการฝึกอบรมแนวทางในการดําเนินการตามกระบวนการ

ออกโฉนดทด่ี ินหรือหนงั สือรับรองการทําประโยชน์ตามมาตรา 8 แหง่ พระราชบัญญัติแก้ไข

78

เพ่ิมเติมประมวลกฎหมายท่ีดิน (ฉบับที่ 11) พ.ศ. 2551 ให้เป็นไปในแนวทางเดียวกันท้ัง
ประเทศ เพื่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจทั้งกระบวนการ เพ่ือให้เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงาน
สามารถดําเนินการได้อย่างต่อเน่ือง เมื่อมีคําสั่งแต่งต้ังโยกย้ายให้ไปดํารงตําแหน่งอื่น
จัดทําคู่มือการปฏิบัติงานให้เหมาะสมและเพียงพอ เพ่ิมอัตรากําลังเจ้าหน้าท่ีอ่านแปล
ภาพถ่ายทางอากาศให้เหมาะสมกับ และปริมาณงาน จัดเจ้าหน้าท่ีที่มีความรู้
ความสามารถจากส่วนกลางไปร่วมดําเนินการในเร่ืองนี้เป็นการเฉพาะกจิ มีกรมท่ีดินเป็นท่ี
ปรึกษา ตลอดจนจัดทําโครงการเดินสํารวจเฉพาะกิจ สะสาง ส.ค.1 รับเอาส.ค.1 ที่ยื่น
คาํ ขอเอาไวเ้ ป็นจาํ นวนมากจากสํานักงานท่ดี นิ ไปบรหิ ารจัดการ

1.3.2 ด้านงบประมาณ
ต้องกําหนดแผนงานโครงการในภาพรวมพร้อมทั้งจัดสรร

งบประมาณ สนับสนุนตามแผนงานโครงการให้สอดคล้องกับปริมาณงาน มีค่าตอบแทน
พิเศษในการปฏบิ ัตงิ านของเจ้าหนา้ ทเ่ี ป็นการเฉพาะ

1.3.3ดา้ นวสั ดอุ ุปกรณ์
จัดหาวสั ดอุ ุปกรณ์และจัดทาํ คมู่ ือในการปฏิบัติงานตามมาตรา 8

แจกจ่ายใหเ้ จา้ หนา้ ท่ีผู้ปฏบิ ตั งิ าน
1.3.4 ด้านการบริหารจดั การ
ปรับปรุงเร่ืองการอ่านแปลภาพถ่ายทางอากาศให้รวดเร็วข้ึน

โดยเพ่ิมเจ้าหน้าท่ีที่รับผิดชอบในการอ่านแปลให้เพียงพอ และในกรณีคําขอตามมาตรา 8
ที่ที่ดินต้ังอยู่ในเขตที่ดินของรัฐ ต้องนําเร่ืองเข้าสู่การพิจารณาของคณะกรรมการต่าง ๆ
ประกอบด้วยตัวแทนจากหลายหน่วยงาน ควรมีความชัดเจน ขีดเขตท่ีดินของรัฐ
(One map)

สรปุ ผลการวจิ ัยขอ้ มลู เชงิ คุณภาพ

การวิเคราะห์ข้อมูลปัญหาและอุปสรรคในการดําเนินการตามกระบวนการออก
โฉนดท่ีดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จากหลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 แห่ง
พระราชบญั ญตั แิ ก้ไขเพิม่ เติมประมวลกฎหมายทด่ี ิน (ฉบับท่ี 11) พ.ศ. 2551 ด้านบุคลากร
ด้านเคร่ืองมืออุปกรณ์ ด้านงบประมาณ ด้านกระบวนการ ด้านบุคลากร และด้านการ
ติดตามประเมินผล/การจัดการงานค้าง โดยมีการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ จากการ
สัมภาษณ์ผู้บริหารส่วนกลาง ประกอบด้วย ท่ีปรึกษาด้านประสิทธิภาพกรมท่ีดิน
รองอธิบดีกรมที่ดิน ผู้อํานวยการสํานักกฎหมาย ผู้อํานวยการสํานักมาตรฐานการหนังสือ
สําคัญและผู้บริหารส่วนภูมภิ าคของสํานักงานท่ีดินจังหวดั ประกอบด้วย เจ้าพนักงานท่ีดนิ
จังหวัดนครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง หัวหน้าฝ่ายทะเบียนในสํานักงานท่ีดินจังหวัด

79

นครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น หัวหน้าฝ่ายรังวัดในสํานักงานท่ีดินจังหวัด
นครสวรรค์ อุทัยธานี ลพบุรี ลําปาง ขอนแก่น และผู้ปฏิบัติงานส่วนภูมิภาค จํานวนทั้งส้ิน
59 คน โดยนําเสนอผลการวิเคราะห์ขอ้ มลู ดังน้ี

2.1 สภาพปัญหาและอุปสรรคในการดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดที่ดิน
หรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จากหลักฐาน ส.ค.1 ตามมาตรา 8 พบว่า ตําแหน่ง
แปลงท่ีดนิ ไม่ตรงตามหลักฐาน ส.ค. 1 การไมท่ ราบขอบเขตแปลงท่ีดินตามหลกั ฐาน ส.ค.1
การนํารังวัดเกินหลักฐาน ส.ค. 1 การนํารังวัดทับท่ีดินของรัฐ การใช้หลักฐาน ส.ค.1 ออก
เอกสารสิทธิอนื่ แล้วการรับคําขอ และการทาํ การรังวดั ตรวจพิสูจนส์ ิทธทิ ่ดี ิน

2.2 สาเหตุของปัญหาในการดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนดที่ดินหรือ
หนังสอื รับรองการทําประโยชน์จากหลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 ดังน้ี

2.2.1 ด้านบุคลากร พบว่ามีปัญหาเกี่ยวกับความเพียงพอของจํานวน
บุคลากรและขาดความรู้ ความเข้าใจ รวมถึงเจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงานยังไม่ได้ให้ความสําคัญ
ในการปฏิบัติงานตามกระบวนการออกโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จาก
หลกั ฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8

2.2.2 ด้านเคร่ืองมืออุปกรณ์ พบว่า เคร่ืองมือและอุปกรณ์สําหรับในการ
ปฏิบัติงานตามกระบวนการออกโฉนดท่ีดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จาก
หลกั ฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 นัน้ ยังขาดความครบถ้วนสมบรู ณ์ ถูกต้องของระวางแผนท่ี
และการขีดเขตที่ดินของรัฐในระวางแผนเพ่ือการออกโฉนดท่ีดิน ตามความคิดเห็นของผูใ้ ห้
ขอ้ มลู สาํ คญั และข้อมูลจากการใหส้ มั ภาษณเ์ ชิงลกึ จาก ชา่ งรังวัด เจ้าพนักงานทดี่ ินจังหวดั
หัวหน้าฝา่ ยรังวดั ในสาํ นกั งานท่ดี ินจงั หวัด หวั หนา้ ฝา่ ยทะเบียนในสํานกั งานทดี่ นิ จงั หวดั

2.2.3 ด้านกระบวนการ พบว่า ปัญหาที่เกิดจากขาดความร่วมมือจาก
หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้อง รวมถึงกระบวนการรับคําขอและกฎหมายท่ีไม่มีความเหมาะสมและ
ยังมีวิธีจัดการปริมาณงานค้างไม่มีความเหมาะสม รวมไปถึงความเส่ียงในการออกคําสั่ง
ทางปกครองในการยกเลิกคําขอในการปฏิบัติงานตามกระบวนการออกโฉนดท่ีดินหรือ
หนังสือรับรองการทําประโยชน์จากหลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 ตามความคิดเห็นของ
ผู้ให้ข้อมูลสําคัญ และข้อมูลจากการให้สัมภาษณ์จาก ช่างรังวัด เจ้าพนักงานท่ีดินจังหวัด
หัวหน้าฝา่ ยรังวดั ในสํานกั งานทด่ี ินจังหวดั หัวหนา้ ฝา่ ยทะเบียนในสาํ นักงานทด่ี นิ จังหวดั

2.3 แนวทางการแกไ้ ขปัญหาตามกระบวนการและปัญหางานค้างในสาํ นักงานท่ีดิน
ในการออกโฉนดที่ดินหรอื หนังสือรบั รองการทําประโยชน์จากหลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา
8 แห่งพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายท่ีดิน (ฉบับที่ 11) พ.ศ. 2551
แบ่งออกเปน็ 3 ดา้ น

80

2.3.1 ด้านบุคลากรการฝึกอบรมแนวทางในการดําเนนิ การตามกระบวนการออก
โฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์ตามมาตรา 8 แห่งพระราชบัญญัติแก้ไข
เพ่ิมเติมประมวลกฎหมายที่ดิน (ฉบับท่ี 11) พ.ศ. 2551 ให้เป็นไปในแนวทางเดียวกันทั้ง
ประเทศ เพ่ือให้เกิดความรู้ความเข้าใจท้ังกระบวนการ เพ่ือให้เจ้าหน้าท่ีผู้ปฏิบัติงาน
สามารถดาํ เนนิ การได้อยา่ งต่อเนื่อง เมอื่ มีคําสง่ั แต่งต้ังโยกยา้ ยให้ไปดาํ รงตาํ แหน่งอื่น สร้าง
ขวัญกําลังใจแก่เจ้าหน้าท่ีและปรับทัศนคติ ค่านิยม ให้รักการออกโฉนดที่ดินท่ีถูกต้อง เพื่อ
เป็นประโยชน์ แก่ประชาชนท่ีจะถือครองท่ีดินที่ถูกต้อง รวมทั้งจัดทําสมุดคู่มือ วิธีการ
ปฏิบัติงานและสอนงานเพ่ือเพิ่มพูนประสบการณ์ สร้างจิตสํานึกแก่เจ้าพนักงานที่ดินใน
การสั่งการเมื่อพบว่าส.ค.1 ที่นํามาย่ืนผิดแปลงจะต้องส่ังยกเลิกคําขอตามพรบ.วิธีปฏิบัติ
ราชการทางปกครอง ตลอดจนให้เพิ่มอัตรากําลังเจ้าหน้าท่ีในการอ่านแปลภาพถ่ายให้
เหมาะสมกับปรมิ าณงานท่ีเกิดข้นึ

2.3.2 ด้านเครื่องมือและอุปกรณ์การเพิ่มความถูกต้อง ครบถ้วนสมบูรณ์ของ
ระวางแผนท่ี และการขดี เขตทด่ี นิ ของรัฐในระวางแผนทเี่ พื่อการออกโฉนดท่ีดิน ดว้ ยการใช้
เครื่องมือและอุปกรณ์ท่ีทันสมัยและมีประสิทธิภาพ และให้ทําแผนที่ให้เป็นมาตรฐาน
เดียวกันทุกหน่วยงาน โดยมีการกําหนดแนวเขตที่ดินของรัฐทุกประเภทให้ชัดเจน
ตามโครงการ One map

