Ranger SPM 2022 Ekonomi

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
2.1.9 Perubahan dalam Kuantiti Ditawarkan

Harga (RM)
S
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
b
P 1 Pengembangan
penawaran
a
P 0
Penguncupan
c
P 2 penawaran
S
Kuantiti Tingkatan 4
0
Q 2 Q 0 Q 1 (unit)
Rajah 2.10 Perubahan dalam kuantiti ditawarkan

1. Perubahan dalam kuantiti ditawarkan disebabkan oleh perubahan harga barang itu
sendiri.
2. Perubahan dalam kuantiti ditawarkan hanya menyebabkan pergerakan di sepanjang
keluk penawaran yang sama.

3. Pergerakan dari titik a ke titik b dikenal sebagai pengembangan penawaran manakala
pergerakan dari titik a ke titik c dikenal sebagai penguncupan penawaran.


2.1.10 Perubahan Penawaran
1. Perubahan penawaran disebabkan oleh penentu penawaran bukan harga barang itu.

2. Perubahan penawaran akan menyebabkan peralihan keluk penawaran ke kiri
(pengurangan penawaran) atau ke kanan (pertambahan penawaran).




Harga (RM) Pertambahan penawaran (peralihan keluk
penawaran ke kanan dari
S 0 S 1
S S ke S S ) :
0 0 1 1
• Harga faktor pengeluaran menurun
• Cuaca yang baik
P 0 • Jangkaan harga masa depan menurun
• Pengeluar bermatlamat
memaksimumkan jualan
S S • Penggunaan teknologi yang moden
0 1
Kuantiti • Cukai atas input menurun
0 Q 0 Q 1 (unit) • Pemberian subsidi oleh kerajaan




28 29






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 29 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran



Harga (RM) Pengurangan penawaran (peralihan keluk
S S penawaran ke kiri dari
1 0
S S ke S S ) :
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
0 0 1 1
• Harga faktor pengeluaran meningkat
• Cuaca yang buruk
P
0 • Jangkaan harga masa depan meningkat
Tingkatan 4 0 S 1 Q 1 S 0 Q 0 Kuantiti • Penggunaan teknologi yang mundur
• Pengeluar bermatlamat
memaksimumkan keuntungan
• Cukai atas input meningkat
(unit)
• Pembatalan subsidi oleh kerajaan




2.1.11 Keseimbangan Pasaran 4. Pasaran tidak langsung merujuk
pasaran yang pembeli dan penjual
tidak bertemu secara langsung untuk
berurus niaga.
5. Keseimbangan pasaran dicapai apabila:
• Kuantiti diminta sama dengan
kuantiti ditawarkan
• Keluk permintaan bersilang dengan
keluk penawaran

2.1.12 Jadual dan Rajah
Keseimbangan Pasaran
1. Jadual 2.5 menunjukkan permintaan
Rajah 2.11 Pasaran
dan penawaran timun di pasaran.
1. Pasaran merujuk keadaan di mana Harga Kuantiti Kuantiti
pembeli dan penjual bertemu untuk (RM) permintaan penawaran
(kg)
(kg)
menentukan harga dan kuantiti
sesuatu barang secara langsung dan 10 55 15
tidak langsung.
15 45 25
2. Pasaran dibahagi kepada dua jenis 20 35 35
iaitu pasaran langsung dan pasaran
tidak langsung. 25 25 45
3. Pasaran langsung merujuk pasaran 30 15 55
yang pembeli dan penjual bertemu Jadual 2.5 Permintaan dan penawaran timun di
secara langsung untuk berurus niaga. pasaran


30 31






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 30 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
2. Rajah keseimbangan dapat diterbitkan berdasarkan Jadual 2.5.

Harga (RM)
D S
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
30
25
E Titik keseimbangan
20
15
10
S D Tingkatan 4
0 Kuantiti
15 25 35 45 55 (kg)
Rajah 2.12 Keseimbangan pasaran
• Keluk permintaan pasaran (DD) dan keluk penawaran pasaran (SS) bersilang
pada titik E pada tingkat harga RM20. Kuantiti permintaan pasaran dan kuantiti
penawaran pasaran adalah sama iaitu 35 kg.
• Keseimbangan dicapai pada harga keseimbangan RM20 dan kuantiti keseimbangan
35 kg.
2.1.13 Ketidakseimbangan Pasaran


Ketidakseimbangan pasaran




Lebihan penawaran Lebihan permintaan
• Kuantiti ditawarkan > kuantiti diminta • Kuantiti diminta > kuantiti ditawarkan
• Harga pasaran > harga keseimbangan • Harga keseimbangan > harga pasaran



Harga cenderung menurun Harga cenderung meningkat




Permintaan Penawaran Permintaan Penawaran
meningkat menurun menurun meningkat



Keseimbangan pasaran dicapai
• Harga keseimbangan
• Kuantiti keseimbangan

Rajah 2.13 Proses penyesuaian semasa ketidakseimbangan pasaran

30 31






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 31 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
1. Ketidakseimbangan pasaran dapat diterangkan melalui jadual dan rajah berikut.

Kuantiti Kuantiti Tindak
Harga permintaan penawaran Keadaan pasaran balas Implikasi
(RM)
(kg) (kg) harga
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Lebihan permintaan Permintaan
10 55 15 Naik •
sebanyak 40 kg turun
Lebihan permintaan • Penawaran
15 45 25 sebanyak 20 kg Tetap Tidak berubah
Naik
naik
Tingkatan 4 25 25 45 Lebihan penawaran Turun • Permintaan
35
35
20
Keseimbangan
sebanyak 20 kg
naik
Penawaran
•
Lebihan penawaran
55
Turun
15
30
sebanyak 40 kg
Jadual 2.6 Permintaan dan penawaran timun di pasaran turun
Harga (RM)
D S
30
Lebihan penawaran
25
E
20
15
Lebihan permintaan
10
S D
0 Kuantiti
15 25 35 45 55 (kg)
Rajah 2.14 Ketidakseimbangan pasaran
• Berdasarkan Rajah 2.14, keseimbangan pasaran dicapai pada titik E dengan harga
keseimbangan RM20 dan kuantiti keseimbangan 35 kg.
• Pada harga yang lebih rendah daripada harga keseimbangan contohnya RM10,
kuantiti diminta ialah 55 kg dan kuantiti ditawarkan ialah 15 kg, maka wujudnya
lebihan permintaan sebanyak 40 kg.
• Lebihan permintaan akan menyebabkan harga meningkat. Apabila harga meningkat,
firma akan menambahkan pengeluaran dan pengguna akan mengurangkan
permintaan. Proses ini akan berterusan sehingga mencapai keseimbangan pasaran.
• Pada harga yang lebih tinggi daripada harga keseimbangan contohnya RM30,
kuantiti diminta ialah 15 kg dan kuantiti ditawarkan ialah 55 kg, maka wujudnya
lebihan penawaran sebanyak 40 kg.
• Lebihan penawaran akan menyebabkan harga menurun. Apabila harga menurun,
firma akan mengurangkan pengeluaran dan pengguna akan meningkatkan
permintaan. Proses ini akan berterusan sehingga mencapai keseimbangan pasaran.


