Tingkatan
Tingkatan
Tingkatan
4.5 KSSM KC118082 PELANGI
• Bahasa Melayu
Revisi Cepat SPM • English Ranger
Revisi Cepat
• Matematik
• Mathematics
• Sains
Info Visual • Science SPM
Halaman
Revisi Cepat
Nota Padat Berwarna! • Sejarah Revisi Cepat
Praktis Formatif • Pendidikan Islam
• Biologi SPM
Praktis Sumatif • Biology Revisi Cepat
Praktis KBAT • Fizik
• Physics
Kertas Model SPM Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
• Kimia
Jawapan • Chemistry
• Matematik Tambahan Ekonomi
Info & Video
KOD QR • Additional Mathematics
✔ Ekonomi Ekonomi
Dapatkan • Perniagaan
versi
eBook! • Prinsip Perakaunan
Tingkatan
www.PelangiBooks.com
www.PelangiBooks.com
• Kedai Buku Online • Perpustakaan Online •
• Kedai Buku Online • Perpustakaan Online • 4.5 KSSM
W.M: RM19.95 / E.M: RM19.95
KC118082
ISBN: 978-967-2779-62-9
Dr. Muruga Krishnan
PELANGI Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. (89120-H) (Guru Cemerlang)
PELANGI Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. (89120-H)
02.indd 1 19/01/2022 4:02 PM
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Revisi Cepat
Revisi Cepat SPM
Tingkatan
4.5 KSSM
Ekonomi
Dr. Muruga Krishnan
(Guru Cemerlang)
PELANGI Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. (89120-H)
T_pages.indd 1 19/01/2022 4:05 PM
PENERBITAN PELANGI SDN. BHD. (89120-H)
Ibu Pejabat:
66, Jalan Pingai, Taman Pelangi,
80400 Johor Bahru, Johor Darul Takzim, Malaysia.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Tel: 07-331 6288 Fax: 07-332 9201
E-mel: [email protected]
Pejabat Jualan:
Lot 8, Jalan P10/10, Kawasan Perusahaan Bangi,
Bandar Baru Bangi, 43650 Bangi, Selangor Darul Ehsan, Malaysia.
Tel: 03-8922 3993 Fax: 03-8926 1223 / 8920 2366
Pertanyaan: [email protected]
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 2022
Hak cipta terpelihara. Tiada bahagian daripada terbitan ini boleh diterbitkan semula,
disimpan untuk pengeluaran, atau ditukarkan dalam apa-apa bentuk atau dengan alat apa
jua pun, sama ada dengan cara elektronik, sawat, gambar, rakaman atau sebagainya, tanpa
kebenaran daripada Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. terlebih dahulu.
ISBN: 978-967-2779-62-9
eISBN: 978-967-2779-63-6 (eBook)
Cetakan Pertama 2022
Dicetak di Malaysia oleh The Commercial Press Sdn. Bhd.
Lot 8, Jalan P10/10, Kawasan Perusahaan Bangi, Bandar Baru Bangi, 43650 Bangi, Selangor Darul Ehsan, Malaysia.
Sila layari https://plus.Pelangi.com/errata untuk mendapatkan pengemaskinian bagi buku ini (sekiranya ada).
T_pages.indd 2 19/01/2022 4:05 PM
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Tingkatan 4
5b Penunjuk Ekonomi 132
1 Pengenalan kepada Ekonomi 1 5.2 Penunjuk Ekonomi ............................. 132
1.1 Konsep Kekurangan, Pilihan dan Kos Latihan 5b ...................................................... 149
Lepas ........................................................ 1
1.2 Sistem Ekonomi dan Penyelesaian Alat Dasar Ekonomi 154
Masalah Asas Ekonomi .........................6 5c
Latihan 1 ............................................................15 5.3 Alat Dasar Ekonomi ......................... 154
Latihan 5c ...................................................... 180
2 Pasaran 19
2.1 Keseimbangan Pasaran ........................19 Tema 2: Malaysia dan Ekonomi Global
2.2 Keanjalan Harga .................................. 35 6a Globalisasi 185
Latihan 2 .......................................................... 48
6.1 Globalisasi .......................................... 185
3 Wang, Bank, dan Pendapatan Latihan 6a ...................................................... 196
Individu
53
3.1 Wang dan Bank .................................... 53
3.2 Pendapatan Individu ...........................61 6b Perdagangan Antarabangsa 201
3.3 Penggunaan Pendapatan Individu .... 67 6.2 Perdagangan Antarabangsa ............ 201
Latihan 3 .......................................................... 82 Latihan 6b ......................................................225
4 Pengeluaran 87
4.1 Konsep Pengeluaran, Kos dan 6c Imbangan Pembayaran 229
Hasil ....................................................... 87 6.3 Imbangan Pembayaran.....................229
4.2 Produktiviti dan Eksternaliti ......... 104 Latihan 6c ......................................................242
Latihan 4 .........................................................110
Tingkatan 5 6d Kadar Pertukaran Asing 247
6.4 Kadar Pertukaran Asing ..................247
Tema 1: Ekonomi dan Kerajaan
Latihan 6d ......................................................255
5a Peranan Kerajaan dalam
Ekonomi 115 Kertas Model SPM......................................260
5.1 Peranan Kerajaan dalam Ekonomi ..115
Latihan 5a ...................................................... 127 Jawapan ......................................................... 271
iv
00 Kandungan Ranger SPM Ekon.indd 4 31/12/2021 12:15 PM
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
BAB 1
Buku teks Guru
Buruh
Usahawan Faktor Tanah
pengeluaran
Modal
Buku rujukan Internet
Penyelesaian masalah ekonomi
Kekurangan Barangan kedua yang
Isi rumah sumber Memaksimumkan
pendapatan kepuasan terbaik dilepaskan
Kekurangan Memaksimumkan Keluaran kedua yang
Firma faktor keuntungan terbaik dilepaskan
pengeluaran
Kekurangan Memaksimumkan Projek pembangunan
Kerajaan kebajikan kedua yang terbaik
hasil negara masyarakat dilepaskan
v
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 5 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
Masalah asas ekonomi
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Apa yang hendak Berapa yang Bagaimana hendak Untuk siapa
dikeluarkan hendak dikeluarkan dikeluarkan dikeluarkan
Penentuan: Penentuan: Penentuan: Penentuan:
Jenis Kuantiti Teknik Corak agihan
barangan barangan pengeluaran barangan
Penyelesaian: Penyelesaian: Penyelesaian: Penyelesaian:
Permintaan Permintaan Teknik paling Corak agihan
masyarakat masyarakat cekap yang dapat pendapatan wang
memaksimumkan
keuntungan
Sistem ekonomi
pasaran
bebas
Sistem
ekonomi
Sistem ekonomi Sistem
perancangan ekonomi
pusat campuran
vi
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 6 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
BAB 2
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Buku teks Guru
Harga Harga
barang itu barang lain
Cita rasa
Musim Penentu
permintaan
Dasar Pendapatan
kerajaan
Jangkaan
harga masa
depan
Buku rujukan Internet
Buku teks Guru
Harga Harga faktor
barang itu pengeluaran
Matlamat
Cuaca Penentu pengeluar
penawaran
Dasar Tingkat
kerajaan teknologi
Jangkaan
harga masa
depan
Buku rujukan Internet
vii
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 7 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
Lebihan Harga Keseimbangan
permintaan cenderung pasaran
(P = P )Reserved.