2.3.3 ด้านกระบวนการ ในเรื่องการได้รับความร่วมมือจากหน่วยงาน
ที่เก่ียวข้องในกรณีท่ีดินอยู่ในเขตท่ีดินของรัฐ ซ่ึงต้องนําเสนอกบร. จังหวัด โดย
กระทรวงมหาดไทยและกรมที่ดิน ให้ความสําคัญในการจัดประชุมกบร.จังหวัดอย่าง
ต่อเน่ืองและสม่ําเสมอ และเสนอแก้กฎหมายตามมาตรา 8 วรรคสี่ โดยในการพิจารณา
ตามวรรคสาม ให้ศาลแจ้งกรมท่ีดิน และหน่วยงานของรัฐผู้มีหน้าท่ีดูแลรักษาที่ดินของรัฐ
ตามกฎหมาย กรณีท่ีดินดังกล่าวมีอาณาเขตติดต่อหรืออยู่ในเขตที่ดินของรัฐทราบ และให้
กรมท่ีดินและหน่วยงานของรัฐตรวจสอบกับระวางแผนท่ีรูปถ่ายทางอากาศหรือระวางรูป
ถ่ายทางอากาศฉบับท่ีทําข้ึนก่อนสุดเท่าที่หน่วยราชการมีอยู่ประกอบการตรวจสอบ
ตําแหน่งท่ีดินและข้อเท็จจริงอื่น พร้อมทําความเห็นเสนอต่อศาล ว่าผู้น้ันได้ครอบครอง
หรือทําประโยชน์อยู่ก่อนวันที่ประมวลกฎหมายท่ีดินใช้บังคับหรือไม่ เพ่ือประกอบ
ความเห็นของศาล รวมท้ังหาวิธีจัดการปริมาณงานค้างให้มีความเหมาะสมและลดความ
เสย่ี งในการออกคําสั่งทางปกครองในการยกเลิกคาํ ขอ ดังสรุปในตารางท่ี 15

81

ตารางท่ี 15 สรปุ สภาพ สาเหตุ และแนวทางแก้ไข

สภาพปญั หา สาเหตปุ ญั หา แนวทางการแกไ้ ข

รับคําขอ

เมอ่ื มกี ารบังคับใช้ กฎหมายตาม คําขอออกโฉนดที่ดินหรือหนงั สอื เจ้าหนา้ ท่ตี อ้ งมคี วามรคู้ วามสามารถ
มาตรา๘ ทาํ ให้ประชาชนมายื่น
คําขอออกโฉนดทดี่ นิ หรือหนังสือ รบั รองการทําประโยชนต์ าม เขา้ ใจใน กฎหมาย ระเบยี บ คําสั่ง
รบั รองการทําประโยชน์เป็น มาตรา๘ ทําใหป้ ระชาชนมายื่น ผูข้ อตอ้ งทราบตําแหนง่ ทด่ี นิ ตาม
จาํ นวนมากผิดปกติ ซ่ึงมาตรการ คาํ ขอออกโฉนดที่ดินหรือหนังสอื หลักฐานส.ค. 1 และเจ้าหน้าท่ผี ู้รับ
ดงั กล่าวจะทาํ ให้ส.ค.1 ลดลงจริง รับรองการทําประโยชน์ เป็น
หรอื ไม่ เนื่องจากผลการรังวดั ได้ จาํ นวนมากผิดปกติ ซึง่ มาตรการ คําขอ ตอ้ งสามารถพจิ ารณาคาํ ขอคดั
เนอื้ ที่มากกว่าเนื้อท่ีที่แท้จริงท่ไี ด้ ดังกล่าวจะทาํ ให้ส.ค.1 ลดลงจรงิ แยกระหว่างคําขอทสี่ ามารถดาํ เนินการ
แจ้งการครอบครอง และเจ้า หรอื ไม่ เนือ่ งจากผลการรงั วดั ได้ ไดแ้ ละคําขอท่ไี ม่สามารถดาํ เนนิ การได้
พนกั งานทีด่ ินไม่พิจารณาลงนาม เนอ้ื ท่มี ากกว่าเน้ือที่ ทแ่ี ทจ้ ริงท่ไี ด้ โดยคัดแยกคําขอท่ียนื่ แลว้ แต่ยังไมเ่ คย
ออกโฉนด จึงเปน็ สาเหตใุ ห้ แจง้ การครอบครอง และเจา้ แจง้ ผู้ขอ คาํ ขอใดท่ยี ังไมไ่ ด้นดั รงั วดั
ประชาชนไปนาํ เดินออกโฉนด พนกั งานทีด่ นิ ไม่พิจารณาลงนาม และคาํ ขอท่ีไดท้ ําการรังวัดแลว้ ไดส้ ง่
ทดี่ นิ โดยการสาํ รวจไมไ่ ด้แจ้งการ
ครอบครอง ออกโฉนด จงึ เปน็ สาเหตุให้ ฝ่ายรังวัดหรือค้างท่ฝี า่ ยทะเบียน โดย

ประชาชนไปนาํ เดินออกโฉนด จัดทําบญั ชแี ยกประเภทใหช้ ดั เจนเสนอ
ทีด่ นิ โดยการสาํ รวจไมไ่ ด้แจง้ การ เจา้ พนักงานท่ีดินเพ่อื ให้เจ้าพนกั งาน

