การเปลี่ยนแปลงชายฝั่งทะเลอ่าวไทย อำเภอขนอม และอำเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมราช

รายงานวิชาการ
ฉบับที่ กธส 5/2562

การเปลยี่ นแปลงชายฝ่งั ทะเลอ่าวไทย
อำเภอขนอม และอำเภอสิชล จงั หวัดนครศรธี รรมราช

กองธรณวี ิทยาสงิ่ แวดล้อม
กรมทรพั ยากรธรณี

รายงานวิชาการ
ฉบับที่ กธส 5/2562

การเปลยี่ นแปลงชายฝั่งทะเลอ่าวไทย
อำเภอขนอม และอำเภอสชิ ล จังหวัดนครศรธี รรมราช

วสิ ทุ ธพิ งศ์ ครี ีรัตนเสถยี ร
อภชิ ยั กาญจนพนั ธ์ุ
ศกั ดา ขุนดี
สมศักด์ิ วฒั นปฤดา
เจริญ แกว้ ประถม
วราภรณ์ จติ สุวรรณ
นภิ าพร หงษาบาล

อมรรัตน์ โขลนกระโทก
เฉลมิ ชาติ เทวา
ชินกฤต จนั ทรค์ ง

ณัฐกิตติ์ แสงสุวรรณ

กองธรณวี ทิ ยาสง่ิ แวดลอ้ ม
กรมทรพั ยากรธรณี

อธบิ ดีกรมทรัพยากรธรณี
นายสมหมาย เตชวาล

ผู้อำนวยการกองธรณวี ิทยาส่งิ แวดล้อม
นายนิมิต ศรคลัง

ผ้อู ำนวยการสว่ นธรณวี ิทยาส่งิ แวดล้อมและการเปลีย่ นแปลงสภาพภมู ิอากาศ
นายศกั ดา ขุนดี

จัดพิมพ์โดย กองเทคโนโลยีธรณี กรมทรพั ยากรธรณี
ถนนพระรามที่ 6 เขตราชเทวี กรุงเทพฯ 10400
โทรศัพท์ 0 2621 9613 โทรสาร 0 2621 9612

พมิ พ์ครง้ั ท่ี 2 สิงหาคม 2564
จำนวน 30 เล่ม

ขอ้ มูลการลงรายการบรรณานุกรม

วสิ ทุ ธพิ งศ์ คีรรี ตั นเสถียร.
การเปลยี่ นแปลงชายฝง่ั ทะเลอ่าวไทย อำเภอขนอม และอำเภอสชิ ล จงั หวัดนครศรธี รรมราช/

โดย วิสทุ ธิพงศ์ ครี ีรตั นเสถยี ร อภชิ ยั กาญจนพนั ธ์ุ ศักดา ขุนดี สมศกั ดิ์ วฒั นปฤดา เจริญ
แก้วประถม วราภรณ์ จติ สวุ รรณ นิภาพร หงษาบาล อมรรัตน์ โขลนกระโทก เฉลมิ ชาติ
เทวา ชินกฤต จนั ทร์คง และณัฐกติ ต์ิ แสงสุวรรณ.-- กรงุ เทพฯ : กองธรณวี ทิ ยาส่ิงแวดล้อม
กรมทรัพยากรธรณี, 2562.
100 หน้า : ภาพประกอบ : แผนท่ี : ตาราง ; 30 ซม.
รายงานวชิ าการ ฉบบั ท่ี กธส 5/2562.

สารบัญ

บทที่ 1 บทนา.......................................................................................................................................... 1
1.1 หลักการและเหตุผล ........................................................................................................................ 1
1.2 วตั ถปุ ระสงค์ ................................................................................................................................... 1
1.3 เปา้ หมายและพ้ืนทด่ี าเนินการ......................................................................................................... 2
1.4 กลมุ่ เป้าหมาย/ผรู้ ับบริการ.............................................................................................................. 2
1.5 ผลผลติ ............................................................................................................................................ 2
1.6 ผลทีค่ าดว่าจะไดร้ ับ......................................................................................................................... 2
บทที่ 2 สาเหตุการเปล่ยี นแปลงชายฝ่ัง .................................................................................................. 4
2.1 การเปล่ียนแปลงชายฝงั่ ................................................................................................................... 4
2.1.1 ชายฝั่งทม่ี ีการกัดเซาะ ............................................................................................................... 4
2.1.2 ชายฝง่ั ทมี่ กี ารสะสมตัว.............................................................................................................. 4
2.1.3 ชายฝ่ังคงสภาพ ......................................................................................................................... 4
2.2 สาเหตกุ ารเปล่ียนแปลงชายฝั่ง ........................................................................................................ 5
2.2.1 ธรณีแปรสัณฐาน ....................................................................................................................... 5
2.2.2 การเปลีย่ นแปลงระดบั นา้ ทะเล ................................................................................................. 5
2.2.3 กระบวนการชายฝง่ั ................................................................................................................... 5
2.2.4 ปรมิ าณตะกอนทส่ี ะสมตวั ......................................................................................................... 5
2.2.5 กจิ กรรมของมนุษย์.................................................................................................................... 5
บทท่ี 3 ข้อมลู พื้นท่ีศกึ ษา........................................................................................................................ 6
3.1 ข้อมูลท่วั ไป ..................................................................................................................................... 6
3.1.1 อาณาเขตตดิ ต่อ......................................................................................................................... 6
3.1.2 ลกั ษณะทางภูมิศาสตร์ .............................................................................................................. 6
3.1.3 อาชพี และการใชป้ ระโยชนท์ ีด่ นิ ................................................................................................. 6
3.2 อุตนุ ยิ มวทิ ยา .................................................................................................................................. 7
3.2.1 ฤดกู าล ...................................................................................................................................... 7
3.2.2 อุณหภมู ิ .................................................................................................................................... 7
3.2.3 ฝน .......................................................................................................................................... 8
3.3 อุทกศาสตรช์ ายฝั่งทะเล .................................................................................................................. 9
3.3.1 กระแสลม.................................................................................................................................. 9

3.3.1.1 ลมมรสมุ .............................................................................................................................. 9
3.3.1.2 พายุหมนุ เขตร้อน ................................................................................................................ 9
3.3.2 คลนื่ ........................................................................................................................................11
3.3.3 กระแสนา้ ................................................................................................................................12
3.3.4 นา้ ข้นึ -น้าลง ............................................................................................................................12
3.4 โครงสรา้ งตามแนวชายฝั่ง..............................................................................................................15

3.4.1 โครงสรา้ งสาหรับป้องกันการกดั เซาะชายฝั่ง............................................................................18
3.4.2 โครงสร้างตามแนวชายฝ่งั อน่ื ๆ ................................................................................................23
3.5 สภาพธรณวี ิทยา............................................................................................................................25
3.5.1 ธรณีวิทยา (Geology).............................................................................................................25
3.5.1.1 หินยุคพรแี คมเบรียน .........................................................................................................25
3.5.1.2 หนิ ยุคแคมเบรียน..............................................................................................................25
3.5.1.3 หินยคุ ออรโ์ ดวเิ ชียน...........................................................................................................25
3.5.1.4 หนิ ยคุ ไซลเู รียน-ดีโวเนียน-คาร์บอนิเฟอรสั ........................................................................26
3.5.1.5 หนิ ยคุ คารบ์ อนิเฟอรัส .......................................................................................................26
3.5.1.6 หินยคุ คาร์บอนิเฟอรัส-เพอรเ์ มยี น .....................................................................................26
3.5.1.7 หนิ ยคุ เพอรเ์ มยี น...............................................................................................................26
3.5.1.8 ตะกอนยคุ ควอเทอร์นารี....................................................................................................26
3.5.1.9 หนิ อคั นี.............................................................................................................................27
3.5.2 ธรณีสณั ฐานชายฝงั่ ทะเล .........................................................................................................28
3.5.2.1 หาดทราย..........................................................................................................................31
3.5.2.2 ทีร่ าบน้าขน้ึ ถงึ ...................................................................................................................31
3.5.2.3 ลากูน ................................................................................................................................32
3.5.2.4 พรุ.....................................................................................................................................32
บทท่ี 4 วิธกี ารศึกษา .............................................................................................................................33
4.1 สถานภาพการเปล่ยี นแปลงชายฝั่งทะเล........................................................................................33
4.1.1 การสารวจ...............................................................................................................................35
4.1.1.1 จัดทาและรงั วดั หมดุ หลกั ฐานอา้ งอิง ..................................................................................36
4.1.1.2 สารวจแนวชายฝั่ง..............................................................................................................38
4.1.2 การวเิ คราะห์ขอ้ มลู สถานภาพการเปลีย่ นแปลงชายฝง่ั .............................................................39
4.1.2.1 วิธีการ ...............................................................................................................................39
4.1.2.2 แนวทางการวิเคราะห์สถานภาพชายฝ่ังทะเล.....................................................................42
4.1.2.3 การวเิ คราะหข์ ้อมลู สถานภาพการเปล่ยี นแปลงชายฝ่ังในแนวดิ่ง........................................43
4.2 ธรณีสัณฐานชายฝั่งทะเล...............................................................................................................45
4.2.1 เก็บตวั อย่างตะกอนชายหาดระดบั ผิวดนิ .................................................................................45
4.3 เก็บตะกอนเลยี บชายฝง่ั ทะเล........................................................................................................46
4.3.1 เครือ่ งมือดักเกบ็ ตะกอนเคล่ือนที่ขนานชายฝั่ง.........................................................................46
4.3.2 วิธีการศึกษา............................................................................................................................46
4.3.3 วิธกี ารเกบ็ ตัวอย่างตะกอน การเตรยี มตวั อย่างตะกอน และการวเิ คราะหต์ ัวอย่างตะกอน .......47
4.3.3.1 การเกบ็ ตัวอย่างตะกอน.....................................................................................................47
4.3.3.2 การเตรียมตวั อย่างตะกอน.................................................................................................47
4.3.3.3 การวเิ คราะหต์ วั อย่างตะกอน.............................................................................................47