(Q > Q ) meningkat (Q = Q )
d
d
s
s
(P < P ) (DD↓ , SS↑) (P = P )
E
P
P
E
Lebihan Harga Keseimbangan
penawaran cenderung pasaran
(Q > Q ) menurun (Q = Q )
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights
s
d
d
s
(P > P ) (DD↑ , SS↓) P E
P
E
Keanjalan harga permintaan
Anjal Tak anjal
• E > 1 • E < 1
d
d
• %�Q > %�P • %�Q < %�P
d
d
• Keluk permintaan adalah lebih landai • Keluk permintaan adalah lebih curam
• Sangat responsif terhadap perubahan • Kurang responsif terhadap perubahan
harga harga
Keanjalan harga penawaran
Anjal Tak anjal
• E > 1 • E < 1
s
s
• %�Q > %�P • %�Q < %�P
s s
• Keluk penawaran adalah lebih landai • Keluk penawaran adalah lebih curam
• Sangat responsif terhadap perubahan • Kurang responsif terhadap perubahan
harga harga
viii
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 8 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
BAB 3
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Alat Alat ukuran
perantaraan
pertukaran nilai
Fungsi
wang
Alat bayaran Alat
tertunda penyimpan
nilai
• Mengeluarkan mata wang
• Mengawal kestabilan nilai mata wang
Bank pusat • Jurubank kepada kerajaan
• Jurubank kepada bank perdagangan
• Mengawal kestabilan ekonomi
Bank di • Menerima deposit
Malaysia Bank • Memberi pinjaman
perdagangan • Menerima dan membuat pembayaran
• Perkhidmatan lain
• Wadiah
Perbankan • Mudharabah
Islam • Bai Bithaman Ajil
• Takjiri
ix
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 9 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
Buku teks Guru
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Faedah Jaminan
sampingan kerja
Lokasi
tempat
Kelayakan Faktor kerja
akademik pemilihan
pekerjaan Pengalaman
dan
Prospek kemahiran
pekerjaan
Suasana Upah
tempat
kerja
Buku rujukan Internet
Jenis pendapatan individu
Pendapatan produktif Pendapatan tak
produktif
Upah Sewa Faedah Untung Dividen Bayaran pindahan
Langkah penyediaan belanjawan peribadi
Mengimbangkan
Menyusun anggaran
Mengenal Mencatatkan pendapatan
pasti punca semua perbelanjaan
pendapatan perbelanjaan mengikut boleh guna
keutamaan dengan
perbelanjaan
x
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 10 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
BAB 4
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Kuantitinya Kuantitinya
tidak berubah Merupakan berubah
mengikut input mengikut
bilangan pengeluaran bilangan
output output
Wujud Tidak wujud
walaupun Input Input jika output
output adalah tetap berubah adalah sifar
sifar
Hanya wujud Wujud dalam
dalam jangka Berbentuk jangka masa
masa pendek fizikal pendek dan
panjang
• Jumlah kos
• Kos tetap
Jenis kos • Kos berubah
pengeluaran • Kos purata
• Kos marginal
• Kos berubah purata
xi
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 11 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Bahan-bahan
Struktur
Tenaga manusia organisasi
Faktor yang
Sistem prosedur mempengaruhi Gaya kepimpinan
produktiviti
Persekitaran kerja Teknologi
Kelengkapan
modal
Eksternaliti
Eksternaliti positif Eksternaliti negatif
Faedah sosial Kos sosial
xii
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 12 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
BAB 5a
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Satu firma Keluaran tiada
sahaja pengganti
Ciri-ciri
pasaran
monopoli
semula jadi
Tiada
Penentu harga kebebasan
pasaran keluar masuk
industri
Buku teks Guru
Guna tenaga
penuh
Kestabilan Objektif Pertumbuhan
harga makroekonomi ekonomi
negara
Kestabilan imbangan
pembayaran
Buku rujukan Internet
xiii
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 13 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
BAB 5b
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Inflasi tarikan
permintaan
Jenis
inflasi
Inflasi Inflasi
tolakan kos diimport
Pengangguran
geseran
Jenis
pengangguran
Pengangguran Pengangguran
berstruktur kitaran
xiv
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 14 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
Sistem sosial
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
dan sikap
masyarakat
Jumlah
Kemajuan penduduk dan
teknologi bekalan tenaga
buruh
Sebab berlaku
pertumbuhan
ekonomi
Sumber alam Pelaburan
semula jadi dalam ektiviti
ekonomi
Buku teks Guru
Penyediaan
infrastruktur
fizikal
Akibat Peningkatan
Peningkatan pertumbuhan taraf
sifat ekonomi
keusahawanan pendidikan
penduduk
Kestabilan politik dan
sosial
Buku rujukan Internet
xv
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 15 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
BAB 5c
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Dasar fiskal
Dasar fiskal mengembang Dasar fiskal menguncup
• Meningkatkan permintaan agregat • Mengurangkan permintaan agregat
• Menyelesaikan masalah pengangguran • Menyelesaikan masalah inflasi
• Menurunkan kadar cukai • Menaikkan kadar cukai
Meningkatkan perbelanjaan kerajaan Mengurangkan perbelanjaan kerajaan
Dasar kewangan
Dasar kewangan mengembang Dasar kewangan menguncup
• Menambahkan bekalan wang dalam • Mengurangkan bekalan wang dalam
ekonomi ekonomi
• Menyelesaikan masalah pengangguran • Menyelesaikan masalah inflasi
• Menurunkan nisbah rizab berkanun • Menaikkan nisbah rizab berkanun
Menurunkan nisbah rizab tunai Menaikkan nisbah rizab tunai
Membeli surat jaminan kerajaan Menjual surat jaminan kerajaan
Melonggarkan syarat sewa beli Mengetatkan syarat sewa beli
Menurunkan kadar faedah Menaikkan kadar faedah
xvi
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 16 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
BAB 6a
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Meluaskan
pasaran
Tenaga
Perlindungan buruh dengan
perdagangan kemahiran
khusus
Dorongan
syarikat
dalam operasi
antarabangsa
Kos Bahan mentah
pengangkutan atau hasil bumi
yang tinggi yang unik
Infrastruktur
teknologi maklumat
Peranan kerajaan dan komunikasi
yang maju
Faktor
penggalak
globalisasi
Infrastruktur
pengangkutan yang Pelancongan
baik
xvii
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 17 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
BAB 6b
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Sumber semula
jadi
Tingkat
Iklim dan jenis kecekapan
tanih pengeluaran
Sebab-
sebab wujud
perdagangan
antarabangsa
Budaya Harga faktor
masyarakat
Cita rasa
pengguna
• Memperoleh barang yang tidak dikeluarkan di dalam negara
• Meluaskan pasaran
• Menambah pendapatan negara
• Menggalakkan pemindahan dan penggunaan teknologi
Kepentingan
perdagangan • Menikmati barang dengan harga yang lebih murah
antarabangsa • Meningkatkan pilihan pengguna yang pelbagai
• Menambah peluang pekerjaan
• Menggalakkan mobiliti tenaga buruh
• Menggalakkan pelaburan
• Mewujudkan hubungan baik dengan rakan dagang
xviii
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 18 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
Buku teks Guru
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Tarif Subsidi
Kawalan Bentuk Sekatan
pertukaran sekatan bukan
asing perdagangan ekonomi
antarabangsa
Kuota Embargo
Buku rujukan Internet
Melindungi
industri
muda
tempatan
Menghadapi Sebagai
persaingan sumber hasil
kerajaan
Tujuan
sekatan
perdagangan
Mewujudkan antarabangsa Mengatasi
peluang masalah
pekerjaan lambakan
Memperbaiki
imbangan Keselamatan
pembayaran
xix
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 19 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
BAB 6c
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Permintaan Peningkatan
yang tinggi penerimaan
untuk pendapatan
eksport primer dan
sekunder
Sebab lebihan
akaun semasa
Permintaan
yang rendah Peningkatan
untuk import produktiviti
Buku teks Guru
Inflasi
Peningkatan
guna tenaga
Peningkatan
dalam Implikasi
pendapatan lebihan akaun
negara semasa
Peningkatan
taraf hidup
Peningkatan kadar
pertukaran asing
Buku rujukan Internet
xx
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 20 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Permintaan
yang rendah
untuk eksport
Peningkatan
Permintaan pembayaran
yang tinggi pendapatan
untuk import primer dan
sekunder
Sebab defisit
akaun semasa
Kekurangan Penurunan
inovasi dan produktiviti
aktiviti R&D
Buku teks Guru
Penurunan
dalam Penurunan
pendapatan guna tenaga
negara
Implikasi
defisit akaun
semasa
Penurunan
kadar
Penurunan taraf pertukaran
hidup asing
Buku rujukan Internet
xxi
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 21 31/12/2021 12:12 PM
Ekonomi SPM Info Visual
BAB 6d
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Membayar balik
Membiayai import pinjaman luar
negara
Kepentingan
pertukaran
asing
Membuat Mempertahankan
pelaburan di luar nilai mata wang
negara negara
Buku teks Guru
Eksport
negara Import
negara
Spekulasi Faktor
mata wang permintaan
dan penawaran
mata wang
asing
Kadar
faedah
Cita rasa pengguna
terhadap barang
import
Buku rujukan Internet
xxii
00 i-Think Ranger SPM Ekon Tg5.indd 22 31/12/2021 12:12 PM
Bab 1 PENGENALAN KEPADA EKONOMI
Tingkatan 4
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
1.1 Konsep Kekurangan, Pilihan, dan Kos Lepas
1.1.1 Takrif Ilmu Ekonomi 1.1.2 Konsep Kekurangan dan
1. Ekonomi merupakan ilmu yang Pilihan
mengkaji bagaimana manusia mengurus (a) Kekurangan
sumber ekonomi yang terhad untuk • Masalah kekurangan berlaku
memenuhi kehendak manusia yang kerana barang dan perkhidmatan
tidak terhad. yang dapat dihasilkan adalah
terhad tetapi kehendak manusia
adalah tidak terhad.
Info ekonomI • Masalah ini wujud disebabkan
bekalan sumber semula jadi,
Perkataan “Ekonomi” berasal daripada masa, tenaga, dan sumber ekonomi
bahasa Greek oikou dan nomos. Oikou
bererti isi rumah dan nomos bererti terbatas.
peraturan. (b) Pilihan
• Masalah pilihan wujud akibat
2. Ilmu ekonomi ditakrifkan sebagai daripada masalah kekurangan.
suatu kajian sains sosial tentang • Manusia harus membuat
bagaimana manusia mengagihkan pilihan terhadap barang dan
sumber ekonomi (faktor pengeluaran/ perkhidmatan yang dikehendaki.
input pengeluaran) yang terhad untuk (c) Kos lepas
memenuhi kehendak manusia yang • Masalah pilihan akan mewujudkan
tidak terhad. kos lepas.
• Kos lepas merujuk pulangan yang
Kehendak manusia mungkin daripada barang atau
tidak terhad perkhidmatan kedua terbaik
terpaksa dilepaskan.
Sumber ekonomi • Kos lepas timbul daripada masalah
terhad faktor-faktor pengeluaran yang
terhad.
Rajah 1.1 Konsep ekonomi 1.1.3 Faktor Pengeluaran
1. Faktor-faktor pengeluaran dikenal
KATA KUNCI sebagai input pengeluaran, sumber
ekonomi, dan sumber pengeluaran.
Kehendak manusia merujuk keinginan 2. Faktor-faktor pengeluaran
manusia tidak terbatas untuk memiliki digunakan dalam proses pengeluaran
pelbagai jenis barang dan perkhidmatan. untuk menghasilkan barang dan
perkhidmatan.
PB 1
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 1 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
3. Faktor-faktor pengeluaran terdiri (b) Tanah
daripada buruh, tanah, modal, dan • Sumber semula jadi atau
usahawan. anugerah daripada alam
(a) Buruh semula jadi.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
• Menyumbang tenaga fizikal • Sumber tanah penawarannya
dan mental dalam proses adalah terhad.
pengeluaran. • Meliputi sumber boleh
• Buruh mendapat ganjaran diperbaharui dan sumber
Tingkatan 4 • Terdapat dua jenis buruh • Sumber boleh diperbaharui
tidak boleh diperbaharui.
upah/gaji/pendapatan.
iaitu:
seperti lautan dan hutan.
