Hybrid PBD 2022 Form 3 - Sejarah

Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved

STRATEGI PdPc








BAB
1 Kedatangan Kuasa Barat


Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Soalan dan Tahap Halaman
Penguasaan (TP)
1.1 Kestabilan dan 7.1.1 Menerangkan kestabilan dan kemakmuran negara Soalan 1 –
Kemakmuran Negara kita Buku Teks Soalan 2 –
Kita m.s 4 – 9 Soalan 3 –
Soalan 4 – 2 – 5
Soalan 5 TP1
Soalan 6 –
Soalan 7 –
Soalan 8 –
BBM PAK-21 KBAT

Buku teks, Rajah, Gambar Rocket Writing Mencipta
EMK i-THINK Nilai Murni
Keusahawanan Peta Bulatan, Peta Dakap Berusaha
Cadangan PdPc
1. Guru mengemukakan soalan kepada murid untuk mendapatkan fahaman mereka terhadap kestabilan dan kemakmuran
negara kita.
2. Guru membincangkan pelbagai aspek kestabilan dan kemakmuran negara kita sebelum kedatangan kuasa Barat dengan
murid. Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
3. Setiap murid diberi sehelai kertas kosong.
4. Guru memberi arahan kepada murid iaitu dalam masa lima minit, murid dikehendaki menyenaraikan perkara-perkara yang
menunjukkan kestabilan dan kemakmuran negara kita sebelum kedatangan kuasa Barat.
5. Selepas lima minit, murid membentangkan hasil penulisan masing-masing.
6. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 2 – 5.
Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
1.2 Faktor Kedatangan 7.1.2 Menghuraikan faktor kedatangan kuasa Barat ke Soalan 9 TP1
Kuasa Barat ke Negara negara kita Buku Teks Soalan 10 TP2 6 – 7
Kita m.s 10 – 15 Soalan 11 TP1
Soalan 12 TP2
BBM PAK-21 KBAT

Buku teks, Gambar Hot Seat Menganalisis, Menilai
EMK i-THINK Nilai Murni
Patriotisme Peta Pokok, Peta Dakap Bersatu padu
Cadangan PdPc
1. Guru membincangkan tentang kekayaan dan kemakmuran negara kita yang menarik minat kuasa Barat.
2. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan.
3. Setiap kumpulan akan diberi salah satu daripada tajuk berikut untuk mengumpulkan maklumat berkaitannya:
(a) Kedatangan kuasa Barat pada abad ke-16.
(b) Kedatangan kuasa Barat pada abad ke-17 dan ke-18.
(c) Kedatangan kuasa Barat pada abad ke-19 dan ke-20.
4. Seorang ketua akan mewakili kumpulannya sebagai “pakar” dan duduk di kerusi yang disediakan di hadapan kelas.
5. “Pakar” perlu menjawab soalan-soalan yang dikemukakan oleh murid-murid daripada kumpulan yang lain.
6. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 6 – 7.



BAB 1 EG 1 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 1 28/09/2021 2:43 PM

Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Soalan dan Tahap Halaman
Penguasaan (TP)
1.3 Persaingan Kuasa Barat 7.1.3 Menganalisis persaingan antara kuasa Buku Teks
untuk Mendapatkan Barat untuk mendapatkan tanah jajahan m.s 16 Soalan 13 TP3 8
Tanah Jajahan

BBM PAK-21 KBAT

Buku teks, Peta Asia Tenggara, Gambar Mix-and-Match Menganalisis
EMK i-THINK Nilai Murni

Patriotisme Peta Buih Kesedaran
Cadangan PdPc
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
1. Guru berbincang dengan murid tentang faktor kuasa Barat datang ke negara kita.
2. Guru mempamerkan peta Asia Tenggara untuk tujuan perbincangan seterusnya.
3. Murid-murid dibahagikan kepada dua kumpulan.
4. Kumpulan A diberi nama kuasa Barat sementara kumpulan B diberi nama negara Asia Tenggara.
5. Guru akan memberikan sehelai kertas kepada setiap murid berkaitan kuasa atau negara yang akan diwakilinya.
6. Guru akan menetapkan tempoh masa untuk murid-murid bergaul mencari rakan yang memiliki jawapan yang berkaitan
dengan nama mereka.
7. Setelah tamat tempoh, pasangan murid mempamerkan jawapan untuk dibentangkan di dalam kelas.
8. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 8.
Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
1.4 Perbezaan Strategi 7.1.4 Menunjukkan perbezaan strategi kuasa Buku Teks Soalan 14 TP4
Kuasa Barat untuk Barat untuk menguasai negara kita m.s 18 – 21 Soalan 15 TP4
Menguasai Negara Kita Soalan 16 TP4 9 – 11
Soalan 17 TP4
Soalan 18 TP6
Soalan 19 TP5
BBM PAK-21 KBAT

Buku teks, Kertas sebak Three Stray, One Stay Mengaplikasi, Mencipta
EMK i-THINK Nilai Murni

Peta Buih, Peta Buih Berganda,
Patriotisme Bermuafakat, Berkerjasama
Peta Dakap
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang perluasan kuasa Barat di Asia Tenggara.
2. Perbincangan berfokus kepada kuasa Belanda dan British.
3. Murid-murid dibahagikan kepada kumpulan berempat.
4. Setiap kumpulan berbincang atau membuat kajian tentang salah satu daripada perkara berikut:
(a) Strategi Belanda meluaskan kuasa ke negara kita
(b) Strategi British meluaskan kuasa ke negara kita
5. Setiap kumpulan perlu menyediakan bahan perbentangan berkaitan dengan tajuk yang diterima.
6. Setelah tamat tempoh, hasil kerja kumpulan dipamerkan di sudut-sudut yang telah ditetapkan.
7. Seorang daripada setiap kumpulan akan tinggal untuk memberi penjelasan sementara tiga orang yang lain akan bergerak
untuk melihat hasil kerja kumpulan yang lain.
8. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 9 – 11.






EG 2
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. BAB 1





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 2 28/09/2021 2:43 PM

STRATEGI PdPc








BAB
2 Pentadbiran Negeri-negeri Selat


Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
2.1 Peluasan Kuasa British 7.2.1 Menjelaskan peluasan kuasa British di Buku Teks Soalan 1 TP1
di Pulau Pinang, Pulau Pinang, Singapura dan Melaka m.s 32 – 42 Soalan 2 TP2
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Singapura dan Melaka Soalan 3 TP3
Soalan 4 TP2
Soalan 5 TP2 17 – 21
Soalan 6 TP3
Soalan 7 TP4
Soalan 8 –
Soalan 9 TP4

BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Peta Semenanjung Malaysia
dengan Singapura Hot Seat Menganalisis, Menilai
EMK i-THINK Nilai Murni
Patriotisme Peta Pokok, Peta Dakap Bersatu padu
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang status Pulau Pinang, Singapura dan Melaka pada hari ini dan kaitkan dengan
lokasinya sebagai faktor tarikan kedatangan kuasa Barat.
2. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan.
3. Setiap kumpulan akan mengumpul maklumat tentang salah satu daripada perkara berikut:
(a) Peluasan kuasa British di Pulau Pinang
(b) Peluasan kuasa British di Singapura
(c) Peluasan kuasa British di Melaka
4. Setelah tamat tempoh, seorang murid akan mewakili kumpulannya dan duduk di kerusi yang disediakan di hadapan kelas.
5. Dia akan menjadi “pakar” untuk menjawab soalan-soalan yang dikemukakan oleh murid-murid daripada kumpulan yang lain.
6. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 17 – 21.

Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
2.2 Perjanjian London 1824 7.2.2 Menghubungkaitkan perjanjian London Soalan 10 –
dan Kesannya terhadap 1824 dengan kesannya terhadap Alam Buku Teks Soalan 11 TP4 22
Alam Melayu Melayu m.s 42 – 45

BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Peta Asia Tenggara Thinking Map Menilai
EMK i-THINK Nilai Murni
Patriotisme Peta Pokok Bersatu padu
Cadangan PdPc
1. Guru membincangkan tentang pendudukan Singapura oleh British dan mengaitkannya dengan bantahan Belanda dan
Perjanjian London 1824.
2. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan.
3. Setiap kumpulan akan menghasilkan satu peta pemikiran yang sesuai berkaitan salah satu kesan Perjanjian London terhadap
Alam Melayu:
(a) Pembahagian Alam Melayu kepada Dua Lingkungan Pengaruh Barat.
(b) Perpecahan Empayar Kesultanan Johor Riau.
(c) Penguasaan Selat Melaka oleh British.
4. Setiap kumpulan membentangkan hasil dapatan mereka di hadapan kelas.
5. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 22.


BAB 2 EG 3 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 3 28/09/2021 2:43 PM

Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Soalan dan Tahap Halaman
Penguasaan (TP)
2.3 Pembentukan Negeri- 7.2.3 Menerangkan pembentukan Negeri- Buku Teks Soalan 12 – 23
Negeri Selat negeri Selat m.s 47 Soalan 13 TP5

BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Peta Semenanjung Malaysia Cafe Menilai

EMK i-THINK Nilai Murni
Patriotisme Peta Buih Kesedaran

Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang kesan Perjanjian London 1824 dan mengaitkannya dengan penggabungan Pulau
Pinang, Singapura dan Melaka bagi tujuan membentuk pentadbiran yang berkesan.
2. Murid-murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan.
3. Murid perlu duduk secara berkumpulan dalam bentuk bulatan mengelilingi sebuah meja seperti di Café.
4. Guru meletakkan tajuk perbincangan di tengah-tengah meja tersebut.
Kepentingan Pembentukan Negeri-negeri Selat kepada British

5. Secara berkumpulan, murid akan membincangkan tajuk tersebut.
6. Hasil perbincangan dibentangkan di hadapan kelas.
7. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 23.

Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Soalan dan Tahap Halaman
Penguasaan (TP)
2.4 Pentadbiran Negeri- 7.2.4 Memperincikan corak pentadbiran Buku Teks Soalan 14 TP3
TP6
negeri Selat Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved 24 – 25
Soalan 15
Negeri-negeri Selat
m.s 48 – 49
Soalan 16 TP5
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Gambar Chain Link Menilai
EMK i-THINK Nilai Murni

Patriotisme Peta Alir Tanggungjawab
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang pembentukan Negeri-negeri Selat.
2. Perbincangan dikaitkan dengan masalah akibat pentadbiran yang tidak cekap.
3. Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan.
4. Secara berkumpulan, murid berbincang dan menyenaraikan maklumat berkaitan salah satu bentuk pentadbiran Negeri-
negeri Selat.
5. Setelah tamat tempoh, murid-murid membuat rantaian kertas dengan menyusun setiap kertas yang dituliskan mengikut
kronologi.
6. Pembentangan dibuat di hadapan kelas secara berkumpulan.
7. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 24 – 25.















EG 4
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. BAB 2





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 4 28/09/2021 2:43 PM

STRATEGI PdPc








BAB
3 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu


Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
3.1 Kekayaan Hasil Bumi di 7.3.1 Menjelaskan tentang kejayaan hasil bumi Soalan 1 TP1
Perak, Selangor, Negeri di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Buku Teks 31
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Sembilan dan Pahang Pahang m.s 58 – 63 Soalan 2 –
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Komputer, Kertas sebak, Persembahan Menganalisis, Mencipta
Gambar
EMK i-THINK Nilai Murni

Sains dan Teknologi, Keusahawanan,
Pendidikan Kewangan Peta Dakap, Peta Pokok Berusaha
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid kekayaan hasil bumi di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang serta kaitkannya
dengan pelbagai tahap pengeluarannya pada abad ke-15 hingga ke-20.
2. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan.
3. Setiap kumpulan akan mengumpul maklumat tentang satu hasil bumi di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang ketika
itu.
4. Antara maklumat yang boleh dinyatakan adalah kawasan perolehan hasil, nilai hasil dalam pasaran, cara perolehan hasil
tersebut, apakah kegunaan hasil tersebut dan apa-apa maklumat menarik berkaitan hasil tersebut.
5. Murid perlu menyediakan bahan persembahan hasil dapatan mereka dalam bentuk powerpoint, video atau peta pemikiran.
6. Setiap kumpulan akan membuat pembentangan di hadapan kelas secara bergilir-gilir.
7. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 31.
Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Soalan dan Tahap Halaman
Penguasaan (TP)
3.2 Peluasan Kuasa British 7.3.2 Mengklasifikasikan peluasan kuasa British Soalan 3 TP1
di Perak, Selangor, di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Buku Teks Soalan 4 TP1
Negeri Sembilan dan Pahang m.s 64 –73 Soalan 5 TP3 32 – 34
Pahang Soalan 6 TP4
Soalan 7 TP2, TP4
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks Cafe Menganalisis, Menilai
EMK i-THINK Nilai Murni

Patriotisme Peta Dakap, Peta Buih Bermuafakat, Kebijaksanaan
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang strategi-strategi kuasa British untuk meluaskan kuasa di Perak, Selangor, Negeri
Sembilan dan Pahang pada abad ke-19.
2. Guru membahagikan murid kepada kumpulan yang mempunyai empat orang murid sekumpulan.
3. Setiap kumpulan akan duduk mengelilingi sebuah meja seperti di cafe.
4. Kemudian guru akan meletakkan tajuk perbincangan di tengah-tengah meja tersebut untuk dibincangkan oleh kumpulan
berkenaan.
(a) Strategi Manipulasi
(b) Strategi Desakan dan Paksaan
(c) Strategi Menandatangani Perjanjian
5. Murid akan berbincang dan mencatatkan maklumat penting berkaitan topik perbincangan.
6. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 32 – 34.


BAB 3 EG 5 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 5 28/09/2021 2:43 PM

Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Soalan dan Tahap Halaman
Penguasaan (TP)
3.3 Pembentukan Negeri- 7.3.3 Menghuraikan pembentukan Negeri- Buku Teks Soalan 8 TP5 35
negeri Melayu Bersekutu negeri Melayu Bersekutu m.s 74 – 75

BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Carta Rocket Writing Menganalisis, Menilai

EMK i-THINK Nilai Murni
Patriotisme Peta Buih Bekerjasama

Cadangan PdPc
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
1. Guru berbincang dengan murid tentang peluasan kuasa British di negeri Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang serta
pembentukan Negeri-negeri Melayu Bersekutu.
2. Murid akan dibekalkan sehelai kertas kosong.
3. Murid akan diberi masa 10 minit untuk menyenaraikan ciri-ciri Negeri-negeri Melayu Bersekutu (NNMB) dan faktor
pembentukan NNMB.
4. Setelah tamat tempoh, murid akan menukar kertas dengan rakan di sebelahnya dan murid perlu menyemak jawapan rakan
mereka.
5. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 35.

Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
3.4 Pentadbiran Negeri- 7.3.4 Menerangkan pentadbiran Negeri-negeri Buku Teks Soalan 9 TP4
negeri Melayu Bersekutu Melayu Bersekutu m.s 76 – 77 Soalan 10 – 36 – 37
Soalan 11 TP6
Soalan 12 TP5

BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Rajah Role Play Menilai

EMK i-THINK Nilai Murni
Patriotisme, Nilai murni Peta Buih Menghormati

Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang faktor-faktor pembentukan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu (NNMB) dan
mengaitkannya dengan ciri-ciri pentadbiran di NNMB.
2. Guru kemudian membahagikan murid kepada beberapa kumpulan.
3. Setiap kumpulan membincangkan peranan raja Melayu dalam Durbar.
4. Secara bergilir-gilir, seorang wakil daripada setiap kumpulan akan memainkan peranan sebagai seorang raja Melayu.
5. Wakil kumpulan tampil ke hadapan kelas untuk membentangkan hasil perbincangannya.
6. Wakil akan menerangkan peranannya dalam Durbar.
7. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 36 – 37.



















EG 6
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. BAB 1





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 6 28/09/2021 2:43 PM

STRATEGI PdPc








BAB
4 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu


Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
4.1 Pemerintahan 7.4.1 Menerangkan pemerintahan kesultanan
Kesultanan Melayu di Melayu di Perlis, Kedah, Kelantan, Buku Teks Soalan 1 – 43
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor m.s 86 – 89
Terengganu dan Johor
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Peta negeri, Gambar Carousel Menganalisis, Menilai
EMK i-THINK Nilai Murni

Patriotisme Peta Dakap, Peta Pokok Kebijaksanaan
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang sistem pemerintahan negeri Perlis, Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor sebelum
kedatangan British.
2. Perbincangan dikaitkan dengan aspek latar belakang, pentadbiran, hubungan luar dan perundangan.
3. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan.
4. Guru menyediakan beberapa soalan berkaitan pemerintahan Kesultanan Melayu di dalam satu sampul surat dan menyediakan
beberapa sampul surat dengan soalan yang berbeza-beza.
5. Guru akan meletakkan sampul surat tersebut di sekeliling bilik darjah.
6. Murid perlu bergerak dalam satu kumpulan dari satu sampul ke sampul yang lain dengan menunggu arahan daripada guru
sebelum bergerak.
7. Murid perlu berbincang dan menuliskan jawapan mereka di atas kertas.
8. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 43.

Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
4.2 Peluasan Kuasa British di 7.4.2 Menghuraikan peluasan kuasa British di Buku Teks Soalan 2 TP4
Perlis, Kedah, Kelantan Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu m.s 90 – 93 Soalan 3 TP3 44 – 45
dan Terengganu
BBM PAK-21 KBAT

Buku teks Permainan “Betul atau Salah” Menganalisis, Menilai
EMK i-THINK Nilai Murni
Patriotisme Peta Buih Bersatu padu
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang minat British ke atas negeri Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu.
2. Perbincangan dikaitkan dengan faktor peluasan kuasa British ke negeri-negeri tersebut.
3. Murid akan dibahagikan kumpulan berempat.
4. Guru perlu menyediakan penyataan-penyataan berkaitan dengan peluasan kuasa British di Perlis, Kedah, Kelantan dan
Terengganu. Penyataan perlulah ada yang betul dan ada yang salah.
5. Guru akan memanggil dua kumpulan ke hadapan kelas untuk bermain “Betul atau Salah”.
6. Guru akan membacakan penyataan berkaitan dan murid perlu menjawab sama ada penyataan yang dibaca adalah “Betul
atau Salah”.
7. Murid perlu membetulkan penyataan sekiranya mereka memilih “Salah” sebagai jawapan.
8. Murid akan menjawab secara bergilir-gilir dan setelah beberapa pusingan, guru akan memanggil kumpulan lain untuk
bermain.
9. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 44 – 45.



BAB 4 EG 7 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 7 28/09/2021 2:43 PM

Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Soalan dan Tahap Halaman
Penguasaan (TP)
4.3 Peluasan Kuasa British 7.4.3 Menilai peluasan kuasa British di Johor Buku Teks Soalan 4 TP3 46 – 47
di Johor m.s 94 – 95 Soalan 5 TP4

BBM PAK-21 KBAT
Buku teks Hot Seat Mengaplikasi, Menilai

EMK i-THINK Nilai Murni
Keusahawanan, Patriotisme Peta Buih Berusaha
Cadangan PdPc
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
1. Guru berbincang dengan murid tentang negeri Johor dan mengaitkannya dengan kemajuan Johor pada abad ke-19 dan ke-
20.
2. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan.
3. Setiap kumpulan mengkaji serta membincangkan perkara-perkara berikut yang berkaitan dengan Johor:
(a) Faktor-faktor kemajuan Johor
(b) Proses pemodenan Johor
(c) Strategi British menguasai Johor
4. Setelah tamat tempoh, seorang murid dilantik daripada setiap kumpulan sebagai “pakar”.
5. “Pakar” akan menjawab soalan-soalan yang dikemukakan oleh murid-murid daripada kumpulan lain.
6. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 46 – 47.

Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Soalan dan Tahap Halaman
Penguasaan (TP)
4.4 Sistem Pentadbiran 7.4.4 Merumuskan sistem pentadbiran Negeri- Buku Teks Soalan 6 TP1
Negeri-negeri Melayu negeri Melayu Tidak Bersekutu m.s 96 –101 Soalan 7 TP2, TP5 48 – 50
Tidak Bersekutu Soalan 8 TP6
Soalan 9 TP6
BBM PAK-21 KBAT

Buku teks, Peta Semenanjung Malaysia, Mix and Match Mengaplikasi, Menilai
Gambar

EMK i-THINK Nilai Murni
Patriotisme Peta Dakap Hormat-menghormati

Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang latar belakang pembentukan Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu.
2. Perbincangan dikaitkan dengan ciri-ciri pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu.
3. Guru membahagikan murid kepada dua kumpulan. Kumpulan A (soalan) dan Kumpulan B (jawapan).
4. Guru akan menyediakan soalan-soalan berkaitan sistem pentadbiran Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu dan jawapan
bagi soalan tersebut.
5. Kemudian mengedarkan soalan kepada kumpulan A dan jawapan kepada kumpulan B.
6. Murid akan diberi masa untuk mencari pasangan bagi soalan / jawapan yang diterima mereka dengan betul.
7. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 48 – 50.













EG 8
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. BAB 4





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 8 28/09/2021 2:43 PM

STRATEGI PdPc








BAB
5 Pentadbiran Barat di Sarawak dan Sabah


Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Soalan dan Tahap Halaman
Penguasaan (TP)
5.1 Latar Belakang 7.5.1 Menyatakan latar belakang pemerintah Buku Teks Soalan 1 –
Pemerintahan Tempatan tempatan di Sarawak dan Sabah m.s 110 – 113 56 – 57
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
di Sarawak dan Sabah Soalan 2 –
BBM PAK-21 KBAT

Buku teks, Peta Sarawak dan Sabah Find The FIB Menilai
EMK i-THINK Nilai Murni

Patriotisme, Nilai Murni Peta Buih, Peta Alir, Peta Titi Amanah
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang perkembangan Sarawak dan Sabah kini dan mengaitkannya dengan sejarah
pemerintahannya.
2. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan.
3. Setiap ahli kumpulan menyediakan tiga fakta berkaitan sistem pentadbiran di Sarawak dan Sabah.
4. Dua daripada fakta yang disediakan adalah benar manakala satu adalah salah.
5. Ahli kumpulan lain dikehendaki mengenal pasti maklumat yang tidak benar.
6. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 56 – 57.

Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
5.2 Peluasan Kuasa Dinasti 7.5.2 Menerangkan peluasan kuasa rejim Buku Teks Soalan 3 – 58 – 59
Brooke di Sarawak Brooke di Sarawak m.s 115 – 119 Soalan 4 TP3

BBM PAK-21 KBAT

Buku Teks, Gambar Chain Link Menilai, Mencipta
EMK i-THINK Nilai Murni

Patriotisme Peta Dakap, Peta Alir Bersatu padu
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang kedatangan James Brooke ke Sarawak dan peluasan kuasa rejim Brooke.
2. Murid akan dibahagikan kepada beberapa kumpulan dan setiap kumpulan mempunyai empat orang ahli.
3. Murid akan mencatatkan idea atau maklumat tentang peluasan kuasa Dinasti Brooke di Sarawak berdasarkan maklumat
dalam buku teks ms 118-119 buku teks pada kertas yang diterima.
4. Murid-murid kemudian membuat rantaian kertas dengan menyusun setiap kertas yang dituliskan idea atau maklumat tersebut
secara kronologi.
5. Satu kesimpulan tentang kronologi peluasan kuasa Dinasti Brooke dibuat pada akhir pelajaran.
6. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 58 – 59.









BAB 5 EG 9 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 9 28/09/2021 2:43 PM

Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Soalan dan Tahap Halaman
Penguasaan (TP)
5.3 Peluasan Kuasa 7.5.3 Menghuraikan peluasan kuasa Syarikat Buku Teks Soalan 5 TP3
Syarikat Borneo Utara Borneo Utara British di Sabah m.s 122 – 123 Soalan 6 TP2 60 – 61
British di Sabah

BBM PAK-21 KBAT

Buku teks, Fail, Kertas soalan Traveling File Menilai
EMK i-THINK Nilai Murni

Patriotisme Peta Alir, Peta Dakap Tanggungjawab
Cadangan PdPc
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
1. Guru berbincang dengan murid tentang kedatangan pentadbiran SBUB di Sabah dan pertapakannya.
2. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan dan menyediakan fail untuk setiap kumpulan.
3. Setiap kumpulan dibekalkan satu fail yang dalamnya terdapat soalan berkaitan perluasan kuasa SBUB di Sabah untuk
dibincangkan dan dijawab.
4. Selepas 10 minit, soalan dan catatan jawapan dimasukkan semula ke dalam fail dan diedarkan kepada pasukan lain.
5. Setiap pasukan dikehendaki membaca soalan dan jawapan yang terdapat dalam fail yang diterima sebelum dibincangkan,
ditambah, dihuraikan atau disunting.
6. Setelah memberikan respon kepada dua atau tiga Traveling File, setiap soalan dan jawapan dalam Traveling File dibincangkan
di dalam kelas secara keseluruhan.
7. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 60 – 61.


Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
5.4 Bentuk Pentadbiran 7.5.4 Merumuskan pentadbiran Barat di Sarawak dan Soalan 7 TP5
Barat di Sarawak dan Sabah Buku Teks Soalan 8 –
Sabah m.s 124, 127 – 128 Soalan 9 TP2, TP4
Soalan 10 TP6 62 – 64
Soalan 11 TP5
Soalan 12 TP5
Soalan 13 TP2
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Kertas sebak, Marker pen Thinking Map Menilai, Mencipta
EMK i-THINK Nilai Murni
Nilai murni Peta Dakap, Peta Buih Amanah, Tanggungjawab
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang pentadbiran Brooke di Sarawak dan pentadbiran SBUB di Sabah serta kaitkannya
dengan matlamat pemerintahan mereka.
2. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan dan setiap kumpulan dibekalkan dengan sehelai kertas sebak.
3. Ahli kumpulan dikehendaki menulis idea tentang cara-cara pentadbiran Brooke memantapkan pentadbiran di Sarawak dan
SBUB di Sabah dalam bentuk rajah i-THINK yang bersesuaian.
4. Pen berlainan warna boleh digunakan untuk menunjukkan sumbangan idea masing-masing.
5. Setelah tamat tempoh, hasil peta pemikiran dipamer dan dibentangkan secara bergilir-gilir.
6. Murid-murid lain boleh mengemukakan soalan sambil membuat catatan.
7. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 62 – 64.











EG 10
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. BAB 5





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 10 28/09/2021 2:43 PM

STRATEGI PdPc








BAB
6 Kesan Pentadbiran Barat terhadap Ekonomi dan Sosial


Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Soalan dan Tahap Halaman
Penguasaan (TP)
6.1 Pengenalan Ekonomi 7.6.1 Menjelaskan pengenalan ekonomi moden oleh Soalan 1 TP1
Moden oleh Kuasa Barat di kuasa Barat di negara kita Buku Teks Soalan 2 TP1 70 – 72
Cadangan PdPc Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Negara Kita m.s 138 – 141 Soalan 3 TP1
Soalan 4 TP2
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Komputer Perbentangan Menganalisis, Menilai

EMK i-THINK Nilai Murni
Sains dan teknologi, Kelestarian global Peta Dakap, Peta Pokok Berusaha, Kerjasama
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang kekayaan hasil bumi negara kita dan mengaitkannya dengan pengenalan ekonomi
moden oleh kuasa British.
2. Guru membahagikan murid kepada lima kumpulan.
3. Setiap kumpulan akan mendapatkan maklumat tentang salah satu daripada aspek berikut yang berkaitan dengan ciri-ciri
ekonomi moden dari dulu hingga kini:
(a) Modal (d) Skala besar dan bercirikan eksport
(b) Teknologi (e) Tanah
(c) Buruh
4. Hasil dapatan dipersembahkan dalam bentuk powerpoint, video dan sebagainya.
5. Murid akan membentangkan hasil dapatan di handapan kelas secara bergilir-gilir.
6. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 70 – 72.
Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
6.2 Pentadbiran Barat 7.6.2 Menghuraikan pentadbiran Barat berkaitan Soalan 5 TP2
Berkaitan dengan Ekonomi dengan ekonomi Buku Teks Soalan 6 TP2 73 – 74
m.s 146 – 149
Soalan 7 TP2
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Kertas sebak Find The FIB Menganalisis, Mencipta
EMK i-THINK Nilai Murni

Kelestarian global Peta Buih Berusaha, Rasional


1. Guru berbincang dengan murid tentang ciri-ciri ekonomi moden yang diperkenalkan oleh British dan cara pelaksanaan
ekonomi moden.
2. Murid akan dibahagikan kepada beberapa kumpulan dan setiap kumpulan dibekalkan dengan sehelai kertas sebak.
3. Setiap kumpulan dikehendaki berbincang dan menyediakan tiga maklumat berkaitan dengan setiap satu perkara berikut:
(a) Perundangan
(b) Jabatan dan Agensi Kerajaan
(c) Kewujudan Syarikat Perwakilan
(d) Pewujudan Sistem Kewangan dan Insurans
4. Maklumat yang disediakan hendaklah mengandungi satu maklumat yang salah.
5. Setelah tamat tempoh, setiap kumpulan secara bergilir-gilir akan mempamerkan maklumat perbincangan di hadapan kelas.
6. Kumpulan yang lain hendaklah mengenal pasti maklumat yang salah.
7. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 73 – 74.