32 33






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 32 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
2.1.14 Perubahan Keseimbangan keluk permintaan baharu D D
1
1
bersilang dengan keluk penawaran
Perubahan permintaan S S . Harga keseimbangan baharu
0
0
ialah P dan kuantiti keseimbangan
(a) Pertambahan permintaan baharu ialah Q .
1
dicapai pada titik E apabila keluk Bhd. All Rights Reserved.
Persoalan: Harga minyak petrol menurun, 1
apakah kesannya terhadap pasaran
kereta? Pertambahan permintaan manakala
penawaran tetap akan meningkatkan
Harga (RM) harga dan kuantiti keseimbangan.
D 1 S 0
D Tingkatan 4
0 E
P 1 (b) Pengurangan permintaan
1
E 0 Persoalan: Kerajaan menaikkan kadar
P 0
cukai ke atas kereta, apakah kesannya
terhadap pasaran kereta?
D
S 0 D 1 Harga (RM)
0
Kuantiti
0 Q Q D 0 S 0
0 1 (buah) D
Rajah 2.15 Pertambahan permintaan 1 E
P 0
0
E
• Berdasarkan Rajah 2.15, P 1 1
keseimbangan pasaran asal
Penerbitan Pelangi Sdn
0 D
permintaan D D bersilang dengan S 0 D 0
0
0
keluk penawaran S S . Harga 1
0
0
keseimbangan ialah P dan kuantiti 0 Q 1 Q 0 Kuantiti
(buah)
0
keseimbangan ialah Q .
0
• Kereta dan minyak petrol Rajah 2.16 Pengurangan permintaan
merupakan barang penggenap • Berdasarkan Rajah 2.16,
antara satu sama lain. keseimbangan pasaran asal
• Apabila harga minyak petrol dicapai pada titik E apabila keluk
0
menurun, permintaan terhadap permintaan D D bersilang dengan
0
0
kereta akan bertambah. keluk penawaran S S . Harga
0
0
keseimbangan ialah P dan kuantiti
0
• Pertambahan permintaan akan keseimbangan ialah Q .
mengalihkan keluk permintaan ke 0
kanan dari D D ke D D . • Apabila kerajaan menaikkan
1
0
0
1
• Pada harga P , berlakunya lebihan kadar cukai ke atas kereta,
permintaan terhadap kereta
0
permintaan, maka harga akan akan berkurang.
meningkat ke P . • Pengurangan permintaan akan
1
• Keseimbangan pasaran baharu mengalihkan keluk permintaan ke
dicapai pada titik E apabila kiri dari D D ke D D .
1 0 0 1 1
32 33
02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 33 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
• Pada harga P , berlakunya lebihan • Apabila berlakunya kemajuan
0
penawaran, maka harga akan teknologi dalam pembuatan
menurun ke P . 1 kereta, penawaran kereta oleh
• Keseimbangan pasaran baharu firma akan bertambah.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
dicapai pada titik E apabila • Pertambahan penawaran akan
1
keluk permintaan baharu D D mengalihkan keluk penawaran ke
1
1
bersilang dengan keluk penawaran kanan dari S S ke S S .
0
1
0
1
S S . Harga keseimbangan baharu • Pada harga P , berlakunya lebihan
Tingkatan 4 baharu ialah Q . 1 • menurun ke P .
0
0
ialah P dan kuantiti keseimbangan
0
penawaran, maka harga akan
1
1
Keseimbangan pasaran baharu
dicapai pada titik E apabila
Pengurangan permintaan manakala
1
penawaran tetap akan menurunkan harga
0
0
dengan keluk penawaran baharu
dan kuantiti keseimbangan. keluk permintaan D D bersilang
S S . Harga keseimbangan baharu
1
1
ialah P dan kuantiti keseimbangan
1
baharu ialah Q .
Perubahan penawaran 1
(a) Pertambahan penawaran
Pertambahan penawaran manakala
Persoalan: Berlakunya kemajuan teknologi permintaan tetap akan menurunkan harga
dalam pembuatan kereta, apakah keseimbangan dan meningkatkan kuantiti
kesannya terhadap pasaran kereta? keseimbangan.
Harga (RM)
D S 0 (b) Pengurangan penawaran
0
S 1
E Persoalan: Harga bahan mentah yang
P 0 0 digunakan dalam pembuatan kereta
E
P 1 telah meningkat, apakah kesannya
1
terhadap pasaran kereta?
S
0
S 1 D 0 Harga (RM)
Kuantiti
0 Q 0 Q 1 (buah) D S 1
Rajah 2.17 Pertambahan penawaran 0 E S 0
P 1 1
• Berdasarkan Rajah 2.17, P E 0
keseimbangan pasaran asal 0
dicapai pada titik E apabila keluk
0
permintaan D D bersilang dengan S 1
0
0
keluk penawaran S S . Harga S 0 D 0
0
0
keseimbangan ialah P dan kuantiti 0 Q Q Kuantiti
0
keseimbangan ialah Q . 1 0 (buah)
0
Rajah 2.18 Pengurangan penawaran
34 35
02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 34 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
• Berdasarkan Rajah 2.18, dengan keluk penawaran baharu
keseimbangan pasaran asal S S . Harga keseimbangan baharu
1
1
dicapai pada titik E apabila keluk ialah P dan kuantiti keseimbangan
0
1
permintaan D D bersilang dengan baharu ialah Q .
0
1
0
keluk penawaran S S . Harga
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
0
0
keseimbangan ialah P dan kuantiti Pengurangan penawaran manakala
0
keseimbangan ialah Q . permintaan tetap akan meningkatkan
0
• Apabila harga bahan mentah harga keseimbangan dan menurunkan
kuantiti keseimbangan.
yang digunakan dalam pembuatan
kereta telah meningkat, penawaran
kereta oleh firma akan berkurang. Tingkatan 4
• Pengurangan penawaran akan
mengalihkan keluk penawaran PRAKTIS FORMATIF 1
ke kiri dari S S ke S S .
1
0
0
1
• Pada harga P , berlakunya lebihan 1. Dengan menggunakan jadual yang
0
permintaan, maka harga akan sesuai, jelaskan hukum permintaan.
meningkat ke P . 2. Bezakan perubahan kuantiti diminta
1
• Keseimbangan pasaran baharu dengan perubahan permintaan.
dicapai pada titik E apabila KBAT
KBAT Menganalisis
1
keluk permintaan D D bersilang 3. Nyatakan tiga penentu penawaran
0
0
bukan harga barang itu.
2.2 Keanjalan Harga
2.2.1 Keanjalan Harga Q = Kuantiti asal
0
Permintaan Q = Kuantiti baharu
1
1. Keanjalan harga permintaan (E ) P = Harga asal
d
0
merujuk darjah tindak balas P = Harga baharu
1
perubahan kuantiti diminta akibat Q - Q 0 P - P 0
1
1
perubahan harga barang itu. E = Q 0 ÷ P 0
d
2.2.2 Pengiraan Keanjalan E = Q - Q 0 P 0
1
Harga Permintaan d Q 0 × P - P
1 0
1. Dalam pengiraan nilai keanjalan harga
Keanjalan harga permintaan (E )
d permintaan, nilai yang diperoleh
%∆Q d adalah bertanda negatif. Tanda
= negatif menunjukkan hubungan yang
%∆P
Q - Q negatif/songsang antara kuantiti
%∆Q = 1 0 × 100% diminta dengan harga.
Q
0
P - P 2. Dalam ekonomi, tanda negatif ini akan
%∆P = 1 0 × 100% diabaikan dalam pengiraan pekali
P
0 keanjalan dengan mengambil nilai
mutlak sahaja.
34 35
02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 35 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
3. Sebagai contohnya, jika nilai yang diperoleh ialah -0.3, maka nilai yang perlu diambil
kira ialah 0.3.


Contoh pengiraan 1
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Jadual berikut menunjukkan perubahan kuantiti diminta dan peratus perubahan harga.