Sumber
boleh
•
tidak
diperbaharui seperti logam
(bijih timah, bauksit, emas,
Buruh mahir
dan bijih besi) dan bukan
logam (petroleum, gas asli,
dan marmar).
• Ganjaran kepada pemilik
tanah ialah sewa.
✓ Pekerja yang terlatih
✓ Berpendidikan dalam bidang
tertentu seperti jurutera, akauntan,
perubatan, dan lain-lain lagi
Rajah 1.2 Tanah
Buruh tidak mahir
(c) Modal
• Mesin atau jentera
yang digunakan dalam
proses pengeluaran untuk
mengeluarkan barang dan
✓ Pekerja yang tidak terlatih perkhidmatan.
✓ Tidak mempunyai pendidikan • Wang juga dikenal
kemahiran dalam bidang tertentu sebagai modal dalam
✓ Contohnya, buruh dalam bidang proses pengeluaran untuk
perladangan, pembinaan, dan meningkatkan keupayaan
perindustrian dan teknik pengeluaran bagi
meningkatkan output.
2 3
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 2 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
• Ganjaran kepada pemilik 1.1.4 Takrif Kos Lepas
modal ialah faedah. 1. Kos lepas merujuk pulangan yang
mungkin daripada barang atau
perkhidmatan kedua terbaik
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
terpaksa dilepaskan akibat pemilihan
sesuatu barang atau perkhidmatan.
Sumber ekonomi Kehendak manusia
terhad tidak terhad
Rajah 1.3 Modal Tingkatan 4
(d) Usahawan
• Individu yang mahir Kekurangan
menggabungkan dan
menyelaraskan faktor-
faktor pengeluaran untuk
menghasilkan barang dan
perkhidmatan. Pilihan
• Usahawan merancang,
mengurus, dan menanggung
risiko dalam proses
pengeluaran. Kos lepas
• Usahawan bermatlamat
untuk mencapai keuntungan
maksimum atau meminimumkan Rajah 1.5 Masalah ekonomi
kos pengeluaran.
• Usahawan merupakan seorang
individu yang kreatif, 1.1.5 Analisis Situasi Kos Lepas
inovatif, rajin, gigih, Contoh situasi
menepati masa, dan tidak
mudah putus asa. • Ali mendapat wang saku RM20
• Usahawan mendapat ganjaran daripada ibunya.
untung. • Dia ingin membeli sepasang kasut dan
sebuah buku cerita.
• Kasut dan buku cerita berharga RM20
masing-masing.
• Wang saku Ali tidak mencukupi untuk
membeli kedua-dua barang tersebut
pada masa yang sama.
• Ali terpaksa membuat pilihan antara
dua barang itu kerana kekurangan
wang.
Rajah 1.4 Usahawan
2 3
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 3 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
• Akhirnya, Ali membuat keputusan (b) Firma
untuk membeli sepasang kasut
disebabkan pembelian kasut
dapat memberikan kepuasan yang Syarikat Maimunah ingin
maksimum. mengeluarkan kerepek pisang dan
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
• Kos lepas yang terlibat ialah buku roti jala tetapi modal yang dimiliki
oleh Syarikat Maimunah hanya cukup
cerita yang merupakan barang kedua untuk mengeluarkan salah satu produk
terbaik yang terpaksa dilepaskan. sahaja.
Tingkatan 4 1.1.6 Implikasi Pilihan yang • Syarikat Maimunah menghadapi
dibuat oleh Individu,
faktor
masalah kekurangan
Firma, dan Kerajaan dari
pengeluaran/sumber ekonomi/
Aspek Kos Lepas
Oleh itu, Syarikat Maimunah
(a) Individu • buruh/modal.
hendak membuat pilihan antara
Ibu, boleh belikan pengeluaran kerepek pisang dan
Inah kasut baharu Sayang, ibu hanya roti jala.
dan beg sekolah cukup wang untuk • Syarikat Maimunah telah membuat
baharu? membeli beg sekolah
sahaja. pilihan untuk mengeluarkan
kerepek pisang yang dapat
memaksimumkan keuntungan.
• Kos lepas ialah roti jala.
• Output kedua yang terbaik
terpaksa dilepaskan.
(c) Kerajaan
• Ibu Inah menghadapi masalah
kekurangan sumber pendapatan/ Jabatan Pertahanan Malaysia ingin
wang. membina dorm dan pejabat untuk
kakitangannya di Aman Jaya, Sungai
• Oleh itu, ibu Inah hendak Petani, Kedah tetapi peruntukan
membuat pilihan antara kasut dan modal yang diluluskan hanya cukup
beg sekolah. untuk melaksanakan satu projek
• Ibu Inah telah membuat keputusan sahaja.
untuk membeli beg sekolah
yang dapat memaksimumkan
kepuasannya. • Jabatan Pertahanan Malaysia
• Kos lepas ialah kasut. menghadapi masalah kekurangan
negara/hasil
pendapatan
• Barang kedua yang terbaik negara.
terpaksa dilepaskan.
4 5
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 4 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
• Oleh itu, Jabatan Pertahanan
Malaysia hendak membuat pilihan Barang Y
antara pembinaan dorm dan
pejabat.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
• Jabatan Pertahanan Malaysia A
membuat keputusan untuk B
membina pejabat yang dapat E
memaksimumkan kebajikan D
masyarakat.
• Kos lepas ialah pembinaan dorm. C Barang X
• Projek kedua yang terbaik 0 Tingkatan 4
terpaksa dilepaskan. Rajah 1.6 Keluk kemungkinan pengeluaran
1.1.7 Keluk Kemungkinan • Titik D menunjukkan sesebuah
Pengeluaran ekonomi masih mempunyai
faktor pengeluaran yang tidak
1. Keluk kemungkinan pengeluaran (KKP) digunakan atau mengalami
merujuk kombinasi kuantiti maksimum masalah pengangguran.
barang dan perkhidmatan yang dapat • Titik A, B, dan C menunjukkan
dikeluarkan dengan menggunakan sesebuah ekonomi menggunakan
sejumlah faktor-faktor pengeluaran faktor pengeluaran dengan
tertentu.
sepenuhnya dan berada dalam
keadaan yang cekap.
2. Keluk kemungkinan pengeluaran juga
boleh merujuk batasan maksimum • Titik E menunjukkan
pengeluaran dua jenis barang yang ketidakupayaan ekonomi
boleh dikeluarkan oleh sesebuah kerana berlaku ketidakcukupan
negara pada tingkat teknologi yang faktor pengeluaran dan tingkat
tetap dan kuantiti faktor pengeluaran teknologinya adalah tetap.
yang terhad. Untuk mencapai titik tersebut,
kerajaan perlu menambahkan
3. Andaian yang terlibat untuk melukis faktor pengeluaran dan
keluk kemungkinan pengeluaran ialah: meningkatkan tingkat teknologi
• Ekonomi berada dalam keadaan dalam proses pengeluaran.
guna tenaga penuh • Pergerakan dari titik A ke B dan
• Faktor pengeluaran adalah terhad dari titik B ke C menunjukkan
dan tidak berubah pilihan yang dibuat oleh firma
• Tingkat teknologi tidak berubah dan melibatkan kos lepas.
• Ekonomi menghasilkan dua jenis • Keluk kemungkinan pengeluaran
barang yang berbentuk cembung
menggambarkan kos lepas barang
4. Rajah berikut merupakan keluk X terhadap barang Y semakin
kemungkinan pengeluaran: bertambah.
4 5
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 5 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
PRAKTIS FORMATIF 1
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Keluk
1. Takrifkan konsep ekonomi. Kemungkinan
2. Berikan definisi kekurangan dan kos lepas. Pengeluaran
3. Jelaskan keluk kemungkinan pengeluaran. INFO
Tingkatan 4 1.2 Sistem Ekonomi dan Penyelesaian Masalah Asas
Ekonomi
1.2.1 Masalah Asas Ekonomi (c) Bagaimana hendak dikeluarkan
(a) Apa yang hendak dikeluarkan • Merujuk cara/teknik/kaedah
• Merujuk penentuan jenis barang pengeluaran yang digunakan oleh
atau perkhidmatan yang hendak pengeluar untuk mengeluarkan
dikeluarkan. sesuatu barang dan perkhidmatan.
• Pengeluar akan mengeluarkan • Pengeluar boleh memilih sama
barang dan perkhidmatan ada menggunakan kaedah
berdasarkan permintaan berintensifkan modal atau
masyarakat. kaedah berintensifkan buruh.
• Pengeluar akan mengeluarkan • Pengeluar haruslah memilih cara/
barang dan perkhidmatan yang teknik pengeluaran yang dapat
dapat memenuhi keperluan dan meminimumkan kos pengeluaran
kehendak masyarakat supaya dan memaksimumkan keuntungan.
dapat mencapai keuntungan yang
maksimum.
(b) Berapa yang hendak dikeluarkan
• Merujuk kuantiti/bilangan/
jumlah barang dan perkhidmatan
yang hendak dikeluarkan.
• Jumlah barang dan perkhidmatan Rajah 1.7 Kaedah berintensifkan buruh
yang hendak dikeluarkan
bergantung kepada permintaan
masyarakat dan faktor
pengeluaran yang diperuntukkan
untuk menghasilkan barang dan
perkhidmatan.
• Ini dapat mengelakkan berlakunya
lebihan atau kurangan sesuatu
barang di pasaran. Rajah 1.8 Kaedah berintensifkan modal
6 7
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 6 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
(d) Untuk siapa dikeluarkan (c) Pembuat pilihan
• Merujuk corak agihan barang dan • Pengguna bebas dalam membuat
perkhidmatan. pilihan terhadap barang dan
• Masalah ini diselesaikan melalui perkhidmatan yang diingini.
Pengguna dan pengeluar bebas Bhd. All Rights Reserved.
corak agihan pendapatan wang • Pengeluar bebas membuat
masyarakat atau kuasa beli pilihan dalam pengeluaran
masyarakat. barang dan perkhidmatan yang
memaksimumkan keuntungan.