4.4 ธรณีวิทยากายภาพพ้นื ทะเล..........................................................................................................52
4.4.1 การสารวจธรณีฟสิ กิ สท์ างทะเล ...............................................................................................52
4.4.2 การตรวจวดั ระดับน้าขึ้น-น้าลง................................................................................................54
4.4.3 การเกบ็ และวิเคราะห์ตัวอย่างตะกอนพืน้ ผิวท้องทะเล.............................................................54
4.4.4 การวดั ทิศทางและความเรว็ กระแสน้านอกชายฝ่ัง ...................................................................56
บทที่ 5 ผลการศึกษาการเปลี่ยนแปลงชายฝั่งทะเล..............................................................................58
5.1 สถานภาพการเปลย่ี นแปลงชายฝ่งั ทะเล........................................................................................58
5.1.1 สถานภาพการเปลี่ยนแปลงชายฝง่ั ในแนวราบ .........................................................................58
5.1.1.1 สถานภาพการเปล่ียนแปลงชายฝ่งั ในช่วงรอบ 8 ปี............................................................58
5.1.1.2 สถานภาพการเปล่ียนแปลงชายฝัง่ ในช่วงรอบ 9 ปี............................................................61
5.1.1.3 สถานภาพการเปลี่ยนแปลงชายฝ่ังในช่วงรอบ 17 ปี..........................................................64
5.1.1.4 สถานภาพการเปล่ียนแปลงชายฝ่งั ในชว่ ง 1 ปี (รอบฤดกู าล) .............................................66
5.1.2 สถานภาพการเปลี่ยนแปลงชายฝงั่ ในแนวด่ิง ...........................................................................69
5.2 ธรณีสณั ฐานชายฝง่ั ทะเล...............................................................................................................79
5.2.1 เกบ็ ตัวอย่างตะกอนชายหาดระดบั ผิวดิน.................................................................................79
5.3 เกบ็ ตัวอยา่ งตะกอนเลยี บชายฝั่งทะเล ...........................................................................................81
5.4 การสารวจธรณวี ทิ ยาทางทะเล......................................................................................................85
5.4.1 ความลกึ น้าและลักษณะภมู ิประเทศพ้นื ทะเล...........................................................................85
5.4.2 ลักษณะตะกอนพน้ื ผิวทอ้ งทะเล ..............................................................................................86
5.4.3 ทศิ ทางและความเรว็ กระแสน้านอกชายฝงั่ ..............................................................................89
5.5 การเผยแพร่ขอ้ มลู .........................................................................................................................92
5.5.1 การสัมมนาระดมความคิดเห็น.................................................................................................92
5.5.2 เผยแพรข่ ้อมลู ผ่านระบบอินเตอรเ์ น็ต ......................................................................................93
5.5.3 เอกสารเผยแพร่ในรูปของสอื่ สิ่งพิมพต์ ่างๆ...............................................................................93
บทที่ 6 สรปุ ผลการศึกษา .....................................................................................................................94
6.1 สถานภาพการเปล่ยี นแปลงชายฝัง่ ................................................................................................94
6.1.1 สถานภาพการเปลย่ี นแปลงชายฝั่งในแนวราบ .........................................................................94
6.1.1.1 สถานภาพการเปลี่ยนแปลงชายฝัง่ ในช่วงรอบ 8 ปี...........................................................94
6.1.1.2 สถานภาพการเปล่ียนแปลงชายฝ่งั ในชว่ งรอบ 9 ปี...........................................................94
6.1.1.2 สถานภาพการเปลย่ี นแปลงชายฝ่งั ในช่วงรอบ 17 ปี ...........................................................94
6.1.1.3 สถานภาพการเปลี่ยนแปลงชายฝง่ั ในชว่ งรอบ 1 ปี...........................................................94
6.1.2 สถานภาพการเปลย่ี นแปลงชายฝัง่ ในแนวดง่ิ ...........................................................................96
6.2 เก็บตะกอนเลยี บชายฝง่ั ทะเล........................................................................................................97
6.3 ธรณวี ทิ ยาทางทะเล.......................................................................................................................98
บทท่ี 7 ข้อเสนอแนะ/แนวทาง ในการวางแผนปอ้ งกนั และลดผลกระทบจากการกดั เซาะชายฝ่ัง......99
เอกสารอ้างองิ ......................................................................................................................................100

สารบญั รูป

รปู ท่ี 1.1 ขอบเขตพ้ืนท่ศี ึกษา อาเภอขนอมและอาเภอสิชล จังหวัดนครศรธี รรมราช……………………………3
รปู ที่ 3.1 ทิศทางของลมมรสุมในประเทศไทย (กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝงั่ , 2553).................. 10
รปู ท่ี 3.2 ก-ข) รปู แบบการเคลือ่ นที่ของคลื่นเข้าหาฝงั่ .......................................................................... 11
รปู ที่ 3.3 รปู แบบของการเกิดนา้ ขนึ้ น้าลง ก) น้าคู่ ข) นา้ เดีย่ ว และ ค) น้าผสม

(http://www.agri.kmitl.ac.th/elearning/courseware/aquatic/5_tidal_patterns.html).... 13
รูปท่ี 3.4 ชนดิ ของนา้ ขน้ึ -น้าลงในอ่าวไทย (กรมทรพั ยากรธรณี, 2545)................................................ 13
รูปท่ี 3.5 คา่ ของชว่ งน้าขึ้นน้าลงในอ่าวไทย (กรมทรพั ยากรธรณี, 2545).............................................. 14
รูปที่ 3.6 แผนท่แี สดงโครงสร้างปอ้ งกนั การกัดเซาะ อาเภอขนอม จังหวัดนครศรีธรรมราช.. ................ 16
รปู ท่ี 3.7 แผนที่แสดงโครงสรา้ งป้องกันการกดั เซาะ อาเภอขนอม จงั หวัดนครศรีธรรมราช.. ................ 17
รปู ท่ี 3.8 ก) กาแพงป้องกนั คล่ืนริมชายหาดแบบตรง บริเวณหาดแขวงเภา

ข) กาแพงป้องกนั คล่นื รมิ ชายหาดประเภทลาดเอยี งแบบลาด บรเิ วณหาดแขวงเภา.....…………18
รปู ท่ี 3.9 ก-ข) กาแพงป้องกันคลน่ื รมิ ชายหาดแบบตรง (คอนกรีตเสรมิ กอ้ นหิน) บรเิ วณหาดแขวงเภา. 19
รูปที่ 3.10 ก) กาแพงปอ้ งกันคลืน่ ริมชายหาดแบบตรง บริเวณโรงแรมขนอมซันไรช์ รีสอร์ท

ข) กาแพงป้องกันคลน่ื ริมชายหาดแบบตรง บริเวณโรงแรมซมั เมอรบ์ ีช ขนอม...........…………19
รูปที่ 3.11 ก-ข) กาแพงป้องกนั คลื่นริมชายหาดแบบตรง บรเิ วณโรงแรมภูพฒั น์................................... 20
รูปท่ี 3.12 ก) กาแพงป้องกันคลื่นริมชายหาดแบบตรง บริเวณโรงแรมทพิ ย์มนตรี รสี อรท์

ข) กาแพงป้องกนั คล่นื ริมชายหาดแบบตรง บริเวณหาดในเพลา.................................…………20
รูปท่ี 3.13 ก-ข) เขื่อนกนั คลื่นนอกชายฝั่ง บริเวณหาดฝายท่า.................................……………………………21
รูปท่ี 3.14 ก-ข) กาแพงป้องกันคลื่นรมิ ชายหาด บริเวณหาดสิชล ......................................................... 21
รูปที่ 3.15 ก-ข) กาแพงปอ้ งกันคลนื่ รมิ ชายหาด บริเวณหาดสิชล ......................................................... 22
รปู ที่ 3.16 ก-ข) กาแพงป้องกนั คลน่ื ริมชายหาด บรเิ วณหาดโรงเรยี นปลายทอน................................... 22
รูปท่ี 3.17 ก-ข) เขอื่ นกันคล่ืนนอกชายฝัง่ บริเวณหาดเสาเภา............................…..…………………………..23
รูปที่ 3.18 ก-ข) สะพานเทียบเรือประมง บรเิ วณหาดแขวงเภา............................................................. 23
รปู ท่ี 3.19 ก) เขื่อนกน้ั ทราย บรเิ วณปากน้าปากน้าสิชล ตาบลสิชล

ข) เข่ือนก้นั ทราย บริเวณคลองปากดวด ตาบลเสาเภา...............................................…………24
รปู ท่ี 3.20 ก-ข) ทา่ เรอื ขนสง่ สินคา้ บริเวณหาดคอเขา ตาบลขนอม...................................................... 24
รูปที่ 3.21 แผนทธ่ี รณีสณั ฐานชายฝงั่ ทะเล อาเภอขนอม จังหวดั นครศรธี รรมราช.................……………..29
รปู ที่ 3.22 แผนทีธ่ รณสี ณั ฐานชายฝง่ั ทะเล อาเภอสชิ ล จังหวดั นครศรธี รรมราช....................……………..30
รปู ที่ 4.1 ผงั แสดงขัน้ ตอนการศกึ ษาและวเิ คราะหข์ ้อมลู การเปล่ียนแปลงชายฝั่ง .................................. 34
รปู ที่ 4.2 ก) ระบบการทางานของเคร่อื งมือ DGPS

ข) รังวดั คา่ พกิ ดั ตาแหนง่ หมุดหลักฐานอา้ งอิงของกรมทรัพยากรธรณีในพืน้ ท่ีสารวจ............... 36
รูปที่ 4.3 แผนท่ีแสดงหมุดหลักฐาน บริเวณพนื้ ท่ีอาเภอขนอมและอาเภอสิชล จงั หวดั นครศรีธรรมราช 37
รูปที่ 4.4 ก) แนวชายหาด และ ข) แนวโครงสร้าง ค) แนวพชื ตามชายหาด...............…………………………38
รูปท่ี 4.5 การเดนิ สารวจในแนวดง่ิ เพอ่ื ศึกษาลักษณะสัณฐานของพนื้ ที่................................................ 39

รูปที่ 4.6 ก) ขอ้ มลู จุดพิกัด (X,Y) ทีไ่ ด้จากการสารวจ
ข) แนวเสน้ ชายฝ่ังทะเลที่ได้จากการแปลงคา่ จุดพกิ ัด ............................................................. 40

รูปที่ 4.7 ตวั อย่างการเปรียบเทียบเส้นแนวชายฝัง่ โดยใช้เทคนิคการซอ้ นทบั ข้อมูล.............................. 40
รูปที่ 4.8 กราฟแสดงภาคตัดขวางชายหาด บริเวณหาดแขวงเภา.......................................................... 43
รูปที่ 4.9 ภาพแสดงปริมาณตะกอนทเ่ี ปลยี่ นแปลงบริเวณหาดแขวงเภา.............................................…..44
รูปที่ 4.10 ภาพแสดงการเก็บตัวอยา่ งตะกอนชายฝัง่ ............................................................................ 45
รูปที่ 4.11 จดุ เกบ็ ตะกอนขนานชายฝ่ังทะเลในพ้ืนท่ีอาเภอขนอม และอาเภอสิชล

จังหวดั นครศรธี รรมราช ....................................................................................................... 48
รปู ท่ี 4.12 ก-ข) ชดุ เครื่องมือดกั เกบ็ ตะกอนเคลื่อนที่ขนานชายฝัง่ ........................................................ 49
รูปที่ 4.13 แบบจาลองการเคลอ่ื นท่ขี องตะกอนขนานชายฝ่ังทะเล (Longshore sediment transport) 49
รปู ท่ี 4.14 การคานวณอัตราการเคลือ่ นที่ของตะกอนขนานชายฝั่งทะเลโดยใชส้ มการ Kamphuis (2002)50
รปู ท่ี 4.15 การคานวณปริมาณของตะกอนท่ีเคล่ือนทีข่ นานชายฝงั่ สาหรับปริมาตรนา้ ทะเลใน