BAB 6 EG 11 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 11 28/09/2021 2:43 PM

Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Soalan dan Tahap Halaman
Penguasaan (TP)
6.3 Kesan Ekonomi Akibat 7.6.3 Menjelaskan kesan ekonomi akibat Buku Teks Soalan 8 TP3
Pentadbiran Barat di pentadbiran Barat di negara kita m.s 150 – 153 Soalan 9 TP3 75
Negara Kita

BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Peta Malaysia, Gambar, Sumbang saran Menilai, Mencipta
Kertas sebak

EMK i-THINK Nilai Murni
Sains dan teknologi, Kelestarian global Peta Dakap, Peta Pokok Berusaha
Cadangan PdPc
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
1. Guru berbincang dengan murid tentang pelaksanaan ekonomi moden di negara kita dan kesan pelaksanaan ekonomi
tersebut.
2. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan dan setiap kumpulan dibekalkan dengan sekeping kertas sebak.
3. Ahli kumpulan dikehendaki menulis idea berkaitan dengan kesan pela ksanaan ekonomi moden terhadap negara kita.
4. Pen yang berlainan warna digunakan untuk menunjukkan sumbangan idea masing-masing.
5. Hasil kerja kemudian dipamer dan dibentangkan oleh wakil kumpulan.
6. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 75.
Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
6.4 Kesan Sosial Akibat 7.6.4 Menilai kesan sosial akibat perkembangan Soalan 10 TP5
Buku Teks
Perkembangan Ekonomi ekonomi di negara kita m.s 154 – 163 Soalan 11 TP4
di Negara Kita Soalan 12 TP5 76 – 78
Soalan 13 TP5
Soalan 14 TP5
Soalan 15 TP6
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Gambar, Soalan Inside Ouside Circle Menilai, Mencipta

EMK i-THINK Nilai Murni
Nilai murni Peta Dakap, Peta Buih Amanah, Tanggungjawab
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang pentadbiran Brooke di Sarawak dan pentadbiran SBUB di Sabah serta kaitkannya
dengan matlamat pemerintahan mereka.
2. Guru membahagikan murid kepada dua kumpulan.
3. Murid akan membentuk dua bulatan. Bulatan A (dalam) dan Bulatan B (luar).
4. Murid akan berdiri menghadap antara satu sama lain.
5. Guru akan memberikan soalan berkaitan kesan sosial akibat perkembangan ekonomi di negara kita kepada murid di Bulatan
A.
6. Murid di Bualatan B akan menjawab dan setelah selesai, murid Bulatan A akan memberi pujian serta membetulkan jawapan
rakannya.
7. Kemudian, murid akan bertukar peranan bagi soalan seterusnya.
8. Setelah selesai, tukar pasangan dengan rakan di sebelah kanan dalam bulatan yang sama.
9. Ulang langkah 7 – 9 beberapa kali.
10. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 76 – 78.









EG 12
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. BAB 6





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 12 28/09/2021 2:43 PM

STRATEGI PdPc








BAB
7 Penentangan Masyarakat Tempatan


Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
7.1 Matlamat dan Bentuk 8.1.1 Menerangkan matlamat dan bentuk Buku Teks Soalan 1 TP4
Penentangan Masyarakat penentangan masyarakat tempatan m.s 172– 179 Soalan 2 TP1
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Tempatan Soalan 3 TP2, 84 – 86
TP3
Soalan 4 TP2,
TP4
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Topi, Kad nama, Gambar Who Am I? Menganalisis, Menilai
EMK i-THINK Nilai Murni
Patriotisme Peta Dakap, Peta Buih Keberanian
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang penentangan masyarakat tempatan terhadap kuasa penjajah dan tokoh-tokoh yang
terlibat dalam penentangan tersebut.
2. Guru membahagikan murid kepada kumpulan berempat.
3. Setiap kumpulan perlu meneliti maklumat tentang tokoh yang membuat penentangan terhadap kuasa Barat.
4. Setelah tamat tempoh masa yang ditetapkan, setiap kumpulan akan menghantar wakil ke hadapan kelas dan duduk dalam
bulatan.
5. Guru akan memakaikan murid topi yang mempunyai nama atau gambar tokoh dan murid perlu meneka tokoh yang diwakilinya.
6. Sebelum meneka, murid secara bergilir-gilir akan bertanya tiga soalan berkenaan tokoh yang diwakilinya kepada murid lain
bagi mendapatkan maklumat.
7. Murid hanya menjawab “ya” atau “tidak” pada soalan rakan.
8. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 84 – 86.
Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
7.2 Sistem Pentadbiran 8.1.2 Menerangkan sistem pertadbiran Barat memberi
Barat Memberikan kesan terhadap kuasa pemerintahan dan
Kesan terhadap Kuasa kehidupan masyarakat tempatan Buku Teks Soalan 5 TP5 87
Pemerintahan dan m.s 180 – 181
Kehidupan Masyarakat
Tempatan
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Gambar Cafe Menganalisis, Menilai
EMK i-THINK Nilai Murni
Patrotisme Peta Dakap Bermuafakat
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang gerakan masyarakat tempatan menentang kuasa penjajah dan kesan penentangan
terhadap pemerintah serta kehidupan masyarakat tempatan.
2. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan.
3. Murid perlu duduk mengelilingi meja seperti di dalam Cafe.
4. Guru akan meletakkan topik berikut di tengah-tengah meja untuk dibincangkan:
(a) Kesan penentangan terhadap kuasa pemerintah
(b) Kesan penentangan terhadap kehidupan masyarakat
5. Setelah selesai perbincangan, setiap kumpulan perlu merumuskan hasil perbincangan dan seorang wakil kumpulan akan
membentang hasil rumusan mereka kepada rakan sekelas.
6. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 87.


BAB 7 EG 13 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 13 28/09/2021 2:43 PM

Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Soalan dan Tahap Halaman
Penguasaan (TP)
7.3 Penentangan 8.1.3 Membuat penilaian tentang penentangan Soalan 6 TP4
Masyarakat Tempatan masyarakat tempatan terhadap kuasa Buku Teks Soalan 7 TP5 88 – 89
terhadap Kuasa Barat Barat m.s 187, 189 Soalan 8 TP5

BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Papan putih mini, White Menganalisis, Menilai
board marker Showdown

EMK i-THINK Nilai Murni
Bahasa, Kreativiti dan invosi Peta Dakap, Peta Pokok Bersatu padu, Berusaha
Cadangan PdPc
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
1. Guru berbincang dengan murid tentang penentangan masyarakat tempatan terhadap kuasa penjajah serta kekuatan dan
kelemahan mereka.
2. Guru membahagikan murid kepada kumpulan bertiga.
3. Setiap kumpulan perlu mengkaji kekuatan dan kelemahan masyarakat tempatan terhadap kuasa Barat dan menyediakan
beberapa soalan berkaitan.
4. Setelah tamat tempoh, empat kumpulan pertama akan ke hadapan kelas.
5. Satu kumpulan akan mengemukakan soalan dan tiga yang lain akan menjawab soalan di atas papan putih yang dibekalkan.
6. Masa menjawab soalan adalah dua minit, dan murid perlu menunjukkan jawapan secara serentak.
7. Ulang langkah 5 – 7 untuk kumpulan lain.
8. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 88 – 89.
Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
7.4 Kesan Penentangan 8.1.4 Merumuskan kesan penentangan Buku Teks Soalan 9 TP5 90
Masyarakat Tempatan masyarakat tempatan m.s 190 – 191 Soalan 10 TP6

BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Gambar Mendeklamasi puisi Menilai, Mencipta
EMK i-THINK Nilai Murni

Bahasa, Patriotisme Peta Dakap, Peta Buih Menghargai, Kasih sayang
Cadangan PdPc

1. Guru berbincang dengan murid tentang kesan yang dibawa oleh gerakan penentangan terhadap pentadbiran British dan
masyarakat tempatan.
2. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan.
3. Setiap kumpulan perlu menghasilkan sebuah puisi yang berkaitan dengan penentangan masyarakat tempatan terhadap
penjajahan British.
4. Setiap kumpulan akan membentangkan hasil kerja mereka dalam bentuk mendeklamasi sajak, berpantun, bergurindam dan
sebagainya.
5. Satu kesimpulan dibuat pada akhir pelajaran.
6. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 90.


















EG 14
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. BAB 7





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 14 28/09/2021 2:43 PM

STRATEGI PdPc








BAB
8 Kebijaksanaan Raja dan Pembesar Melayu Menangani Cabaran Barat


Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
8.1 Reaksi Pemerintah Negeri- 8.2.1 Menerangkan reaksi pemerintah
negeri Melayu Utara dan Negeri-negeri Melayu Utara dan Johor Buku Teks Soalan 1 TP1 96 – 97
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Johor terhadap Tindakan terhadap tindakan Barat m.s 201, 203 Soalan 2 TP2
Barat
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Gambar, Peta sempadan negeri Role Play Menganalisis, Menilai
EMK i-THINK Nilai Murni

Patriotisme, Bahasa Peta Dakap Menghargai
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang strategi British meluaskan kuasa di negara kita dan reaksi pemerintah negeri-negeri
Melayu Utara dan Johor menghadapi tindakan British.
2. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan.
3. Setiap kumpulan mengkaji salah satu reaksi pemerintah dan perlu melakonkan situasi yang dibincangkan.
4. Reaksi pemerintah yang perlu dikaji adalah reaksi pemerintah Perlis, Kedah, Kelantan, dan Terengganu terhadap perjanjian
Bangkok atau kebijaksanaan pemerintah Johor menyekat kemaraan British.
5. Seorang wakil kumpulan akan memainkan peranan sebagai pemerintah yang dibincangkan.
6. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 96 – 97.
Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Penguasaan (TP) Halaman

8.2 Tindakan Raja Melayu 8.2.2 Menghuraikan tindakan raja Melayu dalam Soalan 3 TP4 98 –
dalam Menangani Cabaran menangani cabaran Barat m.s 205 – 206, 209 Soalan 4 TP3
Buku Teks
Barat Soalan 5 TP5 100
BBM PAK-21 KBAT
Buku teks, Gambar Think-Pair-Share Menganalisis, Menilai
EMK i-THINK Nilai Murni
Patriotisme, Bahasa Peta Dakap Kebenaran, Keberanian
Cadangan PdPc
1. Guru berbincang dengan murid tentang tindakan yang diambil Raja-raja Melayu menangani cabaran Barat.
2. Guru akan mengemukakan masalah-masalah atau isu-isu dalam pekara berikut:
(a) Tuntutan Raja Melayu melalui Durbar
(b) Diplomasi menangani tekanan British
(c) Keengganan pemerintah Negeri-negeri Melayu Utara menerima Penasihat British
(d) Menggubal Undang-undang Tubuh
(e) Raja menerajui pemodenan negeri
3. Murid diberi masa untuk berfikir, kemudian membincangkannya dengan pasangan (rakan yang berada di kiri atau kanan
murid).
4. Setiap pasangan akan berkongsi hasil perbincangan mereka dengan seluruh kelas.
5. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 98 – 100.




BAB 8 EG 15 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 15 28/09/2021 2:43 PM

Panduan RPH
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Soalan dan Tahap Halaman
Penguasaan (TP)
8.3 Usaha Pembesar 8.2.3 Menilai usaha pembesar Melayu dalam Buku Teks
Melayu dalam pemodenan negeri m.s 214 Soalan 6 TP5 101
Pemodenan Negeri

BBM PAK-21 KBAT
Buku teks Who Am I? Mencipta

EMK i-THINK Nilai Murni
Kelestarian global Peta Dakap, Peta Buih Berusaha

Cadangan PdPc
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
1. Guru berbincang dengan murid tentang tindakan raja Melayu dalam menangani cabaran Barat dan pemodenan negeri yang
diusahakan oleh pembesar Melayu.
2. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan.
3. Setiap kumpulan mendapatkan maklumat tentang usaha salah seorang pembesar Melayu yang memodenkan negeri seperi
yang dibincangkan dalam buku teks.
4. Setelah tamat tempoh masa yang ditetapkan, ahli kumpulan lain akan mengemukakan tiga soalan yang hanya boleh dijawab
dengan “ya” atau “tidak” kepada wakil kumpulan yang dipilih.
5. Berdasarkan jawapan “ya” atau “tidak” kepada soalan yang dikemukakan, murid-murid mengenal pasti tokoh yang
dimaksudkan.
6. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 101.
Panduan RPH
Soalan dan Tahap
Standard Kandungan (SK) Standard Pembelajaran (SP) Halaman
Penguasaan (TP)
8.4 Keberkesanan Peranan 8.2.4 Merumus keberkesanan peranan pemerintah Soalan 7 TP5
Pemerintah Tempatan tempatan dalam menangani cabaran Barat Soalan 8 – 102 –
dalam Menangani Buku Teks Soalan 9 TP5 103
Cabaran Barat m.s 216 – 219 Soalan 10 TP6
BBM PAK-21 KBAT

Buku teks Cafe Menilai

EMK i-THINK Nilai Murni
Patriotisme Peta Dakap Berusaha
Cadangan PdPc

1. Guru berbincang dengan murid tentang usaha pembesar Melayu memodenkan negeri serta keberkesanan peranan
pemerintah tempatan dalam menangani cabaran Barat.
2. Guru membahagikan murid kepada beberapa kumpulan.
3. Murid perlu duduk mengelilingi meja seperti di dalam Cafe.
4. Guru akan meletakkan topik perbincangan di tengah-tengah meja.

“Keberkesanan Peranan Pemerintah Tempatan Menangani Cabaran Barat”

5. Setelah selesai perbincangan, setiap kumpulan perlu merumuskan hasil perbincangan dan seorang wakil kumpulan akan
membentang hasil rumusan mereka kepada rakan sekelas.
6. Murid menjawab soalan-soalan dalam buku Hybrid PBD Sejarah Tingkatan 3 halaman 102 – 103.