1.2.2 Sistem Ekonomi • Pengeluar juga bebas dalam
memilih teknik atau kaedah
Sistem ekonomi pasaran bebas pengeluaran yang paling cekap Tingkatan 4
sama ada berintensifkan buruh
1. Sistem ekonomi pasaran bebas
merupakan satu sistem ekonomi di atau berintesifkan modal
mana pengguna dan pengeluar bebas dalam pengeluaran barang dan
membuat keputusan ekonomi tanpa perkhidmatan supaya dapat
campur tangan kerajaan. meminimumkan kos pengeluaran.
2. Sistem ekonomi pasaran bebas juga (d) Contoh negara
dikenal sebagai sistem ekonomi • Contoh negara yang mengamalkan
kapitalis atau laissez faire. sistem ekonomi pasaran bebas
ialah Amerika Syarikat dan Hong
Ciri-ciri sistem ekonomi pasaran bebas Kong.
(a) Pemilikan faktor pengeluaran
Penerbitan Pelangi Sdn
•
memiliki faktor pengeluaran
untuk mengeluarkan barang dan
perkhidmatan.
(b) Penentu kehendak
• Pengguna dan pengeluar bebas
dalam membuat keputusan
ekonomi untuk menyelesaikan
masalah asas ekonomi.
• Pengguna bebas untuk menentukan
jenis barang dan perkhidmatan
yang hendak digunakan untuk
memaksimumkan kepuasan.
• Pengeluar bebas untuk membuat
keputusan dalam memperuntukkan
faktor pengeluaran yang
digunakan untuk menghasilkan
barang dan perkhidmatan yang
hendak dikeluarkan supaya dapat
memaksimumkan keuntungan. Rajah 1.9 Patung Liberty di Amerika Syarikat
6 7
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 7 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
Sistem ekonomi perancangan pusat • Kerajaan juga mengawal corak
1. Sistem ekonomi perancangan pusat agihan barang dan perkhidmatan
merupakan sebuah sistem ekonomi kepada masyarakat.
di mana kerajaan berkuasa penuh/ (c) Pembuat pilihan
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
mutlak dalam segala aktiviti ekonomi • Pengguna tidak bebas dalam
dan membuat keputusan ekonomi. membuat pilihan terhadap
2. Sistem ini juga dikenal sebagai sistem barang dan perkhidmatan yang
ekonomi sosialis atau komunis. • diingini. tidak bebas
Tingkatan 4 Ciri-ciri sistem ekonomi perancangan dalam menggunakan faktor
Pengeluar
pusat
pengeluaran untuk mengeluarkan
barang dan perkhidmatan yang
(a) Pemilik faktor pengeluaran
memaksimumkan keuntungan.
•
Kerajaan mempunyai kuasa
mutlak untuk memiliki faktor
•
Contoh negara yang mengamalkan
pengeluaran untuk mengeluarkan (d) Contoh negara
barang dan perkhidmatan. sistem ekonomi perancangan pusat
• Pengguna dan pengeluar tidak ialah Korea Utara dan Cuba.
mempunyai kuasa untuk memiliki
faktor pengeluaran.
(b) Penentu kehendak
• Segala keputusan ekonomi yang
berkaitan dengan masalah asas
ekonomi diselesaikan oleh
kerajaan.
• Kerajaan akan merancang dan
mengawal peruntukan faktor
pengeluaran kepada masyarakat. Rajah 1.10 Havana, Cuba
Kelebihan sistem ekonomi pasaran bebas
Kepuasan individu dan masyarakat dimaksimumkan
1 • Mengikut sistem ekonomi ini, pengguna dikatakan bijak dan rasional kerana mereka
cuba memaksimumkan kepuasan masing-masing.
Kebebasan yang luas untuk melakukan kegiatan ekonomi
2 • Pengguna bebas dalam membeli barang yang dikehendaki. Pengeluar bebas dalam
mengeluarkan barang yang dikehendaki oleh pengguna.
8 9
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 8 31/12/2021 12:16 PM
2
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
Kecekapan dalam penggunaan sumber
3 • Setiap pengeluar akan cuba menggunakan sumber secara optimum supaya
memaksimumkan keuntungan dan meminimumkan kos pengeluaran.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Menggalakkan perkembangan teknologi dan inovasi
4 • Persaingan menyebabkan pengeluar berusaha untuk mencari teknologi baharu dan
menjalankan inovasi untuk mengurangkan kos pengeluaran dan memaksimumkan
keuntungan.
Kelemahan sistem ekonomi pasaran bebas Tingkatan 4
Mewujudkan ketidakstabilan ekonomi
1 • Turun naik harga pasaran akibat perubahan permintaan dan penawaran menyebabkan
ketidakstabilan ekonomi sehingga menyebabkan inflasi dan deflasi.
Mewujudkan masyarakat materialistik
2 • Pengguna cenderung untuk mementingkan kebendaan dan berusaha untuk mencari
kekayaan tanpa batasan.
Agihan pendapatan yang tidak setara
3 • Kebebasan masyarakat mengumpul kekayaan menyebabkan jurang pendapatan
semakin besar antara golongan kaya dengan miskin.
Kesan luaran negatif
4 • Pengeluar tidak mengambil kira kesan negatif seperti pencemaran udara dalam
proses pengeluaran demi memaksimumkan keuntungan.
Mewujudkan kuasa monopoli korporat besar
5 • Persaingan yang hebat menyebabkan firma kecil dan firma baharu tidak mampu
bersaing dengan firma besar. Keadaan ini akan membolehkan firma besar menguasai
pasaran dan menyukarkan firma baharu untuk memasuki pasaran.
Info ekonomI
Kuasa monopoli merujuk kuasa firma untuk menentukan harga atau kuantiti keluaran
dalam pasaran. Kuasa monopoli dalam pasaran menindas pengguna disebabkan firma
yang bebas menentukan harga barang di pasaran akan menentukan harga yang tinggi
bagi sesuatu barang demi memaksimumkan keuntungan.
8 9
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 9 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
Kelebihan sistem ekonomi perancangan pusat
Agihan pendapatan yang seimbang
1 • Semua barang dan perkhidmatan diagihkan secara sama rata kepada masyarakat
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
supaya mengecilkan jurang pendapatan masyarakat.
Barang awam dan kebajikan masyarakat diutamakan
2
Tingkatan 4 Pengeluaran secara berskala besar
• Kerajaan yang mengutamakan kebajikan masyarakat akan menyediakan barang dan
perkhidmatan yang diperlukan oleh masyarakat.
3
• Kerajaan melakukan aktiviti pengeluaran secara besar-besaran dan menikmati
ekonomi bidangan iaitu kos pengeluaran yang rendah.
4 • Faktor pengeluaran diagihkan melalui kerajaan dan mengambil kira kos sosial.
Peruntukan sumber ke arah kebajikan masyarakat
Kelemahan sistem ekonomi perancangan pusat
Pilihan individu terhad
1 • Masyarakat tidak mempunyai kebebasan kerana semua pilihan dan keputusan adalah
dibuat oleh kerajaan.
Kurang motivasi dan intensif bekerja kuat
2 • Individu tidak mempunyai kuasa untuk mengumpul kekayaan secara bebas dan ini
tidak menggalakkan mereka bekerja kuat.
Keusahawanan individu terhad
3 • Keusahawanan dan inovasi tidak dapat berkembang pesat kerana tidak wujud
persaingan. Hal ini menyebabkan ekonomi tidak berkembang maju.
Risiko kesilapan dalam membuat keputusan
4 • Risiko membuat keputusan yang kurang tepat adalah tinggi dan ini akan menjejaskan
kebajikan rakyat kerana keputusan ekonomi dibuat oleh sekumpulan pemerintah yang
kecil.
10 11
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 10 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
Sistem ekonomi campuran memaksimumkan keuntungan dan
meminimumkan kos pengeluaran.
1. Sistem ekonomi campuran merupakan
sebuah sistem ekonomi di mana • Kerajaan mengeluarkan barang
pengeluar dan pengguna bebas demi menjaga kebajikan rakyat.
memiliki faktor pengeluaran tetapi (c) Pembuat pilihan
kerajaan campur tangan jika berlaku
ketidakstabilan dan penyelewengan • Pengguna bebas dalam membuat
dalam aktiviti ekonomi. pilihan terhadap barang dan
perkhidmatan yang diingini.
2. Tujuan kerajaan campur tangan • Pengeluar bebas dalam membuat
dalam aktiviti ekonomi adalah seperti pilihan terhadap pengeluaran Tingkatan 4
berikut: atauRights Reserved.
barang dan perkhidmatan yang
• Menyediakan barang awam memaksimumkan keuntungan.
• Menstabilkan ekonomi • Pengeluar juga bebas dalam
• Merapatkan jurang pendapatan memilih teknik atau kaedah
masyarakat pengeluaran yang paling cekap
• Mengurangkan eksternaliti sama ada berintensifkan buruh
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All
negatif berintesifkan modal
• Mengawal harga barang dan dalam pengeluaran barang dan
perkhidmatan perkhidmatan supaya dapat
• Melaksanakan program ekonomi meminimumkan kos pengeluaran.
awam • Kebebasan pengguna dan
Ciri-ciri sistem ekonomi campuran pengeluar adalah dikawal oleh
(a) Pemilikan faktor pengeluaran kerajaan melalui undang-undang
• Pengguna dan pengeluar bebas dan peraturan yang ditetapkan
memiliki faktor pengeluaran oleh kerajaan.
untuk mengeluarkan barang dan (d) Contoh negara
perkhidmatan. • Contoh negara yang mengamalkan
• Kerajaan campur tangan dalam sistem ekonomi campuran ialah
mengeluarkan barang awam untuk Malaysia dan Thailand.
memaksimumkan kebajikan rakyat.
