book_pratham-printing-d2

พระธรรมวชริ านวุ ตั ร

เจา้ คณะภาค ๑๔ เจา้ อาวาสวัดไร่ขงิ พระอารามหลวง

คำ�นำ�

โลกเปล่ยี น สงั คมเปลย่ี น คนเปล่ยี น แต่ธรรมะของพระพทุ ธ
องค์ไม่เคยเปลี่ยน ธรรมะของพระพุทธองค์จึงงดงามในเบื้องต้น
ทา่ มกลาง และทีส่ ดุ เปน็ อกาลิโก ไม่ข้นึ อย่กู ับกาลเวลา สามารถเหน็
ผลได้ทุกเม่ือ หลักธรรมคำ�สอนทางพระพุทธศาสนา เป็นคำ�สอนท่ีมี
จุดมุ่งหมาย ให้เราทุกคนเป็นผู้ประพฤติดี มีคุณธรรม จริยธรรม
มีเหตุผลบนพ้ืนฐาน ความถูกต้อง มีกำ�ลังใจ ในการดำ�เนินชีวิต
เพ่ือประโยชนส์ ุขอันเปน็ จุดมุ่งหมายของสงู สดุ
หนังสอื “รวมคำ�คม ข้อคดิ คติธรรมสอนใจ” เลม่ นจ้ี ัดพมิ พ์
เป็นกตัญญุตาบูชา เน่ืองในโอกาสท่ี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
มีพระบรมราชโองการโปรดพระราชทานสัญญาบัตรต้ังสมณศักดิ์
พระราชาคณะ ในราชทินนาม “พระธรรมวชิรานุวัตร พิพัฒน-
กิจวิธาน สีลสมาจารธำ�รง อุบาลีวงศวราภรณ์ มหาคณิสสร
บวรสังฆาราม คามวาสี” พระราชาคณะชน้ั ธรรม สถิต ณ วดั ไรข่ ิง
พระอารามหลวง และขอขอบคุณหลักธรรม คำ�คม ข้อคิดดี ๆ ที่ได้
รวบรวมไวเ้ พอ่ื เปน็ เครอ่ื งเตอื นสติ เปน็ ทพี่ ง่ึ ทางจติ ใจ ตลอดจนสามารถ
นำ�ไปประยกุ ต์ใช้ในชีวิต ประจำ�วนั สืบไป

คณะท�ำ งาน



รู้หน้าที่
ทำ�ตามหน้าที่
ไม่ทำ�เกินหน้าที่
แล้วชีวิตจะมีสุข

รวมคำ�คม ขอ้ คิด คติธรรมสอนใจ 1

ที่พึง่ ทางธรรม
ก็คือพระ

ทีพ่ ่ึงทางใจ
กค็ อื ตวั เอง

2 รวมคำ�คม ข้อคิด คติธรรมสอนใจ

มนุษยเ์ กิดมาล้วนแต่
ปรารถนาจะแสวงหา

“ความสขุ ”

แต่ความเปน็ จริงแล้ว
ทุกสง่ิ ทกุ อยา่ งน้นั
ล้วนเปน็ ไปตามกฎ
แหง่ กรรม

ท่ีอดีต ปจั จุบัน
สง่ ผลคือ อนาคต

รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คตธิ รรมสอนใจ 3

พระอาทิตยไ์ มเ่ คยอยูค่ ้างฟ้ า

พอเช้าข้นึ มา เยน็ ก็ตกไป

ชีวิตคนก็คงไมต่ ่างอะไรกัน
มขี ้นึ มีลงได้ เป็ นเร่อื งธรรมดา

4 รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คตธิ รรมสอนใจ

สรรพส่ิงทกุ อยา่ ง
เกิดขึน้ ต้ังอยู่ และดับไป

การปล่อยวาง
ความยึดมน่ั
ถือมน่ั ได้

ยอ่ มอยูเ่ หนือความทกุ ข์
ได้ท้งั ปวง

รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คตธิ รรมสอนใจ 5

6 รวมคำ�คม ข้อคิด คติธรรมสอนใจ

ดอกบัวทเ่ี กิดในทต่ี ำ่�
แต่ใช้บูชาในทส่ี ูงฉันใด
คนอาจเกิดในตระกลู ตำ่�
แต่ก็สามารถพัฒนาตน

