BAHASA ARAB (NAHWU) KELAS XI MAPK 92 bertasydid pada huruf akhirnya dan mengkasrah huruf sebelumnya. Inilah yang disebut Nisbah atau Nasab. Maka kata دِ م ْ شق jika dinisbahkan menjadi دِ م ْ شِق , ي ِمت ْ يم menjadi ِمي ْ ِمي .seterusnya begitu dan أحمِدي menjadi أحمد , ت 1. Ṣifah Musyabbahah Ṣifah musyabbahah adalah isim shifat yang diserupakan dengan isim fa’il dan hanya terbentuk dari fi’il mujarrad dan wazan yang digunakan adalah selain wazan فاعل. 2. Isim Tafḍĭl Isim tafḍĭl adalah isim yang diambil dari wazan ل ع ْ ف أ yang menunjukan bahwa ada dua hal yang bersekutu dalam satu sifat akan tetapi yang satu melebihi yang lain dalam sifat tersebut. Maka dari itu isim tafḍĭl ini mempunyai makna “ lebih “ atau “ paling “. 3. Isim Mubālagah Ṣĭgah mubālagah adalah sebuah bentuk lafaẓ yang bermakna isim fa’il, yang menunjukkan bertambah (kuatnya) sifat pada mauṣuf (yang disifati). 4. Nisbah Nisbah adalah menambahkan yā’ bertasydid yang sebelumnya kasrah kepada ujung isim untuk menisbahkan sesuatu kepadanya. Kita katakan misalnya: ٌّيِ ر ِمصْ و ُ ه) Dia orang Mesir.) Untuk kita tunjukkan dengan kata tersebut penisbatan dia kepada Mesir. Yā’ bertasydid ini dinamakan yā’ nasab. Isim yang bersambung dengannya dinamakan mansūb dan isim sebelum bersambung dengan yā’ dinamakan mansūb ilaih. )القاعدة النحوية( NAHWU KAIDAH
93 BAHASA ARAB (NAHWU) KELAS XI MAPK A. Buatlah kalimat yang di dalamnya terdapat ṣifah musyabbahah, isim tafḍĭl, ṣĭgah mubālagah dan nisbah, masing-masing tiga kalimat! B. Tentukan kata yang berupa ṣifah musyabbahah, isim tafḍĭl, ṣĭgah mubālagah dan nisbah dalam wacana berikut! الرسول ى م ْ ظ ُ ِةالع اع ف َّ الش ِحبُ ا ص يوم القيامة صلىالل و ُ ،وه هم ُّ ل ُ ك م ِد آد ل و ُ ِد ي ه عليهوسلم س صلىالله عليهوسلم قال: " ُ ه َّ ن ِذي أ ِمي ْ ِر ى الت و ار م اك ًّ ا أم عجمي ًّ سواءكان عربي َ م َ ِد آد َ ل َ و ِد ي ا سَ َ ن َ أ َ ر ْ خ َ ف َ ال َ ِةو َ ام َ ِقي ال َ م ْ و َ ي ا ص و ُ ِةوه َّ ن لىالج ِ ِخ ل إ ا د لُ َّ و و أفضل الصالةوالتسليم أ ُ ه ".و ِ ام ق الم ِحبُ ُ األ ُ ر ث ْ ك ِ وأ م م ُ األ ُ ر ْ ي ه خ ُ ت َّ م ُ ِةوأ ام ِقي ال م ْ و ي ُ ة ل ْ ِضي والف ُ ة ل ْ ِسي الو و ُ ة ِفيع الرَّ ُ ة ج ر َّ ِدوالد ْ و ُ م ْ ح امل ٌ اء ِقي ْ ت أ ِ م م ٌ صلىالله عليهوسلم. اء د ه ُ وش ٌ اء م ل ُ ع و ٌ اء ه ق ُ وف LATIHAN-LATIHAN )التدريبات)