(b) Penentu kehendak
• Pengguna dan pengeluar berhak
dalam membuat keputusan
ekonomi untuk menyelesaikan
masalah asas ekonomi.
• Pengguna bebas dalam
menentukan corak permintaan
barang dan perkhidmatan untuk
memaksimumkan kepuasan.
• Pengeluar bebas bersaing
dalam mengeluarkan barang Rajah 1.11 Bangkok, Thailand
dan perkhidmatan untuk
10 11
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 11 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
1.2.3 Penyelesaian Masalah (d) Untuk siapa dikeluarkan
Asas Ekonomi oleh • Diselesaikan melalui corak
Sistem Ekonomi agihan pendapatan wang dalam
Sistem ekonomi pasaran bebas masyarakat.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
(a) Apa yang hendak dikeluarkan • Golongan yang berpendapatan
tinggi mempunyai kuasa beli yang
• Diselesaikan melalui mekanisme lebih tinggi berbanding dengan
pasaran atau corak perbelanjaan golongan yang berpendapatan
dan
barang
terhadap
Tingkatan 4 KATA KUNCI Sistem ekonomi perancangan pusat
rendah.
perkhidmatan.
(a) Apa yang hendak dikeluarkan
Mekanisme pasaran merujuk kuasa
permintaan dan kuasa penawaran
Pengguna tidak bebas dalam
•
pasaran. • Diselesaikan oleh kerajaan.
memilih barang dan perkhidmatan
yang dapat memaksimumkan
• Pengguna bebas memilih barang kepuasan.
dan perkhidmatan yang dapat • Pengeluar tidak bebas
memaksimumkan kepuasan. dalam mengeluarkan barang
• Pengeluar akan mengeluarkan dan perkhidmatan yang
barang dan perkhidmatan memaksimumkan keuntungan.
yang diminta oleh pengguna
supaya dapat memaksimumkan (b) Berapa yang hendak dikeluarkan
keuntungan. • Diselesaikan oleh kerajaan.
(b) Berapa yang hendak dikeluarkan • Kerajaan menentukan jumlah
• Diselesaikan melalui mekanisme kuantiti barangan yang akan
pasaran. dikeluarkan supaya tidak
• Jumlah kuantiti barangan yang berlakunya lebihan atau kurangan
dikeluarkan oleh pengeluar sesuatu barang dalam pasaran.
ditentukan melalui interaksi (c) Bagaimana hendak dikeluarkan
antara kuasa permintaan dan • Kerajaan akan memilih cara/
penawaran di pasaran. teknik pengeluaran yang
(c) Bagaimana hendak dikeluarkan meminimumkan kos pengeluaran
• Diselesaikan melalui pemilihan dan memaksimumkan kebajikan
cara/teknik pengeluaran yang rakyat.
paling cekap iaitu cara/teknik • Kerajaan mengutamakan cara/
yang dapat meminimumkan kos teknik pengeluaran berintensifkan
pengeluaran. buruh kerana dapat mengurangkan
• Pengeluar boleh memilih cara/ masalah pengangguran.
teknik pengeluaran sama ada
berintensifkan buruh atau (d) Untuk siapa dikeluarkan
berintensifkan modal. • Diselesaikan oleh kerajaan.
• Kombinasi faktor pengeluaran • Kerajaan akan memastikan barang
yang dapat meminimumkan kos diagihkan secara adil kepada
pengeluaran akan dipilih. semua masyarakat.
12 13
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 12 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
• Kerajaan akan mengawal harga di dalam masyarakat untuk barang
pasaran supaya semua masyarakat ekonomi.
mampu membeli barang dan • Golongan yang berpendapatan
perkhidmatan di pasaran. tinggi mempunyai kuasa beli yang
Jumlah kuantiti barangan yang Bhd. All Rights Reserved.
lebih tinggi berbanding dengan
Sistem ekonomi campuran golongan yang berpendapatan
rendah.
(a) Apa yang hendak dikeluarkan • Kerajaan akan mengagihkan
• Diselesaikan melalui mekanisme barang awam secara adil kepada
pasaran dan kuasa kerajaan. semua masyarakat.
• Pengguna bebas memilih barang • Kerajaan akan campur tangan
dan perkhidmatan yang dapat dalam agihan barang ekonomi Tingkatan 4
memaksimumkan kepuasan. melalui sistem percukaian dan
• Pengeluar mengeluarkan barang subsidi.
yang diminta oleh pengguna
supaya dapat memaksimumkan
keuntungan. 1.2.4 Ekonomi Islam
• Kerajaan menyediakan barang
awam yang tidak disediakan oleh 1. Ekonomi Islam merupakan sistem
pihak swasta. ekonomi campuran yang berlandaskan
(b) Berapa yang hendak dikeluarkan al-Quran dan hadis.
• Diselesaikan melalui mekanisme 2. Segala aktiviti dan keputusan ekonomi
pasaran untuk barang ekonomi. haruslah berdasarkan syariat Islam.
Penerbitan Pelangi Sdn
• 3. Kerajaan, mekanisme pasaran, dan
dikeluarkan oleh pengeluar pihak swasta memainkan peranan
ditentukan melalui interaksi penting untuk memastikan aktiviti
antara kuasa permintaan dan ekonomi berjalan dengan lancar,
penawaran di pasaran. produktif, adil, dan saksama.
• Kerajaan menentukan kuantiti 4. Contoh negara yang mengamalkan
barang awam berdasarkan
keperluan rakyat. ekonomi Islam ialah Arab Saudi dan
Brunei.
(c) Bagaimana hendak dikeluarkan
• Pengeluar akan memilih cara/
teknik pengeluaran yang paling
cekap untuk meminimumkan kos
pengeluaran dan memaksimumkan
keuntungan.
• Kerajaan akan memilih cara/
teknik pengeluaran yang
memaksimumkan kebajikan
rakyat.
(d) Untuk siapa dikeluarkan
• Diselesaikan melalui corak Rajah 1.12 Masjid Sultan Omar Ali Saifuddin,
agihan pendapatan wang Brunei Darussalam
12 13
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 13 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
Ciri-ciri utama ekonomi Islam
• Matlamat untuk mencapai al-Falah.
Sebagai sebahagian • Segala aktiviti berlandaskan syariat Islam.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
daripada keseluruhan • Keputusan ekonomi berdasarkan prinsip dan hukum
sistem hidup Islam Islam iaitu al-Quran dan hadis.
• Aktiviti tidak halal seperti perjudian, pengedaran
dadah, dan penipuan adalah diharamkan.
Tingkatan 4 Wujud persaingan • Individu dan pihak swasta bebas memiliki kekayaan
ekonomi asalkan tidak bertentangan dengan hukum
Islam.
yang adil dan saksama
• Persaingan yang sihat wujud dalam kalangan pengeluar.
antara individu
• Kerajaan mengawal kebebasan pengguna dan pengeluar
melalui undang-undang dan peraturan.
• Kepentingan awam adalah lebih penting berbanding
Keseimbangan antara dengan kepentingan individu.
kepentingan individu • Kerajaan mengeluarkan barang awam untuk kebajikan
dan masyarakat masyarakat.
• Individu yang cukup syarat dikehendaki membayar
zakat.
Ekonomi Islam
INFO
PRAKTIS FORMATIF 2
1. Nyatakan tiga ciri sistem ekonomi perancangan pusat.
2. Jelaskan tiga kelebihan sistem ekonomi perancangan pusat.
3. Senaraikan empat tujuan campur tangan kerajaan dalam sistem ekonomi campuran.
1. Mengapakah kebanyakan syarikat multinasional mengutamakan masalah asas
ekonomi “apa yang hendak dikeluarkan”? Berikan alasan anda.
14 PB
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 14 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
LATIHAN 1
1
LATIHAN
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Soalan Objektif 3. Apakah yang dimaksudkan dengan
sumber ekonomi?
1. Apakah yang dimaksudkan dengan ilmu A Kekayaan hasil laut
ekonomi? B Kekayaan hasil kerak bumi
A Merupakan ilmu yang mengkaji C Faktor-faktor pengeluaran
bagaimana manusia mengagihkan yang diperlukan dalam proses
sumber ekonomi yang tidak terhad pengeluaran Tingkatan 4
untuk memenuhi kehendak manusia D Faktor-faktor pengeluaran yang
yang terhad diperlukan untuk menjana sumber
B Merupakan ilmu yang mengkaji pendapatan individu
bagaimana manusia mengagihkan
sumber ekonomi yang terhad untuk 4. Rajah berikut berkaitan dengan masalah
memenuhi kehendak manusia yang asas ekonomi.
terhad
C Merupakan ilmu yang mengkaji Apa?
bagaimana manusia mengagihkan
sumber ekonomi yang tidak terhad
untuk memenuhi kehendak manusia
yang tidak terhad Berapa?
D Merupakan ilmu yang mengkaji
bagaimana manusia mengagihkan
sumber ekonomi yang terhad untuk
memenuhi kehendak manusia yang Z
tidak terhad
2. Antara yang berikut, yang manakah
adalah benar? Siapa?
Faktor Huraian
pengeluaran Antara yang berikut, yang manakah
Menyumbangkan dapat menerangkan Z?
tenaga fizikal dan A Meminimumkan keuntungan
A Buruh
mental dalam proses B Peruntukan sumber ekonomi
pengeluaran C Agihan barang dan pendapatan
Merupakan sumber D Meminimumkan kos pengeluaran
B Tanah alam bukan semula
jadi 5. Encik Muniswaran merupakan isi rumah
Ganjaran adalah dalam ekonomi. Beliau menghadapi
C Modal masalah kekurangan
dividen
A tanah
Merupakan alat B hasil cukai
ciptaan manusia yang
D Usahawan C pendapatan
digunakan dalam
proses pengeluaran D barang dan perkhidmatan
PB 15
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 15 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
6. Maklumat berikut berkaitan dengan A I dan II
Syarikat Desa Puteri. B I dan IV
C II dan III
Syarikat Desa Puteri bercadang D III dan IV
untuk mengeluarkan 5 000 unit kek 9. Antara yang berikut, yang manakah
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
cawan untuk pelajar di SJK (T), SK, tujuan kerajaan campur tangan dalam
dan SJK (C) di Kuala Ketil, Kedah. aktiviti ekonomi?