EG 16
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. BAB 8





12 Pdpc Hybrid UP Sej Ting 3.indd 16 28/09/2021 2:43 PM

KANDUNGAN










Rekod Pencapaian Pentaksiran Murid iv – vi 3.4 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu ......... 36

CAMPUR TANGAN DAN PENJAJAHAN Modul PT3 ........................................................................... 38
KUASA BARAT Focus KBAT .......................................................................... 41
Online Quick Quiz Kod QR .................................................. 41
BAB
1
1 Kedatangan Kuasa Barat
BAB
42
4 Pentadbiran Negeri-negeri
Focus Topik ........................................................................ 1 Melayu Bersekutu

1.1 Kestabilan dan Kemakmuran Negara Kita .................. 2
Focus Topik ...................................................................... 42
1.2 Faktor Kedatangan Kuasa Barat ke Negara Kita .......... 6
4.1 Pemerintahan Kesultanan Melayu di Perlis,
1.3 Persaingan Kuasa Barat untuk Mendapatkan Kedah, Kelantan, Terengganu dan Johor .................. 43
Tanah Jajahan ............................................................. 8 4.2 Peluasan Kuasa British di Perlis, Kedah,
1.4 Perbezaan Strategi Kuasa Barat untuk Menguasai Kelantan dan Terengganu ......................................... 44
Negara Kita ................................................................. 9 4.3 Peluasan Kuasa British di Johor ................................ 46
Modul PT3 ........................................................................... 12 4.4 Sistem Pentadbiran Negeri-negeri Melayu
Focus KBAT .......................................................................... 15 Tidak Bersekutu ........................................................ 48
Online Quick Quiz Kod QR .................................................. 15 Modul PT3 ....................................................................51

Focus KBAT ....................................................................54
BAB Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
16
Online Quick Quiz
.................................................. 54
Kod QR
2 Pentadbiran Negeri-negeri
Selat
BAB
Focus Topik ...................................................................... 16 5 Pentadbiran Barat di 55
2.1 Peluasan Kuasa British di Pulau Pinang, Sarawak dan Sabah
Singapura dan Melaka .............................................. 17
Focus Topik ...................................................................... 55
2.2 Perjanjian London 1824 dan Kesannya
terhadap Alam Melayu ............................................. 22 5.1 Latar Belakang Pemerintahan Tempatan
di Sarawak dan Sabah ............................................... 56
2.3 Pembentukan Negeri-negeri Selat ........................... 23
5.2 Peluasan Kuasa Dinasti Brooke di Sarawak............... 58
2.4 Pentadbiran Negeri-negeri Selat .............................. 24
5.3 Peluasan Kuasa Syarikat Borneo Utara British
Modul PT3 ........................................................................... 26 di Sabah .................................................................... 60
Focus KBAT .......................................................................... 29
5.4 Bentuk Pentadbiran Barat di Sarawak dan
Online Quick Quiz Kod QR .................................................. 29 Sabah ........................................................................ 62

Modul PT3 ....................................................................65
BAB 30 Focus KBAT ....................................................................68
3 Pentadbiran Negeri-negeri
Melayu Bersekutu
Online Quick Quiz Kod QR .................................................. 68
Focus Topik ...................................................................... 30
BAB
3.1 Kekayaan Hasil Bumi di Perak, Selangor Kesan Pentadbiran Barat 69
Negeri Sembilan dan Pahang ................................... 31 6 terhadap Ekonomi dan Sosial
3.2 Peluasan Kuasa British di Perak, Selangor,
Negeri Sembilan dan Pahang ................................... 32 Focus Topik ...................................................................... 69
3.3 Pembentukan Negeri-negeri Melayu 6.1 Pengenalan Ekonomi Moden oleh Kuasa Barat
Bersekutu ................................................................. 35 di Negara Kita ........................................................... 70



ii





Kandungan Hybrid Sej Ting 3.indd 2 28/09/2021 2:44 PM

6.2 Pentadbiran Barat Berkaitan dengan Ekonomi ......... 73 BAB 95
6.3 Kesan Ekonomi Akibat Pentadbiran Barat 8 Kebijaksanaan Raja dan
Pembesar Melayu Menangani Cabaran
di Negara Kita ........................................................... 75
Barat
6.4 Kesan Sosial Akibat Perkembangan Ekonomi
di Negara Kita ........................................................... 76 Focus Topik ...................................................................... 95
Modul PT3 ........................................................................... 79 8.1 Reaksi Pemerintah Negeri-negeri Melayu
Utara dan Johor terhadap Tindakan Barat ............... 96
Focus KBAT .......................................................................... 82
8.2 Tindakan Raja Melayu dalam Menangani
Online Quick Quiz Kod QR .................................................. 82 Cabaran Barat ........................................................... 98

8.3 Usaha Pembesar Melayu dalam Pemodenan
TINDAK BALAS MASYARAKAT TEMPATAN Negeri ..................................................................... 101
8.4 Keberkesanan Peranan Pemerintah Tempatan dalam
BAB 83 Menangani Cabaran Barat ...................................... 102
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
7 Penentangan Masyarakat
Tempatan
Modul PT3 ......................................................................... 104
Focus Topik ...................................................................... 83 Focus KBAT ........................................................................ 107
7.1 Matlamat dan Bentuk Penentangan Masyarakat Online Quick Quiz Kod QR 107
Tempatan.................................................................. 84
7.2 Sistem Pentadbiran Barat Memberikan Kesan
terhadap Kuasa Pemerintahan Panduan Tugasan Kod QR ................................................. 108
dan Kehidupan Masyarakat Tempatan ..................... 87
7.3 Penentangan Masyarakat Tempatan terhadap Kuasa
Barat ......................................................................... 88 Kertas Model PT3 ............................................................... 109
7.4 Kesan Penentangan Masyarakat Tempatan .............. 90
Modul PT3 ........................................................................... 91
Jawapan
Focus KBAT .......................................................................... 94 https://plus.pelangibooks.com/Resources/HYBRIDPBDKSSM/
SejT3/Jawapan.pdf
Online Quick Quiz Kod QR ....................................................94









BONUS
BONUS Strategi PdPc Kertas Model PT3 Set 1
BONUS
BONUS
https://plus.pelangibooks.com/Resources/
https://plus.pelangibooks.com/Resources/
untuk Guru HYBRIDPBDKSSM/SejT3/StrategiPdPc.pdf HYBRIDPBDKSSM/SejT3/KertasModelPT3Set1.pdf
Kertas Model PT3 Set 2 Jawapan Kertas Model PT3
https://plus.pelangibooks.com/Resources/ https://plus.pelangibooks.com/Resources/
HYBRIDPBDKSSM/SejT3/KertasModelPT3Set2.pdf HYBRIDPBDKSSM/SejT3/JawapanKertasModel.pdf

























iii





Kandungan Hybrid Sej Ting 3.indd 3 28/09/2021 2:44 PM

Campur Tangan dan Penjajahan Kuasa Barat
BAB

1 Kedatangan Kuasa Barat










FOKUS TOPIK




Kestabilan dan Kemakmuran Negara Kita
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Kestabilan Kemakmuran
• Sistem pemerintahan dan • Memanfaatkan hasil bumi.
struktur sosial yang tersusun • Sistem ekonomi : Perdagangan dan pelabuhan
• Sistem perundangan sendiri : Timbang, sukat dan ukur
• Hubungan luar: : Penggunaan mata wang
– Sosial : Sistem percukaian
– Politik • Kegiatan intelektual : Pendidikan formal
– Ekonomi : Pendidikan tidak formal
Mata wang
Faktor Kedatangan Kuasa Barat ke Negara Kita

Abad ke-16 Abad ke-17 dan ke-18 Abad ke-19 dan ke-20
• Barangan mewah • Revolusi Perindustrian • Perkembangan industri kereta
• Pusat pengumpulan barang • Kesuburan tanah dan kekayaan hasil
• Pelabuhan persinggahan bumi
• Penyebaran agama Kristian • Industri mengetin makanan
• Pembukaan Terusan Suez
• Ciptaan kapal wap
• Persaingan kuasa Barat
• Ciptaan telegraf
Pelabuhan Perkilangan • Slogan “ Beban Orang Putih”

Persaingan Kuasa Barat untuk Mendapatkan Tanah Jajahan
Kuasa Barat Tanah jajahan
Britain Negeri-negeri Melayu, Brunei, Borneo Utara (SBUB), Sarawak (Brooke)
Perancis Indochina, Segenting Kra
Rusia Ujung Salang
Jerman Pulau Langkawi
Amerika Syarikat Terengganu
Belanda Kepulauan Hindia Timur
Portugis Timor Leste
Sepanyol Kesultanan Sulu

Perbezaan Strategi Kuasa Barat untuk Menguasai Negara Kita

Strategi Belanda Strategi British
• Serangan fizikal • Manipulasi • Pakatan
• Pakatan • Ugutan / Desakan • Pajakan
• Perjanjian • Tipu helah • Serangan Fizikal
• Perjanjian Menandatangani perjanjian




1 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 1 28/09/2021 2:50 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 1

PBD
PBD 1.1 Kestabilan dan Kemakmuran Negara Kita Buku Teks ms. 4 – 9
PBD
1. Lengkapkan ayat tentang ciri-ciri pentadbiran pada setiap peringkat di bawah. SP 7.1.1



(a) Raja atau sultan mengetuai pentadbiran pada peringkat negeri .
(b) Baginda menjadi lambang kedaulatan negeri.
Raja atau Sultan
(c) Pentadbiran dan pelaksanaan perintah baginda dibantu oleh kerabat diraja dan
pembesar .



Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
(d) Pembesar yang dilantik oleh sultan mentadbir di peringkat jajahan
atau daerah.

(e) Tugas pembesar ialah menjaga keamanan , kemakmuran, kestabilan, dan Pembesar
membantu mengekalkan kedaulatan negeri.




(f) Penghulu atau Penggawa mengetuai pentadbiran di peringkat kampung .

(g) Peranan Penghulu ialah menyampaikan arahan daripada raja atau
pembesar kepada orang kampung. Penghulu





2. Isikan tempat kosong di bawah. SP 7.1.1



kesukuan bertulis Adat

Undang-undang 99 Perak susun lapis kesultanan



(a) Corak sistem pemerintahan di negara kita banyak mempengaruhi pembentukan susun lapis
masyarakatnya.


(b) Terdapat dua jenis undang-undang, iaitu undang-undang tidak bertulis
dan undang-undang bertulis. INFO
Adat Temenggung
(c) Hukum Kanun Melaka, Undang-undang 99 Perak , dan Hukum Kanun Pahang
merupakan contoh undang-undang bertulis.


(d) Undang-undang tidak bertulis dikenali sebagai adat, contohnya Adat INFO
Perpatih yang diamalkan di Negeri Sembilan. Adat Perpatih


(e) Sistem pemerintahan di Sarawak terbahagi kepada sistem kesukuan dan sistem kesultanan .


(f) Sistem pemerintahan yang diamalkan di Sabah ialah sistem kesukuan , sistem kesultanan, dan
sistem ketua bebas.




© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 2 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 2 28/09/2021 2:50 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 1
3. Isikan tempat kosong di bawah. SP 7.1.1


Faktor kestabilan Negeri Melayu


(a) Sistem pemerintahan dan struktur sosial

(i) Sistem pemerintahan Beraja diamalkan di Negeri-negeri Melayu kecuali Negeri Sembilan,
Sarawak dan Sabah.
(ii) Negeri Sembilan mengamalkan sistem pemerintahan yang diketuai oleh Yamtuan Besar atau
Yang di-Pertuan Besar.
(iii) Masyarakat di Sarawak dan Sabah mengamalkan sistem pemerintahan kesukuan ,
kesultanan dan ketua bebas.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved


(b) Sistem Perundangan

(i) Terdapat dua sistem perundangan, iaitu undang-undang bertulis dan undang-undang
tidak bertulis .

(ii) Undang-undang tidak bertulis terdiri daripada Adat Perpatih dan Adat Temenggung .
(iii) Undang-undang bertulis terdiri daripada Hukum Kanun Melaka , Hukum Kanun Pahang
dan Undang-Undang 99 Perak .
(iv) Di Sarawak dan Sabah, masyarakat mengamalkan peraturan hidup dan undang-
undang adat secara turun-temurun melalui kepercayaan suku kaum masing-masing.



(c) Hubungan luar

(i) Hubungan luar terjalin dalam tiga bentuk, iaitu ekonomi , politik dan sosial.
(ii) Jalinan hubungan luar oleh negeri-negeri Melayu membolehkan mereka meluaskan pengaruh,
melindungi daripada ancaman musuh, memajukan ekonomi negeri serta menstabilkan
sistem pemerintahan .



4. Tandakan (✓) pada jawapan yang betul. SP 7.1.1
(a) Negara kita kaya dengan hasil galian seperti bijih timah, emas dan

perak ✓ permata tembaga


(b) Kaedah melombong bijih timah yang digunakan oleh masyarakat tempatan di negara kita ialah
mendulang dan

menjala memukat melampan ✓


(c) Negeri-negeri Melayu, Sabah dan Sarawak terkenal dengan hasil hutan seperti kayu-kayan, kapur barus,
rotan, damar, getah jelutung, dan

gamat kayu gaharu ✓ kayu manis


(d) Daun mengkuang, daun pandan, dan daun nipah dianyam oleh masyarakat Melayu menjadi bakul dan

tikar ✓ artifak manuskrip






3 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 3 28/09/2021 2:50 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 1
5. Lengkapkan jadual di bawah bagi menghuraikan kemakmuran negara kita yang menyebabkan kedatangan
kuasa Barat. SP 7.1.1 TP1

Faktor
kemakmuran Hasil kemakmuran


(a) Pelbagai hasil (i) Hasil lombong seperti bijih timah, emas, dan perak .
bumi dan hasil
alam (ii) Hasil hutan seperti kayu-kayan, kapur barus, rotan, damar, getah jelutung,
kayu gaharu, dan kayu cendana .

(iii) Hasil laut seperti sirip ikan yu, timun laut, rumpai laut, dan mutiara .

Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
(b) Bijak (i) Masyarakat menghasilkan kraf tangan yang indah dan menarik daripada
memanfaatkan sumber alam seperti tikar dan bakul yang dianyam daripada daun
hasil alam
mengkuang, daun pandan, daun nipah, dan buluh.

(ii) Pertukangan tangan yang dihasilkan seperti pertukangan kayu, membuat
perahu, membuat perabot daripada rotan , dan menempa alat senjata
tradisional.

(iii) Di Sarawak, terdapat kegiatan menenun kain pua dan menyulam selendang .


(c) Sistem ekonomi (i) Setiap negeri mempunyai kemudahan pelabuhan, mata wang, sistem
yang teratur percukaian , dan sistem timbangan serta ukuran yang praktikal.





6. Jawab soalan berikut dengan tepat dan ringkas. SP 7.1.1

Soalan Jawapan

(a) Namakan tiga negeri Melayu yang (i) Johor
menjalankan kegiatan perdagangan.
(ii) Kedah
(iii) Melaka
(b) Siapakah yang diberi tanggungjawab Syahbandar
untuk menguruskan pelabuhan?



(c) Nyatakan sistem sukatan yang (i) Kepul
digunakan oleh masyarakat Melayu.
(ii) Leng
(iii) Cupak
(d) Namakan mata wang yang digunakan Mata wang emas Kelantan atau duit kijang.
di Kelantan.



(e) Kepesatan aktiviti perdagangan turut Sumber pendapatan pemerintah dan akan disalurkan untuk
mengembangkan bidang percukaian. memakmurkan negeri.
Apakah kepentingan cukai?






© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 4





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 4 28/09/2021 2:50 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 1

7. Nyatakan ciri-ciri pendidikan tidak formal dalam masyarakat Melayu. SP 7.1.1
keluarga kemahiran adat resam

berkawan berakhlak mulia pantang larang




(a) Pendidikan
awal yang i-Think Peta Buih
i-Think
i-Think
berlaku dalam
institusi
(f) Mengajar cara keluarga . (b) Melahirkan
berkawan , individu yang
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
bersopan santun, berakhlak mulia
dan menjaga dan berhemah
maruah. tinggi.
Ciri-ciri
pendidikan
tidak formal
(c) Disampaikan
melalui pantun,
(e) Berkaitan agama,
kelakuan, dan peribahasa,
adat resam . pantang larang ,
dan cerita
(d) Mempelajari rakyat.
kemahiran
seperti bercucuk
tanam dan
bertukang.


8. Tandakan (✓) pada pernyataan yang betul dan (✗) pada pernyataan yang salah. Kemudian, betulkan penyataan
yang salah. SP 7.1.1


Pernyataan (✓) (✗) / Pembetulan

(a) Pendidikan formal bagi masyarakat Melayu menekankan pendidikan ✓
agama Islam.

(b) Pendidikan formal dijalankan di istana, masjid, surau, pondok, dan balai ✗ / madrasah
raya.


(c) Mata pelajaran yang diajar di pondok ialah al-Quran, ilmu hadis, dan bahasa ✗ / bahasa Arab
Melayu.