1 ลกู บาศกเ์ มตร................................................................................................................... 50
รูปท่ี 4.16 ก-ข) การดักเกบ็ ตะกอนเคลื่อนทข่ี นานชายฝัง่ ทะเล............................................................. 51
รปู ท่ี 4.17 ก) การเตรียมตัวอย่างตะกอน โดยการตากให้แหง้

ข) การวเิ คราะหข์ นาดของเม็ดตะกอนดว้ ยเครื่องวดั ขนาดอนภุ าคโดยใช้เทคนิคการเลี้ยวเบน
ของแสง (Particle Size Analysis)...................................................................................... 51
รปู ท่ี 4.18 เรือสารวจและการตดิ ตง้ั อปุ กรณ์สารวจธรณฟี สิ ิกสท์ างทะเลในพนื้ ท่ีสารวจ......................... 52
รูปที่ 4.19 เคร่อื งมอื หยง่ั น้าลกึ แบบสองลาคลน่ื ความแมน่ ยาสงู และหน้าจอแสดงผล............................ 53
รูปที่ 4.20 แผนที่แสดงเสน้ ทางเดนิ เรอื สารวจธรณฟี สิ ิกสท์ างทะเลดว้ ยวธิ หี ยั่งน้าลกึ ............................. 53
รปู ท่ี 4.21 เครือ่ งตรวจวดั ระดับน้าขน้ึ -นา้ ลงแบบวดั ความดนั และการติดตัง้ ......................................... 54
รูปท่ี 4.22 เครื่องมือเกบ็ ตวั อย่างตะกอนพน้ื ทะเลแบบ home-made dredger.. .. ……………….………..54
รปู ที่ 4.23 การจาแนกขนาดตะกอนด้วยเคร่ืองคัดแยกขนาดตะกอนสัน่ 3 แกน ................................... 55
รปู ท่ี 4.24 แผนทแี่ สดงตาแหนง่ เก็บตวั อยา่ งตะกอนพื้นผวิ ..ทะเล............................................…………….55
รูปท่ี 4.25 เคร่ืองมือวดั ทิศทางและกระแสน้านอกชายฝงั่ และการติดต้ังขณะดาเนินการสารวจ............. 56
รูปท่ี 4.26 แผนทแ่ี สดงตาแหนง่ ตรวจวดั ทิศทางและกระแสนา้ ชายฝง่ั ................................................... 57
รปู ท่ี 5.1 หนา้ หาดสะสมตัว บรเิ วณหาดหาดปากดวด ตาบลเสาเภา อาเภอสชิ ล .................................. 58
รูปที่ 5.2 หน้าหาดคงสภาพ บริเวณหาดบ้านเสาเภา ตาบลเสาเภา อาเภอสชิ ล .................................... 59
รปู ท่ี 5.3 แผนท่แี สดงสถานภาพการเปล่ยี นแปลงเสน้ แนวชายฝง่ั ระหวา่ ง ปี พ.ศ. 2545 กบั
ปี พ.ศ. 2553 บรเิ วณพ้ืนทีอ่ าเภอขนอมและอาเภอสิชล จงั หวดั นครศรีธรรมราช................... 60
รูปที่ 5.4 ชายหาดกัดเซาะปานกลาง บริเวณหาดเสาเภา ตาบลเสาเภา อาเภอสิชล.............................. 61
รปู ที่ 5.5 ชายหาดสะสมตัว ก) บริเวณหาดเทพา ตาบลทุ่งปรงั อาเภอสิชล
ข) บรเิ วณหาดในเพลา ตาบลขนอม อาเภอขนอม..............………………………..……………………..62
รปู ที่ 5.6 พ้ืนที่คงสภาพ บรเิ วณหาดสิชล ตาบลสิชล เนือ่ งจากมโี ครงสรา้ งป้องกันชายฝ่ัง..................... 62
รูปที่ 5.7 แผนที่แสดงสถานภาพการเปลี่ยนแปลงเส้นแนวชายฝงั่ ระหวา่ ง ปี พ.ศ. 2553 กบั
ปี พ.ศ. 2562 บรเิ วณพืน้ ท่ีอาเภอขนอมและอาเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมราช.................. 63

รูปท่ี 5.8 ชายหาดสะสมตวั ก) บริเวณหาดคอเขา ตาบลสิชล ข) บรเิ วณหาดคอเขา ตาบลขนอม...........64
รูปท่ี 5.9 หน้าหาดสะสมตัว ก) บรเิ วณหาดคอเขา ตาบลสิชล ข) บริเวณหาดคอเขา ตาบลขนอม ........ 64
รูปที่ 5.10 แผนทแ่ี สดงสถานภาพการเปล่ยี นแปลงเสน้ แนวชายฝ่ัง ระหวา่ ง ปี พ.ศ. 2545 กบั

ปี พ.ศ. 2562 บรเิ วณพื้นที่อาเภอขนอมและอาเภอสิชล จงั หวดั นครศรีธรรมราช ................ 65
รูปท่ี 5.11 ชายหาดกัดเซาะปานกลาง บริเวณหาดเสาเภา ตาบลเสาเภา อาเภอสิชล…………………………66
รปู ท่ี 5.12 ชายหาดสะสมตวั ก) บรเิ วณหาดเสาเภา ตาบลเสาเภา ข) บริเวณหาดท้องยาง ตาบลทงุ่ ใส 67
รปู ที่ 5.13 ชายหาดคงสภาพ บริเวณหาดท้องชิง ตาบลท้องเนยี น อาเภอขนอม ................................... 67
รปู ที่ 5.14 แผนทแ่ี สดงสถานภาพการเปลีย่ นแปลงเสน้ แนวชายฝ่งั ระหว่าง ปี พ.ศ. 2561 กบั

ปี พ.ศ. 2562 บริเวณพื้นที่อาเภอขนอมและอาเภอสิชล จงั หวดั นครศรธี รรมราช..............….68
รปู ท่ี 5.15 สัณฐานหน้าหาด ก) ระหว่างมรสมุ และ ข) หลังฤดมู รสมุ บริเวณบ้านปลายทอน

จะเห็นได้ว่าหาดมีการเปล่ยี นแปลง...................................................................................... 69
รปู ที่ 5.16 ภาพตดั ขวางหนา้ หาดทอ้ งโหนด .......................................................................................... 70
รูปที่ 5.17 แผนทแ่ี สดงปริมาณตะกอนทรายหน้าหาดท้องโหนด........................................................... 70
รูปท่ี 5.18 ภาพตดั ขวางหน้าหาดแขวงเภา............................................................................................ 71
รูปที่ 5.19 แผนทแ่ี สดงปรมิ าณตะกอนทรายหน้าหาดแขวงเภา ............................................................ 71
รูปท่ี 5.20 ภาพตดั ขวางหนา้ หาดทอ้ งชงิ ............................................................................................... 72
รูปที่ 5.21 แผนทแ่ี สดงปริมาณตะกอนทรายหนา้ หาดท้องชงิ ................................................................ 72
รปู ที่ 5.22 ภาพตัดขวางหน้าหาดขนอม ................................................................................................ 73
รปู ท่ี 5.23 แผนทแ่ี สดงปรมิ าณตะกอนทรายหน้าหาดขนอม................................................................. 73
รูปท่ี 5.24 ภาพตดั ขวางหนา้ หาดในเพลา.............................................................................................. 74
รูปที่ 5.25 แผนท่แี สดงปรมิ าณตะกอนทรายหนา้ หาดในเพลา .............................................................. 74
รูปที่ 5.26 ภาพตดั ขวางหน้าหาดทอ้ งยาง............................................................................................. 75
รูปท่ี 5.27 แผนท่ีแสดงปริมาณตะกอนทรายหนา้ หาดท้องยาง.............................................................. 75
รูปที่ 5.28 ภาพตดั ขวางหน้าหาดทุง่ ใส.................................................................................................. 76
รปู ที่ 5.29 แผนทแ่ี สดงปริมาณตะกอนทรายหน้าหาดท่งุ ใส .................................................................. 76
รปู ท่ี 5.30 ภาพตัดขวางหน้าหาดปลายทอน ......................................................................................... 77
รปู ที่ 5.31 แผนทแ่ี สดงปริมาณตะกอนทรายหน้าหาดปลายทอน.......................................................... 77
รปู ท่ี 5.32 ภาพตัดขวางหน้าหาดปากดวด ............................................................................................ 78
รูปท่ี 5.33 แผนทแ่ี สดงปริมาณตะกอนทรายหนา้ หาดปากดวด............................................................. 78
รูปท่ี 5.34 ขนาดตะกอนทรายหนา้ หาด บริเวณหาดปากดวด ............................................................... 79
รูปท่ี 5.35 แผนทต่ี าแหนง่ เก็บตวั อย่างตะกอนชายหาด พื้นทอี่ าเภอขนอมและอาเภอสิชล

จังหวัดนครศรีธรรมราช...........................................................................................................80

รปู ท่ี 5.36 แผนทแ่ี สดงอัตราการเคลอื่ นทีข่ องตะกอนขนานชายฝงั่ ทะเล (LSTR) และปรมิ าณ
ของตะกอนทีเ่ คลือ่ นท่ีขนานชายฝ่ังทะเลต่อวันสาหรับปรมิ าตรนา้ ทะเลใน 1 ลกู บาศกเ์ มตร
อาเภอขนอม และอาเภอสชิ ล จังหวดั นครศรีธรรมราช........................................................ 82

รปู ที่ 5.37 แผนท่ีแสดงขนาดของตวั อย่างตะกอนทง้ั 11 หาด อาเภอขนอม และอาเภอสิชล
จังหวัดนครศรีธรรมราช....................................................................................................... 84

รูปที่ 5.38 แผนทีแ่ สดงระดบั ความลกึ นา้ และลกั ษณะภมู ิประเทศพ้ืนทะเลในพืน้ ท่ีสารวจ แบบ 2 มิติ .. 85
รปู ที่ 5.39 แผนทแ่ี สดงระดับความลกึ น้าและลักษณะภมู ิประเทศพ้นื ทะเลในพ้นื ท่ีสารวจ แบบ 3 มิติ .. 86
รูปท่ี 5.40 เคร่ืองวัดการกระจายตัวของขนาดอนภุ าค (Particle size analyzer)................................. 87
รูปที่ 5.41 เครื่องวเิ คราะห์ขนาดตะกอนพ้นื ทะเลด้วยวธิ ีร่อนผา่ นตะแกรง (Sieve Analysis)............... 87
รูปท่ี 5.42 แผนท่แี สดงชนิดและการสะสมตัวของตะกอนพ้นื ทะเลในพืน้ ทส่ี ารวจ ................................. 88
รูปท่ี 5.43 กราฟแสดงทศิ ทางกระแสน้าชายฝง่ั ท้ัง 4 สถานีในชว่ งนา้ ขึ้น-น้าลง..................................... 90
รูปท่ี 5.44 การสมั มนาระดมความคดิ เห็น ณ ขนอมโกลเด้นบีช อาเภอขนอม จงั หวัดนครศรีธรรมราช. 92
รูปที่ 5.45 เอกสารและส่งิ พิมพ์ สาหรับการเผยแพรข่ ้อมลู ผลการศกึ ษา พร้อมทัง้ ข้อมูลองค์ความรู้