I Mencapai guna tenaga penuh
Tingkatan 4 A Untuk siapa dikeluarkan III Menyediakan barang awam dan
II Mengawal kestabilan ekonomi
Apakah masalah asas ekonomi yang
belum diselesaikan oleh Syarikat Desa
memperuntukkan sumber
Puteri dalam proses pengeluaran kek
IV Mengagihkan pendapatan dan
cawan?
kekayaan supaya seimbang
A I dan II
B Apa yang hendak dikeluarkan
C Bagaimana hendak dikeluarkan
D Berapa yang hendak dikeluarkan B I dan IV
C II dan III
D III dan IV
7. Maklumat berikut berkaitan dengan
Kilang Bintang Emas. 10. Maklumat berikut berkaitan dengan
tindakan kerajaan di negara A.
Kombinasi Cawan Pinggan
pengeluaran (unit) (unit) • Menyediakan lampu jalan
A 0 120 • Kerajaan Persekutuan memberi
subsidi
B 40 90
C 60 70 Apakah sistem ekonomi yang diamalkan
KBAT
D 80 0 di negara A? KBAT Menilai
A Ekonomi Islam
B Sistem ekonomi kapitalis
Jika kombinasi pengeluaran berubah C Sistem ekonomi campuran
daripada B kepada C, kos lepas untuk D Sistem ekonomi perancangan
mengeluarkan 60 unit cawan ialah pusat
A 10 unit cawan
B 20 unit cawan 11. Maklumat berikut berkaitan dengan ciri-
C 10 unit pinggan ciri sistem ekonomi.
D 20 unit pinggan
• Pemilikan sumber adalah hak
8. Tujuan utama sesebuah firma mutlak kerajaan
menentukan kaedah pengeluaran dalam
penghasilan barang dan perkhidmatan • Segala keputusan ekonomi
KBAT
adalah untuk KBAT Menilai ditetapkan oleh kerajaan
I memaksimumkan keluaran
II meminimumkan kos pengeluaran Apakah sistem ekonomi tersebut?
III menentukan kuantiti barang yang A Ekonomi Islam
hendak dihasilkan B Sistem ekonomi kapitalis
IV menentukan harga barang yang C Sistem ekonomi campuran
hendak dikeluarkan D Sistem ekonomi perancangan pusat
16 17
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 16 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
12. Maklumat berikut berkaitan dengan 15. Pernyataan yang manakah adalah
suatu sistem ekonomi. benar tentang sistem ekonomi
sosialis?
Firma bersaing dengan bebas
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
tanpa campur tangan kerajaan dan Pemilikan Pembuat
bermotifkan keuntungan dalam sumber pilihan
pengeluaran.
A Milikan individu Pengguna dan
pengeluar
Apakah sistem ekonomi tersebut?
A Ekonomi Islam
B Sistem ekonomi kapitalis B Hak milik Mengikut Tingkatan 4
C Sistem ekonomi campuran mutlak Allah syariat dan
D Sistem ekonomi perancangan pusat S.W.T akidah
13. Maklumat berikut menunjukkan ciri C Kerajaan Pengguna dan
persamaan dua sistem ekonomi. pengeluar
D Milikan mutlak Kerajaan
kerajaan
Sistem Sistem
ekonomi X ekonomi
kapitalis
campuran 16. Antara yang berikut, yang manakah
menggambarkan konsep pengguna
sebagai raja dalam sistem ekonomi
Antara yang berikut, yang manakah pasaran bebas? KBAT Menilai
KBAT
menerangkan ciri persamaan X? A Pengguna mempunyai kuasa beli
KBAT atau kemampuan membeli
KBAT Menganalisis
A Kebajikan rakyat diutamakan B Pengguna berkuasa dalam
B Pembaziran sumber ekonomi tidak menetapkan harga sesuatu barang
berlaku C Pengguna berhak mendapatkan
C Agihan pendapatan adalah lebih barang dan perkhidmatan secara
setara percuma
D Harga ditentukan oleh mekanisme D Segala keputusan ekonomi
harga
ditetapkan oleh kerajaan dan
14. Antara yang berikut, yang manakah pengguna
merupakan kelebihan sistem ekonomi
perancangan pusat? 17. Antara yang berikut, negara yang
A Pilihan individu terhad manakah mengamalkan ekonomi
B Mewujudkan masyarakat materialistik Islam?
C Kecekapan dalam penggunaan A Cuba
sumber B Malaysia
D Barang awam dan kebajikan C Hong Kong
masyarakat diutamakan D Arab Saudi
16 17
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 17 31/12/2021 12:16 PM
Ekonomi SPM Bab 1 Pengenalan kepada Ekonomi
Soalan Struktur
1. (a) Terangkan sumber ekonomi yang diperlukan untuk mengeluarkan serbuk kari.
[4 markah]
(b) Situasi di bawah merupakan perbualan antara seorang ibu dengan anaknya.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Adilah : Ibu, Adilah nak jam tangan dan telefon bimbit itu.
Ibu : Adilah, buat masa ini ibu tidak mampu untuk membeli kedua-duanya.
Adilah : Kalau begitu, Adilah nak jam tangan sahajalah. Bolehkan ibu?
Tingkatan 4 Terangkan masalah ekonomi yang dihadapi oleh ibu Adilah. [6 markah]
: Boleh.
Ibu
(c) Terangkan masalah asas ekonomi yang perlu dipertimbangkan oleh sesebuah firma
untuk mengeluarkan sesuatu barang atau perkhidmatan.
[4 markah]
(d) Terangkan ciri-ciri sistem ekonomi kapitalis. [6 markah]
2. (a) Nyatakan empat andaian keluk kemungkinan pengeluaran. [4 markah]
(b) Jelaskan secara ringkas ciri-ciri sistem ekonomi pasaran bebas. [6 markah]
(c) Nyatakan empat kelemahan sistem ekonomi pasaran bebas. [4 markah]
(d) Mengapakah kerajaan campur tangan dalam sistem ekonomi campuran? Kemukakan
KBAT
alasan anda. KBAT Menilai [6 markah]
Soalan Esei
1. Maklumat berikut berkaitan dengan Industri Kecil dan Sederhana (IKS).
Industri Kecil dan Sederhana (IKS) amat penting dalam membantu kerajaan Malaysia
menjadikan Malaysia sebuah negara yang perindustrian di rantau Asia Tenggara.
(a) Terangkan masalah ekonomi yang diselesaikan oleh unit ekonomi di atas.
[6 markah]
(b) Mengapakah industri di atas penting bagi sesebuah negara. Jelaskan. KBAT Menilai
KBAT
[6 markah]
(c) Ramalkan masalah yang berkemungkinan dihadapi oleh industri tersebut. KBAT Mencipta
KBAT
[8 markah]
18 PB
01 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 18 31/12/2021 12:16 PM
Bab 2 PASARAN
Tingkatan 4
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
4. Contohnya, kuantiti diminta epal oleh
2.1 Keseimbangan Ali adalah tiga biji apabila harganya
Pasaran ialah RM3 sebiji. Apabila harganya
meningkat kepada RM4 sebiji, Ali
2.1.1 Hukum Permintaan akan mengurangkan permintaannya
1. Permintaan merujuk keinginan dan kepada 2 biji.
kemampuan seseorang individu/
pengguna untuk membeli barang dan
perkhidmatan pada suatu tingkat
harga yang tertentu dalam jangka Apabila harga sesuatu barang
masa tertentu dengan andaian ceteris meningkat, maka kuantiti diminta
paribus. terhadap barang akan menurun.
KATA KUNCI
Ceteris paribus bermaksud faktor-faktor lain Apabila harga sesuatu barang
yang mempengaruhi permintaan adalah menurun, maka kuantiti diminta
tetap semasa mengkaji satu faktor yang terhadap barang akan meningkat.
mempengaruhi permintaan.
2. Sesuatu kehendak dan keperluan
individu dianggap sebagai permintaan 5. Hubungan antara harga barang (P) dan
berkesan apabila kehendak dan kuantiti diminta (Q ) adalah negatif/
keperluan disokong dengan kemampuan d
membayar oleh individu. songsang.
KATA KUNCI 2.1.2 Keluk Permintaan
Individu dan Pasaran
Permintaan berkesan merujuk permintaan
yang disokong dengan kuasa beli atau 1. Permintaan individu merupakan
kemampuan membayar. kuantiti diminta sesuatu barang atau
perkhidmatan seseorang individu
pada suatu tingkat harga dalam suatu
3. Seseorang individu akan menambahkan tempoh masa tertentu.
permintaan terhadap sesuatu barang
apabila harganya menurun. Sebaliknya, 2. Permintaan pasaran merupakan
seseorang individu akan mengurangkan kuantiti diminta sesuatu barang atau
permintaan terhadap sesuatu barang perkhidmatan semua individu dalam
apabila harganya meningkat. Situasi ini pasaran pada suatu tingkat harga
dikenal sebagai hukum permintaan. dalam suatu tempoh masa tertentu.
PB 19
02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 19 31/12/2021 12:17 PM
Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
Jadual permintaan dan pembentukan • Berdasarkan Rajah 2.1, pada
keluk permintaan individu tingkat harga RM2 kuantiti
diminta 8kg.
Harga Kuantiti diminta • Pada tingkat harga RM4 kuantiti
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
(RM) (kg) diminta 6kg.
2 8 • Pada tingkat harga RM6 kuantiti
4 6 • diminta 4kg.
Tingkatan 4 Jadual 2.1 Jadual permintaan Bala terhadap • diminta 2kg.