(d) Bahasa Melayu dan tulisan Jawi turut berkembang dengan pesat. ✓



(e) Karya kesusasteraan dihasilkan oleh masyarakat Melayu seperti Tuhfat ✓
al-Nafis, Misa Melayu, dan Hikayat Datuk Merpati Jepang.




Kriteria Kejayaan: .............................................................................................
Saya berjaya:
• menerangkan kestabilan dan kemakmuran negara kita.


5 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 5 28/09/2021 2:50 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 1

PBD
PBD 1.2 Faktor Kedatangan Kuasa Barat ke Negara Kita Buku Teks ms. 10 – 11
PBD
9. Lengkapkan ayat berikut tentang syarikat perdagangan Barat. SP 7.1.2 TP1

British Perancis Belanda
INFO
jajahan monopoli England SHTI


(a) Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) ditubuhkan di England pada tahun 1600 dan diberi hak
monopoli dalam perdagangan rempah di Kepulauan Melayu oleh kerajaan British.


(b) Syarikat Hindia Timur Belanda ditubuhkan pada tahun 1602 dan Syarikat Hindia Timur
Perancis ditubuhkan pada tahun 1664.



(c) Kuasa Barat seperti Belanda, British dan Perancis mula bangkit pada abad ke-17 untuk
merebut kekayaan dan mendapatkan tanah jajahan di seberang laut.


10. Berdasarkan faktor-faktor berikut, huraikan secara terperinci kedatangan kuasa Barat ke negara kita.
SP 7.1.2 TP2
(a) Kekayaan hasil bumi dan barangan mewah

Kuasa Barat ingin mendapatkan bahan mentah seperti rempah-ratus, minyak wangi, emas, perak,
batu permata, gading, hasil hutan, serta barangan mewah dari China seperti teh, sutera dan tembikar.


Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved


(b) Menjadi pusat pengumpulan barang

Emas, perak, bijih timah, dan rempah-ratus yang diperlukan oleh pedagang China boleh didapati
di Kepulauan Melayu. Kepulauan Melayu sesuai menjadi pusat pengumpulan kerana terletak di
tengah-tengah laluan perdagangan antara India dan China.



(c) Berfungsi sebagai pelabuhan persinggahan


Waktu pelayaran ditentukan oleh angin monsun Barat Daya dan angin monsun Timur Laut. Kuasa
Barat memerlukan pelabuhan untuk dijadikan tempat berlindung sementara menunggu peralihan
angin monsun. Pelabuhan persinggahan memudahkan kapal berlabuh, mengisi bekalan air, makanan
serta membaiki kapal sebelum mereka belayar ke Canton.



(d) Usaha menyebarkan agama Kristian

Portugis merupakan kuasa Barat yang berusaha menyebarkan agama Kristian ke negara kita.
Matlamat penjajahan mereka diungkap sebagai Gold, Gospel, and Glory, iaitu Kekayaan, Keagamaan,
dan Kemasyhuran.






© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 6





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 6 28/09/2021 2:50 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 1
11. Gambar berikut menunjukkan Revolusi Perindustrian di Britain. Jawab soalan berikutnya dengan tepat dan
ringkas. SP 7.1.2 TP1












Soalan Jawapan

(a) Namakan negara Eropah yang (i) Jerman
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
menjadi negara perindustrian (ii) Perancis
menjelang tahun 1870-an.
(b) Apakah kesan Revolusi Barangan dapat dikeluarkan secara besar-besaran. Kawasan
Perindustrian? pasaran yang lebih luas perlu dicari.


(c) Mengapakah selepas berlakunya Kuasa Barat memerlukan pusat perdagangan dan menguasai
Revolusi Perindustrian, dasar kuasa tanah jajahan yang dapat membekalkan bahan mentah bagi
Barat berubah corak? keperluan kilang perusahaan mereka.



12. Jelaskan faktor-faktor kedatangan kuasa Barat ke negara kita secara kronologi. SP 7.1.2 TP2

Abad ke-16

(a) Mendapatkan barang mewah dari China.
(b) Memerlukan pusat pengumpulan bahan mentah tempatan.
(c) Memerlukan pelabuhan persinggahan.
(d) Menyebarkan agama Kristian.



Abad ke-17 dan abad ke-18

(e) Keperluan kesan daripada Revolusi Perindustrian.





Abad ke-19 dan abad ke-20

(f) Keperluan getah asli kesan perkembangan industri kereta.
(g) Kesuburan tanah dan kekayaan hasil bumi negara kita.
(h) Keperluan bijih timah kesan perkembangan industri mengetin.
(i) Pembukaan Terusan Suez telah mempercepatkan urusan perdagangan.
(j) Ciptaan kapal wap memudahkan pengangkutan.
(k) Persaingan kuasa-kuasa Barat untuk mendapatkan tanah jajahan.
(l) Ciptaan telegraf memudahkan perhubungan.
(m) Merasionalkan peluasan kuasa melalui slogan “Beban Orang Putih”.





Kriteria Kejayaan: .............................................................................................
Saya berjaya:
• menghuraikan faktor kedatangan kuasa Barat ke negara kita.


7 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 7 28/09/2021 2:50 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 1

PBD
PBD 1.3 Persaingan Kuasa Barat untuk Mendapatkan Tanah Jajahan Buku Teks ms. 16
PBD
Nota Visual
13. Nyatakan kuasa Barat dengan wilayah yang cuba dikuasainya. SP 7.1.3 TP3 Persaingan Kuasa Barat
untuk Mendapatkan Tanah
Jajahan

(a) Jerman Pulau Langkawi






(b) Britain Kesultanan Brunei






(c) Perancis Segenting Kra





(d) Rusia Ujung Salang






(e) Amerika Syarikat Terengganu






Kesultanan Sulu
Sepanyol
(f) Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved




(g) Belanda Kepulauan Hindia Timur





(h) Keluarga Brooke Sarawak






(i) Portugis Timor Leste





Syarikat Borneo Wilayah Sabah
(j) Utara British (SBUB)





Kriteria Kejayaan: .............................................................................................
Saya berjaya:
• menganalisis persaingan antara kuasa Barat untuk mendapatkan tanah jajahan.


© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 8





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 8 28/09/2021 2:50 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 1

PBD
PBD 1.4 Perbezaan Strategi Kuasa Barat untuk Menguasai Negara Kita Buku Teks ms. 18 – 21
PBD
14. Isikan tempat kosong di bawah dengan betul bagi menjelaskan perubahan dasar British daripada tidak
campur tangan kepada campur tangan di negeri-negeri Melayu. SP 7.1.4 TP4




Pada tahun 1873, pucuk pimpinan kerajaan Britain diambil alih oleh (a) Parti Konservatif

daripada (b) Parti Liberal . Kerajaan baharu ini menukarkan dasar tidak campur

tangan kepada dasar (c) campur tangan British di negeri-negeri Melayu.

Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Dasar campur tangan merujuk kepada penglibatan British secara langsung dalam

(d) pentadbiran di negeri-negeri Melayu. Langkah ini diambil setelah kerajaan British

menerima desakan daripada (e) pedagang Negeri-negeri Selat untuk campur tangan bagi

memelihara kepentingan (f) pelaburan mereka.


Andrew Clarke yang menggantikan (g) Harry Ord sebagai Gabenor Negeri-negeri

Selat berusaha mencari alasan untuk memaksa pemerintah tempatan supaya menerima

(h) naungan dan campur tangan British.



15. Lengkapkan rajah berikut yang menunjukkan perbandingan strategi yang digunakan oleh Belanda dan
British dalam usaha menguasai negara kita. SP 7.1.4 TP4
Praktis PdPR Jawapan
Bab 1 Praktis PdPR
Bab 1
i-Think Peta Buih Berganda
i-Think
i-Think
(c) Manipulasi

(a) Pakatan



(d) Pajakan




Belanda Perjanjian British




(e) Tipu helah



(b) Serangan
fizikal
(f) Ugutan /
Desakan






9 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 9 28/09/2021 2:50 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 1
16. Berdasarkan peristiwa berikut, padankan strategi yang digunakan oleh Belanda untuk menguasai negara
kita. SP 7.1.4 TP4


Belanda menyerang Johor dan Selangor
(a) pada tahun 1784 kerana perebutan Selat Pakatan
Melaka.




Belanda mengadakan pakatan dengan
(b) British dengan menandatangani Perjanjian Perjanjian
Inggeris-Belanda 1824.

Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Belanda menandatangani perjanjian
(c) dengan Perak pada tahun 1650 untuk Serangan fizikal
mendapatkan bijih timah.



17. Huraikan strategi yang digunakan oleh British dengan memberikan contoh peristiwa bagi mencapai
matlamat penjajahan mereka. SP 7.1.4 TP4


Strategi British Huraian

(a) Manipulasi • British campur tangan di Perak dengan mengiktiraf Raja Abdullah sebagai sultan
Perak.
• British menggunakan peristiwa rompakan lanun/ serangan ke atas rumah api di
Tanjung Rochado sebagai alasan untuk campur tangan di Selangor.
• British mengambil kesempatan konflik di antara Dato’ Bandar dan Dato’ Kelana
untuk campur tangan di Sungai Ujong.

(b) Tipu helah • British berjaya menduduki Pulau Pinang setelah Francis Light melakukan tipu
helah ke atas Sultan Kedah.


(c) Pakatan • British berjaya menguasai Melaka setelah berpakat dengan Belanda dalam
Perjanjian Inggeris-Belanda 1824.


(d) Ugutan / Desakan • British membuat ugutan terhadap Sultan Selangor dan Sultan Pahang agar
baginda menerima Residen British bagi menasihati baginda dalam hal-hal
pentadbiran.
• James Brooke berjaya menduduki Sarawak setelah mendesak Sultan Brunei
supaya mengiktiraf beliau sebagai Raja Sarawak.

(e) Perjanjian • British memeterai perjanjian dengan Sultan Perak, Sultan Selangor, Sultan
Pahang dan Yamtuan Seri Menanti agar baginda menerima naungan British.
• James Brooke menguasai Sarawak melalui perjanjian dengan Sultan Brunei.

(f) Pajakan • British berjaya menguasai Sabah melalui pajakan dan pemberian Piagam Diraja
kepada SBUB.


(g) Serangan fizikal • Menyerang Penghulu Dol Said bagi memelihara kuasanya di Naning.
• Membedil ibu negeri Terengganu supaya Sultan Omar tidak mencampuri
masalah Perang Saudara di Pahang.





© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 10





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 10 28/09/2021 2:50 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 1
18. Gambar berikut menunjukkan peristiwa menandatangani perjanjian antara Stamford Raffles dengan Sultan
Hussein dan Temenggung Abdul Rahman pada 6 Februari 1819. SP 7.1.4 TP6


Berdasarkan pengetahuan sejarah
anda, bagaimanakah Stamford
Raffles berjaya menduduki
Singapura? Andaikan anda
pemerintah Johor ketika itu, INFO
apakah usaha yang dapat anda Sejarah Johor
lakukan bagi menangkis kemaraan
kuasa Barat di Singapura?

Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Pada 30 Januari 1819, Stamford Raffles memaksa Temenggung Abdul Rahman

menandatangani perjanjian yang membenarkan British membuka petempatan di Singapura.
Perjanjian tersebut memerlukan pengesahan Sultan Johor. Stamford Raffles mendapat maklumat
tentang masalah pewarisan takhta kerajaan Johor. Stamford Raffles mengiktiraf Tengku Hussein
sebagai sultan Johor yang sah dengan syarat Sultan Hussein mengiktiraf perjanjian Stamford Raffles

dengan Temenggung Abdul Rahman. Pada 6 Februari 1819, Sultan Hussein mengiktiraf perjanjian
tersebut yang membolehkan British bertapak secara rasmi di Singapura.


Usaha yang boleh dilakukan bagi menangkis kemaraan kuasa Barat ialah bersatu hati,
menyatukan rakyat, mengutamakan kepentingan negara, bermusyawarah, memantapkan sistem

pentadbiran, mengetahui muslihat dan strategi kuasa Barat, dan menguatkan sistem pertahanan.
(Mana-mana jawapan yang munasabah)


19. Lakukan aktiviti berikut. SP 7.1.4 TP5 Kuiz Pendidikan Sivik




AKTIVITI PAK-21 Meja Bulat
(a) Bahagikan kelas kepada enam kumpulan kecil.
(b) Setiap kumpulan akan memilih salah satu daripada strategi berikut:
(i) Pakatan (iv) Tipu helah
(ii) Manipulasi (v) Perjanjian
(iii) Serangan fizikal (vi) Ugutan / Desakan
(c) Pilih peristiwa yang membuktikan penggunaan strategi tersebut. Dapatkan maklumat
daripada buku teks, jurnal, ensiklopedia atau internet tentang peristiwa tersebut.

(d) Setiap kumpulan akan mengadakan perbincangan secara meja bulat. Ahli kumpulan akan
mencatat idea pada kertas yang sama.
(e) Antara maklumat yang berkaitan:
(i) Latar belakang (iv) Kronologi peristiwa
(ii) Kuasa Barat terlibat (v) Kesan penguasaan Barat
(iii) Strategi yang digunakan (vi) Iktibar daripada peristiwa
tersebut



Kriteria Kejayaan: .............................................................................................
Saya berjaya:
• menunjukkan perbezaan strategi kuasa Barat untuk menguasai negara kita.