Jenis barang %∆Q d %∆P
Tingkatan 4 Berdasarkan jadual di atas, hitungkan nilai keanjalan harga permintaan barang-barang tersebut.
2
Barang A
4
2
4
Barang B


Penyelesaian:
%∆Q
Keanjalan harga permintaan (E ) = d
d
%∆P
Barang A: Keanjalan
2
Keanjalan harga permintaan (E ) = 4 = 0.5 Permintaan
d
dan Pengiraan
Keanjalan
Barang B: 4 VIDEO Permintaan
Keanjalan harga permintaan (E ) = 2 = 2
d

Contoh pengiraan 2

Jadual berikut menunjukkan harga dan kuantiti diminta barang R.
Harga (RM) Kuantiti diminta (unit)
8 20
6 60

Hitungkan nilai keanjalan harga permintaan apabila harga barang R menurun daripada RM8
kepada RM6.
Penyelesaian:
Q - Q P 0
Keanjalan harga permintaan (E ) = 1 0 ×
d
Q P - P
0 1 0
60 - 20 8
= ×
20 6 - 8

= 2 × -4
= -8
= 8



36 37






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 36 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
2.2.3 Keanjalan Harga Pemintaan Anjal dan Tak Anjal

Mempunyai nilai keanjalan harga permintaan
lebih daripada 1 (E > 1)
d
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Peratus perubahan kuantiti diminta adalah
Keanjalan harga permintaan anjal lebih besar daripada peratus perubahan
Harga (RM) harga barang (%∆Q > %∆P)
d
D
Sangat responsif terhadap perubahan harga
P 0
% P Tingkatan 4
P 1
D Keluk permintaan adalah lebih landai
% Q d
Kuantiti Turunkan harga
0 Q 0 Q 1 (unit)
Contohnya, barang mewah seperti pakaian
berjenama, beg berjenama, kereta mewah,
dan barang mewah yang lain


Mempunyai nilai keanjalan harga permintaan
kurang daripada 1 (E < 1)
d

Peratus perubahan kuantiti diminta adalah
Keanjalan harga permintaan tak anjal
kurang daripada peratus perubahan harga
Harga (RM) barang (%∆Q < %∆P)
d
D
Kurang responsif terhadap perubahan harga
P 1
% P
Keluk permintaan adalah lebih curam
P 0
% Q d
D
Kuantiti
0 Q 1 Q 0 (unit) Naikkan harga

Contohnya, barang mesti seperti beras, gula,
minyak masak, garam, dan barang keperluan
yang lain.
Info ekonomI
Selain daripada keanjalan harga permintaan anjal dan tak anjal, dalam ekonomi terdapat
tiga jenis keanjalan harga permintaan yang lain, iaitu:
(a) Anjal satu (E = 1)
d
(b) Anjal sempurna (E = ∞)
d
(c) Tak anjal sempurna (E = 0)
d
36 37






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 37 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
2.2.4 Penentu Keanjalan Harga Permintaan



• Barang mewah adalah lebih anjal disebabkan apabila harganya meningkat
Jenis sedikit, kuantiti yang diminta oleh pengguna akan berkurang dengan
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Barangan banyak.
• Barang keperluan asas seperti minyak masak adalah tak anjal kerana
perubahan harga yang besar hanya akan menyebabkan kuantiti yang
diminta berkurang dengan sedikit.
Tingkatan 4 Faktor • Dalam jangka masa pendek, permintaan barang adalah tak anjal kerana



pengguna tidak dapat mencari barang untuk menggantikannya dalam
jangka
masa yang singkat.
masa
• Dalam jangka masa panjang, permintaan barang adalah anjal kerana
jika harga barang meningkat, pengguna sempat mencari barang untuk
menggantikannya.



Bilangan • Barang yang mempunyai pengganti yang banyak, permintaannya adalah
barang anjal kerana apabila harga sesuatu barang meningkat, pengguna akan
pengganti membeli barang penggantinya.
• Barang yang tidak mempunyai pengganti, permintaannya adalah tak anjal
kerana sukar untuk mencari barang untuk menggantikannya.




Nisbah • Semakin besar peratus pendapatan boleh guna dibelanjakan atas sesuatu
perbelanjaan barang, permintaannya adalah anjal.
dengan • Semakin kecil peratus pendapatan boleh guna dibelanjakan atas sesuatu
pendapatan
barang, pemintaannya adalah tak anjal.


• Permintaan sesuatu barang adalah anjal jika barang tersebut mempunyai
Bilangan kegunaan yang banyak.
kegunaan • Permintaan sesuatu barang adalah tak anjal jika kegunaan barang
tersebut adalah terhad.


• Jika sesuatu barang mempunyai tahap ketagihan yang tinggi seperti
arak dan kopi, pengguna tetap membelinya walaupun harganya
Ketagihan meningkat. Oleh itu, permintaannya adalah tak anjal.
• Jika sesuatu barang tidak mempunyai ketagihan yang tinggi, ia
adalah anjal.



38 39






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 38 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran

• Barang tahan lama mempunyai permintaan yang anjal. Hal ini disebabkan
Ketahanan pengguna akan membeli barang tahan lama dalam kuantiti yang banyak
barang jika harganya menurun.
• Bagi barang yang tidak tahan lama, permintaannya adalah tak anjal
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
kerana pengguna tidak dapat membeli barang tersebut dalam kuantiti
yang banyak walaupun harganya menurun.


2.2.5 Perhubungan antara (b) Jumlah hasil = Kuantiti jualan ×
Keanjalan Harga Harga seunit
Permintaan dengan Jumlah hasil pada tingkat harga Tingkatan 4
Jumlah Hasil
RM6
1. Jumlah hasil merupakan pendapatan = RM6 × 30 unit
yang diterima oleh pengeluar daripada = RM180
perbelanjaan yang dilakukan oleh Jumlah hasil pada tingkat harga
pengguna terhadap barang di pasaran.
RM4
= RM4 × 60 unit
Jumlah hasil (TR) = Kuantiti jualan (Q) x = RM240
Harga seunit (P)
Berdasarkan hasil pengiraan di
atas, jumlah hasil meningkat
Keanjalan harga permintaan anjal sebanyak RM60.
1. Penurunan harga sesuatu barang (c) Hubungan antara jumlah hasil
akan meningkatkan jumlah hasil jika dengan permintaan barang anjal
permintaan barang tersebut adalah dapat diterangkan melalui rajah
anjal. 2.19.
2. Contoh: Harga (RM)
Pengurangan
hasil
Harga (RM) Kuantiti diminta (unit)
D
6 30 6 Pertambahan
4 60 % P hasil
4
(a) Apabila harga menurun daripada D
RM6 kepada RM4. % Q d
Kuantiti
Keanjalan harga permintaan (E ) 0 30 60 (unit)
d
Q - Q P Rajah 2.19 Hubungan antara jumlah hasil
= 1 0 x 0 dengan permintaan barang anjal
Q 0 P - P
1 0
60 - 30 6
= x • Berdasarkan Rajah 2.19,
30 4 - 6 kawasan pertambahan hasil
= -3 adalah lebih besar daripada
= 3 kawasan pengurangan hasil.