BAHASA ARAB (NAHWU) KELAS XI MAPK 94 I. Berilah tanda silang (X) pada jawaban yang benar! -1 ُ ت ْ م ُ ق ا ً ام ر ْ ِك ِِل إ ستاذ. ل Apa kedudukan kata yang digaris bawah? أ- التمييز ب- الحال ج- البدل د- المفعول فيه ه- المفعول ألجله -2 ْ ي ِ ِب ال ط ُ ت ْ ب ر ض ا ً ب ْ ِدي أ ت ُ ه ل . Kata yang bergaris bawah dari kalimat di atas …. أ- مفعول مطلق ب-مفعول به ج-مفعول ألجله د-مفعول معه ه-مفعول فيه -3 ٌ د ْ ي ز ام ص ِس ْ ِمي الخ م ْ و ي . فيه المفعول pada kalimat di atas …. أ- ام ص ب- ٌ د ْ ي ز ج- م ْ و ِس ي د- ْ ِمي الخ ه- ٌ د ْ ي ز ام ص -4 ُ م ْ و ُ م ْ أ ىالم َّ ل ِم ص ... ا اإلم أ- أمام ب-فوق ج- على د- تحت ه- ف ْ ل خ -5 ْ ِ ِمي ل سْ ُ بالم ِح ُّ ُ ا ال و ن .ما أداة االستثناءفيها؟ ٌ ِلح ا اص م َّ ِسي ب أ- ِح ُّ ُ ا ب- ن ْ ِ ِمي ل سْ ُ الم ج- و د- ا م َّ ِسي ال و ه- ٌ ِلح ا ص 6 -ا .... ً ر ْ ِشب ِكُ ل ْ م أ ال أ- ا ْضً ر ْ ٌض أ ب- ر ض أ ج- ْ ر ْ ُض أ د- ر ِض أ ه- ْ ر أ -7 ُ ت ْ ي ر ت ْ اش ا ً ار ط ْ ِقن ا ً م ْ ح ف .ما موقعالكلمة التي تحتها الخط؟ أ- الفعل ب- المفعول ج- الفاعل د- التمييز ه- البدل Tentukan Tarkĭb Idhāfĭ (mudhāf-mudhāf ilaih) dalam kalimat di bawah ini! -8 ِقِه ْ ل خ ْ ِمن ا ً ئ ْ ي ش ُ ِه ب ْ ش ُ ي ال ُ ه َّ ن ِهأ الل ُ ة م ظ ع ِقِه أ- ْ ل ِه، خ الل ُ ة م ظ ع ج- ُ ِه ب ْ ش ُ ِه، ي الل ُ ة م ظ ِه، ع ه- الل ُ ة م ظ ع ا ً ئ ْ ي ش ب- ظ ع ُ ه َّ ن ِه، أ الل ُ ة م د- ْ ِمن ِه، الل ُ ة م ظ ع ِه 3 -الل لُ ْ و سُ ر ِة ل ْ ي ِ ب ق ْ ش ِمن ْ ي ر ُ ق Isim yang dijarkan dengan huruf jar pada kalimat di atas ِه أ- الل ب- ْ ِمن ج ِة - ل ْ ي ِ ب ش ق د- ْ ي ر ُ ق ه- لُ ْ و سُ ر 10-الحرفمن حروفالجر هو ..... PENILAIAN AKHIR TAHUN
95 BAHASA ARAB (NAHWU) KELAS XI MAPK أ- ْ ن ع ب- ْ ن م ج- ا م د- ن ْ ي أ ه- َّ م ُ ث -11 ْ ِمن ة ال و ح ْ ال ُ ت ْ ِل ن ك ْ ي ِ ب أ .كلمة " ك ْ ي ِ ب أ " اسم مجرور،وعالمة جره..... أ- الكسرة ب- الفتحة ج- الضمة د- الياء ه- ألف 12-الشكل الصحيح من الجملةاآلتية:رضيت عن الفتى الصالح ِل أ- َّصا ِ ىال ت الف ِ ن ع ُ ت ْ ِضي ر ِ ح ج- ر ِلح َّصا ِ ىال ت الف ِ ن ع ُ ت ْ ِض ه ي - ى ت الف ِ ن ع ُ ت ْ ِضي ر ِلح َّصا ال ب- ى ت الف ِ ن ع ُ ت ْ ِضي ر ِ ِلح َّصا ال د- ى ُ ت الف ِ ن ع ُ ت ْ ِضي ر ُ ِلح َّصا ال 13 -المواضع لالسم غير المنصرف هي .... أ- الفعل، االسم، الحروف ج- الفعل، االسم، الصفة ه- الفعل، الحروف، الصفة ب- العلم، االسم، الصفة د- العلم، االسم، المضاف 14 -اإلعراب من اال سم غير المنصرف هو يرفع بـــ ...