11 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 11 28/09/2021 2:50 PM

Pentaksiran Sumatif
MODUL PT3








A


1. Apakah tugas pembesar daerah? 6. Mengapakah pada abad ke-19 dan ke-20
Buku A Menjaga keamananan Buku memperlihatkan kuasa Barat berlumba-lumba
Teks Teks
ms. 4 B Mengetuai pentadbiran ms. 13 datang ke negara kita untuk mendapatkan
C Melantik pengganti sultan getah asli?
D Meluaskan kawasan jajahan A Mutu getah asli negara kita terbaik
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
B Kemunculan perusahaan kereta di Eropah
2. Senarai berikut berkaitan dengan sistem C Negara kita pengeluar getah terbesar dunia
Buku timbangan yang digunakan dalam masyarakat
Teks D Pembesar tempatan berjaya memajukan
ms. 7 Melayu tradisional. perusahaan getah

• 12 saga = 1 mayam 7. Apakah kesan pembukaan Terusan Suez
• 16 mayam = 1 bungkal Buku terhadap negara kita?
Teks
• 12 bungkal = 1 kati ms. 14 I Perusahaan getah meningkat

II Perkembangan industri perkapalan
Apakah barang dagangan yang ditimbang III Menggalakkan kedatangan kuasa Barat
melalui sistem timbangan tersebut? IV Mempercepatkan urusan perdagangan
A Beras C Minyak A I dan II C II dan III
B Emas D Batu permata B I dan IV D III dan IV

3. Senarai berikut berkaitan dengan cerita rakyat 8. Jadual berikut menunjukkan perjanjian yang
Buku dalam masyarakat Melayu. Buku ditandatangani antara Belanda dengan negeri-
Teks Teks
ms. 8 ms. 20 negeri Melayu.
• Si Tanggang Anak Derhaka
• Anjing dengan Bayang-bayang Tahun Negeri

1650 Perak
Apakah peranan cerita tersebut dalam sistem
pendidikan tidak formal masyarakat Melayu 1786 Selangor
tradisional? Apakah tujuan perjanjian-perjanjian tersebut
A Berkarya ditandatangani?
B Menghibur A Pertahanan
C Menasihat B Penyerahan kuasa
D Menghafal C Semangat setiakawan

4. Bagaimanakah kuasa Portugis berjaya tiba di D Perdagangan bijih timah
Buku benua Asia?
Teks 9. Antara berikut, yang manakah berjaya
ms. 10 A Bersaing dengan Belanda Buku menguasai negara kita melalui strategi pajakan?
Teks
B Menandatangani perjanjian ms. 21 A Belanda
C Menubuhkan syarikat perdagangan B Portugis
D Menguasai jalan perdagangan di Lautan C James Brooke
Hindi D Syarikat British Utara Borneo
5. Mengapakah kuasa Barat memerlukan sebuah 10. Apakah peristiwa yang menunjukkan strategi
Buku pelabuhan persinggahan di Alam Melayu?
Teks Buku pakatan dalam penguasaan negara kita?
Teks
ms. 11 A Persediaan ke Canton ms. 21 A British mendapatkan Melaka
B Mengumpul hasil bumi B Kejadian di Tanjung Rachado
C Menjalankan perdagangan C Konflik pembesar di Sungai Ujong
D Mendapatkan barang dagangan D Penyerahan Singapura kepada British




© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 12





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 12 28/09/2021 2:50 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 1 Sejarah Tingkatan 3 Bab 1

B


1. Sejak abad ke-16, kekayaan hasil bumi serta kemakmuran negara kita telah menarik minat kuasa Barat.
Keadaan ini berterusan sehingga abad ke-20.
(a) Jelaskan faktor-faktor kedatangan kuasa Barat ke negara kita pada abad ke-19 dan ke-20.
Buku
Teks Perkembangan industri kereta dan ciptaan tayar meningkatkan permintaan terhadap getah asli.
ms.
13–15
Kesuburan tanah dan kekayaan hasil bumi.
Pengenalan industri mengetin meningkatkan permintaan terhadap bijih timah.

Ciptaan kapal wap dapat membawa muatan yang lebih banyak / menyebabkan perjalanan menjadi

lebih cepat.
Ciptaan telegraf membolehkan ahli perniagaan di benua Eropah dan Amerika Syarikat menghubungi

ejen dan wakil mereka di Tanah Melayu dengan cepat.

(Pilih mana-mana tiga jawapan)



[3 markah]

(b) Nyatakan empat kuasa Barat yang cuba meluaskan kuasanya di Alam Melayu dan nyatakan kawasan
Buku yang menjadi sasaran mereka.
Teks
ms. 16
(i) Brooke menguasai wilayah Sarawak/ berusaha meluaskan kawasan pemerintahannya hingga ke

sempadan Brunei pada tahun 1853 -1905.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
(ii) Syarikat Borneo Utara British (SBUB) membeli wilayah-wilayah Sabah daripada Sultan Brunei dan

Sultan Sulu.

(iii) Belanda berusaha mendapatkan seluruh Kepulauan Hindia Timur.



(iv) British menjadikan Kesultanan Brunei sebagai negeri naungan British.



[4 markah]


(c) Kedatangan kuasa Barat telah menyebabkan kekayaan negara kita dikaut oleh mereka.
Apakah iktibar yang anda peroleh daripada perkembangan tersebut?

Kekayaan negara untuk kepentingan rakyat.

Bersatu padu menghalang kemaraan kuasa luar.
Kepemimpinan yang bijak menghadapi cabaran kuasa Barat.

Sentiasa berwaspada terhadap muslihat kuasa luar.

(Mana-mana jawapan yang munasabah)


[3 markah]




13 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 13 28/09/2021 2:50 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 1
2. Belanda dan British telah menggunakan pelbagai strategi untuk meluaskan kuasa di negara kita.

(a) Nyatakan tiga contoh bagaimana Belanda menggunakan strategi serangan fizikal untuk menguasai
Buku negara kita.
Teks
ms. 20
(i) Berperang dengan penduduk di Pulau Pangkor (1650) / Kuala Perak (1651) untuk memonopoli
perdagangan bijih timah.

(ii) Berperang dengan angkatan Selangor dan Rembau pada tahun 1763 kerana bimbang penguasaan
Selangor ke atas Selat Melaka.

(iii) Menyerang angkatan Johor dan Selangor pada tahun 1784 kerana masalah perebutan perairan

Selat Melaka.
C Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
[3 markah]


(b) Terangkan bagaimana British menggunakan strategi manipulasi untuk menguasai negara kita.
Buku
Teks
ms. 21 Memanipulasi masalah pewarisan takhta Kesultanan Johor untuk menduduki Singapura pada tahun
1819 .

Menggunakan perebutan takhta di Perak pada tahun 1871 untuk campur tangan di Perak.
Menggunakan serangan lanun ke atas kapal dagangnya berhampiran Kuala Langat sebagai alasan untuk

campur tangan di Selangor.

Mengambil kesempatan untuk campur tangan di Negeri Sembilan berikutan konflik antara pembesar di
Sungai Ujong.

[4 markah]

(c) Sekiranya anda seorang pembesar yang perlu menghadapi cabaran kuasa British, apakah langkah-
langkah yang dapat anda ambil untuk menyekat kemaraan kuasa British?

Menyatupadukan penduduk.
Mengambil tahu tentang tindak tanduk kuasa British.

Memberi kesedaran kepada rakyat tentang muslihat British.

(Mana-mana jawapan yang munasabah)
[3 markah]








1. (a) Terangkan tentang sistem ekonomi tradisional berikut:
Buku (i) Sistem percukaian [3 markah]
Teks
ms. 7 (ii) Mata wang [3 markah]
(b) Bandingkan sistem pendidikan masyarakat Melayu tradisional dengan masyarakat hari ini. [8 markah]
Buku
Teks
ms. 8–9
(c) Apakah kepentingan pendidikan dalam kehidupan manusia? [6 markah]





© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 14





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 14 28/09/2021 2:50 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 1
FOKUS KBAT








Gambar berikut menunjukkan pengangkutan utama pada zaman dahulu dan TIP Menjawab
zaman moden.
1. Pengangkutan laut
memainkan peranan yang
penting dalam perniagaan
antarabangsa untuk
membawa barang dagangan
dan manusia dari satu tempat
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
ke tempat yan lain.
2. Pengangkutan laut sesuai
digunakan untuk mengangkut
barang-barang berat, pukal,
tahan lama dan bernilai
rendah.
1. Apakah pengangkutan utama yang digunakan untuk membawa barang 3. Pengangkutan udara kini
menjadi semakin popular
dagangan pada abad ke-16? kerana lebih cepat dan
Pengangkutan laut. efisien.


2. Jelaskan kepentingan pengangkutan dalam perkembangan kegiatan
perdagangan.

Membolehkan barang dagangan dibawa dari satu tempat ke tempat lain.
Membekalkan bahan mentah secara pukal untuk kegiatan perdagangan.




3. Pada pendapat anda, apakah halangan yang mengehadkan sumbangan
pengangkutan laut?

Halangan fizikal seperti laut yang sempit dan sukar dilalui kapal besar.
Halangan cuaca seperti laut bergelora dan jerebu. Masalah keselamatan

seperti ancaman lanun dan pencerobohan perairan. Risiko pelanggaran
antara kapal dan pencemaran laut.




4. Apakah jenis pengangkutan yang menjadi pilihan pedagang pada masa
hadapan? Berikan hujah anda.

Pengangkutan udara. Kaedah yang cepat dan efisien. Risiko kerosakan,
kehilangan, dan kecurian rendah. Boleh menghubungi kawasan pedalaman
dan terpencil. Mengurangkan kos pergudangan kerana bekalan stok dapat

dihantar dengan cepat dan tidak perlu disimpan dengan banyak.
(Mana-mana jawapan yang munasabah)


Kuiz 1







15 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





01 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 15 28/09/2021 2:51 PM

Campur Tangan dan Penjajahan Kuasa Barat
BAB

3 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu




Bersekutu




FOKUS TOPIK




Kekayaan Hasil Bumi di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
• Negeri Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang kaya dengan hasil bumi yang boleh membawa keuntungan
yang lumayan.
• Negeri Perak, Selangor dan Negeri Sembilan telah menjadi negeri yang makmur dengan aktiviti perlombongan
bijih timah sejak abad ke-15.
• Negeri Pahang pula terkenal dengan perlombongan emas sejak abad ke-16.
• Kekayaan dan kemakmuran negeri-negeri ini telah menarik minat kuasa barat untuk campur tangan.


Peluasan Kuasa British di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang
Strategi Manipulasi Desakan dan Paksaan Menandatangani Perjanjian
• Perang Larut (1861 – 1874). • Rompakan kapal dagang British • Perjanjian Pangkor 1874.
• Perebutan Takhta Kesultanan berhampiran perairan Kuala • Perjanjian British-Sungai Ujong
Perak. Langat pada 1873. 1874.
• Perang Klang (1866 – 1874). • Serangan Rumah Api Tanjong • Perjanjian British-Selangor 1875.
• Persaingan pembesar memungut Rachado pada 1874. • Perjanjian British-Pahang 1887.
cukai di Sungai Linggi. • Kematian warga British – British berjaya mengikat
– Persengketaan antara berhampiran perkarangan persetiaan pemerintah tempatan
Dato’ Kelana dengan Dato’ istana sultan Pahang pada 1888. untuk menerima nasihat British
Syahbandar dalam pentadbiran dan ekonomi


Pembentukan Negeri-negeri Melayu Bersekutu

Faktor Pembentukan Negeri-negeri
Ciri-ciri Negeri-negeri Melayu Bersekutu
Melayu Bersekutu
• Gabungan Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan • Mengatasi kelemahan Sistem Residen.
Pahang. • Menyeragamkan pentadbiran.
• Residen Jeneral mengetuai pentadbiran kerajaan • Menjamin keselamatan negeri.
persekutuan. – Menjaga keamanan tanpa mengharapkan bantuan
• Raja-raja Melayu menerima nasihat Residen Jeneral luar.
dalam hal pentadbiran. • Menangani masalah kewangan Pahang.
• Kuala Lumpur menjadi pusat pentadbiran persekutuan. – Gabungan negeri-negeri Melayu yang kaya.
• Juga dikenali sebagai Persekutuan 1896. – Perak, Selangor, Negeri Sembilan dapat membantu
mengurangkan beban kewangan Pahang.

Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu
Majlis Mesyuarat Negeri Majlis Mesyuarat Persekutuan
• Ditubuhkan selepas campur tangan British. • Diketuai oleh Pesuruhjaya Tinggi British.
• Tidak lagi menggubal undang-undang selepas pembentukan • British berjaya mengawal undang-undang dan
Persekutuan 1896. kewangan negeri.
• Kuasa raja Melayu terhakis kerana terpaksa menurut nasihat • British menubuhkan Durbar bagi mendapatkan
Residen Jeneral dalam semua perkara pentadbiran kecuali sokongan Raja-raja Melayu terhadap Negeri-
dalam hal berkaitan dengan agama dan adat istiadat Melayu. negeri Melayu Bersekutu.




© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 30





03 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 30 28/09/2021 2:53 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 3

Kekayaan Hasil Bumi di Perak, Selangor, Negeri Sembilan
PBD
PBD 3.1 dan Pahang Buku Teks ms. 58 – 63
PBD
1. Isi tempat kosong di bawah dengan betul bagi menjelaskan perkembangan perusahaan bijih timah di Perak
pada abad ke-19. SP 7.3.1 TP1





Perlombongan bijih timah di Perak mencapai tahap penting pada tahun 1840-an kesan penemuan

longgokan bijih timah di (a) Larut . Pembesar Melayu yang bernama

(b) Long Jaafar dan anaknya (c) Ngah Ibrahim
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
berjaya memajukan perlombongan bijih timah di (d) Klian Pauh dan

(e) Klian Baru dengan membawa masuk (f) pelombong Cina .


Bagi tujuan mengangkut bijih timah dari Perak ke Pulau Pinang, (g) Kuala Sepetang
telah berkembang menjadi pelabuhan yang penting. Berikutan perkembangan pesat

perlombongan bijih timah, Lembah (h) Kinta telah muncul menjadi pengeluar

bijih timah dunia yang utama pada abad ke-19. Perkembangan kegiatan perlombongan bijih timah

di Perak telah mewujudkan bandar-bandar baharu seperti (i) Ipoh , Gopeng, Batu

Gajah dan Kampar. Pada tahun 1870-an, Sultan Ismail telah memajukan kawasan perlombongan

baharu yang membawakan kemunculan bandar Papan dan (j) Pangkalan Peguh .











2. Lakukan aktiviti berikut. SP 7.3.1 Praktis PdPR Jawapan
Praktis PdPR
Bab 3
Bab 3
AKTIVITI PAK-21 Peta Pemikiran

(a) Bahagikan kelas kepada tiga kumpulan.
(b) Setiap kumpulan akan memilih perlombongan bijih timah pada abad:
(i) Ke-15
(ii) Ke-16
(iii) Ke-18
(c) Membuat kajian dengan mendapatkan maklumat daripada buku teks, jurnal, ensiklopedia
atau internet tentang perlombongan bijih timah pada abad tersebut.
(d) Hasil dapatan dipersembahkan dengan gambar foto dan penerangan yang menarik dalam
bentuk peta pemikiran.





Kriteria Kejayaan: .............................................................................................
Saya berjaya:
• menjelaskan tentang kejayaan hasil bumi di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang.


31 © P en er b i t a n P e l a n g i S d n. B h d.
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.




03 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 31 28/09/2021 2:53 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 3
Peluasan Kuasa British di Perak, Selangor, Negeri Sembilan
PBD
PBD 3.2 dan Pahang Buku Teks ms. 64 – 73
PBD
3. Suasana yang tidak stabil di negeri Perak telah memberi ruang kepada British untuk melakukan manipulasi
politik bagi kepentingan mereka.
Lengkapkan rajah di bawah dengan menghuraikan bagaimana keadaan ini berlaku. SP 7.3.2 TP1


(i) Pelombong-pelombong Cina menyertai dua
i-Think
i-Think
i-Think Peta Dakap
kumpulan, iaitu Ghee Hin dan Hai San .
(ii) Kumpulan pelombong bergaduh kerana hendak
(a) Perang Larut menguasai lombong bijih timah
.
(iii) Pergaduhan yang berpanjangan menjejaskan
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Keadaan yang perdagangan bijih timah di Negeri-negeri Selat .
tidak stabil
membuka
peluang kepada (i) Pewarisan takhta Kesultanan Perak berasaskan sistem
manipulasi British penggiliran
.
(b) Perebutan (ii) Menurut sistem ini, seseorang calon hendaklah memegang
takhta jawatan-jawatan Raja Di Hilir , Raja Bendahara dan
Raja Muda.
(iii) Selepas kemangkatan Sultan Ali, pertabalan Sultan
Ismail tidak mengikuti sistem ini.