ครอบครอง ที่ดินพจิ ารณาออกคาํ ส่ังทางปกครอง

ผูข้ อไมม่ ี ส.ค. 1 ฉบบั จรงิ มาย่นื ผขู้ อไม่มี ส.ค. 1 ฉบบั จริงมายน่ื ตรวจสอบความมีอยจู่ ริงของ ส.ค. 1
คาํ ขอมีเพยี งสาํ เนาส.ค. 1 มายน่ื คําขอมีเพียงสําเนาส.ค. 1 มายืน่ ดาํ เนินการตามหนังสือกรมทีด่ ิน ด่วน
คําขอเท่าน้นั ซึ่งไมท่ ราบว่าส.ค. 1 คําขอเท่านนั้ ซงึ่ ไม่ทราบว่าส.ค. 1 ทส่ี ดุ ท่ี มท 0516.2 (1)/ ว.7190 ลงวนั ที่
คัดสําเนามาจากทใ่ี ด คัดสาํ เนามาจากที่ใด 26 กุมภาพันธ์ 2553 เร่ืองแนวทาง
ปฏบิ ตั ใิ นการดาํ เนนิ การกับคําขอออก
การรบั คาํ ขอไม่มกี ารสอบสวน กรมทดี่ นิ ไดส้ ่ังการตามหนังสือ โฉนดที่ดินหรือหนงั สือรบั รองการทาํ
ชต้ี ําแหน่ง กรมทด่ี ิน ดว่ นท่ีสุดท่ี มท ประโยชน์ ตามหลกั ฐานส.ค. 1 ทีไ่ ด้ยื่น
0516.2/ว. 28749 ลงวันท่ี 1 ไว้ตัง้ แต่วนั ท่ี 7 กมุ ภาพันธ์ 2551
ตุลาคม 2552 เรื่องการรบั คาํ ขอ ถึงวนั ที่ 8 กุมภาพนั ธ์ 2553
ออกโฉนดท่ีดินตามหลกั ฐาน
ส.ค. 1 เมือ่ ราษฎรนาํ หลกั ฐาน ตรวจสอบความมอี ยูจ่ รงิ ของ ส.ค. 1
ส.ค. 1 มายื่นขอออกโฉนดท่ีดนิ ดาํ เนินการตามหนงั สอื กรมท่ดี นิ ด่วน
ตามทก่ี ฎหมายกําหนดไว้ ที่สุด ท่ี มท 0516.2 (1)/ ว.7190
พนักงานเจ้าหน้าท่ีจะต้องรับคํา ลงวนั ท่ี 26 กุมภาพนั ธ์ 2553
ขอในทุกกรณี เรือ่ งแนวทางปฏิบัตใิ นการดําเนนิ การ
กับคาํ ขอออกโฉนดทีด่ นิ หรอื หนงั สอื
รับรองการทาํ ประโยชน์ ตามหลักฐาน
ส.ค. 1 ทไี่ ด้ย่ืนไว้ต้ังแตว่ ันที่ 7
กุมภาพนั ธ์ 2551 ถงึ วนั ที่ 8 กุมภาพันธ์
2553

82

ตารางท่ี 16 (ต่อ)

สภาพปญั หา สาเหตุปญั หา แนวทางการแก้ไข

การตรวจช้ีระวาง นัดทาํ การรังวดั

กระบวนการพิสูจนค์ อ่ นข้างยาก กระบวนการพิสูจนค์ อ่ นข้างยาก ผขู้ อสามารถระบุตาํ แหนง่ ทีด่ ินในระวาง

ส.ค. 1 ทงั้ หมดที่นาํ มายนื่ คําขอ ส.ค. 1 ท้ังหมดที่นํามาย่ืนคําขอ แผนทไี่ ด้ โดยเจา้ หน้าที่ใช้เทคโนโลยีมา

ออกเอกสารสทิ ธ์ิไม่ควรเกนิ 20 ออกเอกสารสทิ ธ์ิไม่ควรเกนิ 20 ชว่ ยในการช้ตี ําแหน่งในระวางเช่น

เปอร์เซน็ ต์ของจํานวนยอดส.ค. 1 เปอร์เซ็นตข์ องจํานวนยอดส.ค. 1 สามารถระบแุ ละแจง้ ผา่ นตาํ แหน่งใน

ทีม่ อี ยู่ท้งั หมด เน่ืองจาก ส.ค. 1 ท่ีมอี ยู่ทัง้ หมด เน่ืองจาก ส.ค. 1 Application Line

อกี 80 เปอรเ์ ซน็ ต์ของจํานวน อกี 80 เปอร์เซ็นต์ของจํานวน

ยอดส.ค. 1 ยงั ไม่สามารถชีไ้ ด้ว่า ยอดส.ค. 1 ยงั ไม่สามารถชี้ได้ว่า

อยตู่ รงไหนซง่ึ ปัญหาดงั กลา่ วน้ี อยตู่ รงไหนซ่ึงปญั หาดงั กลา่ วน้ี

สมควรจะยุตติ งั้ แตข่ ัน้ การรับ สมควรจะยตุ ิตงั้ แต่ขน้ั การรับ

คําขอออกเอกสารสิทธ์ิหากไม่ คําขอออกเอกสารสิทธ์ิหากไม่

สามารถช้ีระวางได้กไ็ ม่สมควร สามารถชีร้ ะวางไดก้ ็ไม่สมควร

รบั คําขอ รบั คาํ ขอ

คําขอออกโฉนดทด่ี นิ จาก ส.ค. 1 ผ้ขู อออกเอกสารสทิ ธ์ไิ มส่ ามารถ เจา้ พนักงานทด่ี นิ พิจารณา ยกเลกิ คําขอ

ตามมาตรา 8 วันท่ี 8 ก.พ 53 มี ช้ีตําแหนง่ ได้ ตาํ แหนง่ ที่ดนิ ไม่ และแจ้งให้ผู้ขอทราบตาม