4
6
Pada tingkat harga RM8 kuantiti
2
8
Apabila titik a, b, c, dan d
ikan
disambungkan, keluk permintaan
Harga (RM)
terbentuk.
D (DD) terhadap ikan akan
a
8 • Hubungan antara harga dengan
kuantiti diminta adalah songsang
b / negatif.
6
c
4
Keluk permintaan mencerun ke bawah
d dari kiri ke kanan.
2
D
Kuantiti
0 2 4 6 8 (kg)
Rajah 2.1 Keluk permintaan Bala terhadap ikan
Jadual permintaan pasaran dan pembentukan keluk permintaan pasaran
1. Kuantiti permintaan pasaran diperoleh dengan mencampurkan kuantiti permintaan
oleh semua individu dalam pasaran pada suatu tingkat harga dalam suatu tempoh
masa tertentu.
Kuantiti diminta (kg)
Harga (RM)
(1) Puan Chin Puan Kumutha Pasaran
(2) (3) (4) = (2) + (3)
30 5 10 15
25 10 15 25
20 15 20 35
15 20 25 45
10 25 30 55
Jadual 2.2 Jadual permintaan pasaran daging ayam
20 21
02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 20 31/12/2021 12:17 PM
Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
Harga (RM) Harga (RM) Harga (RM)
D C D K D P
e
30 30 30
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
25 25 25 f
20 20 20 g
h
15 15 15
i
10 10 10
D C D K D P
Ktt Ktt Ktt
0 5 10 15 20 25 (kg) 0 10 15 20 25 30 (kg) 0 15 25 35 45 55 (kg) Tingkatan 4
(a) Puan Chin (b) Puan Kumutha (c) Pasaran
Rajah 2.2 Keluk permintaan pasaran
• Berdasarkan Rajah 2.2, paksi mendatar menunjukkan kuantiti diminta daging
ayam dan paksi menegak menunjukkan harga daging ayam.
• Keluk permintaan pasaran (D D ) diterbitkan daripada keluk permintaan Puan Chin
P
P
(D D ) dan keluk permintaan Puan Kumutha (D D ) yang dilukis secara mendatar
K
K
C
C
pada setiap tingkat harga.
• Pada tingkat harga RM30:
Kuantiti diminta Puan Chin ialah 5 kg dan Puan Kumutha ialah 10 kg.
Kuantiti permintaan pasaran (5 kg + 10 kg = 15 kg) ditunjukkan dengan titik e.
• Pada tingkat harga RM25:
Kuantiti diminta Puan Chin ialah 10 kg dan Puan Kumutha ialah 15 kg.
Kuantiti permintaan pasaran (10 kg + 15 kg = 25 kg) ditunjukkan dengan titik f.
• Pada tingkat harga RM20:
Kuantiti diminta Puan Chin ialah 15 kg dan Puan Kumutha ialah 20 kg.
Kuantiti permintaan pasaran (15 kg + 20 kg = 35 kg) ditunjukkan dengan titik g.
• Pada tingkat harga RM15:
Kuantiti diminta Puan Chin ialah 20 kg dan Puan Kumutha ialah 25 kg.
Kuantiti permintaan pasaran (20 kg + 25 kg = 45 kg) ditunjukkan dengan titik h.
• Pada tingkat harga RM10:
Kuantiti diminta Puan Chin ialah 25 kg dan Puan Kumutha ialah 30 kg.
Kuantiti permintaan pasaran (25 kg + 30 kg = 55 kg) ditunjukkan dengan titik i.
• Apabila titik-titik e, f, g, h, dan i disambungkan, maka terbentuklah keluk
permintaan pasaran. Keluk permintaan pasaran mencerun ke bawah dari kiri ke
kanan.
• Wujud hubungan yang songsang/negatif antara harga dengan kuantiti diminta.
• Keluk permintaan pasaran berbentuk landai.
20 21
02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 21 31/12/2021 12:17 PM
Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
2.1.3 Penentu Permintaan • Apabila harga baju meningkat
daripada P kepada P , kuantiti
0
1
Penentu permintaan diminta menurun daripada Q
0
kepada Q , iaitu dari titik a ke
1
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
titik b.
• Apabila harga baju menurun
Bukan harga barang
Harga barang itu daripada P kepada P , kuantiti
0
2
itu diminta meningkat daripada Q
0
Tingkatan 4 Musim Pendapatan Harga barang • titik c.
kepada Q , iaitu dari titik a ke
2
Perubahan dalam kuantiti diminta
lain
akibat perubahan harga barang
itu ditunjukkan oleh pergerakan
yang sama.
Jangkaan Cita rasa Dasar • di sepanjang keluk permintaan
Hubungan antara harga dengan
harga kerajaan kuantiti diminta adalah songsang/
masa
depan negatif.
Bukan harga barang itu
Rajah 2.3 Penentu permintaan
(a) Harga barang lain
Harga barang itu • Permintaan terhadap sesuatu
barang akan dipengaruhi oleh
1. Jika harga sesuatu barang menurun, harga barang berkaitan.
kuantiti diminta barang itu akan • Barang berkaitan ialah
meningkat. barang pengganti dan barang
2. Jika harga sesuatu barang meningkat, penggenap.
kuantiti diminta barang itu akan • Barang pengganti merupakan
menurun. barang yang boleh ditukar ganti
dengan barang lain.
3. Rajah 2.4 menunjukkan keluk
permintaan baju. • Contohnya, teh dan kopi. Apabila
harga teh meningkat, permintaan
Harga (RM) terhadap kopi akan meningkat dan
sebaliknya.
D
b • Hubungan antara harga teh dan
P 1 permintaan kopi adalah positif/
langsung.
a
P
0 • Barang penggenap merupakan
c barang yang perlu diguna bersama
P
2 dengan barang lain.
D • Contohnya, roti dan marjerin.
0 Kuantiti Apabila harga roti menurun,
Q 1 Q 0 Q 2 (helai) permintaan terhadap marjerin
Rajah 2.4 Penentu harga barang itu akan meningkat dan sebaliknya.
22 23
02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 22 31/12/2021 12:17 PM
Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
• Hubungan antara harga roti • Jika kerajaan menaikkan kadar
dan permintaan marjerin adalah cukai pendapatan individu, kuasa
negatif/songsang. beli pengguna akan menurun dan
permintaan terhadap barang dan
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
(b) Pendapatan perkhidmatan akan menurun.
• Jika pendapatan individu • Jika kerajaan memberikan bantuan
meningkat, maka permintaan kewangan seperti BR1M kepada
terhadap sesuatu barang akan masyarakat, permintaan terhadap
meningkat. barang dan perkhidmatan akan
• Jika pendapatan individu menurun, meningkat kerana kuasa beli
maka permintaan terhadap meningkat. Tingkatan 4
sesuatu barang akan menurun.
(f) Cita rasa
(c) Jangkaan harga masa depan • Cita rasa pengguna akan
• Jika harga sesuatu barang dipengaruhi oleh iklan,
dijangka meningkat pada masa perubahan fesyen, dan
depan, maka permintaan terhadap kesedaran kesihatan.
barang tersebut pada masa kini • Jika cita rasa pengguna terhadap
akan meningkat. sesuatu barang bertambah,
• Jika harga sesuatu barang permintaan terhadap barang itu
dijangka menurun pada masa akan meningkat.
depan, maka permintaan terhadap • Jika cita rasa pengguna terhadap
barang tersebut pada masa kini sesuatu barang berkurang,
akan menurun. permintaan terhadap barang itu
akan menurun.
(d) Musim
• Musim perayaan akan 2.1.4 Perubahan dalam Kuantiti
mempengaruhi permintaan Diminta
terhadap barang dan
perkhidmatan.
• Contohnya, pada musim hujan, Harga (RM)
permintaan terhadap payung akan Penguncupan permintaan
meningkat manakala permintaan D b Pengembangan permintaan
terhadap aiskrim akan menurun. P 1
(e) Dasar kerajaan P 0 a
• Dasar yang dijalankan oleh P c
kerajaan seperti sistem 2 D
percukaian dan bantuan Kuantiti
kewangan akan mempengaruhi 0 Q 1 Q 0 Q 2 (unit)
permintaan terhadap barang dan
perkhidmatan. Rajah 2.5 Perubahan dalam kuantiti diminta
22 23
02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 23 31/12/2021 12:17 PM
Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
1. Perubahan dalam kuantiti diminta disebabkan oleh perubahan harga barang itu sendiri.
2. Perubahan dalam kuantiti diminta hanya menyebabkan pergerakan di sepanjang keluk
permintaan yang sama.
1Rights Reserved.
3. Pergerakan dari titik a ke titik b dikenal sebagai penguncupan permintaan manakala
pergerakan dari titik a ke titik c dikenal sebagai pengembangan permintaan.
2.1.5 Perubahan Permintaan
Tingkatan 4 1. Perubahan permintaan disebabkan oleh penentu permintaan bukan harga barang itu.
2. Perubahan permintaan akan menyebabkan peralihan keluk permintaan ke kiri
(pengurangan permintaan) atau ke kanan (pertambahan permintaan).
Harga (RM) Pertambahan permintaan (peralihan
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All
D 0 D 1 keluk permintaan ke kanan dari
D D ke D D ) :
0
0
1
• Harga barang pengganti naik
• Harga barang penggenap turun
P
• Pendapatan individu naik
0
• Jangkaan harga masa depan naik
• Kadar cukai pendapatan individu
D D diturunkan
0 1 • Pemberian subsidi oleh kerajaan
0 Kuantiti
Q 0 Q 1 (unit) • Cita rasa pengguna meningkat
Harga (RM) Pengurangan permintaan (peralihan
D D 0 keluk permintaan ke kiri dari
1
D D ke D D ) :
0
1
0
1
• Harga barang pengganti turun
• Harga barang penggenap naik
P 0 • Pendapatan individu turun
• Jangkaan harga masa depan turun
• Kadar cukai pendapatan individu
D 1 D 0 dinaikkan
0 Kuantiti • Pembatalan subsidi oleh kerajaan
Q Q (unit) • Cita rasa pengguna menurun
1 0
24 25
02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 24 31/12/2021 12:17 PM
Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
2.1.6 Hukum Penawaran 2.1.7 Keluk Penawaran Firma
dan Pasaran
1. Penawaran merujuk kuantiti sesuatu
barang yang sanggup atau mampu 1. Penawaran firma merupakan kuantiti
dikeluarkan oleh firma/pengeluar pada barang atau perkhidmatan yang
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
suatu tingkat harga yang tertentu ditawarkan oleh sesebuah firma
dalam jangka masa tertentu dengan pada suatu tingkat harga dalam suatu
andaian ceteris paribus. tempoh masa tertentu.