،وينصب بــ ... ، ويجر بـــ ... إن كانتبدون األلف والالم أ- الضمة، الفتحة، الفتحة ج- الضمة، الفتحة، الكسر ة ه- السكون، الكسرة، الفتحة ب- السكون، الفتحة، الفتحة د- الضمة، الفتحة، الفتحة ً 15 -ا ب ْ و ُ ع ُ ش ْ م ُ اك ن ْ ل ع ج و ِل ائ ب ق و ار ع ِت ل ا ْ و ُ ف . االسم غير المنصرف في الجملة السابقة هو ..... أ- ْ م ُ اك ن ْ ل ع ج و ب- ا ً ب ْ و ُ ع ُ ش ج- و د- ِل ائ ب ق ه- ا ْ و ُ ف ار ع ِت ل ِ 16-الفعل المضارع المرفوع ِم از و الج ِص ِبو ا و َّ الن ِمن د رَّ ج إذا ت ، وهو في مثال .... أ- ن ُ ن ْ ح ْ ن ل ن س ُ ر ْ في ِة د ِ ِمع ا ج ْ ال ج- ُ ن ْ ح ن س ُ ر ْ د ِن ن إ ي ِ ِة ف ِمع ا ج ْ ال ه- ُ ن ْ ح ن ْ م ُ ْس ل ر ْ د ن ي ِ ِة ف ِمع ا ج ْ ال ب- ُ ن ْ ح ن س ُ ر ْ د ن ي ِ ِة ف ِمع ا ج ْ ال د- ُ ن ْ ح ن س ُ ر ْ د ِ كي ن ي ِة ف ِمع ا ج ْ ال 17-ما األداة التي تأتي في الفعل اآلتي؟ ” أ ْ ِ ي الد م ُ د ْ خ ا يْ ك ُ م َّ ل ع ت ن" أ- أداة جر الفعل المضارع ج- أداةرفعالفعل المضارع ه- أداة نصبالفعل الماص ي ب- أداة جزم الفعل المضارع د- أداة نصب الفعل المضارع 18-شكل الجملة اآلتية! " د العالم أن يتأخر قليال عن الوقت تعم " أ- ت ع َّ م د ِ الع ال م أ ْ ن ي ت أ َّ خ ُ ر قِل ْ ي ً ال ِع ن الو ْ ق ِت ب- ت ع َّ م د ِ الع ال ُ م أ ْ ن ي ت أ َّ ِخ ر قِل ْ ي ً ال ِع ن الو ْ ق ِت ج- ت ع َّ م د ِ الع ال ُ م أ ْ ن ي ت أ َّ خ ر قِل ْ ي ً ال ِع ن الو ْ ق ِت
BAHASA ARAB (NAHWU) KELAS XI MAPK 96 د- ت ع َّ م د ِ الع ال ُ م أ ْ ن ي ت أ َّ خ ْ ر قِل ْ ي ً ال ِع ن الو ْ ق ِت ه- ت ع َّ م د ِ الع ال م أ ْ ن ي ت أ َّ خ ر قِل ْ ي ً ال ِع ن الو ْ ق ِت 13-ما إعراب الكلمة التي تحتها خط؟ " ال ا ْ و ُ ب ر ْ ق ت ا ن ِ الز " أ- الفعل المضارع املجرور ج- الفعل المضارع المنصوب ه-فعل األمر املجزوم ب- الفعل المضارع المرفوع د- الفعل المضارع املجزوم 20 -وال تمشفياألرض مرحا. عالمة الجزم للكلمة التي تحتها خط .... أ- الكسرة ج- الفتحة ه- حذف حرف العلة ب- السكون د- حذفالنون لُ 21- ْ ِ ف الط اء ج ُ ان ش ْ ط ع .ماكون الكلمةالتيتحتها الخط؟ أ- اسم المبالغة ج- اسم المفعول ه- اسم المكان ب- الصفة المشبهة د- اسم الفاعل 22 -أنا أكبر منك .... أ- ٌّ ِسن ب - ا ًّ سن ج- َّ سن د- ِ سن ه- سن 23-الشروطالسم التفضيل هي، إال . . . . أ- أن يكون مبنيا للمعلوم ج- ون الفعل ثالثيا ُ أن يك ه- ا ً ف ِ أن يكون متصر ب- أن يكون الفعل تاما د- أن يكون معروفا بأل 24-بيتي أكبر من بيتك. اسم التفضيل فيالجملةالسابقةيأتي علىوزن . . . . . أ- فعالن ب-فعلى ج- أفعل د-فاعل ه-فعيل 25 -ىا َّ ل ِهص الل لُ ْ و سُ ر ان ك ل ع ُ لله ن س ْ ح أ م َّ ل س ِهو ْ ِس ي . اسم التفضيل فيالجملةالسابقة. . . . . ا َّ الن أ- لُ ْ و سُ ر ب- ن س ْ ح ِه أ ج- ْ ي ل ع د- ان ِس ك ه- ا الن 26-وزن اسم التفضيل للمؤنثهو . . . . . أ- فعالن ب-فعلى ج- أفعل د-فاعل ه-فعيل 27-ما يدل علىمعنى اسم الفاعل مع مبالغة في المعنىيسمى بــ . . . . . أ- اسم المبالغة ج- اسم المفعول ه- اسم المكان ب- الصفة المشبهة د- اسم الفاعل -28 الله َّ ِن إ ٌ ع ْ ِمي س ى،ما اسم المبالغةفيالجملةالسابقة؟ ر ْ خ ُ تأ آال ال ن و ُ ذ ُ أ ِال ِدِه ب ا ِعب اء ع ُ د
97 BAHASA ARAB (NAHWU) KELAS XI MAPK أ- ٌ ع ْ ِمي ِدِه س ب- ا - ت ِع ج ب آال د- اء ع ُ ن د ه- ُ ذ ُ أ -23 ِ إ لَّ ُ ُضك ِغ ْ ب ُ اللهي َّ ن ِي ر ظ ْ ع ج على. . . . ، النسبةفيالجملةالسابقةتدل أ- الجنس ي ب- الدين ج- الموطن د- الصفة ه- االسم الجملةالتيفيها النسبة، تدل 30 -علىالدين هي. . . . أ- ُ ة ِفي ْ ي ك ُ ه ُ ِك ر ْ د ُ ي ُ ء ْ ر سالم ْ ي ِءل ْ ر الم د- لَّ ُ ُضك ِغ ْ ب ُ اللهي َّ ِن إ ْ ع ج ِي ر ظ ِق ب- ال ْ خ األ ِ ب ُ ة ِش ائ ع ْ ت ل َّ م ج ِة ت َّ ِمي ال ْ اإلس ه- ُ ح ُ ل صْ ت ا ال ه ر ْ ي وغ ر م الق ْ سو م َّ الش َّ ِن ِة إ َّ ِهي ْ و ُ ل ُ ِِل ل ج- ٌ د َّ م ح ُ م ٌّ ي ِ ب ر ع ِة َّ ي ِ ب ر اللغِةالع ِ ا ب ً ِم ائ د ُ م َّ ل ك ت ، ي II. Jawablah pertanyaan-pertanyaan berikut ! 1. Sebutkan huruf-huruf istiṡnā’ beserta contohnya ! 2. Sebutkan wazan-wazan isim gairu munṣarif beserta contohnya ! 3. Ubahlah kata yang bergaris bawah pada kalimat berikut setelah dimasuki ‘āmil naṣab dan jazm seperti contoh no. 1 ! رقم الجملة ( ْ ن َ النواصب) أ ْ م َ الجوازم )ل ( 1 ُ يذهبفيصل إلىالمدرسة يريد فيصل أن يذهبإلى المدرسة ْ لم يذهبفيصل إلى المدرسة 2 فيصل و فرحان يذهبان إلىالمدرسة 3 فيصل و فرحان ولقمان يذهبون إلىالمدرسة ِتتذهبين إلىالمدرسة 4 أن
BAHASA ARAB (NAHWU) KELAS XI MAPK 98 Ahmad Bin Zaini Dahlan, Syarah al-Ajarūmiyyah, Beirut-Lebanon: Dār al-Masyārĭ’, cet. ke2, 1997. Ahmad Hasan Kahil, al-Tibyān fĭ Taṣrĭf al-Asmā’ , cet ke-6 , tanpa tahun (Pdf). Al-Quran al-Karim. Bahauddin ‘Abdullah Ibn ‘Aqil, Syarah Ibn ‘Aqĭl, Kairo: Dār al-Turaṡ, cet ke-20, 1980. Divisi Penyusun