คาํ ขอทัง้ ส้ิน 477,000 คาํ ขอ ซ่งึ สัมพนั ธก์ บั หลักฐานส.ค. 1 และ พระราชบัญญัติ วธิ ปี ฏบิ ตั ิราชการทาง

ต่อมาก็ได้มกี ารยกเลิกเพราะไม่ ส.ค. 1 ไม่ตรงแปลง ไม่ทราบ ปกครอง พ. ศ. 2539 และให้หมายเหตุ

สามารถชีร้ ะวางไดแ้ ละไม่ทราบ ตําแหนง่ ท่แี น่นอน ไว้ในบญั ชกี ารรบั คาํ ขอว่าได้ยกเลิก

ว่าตนเองมที ีด่ นิ หรือไม่ คาํ ขอเพราะเหตุใด และลงลายมอื ชอื่

พนักงานเจ้าหน้าท่ี พร้อมวันเดือนปี

กาํ กบั ไว้ และใช้การพจิ ารณาออกคําส่ัง

ทางการปกครองเป็นตัวชี้วดั การ

ปฏิบัติงานของเจ้าพนักงานท่ีดินในด้าน

ความรู้ความสามารถ สภาวะผู้นาํ

การตัดสินใจ

ทําการรังวดั ตรวจพิสูจนส์ ิทธ์ใิ นทด่ี นิ

เจ้าของท่ีดนิ นํารงั วดั ไมต่ รงตาม เจา้ ของท่ีดินนํารังวดั ไมต่ รงตาม ตรวจสอบหลักฐานเดิมในการออก

หลักฐาน ส.ค. 1 หลกั ฐาน ส.ค. 1 เอกสารสิทธิ์ของที่ดนิ แปลงขา้ งเคยี งวา่
สอดรบั กันหรือไม่อย่างไร

ทําการรงั วดั ได้เนื้อท่ีมากกว่า ทาํ การรงั วัดได้เนื้อท่ีมากกวา่ ประสานกบั หนว่ ยงานทเ่ี ก่ยี วข้องและ

เน้ือทใ่ี นส.ค. 1 จํานวนมาก เนอื้ ที่ในส.ค. 1 จํานวนมาก ทดี่ นิ ข้างเคียง เพื่อร่วมกนั ตรวจสอบ

ตาํ แหนง่ สภาพการทาํ ประโยชน์ โดยใช้

แผนท่ีที่เปน็ มาตรฐานเดียวกันทุก

หน่วยงาน

83

ตารางท่ี 17 (ตอ่ )

สภาพปัญหา สาเหตุปญั หา แนวทางการแก้ไข

ตรวจสอบความถกู ตอ้ งระเบียบ/กฎหมาย/คาํ สงั่ แก้ไขเพ่ิมเตมิ ความในวรรค 4 ของ
มาตรา 8 แหง่ พระราชบญั ญตั แิ ก้ไข
การออกออกเอกสารสิทธจิ์ าก กระบวนการออกเอกสารสิทธิ์ เพ่ิมเติมประมวลกฎหมายทีด่ ิน(ฉบบั ท่ี
11) พ.ศ 2551 กําหนดหลกั เกณฑ์
ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 ช่วย ตามกฎหมายและระเบยี บ เพิม่ เตมิ ให้ศาลแจ้งหน่วยงานของรัฐ
ผู้มีหนา้ ทีด่ แู ลรักษาทด่ี ินของรัฐตาม
แก้ปัญหาไดร้ ะดับหน่งึ เนื่องจาก หนว่ ยงานทเ่ี กี่ยวข้องมจี าํ นวน กฎหมาย ใหก้ รมท่ดี นิ และหน่วยงาน
ของรัฐตรวจสอบกับระวางแผนท่ีรปู ถา่ ย
ต้องมีการย่ืนคาํ รอ้ งตอ่ ศาล มาก ทําใหก้ ระบวนการรวบรวม ทางอากาศหรอื ระหว่างรปู ถ่ายทาง
อากาศฉบบั ทที่ ําขนึ้ ก่อนสดุ เท่าที่
เพอื่ ให้ศาลไดท้ ราบข้อเท็จจริงใน พยานหลักฐานในการพิสจู นส์ ทิ ธิ์ หนว่ ยงานราชการมอี ยู่ ประกอบการ
ตรวจสอบตาํ แหน่งทด่ี ินและข้อเทจ็ จริง
การออกโฉนดท่ีดนิ และพนักงาน ตามหลักฐานส.ค. 1 เปน็ ไปดว้ ย อ่ืน
เพิ่มอัตรากาํ ลงั เจา้ หนา้ ทใี่ นการอ่าน
เจ้าหนา้ ท่ีจะออกเอกสารสทิ ธ์ิ ความยากลําบาก บางคร้ังไม่ แปลภาพถ่ายทางอากาศ ให้สอดรับกับ
กระบวนงานทีเ่ กิดขึน้
ให้ไดต้ ่อเมื่อศาลยตุ ธิ รรมได้มคี ํา สอดคลอ้ งรับกัน เน่ืองจากมกี าร จัดทําคู่มือแนวทางการปฏิบัตใิ หก้ ับ
เจ้าหน้าท่ผี ู้ปฏิบัติ เพื่อใช้เปน็ แนวทาง
พพิ ากษาหรอื คําสัง่ ถึงท่สี ดุ วา่ ผู้ แจง้ การครอบครองเปน็ เวลากวา่ ในการปฏบิ ัติงาน และฝึกอบรม
เจ้าพนักงานทด่ี ิน ให้ความสาํ คญั ในการ
นน้ั เปน็ ผ้ซู งึ่ ได้ครอบครองและทํา 60 ปแี ลว้ ทาํ ให้ผดิ พลาด กํากบั ให้เจา้ หนา้ ท่ีปฏิบัติงานดา้ นออก
เอกสารสิทธิ์ เพ่ือเป็นผลงานในการ
ประโยชน์ในท่ดี ินโดยชอบด้วย คลาดเคลอื่ นในการขอเอกสาร ประเมนิ ผลการเลอ่ื นระดบั และเล่ือนข้ัน
เงินเดอื น
กฎหมายอยูก่ ่อนวันท่ปี ระมวล สทิ ธ์ใิ ห้กบั ผขู้ อ