2. Penawaran pasaran merupakan
2. Firma akan menambahkan penawaran kuantiti barang atau perkhidmatan
sesuatu barang apabila harganya yang ditawarkan oleh semua firma
meningkat kerana untung firma akan dalam pasaran pada suatu tingkat Tingkatan 4
meningkat. Sebaliknya, firma akan harga dalam suatu tempoh masa
mengurangkan penawaran sesuatu tertentu.
barang apabila harganya menurun
kerana untung firma akan menurun. Jadual penawaran dan pembentukan
Situasi ini dikenal sebagai hukum keluk penawaran firma
penawaran.
3. Contohnya, sekiranya harga baju Harga Kuantiti ditawarkan
meningkat daripada RM10 kepada (RM) (ribu unit)
RM14 sehelai, Syarikat XYZ Berhad 20 2
akan meningkatkan kuantiti baju yang 40 4
ditawarkan daripada 300 helai kepada
500 helai. 60 6
80 8
Jadual 2.3 Jadual penawaran beg beroda oleh
Syarikat Ahmad Berhad
Apabila harga sesuatu barang
meningkat, maka kuantiti Harga (RM)
ditawarkan sesuatu barang akan
meningkat. S
d
80
Apabila harga sesuatu barang c
menurun, maka kuantiti 60
ditawarkan sesuatu barang akan b
menurun. 40
a
20
S
4. Hubungan antara harga barang (P) 0 2 4 6 8 Kuantiti
( 000 unit)
‘
dan kuantiti ditawarkan (Q ) adalah
s
positif/langsung. Rajah 2.6 Keluk penawaran beg beroda oleh
Syarikat Ahmad Berhad
24 25
02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 25 31/12/2021 12:17 PM
Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
• Berdasarkan Rajah 2.6 pada • Apabila titik a, b, c, dan d
tingkat harga RM20 kuantiti disambungkan, keluk penawaran
ditawar 2 000kg. (SS) beg beroda akan terbentuk.
• Pada tingkat harga RM40 kuantiti • Hubungan antara harga dan
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
ditawar 4 000 kg. kuantiti ditawar adalah positif.
• Pada tingkat harga RM60 kuantiti
ditawar 6 000 kg. Keluk permintaan mencerun ke atas
Tingkatan 4 Jadual penawaran pasaran dan pembentukan keluk penawaran pasaran
dari kiri ke kanan.
Pada tingkat harga RM80 kuantiti
•
ditawar 8 000 kg.
1. Kuantiti penawaran pasaran diperoleh dengan mencampurkan kuantiti penawaran
semua firma dalam pasaran pada suatu tingkat harga dalam suatu tempoh masa
tertentu.
Kuantiti ditawarkan (kg)
Harga (RM)
(1) Firma A Firma B Pasaran
(2) (3) (4) = (2) + (3)
2 5 10 15
4 10 15 25
6 15 20 35
8 20 25 45
10 25 30 55
Jadual 2.4 Jadual penawaran pasaran timun
Harga (RM) Harga (RM) Harga (RM)
S A S
10 10 B 10 z S P
8 8 8 y
6 6 6 x
4 w
4 4 v
2 2 2
S A S B S
Ktt
Ktt
Ktt
0 5 10 15 20 25 (kg) 0 10 15 20 25 30 (kg) 0 P 15 25 35 45 55 (kg)
(a) Firma A (b) Firma B (c) Pasaran
Rajah 2.7 Keluk penawaran pasaran
26 27
02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 26 31/12/2021 12:17 PM
Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
• Berdasarkan Rajah 2.7, paksi mendatar menunjukkan kuantiti ditawarkan timun
dan paksi menegak menunjukkan harga timun.
• Keluk penawaran pasaran (S S ) diterbitkan daripada keluk penawaran Firma A
P
P
(S S ) dan keluk penawaran Firma B (S S ) yang dilukis secara mendatar pada
B
B
A
A
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
setiap tingkat harga.
• Pada tingkat harga RM2:
Kuantiti ditawarkan Firma A ialah 5 kg dan Firma B ialah 10 kg.
Kuantiti penawaran pasaran (5 kg + 10 kg = 15 kg) ditunjukkan dengan titik v.
• Pada tingkat harga RM4:
Kuantiti ditawarkan Firma A ialah 10 kg dan Firma B ialah 15 kg.
Kuantiti penawaran pasaran (10 kg + 15 kg = 25 kg) ditunjukkan dengan titik w.
• Pada tingkat harga RM6: Tingkatan 4
Kuantiti ditawarkan Firma A ialah 15 kg dan Firma B ialah 20 kg.
Kuantiti penawaran pasaran (15 kg + 20 kg = 35 kg) ditunjukkan dengan titik x.
• Pada tingkat harga RM8:
Kuantiti penawaran Firma A ialah 20 kg dan Firma B ialah 25 kg.
Kuantiti penawaran pasaran (20 kg + 25 kg = 45 kg) ditunjukkan dengan titik y.
• Pada tingkat harga RM10:
Kuantiti ditawarkan Firma A ialah 25 kg dan Firma B ialah 30 kg.
Kuantiti penawaran pasaran (25 kg + 30 kg = 55 kg) ditunjukkan dengan titik z.
• Apabila titik-titik v, w, x, y, dan z disambungkan, maka terbentuklah keluk
penawaran pasaran. Keluk penawaran pasaran mencerun ke atas dari kiri ke kanan.
• Wujud hubungan yang positif/langsung antara harga dengan kuantiti ditawarkan.
• Keluk penawaran pasaran berbentuk landai.
2.1.8 Penentu Penawaran Harga barang itu
1. Jika harga sesuatu barang meningkat,
Penentu penawaran kuantiti ditawarkan barang itu akan
meningkat.
2. Jika harga sesuatu barang menurun,
kuantiti ditawarkan barang itu akan
Bukan harga barang menurun.
Harga barang itu
itu 3. Rajah 2.9 menunjukkan keluk
penawaran kubis.
Harga (RM)
Tingkat
Cuaca Harga faktor S
teknologi pengeluaran b
P
1
a
P 0
Jangkaan Matlamat Dasar c
harga pengeluar kerajaan P 2
masa
depan S
Kuantiti
0 (kg)
Q 2 Q 0 Q 1
Rajah 2.8 Penentu penawaran
Rajah 2.9 Penentu harga barang itu
26 27
02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 27 31/12/2021 12:17 PM
Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
• Apabila harga kubis meningkat • Contohnya, cuaca yang buruk
daripada P kepada P , kuantiti seperti kemarau akan merosakkan
1
0
ditawarkan meningkat daripada tanaman petani dan musim
Q kepada Q , iaitu dari titik a tengkujuh akan mengurangkan
0
1
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
ke titik b. hasil tangkapan nelayan.
• Apabila harga kubis menurun
daripada P kepada P , kuantiti (d) Matlamat pengeluar
0
2
ditawarkan menurun daripada Q • Jika matlamat pengeluar adalah
0
memaksimumkan jualan, firma
Tingkatan 4 • titik c. dalam kuantiti • akan menambahkan penawaran
kepada Q , iaitu dari titik a ke
2
sesuatu barang.
Perubahan
ditawarkan akibat perubahan
Jika matlamat pengeluar adalah
harga barang itu ditunjukkan oleh
memaksimumkan keuntungan,
pergerakan di sepanjang keluk
firma
akan
mengurangkan
penawaran yang sama.
penawaran sesuatu barang.
(e) Tingkat teknologi
Bukan harga barang itu • Firma yang menggunakan teknologi
(a) Harga faktor pengeluaran canggih dan moden dalam proses
• Jika harga faktor pengeluaran pengeluaran dapat menambahkan
meningkat, firma akan penawaran sesuatu barang.
mengurangkan penawaran barang • Firma yang menggunakan teknologi
tersebut kerana keuntungan firma yang kurang canggih susah untuk
menurun. menambahkan penawaran sesuatu
• Jika harga faktor pengeluaran barang.
menurun, firma akan menambahkan
penawaran barang tersebut kerana (f) Dasar kerajaan
keuntungan firma meningkat. • Kerajaan boleh mempengaruhi
penawaran barangan melalui polisi
(b) Jangkaan harga masa depan
• Jika harga sesuatu barang atau dasar kerajaan seperti polisi
dijangka meningkat pada masa cukai, subsidi, pelepasan cukai,
depan, firma akan mengurangkan dan lain-lain.
penawaran barang tersebut pada • Jika kerajaan memberi subsidi ke
masa kini. atas sesuatu barang, firma akan
• Jika harga sesuatu barang menambahkan penawaran barang
dijangka menurun pada masa tersebut kerana kos pengeluaran
depan, firma akan menambahkan adalah lebih rendah.
penawaran barang tersebut pada • Jika kerajaan meningkatkan
masa kini. cukai ke atas bahan mentah
yang digunakan dalam proses
(c) Cuaca pengeluaran, firma akan
• Cuaca akan mempengaruhi mengurangkan penawaran
penawaran sesuatu barang. barang tersebut disebabkan kos
pengeluaran adalah lebih tinggi.
28 29
02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 28 31/12/2021 12:17 PM
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search