(iv) Raja Abdullah menuntut haknya sebagai sultan.

4. Semasa pemerintahan Sultan Abdul Samad (1857-1898), berlaku pertelingkahan dalam kalangan kerabat
diraja Selangor yang membuka ruang kepada British untuk campur tangan dalam negeri tersebut.
Lengkapkan rajah di bawah bagi memahami punca pertelingkahan tersebut. SP 7.3.2 TP1


Pertelingkahan ini dikenali sebagai
(a) Perang Klang




(b) Raja Abdullah bin Raja Jaafar (c) Raja Mahadi bin Raja Sulaiman

(i) Memperoleh hak untuk mentadbir (i) Sebelum Klang diserah kepada Raja
daerah Klang daripada Sultan Abdul Abdullah, daerah Klang ditadbir oleh
Samad. ayahanda beliau, Raja Sulaiman.

(ii) Berjaya memajukan daerah Klang (ii) Menuntut haknya ke atas daerah Klang.
sebagai pusat pengeluaran bijih timah.



(iii) Membuka lombong-lombong bijih (iii) Mendapat sokongan kumpulan
timah di sekitar Ampang dan Kuala Ghee Hin.
Lumpur.

(iv) Mendapat sokongan kumpulan
Hai San.



© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 32





03 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 32 28/09/2021 2:53 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 3
5. Perjanjian Pangkor 1874 merupakan perjanjian pertama di antara British dengan negeri Melayu yang
membolehkan British mengembangkan kuasanya di Perak.
Lengkapkan rajah di bawah dengan mengisi maklumat yang betul tentang Perjanjian Pangkor 1874.
SP 7.3.2 TP3


Perjanjian Pangkor ditandatangani di atas kapal perang British, HMS Pluto pada tahun 1874.







Syarat-syarat Perjanjian Pangkor 1874
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
(a) Raja Abdullah diiktiraf sebagai Sultan Perak.




(b) Raja Ismail dibenarkan kekal sebagai Sultan Muda . Beliau diberikan sebuah jajahan kecil untuk
ditadbir.

(c) Sultan menerima seorang Residen British yang akan menasihati baginda dalam semua urusan

pentadbiran kecuali yang berkaitan dengan agama Islam dan adat istiadat Melayu.

(d) Ngah Ibrahim diakui sebagai Orang Kaya Menteri Larut dan menerima seorang Penolong Residen.



(e) British berkuasa penuh ke atas pungutan cukai di Perak.









Kesan Perjanjian Pangkor ke atas Perak KBAT Menilai


(f) British berjaya menguasai pendapatan Perak.


(g) Pembesar Melayu Perak hilang punca pendapatan.




(h) British memperkenalkan pelbagai cukai baharu.



(i) Penduduk setempat semakin tertindas.



(j) British mula menguasai pentadbiran di Perak.



( Mana-mana jawapan yang munasabah).



Nota Visual
Perjanjian Pengukuhan British
di Negeri Melayu Lain
33 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





03 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 33 28/09/2021 2:53 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 3
6. Gambar di bawah menunjukkan Residen British di negeri Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang.
Jawab soalan berikut tentang pelaksanaan Sistem Residen di negeri-negeri Melayu. SP 7.3.2 TP4








INFO
Sistem Residen



J.W.W. Birch J.G. Davidson Martin Lister J.P. Rodger
(a) Apakah Sistem Residen?
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Sistem pemerintahan British secara tidak langsung di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang.

(b) Apakah peranan Residen British dalam negeri Melayu?

Menasihati Raja-raja Melayu dalam semua hal ehwal pentadbiran kecuali yang berkaitan dengan agama
Islam dan adat istiadat Melayu. Memastikan semua nasihat Residen dipatuhi dan diikuti.

(c) Apakah ciri-ciri pelaksanaan Sistem Residen di negeri-negeri Melayu?
Kedudukan sultan dan pembesar negeri dikekalkan.

Nasihat Residen British mesti diterima.
Sultan tidak lagi dibenarkan untuk membuat undang-undang seperti sebelumnya.

Sultan dan pembesar kehilangan kuasa dalam pentadbiran dan pungutan cukai.
Residen mengambil alih pentadbiran pada peringkat pembesar-pembesar dan negeri.
Jawatan dan peranan pembesar Melayu digantikan dengan pegawai-pegawai British.

Sistem pentadbiran Barat seperti penubuhan jabatan kerajaan menggantikan sistem pentadbiran
tradisional.

7. Selepas pelaksanaan Sistem Residen, British mengukuhkan kuasa di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan
Pahang dengan membentuk Negeri-negeri Melayu Bersekutu (NNMB).
Jawab soalan di bawah bagi menjelas tentang pembentukan NNMB di negara kita. TP2 TP4
(a) Apakah yang anda faham tentang Persekutuan?

Gabungan beberapa buah negeri di bawah satu unit pentadbiran yang mengandungi kerajaan pusat
dan kerajaan negeri.

(b) Terangkan ciri-ciri Negeri-negeri Melayu Bersekutu.

Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang digabungkan untuk membentuk sebuah persekutuan.
Residen Jeneral mengetuai pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu.
Raja-raja Melayu menerima nasihat Residen Jeneral dalam semua hal ehwal pentadbiran kecuali yang

berkaitan dengan agama Islam dan adat Melayu.
Kuala Lumpur menjadi pusat pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu.
Negeri-negeri Melayu Bersekutu juga dikenali sebagai Persekutuan 1896.



Kriteria Kejayaan: .............................................................................................
Saya berjaya:
• mengklasifikasikan peluasan kuasa British di Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang.


© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 34





03 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 34 28/09/2021 2:53 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 3

PBD
PBD 3.3 Pembentukan Negeri-negeri Melayu Bersekutu Buku Teks ms. 74 – 75
PBD
8. Huraikan secara terperinci faktor-faktor pembentukan Negeri-negeri Melayu Bersekutu. SP 7.3.3 TP5



Faktor 1 : Mengatasi kelemahan Sistem Faktor 2 : Menyeragamkan pentadbiran
Residen

(a) Residen tidak diberi garis panduan yang (d) Pentadbiran berbeza-beza di negeri
jelas untuk melaksanakan tugas. Perak, Selangor, Negeri Sembilan
dan Pahang kerana masing-masing
mempunyai undang-undang sendiri.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved

(b) Residen menjadi semakin berkuasa (e) Kemajuan ekonomi antara negeri tidak
dalam Majlis Mesyuarat Negeri. seimbang.




(c) Raja dan pembesar Melayu tidak berpuas (f) British memerlukan sistem pentadbiran
hati kerana kehilangan kuasa dalam yang cekap bagi memudahkan mereka
pentadbiran dan pungutan cukai. mengeksploitasi kekayaan negeri-negeri
Melayu berkenaan.






Faktor 4 : Menangani masalah kewangan
Faktor 3 : Menjamin keselamatan negeri
Pahang

(g) Penggabungan membolehkan Negeri- (i) Pahang mengalami hutang yang besar
negeri Melayu Bersekutu mempunyai sementara Perak, Selangor dan Negeri
pasukan keselamatan sendiri. Sembilan yang mempunyai bijih timah
lebih kaya.


(h) Negeri-negeri Melayu mampu (j) Pembentukan Persekutuan 1896
memelihara keamanan tanpa membolehkan negeri-negeri yang kaya
mengharapkan bantuan dari luar. membantu mengurangkan beban
kewangan negeri Pahang.












Negeri-negeri Melayu Bersekutu




Kriteria Kejayaan: .............................................................................................
Saya berjaya:
• menghuraikan pembentukan Negeri-negeri Melayu Bersekutu.



35 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





03 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 35 28/09/2021 2:53 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 3
PBD 3.4 Pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu Buku Teks ms. 76 – 77
PBD
PBD
9. Rajah di bawah menunjukkan keahlian Majlis Mesyuarat Persekutuan Negeri-negeri Melayu Bersekutu pada
tahun 1909. SP 7.3.4 TP4

Pesuruhjaya Tinggi British



Residen Jeneral





Empat orang Empat orang Empat ahli tidak
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Raja Melayu Residen rasmi

Berdasarkan rajah tersebut, jawab soalan-soalan berikut dengan betul.
(a) Apakah peranan Majlis Mesyuarat Persekutuan dalam pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu?

Meluluskan undang-undang di Negeri-negeri Melayu Bersekutu.

(b) Mengapakah kewibawaan Raja-raja Melayu terjejas berikutan penubuhan Majlis Mesyuarat Persekutuan?

Raja-raja Melayu hanya menjadi ahli biasa dalam Majlis. British berkuasa mengawal undang-undang dan
kewangan Negeri-negeri Melayu. Pesuruhjaya Tinggi British mengambil alih kuasa pentadbiran.

(c) Pada pendapat anda, apakah kesannya jika keadaan seperti di (b) berterusan? KBAT Menilai
Raja-raja Melayu kehilangan kedaulatan. Institusi kesultanan terhapus. Raja Melayu dilucutkan jawatan.

Negeri Melayu tiada raja. Keadaan dalam negeri menjadi huru-hara. Rakyat bangun memberontak.
( Mana-mana jawapan yang munasabah)

(d) Sebagai rakyat, apakah yang dapat anda lakukan bagi memelihara kedudukan dan kekuasaan sultan
dalam pentadbiran negeri? KBAT Mengaplikasi

Menyatakan bantahan terhadap sistem pentadbiran baharu. Memberi sokongan kepada Raja-raja
Melayu. Menguatkan jati diri. Memantapkan penguasaan ilmu pengetahuan. Menunjukkan semangat
perpaduan yang kukuh.

( Mana-mana jawapan yang munasabah)


10. Durbar pertama diadakan di Kuala Kangsar pada tahun 1897.
Jawab soalan-soalan berikut berkaitan Durbar. SP 7.3.4


Soalan Jawapan
(a) Apakah yang anda faham tentang Durbar? Pertemuan antara Raja-raja Melayu dengan British bagi
membangkitkan isu-isu masyarakat tempatan yang
terjejas akibat pentadbiran British.

(b) Mengapakah British menubuhkan Durbar? Bagi mendapatkan sokongan Raja-raja Melayu terhadap
pembentukan Negeri-negeri Melayu Bersekutu.

(c) Siapakah yang menganggotai Durbar? Pesuruhjaya Tinggi British, Raja-raja Melayu, Residen
Jeneral, Residen-residen.




© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 36





03 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 36 28/09/2021 2:53 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 3
11. Gambar berikut menunjukkan kemajuan yang dicapai berikutan pembentukan Negeri-negeri Melayu
Bersekutu.

















Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved




Anda dikehendaki menghasilkan sebuah rencana ringkas bagi menjelaskan sejauh mana kemajuan yang
dicapai membawa kebaikan kepada penduduk setempat. Panjang rencana hendaklah tidak kurang daripada
100 patah perkataan. SP 7.3.4 TP6 KBAT Menilai



Kemajuan yang dicapai hanya memenuhi keperluan British. Sistem pengangkutan yang sempurna

memudahkan British untuk mengeksploitasi kekayaan negeri Melayu. Landasan kereta api dan jalan
raya menghubungkan kawasan pengeluaran hasil bumi dengan pelabuhan. Tiada sistem pengangkutan

menghubungkan antara kampung dengan kampung yang lain. Penduduk setempat tidak menikmati

kemudahan jalan raya. Kemajuan yang dicapai hanya membawa faedah kepada kuasa penjajah. Penduduk

setempat tidak menikmati kemajuan yang dicapai.
(Mana-mana jawapan yang munasabah)




12. Lakukan aktiviti berikut. SP 7.3.4 TP5 Kuiz Pendidikan Sivik


AKTIVITI PAK-21 Lawatan ke Galeri

(a) Murid dibahagikan kepada empat kumpulan.
(b) Setiap kumpulan akan mendapatkan maklumat berikut:
(i) Peluasan kuasa British di Perak.
(ii) Peluasan kuasa British di Selangor.
(iii) Peluasan kuasa British di Negeri Sembilan.
(iv) Peluasan kuasa British di Pahang.

(c) Murid membentangkan hasil dapatan di hadapan kelas.
(d) Murid kemudiannya akan menampalkan hasil dapatan di galeri masing-masing.
(e) Setiap kumpulan akan bergerak untuk melihat dan menganalisis hasil daripada kumpulan
lain.

Kriteria Kejayaan: .............................................................................................
Saya berjaya:
• menerangkan pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu.


37 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





03 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 37 28/09/2021 2:53 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 3
Pentaksiran Sumatif
MODUL PT3







A


1. Senarai berikut merupakan tokoh-tokoh yang 6. Rompakan kapal dagang British dan serangan

Buku menyumbang kepada pembangunan negara Buku rumah api merupakan peristiwa yang digunakan
Teks Teks
ms. 61 kita. ms. 68 oleh British untuk mendesak supaya negeri
Melayu X menerima perlindungan British.
Apakah X?
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
• Yap Ah Loy A Perak
• Abdullah Hukum B Pahang

C Selangor
Apakah persamaan dalam sumbangan mereka? D Negeri Sembilan
A Menamatkan huru-hara 7. Menurut Perjanjian Pangkor 1874, apakah
B Menentang kuasa British Buku peranan dan tanggungjawab Residen British?
C Membangunkan Kuala Lumpur ms. 70 A Mengambil alih pemerintahan
Teks
D Memajukan perusahaan bijih timah
B Melemahkan kedudukan sultan
2. Apakah punca kumpulan Ghee Hin dan Hai San C Melaksanakan undang-undang British
Buku terlibat dalam Perang Larut? D Menasihati sultan dalam hal pentadbiran
Teks
ms. 64 A Menentang kuasa penjajah 8. Pelaksanaan Sistem Residen memperlihatkan
B Membantah undang-undang tidak adil Buku pelbagai kelemahan kerana Residen tidak diberi
C Menolak kadar cukai bijih timah yang tinggi ms. 75 garis panduan yang jelas untuk menjalankan
Teks
D Mempertahankan hak dalam perlombongan tugas.
bijih timah
Bagaimanakah British mengatasi masalah
3. Berikutan kemangkatan Sultan Ali, Raja kelemahan tersebut?
Buku Abdullah berpendapat bahawa beliau adalah A Membentuk persekutuan
Teks
ms. 65 orang yang paling layak menjadi Sultan Perak. B Menghakis kuasa raja-raja Melayu
Apakah jawatan beliau ketika itu? C Melaksanakan undang-undang British
A Raja Muda C Menteri Larut D Memastikan sultan menerima nasihat
B Raja Di Hilir D Raja Bendahara Residen

4. Rajah berikut menunjukkan konflik X yang 9. Apakah peranan Majlis Mesyuarat Negeri dalam
Buku berlaku pada abad ke-19. Buku pentadbiran negeri Melayu?
Teks
Teks
ms. 76 I Menggubal undang-undang
ms. 66
Raja Raja Mahadi II Memelihara hak raja Melayu
Abdullah bin III Menjamin keamanan negeri
bin X Raja IV Membantu pentadbiran negeri
Raja Jaafar Sulaiman A I dan II C II dan III
B I dan IV D III dan IV
Apakah X?
A Perang Larut 10. Apakah kesan penubuhan Majlis Mesyuarat
B Perang Klang Buku Persekutuan?
Teks
C Perang Saudara ms. 77 I Kuasa pemerintahan raja Melayu dipelihara
D Campur tangan British II Orang awam melibatkan diri dalam
pemerintahan negeri
5. Mengapakah Sungai Linggi menjadi rebutan III Kuasa pentadbiran diberi kepada
Buku pembesar Melayu? Pesuruhjaya Tinggi British
Teks
ms. 67 A Kaya dengan bijih timah IV British berjaya mengawal undang-undang
B Menjadi kubu pertahanan dan kewangan negeri
C Mengawal pungutan cukai A I dan II C II dan III
D Pusat perdagangan utama B I dan IV D III dan IV


© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 38





03 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 38 28/09/2021 2:53 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 3

B



1. Sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka, bijih timah merupakan barang dagangan yang penting.

(a) Jelaskan bagaimana kegiatan perlombongan bijih timah dijalankan pada peringkat awal abad ke-15.
Buku
Teks
ms. 58 Perlombongan bijih timah diusahakan oleh orang Melayu di lembah sungai.
Mereka melombong bijih timah untuk kegunaan tempatan serta diperdagangkan.