กฎหมายท่ีดนิ บังคบั ใช้

กระบวนการออกเอกสารสิทธ์มิ ี กระบวนการตรวจสอบกับระวาง
กฎหมายระเบียบ และวิธีปฏบิ ตั ิ แผนที่รูปถ่ายทางอากาศหรือ
จํานวนมาก เส่ียงตอ่ การปฏิบตั ทิ ่ี ระวางรปู ถา่ ยทางอากาศฉบบั ท่ี
ไมช่ อบดว้ ยกฎหมาย ทาํ ขน้ึ กอ่ นสุดเท่าท่ีราชการมอี ยู่
พร้อมทงั้ เสนอความเห็นต่อศาล
อีกทง้ั เจ้าหน้าท่ใี นการอา่ นแปล
ภาพถา่ ยทางอากาศมีจาํ นวนไม่
เพียงพอตอ่ ปรมิ าณทีเ่ กิดข้นึ เป็น
จํานวนมาก โดยมจี ํานวน 2,521
เรือ่ ง

สว่ นกองเทคโนโลยีทําแผนท่ี
เพ่ือดําเนินการอ่านแปลจาํ นวน
322 เรื่อง ส่งผลอา่ นแปลให้
จังหวัด ใช้เป็นข้อมลู เสนอศาล
ยตุ ิธรรมจาํ นวน 1,590 เรื่อง
และอยรู่ ะหว่างดําเนนิ การอา่ น
แปลอีกจาํ นวน 609 เร่ือง

84

อภิปรายผลการวจิ ยั

ด้านความรุนแรงของปัญหา พบว่า ปัญหาตําแหน่งแปลงท่ีดินไม่ตรงตามหลักฐาน
ส.ค. 1 เป็นปัญหาท่ีมีความรุนแรงมากท่ีสุด และรองลงมาคือ นํารังวัดทับท่ีดินของรัฐ โดย
จะเห็นได้จากผลการศึกษาวิจัยเชิงปริมาณ มีเจ้าหน้าท่ีกว่าร้อยละ 62.68 และ ร้อยละ
58.10 ได้ให้ความเห็นว่า เร่ืองนี้เป็นปัญหาที่รุนแรงซ่ึงสอดคล้องกับการศึกษาของ
วิชญ์ธรรมนารถ สุวรรณโกตา (2556) ได้ศึกษาปัญหาและอุปสรรคของการออกโฉนดท่ีดิน
ในจังหวัดภูเก็ต โดยศึกษาประวัติความเป็นมา การถือครองที่ดิน และกระบวนการออก
โฉนดท่ีดินในประเทศไทย ที่เป็นปัญหาและอุปสรรคต่อการออกโฉนดที่ดินในจังหวัดภูเก็ต
พบว่าปัญหาสภาพพ้ืนที่มีแนวเขตท่ีดินไม่ชัดเจนประกอบกับสภาพที่ดินเปล่ียนแปลงไป
จากเดิม อีกท้ังระวางภาพถ่ายทางอากาศไม่ชัดเจน จึงเป็นปัญหาอุปสรรคต่อการ
ออกโฉนดที่ดิน หากมีการวางแผนการดําเนินการอย่างเป็นระบบ มีการเตรียมความพร้อม
ในทุกด้าน ต้ังแต่มีการประกาศใช้กฎหมายฯ โดยเฉพาะในด้านบุคลากรและ
การประชาสัมพันธ์ และให้การสนับสนุนในด้านต่างๆ แก่สํานักงานท่ีดิน ซึ่งสอดคล้องกับ
ผลการศึกษาวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพที่เห็นว่า ควรประชาสัมพันธ์จัดทําคําชี้แจงให้
ประชาชนทราบเร่ืองการจัดเตรียมเอกสารหลักฐานในการยื่นคําขออย่างชัดเจนและปิด
ประกาศให้ทราบโดยทั่วกัน และมีการอบรมเจ้าหน้าท่ี ซึ่งเป็นไปตามองค์ประกอบของการ
ประชาสัมพันธ์ เช่นเดียวกันกับ บุศรินทร์ หนุนภักดี (2558) ที่เห็นว่าจะต้องมีข้อมูล
ท่ีเพียงพอและถูกต้อง มีบุคคลท่ีสามารถให้รายละเอียดลึกๆ กับส่ือมวลชนได้ ต้องสร้าง
ความสัมพันธ์อันดีระหว่างหน่วยงานของรัฐกับประชาชนและทุกองค์กรที่มีส่วนเก่ียวข้อง
มแี ผนงานที่เหมาะสม สามารถกระจายขา่ วสารของหน่วยงานไปยงั ประชาชนได้