ให้เปน็ คนชน้ั สูง
ได้ฉันน้ัน

รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คตธิ รรมสอนใจ 7

ต้นไมท้ ่ีสงู ใหญ่

หากไรใ้ บ ยอ่ มไรน้ กมาอาศยั อยู่

เปรยี บเชน่ คนเรา หากไร้นำ�้ ใจแล้ว

ยอ่ มไม่มใี คร ๆ อยากคบหา

8 รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คติธรรมสอนใจ

เมื่อใดที่ใจของเราสงบ
เมื่อนั้น

แม้เราจะอยู่คนเดียว
ก็จะไม่เดียวดาย

รวมคำ�คม ขอ้ คิด คตธิ รรมสอนใจ 9

การทำ�ความดีน้นั
เปรียบเหมอื น

ดอกไมท้ ่ีมกี ลิ่นหอม
ทำ�ดีโดยไมต่ ้องป่าวประกาศ

แต่กล่ินหอมของความดนี ้ัน
จะขจรขจายไปเอง

10 รวมคำ�คม ข้อคดิ คติธรรมสอนใจ

รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คตธิ รรมสอนใจ 11

12 รวมคำ�คม ขอ้ คิด คติธรรมสอนใจ

ฝกึ จติ ไม่ให้โกรธ

เหมือนกับพระประธานในโบสถ์

ใครจะวา่ ใครจะโกรธ
ใครจะตำ�หนิยงั ไงก็ตาม

ย้มิ ไวอ้ ย่างเดียว

รวมคำ�คม ข้อคิด คตธิ รรมสอนใจ 13

ชีวิตหลากสีสัน เปลี่ยนไปตามวนั และเวลา

สขุ บ้าง ทุกขบ์ ้าง

ก็ขอให้มองวา่ เป็นสีสันของชีวิต
ส่ิงเดียวท่ีพชิ ิตทุกอย่างได้
คือ ใจของเราเอง

14 รวมคำ�คม ขอ้ คิด คตธิ รรมสอนใจ

รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คตธิ รรมสอนใจ 15

บุญจะให้คณุ

ผู้ให้ลืมไกปต็ แอ่ เลมว้ื่อ

16 รวมคำ�คม ข้อคิด คตธิ รรมสอนใจ

สุขอยา่ งพอดี
มีอยา่ งพอใช้
ทุกอย่างเขา้ ใจ

ชีวิตตอ้ งรจู้ กั

พอประมาณ

รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คติธรรมสอนใจ 17

เราไมอ่ าจรกั
และเห็นคุณคา่
ของคนอ่นื ได้
ตราบใด
ทเี่ รายังไม่รจู้ ัก

รกั

และเหน็ คุณค่า
ของตัวเอง

18 รวมคำ�คม ขอ้ คิด คตธิ รรมสอนใจ

ทีใ่ ดมีแสง
ท่นี ่ันย่อมมีเงา

ท่ีใดมีคนช่ืนชมเรา
ที่นั่นกย็ ่อมมีคนนนิ ทา

รวมคำ�คม ข้อคดิ คติธรรมสอนใจ 19

ไม่มเี มฆก้อนใด

ท่จี ะอยกู่ ับท้องฟา้ ได้ตลอดไป

และไม่มีสุขหรือทุกข์ใด ๆ

ที่จะอยกู่ บั เราได้ชว่ั นริ นั ดรเ์ ช่นกนั

20 รวมคำ�คม ข้อคิด คตธิ รรมสอนใจ

รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คตธิ รรมสอนใจ 21

เม่อื มโี อกาสก็จงทำ�บุญทำ�กุศลให้มาก
เพราะบุญกศุ ลท่ีเราทำ�ไว้

จะติดตามเราไปในทกุ ๆ ที่

22 รวมคำ�คม ข้อคิด คตธิ รรมสอนใจ

บุญที่ท�ำ แลว้
ย่อมเป็นท่พี งึ่ ของท่านทั้งหลาย

ในกาลเบอ้ื งหนา้ แล

รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คติธรรมสอนใจ 23

การให้ธรรมะ
เปน็ ทาน

ชนะการใหท้ ั้งปวง
เพราะการให้ทาน
ด้วยธรรมะน้นั
เป็นการชว่ ยคน

ให้มปี ญั ญา
ใหเ้ ป็นคนดี

24 รวมคำ�คม ข้อคิด คติธรรมสอนใจ

อย่าเสียดายวันวานท่ี ผ่านพ้นไป
เลิกน่ังบ่นถึงอดีตท่ี ผิดหวัง
ลมหายใจยั งมี อยู่ สู้ อี กคร้ั ง