เกี่ยวกบั ชายฝั่งทะเล และธรณีพิบตั ภิ ัย ................................................................................ 93

สารบัญตาราง

ตารางที่ 1 สถติ ิอณุ หภูมิ ณ สถานอี ตุ นุ ิยมวิทยา จงั หวัดนครศรธี รรมราช ชว่ งรอบ 12 ปี.........................7
ตารางท่ี 2 สถิตปิ ริมาณฝน ณ สถานอี ุตนุ ิยมวิทยา จังหวดั นครศรีธรรมราช ช่วงรอบ 12 ปี.…………………8
ตารางที่ 3 การจาแนกลกั ษณะการเปลี่ยนแปลงชายฝง่ั ทะเล .............................................................. ..41
ตารางที่ 4 ผลการวดั ทศิ ทางและกระแสนา้ นอกชายฝั่ง ทงั้ 4 สถานี.........................................................…….…….71

บทที่ 1
บทนำ

1.1 หลกั กำรและเหตผุ ล

ประเทศไทยมีพื้นท่ีติดชายฝั่งทะเลยาวประมาณ 3,151.13 กิโลเมตร ครอบคลมุ 23 จังหวัด
โดยแบ่งออกเป็นพื้นที่ชายฝ่ังทะเลอ่าวไทย 17 จังหวัด ประกอบด้วย จังหวัดตราด จันทบุรี ระยอง ชลบุรี
ฉะเชิงเทรา สมุทรปราการ กรุงเทพมหานคร สมุทรสาคร สมุทรสงคราม เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ ชุมพร
สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช สงขลา ปัตตานี และนราธิวาส ยาวประมาณ 2,039.78 กิโลเมตร ส่วนพื้นท่ี
ชายฝ่ังทะเลอันดามัน ประกอบด้วย 6 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดระนอง พังงา ภูเก็ต กระบี่ ตรัง และสตูล
ยาวประมาณ 1,111.35 กิโลเมตร จากอดีตถึงปัจจุบันพื้นท่ีชายฝั่งได้มีการเปลี่ยนแปลงอย่างมากและปัญหา
สาคัญที่เกิดตามมาคือการกัดเซาะชายฝั่ง ปัจจุบันมีชายฝ่ังท่ียังประสบปัญหาการกัดเซาะ และยังไม่มี
การดาเนินการแก้ไขปัญหา เป็นระยะทางประมาณ 145.73 กิโลเมตร (กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝ่ัง, 2560)
ส่งผลให้เกิดการสูญเสยี ทีด่ ิน สญู เสยี รายได้จากแหล่งท่องเท่ียว และอุตสาหกรรมต่อเนื่อง และสูญเสียสถานท่ี
สาคัญทางประวัติศาสตร์ โบราณสถาน วัด โรงเรียน สาเหตุของปัญหาดังกล่าวเกิดข้ึนท้ังจากธรรมชาติ
อาทิ ลมมรสุม การเปลี่ยนแปลงระดับน้าทะเล ลักษณะธรณีแปรสัณฐาน แต่สาเหตุที่กระตุ้นให้เกิด
การเปลี่ยนแปลงชายฝั่งอย่างรวดเร็วคือกิจกรรมของมนุษย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการใช้ประโยชน์ที่ดิน
ที่ผิดประเภท ทั้งอุตสาหกรรมการท่องเท่ียว การประมง การต้ังถิ่นฐาน หรือแม้แต่โครงสร้างขนาดใหญ่
ตามแนวชายฝ่ัง ล้วนเป็นสาเหตุให้การปรับสมดุลตามธรรมชาติเปลี่ยนแปลงไปนอกจากปัญหาทางกายภาพ
ขา้ งตน้ แลว้ ปญั หาการกัดเซาะชายฝัง่ ยงั สรา้ งความเสียหายต่อระบบนเิ วศน์ เศรษฐกจิ สังคม และคุณภาพชีวิต
ของคนในพ้ืนที่ ดังนั้นเพ่ือให้มนุษย์อยู่ร่วมกับธรรมชาติได้อย่างมีความสุขและยั่งยืน จึงควรมีการเรียนรู้
และเขา้ ใจถงึ ภัยธรรมชาตพิ ร้อมทั้งปรบั ตวั ใหเ้ ข้ากบั ธรรมชาติได้อย่างสมดุล

กรมทรัพยากรธรณีในฐานะหน่วยงานราชการท่ีมีหน้าที่รับผิดชอบในการสารวจ ตรวจสอบ
ศึกษา และวิจัยด้านธรณีวิทยาสิ่งแวดล้อมและธรณีพิบัติภัย เพื่อการวางแผนจัดการเกี่ยวกับการกัดเซาะ
ชายฝั่งทะเล จึงได้ดาเนินการสารวจการเปล่ียนแปลงชายฝง่ั ทั้งในแนวราบและแนวด่ิงในช่วงก่อนฤดูมรสุมตะวันตก
เฉียงใต้ ระหว่างฤดูมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และหลังฤดูมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ โดยข้อมูลท้ังหมดจะเป็นประโยชน์
อย่างยิ่งต่อหน่วยงานที่มีหน้าที่แก้ไขป้องกันปัญหาการกัดเซาะชายฝ่ั งเพ่ือนาไปใช้เป็นข้อมูลประกอบ
ในการวางแผนป้องกันและแก้ไขปัญหาการกดั เซาะชายฝงั่ ทะเล

1.2 วัตถปุ ระสงค์

เพ่ือติดตาม ตรวจสอบ และวิเคราะห์สถานภาพการเปลี่ยนแปลงชายฝั่งทะเลอ่าวไทย
พนื้ ที่อาเภอขนอม และอาเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมราช สาหรับใช้เป็นขอ้ มูลพ้ืนฐานประกอบการตัดสินใจ
ให้กับหน่วยงานท่ีเก่ียวข้อง ใช้ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการกัดเซาะชายฝั่งทะเล ตลอดจนใช้เป็นข้อมูล
เบื้องต้น ในการวางผังเมือง กาหนดเขตการใช้ประโยชน์ท่ีดินให้เหมาะสม และสอดคล้องกับสภาพพ้ืนที่ใน
บริเวณชายหาด

-2-

1.3 เป้ำหมำยและพ้ืนที่ดำเนนิ กำร

ข้อมูลการเปลี่ยนแปลงชายฝั่งทะเลในแนวราบและแนวดิ่ง ข้อมูลธรณีสัณฐานชายฝั่งทะเล
และการสารวจธรณีวิทยาทางทะเลพื้นที่อาเภอขนอม และอาเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมราช คิดเป็น
ระยะทางตามแนวชายฝั่ง ประมาณ 34 กิโลเมตร (รูปที่ 1.1) อยู่ในระบบกลุ่มหาด S8 อ่าวบ้านดอน และ S9
ขนอม-ท่าศาลา (กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝัง่ , 2560)

หมายเหตุ การสารวจในครงั้ น้ีสารวจเฉพาะในพื้นท่ีหาดทรายเทา่ นัน้

1.4 กลมุ่ เป้ำหมำย/ผู้รบั บรกิ ำร

ข้อมูลการเปล่ียนแปลงชายฝั่งทะเล เผยแพร่แก่หน่วยงานภาครัฐ หน่วยงานส่วนท้องถ่ิน และ
ประชาชนทั่วไปในพื้นท่ี เพื่อใช้เป็นข้อมูลพื้นฐานประกอบการตัดสินใจให้กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องใช้เป็นแนวทาง
ในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการกัดเซาะชายฝั่งทะเลตลอดจนใช้เป็นข้อมูลเบื้องต้น ในการวางผังเมือง
กาหนดเขตการใช้ประโยชน์ท่ีดินให้เหมาะสม และสอดคล้องกับสภาพพ้ืนที่ ใช้ในการวางแผนจัดการ
ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดล้อม ในบริเวณชายหาด

1.5 ผลผลิต

1) ข้อมูลการเปล่ียนแปลงชายฝ่ังทะเลในพ้ืนที่ศึกษาพร้อมรายงานและแผนที่ประกอบ
รายงานแสดงระยะทาง และอัตราของการเปล่ียนแปลงชายฝ่ังในช่วงรอบ 8 ปี ช่วงรอบ 9 ปี ช่วงรอบ 1 ปี
และชว่ งรอบ 17 ปี ที่ผา่ นมา

2) ข้อมูลธรณีวิทยาทางทะเล ประกอบด้วย ลักษณะภมู ปิ ระเทศพื้นทะเล สภาพธรณีสัณฐาน
วิทยาและธรณีวทิ ยาชน้ั ตะกอน พร้อมรายงาน

3) ข้อเสนอแนะ/แนวทางในการวางแผนป้องกันและลดผลกระทบจากการกัดเซาะชายฝ่ัง
สาหรบั พ้ืนทอ่ี าเภอขนอม และอาเภอสชิ ล จังหวัดนครศรธี รรมราช

1.6 ผลทค่ี ำดวำ่ จะไดร้ บั

ข้ อมู ลสถาน ภ าพ การเป ล่ี ยน แป ลงชายฝั่ งพื้ น ท่ี อ าเภ อขน อม และอาเภ อสิ ช ล
จังหวัดนครศรีธรรมราช จะเป็นประโยชน์ต่อหน่วยงานที่รับผิดชอบในการแก้ไขปัญหาชายฝั่ง หน่วยงานส่วน
ท้องถน่ิ และประชาชนในพืน้ ทใ่ี ชเ้ ป็นข้อมลู ประกอบในการวางแผนการใช้ประโยชนท์ ่ีดนิ ในอนาคต

-3-
รูปที่ 1.1 ขอบเขตพน้ื ทีศ่ ึกษำ พน้ื ท่ีอำเภอขนอมและอำเภอสชิ ล จงั หวดั นครศรีธรรมรำช

บทที่ 2
สาเหตุและการเปลีย่ นแปลงชายฝั่ง

2.1 การเปลี่ยนแปลงชายฝัง่

การเปล่ียนแปลงชายฝงั่ หมายถึง การเปล่ียนรูปแบบทางกายภาพของพ้ืนท่ีชายฝ่ัง หรือเป็น
การเปลี่ยนรูปลักษณ์ของพ้ืนที่ชายฝ่ังจากเดิมท่ีเคยปรากฏให้เห็นเป็นอีกรูปแบบหนึ่งซึ่งแตกต่างออกไป
การเปล่ียนแปลงมีหลายแบบตามกระบวนการทางธรณีวิทยา แต่ที่สาคัญและเกิดขึ้นมาก ได้แก่ การกัดเซาะชายฝั่ง
การเปลี่ยนแปลงชายฝ่ังสามารถแสดงได้ใน 3 ลักษณะ คือ ชายฝ่ังท่ีมีการกัดเซาะ ชายฝั่งที่มีการสะสมตัว
และชายฝ่ังคงสภาพ (สนิ สินสกุล และคณะ, 2546)