Kurikulum Pendidikan Jam’iyyah Maṣari’ Al-Khairiyyah Al-Islāmiyyah, Tsaqafah Islamiyah Seri Pendidikan Islam Untuk Tingkat Dasar, Jakarta: Syahamah Pres, Buku 5, cet ke-1, 2015. Ahmad Murginiy ‘Isawiy dkk, Silsilah Ta’lĭm al-Lugah al-‘Arabiyyah (Nahwu Semester 2, 3 dan 4), Saudi Arabia: Universitas Ibnu Su’ud, cet ke-2, 2004. H. Abdul Haris, M. Ag, Teori Dasar Nahwu dan Sharf, Jember: Al-Bidayah, cet ke-2, 2018. Mahmud Ismail Sini dkk, Al-‘Arabiyyatu li al-Naṣi’in, Arab Saudi: Wizārah al-Ma’ārif Idārah al-Kutub al-Madrasiyyah, cet ke-1, 1983. H. Mursalim dkk, Al-‘Arabiyyah li al-Thalabah, Jember: Unit Bahasa STAIN Jember, cet. ke-4, 2014. Kamus Istilah Keagamaan Islam, Jakarta: Puslitbang Lektur dan Khazanah Keagamaan, Badan Litbang dan Diklat Kementrian Agama RI, 2014. , DAFTAR PUSTAKA
99 BAHASA ARAB (NAHWU) KELAS XI MAPK ‘Āmil Nawāsikh adalah isim atau fi’il yang merubah hukum pada mubtada’ dan khabar. ‘Aṭaf Bayan, yaitu ‘aṭaf yang tidak menggunakan perantara huruf ‘aṭaf sebagai penghubung. ‘Aṭaf Nasaq, yaitu ‘aṭaf yang menggunakan huruf ‘aṭaf sebagai penghubung. ‘Aṭaf /العطف atau ma’ṭūf )المعطوف )adalah kalimah fi’il atau isim yang hukum i’rābnya disamakan dengan ma’ṭūf ‘alaihnya. Badal (البدل (adalah lafaẓ yang hukum i’rābnya disamakan dengan hukum i’rāb dari mubdal minhunya. Isim Gairu Munṣarif adalah isim yang tidak dapat menerima tanwin. Khabar ialah isim marfu (yang i’rābnya dirafa’kan) yang terletak setelah mubtada dan ia tidak dapat memberikan faidah kecuali bersama mubtada. Maf’ūl bih adalah isim yang dibaca naṣab yang jatuh setelah fi’il muta’ddi dan ia berkedudukan sebagai obyek. Maf’ūl fĭh adalah isim yang dibaca naṣab yang menunjukkan keterangan waktu (الزمان ظرف ( atau keterangan tempat (المكان ظرف (dan selalu mengirakan-ngirakan artiفي. Maf’ūl liajlih adalah isim yang dibaca naṣab (manṣub) yang dibentuk dari maṣdar qolby yang merupakan alasan terjadinya sebuah pekerjaan. Maf’ūl Muthlaq adalah isim yang dibaca naṣab yang terbentuk dari maṣdar fi’il yang berfungsi sebagai taukĭd (penguat), ‘adad (menunjukkan bilangan) dan naw’ (menunjukkan model atau jenis). Majrūrāt al-Asmā’ adalah isim-isim yang harus dibaca jar. Manṣubāt al-Asmā’ adalah isim-isim yang harus dibaca naṣab. Mustaṡnā adalah isim yang dibaca naṣab yang jatuh setelah adat al-istiṡnā’ (alat atau sesuatu yang digunakan untuk mengecualikan). Na’at Jumlah, adalah na’at yang berupa jumlah ismiyyah dan fi’liyyah. Na’at Mufrad, adalah na’at yang bukan jumlah atau ṣibhu jumlah. Na’at Ṣibhu Jumlah, adalah na’at yang berupa jar-majrur dan ẓarf. Tābi’ atau tawābi’ (jamak) adalah setiap kata (lafaẓ) yang hukum i’rābnya mengikuti hukum i’rāb kata sebelumnya (matbū’) baik dari segi rafa’, naṣab, jar maupun jazmnya. GLOSARIUM
BAHASA ARAB (NAHWU) KELAS XI MAPK 100 Tamyĭz adalah isim nakirah yang dibaca naṣab yang menjelaskan isim atau kalimat sebelumnya yang masih bersifat samar. Tamyĭz Malfūẓ adalah tamyĭz yang sebelumnya disebutkan mumayyaznya. Tamyĭz Malhūẓ adalah tamyĭz yang menjelaskan kalimat sebelumnya yang masih samar. Taukĭd (توكيد (adalah lafaẓ yang i’rābnya mengikuti hukum i’rāb mu’akkadnya (sesuatu yang dikuatkan) dan berfungsi menguatkan atau menegaskan mu’akkadnya. Taukĭd Lafẓi, adalah taukĭd dengan mengulang lafaẓ mu’akkad. Taukĭd Ma’nawi, adalah taukĭd dengan menggunakan lafaẓ - lafaẓ tertentu yang memang sejak awal dipersiapkan untuk menjadi taukĭd.
101 BAHASA ARAB (NAHWU) KELAS XI MAPK A ‘Aṭaf Nasaq, 35 ‘Aṭaf /العطف atau ma’ṭūf (المعطوف ,(35 ‘Alamiyyah, 69 ‘Aṭaf Bayān, 35 B Badal (البدل ,(36 I I’rāb fi’il muḍāri’, 78 Isim gairu munṣarif, 70 Isim istifhām, 11 Isim ma’rifah,11 Isim mubālagah, 92 Isim muḍāf, 12 Isim nakirah, 11, 68, 69 Isim tafḍĭl, 89, 90, 92, 93 Isim كان ,28 Istifhām, 11 J Jumlah (kalimat) ismiyyah, 22 K Khabar, 8, 10, 11, 14, 22 L Lafḍĭ, 46 M Ma’nawi, 47 Maf’ūl bih, 45 Maf’ūl fih, 58 Maf’ūl liajlih, 58 Maf’ūl Muṭlaq, 46 Majrūrāt al-Asmā’, 70 Manṣubāt al-Asmā’ 37 Mubtada’, 11, 12, 14, 23 Mustaṡnā, 60 N Na’at / النعت ,34 Na’at Jumlah, 34 Na’at Mufrad, 34 Na’at Syibhu Jumlah, 35 Nisbah, 91, 92 S Ṣifah Musyabbahah, 88, 92 Syibhu Jumlah, 11, 35 T Tābi’ atau tawābi’, 34 Tamyĭz, 37, 68, 69 Tanda i’rāb bagi fi’il muḍāri’, 78 Tanda naṣab, 45 Tanda rafa’, 77 Taukĭd (توكيد ,(36 Taukĭd Lafẓi, 36 Taukĭd Ma’nawi, 36 W Waṣfiyyah, 68 Z Ẓaraf makān, 58 Ẓaraf zamān, 58 INDEKS
BAHASA ARAB (NAHWU) KELAS XI MAPK 102