Perdagangan bijih timah dijalankan di bawah pengawasan pembesar Melayu.
Pembesar Melayu adalah pemilik lombong.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Pemilik lombong membekalkan semua keperluan perbelanjaan.

Pembesar Melayu memperoleh kawasan pegangan melalui surat tauliah daripada sultan.

( Pilih mana-mana empat jawapan)
[4 markah]




(b) Kekayaan bijih timah di negara kita mencapai tahap penting pada abad ke-19 kerana negara kita muncul
Buku sebagai pengeluar bijih timah utama dunia.
Teks
ms.
60–61 Namakan tiga kawasan utama yang mengeluarkan bijih timah pada masa itu.
(i) Larut
(ii) Lembah Kinta

(iii) Kuala Lumpur
[3 markah]




(c) Apakah kesan kemajuan perusahaan bijih timah terhadap negara kita?

Kuasa Barat cuba meluaskan pengaruh / menjajah negara kita.

Pembinaan sistem jalan raya dan landasan kereta api.
British membina pelabuhan untuk mengeksport bijih timah.

Buruh / pelombong dibawa masuk dari China.

Kemunculan bandar-bandar baharu di kawasan lombong .

( Mana-mana jawapan yang munasabah)
[3 markah]


















39 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





03 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 39 28/09/2021 2:53 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 3
2. (a) Pada tahun 1896, British menggabungkan negeri Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang

Buku membentuk Negeri-negeri Melayu Bersekutu (NNMB).
Teks
ms. 75 Apakah tujuan British membentuk NNMB?
Mengatasi kelemahan Sistem Residen.

Menyeragamkan pentadbiran.

Menjamin keselamatan negeri.
Menangani masalah kewangan Pahang.

[4 markah]
(b) Nyatakan tiga ciri utama NNMB.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Buku
Teks
ms. 74 (i) Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang digabungkan untuk membentuk sebuah persekutuan.
(ii) Residen Jeneral mengetuai pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu.

(iii) Kuala Lumpur menjadi pusat pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu.

[3 markah]
(c) Pelaksanaan NNMB menyaksikan pemusatan kuasa Residen Jeneral.
Sekiranya anda seorang pembesar ketika itu, apakah usaha-usaha yang dapat anda lakukan bagi
memastikan kepentingan rakyat tempatan terpelihara?

Menyatupadukan rakyat.
Memperjuangkan hak dan kepentingan rakyat melalui sistem perundangan.

Membuat penilaian / kajian terhadap tindakan Residen Jeneral.

Memastikan dasar yang dibuat oleh Residen Jeneral tidak menjejaskan kedaulatan negeri.

( Mana-mana jawapan yang munasabah)
[3 markah]


C


1. British telah menggunakan pelbagai strategi untuk mencapai matlamatnya meluaskan kuasa di Perak,
Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang.

(a) Jelaskan bagaimana British menggunakan strategi manipulasi di negeri Perak dan Selangor.
Buku [6 markah]
Teks
ms.
64–66
(b) Bagaimanakah cara British menggunakan strategi desakan dan paksaan di negeri Selangor dan Pahang?
Buku [8 markah]
Teks
ms.
68–69
(c) Apakah yang dapat anda lakukan untuk memelihara keamanan dan kestabilan negara agar kuasa luar
tidak memanipulasikan situasi seperti di Negeri-negeri Melayu Bersekutu?
[6 markah]












© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 40





03 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 40 28/09/2021 2:53 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 3
FOKUS KBAT








Gambar di bawah menunjukkan Persidangan Raja-raja Melayu (Durbar) pertama TIP Menjawab
yang diadakan di Kuala Kangsar, Perak, pada tahun 1897.

1. Bahagian pertama
memerlukan anda
menyatakan kepentingan
Durbar.
2. Fokuskan jawapan bahagian
ini kepada tujuan dan faktor
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
pembentukan Durbar.
Huraikan juga kesan dan hasil
tindakan Raja-raja Melayu
dalam Durbar.
3. Bahagian kedua memerlukan
anda memainkan peranan
1. Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, terangkan kepentingan Durbar sebagai pemerintah yang
dalam sejarah negeri-negeri Melayu. menyertai Durbar. Fokuskan
jawapan anda kepada usaha-
Hasil bantahan / rasa tidak puas hati Raja-raja Melayu terhadap dasar British. usaha yang dapat anda
Bantahan terhadap perkembangan kuasa Residen Jeneral / British. lakukan bagi memelihara
kedaulatan Raja-raja Melayu
Mempertahankan kuasa dan peranan sultan dan Majlis Mesyuarat Negeri dan negeri Melayu.
daripada diambil alih oleh Residen Jeneral.

Memelihara kedaulatan Raja dan Negeri Melayu.
Tanggungjawab bersama Raja-raja Melayu sebagai pelindung orang
Melayu.
Mengatasi masalah hal-ehwal, adat, agama Islam dan kebajikan orang

Melayu.
Raja-raja Melayu dapat mengemukakan tuntutan untuk menambah
bilangan pegawai Melayu dalam perkhidmatan kerajaan.
Raja-raja Melayu dapat mempertahankan bahasa Melayu sebagai bahasa
rasmi.

Asas kepada kewujudan Majlis Persidangan Raja-raja Melayu.



2. Sekiranya anda salah seorang pemerintah yang terlibat dalam Durbar,
apakah usaha-usaha yang dapat anda lakukan bagi memelihara kedaulatan
negeri Melayu?
Mengukuhkan perpaduan rakyat.
Mewujudkan persefahaman antara pemerintah dan rakyat jelata.

Menguatkan jati diri rakyat.
Sentiasa berwaspada terhadap tindakan British.
Sentiasa meningkatkan ilmu pengetahuan.
Kuiz 3
( Mana-mana jawapan yang munasabah)





41 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





03 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 41 28/09/2021 2:53 PM

Tindak Balas Masyarakat Tempatan
BAB

7 Penentangan Masyarakat




Tempatan




FOKUS TOPIK



Matlamat dan Bentuk Penentangan Masyarakat Tempatan
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved
Matlamat Perjuangan Cara Penentangan
• Mempertahankan hak dan kedudukan pemerintah • Penentangan bersenjata
tempatan. • Mencabar perjanjian
• Mengembali serta mengekalkan sistem pentadbiran • Menggunakan sistem perundangan yang sedia ada
tradisional seperti yang sedia ada. – Perjuangan dipimpin oleh bangsawan, pembesar
• Menentang dasar pentadbiran dan peraturan baharu tempatan dan pemimpin agama.
yang menyusahkan kehidupan rakyat tempatan. – Disokong oleh masyarakat tempatan.


Sistem Pentadbiran British Memberikan Kesan terhadap Kuasa Pemerintahan dan Kehidupan Masyarakat
Tempatan

Kesan terhadap Kuasa Pemerintahan Kesan terhadap Kehidupan Masyarakat Tempatan
• Pentadbiran tempatan semakin terhakis. Rakyat mengalami kesengsaraan:
• Kuasa perundangan tempatan digantikan dengan • Terpaksa membayar cukai yang tinggi.
perundangan Barat. • Menghadapi masalah membayar cukai.
• Kewangan tempatan terjejas. • Diberi layanan yang tidak adil.

Penentangan Masyarakat Tempatan terhadap Kuasa Barat
Kekuatan Kebangkitan Tempatan Kelemahan Kebangkitan Tempatan

• Berlaku muafakat antara pembesar. • Mengalami penentangan bersenjata yang hebat dari British.
• Membina kubu pertahanan. • Ancaman perundangan Barat.
• Penggunaan teknologi senjata. • Gagal mentafsir perjanjian.
• Menggunakan perundangan sedia ada . • Menghadapi tipu muslihat kuasa Barat .

Faktor Kegagalan Penentangan Masyarakat Tempatan

• Penentangan bersifat setempat.
• Sokongan tidak menyeluruh kerana perjuangan tidak mendapat sokongan daripada pihak istana.
• British menggunakan pengaruh istana untuk memadamkan kebangkitan masyarakat tempatan.
• Kelemahan teknologi perjuang tempatan.
• British menggunakan pelbagai strategi untuk mengatasi kebangkitan masyarakat tempatan.
• British berpakat dengan Belanda untuk memadamkan kebangkitan masyarakat tempatan.

Kesan Penentangan Masyarakat Tempatan

Pentadbir British Masyarakat Tempatan
• British mengalami kerugian akibat peperangan. • Pembesar tempatan kehilangan jawatan dan
• British lebih berhati-hati dalam sistem pentadbiran. kedudukan serta dibuang negeri.
• British merombak semula skim penempatan pegawai. • Kedudukan raja dan pembesar Melayu diberi perhatian
• Pemantapan kuasa Barat berlaku di negeri Melayu. oleh British.
– British menguasai seluruh negeri Melayu. • Penentangan menjadi inspirasi kepada perjuangan
– Dinasti Brooke meluaskan pengaruh di Sarawak dan kemerdekaan tanah air .
SBUB menguasai Sabah.




83 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





07 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 83 28/09/2021 2:57 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 7
PBD 7.1 Matlamat dan Bentuk Penentangan Masyarakat Tempatan Buku Teks ms. 172 – 179
PBD
PBD
1. Lengkapkan rajah di bawah dengan menjelaskan matlamat dan bentuk penentangan. SP 8.1.1 TP4


Matlamat penentangan


(a) Mempertahankan hak dan kedudukan pemerintah tempatan.

(b) Mengembalikan dan mengekalkan sistem pentadbiran tradisional seperti yang sedia ada.
(c) Menentang pentadbiran dan peraturan baharu yang menyulitkan hidup rakyat tempatan.

(e) Mat Salleh Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved


Bentuk penentangan



(d) Penentangan bersenjata.

(e) Mencabar perjanjian.
(f) Melalui sistem perundangan.



2. Padankan tokoh-tokoh pemimpin berikut dengan lokasi penentangan British yang dilancarkan.
SP 8.1.1 TP1

Tokoh Pemimpin Lokasi Penentangan



(a) Rentap Seri Menanti



(b) Tok Janggut Pasir Puteh




(c) Dato’ Bahaman Sungai Skrang



(d) Yamtuan Antah Jeram Ampai



Pasir Salak




(f) Dato’ Maharaja Lela Hulu Terengganu



(g) Haji Abdul Rahman Limbong Naning



(h) Dol Said Pulau Gaya






d.
a
n
h
i S
g
n. B
d
en
er
b
© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 84
©
P
n P
e
l
i
t
a
07 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 84 28/09/2021 2:57 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 7
3. Dol Said merupakan Penghulu Naning Seri Merah telah melancarkan penentangan terhadap British pada
tahun 1831.
Lengkapkan rajah di bawah bagi menjelaskan faktor-faktor penentangan serta peristiwa penentangan yang
dilancarkan beliau. SP 8.1.1 TP2 TP3


Faktor penentangan

(a) Mempertahankan kemerdekaan Naning / Mendakwa Naning sebuah negeri yang merdeka / Enggan

menerima pentadbiran British di Naning.


(b) Menentang pelaksanaan undang-undang British.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved


(c) Menentang bayaran cukai hasil tanaman sebanyak 1/10 yang dikenakan oleh British terhadap Naning.






Peristiwa penentangan i-Think Peta Alir
i-Think
i-Think


(d) Bermuafakat dengan pemimpin (e) Mengumpulkan lebih kurang 4 000
Rembau dan orang orang hulubalang Melayu .
Melayu dari wilayah lain.








(f) Pada tahun 1831, berjaya (g) British berjaya memecahbelahkan

mengalahkan British dalam permuafakatan Penghulu Dol Said
Perang Naning Pertama . .








(h) Yamtuan Rembau dan pembesar lain (i) British berjaya menakluki
tidak memberikan bantuan dalam Taboh (pusat
Perang Naning Kedua pada pentadbiran Naning).

tahun 1832.




Nota Visual
(j) British berjaya menyatukan Naning Penentangan Masyarakat Tempatan
dengan Melaka .








85 © Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd.





07 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 85 28/09/2021 2:57 PM

Sejarah Tingkatan 3 Bab 7
4. Lengkapkan rajah di bawah dengan maklumat tentang penentangan British di Perak. SP 8.1.1 TP2 TP4

Faktor penentangan

(a) Residen mengambil alih peranan sultan.


(b) Pembesar Melayu Perak kehilangan hak memungut cukai / Pungutan cukai diambil alih oleh pegawai

British.


(c) British memperkenalkan cukai baharu.

(d) Residen British mencabuli adat resam pembesar Melayu Perak.
Penerbitan Pelangi Sdn Bhd. All Rights Reserved




Peristiwa penentangan



(e) Pada 16 Oktober 1874, Sultan Abdullah (f) Sultan Abdullah dan pembesar

dan pembesar Perak mengupah Melayu Perak mengadakan
R. C. Woods untuk memansuhkan beberapa mesyuarat sulit untuk
Perjanjian Pangkor tetapi gagal. menghapuskan J. W. W. Birch .











(g) Pada 2 November 1875, J.W.W. Birch (h) Dato’ Maharaja Lela dan
ke Pasir Salak untuk pengikutnya mengambil peluang

menampal surat perisytiharan mengambil untuk membunuh J.W.W. Birch.
hak memungut cukai

oleh British.




Kesan penentangan


(i) Pada tahun 1877, British menjatuhi Dato’ Maharaja Lela, Dato’ Sagor, Pandak Indut dan Seputum
hukuman gantung sampai mati.


(j) Sultan Abdullah, Raja Ismail dan Ngah Ibrahim dibuang negeri.






Kriteria Kejayaan: .............................................................................................
Saya berjaya:
• menerangkan matlamat dan bentuk penentangan masyarakat tempatan.


© Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd. 86





07 (EG) HYBRID PBD Sej Ting 3.indd 86 28/09/2021 2:57 PM