2.1.1 ชายฝงั่ ทม่ี กี ารกัดเซาะ

กระบวนการกัดเซาะเกิดขึ้นได้ทั้งในหินและตะกอน โดยมีตัวการสาคัญ คือ น้า ลม และธารน้าแข็ง
เมื่อเกิดการกัดเซาะจะทาให้เกิดการเปล่ียนแปลงสภาพหรือรูปแบบแตกต่างไปจากเดิม กระบวนการดังกล่าว
ทาให้ชายทะเลเปล่ียนแนวหรือเกิดการถอยร่นของชายฝ่ังเข้าไปในแผ่นดิน ซ่ึงส่งผลโดยตรงต่อผู้อยู่อาศัย
ตลอดจนสิ่งมีชีวิตและโครงสร้างในบริเวณดังกล่าว ชายฝ่ังที่มีการกัดเซาะถูกแบ่งออกเป็น 2 ประเภท
ตามอัตราการกัดเซาะต่อปี และความเสยี หายทมี่ ผี ลกระทบทัง้ ด้านเศรษฐกิจและสงั คมในพน้ื ท่ี ดังนี้

1) ชายฝั่งมีการกัดเซาะรุนแรง (Severe erosion) เป็นพื้นที่ชายฝั่งที่มีอัตราการกัดเซาะ
มากกวา่ 5 เมตรข้ึนไปต่อปี มกี ารสญู เสยี ทดี่ นิ มาก และเกิดความเสยี หายตอ่ ทรัพย์สินชดั เจน

2) ชายฝัง่ มกี ารกัดเซาะปานกลาง (Moderate erosion) เป็นพื้นที่ชายฝัง่ ทม่ี ีอตั ราการกัดเซาะ
ต้งั แต่ 1-5 เมตรตอ่ ปี มีการกัดเซาะแบบคอ่ ยเปน็ ค่อยไป

2.1.2 ชายฝ่งั ท่มี กี ารสะสมตัว

เกิดจากกระบวนการสะสมตัวของตะกอน ซ่ึงถูกพัดพาออกไปจากท่ีหนึ่งไปกองหรือทับถม
กันอยู่อีกที่หนึ่ง โดยคล่ืนและกระแสน้าเป็นตัวการหลัก ชายฝ่ังท่ีมีการสะสมตัวส่วนมากจะเกิดขึ้นในบริเวณ
ท่ีราบน้าขึ้นถึงมากกว่าบริเวณหาดทราย โดยตะกอนท่ีแขวนลอยมากับน้าและคล่ืนจะถูกพัดพามาสะสมตัว
ใกลฝ้ ั่ง โดยมอี ัตราการสะสมตัวในพ้นื ท่ี ตง้ั แต่ 1-5 เมตรต่อปี

2.1.3 ชายฝง่ั คงสภาพ

ชายฝั่งคงสภาพเป็นชายฝั่งท่ีมีการปรับสภาพสมดุลธรรมชาติได้ตามฤดูกาล คือ ในรอบหนึ่งปี
เกดิ การกดั เซาะและสะสมตัวของตะกอนในพน้ื ที่ปรมิ าณใกล้เคียงกนั คือ ไมเ่ กิน 1 เมตรต่อปี (±1)

-5-

2.2 สาเหตุการเปลยี่ นแปลงชายฝ่งั

ปัจจยั ท่มี ีผลตอ่ การเปลยี่ นแปลงชายฝงั่ ประเทศไทยประกอบดว้ ยหลายปจั จัย ดงั นี้

2.2.1 ธรณีแปรสณั ฐาน

แผ่นเปลือกโลกมีการเคล่ือนท่ีตลอดเวลา จึงทาให้เกิดกระบวนการเคล่ือนท่ีเข้าหากันของ
แผ่นเปลือกโลก (Convergent plate motion) การแยกตัวของแผ่นเปลือกโลก (Divergent plate motion)
และการเคลื่อนท่ีผ่านกันของแผ่นเปลือกโลก (Transform plate motion) ซ่ึงกระบวนการดังกล่าวส่งผลให้
เกิดการยกตัวหรือทรุดตัวของพื้นที่เป็นบริเวณกว้าง บางพื้นที่เคยโผล่พ้นผิวน้าอาจจมตัวลงอยู่ใต้ทะเล
การทรดุ ตวั ดงั กลา่ วทาใหพ้ น้ื ทชี่ ายฝั่งมีระดบั ตา่ ลง และเกิดการกดั เซาะขน้ึ ได้ง่าย

2.2.2 การเปลย่ี นแปลงระดับน้าทะเล

ระดับน้าทะเลมีการเปล่ียนแปลงมาหลายยุคหลายสมัย และแตกต่างกันไปในแต่ละพ้ืนที่
ข้ึนอยู่กับลักษณะธรณีสัณฐานของพ้ืนท่ีน้ันๆ ในปัจจุบันเชื่อกันว่าระดับน้าทะเลสูงข้ึน โดยมีสาเหตุมาจาก
การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ เม่ือมีการเพิ่มข้ึนของระดับน้าทะเลจึงส่งผลให้เกิดการรุกขึ้นของน้า
ทะเลเข้าไปในแผน่ ดินมากขึ้น และเกิดปญั หาการกดั เซาะชายฝ่ังตามมา

2.2.3 กระบวนการชายฝั่ง

ลม คลื่น น้าขึ้นน้าลง และกระแสน้า เป็นกระบวนการทางธรรมชาติที่ประกอบกันเป็นพื้นท่ี
ชายฝ่ัง ตัวการของการพัดพาตะกอนชายฝั่งที่สาคัญ คือ คลื่นและการขึ้นลงของน้าทะเล ซ่ึงสัมพันธ์กัน
กล่าวคือ ในสภาวะปกติ ถ้าน้าขึ้นสูง คลื่นก็จะกระทบฝ่ังมากขึ้น แต่ถ้าน้าลงคล่ืนก็จะเคลื่อนตัวอยู่ด้านหน้า
ชายฝั่ง ผลกระทบต่อชายฝ่ังก็น้อยลง และในชว่ งมีพายุหรือมรสุม คลน่ื ที่เกิดในชว่ งมรสุมจะมีพลังสูงกว่าปกติ
จงึ ทาใหช้ ายฝั่งถูกกัดเซาะไปไดง้ า่ ย

2.2.4 ปรมิ าณตะกอนที่สะสมตัว

โดยปกติชายฝ่ังแต่ละพ้ืนท่ีจะมีแหล่งตะกอนที่ถูกพัดพามาสะสมตัวโดยกระบวนการตาม
ธรรมชาติ ท้ังจากแม่น้าที่นาตะกอนจากแผ่นดินไหลลงสู่ทะเลบริเวณปากแม่น้า จากน้ันจะถูกพัดพาไปสะสมตัว
ตามแนวชายฝ่ัง โดยกระแสน้าเลียบชายฝ่ัง และตะกอนจากไหล่ทวีปที่ถูกคล่ืนและกระแสน้ากัดเซาะแล้ว
พัดพามาสะสมตัวในบริเวณชายฝ่ัง ซ่ึงจะเกิดข้ึนมากในฤดูมรสุม การเปล่ียนแปลงปริมาณตะกอนสู่ท้องทะเล
สง่ ผลใหเ้ กดิ การเปลี่ยนแปลงชายฝั่งตามมา

2.2.5 กจิ กรรมของมนุษย์

กิจกรรมของมนุษย์เป็นอีกปัจจัยสาคัญท่ีทาให้เกิดการเปลี่ยนแปล งชายฝ่ังและมี
การเปล่ียนแปลงอย่างรวดเร็ว อาทิ อุตสาหกรรมท่องเท่ียว การประมง บ่อกุ้ง การตักและดูดทราย ตลอดจน
โครงสรา้ งขนาดใหญต่ ามแนวชายฝ่งั กิจกรรมดงั กลา่ วส่งผลให้ระบบระบายน้าเปลีย่ นแปลงไป เกิดการทรุดตัว
ของแผ่นดิน การสะสมตัวของตะกอนจากแผ่นดินสู่พ้ืนที่ชายฝ่ังทะเลลดน้อยลง ทาให้การปรับสมดุลตาม
ธรรมชาติของพื้นท่ีชายฝั่งเปลี่ยนแปลงไป เกดิ ปญั หากัดเซาะรนุ แรงมากขึ้น

บทท่ี 3
ข้อมูลพื้นที่ศกึ ษา

3.1 ขอ้ มูลทั่วไป

อำเภอขนอมและอำเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมรำช ต้ังอยู่ภำคใต้ฝ่ังตะวันออกของ
ประเทศไทย อำเภอขนอมมีเนื้อท่ีประมำณ 223,993.75 ไร่ หรือ 358.39 ตำรำงกิโลเมตร ประกอบด้วย
3 ตำบล ได้แก่ ตำบลขนอม ตำบลท้องเนียน และตำบลควนทอง และอำเภอสิชลมีเนื้อที่ประมำณ
703.1 ตำรำงกิโลเมตร หรือ 439,437.5 ไร่ ประกอบด้วย 9 ตำบล ได้แก่ ตำบลสิชล ตำบลทุ่งปรัง
ตำบลฉลอง ตำบลเสำเภำ ตำบลเปลี่ยน ตำบลสี่ขีด ตำบลเทพรำช ตำบลเขำน้อย และตำบลทุ่งใส
(พ้ืนที่ศึกษำจะอยู่ในพื้นท่ีตำบลขนอมและตำบลท้องเนียน อำเภอขนอม และตำบลสิชล ตำบลทุ่งปรัง
ตำบลเสำเภำ และตำบลทุง่ ใส อำเภอสิชล)

3.1.1 อาณาเขตตดิ ต่อ

ทศิ เหนอื ติดต่อกับอำเภอดอนสัก อำเภอชัยบุรี และอำเภอกำญจนดิษฐ์
จังหวดั สุรำษฎรธ์ ำนี
ทิศตะวันออก ติดตอ่ กับอ่ำวไทย
ทศิ ใต้ ติดต่อกับอำเภอรัษฎำ อำเภอห้วยยอด และอำเภอวงั วิเศษ จังหวัดตรัง
อำเภอปำ่ พะยอม จังหวดั พทั ลุง อำเภอระโนด จังหวัดสงขลำ
ทศิ ตะวนั ตก ตดิ ตอ่ กับอำเภอเขำพนมและอำเภอลำทับ จงั หวัดกระบี่

3.1.2 ลักษณะทางภูมศิ าสตร์

อำเภอขนอมและอำเภอสชิ ล ต้ังอยู่ทำงตอนใตข้ องจังหวดั นครศรีธรรมรำช อำเภอขนอม
มีลกั ษณะภมู ิประเทศเป็นแบบท่ีรำบลมุ่ น้ำและท่ีรำบชำยฝ่งั ทะเล มีภูเขำลูกโดดๆ กระจัดกระจำยอยู่ทัว่ ไป
ทำงทิศใต้มเี ทือกเขำดำดฟ้ำ เขำหลวง เขำเพลำ เขำพลำยดำเป็นตัวกั้นแบง่ เขตกับอำเภอสิชล อำเภอสิชล
มีลกั ษณะภมู ปิ ระเทศเป็นแบบท่ีรำบลุ่มแมน่ ้ำ ทีร่ ำบชำยฝงั่ ทะเล ทศิ ตะวันตกเป็นเทือกเขำหลวง