38 39






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 39 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
• Apabila harga bagi barang anjal dapat diterangkan melalui
yang permintaannya anjal Rajah 2.20.
menurun, jumlah hasil akan
meningkat. Harga (RM)
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
D Pertambahan
hasil
Keanjalan harga permintaan tak anjal 8
1. Peningkatan harga sesuatu barang % P Pengurangan
akan meningkatkan jumlah hasil jika 4 hasil
Tingkatan 4 2. Contoh: Kuantiti diminta (unit) Rajah 2.20 Hubungan antara jumlah hasil
permintaan barang tersebut adalah
tak anjal.
Q
%
D
d
Kuantiti
0
(unit)
60
45
Harga (RM)
4
•
Berdasarkan Rajah 2.20,
8 60 dengan permintaan barang tak anjal
45
kawasan pertambahan hasil
adalah lebih besar daripada
(a) Apabila harga meningkat daripada kawasan pengurangan hasil.
RM4 kepada RM8, • Apabila harga bagi barang
Keanjalan harga permintaan (E ) yang permintaannya tak
d
Q - Q P anjal meningkat, jumlah hasil
= 1 0 x 0 akan meningkat.
Q 0 P - P
1 0
45 - 60 4 2.2.6 Keanjalan Harga
= x Penawaran
60 8 - 4
= -0.25 1. Keanjalan harga penawaran (E )
s
= 0.25 merujuk darjah tindak balas
perubahan kuantiti ditawarkan akibat
(b) Jumlah hasil = Kuantiti jualan × perubahan harga barang itu.
Harga seunit
Jumlah hasil pada tingkat harga Keanjalan harga penawaran (E )
s
RM4 %∆Q s
= RM4 × 60 unit = %∆P
= RM240 Q - Q 0
1
Jumlah hasil pada tingkat harga %∆Q = Q × 100%
0
RM8 P - P
= RM8 × 45 unit %∆P = 1 0 × 100%
= RM360 P 0
Berdasarkan hasil pengiraan di Q = Kuantiti asal P = Harga asal
0
0
atas, jumlah hasil meningkat Q = Kuantiti baharu P = Harga baharu
1
1
sebanyak RM120. Q - Q 0 P - P 0
1
1
E = ÷
s
(c) Hubungan antara jumlah hasil Q 0 P 0
dengan permintaan barang tak Q - Q 0 P 0
1
E = Q 0 × P - P
s
1 0
40 41
02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 40 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
2. Dalam pengiraan nilai keanjalan harga penawaran, nilai yang diperoleh adalah
bertanda positif. Tanda positif menunjukkan hubungan yang positif antara kuantiti
ditawarkan dengan harga.

Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Contoh pengiraan 1

Rajah berikut menunjukkan harga dan kuantiti ditawarkan barang T.
Harga (RM)

S Tingkatan 4


30




15


S

0 Kuantiti
10 15 (unit)
Hitungkan nilai keanjalan harga penawaran apabila harga barang T menurun daripada RM30
kepada RM15.
Penyelesaian:
Q - Q P
Keanjalan harga penawaran (E ) = 1 0 x 0
s
Q 0 P - P
1 0
10 - 15 30
= x
15 15 - 30
= -0.33 x –2
= 0.66





Keanjalan
Harga
Penawaran
VIDEO





40 41






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 41 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran

Contoh pengiraan 2

Jika harga mesin kira meningkat daripada RM40 kepada RM50 seunit, kuantiti yang ditawarkan
mesin kira bertambah daripada 5 000 unit kepada 6 000 unit. Hitungkan nilai keanjalan harga
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
penawaran apabila harga mesin kira meningkat daripada RM40 kepada RM50.
Penyelesaian:
Q - Q P
0
Keanjalan harga penawaran (Es) = 1 0 0 x P - P
Tingkatan 4 = 6 000 - 5 000 x 50 - 40
Q

1 0
40

5 000

= 0.2 x 4
= 0.8







Contoh pengiraan 3

Jadual berikut menunjukkan peratus perubahan kuantiti ditawarkan dan peratus perubahan
harga.

Jenis barang %∆Q s %∆P
Barang X 3 12
Barang Y 32 8

Berdasarkan jadual di atas, hitungkan nilai keanjalan harga penawaran bagi barang-barang
tersebut.
Penyelesaian:
%∆Q
Keanjalan harga permintaan (E ) = s
s
%∆P
Barang X:
3
Keanjalan harga permintaan (E ) = 12 = 0.25
s
Barang Y: 32
Keanjalan harga permintaan (E ) = = 4
s 8








42 43






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 42 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
2.2.7 Keanjalan Harga Penawaran Anjal dan Tak Anjal



Mempunyai nilai keanjalan harga penawaran
lebih daripada 1 (E > 1)
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
s
Keanjalan harga penawaran anjal
Peratus perubahan kuantiti ditawarkan
Harga (RM)
adalah lebih besar daripada peratus
perubahan harga barang (%∆Q > %∆P)
s
S
P
1 Sangat responsif terhadap perubahan harga
P 0 % P Tingkatan 4
S
% Q s Keluk penawaran adalah lebih landai
Kuantiti
0 Q Q
0 1 (unit) Contohnya, barang perkilangan seperti
televisyen, peti sejuk, beg tangan, dan
sebagainya




Mempunyai nilai keanjalan harga penawaran
kurang daripada 1 (E < 1)
s
Keanjalan harga penawaran tak anjal
Peratus perubahan kuantiti ditawarkan
Harga (RM) adalah kurang daripada peratus perubahan
S
harga barang (%∆Q < %∆P)
s
P 0
Kurang responsif terhadap perubahan harga
% P
P 1
% Q Keluk penawaran adalah lebih curam
S s
Kuantiti
0 Q 1 Q 0 (unit)
Contohnya, barang pertanian seperti kelapa
sawit, padi, buah-buahan, dan sebagainya



Info ekonomI

Selain daripada keanjalan harga penawaran anjal dan tak anjal, dalam ekonomi terdapat
tiga jenis keanjalan harga penawaran yang lain, iaitu:
(a) Anjal satu (E = 1)
s
(b) Anjal sempurna (E = ∞)
s
(c) Tak anjal sempurna (E = 0)
s
42 43






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 43 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
2.2.8 Penentu Keanjalan Harga Penawaran



Tambahan • Penawaran sesuatu barang adalah tak anjal jika pertambahan kuantiti
sesuatu barang memerlukan tambahan kos pengeluaran yang sangat
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Kos
besar.
• Penawaran sesuatu barang adalah anjal jika pertambahan kuantiti
sesuatu barang memerlukan tambahan kos pengeluaran yang sedikit.
Tingkatan 4 penggunaan • Penawaran sesuatu barang adalah tak anjal jika faktor pengeluaran



Corak
yang digunakan untuk mengeluarkan barang tersebut adalah sukar
faktor
diperoleh.
pengeluaran
• Penawaran sesuatu barang adalah anjal jika faktor pengeluaran
yang digunakan untuk mengeluarkan barang tersebut adalah senang
diperoleh.





• Penawaran sesuatu barang adalah tak anjal dalam jangka masa pendek
Faktor kerana penambahan faktor pengeluaran adalah terhad.
masa
• Penawaran sesuatu barang adalah anjal dalam jangka masa panjang
kerana semua faktor pengeluaran boleh diubah dengan mudah.







Bilangan firma • Bilangan firma yang banyak dapat menghasilkan kuantiti barang yang
dalam pasaran banyak, maka penawaran bagi barang tersebut adalah anjal.
• Bilangan firma yang sedikit menyebabkan kuantiti barang yang sedikit
di pasaran, maka penawaran bagi barang tersebut adalah tak anjal.







• Jika faktor pengeluaran yang digunakan untuk menghasilkan sesuatu
Mobiliti faktor barang adalah mudah dipindah dari satu tempat ke tempat yang lain,
pengeluaran maka penawaran barang tersebut adalah anjal.
• Jika faktor pengeluaran yang digunakan untuk menghasilkan sesuatu
barang adalah sukar dipindah dari satu tempat ke tempat yang lain,
maka penawaran barang tersebut adalah tak anjal.





44 45






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 44 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran


Ketersediaan • Jika firma mempunyai stok atau inventori yang banyak bagi sesuatu
stok atau barang, maka penawarannya adalah anjal.
inventori • Jika firma mempunyai stok atau inventori yang sedikit bagi sesuatu
barang, maka penawarannya adalah tak anjal.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.