นอกจากน้ี การรับคําขอในขณะน้ันไม่มีการตรวจสอบเอกสารและสอบสวน
เบ้ืองต้น เนื่องจากเม่ือใกล้ครบกําหนดระยะเวลา 2 ปี ตามกฎหมาย กรมท่ีดินได้ส่ังการให้
ดําเนินการรับคําขอทุกกรณี และจากข้อจํากัดของสํานักงานที่ดินทําให้คําขอที่รับไว้ส่วน
ใหญ่ดําเนินการไม่ครบถ้วน ประกอบกับเจ้าหน้าที่ขาดทักษะความรู้ ความชํานาญ ซ่ึง
สอดคล้องกับผลการศึกษาวิจัยเชิงปริมาณพบว่า ไม่มีการตรวจสอบและรับรองความ
ถกู ต้องของเอกสาร ส.ค. 1 ทีน่ ํามายื่นคาํ ขอออกหนังสือแสดงสทิ ธิในที่ดนิ ไมม่ กี ารสอบสวน
ผู้ปกครองท้องท่ีประกอบว่า ผู้ขอเป็นผู้มีสิทธิในที่ดินตาม ส.ค.1 และ ผลการศึกษาวิจัย
เชิงคุณภาพท่ีเห็นว่า เจ้าหน้าที่ผู้รับคําขอส่วนใหญ่ขาดทักษะความรู้ในเรื่องการออก
หนังสือแสดงสิทธิในที่ดินซ่ึงถือเป็นปัญหาด้านปัจจัยในการนํานโยบายของกรมท่ีดินไป
ปฏิบัติ สอดคล้องกับทฤษฎีเก่ียวกับการนํานโยบายไปปฏิบัติที่กล่าวถึง ปัญหาการนํา
นโยบายไปปฏิบัติ ซึ่งเป็นปัญหาจากการขาดความสามารถของหน่วยท่ีรับผิดชอบในการ

85

แปลงนโยบาย ขาดความชัดเจนของกิจกรรมแผนงานและโครงการที่ถูกแปลงมาจาก
นโยบายและขาดความสามารถในการกําหนดภารกิจ ตลอดจนมาตรฐานในการปฏิบัติงาน
ให้สอดคลอ้ งกับแนวทางปฏิบตั ิงานรวมหรอื สอดคลอ้ งกับแผนงานหรอื โครงการ” (วรเดช
จันทรศร (2540, หน้า 169-170)

ปัญหาจากการประกาศใช้พระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายท่ีดิน
(ฉบับที่ 11) พ.ศ.2551 มาตรา 8 เกิดข้ึนสืบเนื่องจากผู้กําหนดนโยบายขาดการวางแผน
และประชาสัมพันธ์โดยไม่มีแนวทางที่ชัดเจนและต่อเนื่อง ประกอบกับประชาชนส่วนใหญ่
ไม่มาดําเนินการแต่เนิ่นๆ จนใกล้ครบกําหนดระยะเวลา จึงมาย่ืนคําขอในคราวเดียวกัน
เป็นจํานวนมาก จนทําให้เกิดปัญหากรณีคําขอออกหนังสือแสดงสิทธิจากหลักฐาน ส.ค.1
ค้างดําเนินการ ซึ่งส่งผลกระทบกับเจ้าหน้าท่ีในหลายสํานักงานที่ดินทั่วประเทศ ที่ผ่านมา
แม้กรมท่ีดินจะมีข้อสั่งการและวางแนวทางปฏิบัติในการดําเนินการกับคําขอที่รับไว้ แต่
เน่ืองจากข้อจํากัดด้านอัตรากําลังในการให้บริการประชาชน ขาดทักษะความรู้และความ
ชํานาญของเจ้าหน้าที่ รวมถึงขาดความต้ังใจในการแก้ไขปัญหา โดยเฉพาะกรณีการที่ไม่
สามารถระบุตําแหน่งที่ดินตาม ส.ค. 1 แนวเขตท่ีดินของรัฐไม่ชัดเจนและ
เจ้าพนักงานที่ดินไม่กล้าตัดสินใจในการออกคาํ สั่งทางปกครอง จึงเป็นสาเหตุสําคัญท่ีทําให้
ยังคงมีคําขอค้างดําเนินการจํานวนมาก โดยเฉพาะจากข้อสั่งการท่ีให้รับคําขอไว้ทุกกรณี
ส่งผลให้คําขอ ไม่ถูกต้องครบถ้วน และจากปริมาณคําขอส่งผลต่อการนดั รังวัด ดังน้ัน แนว
ทางการแก้ไขปัญหาท่ีชัดเจนควรเริ่มต้นในเร่ืองการกําหนดนโยบายและวางแผนเปน็ สําคัญ
การพัฒนาบุคลากรและข้อมูลท่ีเพียงพอในการท่ีจะพิจารณาตัดสินใจส่ังการของเจ้า
พนักงานทดี่ นิ