3.1.3 อาชีพและการใชป้ ระโยชนท์ ่ดี ิน

อำชีพหลัก ได้แก่ ทำสวน เพำะเล้ียงสัตว์น้ำ และประมง พืชเศรษฐกิจที่สำคัญ คือ
ยำงพำรำ มังคุด สตั ว์เศรษฐกจิ ได้แก่ กงุ้

กำรใช้ประโยชน์ที่ดิน ในพ้ืนที่ส่วนใหญ่ใช้ปลูกยำงพำรำ พ้ืนที่ลุ่มต่ำใช้ทำเพำะเล้ียงสัตว์น้ำ
ที่รำบเนินเขำ ใช้ทำสวนผลไม้ สลับปลูกยำงพำรำ แหล่งชุมชนส่วนใหญ่ต้ังอยู่บนเนินทรำยซ่ึงวำงตัวเป็นแนว
ยำวขนำนกบั แนวชำยฝ่ัง และทรี่ ำบเชิงเขำ พื้นที่ตำมแนวชำยฝ่งั ใช้ประโยชน์หลำกหลำย ได้แก่ เป็นแหล่ง
ชุมชน สถำนที่เพำะเลี้ยงสัตวน์ ำ้ รีสอร์ท และเพอื่ กำรประมง เป็นตน้

-7-

3.2 อตุ ุนิยมวิทยา

จังหวัดนครศรีธรรมรำชต้ังอยู่ในเขตอิทธิพลของลมมรสุมเมืองร้อน มีลมมรสุมพัดผ่ำน
ประจำทุกปีคือ ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ และลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ จำกอิทธิพลของลมมรสุม
ดงั กล่ำวประกอบกบั ลกั ษณะทำงภูมศิ ำสตร์จงึ สง่ ผลให้มีฤดูกำลเพยี ง 2 ฤดู คือ ฤดรู ้อนและฤดูฝน

3.2.1 ฤดูกาล

อำเภอขนอมและอำเภอสิชล มี 2 ฤดู คือ ฤดรู ้อน ฤดฝู น
1) ฤดูร้อน เร่ิมต้ังแต่เดือนกุมภำพันธ์ถึงเดือนกรกฎำคม ซึ่งจะเป็นช่วงที่ว่ำงของลม
มรสุมจะเร่ิมตั้งแต่หลังจำกหมดมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ อำกำศจะเร่ิมร้อน และอำกำศจะมีอุณหภูมิ
สูงสุดในเดือนเมษำยน แต่อำกำศจะไม่รอ้ นมำกนกั เนื่องจำกตง้ั อยู่ใกลท้ ะเล
2) ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือนสิงหำคมถึงเดือนมกรำคม จะมีฝนตกทั้งในช่วงลมมรสุม
ตะวนั ออกเฉียงเหนือและลมมรสุมตะวนั ตกเฉียงใต้ แต่ในชว่ งลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ จะมีฝนตกชุก
มำกกว่ำ เน่อื งจำกพัดผำ่ นอ่ำวไทย ส่วนมรสุมตะวนั ตกเฉยี งใต้ จะถูกเทือกเขำนครศรธี รรมรำชก้ันทำให้ฝน
ตกนอ้ ยลง

3.2.2 อณุ หภมู ิ

พื้นท่ีภำคใต้จะมีควำมผันแปรของอุณหภูมิในช่วงวันและฤดูกำลน้อยกว่ำภำคอื่นๆ
ฤดูร้อนอำกำศจะไม่ร้อนจัด และมีอำกำศอบอุ่นในช่วงฤดูฝนเน่ืองจำกตั้งอยู่บนคำบสมุทร พื้นที่ได้รับ
อิทธิพลจำกท้ังลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ทำให้ได้รับไอน้ำและควำมชุ่ม
ชน้ื มำก (ตำรำงที่ 1)

ตารางท่ี 1 สถติ อิ ณุ หภมู ิ ณ สถานอี ตุ นุ ิยมวิทยา จังหวัดนครศรีธรรมราช ชว่ งรอบ 12 ปี

อุณหภมู ิ 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558
(องศา)
สถานีอตุ ุนิยมวิทยานครศรีธรรมราช Nakhon Si Thammarat Meteorology Station
สงู สดุ
ต่ำสดุ 36.1 36.3 36.9 35.6 37 36.2 37 37.5 36.6 38.5 37.5 38 37.1

สงู สดุ 20.3 19.7 18.7 20.1 18.3 19.9 18.4 20 18.1 20.5 20.5 15.5 18.9
ต่ำสดุ
สถานีอุตนุ ิยมวิทยาฉวาง Chawang Meteorology Station

38.2 37.6 - 38.3 39.8 37 37.2 39.5 36.9 37.4 38.9 35.5 39.5

19.5 18 - 17.6 16.5 16.2 17 - 17.4 18.7 17.4 15.5 17.3

ทม่ี า: กรมอุตุนยิ มวทิ ยา รวบรวมโดยสานักงานสถิตแิ ห่งชาติ (2562)

-8-

3.2.3 ฝน

จังหวัดนครศรีธรรมรำชจัดเป็นพ้ืนที่ที่มีฝนตกชุกปริมำณฝนเฉล่ียอยู่ในเกณฑ์ค่อนข้ำงดี
(ตำรำงที่ 2) ทั้งน้ีเพรำะมีลักษณะภูมิศำสตร์เป็นคำบสมุทรยื่นลงไปในทะเลทำให้ได้รับอิทธิจำกลมมรสุม
ทัง้ สองด้ำน (ทิศทำง) คือ ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ และลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ พ้ืนท่ีอำเภอขนอม
และอำเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมรำช ต้ังอยู่บนคำบสมุทรฝั่งตะวันออกมีพ้ืนท่ีติดกับทะเลอ่ำวไทย
และไม่มีภูเขำสูงปิดกั้น เมื่อลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือพัดผ่ำน จึงได้รับอิทธิพลจำกลมมรสุมเต็มท่ี
ทำให้มีฝนตกชุก (เดือนพฤศจิกำยนถึงมกรำคม) ส่วนลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้จะส่งผลต่อพ้ืนท่ีอำเภอขนอม
และอำเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมรำช น้อยกว่ำลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ เนื่องจำกมีแนวเทือกเขำ
นครศรธี รรมรำชก้ันทำใหไ้ ดร้ บั กระแสลมจำกมรสมุ ไมเ่ ต็มที่

ตารางท่ี 2 สถิตปิ ริมาณฝน ณ สถานีอตุ นุ ยิ มวิทยา จงั หวดั นครศรีธรรมราช ช่วงรอบ 12 ปี

รายการ 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558
2831.6 1849.8 สถานีอตุ นุ ิยมวิทยานครศรีธรรมราช Nakhon Si Thammarat Meteorology Station 2318.4 2091
ฝนรวม (มิลลเิ มตร) 170 163 164 158
จำนวนวนั ฝนตก 219.1 100 2897.2 2766.9 2598.6 3248.4 2175.5 2699.6 4177.9 2544.4 2840.6 131.6 120

(วนั ) 1701.6 1227.8 148 191 178 174 159 171 195 145 168 1979.6 1857.7
ฝนสงู สดุ 170 164 182 181
(มิลลิเมตร) 195 70.4 242.9 131.4 241.1 240.7 186.5 187.1 290.4 405 230 112.6 87.7
สถานีอตุ นุ ิยมวิทยาฉวาง Chawang Meteorology Station
ฝนรวม (มลิ ลิเมตร)
จำนวนวนั ฝนตก - 1958.2 2070.1 1644.5 1694.6 1954.2 2173 1895.4 1827.2
- 194 183 181 160 178 187 164 172
(วนั )
ฝนสงู สดุ - 80.3 79.2 59.2 62.5 78.3 93.2 78.8 82.6
(มิลลิเมตร)

ท่ีมา: กรมอุตุนิยมวิทยา รวบรวมโดยสานักงานสถติ แิ หง่ ชาติ (2560)

-9-

3.3 อุทกศาสตรช์ ายฝ่ังทะเล

อุทกศำสตร์ชำยฝ่ังทะเลหรือกระบวนกำรชำยฝั่ง เป็นกระบวนกำรต่ำงๆตำมธรรมชำติ
ท่ีเกิดข้ึนบนพน้ื ท่ีชำยฝั่ง เป็นสำเหตสุ ำคัญท่ที ำใหช้ ำยฝั่งเกดิ กำรเปลี่ยนแปลงตลอดเวลำ (Dynamic) อำทิ
กระบวนกำรของลม คล่ืน กระแสน้ำ และน้ำข้ึนน้ำลง อิทธิพลดังกล่ำวส่งผลต่อกำรกัดเซำะ กำรสะสมตัว
และกำรพัดพำเคลื่อนท่ีของตะกอนชำยฝ่ังโดยตรง ทำให้พื้นท่ีตำมแนวชำยฝั่ง หรือลักษณะสัณฐำนของ
หำดเกดิ กำรเปล่ยี นแปลงทีแ่ ตกตำ่ งกันไป

3.3.1 กระแสลม

3.3.1.1 ลมมรสุม

ลมเกิดขึ้นจำกควำมแตกต่ำงของควำมกดอำกำศ ดังน้ันกำรเปลี่ยนตำแหน่งของ
หย่อมควำมกดอำกำศย่อมมีผลต่อทิศทำงของลม ลมจึงมีกำรเปลี่ยนแปลงทิศทำงไปตำมฤดูกำล ลมมรสุม
จัดเป็นลมประจำฤดูกำลท่ีเกิดจำกควำมแตกต่ำงระหว่ำงอุณหภูมิของพื้นดินและพ้ืนน้ำในฤดูหนำว
อุณหภูมิของพื้นดินเย็นกว่ำอุณหภูมิของน้ำในมหำสมุทร อำกำศเหนือพ้ืนน้ำจึงมีอุณหภูมิสูงกว่ำและ
ลอยตัวขึ้นสู่เบ้ืองบน อำกำศเหนือทวีปซ่ึงเย็นกว่ำไหลไปแทนท่ีทำให้เกิดเป็นลมพัดออกจำกทวีป พอถึง
ฤดูร้อนอุณหภูมิของดินภำคพื้นทวีปร้อนกว่ำน้ำในมหำสมุทร เป็นเหตุให้เกิดลมพัดในทิศทำงตรงข้ำม
พื้นท่ีอำเภอขนอมและอำเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมรำช ได้รับอิทธิพลจำกลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ
(รปู ที่ 3.1) ดังนี้