ดี กว่ าน่ั งโทษดิ นฟ้ าชะตาตน

รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คตธิ รรมสอนใจ 25

รู้วางบางสิ่ง
รู้นิง่ สงบ
รตู้ นค้นพบ

รู้จบทใี่ จเราเอง

26 รวมคำ�คม ข้อคิด คตธิ รรมสอนใจ

จิตทคี่ ดิ ดี
ต้องการทำ�
และเป็นคนดี

แค่นกี้ ็เปน็ บุญแล้ว

รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คติธรรมสอนใจ 27

28 รวมคำ�คม ขอ้ คิด คติธรรมสอนใจ

การเดิ นทางของชี วิ ต

เป็ นธรรมดาท่ีต้องเจอท้ังสุขและทุกข์

ไม่ ว่ าวั นน้ี จะเดิ นทางไปเจอกั บอะไรก็ ตาม
จงบอกตัวเองว่า

ทุกสิ่งทุกอย่างที่ ผ่านเข้ามาน้ัน
ล้วนเป็ นส่วนเติมเต็ม

ให้เราเป็ นเราในวันน้ี และวันต่อ ๆ ไป

รวมคำ�คม ขอ้ คิด คตธิ รรมสอนใจ 29

ดอกบวั งามเพราะ ผา่ นโคลน
ใจคนงามเพราะ ผ่านธรรม

30 รวมคำ�คม ข้อคดิ คตธิ รรมสอนใจ

ให้อภยั กบั คนรอบข้าง
ใหอ้ ภยั ด้วยใจกว้างและผ่องใส

ใหอ้ ภยั กับทุกสิ่งท่ผี า่ นไป

ใหส้ ุขใจ เบกิ บานใน ใต้รม่ ธรรม

รวมคำ�คม ขอ้ คิด คติธรรมสอนใจ 31

เมตตาที่แท้จรงิ น้ัน
ไมม่ ขี อบเขต
ไมเ่ ลือกผรู้ ับ
ไมเ่ ลือกชาติ
ไมเ่ ลอื กศาสนา

และ ... ไมเ่ ลือกมติ รศตั รู

32 รวมคำ�คม ขอ้ คิด คตธิ รรมสอนใจ

รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คตธิ รรมสอนใจ 33

คนท่ีมคี วามสุขทีส่ ุด

ไมใ่ ช่คนทีม่ ีทกุ อยา่ งในชีวิตที่ดีทีส่ ดุ

แต่คอื คนท่สี ามารถท�ำ ทุกอยา่ ง
ในชวี ติ ใหด้ ที ีส่ ุด

34 รวมคำ�คม ข้อคิด คติธรรมสอนใจ

อะไรที่ ไม่แน่นอน

กอ็ ย่าไปหวัง

อกะ็อไรยที่ไ่ามไช่ ปัดรเจอน

รวมคำ�คม ข้อคดิ คตธิ รรมสอนใจ 35

36 รวมคำ�คม ขอ้ คิด คติธรรมสอนใจ

แสงอาทิตยเ์ ตือนเราทกุ วนั

มขี ึน้ ก็ต้องมลี ง

มมี ืด กต็ อ้ งมีสวา่ ง

บางวนั ก็ดี บางวนั ก็แย่

บางวันกส็ ุข และบางวันก็ทุกข์

เปน็ ไปในรูปแบบของทุกคน

อยา่ ไปอะไรมากมายกับชีวติ

รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คติธรรมสอนใจ 37

รผู้ ิด รถู้ กู รดู้ ี รชู้ ว่ั
แต่ถ้า ไมร่ ตู้ ัว

ก็คงไม่มปี ระโยชน์อะไร

จงคิดดี พูดดี และท�ำ ดี
ชวี ติ จะสงบสุข

38 รวมคำ�คม ขอ้ คดิ คตธิ รรมสอนใจ

ทุกชีวิตลว้ นถกู ก�ำ หนดมา
ให้เกดิ ตามกฎแห่งกรรมกจ็ ริง

แต่ชวี ิตจะดชี ั่ว หรือสงู ต่�ำ น้นั

ย่อมเป็นไปตาม
การกระท�ำ ในปจั จุบนั
ของแต่ละคนนั่นเอง

รวมคำ�คม ข้อคดิ คตธิ รรมสอนใจ 39

40 รวมคำ�คม ขอ้ คิด คติธรรมสอนใจ

อยากใหต้ ัวเองมีความสขุ
ก็ต้องสร้างเหตุแหง่ ความสขุ

อยากให้ตวั เองมบี ุญ
กต็ ้องสรา้ งบุญ

ก็ต้องอยสารก้าใหงต้ เหวั เตองแุ มหคี วง่ าคมวดีามดี

รวมคำ�คม ขอ้ คิด คติธรรมสอนใจ 41

บางเรอ่ื งต้องใช้เวลา
บางอย่างตอ้ งรอเวลา

ทกุ อยา่ งจะดขี น้ึ ด้วย เวลา ของมันเอง

42 รวมคำ�คม ขอ้ คิด คติธรรมสอนใจ

วนั นี้ตอ้ งดีกวา่ เม่ือวาน
และวันพรุ่งนี้ ก็ตอ้ งดกี วา่ วนั น้ี

ทำ�ดใี นวนั นี้
แลว้ วันพรงุ่ นี้มนั กจ็ ะดขี องมัน

รวมคำ�คม ข้อคิด คตธิ รรมสอนใจ 43

ความดีทเ่ี ราท�ำ ไป
อาจจะมบี างคนไม่เห็นคณุ ค่า

แต่จงเชอื่ เถอะว่า
เวลาเรามองย้อนกลบั ไป

เราจะสุขใจ ทกุ คร้ัง

44 รวมคำ�คม ข้อคิด คติธรรมสอนใจ