2.2.9 Kepentingan Keanjalan • Kedua-dua rajah berikut
Harga menunjukkan kesan keanjalan
harga permintaan yang
Firma berbeza atas cukai yang
1. Firma boleh menggunakan konsep ditanggung oleh pembeli dan Tingkatan 4
keanjalan harga untuk memaksimumkan pengeluar.
hasil jualan.
Harga (RM)
2. Bagi barang yang permintaannya anjal,
firma boleh menurunkan harga barang S
tersebut bagi memaksimumkan hasil D 0 1 S 0
jualan. P 1 E 1
A E
3. Bagi barang yang permintaannya tak P 0 0
anjal, firma boleh meningkatkan harga
barang tersebut bagi memaksimumkan C B D 0
hasil jualan. S
1
S
0
Kerajaan Kuantiti
0 Q Q
1. Konsep keanjalan harga boleh 1 0 (unit)
membantu kerajaan dalam menentukan Rajah 2.21 Permintaan anjal dan kesan cukai
polisi cukai dan subsidi.
2. Jumlah beban cukai yang perlu
ditanggung oleh pembeli atau Harga (RM)
pengeluar dan jumlah subsidi yang
boleh dinikmati oleh pembeli atau D 0 S 1
pengeluar bergantung kepada E 1 S 0
keanjalan harga permintaan dan P 1
penawaran.
P A E
0 0
(a) Percukaian C B
• Apabila kerajaan mengenakan S
cukai tak langsung atas 1 S 0 D
pengeluar, kos pengeluaran 0 Kuantiti
firma akan meningkat. Hal 0 Q 1 Q 0 (unit)
ini akan mengurangkan
penawaran pada setiap Rajah 2.22 Permintaan tak anjal dan kesan
tingkat harga. cukai



44 45






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 45 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
• Kedua-dua rajah tersebut Harga (RM)
menunjukkan titik
keseimbangan asal dicapai S 0
pada titik E dengan harga S 1
0
keseimbangan P dan kuantiti A D 0 B
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
0
keseimbangan Q . P E 0 C
0
• Pengurangan dalam penawaran P 0 E
akibat pengenaan cukai oleh 1 S 0 1 D 0
kerajaan ke atas pengeluar
Tingkatan 4 • keluk penawaran ke kiri 0 S 1 Q 0 Q 1 Kuantiti
ditunjukkan oleh peralihan
daripada S S kepada S S .
(unit)
0
0
1
1
Harga
keseimbangan
meningkat daripada P kepada
0
P dan kuantiti keseimbangan
1
menurun daripada Q kepada Rajah 2.23 Permintaan anjal dan kesan subsidi
0
Q . Harga (RM)
1
• Jumlah cukai yang dikenakan
pada kuantiti Q ialah P E BC. D 0 S 0
1
1
1
Beban cukai yang ditanggung S 1
oleh pengguna ialah P P E A A B
1
0 1
dan beban cukai yang P 0 C
ditanggung oleh pengeluar E 0
ialah CP AB. P 1 E 1
0
• Bagi permintaan anjal, beban S 0
cukai pengeluar adalah lebih S 1
besar daripada beban cukai D 0 Kuantiti
pembeli. 0 Q Q 1 (unit)
0
• Bagi permintaan tak anjal,
beban cukai pengeluar adalah Rajah 2.24 Permintaan tak anjal dan kesan
lebih kecil daripada beban subsidi
cukai pembeli.
• Kedua-dua rajah tersebut
(b) Subsidi menunjukkan titik
• Apabila kerajaan memberikan keseimbangan asal dicapai
subsidi kepada pengeluar, pada titik E dengan harga
0
kos pengeluaran firma keseimbangan P dan kuantiti
0
akan menurun. Hal ini akan keseimbangan Q .
meningkatkan penawaran 0
pada setiap tingkat harga. • Pertambahan dalam penawaran
• Kedua-dua rajah berikut akibat pemberian subsidi oleh
menunjukkan kesan keanjalan kerajaan ke atas pengeluar
harga permintaan yang ditunjukkan oleh peralihan
berbeza ke atas subsidi yang keluk penawaran ke kanan
dinikmati oleh pembeli dan daripada S S kepada S S .
1
1
0
0
pengeluar.
46 47


02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 46 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
• Harga keseimbangan menurun • Bagi permintaan anjal, subsidi
daripada P kepada P dan yang dinikmati oleh pengeluar
0
1
kuantiti keseimbangan adalah lebih besar daripada
meningkat daripada Q subsidi yang dinikmati oleh
0
kepada Q . pembeli.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
1
• Jumlah subsidi yang diberikan • Bagi permintaan tak anjal,
pada kuantiti Q ialah P E BA. subsidi yang dinikmati oleh
1
1
1
Beban cukai yang ditanggung pengeluar adalah lebih
oleh pembeli ialah P P E C dan kecil daripada subsidi yang
0 1
1
beban cukai yang ditanggung dinikmati oleh pembeli.
oleh pengeluar ialah AP CB.
0 Tingkatan 4
Permintaan anjal:
beban cukai pengeluar > beban cukai pembeli
Cukai
Permintaan tak anjal:
beban cukai pengeluar < beban cukai pembeli
Polisi kerajaan
Permintaan anjal:
subsidi pengeluar > subsidi pembeli

Subsidi
Permintaan tak anjal:
subsidi pengeluar < subsidi pembeli


Rajah 2.25 Kesan keanjalan harga permintaan yang berbeza ke atas cukai dan subsidi




PRAKTIS FORMATIF 2


1. Jelaskan penentu keanjalan harga permintaan yang berikut:
(a) Bilangan kegunaan
(b) Faktor jangka masa
KBAT
2. Bezakan keanjalan harga penawaran anjal dan tak anjal. KBAT Menganalisis





1. Adakah hanya perubahan populasi penduduk di Malaysia dapat mempengaruhi
permintaan terhadap minuman teh bunga dalam pasaran? Jelaskan.
2. Permintaan terhadap minyak sawit di pasaran dunia semakin menurun akibat daripada
persaingan minyak kacang soya. Sebagai pegawai di Lembaga Minyak Sawit Malaysia
(MPOB), bagaimanakah anda meningkatkan permintaan terhadap minyak sawit di
pasaran dunia? Jelaskan.
46 47






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 47 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran

2
LATIHAN 2

LATIHAN
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Soalan Objektif
1. Mengapakah keluk permintaan Antara pernyataan yang berikut,
KBAT
mencerun ke bawah? KBAT Menilai yang manakah menyebabkan keluk
Tingkatan 4 B Harga jatuh maka kuantiti diminta B Peningkatan pendapatan pengguna
permintaan beralih dari D D ke D D ?
A Harga jatuh maka kuantiti diminta
0
1
1
0
A Peningkatan harga barang itu
meningkat
C Penurunan harga barang pengganti
jatuh
D Peningkatan harga barang penggenap
C Kuantiti diminta meningkat apabila
harga jatuh
D Kuantiti diminta meningkat apabila
disebabkan
harga meningkat 4. Perubahan permintaan berlaku
I perubahan cita rasa
2. Jika harga X menurun, kuantiti barang II harga barang tersebut menurun
Y diminta meningkat. Antara yang III harga barang tersebut meningkat
berikut, yang manakah adalah barang IV jangkaan harga pada masa depan
KBAT
X dan Y? KBAT Menganalisis A I dan II C II dan III
B I dan IV D III dan IV
Barang X Barang Y 5. Maklumat berikut berkaitan dengan
A Pen Dakwat aktiviti Pasar Sutera Jaya.
B Roti Kek
C Kopi Teh
D Kereta Motosikal