1) ลมมรสุมตะวัน ออกเฉียงเหนื อ ประมำณ กลำงเดือนตุลำคมจะมีมรสุม
ตะวันออกเฉยี งเหนือพัดปกคลุมประเทศไทยจนถึงกลำงเดอื นกมุ ภำพันธ์ มรสมุ นี้มีแหล่งกำเนิดจำกบรเิ วณ
ควำมกดอำกำศสูงบนซีกโลกเหนือแถบประเทศมองโกเลียและจีน พัดพำเอำมวลอำกำศเย็นและแห้ง
เข้ำมำปกคลุมประเทศไทย แต่เมื่อลมมรสุมนี้พัดผ่ำนอ่ำวไทยก็จะนำควำมชุ่มชื้นและไอน้ำเข้ำมำปกคลุม
ทำใหพ้ ื้นทภ่ี ำคใตม้ ฝี นชกุ โดยเฉพำะภำคใตฝ้ ั่งตะวนั ออก

2) ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ พัดปกคลุมประเทศไทย ระหว่ำงกลำงเดือนพฤษภำคม
ถึงกลำงเดือนตุลำคม โดยมีแหล่งกำเนิดจำกบริเวณควำมกดอำกำศสูง ในซีกโลกใต้บริเวณมหำสมุทรอินเดีย
ซ่ึงพัดออกจำกศูนย์กลำงเป็นลมตะวนั ออกเฉียงใต้ และเปลี่ยนเป็นลมตะวันตกเฉียงใต้เม่ือพัดขำ้ มเส้นศูนย์สูตร
มรสุมน้ีจะนำมวลอำกำศช้ืนจำกมหำสมุทรอินเดียมำสู่ประเทศไทย ทำให้มีเมฆมำกและฝนชุกทั่วไป
โดยเฉพำะพ้ืนที่ภำคใต้ฝั่งทิศตะวันตก (ฝ่ังอันดำมัน) และพื้นที่ภำคตะวันออก ทำให้มีฝนตกชุกตั้งแต่
เดอื นมิถนุ ำยนเปน็ ต้นไปจนถงึ เดอื นกันยำยน

3.3.1.2 พายุหมุนเขตรอ้ น

ประเทศไทยไดร้ ับผลกระทบจำกพำยทุ ำงฝัง่ ทะเลอ่ำวไทยเป็นหลัก โดยพำยจุ ะเกิดขึ้นใน
ทะเลท่ีมีอุณหภูมิสูงกว่ำ 26 ถึง 27 องศำเซลเซียส และมีปริมำณไอน้ำสูง เม่ือเกิดข้ึนแล้วก็จะเคล่ือนตัว
ตำมกระแสลม ส่วนมำกจะเคลื่อนท่ีจำกทิศตะวันออกไปทิศตะวันตก และเคล่ือนจำกบริเวณละติจูดต่ำ
ไปสู่ละติจูดสูง ก่อนที่จะเวยี นโค้งกลับมำทำงทิศตะวันออก โดยพำยุท่ีเกิดขน้ึ จะพิจำรณำควำมรุนแรงตำม
ควำมเรว็ ของลมสูงสดุ แบ่งไดเ้ ป็น 3 ประเภท คือ

พ ายุดี เป รสชั่ น (Tropical depression) ควำมเร็วลมใกล้ศูน ย์กลำงน้ อยกว่ำ
63 กิโลเมตรต่อช่วั โมง (34 นอต) พำยุนีม้ ีควำมรุนแรงนอ้ ยที่สุด

-10-
พ ายุโซ น ร้อน (Tropical storm) ควำมเร็วลมใกล้ศูนย์กลำงอยู่ระห ว่ำง 63
ถึง 118 กิโลเมตรตอ่ ช่วั โมง (34 - 64 นอต)
ไต้ฝุ่น (Typhoon) ควำมเร็วสูงสุดใกล้ศูนย์กลำง ต้ังแต่ 118 กิโลเมตรต่อชั่วโมง (64 นอต)
ขน้ึ ไป เป็นพำยุทมี่ คี วำมรุนแรงมำกที่สุด
พ ำยุ ห มุ น เขต ร้ อ น ท่ี เค ล่ื อ น เข้ำสู่ บ ริ เว ณ จั งห วัด น ค ร ศ รีธ ร ร ม ร ำช ส่ ว น ให ญ่ เป็ น พ ำยุ
ดีเปรสชัน ซ่ึงส่งผลให้มีลมแรง ฝน ตกหนัก และทำให้เกิดสภำวะน้ำท่วมข้ึนได้ในบำงพ้ืนท่ี พำยุดีเปรสช่ัน
ที่เคล่ือนผ่ำนเข้ำมำในบริเวณจังหวัดนครศรีธรรมรำช ส่วนใหญ่มีแหล่งกำเนิดจำกทะเลจีนใต้
และมหำสมุทรแปซิฟิกเหนือด้ำนตะวันตก โดยเคลื่อนผ่ำนประเทศเวียดนำม ลำว และกัมพูชำเข้ำสู่
ประเทศไทย จำกสถิติท่ีบันทึกตั้งแต่ปี 2494 ถึง 2556 พบว่ำมีพำยุหมุนเขตร้อนเคล่ือนตัวผ่ำนจังหวัด
นครศรีธรรมรำชทั้งหมด 9 ลูก ซ่ึงส่วนใหญ่มีกำลังแรงเป็นพำยุดีเปรสช่ันเคล่ือนตัวผ่ำนเข้ำมำในเดือน
กรกฎำคม 1 ลกู (2494) เดอื นตุลำคม 8 ลูก (2495 (2) 2500 2502 2503 2517 2528 2535 )

รปู ที่ 3.1 ทิศทางของลมมรสุมในประเทศไทย (กรมทรพั ยากรทางทะเลและชายฝั่ง, 2553)

-11-

3.3.2 คลืน่

คลื่นมหำสมุทรมีห ลำยรูปแบบ แล้วแต่หลักเกณ ฑ์ ท่ีใช้เป็นข้อกำหนด เช่น
คลื่นท่ีเคล่ือนที่ไปข้ำงหน้ำ (Progressive waves) และคล่ืนอยู่กับที่ (Standing waves) คลื่นสั้น
(Short waves) และคล่ืนยำว (Long waves) คล่ืนน้ำต้ืน (Shallow-water waves) และคลื่นน้ำลึก
(Deep-water waves) คล่ืนอิสระ (Free waves) และคล่ืนในควบคุม (Forced waves) เป็นต้น
สำเหตุของกำรเกิดคล่ืนเกิดได้จำกหลำยสำเหตุ ได้แก่ ลม แผ่นดินไหว ภูเขำไฟระเบิด แผ่นดินใต้น้ำถล่ม
แรงดึงดูดจำกดวงอำทิตย์และดวงจันทร์ กำรเปล่ียนแปลงควำมกดดันอำกำศ ข้อแตกต่ำงของ
ควำมหนำแน่นระหว่ำงมวลน้ำชั้นบนและล่ำง และเม่ือกระแสน้ำไหลผ่ำนพื้นท้องทะเลซ่ึงไม่เรียบ
คลน่ื ทีป่ รำกฏใหเ้ รำเห็นเป็นประจำทุกวันเป็นคล่นื ที่เกิดจำกลมเป็นส่วนใหญ่ สว่ นคลน่ื ท่ีเกิดจำกสำเหตุอื่น
เรำมักจะมองไม่เห็นเพรำะเกิดขึ้นในระหว่ำงช้ันของน้ำ หรือเป็นคล่ืนท่ีมียอดคลื่นต่ำและมีคำบของคล่ืน
ยำวมำก (กรมอตุ ุนิยมวิทยำ, 2557)

คล่ืนประกอบด้วยส่วนของยอดคลื่น (Crest) คือจุดสูงสุดของคล่ืน ส่วนท้องคล่ืน
(Trough) คือจุดท่ีต่ำท่ีสุดของคลื่น ควำมสูงของคล่ืนคือระยะในแนวด่ิงจำกยอดคลื่นถึงท้องคลื่น
และควำมยำวคล่ืนคือระยะทำงในแนวรำบระหว่ำงยอดคลื่นยอดแรกกับยอดถัดไปหรือระหว่ำงท้องคลื่น
ท้องแรกกับท้องถัดไป สำหรบั กำรเคลื่อนท่ีของกระแสน้ำในคล่ืนมลี กั ษณะกำรเคลื่อนท่ีแบบวงกลม เกิดท้ัง
บริเวณผิวน้ำและใต้ผิวน้ำ วงกลมของกำรเคล่ือนที่หมุนวนของกระแสน้ำจะเล็กลงเมื่อระดับควำมลึก
เพิ่มข้ึน บริเวณน้ำตืน้ ทอ้ งคล่นื จะเคลื่อนท่ีกระทบพื้นดิน กำรเคลื่อนจะมีลักษณะเปน็ วงรีเมื่อคล่ืนเคลื่อนท่ี
เข้ำหำฝั่ง ส่วนบนของผิวน้ำของคลื่นยังเคลื่อนท่ีด้วยควำมเร็ว ขณะท่ีท้องคลื่นมีแรงเสียดทำนจำกพ้ืนผิว
คลื่นจึงยกตัวสงู ข้ึน ม้วนตวั และถลำไปข้ำงหน้ำ เกิดกำรฟำดตัวกับชำยฝั่งและแตกฟอง เรียกว่ำ "คลื่นหัวแตก"
(Breaker หรือ Surf) (รูปท่ี 3.2) คลน่ื ทีซ่ ัดเข้ำหำฝัง่ เรียกว่ำ“Swash”เม่ือคล่ืนซดั กระทบหำดแลว้ สลำยตัว
และถอยกลบั เรยี กวำ่ “Backwash”

รปู ท่ี 3.2 ก-ข) รปู แบบการเคลื่อนทขี่ องคลนื่ เขา้ หาฝง่ั
(http://adventure.howstuffworks.com/outdoor-activities/water-sports/surfing6.htm
http://www.tidalpush.com/ocean-Waves/how-waves-break)

-12-

3.3.3 กระแสน้า

กระแสน้ำใกล้ชำยฝั่งมี 2 ประเภท ได้แก่ กระแสน้ำเลียบชำยฝั่ง (Longshore current)
เกิดจำกแรงผลักของลมประจำฤดูและลมประจำถ่ินที่กระทำต่อผิวหน้ำน้ำ กระแสน้ำประเภทน้ีจะไหล
ขนำนกับฝั่งทะเล เม่ือคลื่นเคล่ือนท่ีทำมุมเอียงกับชำยฝ่ังจะก่อให้เกิดกระแสน้ำไหลไปตำมแนวชำยฝ่ัง
พร้อมกันนี้ก็ได้พัดพำเอำตะกอนเคลื่อนท่ีไปกับกระแสน้ำด้วย กระแสน้ำนี้จะเคล่ือนท่ีไปมำ แต่จะมี
ทิศทำงหลักไปในทิศทำงใดทิศทำงหน่ึง และกระแสน้ำออกจำกฝั่ง (Rip current) กระแสน้ำน้ีจะต้ังฉำก
กับฝ่ังไหลออกไปสู่ทะเลลึก