แนวทางการแก้ไขปัญหางานค้างจากการดําเนินการตามกระบวนการออกโฉนด
ที่ดินหรือหนังสือรับรองการทําประโยชน์จากหลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 แห่ง
พระราชบัญญัติแก้ไขเพ่ิมเติมประมวลกฎหมายที่ดิน (ฉบับท่ี 11) พ.ศ. 2551 หาก
เจ้าหนา้ ทม่ี ีทักษะ ความรใู้ นดา้ นการออกเอกสารสิทธ์ิ และได้ปฏบิ ัตติ ามระเบยี บคําสง่ั โดย
ผู้บริหารในสํานักงานท่ีดินได้มีการกํากับดูแลและให้คําแนะนําปรึกษาอย่างใกล้ชิด จะทํา
ให้การรับคําขอดําเนินการไปโดยถูกต้องครบถ้วน ดังนั้น จึงควรมีการอบรมให้ความรู้ใน
ด้านการออกเอกสารสิทธ์ิ และมีการประเมินผลการปฏิบัติงานของผู้บริหารในแต่ละ
สํ า นั ก ง า น ที่ ดิ น ซ่ึ ง ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ ผ ล ก า ร ศึ ก ษ า วิ จั ย เ ชิ ง ป ริ ม า ณ แ ล ะ
เชิงคุณภาพท่ีเห็นว่า ในการรับคําขอควรมีการตรวจสอบและสอบสวนตามข้ันตอนและ
ระเบียบ แต่ในข้อเท็จจริงปัญหาในการรับคําขอสืบเนื่องจากระยะเวลาท่ีจํากัด และ
ข้อจํากัดของแต่ละสํานักงานที่ดิน หากกรมท่ีดินมีการเตรียมความพร้อมโดยการวางแผน
ประชาสัมพันธ์ ติดตามประเมินผล จะเป็นแนวทางในการแก้ไขปัญหาท่ีสําคัญ นอกจากนี้

86

สํานักงานท่ีดินท่ียังมีคําขอค้างดําเนินการควรคัดแยกคําขอเป็นหมู่บ้าน ตําบล อําเภอ
ตรวจสอบตําแหน่งท่ีดินจากบันทึกการตรวจช้ีตําแหน่งท่ีดินในระวาง และวางแผนการ
ดําเนินการโดยนัดรังวัดเป็นกลุ่ม มีการมอบหมายเจ้าหน้าท่ีรับผิดชอบอย่างชัดเจน สร้าง
แรงจูงใจในการปฏิบัติงานและมีการติดตามประเมินผลการปฏิบัติงาน หากปรากฏ
หลักฐานชัดเจนว่าเป็นการได้มาภายหลังการเป็นที่ดินของรัฐ ให้ส่ังยกเลิกคําขอ ในส่วน
กรมที่ดินควรมีการวางแผนเตรยี มการในด้านต่างๆ มีการพัฒนาบุคลากรให้มีความรู้ ความ
ชํานาญในเรื่องการออกหนังสือแสดงสิทธิในท่ีดิน และอัตรากําลังจัดทําโครงการเร่งรัดการ
ออกโฉนดท่ีดินแบบท้องถ่ิน เพ่ือแก้ไขปัญหาการออกโฉนดที่ดินตามคําขอ ส.ค. 1 ที่ค้าง
ดําเนินการสนับสนุน ด้านอัตรากําลัง งบประมาณ เครื่องมือ โดยเฉพาะในด้านการรังวัด
และเสนอแก้ไขกฎหมายยกเลิก ส.ค.1 ซึ่งสอดคล้องกับผลการศึกษาวิจัยเชิงปริมาณและ
เชงิ คณุ ภาพ

ดังน้ัน หากในอนาคตกรมท่ีดินได้มีการกําหนดนโยบาย ควรมีการเตรียมความ
พร้อมก่อนนํานโยบายไปสู่การปฏิบัติ ไม่ว่าในเรื่องการแก้ไขกฎหมายหรือการส่ังการ ใน
เรื่องต่างๆ เพอ่ื ไมใ่ ห้เปน็ ปญั หาในทางปฏิบัตเิ ชน่ เดียวกบั กรณีที่ศกึ ษาวจิ ัยในเร่อื งน้ี

ข้อเสนอแนะ

ขอ้ เสนอแนะจากการวจิ ัย
1. ควรจัดให้มีการฝึกอบรมสอนงานให้เจ้าหน้าที่มีความรู้ ความชํานาญในการ
ปฏิบัติงาน และมีการแต่งตั้งเจ้าหน้าที่รับผิดชอบงานด้านการออกโฉนดที่ดินจากหลักฐาน
ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 เป็นการเฉพาะ รวมท้ังการจดั ทาํ คมู่ ือการปฏิบัตงิ านตามมาตรา 8
2. ควรเพ่ิมอัตรากําลังเจ้าหน้าท่ีในการอ่านแปลภาพถ่ายทางอากาศให้เหมาะสม
กบั ปริมาณงานทเ่ี กดิ ข้นึ และกาํ หนดปรมิ าณงานทเ่ี หมาะสมแกผ่ ู้ปฏบิ ัติงาน
3. ควรสร้างจิตสํานึกเจ้าพนักงานท่ีดิน ในการส่ังยกเลิกคําขอตาม พรบ.วิธีปฏิบัติ
ราชการทางปกครอง ซึ่งจะทําให้งานค้างลดลง โดยกําหนดให้การออกคําส่ังทางปกครอง
เป็นตัวชี้วัด การปฏิบัติงานของเจ้าพนักงานที่ดินในด้านความรู้ ความสามารถ สภาวะผู้นํา
การตัดสินใจ รวมทั้งสร้าง ความเชอ่ื ถือของประชาชนต่อกรมทดี่ ิน
4. เจ้าพนักงานท่ีดินควรให้ความสําคัญกับการดําเนินการออกโฉนดที่ดินจาก
หลักฐาน ส.ค. 1 ตามมาตรา 8 แห่งพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายท่ีดิน
(ฉบับที่ 11) พ.ศ. 2551 และนําบทบัญญัติตามพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทาง
ปกครอง พ.ศ. 2539 มาใช้โดยกํากับให้เจ้าหน้าท่ีปฏิบัติงานด้านออกเอกสารสิทธิ์ ให้
ความสําคัญและกําหนดเป็นตัวช้ีวัด ในการพิจารณาประเมินผลการเลื่อนระดับ และเล่ือน
เงนิ เดือน