3. Rajah berikut menunjukkan peralihan Pasar Sutera Jaya
keluk permintaan.
Jualan Murah
Harga (RM)
sempena
D D 1 Tahun Baharu Cina
0
Antara yang berikut, yang manakah
merupakan faktor yang menyebabkan
aktiviti di atas?
A Musim
B Cita rasa
D 0 D 1 C Pendapatan pengguna
0 Kuantiti D Harga barang itu sendiri
(unit)





48 PB






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 48 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
6. Maklumat berikut merupakan penentu P Q
penawaran.
A 3 10

• Tingkat teknologi bertambah baik
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
• Kerajaan memberi subsidi B 3 7
• Cuaca yang menggalakkan
C 4 10

Antara yang berikut, yang manakah D 4 7
berkaitan dengan maklumat di atas?
KBAT 9. Antara yang berikut, yang manakah Tingkatan 4
KBAT Menganalisis
A Keluk penawaran tidak berubah adalah benar tentang pasaran?
B Keluk penawaran beralih ke kiri I Hanya melibatkan penjual
C Keluk penawaran beralih ke kanan II Memproses bahan mentah
D Keluk penawaran berhenti pada III Interaksi antara penjual dan pembeli
suatu tingkat harga IV Menjalankan urus niaga secara
langsung dan tidak langsung
7. Maklumat berikut menunjukkan A I dan II
keadaan pasaran. B I dan IV
C II dan III
• Kos pengeluaran meningkat D III dan IV
• Penawaran barang berkurang
• Peralihan keluk penawaran ke 10. Mengapakah berlakunya lebihan
kiri permintaan?
A Permintaan melebihi penawaran
Keadaan di atas wujud apabila kerajaan B Permintaan sama dengan
penawaran
KBAT C Permintaan kurang daripada
KBAT Menganalisis
A mempengaruhi cita rasa penawaran
B memberi pelepasan cukai D Permintaan tidak sama dengan
C mengurangkan kadar subsidi penawaran
D mengenakan duti import rendah
11. Maklumat berikut menunjukkan dua
8. Jadual berikut menunjukkan kuantiti keadaan di pasaran.
ditawarkan oleh Firma A dan Firma B
di pasaran.
• Lebihan permintaan
Harga Kuantiti ditawarkan (unit) • Lebihan penawaran
(RM) Firma A Firma B Pasaran

20 3 P 6 Keadaan di atas dikenal sebagai
A penawaran pasaran
30 3 4 Q
B permintaan pasaran
C keseimbangan pasaran
Berdasarkan jadual di atas, hitungkan D ketidakseimbangan pasaran
nilai P dan Q.


PB 49






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 49 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
12. Jadual berikut menunjukkan permintaan 14. Jadual berikut menunjukkan nilai
dan penawaran pasaran bagi ikan. keanjalan harga permintaan bagi dua
jenis barang.
Permintaan Penawaran
Harga pasaran pasaran
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
(RM) Jenis Barang X Barang Y
(kg) (kg) barang
4 80 40 keanjalan 0.3 1.6
Nilai
8
60
60
Tingkatan 4 Apakah yang akan berlaku sekiranya Antara yang berikut, yang manakah
40
12
80
adalah benar?
16
100
20
Barang Y
Barang X
harga ikan ditetapkan pada RM16?
I Harga ikan akan menurun A Anjal Tak anjal
II Harga ikan akan meningkat B Tak anjal Anjal
III Berlakunya lebihan permintaan C Anjal Anjal
IV Berlakunya lebihan penawaran
A I dan II D Tak anjal Tak anjal
B I dan IV
C II dan III 15. Maklumat berikut berkaitan dengan
D III dan IV barang T.
13. Rajah berikut menunjukkan keluk
permintaan untuk jagung. Peratus perubahan kuantiti barang
T adalah lebih kecil daripada
Harga (RM) peratus perubahan harga barang T.

D
Apakah jenis keanjalan harga penawaran
4
KBAT
bagi barang T? KBAT Menganalisis
3 A Anjal
B Tak anjal
C Anjal satu
D Anjal uniti
D
Kuantiti
0 (tongkol)
100 120 16. Apakah strategi yang perlu diambil
oleh pengeluar supaya dapat
Hitungkan nilai keanjalan bagi barang memaksimumkan jumlah hasil barang
di atas. mewah seperti beg berjenama?
A 0.8 A Menaikkan harga barang
B 0.6 B Menurunkan harga barang
C 0.4 C Menstabilkan harga barang
D 2.0 D Tidak mengubah harga barang



50 51






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 50 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran
Soalan Struktur

1. (a) Nyatakan maksud permintaan dan penawaran. [4 markah]
(b) Terangkan konsep hukum permintaan. [5 markah]
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
(c) Dengan menggunakan jadual, jelaskan hukum penawaran. [6 markah]
(d) Dengan contoh yang sesuai, terangkan hubungan barang pengganti. [5 markah]


2. (a) Jadual berikut menunjukkan jualan kereta persendirian dari tahun 2014 hingga tahun
2016.
Tahun Jumlah (unit) Tingkatan 4

2014 20 000
2015 32 980
2016 25 599

Jualan kereta persendirian meningkat pada tahun 2015 dan merosot pada tahun
2016. Terangkan faktor-faktor yang menyebabkan perubahan tersebut.
KBAT Menganalisis [6 markah]
KBAT

(b) Jadual berikut menunjukkan peratus perubahan kuantiti diminta dan harga bagi
kedua-dua jenis barang.

Jenis barang Perubahan harga (%) Perubahan kuantiti diminta (%)

P 30 45

Q 40 20

(i) Hitungkan nilai keanjalan harga permintaan bagi setiap barang di atas.
[2 markah]
(ii) Terangkan strategi yang boleh diambil oleh pengeluar untuk memaksimumkan
KBAT
keuntungan bagi setiap barang di atas. KBAT Menilai [6 markah]
(c) Terangkan peristiwa berikut terhadap pasaran kereta Axia.
(i) Struktur cukai import yang baharu diperkenalkan oleh kerajaan terhadap kereta
import. [2 markah]
(ii) Kemajuan dalam penggunaan teknologi baharu dalam industri kereta Axia.
[2 markah]
(iii) Duti import kereta luar negara telah menurun sebanyak 12%. [2 markah]





50 51






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 51 31/12/2021 12:17 PM

Ekonomi SPM Bab 2 Pasaran

Soalan Esei
1. Maklumat berikut berkaitan dengan pelancongan di Malaysia.

Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Dato Seri Mohamed Nazri Aziz, Menteri Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan
telah menjelaskan bahawa pihak kerajaan telah mensasarkan kehadiran pelancong
seramai 29 juta orang pelancong dengan pendapatan RM89 bilion pada tahun 2015
sempena penganjuran tahun Festival.
Tingkatan 4 (a) Terangkan faktor yang mempengaruhi permintaan terhadap barang kraf tangan.
(Sumber: Kementerian Pelancongan dan Kebudayaan, My Fest, tahun 2015)




KBAT
(b) Apakah faktor yang mempengaruhi pelancongan di Malaysia? Jelaskan.
KBAT Menganalisis [6 markah]
KBAT Menganalisis [8 markah]
KBAT
(c) Apakah sumbangan aktiviti pelancongan terhadap ekonomi dan sosial negara?
Bincangkan. KBAT Menilai [6 markah]
KBAT


2. Maklumat berikut berkaitan dengan Syarikat ASA.

Syarikat ASA merupakan pengeluar telefon bimbit berjenama “Rony” yang memulakan
operasinya di Kedah pada tahun 2014. Permintaan pengguna terhadap telefon bimbit
“Rony” mulai meningkat pada awal tahun 2015 akibat daripada telefon bimbit ini
bersesuaian dengan cita rasa pengguna tempatan. Permintaan pengguna terhadap
telefon bimbit tersebut meningkat lagi 20% pada akhir tahun 2015. Jadi, Syarikat ASA
membuat keputusan untuk menambahkan penawaran telefon bimbit tersebut pada
tahun 2016.



(a) Selain faktor yang dibincangkan dalam petikan, jelaskan faktor-faktor lain yang dapat
KBAT
meningkatkan permintaan telefon bimbit “Rony”. KBAT Menganalisis [6 markah]
(b) Jelaskan langkah yang boleh diambil oleh Syarikat ASA untuk menambahkan
KBAT
penawaran telefon bimbit “Rony”. KBAT Menilai [8 markah]
(b) Wajarkah pengeluar menaikkan harga telefon bimbit? Berikan alasan anda.
KBAT Menilai [6 markah]
KBAT






52 PB






02 Ranger SPM Ekonomi Ting.4.indd 52 31/12/2021 12:17 PM

Jawapan
Jawapan


kuasaSdn Bhd. All Rights Reserved.
Tingkatan 4 3. – Menyediakan barang awam

–
Menstabilkan ekonomi
– Merapatkan jurang pendapatan masyarakat
BAB 1 – Mengurangkan eksternaliti negatif
PRAKTIS FORMATIF 1
1. Ekonomi merupakan ilmu yang mengkaji 1. – Merupakan masalah asas yang utama
bagaimana manusia mengurus sumber ekonomi – Mengikut permintaan masyarakat
yang terhad untuk memenuhi kehendak manusia – Mengikut cita rasa isi rumah/pengguna/individu
yang tidak terhad. – Memaksimumkan keuntungan
2. Kekurangan merupakan satu situasi di mana barang – Persaingan daripada syarikat lain
dan perkhidmatan yang dapat dihasilkan adalah – Memaksimumkan kebajikan masyarakat
terhad tetapi kehendak manusia adalah tidak terhad. – Meningkatkan eksport syarikat
Kos lepas merupakan pulangan yang mungkin – Menembusi pasaran antarabangsa/dalaman
daripada barang atau perkhidmatan kedua terbaik
terpaksa dilepaskan. LATIHAN 1
3. Keluk kemungkinan pengeluaran merupakan Soalan Objektif
kombinasi kuantiti maksimum barang dan 1. D 2. A 3. C 4. D 5. C
perkhidmatan yang dapat dikeluarkan dengan 6. C 7. D 8. A 9. D 10. C
menggunakan sejumlah faktor-faktor pengeluaran 11. D 12. B 13. D 14. D 15. D
tertentu. Keluk kemungkinan pengeluaran juga 16. A 17. D
boleh merujuk batasan maksimum pengeluaran
dua jenis barang yang boleh dikeluarkan oleh Soalan Struktur
sesebuah negara pada tingkat teknologi yang tetap 1. (a) Sumber yang diperlukan untuk mengeluarkan
dan kuantiti faktor pengeluaran yang terhad. serbuk kari ialah:
Buruh [1m]
PRAKTIS FORMATIF 2 – Menyumbang tenaga fizikal dan tenaga
Penerbitan Pelangi
mental dalam proses pengeluaran [1m]
1. – Kerajaan mempunyai mutlak – Buruh dapat dibahagi kepada dua iaitu
untuk memiliki faktor pengeluaran untuk buruh mahir dan buruh tidak mahir [1m]
mengeluarkan barang dan perkhidmatan. – Ganjaran buruh adalah upah [1m]
– Segala keputusan ekonomi yang berkaitan Modal [1m]
dengan masalah asas ekonomi diselesaikan – Jentera atau mesin yang digunakan
oleh kerajaan. dalam proses pengeluaran [1m]
– Pengguna tidak bebas dalam membuat – Mengalami susut nilai [1m]
pilihan terhadap barang dan perkhidmatan – Ganjaran adalah faedah [1m]
yang diingini manakala pengeluar tidak bebas Tanah [1m]
dalam menggunakan faktor pengeluaran untuk – Sumber semula jadi [1m]
mengeluarkan barang dan perkhidmatan yang – Penawaran terhad [1m]
memaksimumkan keuntungan. – Terdapat di permukaan bumi/di dalam
2. – Agihan pendapatan yang seimbang
Semua barang dan perkhidmatan diagihkan perut bumi/di dalam lautan [1m]
secara sama rata kepada masyarakat supaya – Ganjaran adalah sewa [1m]
mengecilkan jurang pendapatan masyarakat. Usahawan [1m]
– Barang awam dan kebajikan masyarakat – Individu yang menggabungkan sumber-
diutamakan sumber ekonomi untuk menghasilkan
Kerajaan yang mengutamakan kebajikan barang/output [1m]
masyarakat akan menyediakan barang dan – Menanggung risiko [1m]
perkhidmatan yang diperlukan oleh masyarakat. – Ganjaran adalah untung [1m]
– Pengeluaran secara berskala besar (b) Masalah ekonomi yang dihadapi oleh ibu
Kerajaan melakukan aktiviti pengeluaran Adilah ialah:
secara besar-besaran dan menikmati ekonomi Kekurangan [1m]

– Pendapatan / gaji [1m]

bidangan iaitu kos pengeluaran yang rendah.
PB 271




08 JAWAPAN.indd 271 31/12/2021 12:31 PM

Ekonomi SPM Jawapan
Pilihan [1m] 2. (a) Andaian untuk melukis keluk kemungkinan
– Memaksimumkan kepuasan [1m] pengeluaran:
Kos lepas [1m] – Ekonomi berada dalam keadaan guna
– Barang kedua terbaik yang terpaksa tenaga penuh [1m]
dilepaskan [1m] – Faktor pengeluaran adalah terhad dan tidak
(c) Masalah asas yang perlu dipertimbangkan berubah [1m]
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
oleh sesebuah firma semasa mengeluarkan – Tingkat teknologi tidak berubah/tetap [1m]
barang dan perkhidmatan ialah: – Ekonomi menghasilkan dua jenis barang
– Apa yang hendak dikeluarkan [1m]
Merujuk penentuan jenis barang atau (b) Ciri-ciri sistem ekonomi pasaran bebas:
perkhidmatan yang hendak dikeluarkan. – Pengguna dan pengeluar bebas memiliki
[1m] Masalah ini diselesaikan bergantung faktor pengeluaran untuk mengeluarkan
pada permintaan masyarakat. [1m] barang dan perkhidmatan. [1m]
– Berapa yang hendak dikeluarkan – Pengguna bebas untuk menentukan jenis
Merujuk kuantiti barang dan perkhidmatan barang dan perkhidmatan yang hendak
yang hendak dikeluarkan. [1m] Masalah ini digunakan untuk memaksimumkan
diselesaikan bergantung pada permintaan kepuasan. [1m]
masyarakat. [1m] – Pengeluar bebas untuk membuat keputusan
– Bagaimana hendak dikeluarkan dalam memperuntukkan faktor pengeluaran
Merujuk cara/teknik pengeluaran yang digunakan untuk menghasilkan barang
yang digunakan oleh pengeluar untuk dan perkhidmatan yang hendak dikeluarkan
mengeluarkan sesuatu barang dan supaya dapat memaksimumkan keuntungan.
perkhidmatan. [1m] Pengeluar boleh [1m]
memilih sama ada kaedah berintensifkan – Pengeluar bebas membuat pilihan dalam
modal atau kaedah berintensifkan buruh. pengeluaran barang dan perkhidmatan
[1m] yang memaksimumkan keuntungan. [1m]
– Untuk siapa dikeluarkan – Pengeluar juga bebas dalam memilih teknik
Merujuk corak agihan barang dan atau kaedah pengeluaran yang paling
perkhidmatan. [1m] Masalah ini diselesaikan cekap sama ada berintensifkan buruh atau
melalui corak agihan pendapatan wang berintesifkan modal dalam pengeluaran
masyarakat atau kuasa beli masyarakat. barang dan perkhidmatan supaya dapat
[1m] meminimumkan kos pengeluaran. [1m]
(d) Ciri-ciri sistem ekonomi kapitalis: – Pengeluar bebas bersaing dan kerajaan
tidak campur tangan dalam aktiviti ekonomi.
[1m]
Ciri-ciri Sistem ekonomi kapitalis [Maksimum 5m]
(c) Kelemahan sistem ekonomi pasaran bebas:
Pemilikan faktor Pengguna dan pengeluar bebas – Mewujudkan ketidakstabilan ekonomi [1m]
pengeluaran [1m] memiliki faktor pengeluaran
untuk mengeluarkan barang dan – Mewujudkan masyarakat materialistik [1m]
perkhidmatan. [1m] – Agihan pendapatan yang tidak setara [1m]
– Mewujudkan kuasa monopoli korporat
Penentu Pengguna dan pengeluar bebas besar [1m]
kehendak [1m] dalam membuat keputusan – Kesan luaran negatif [1m]
ekonomi untuk menyelesaikan [Maksimum 4m]
masalah asas ekonomi. [1m] (d) Kerajaan campur tangan dalam sistem
ekonomi campuran kerana:
Pembuat pilihan Pengguna bebas dalam membuat – Menyediakan barang awam [1m]
[1m] pilihan terhadap barang dan
perkhidmatan manakala pengeluar – Menstabilkan ekonomi [1m]
bebas dalam membuat pilihan – Merapatkan jurang pendapatan masyarakat
dalam pengeluaran barang dan [1m]
perkhidmatan serta kaedah – Mengurangkan eksternaliti negatif [1m]
pengeluaran. [1m] – Mengawal harga barang dan perkhidmatan
[1m]
– Melaksanakan program ekonomi awam
Motif [1m] Memaksimumkan keuntungan [1m]
[1m]

272 273






08 JAWAPAN.indd 272 31/12/2021 12:31 PM

Ekonomi SPM Jawapan

Soalan Esei Disebabkan kekurangan tenaga buruh
1. (a) Masalah ekonomi yang diselesaikan oleh unit mahir dan tidak mampu melatih pekerja.
ekonomi tersebut ialah: [1m]
Kekurangan [1m] – Kekurangan bahan mentah [1m]
– Faktor pengeluaran/ modal/ buruh/ sumber Disebabkan bahan mentah tidak
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
ekonomi [1m] mencukupi atau tiada di pasaran. [1m]
Pilihan [1m] IKS membayar harga bahan mentah
– Memaksimumkan keuntungan [1m] yang lebih tinggi daripada industri besar.
Kos lepas [1m] [1m]
– Output kedua terbaik yang terpaksa IKS tidak mempunyai modal yang
dilepaskan [1m] mencukupi untuk simpanan stok. [1m]
(b) IKS penting di sesebuah negara kerana: – Masalah pasaran [1m]
– Membuka peluang pekerjaan kepada IKS kekurangan modal mengehadkan
individu [1m] terutamanya penduduk kemampuan memasarkan produk. [1m]
kampung seperti menjual atau IKS kekurangan kepakaran dalam
menyediakan bahan, memasak, pemasaran dan kualiti barang rendah.
membungkus serta memasarkan produk [1m]
mereka [1m] – Masalah pengurusan [1m]
– Meningkatkan ekonomi masyarakat Pengurusan yang tidak cekap,
terutamanya penduduk di luar bandar penggunaan teknologi ketinggalan
[1m] zaman, kurang inovasi menghalang
– Meningkatkan pendapatan individu perkembangan IKS. [1m]
melalui memasarkan hasil IKS di pasar – Masalah lokasi [1m]
malam, pasar tani serta di karnival- Tiada kemudahan asas yang mencukupi
karnival jualan [1m] di tempat operasi dan ada yang
– Pembinaan IKS di kawasan-kawasan beroperasi di belakang rumah. [1m]
luar bandar juga dapat membantu – Hubungan dengan industri berat [1m]
meningkatkan sektor pertanian dan Kegagalan memenuhi kontrak atau tidak
perikanan [1m] mendapat subkontrak [1m] kerana kualiti
– Kilang membuat keropok memerlukan barang dan produktiviti yang rendah
hasil tangkapan laut [1m] manakala kilang menjejaskan hubungan IKS dengan
kerepek pula memerlukan hasil pertanian industri besar. [1m]
seperti ubi, keladi, pisang, jagung, dan [Maksimum 8m]
lain-lain [1m] BAB 2
– Permintaan terhadap barangan
meningkat [1m]
– Dasar kerajaan yang memberi perhatian PRAKTIS FORMATIF 1
serius untuk membantu meningkatkan Harga (RM) Kuantiti diminta (kg)
pendapatan petani dan nelayan [1m] 1.
– Industri pelancongan berkembang pesat 8 4
[1m] dan menyebabkan aliran wang 6 6
masuk [1m] 4 8
– Memajukan kawasan IKS dan kemudahan 2 10
infrastruktur akan bertambah [1m] seperti
jalan raya, lampu jalan, perbankan, dan – Apabila harga meningkat daripada RM6 kepada
RM8, maka kuantiti barang yang diminta
lain-lain lagi [1m] akan berkurang daripada 6 unit kepda 4 unit.
[Maksimum 6m] – Apabila harga menurun daripada RM8 kepada
(c ) Masalah yang mungkin dihadapi oleh industri RM6, maka kuantiti barang yang diminta akan
tersebut ialah: meningkat daripada 4 unit kepada 6 unit.
– Masalah modal dan pembiayaan [1m] – Hubungan antara harga dengan kuantiti
Bank kurang memberi pinjaman kerana diminta adalah songsang/negatif.
IKS tiada cagaran kukuh dan status 2. Perbezaan antara perubahan kuantiti diminta
kewangan IKS diragui. [1m] dengan perubahan permintaan:
– Produktiviti dan teknologi rendah [1m]

272 273






08 JAWAPAN.indd 273 31/12/2021 12:31 PM

Tingkatan
Tingkatan
Tingkatan
4.5 KSSM KC118082 PELANGI



• Bahasa Melayu
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved.
Revisi Cepat
Revisi Cepat SPM • English Ranger
• Matematik

• Mathematics
• Sains
Info Visual • Science SPM
Halaman
Revisi Cepat
Nota Padat Berwarna! • Sejarah Revisi Cepat

Praktis Formatif • Pendidikan Islam
• Biologi
Praktis Sumatif • Biology Revisi Cepat SPM

Praktis KBAT • Fizik

• Physics
Kertas Model SPM
• Kimia
Jawapan • Chemistry

• Matematik Tambahan Ekonomi
Info & Video • Additional Mathematics
KOD QR
✔ Ekonomi Ekonomi
Dapatkan • Perniagaan
versi
eBook! • Prinsip Perakaunan


Tingkatan
www.PelangiBooks.com
www.PelangiBooks.com
• Kedai Buku Online • Perpustakaan Online •
• Kedai Buku Online • Perpustakaan Online • 4.5 KSSM
W.M: RM19.95 / E.M: RM19.95
KC118082
ISBN: 978-967-2779-62-9
Dr. Muruga Krishnan
PELANGI Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. (89120-H) (Guru Cemerlang)
PELANGI
Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. (89120-H)



02.indd 1 19/01/2022 4:02 PM