3.3.4 นา้ ขน้ึ -น้าลง

น้ำข้ึน-น้ำลง เป็นคล่ืนชนิดหนึ่ง มีควำมยำวคลื่นมำกท่ีสุดประมำณ 20,000 กิโลเมตร
และมีคำบของคล่ืนนำนมำกถึง 12 วัน 25 นำที สำเหตุเกิดจำกแรงดึงดูดของดวงอำทิตย์และดวงจันทร์
ซ่งึ เป็นปรำกฏกำรณ์ทเี่ กิดข้ึนต่อเนอื่ งตลอดเวลำ คล่นื นำ้ ข้ึน-นำ้ ลง ถูกควบคุมด้วยแรงดึงดดู และระบบกำร
หมุนของโลก-ดวงอำทิตย์-ดวงจันทร์ คลื่นจึงไม่สำมำรถเคล่ือนท่ีได้โดยอิสระ (Forced waves)
(กรมอุตุนิยมวิทยำ, 2557) รูปแบบของน้ำขึ้น-น้ำลง จะมีควำมแตกต่ำงกันไปในแต่ละพื้นที่ ขึ้นกับ
ตำแหนง่ และลักษณะภูมิประเทศของพนื้ ทีน่ ้ันๆ โดยแบ่งออกเปน็ 3 ชนิด (รปู ที่ 3.3) ดังน้ี

1) นา้ เด่ียว (Diurnal) นำ้ ขึ้น 1 คร้งั และน้ำลง 1 ครัง้ ต่อวัน พบทำงฝ่ังทะเลอำ่ วไทย
2) นา้ คู่ (Semidiurnal) นำ้ ขนึ้ 2 ครง้ั และน้ำลง 2 ครัง้ ต่อวัน มกั พบฝง่ั ทะเลอันดำมนั
3) น้าผสม (Mixed) น้ำข้นึ นำ้ ลงในหน่งึ วันอย่ำงไม่เป็นระบบ แบ่งออก 2 ชนดิ ย่อยคือ
- น้าผสมชนิดนา้ คู่ (Mixed, Semidiurnal dominated) เป็นลกั ษณะท่ีน้ำขน้ึ 2 ครั้ง
และนำ้ ลง 2 คร้งั ตอ่ วัน เป็นส่วนมำก แต่ควำมสงู กบั เวลำน้ำขึ้นแตกตำ่ งกันเชน่ จังหวดั สงขลำ และปตั ตำนี
- น้าผสมชนิดน้าเด่ียว (Mixed, Diurnal dominant) เป็นลักษณะของน้ำข้ึน 1 ครั้ง
และน้ำลง 1 ครงั้ ต่อวนั เป็นส่วนมำก (มบี ำงขณะทน่ี ้ำขึ้น 2 ครั้ง น้ำลง 2 ครั้งต่อวัน) ซึ่งควำมสูงและเวลำ
น้ำขน้ึ จะแตกต่ำงกนั มำก เชน่ จงั หวัดสรุ ำษฎรธ์ ำนี และนครศรีธรรมรำช
กระแสน้ำขึ้นน้ำลง (Tidal current) ในอ่ำวไทยจะมีควำมสำคัญต่อพื้นที่ชำยฝ่ังมำกกว่ำ
ในบริเวณกลำงอ่ำว ในพื้นที่จังหวัดสงขลำมีกระแสน้ำข้ึนน้ำลงเป็นชนิดน้ำผสมชนิดน้ำคู่ (รูปท่ี 3.3)
คือเป็นลกั ษณะทีน่ ำ้ ข้ึน 2 ครั้ง และน้ำลง 2 คร้ัง ตอ่ วันเป็นสว่ นมำก แตค่ วำมสงู กับเวลำน้ำข้ึนแตกตำ่ งกัน
สำหรับค่ำผลต่ำงระหว่ำงควำมสูงช่วงน้ำขึ้นเต็มที่ เรียกว่ำ ช่วงน้ำข้ึนน้ำลง (Tidal range)
ค่ำของช่วงน้ำข้นึ น้ำลงในอ่ำวไทย (รูปที่ 3.4) จะเห็นว่ำบริเวณอ่ำวไทยตอนบนจะมีค่ำของช่วงน้ำขึ้นนำ้ ลง
มำกท่ีสุด โดยมีค่ำเฉล่ียประมำณ 1.5 เมตร แล้วจะลดน้อยลงมำทำงใต้จนเหลือประมำณ 0.5 เมตร
ในบริเวณภำคใต้ฝ่ังตะวันออก และลดลงจนถึง 0.4 เมตร บริเวณเขตแดนไทย – มำเลเซีย ส่วนบริเวณ
อ่ำวไทยตะวันออก ค่ำของช่วงน้ำขึ้นน้ำลงเฉลี่ยจะอยู่ระหว่ำง 1.0 – 0.8 เมตร (สิน สินสกุล และคณะ,
2545 อ้ำงจำก อปั สรสุดำ ศริ พิ งษ์, 2528)

-13-
ก ขค
รปู ท่ี 3.3 รูปแบบของการเกิดนา้ ขน้ึ น้าลง ก) นา้ คู่ ข) นา้ เดี่ยว และ ค) นา้ ผสม

(http://www.agri.kmitl.ac.th/elearning/courseware/aquatic/5_tidal_patterns.html)

รปู ท่ี 3.4 ชนดิ ของนา้ ขึ้น-นา้ ลงในอา่ วไทย (กรมทรพั ยากรธรณ,ี 2545)

-14-
รูปท่ี 3.5 คา่ ของชว่ งนา้ ขนึ้ น้าลงในอ่าวไทย (กรมทรัพยากรธรณ,ี 2545)

-15-

3.4 โครงสรา้ งตามแนวชายฝ่ัง

อำเภอขนอมและอำเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมรำช มีเขตติดต่อด้ำนทิศตะวันออก
ติดกับทะเลอ่ำวไทย ลักษณะเป็นทะเลเปิด กำรใช้ประโยชน์พื้นท่ีชำยฝั่งทะเลท่ีพบ ได้แก่ แหล่งชุมชน
รีสอร์ท เพำะเล้ียงสัตว์น้ำ และพื้นที่ว่ำงเปล่ำ โดยพ้ืนที่ชำยฝ่ังหำด เป็นอีกพื้นที่หน่ึงที่ได้รับผลกระทบจำก
คล่ืนลมในช่วงฤดูมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ (กันยำยน-มกรำคม) ชำยหำดบำงแห่งถูกกัดเซำะจำกอิทธิพลของ
คล่นื ลมกำลังแรง จนไดร้ บั ควำมเสียหำย ทำใหห้ น่วยงำนทีเ่ กย่ี วข้องและประชำชนในพื้นที่จำเปน็ ต้องจดั ทำ
โครงสรำ้ งสำหรบั ป้องกันกำรกัดเซำะชำยฝ่ัง (รูปท่ี 3.6, 3.7) เพื่อเป็นกำรบรรเทำสถำนกำรณ์กำรกัดเซำะ
ดงั กล่ำว นอกจำกนี้ยงั พบโครงสร้ำงอ่นื ๆ ได้แก่ โครงสรำ้ งสำหรับกำรเพำะเลย้ี งสตั ว์นำ้ โดยสิ่งก่อสรำ้ งตำ่ งๆ
ทก่ี ลำ่ วมำข้ำงต้น ลว้ นมีข้อเด่นและข้อด้อยแตกต่ำงกันไป ท้ังน้กี ำรดำเนินกำรจัดทำโครงสรำ้ งต่ำงๆ ควรมี
กำรศึกษำถึงผลกระทบในด้ำนส่ิงแวดล้อมก่อนกำรก่อสร้ำงอย่ำงรอบคอบ เพ่ือให้ตัวโครงสร้ำงสำมำรถที่
จะปอ้ งกันกำรกดั เซำะจำกคลน่ื ลม พำยุ ได้อย่ำงยั่งยนื และเกิดประโยชนต์ ่อชมุ ชนอย่ำงสูงท่ีสดุ

-16-
รูปท่ี 3.6 แผนที่โครงสรา้ งป้องกนั การกดั เซาะ อาเภอขนอม จงั หวัดนครศรีธรรมราช

-17-
รูปท่ี 3.7 แผนทโี่ ครงสรา้ งป้องกนั การกดั เซาะ อาเภอสิชล จงั หวัดนครศรีธรรมราช

-18-

3.4.1 โครงสร้างสาหรับป้องกันการกัดเซาะชายฝง่ั
เน่ืองจำกพื้นที่ชำยฝั่งของอำเภอขนอมและอำเภอสิชล จะได้รับอิทธิพลจำกคลื่นลม

กำลังแรงในช่วงฤดูมรสุม กัดเซำะจนเกิดควำมเสียหำย จึงได้มีกำรสร้ำงโครงสร้ำงป้องกันกำรกัดเซำะ
ชำยฝ่ังในหลำยพื้นที่ ซ่ึงโครงสร้ำงป้องกันกำรกัดเซำะชำยฝั่งท่ีพบเป็นโครงสร้ำงป้องกันชำยฝ่ังแบบแข็ง
(Hard structure) และโครงสร้ำงป้องกันชำยฝั่งแบบอ่อน (Soft structure) กระจำยตัวเกือบตลอดแนว
พืน้ ที่ชำยฝงั่ มรี ำยละเอียดดังน้ี
ชายหาดพื้นที่ตาบลท้องเนียน

ชำยหำดพื้นที่ตำบลท้องเนียน อยู่ทำงทิศเหนือของอำเภอขนอม หำดบริเวณ
ตำบลทอ้ งเนียนส่วนใหญ่เป็นหำดทรำยรูปกระเปำะ (Pocket Beach) มีกำรสร้ำงโครงสร้ำงป้องกันชำยฝ่ัง
แบบแข็ง ซึ่งทำให้ในปัจจุบันชำยฝั่งค่อนข้ำงคงสภำพ โดยจำกกำรสำรวจพบว่ำ มีโครงสร้ำงท่ีก่อสร้ำงใน
พ้ืนท่ี 1 คือ กำแพงป้องกันคลื่นริมชำยหำด (Sea wall) (กรมทรัพยำกรทำงทะเลและชำยฝั่ง, แนวทำง
กำรจัดทำแผนงำน/โครงกำรป้องกันและแก้ไขปญั หำกำรกัดเซำะชำยฝั่ง)

กาแพงป้องกันคล่ืนริมชายหาด (Sea Wall) เป็นโครงสร้ำงทำงวิศวกรรมที่สร้ำงขึ้นใน
แนวขนำนกับชำยหำดหรือชำยฝั่ง เป็นกำแพงท่ีสร้ำงด้วยคอนกรีตเสริมเหล็กหรอื ก้อนหิน ส่วนฐำนปักลง
ไปในพื้นท่ีริมชำยหำดลึกจำกผิวดินประมำณ 1.40 เมตร พ้ืนท่ีตำบลท้องเนียน มีกำแพงป้องกันคลื่น
ริมชำยหำด 2 ประเภท คือประเภทหน้ำตัดตรง (Vertical Seawall) และประเภทลำดเอียงแบบลำด
(Mild-slope seawall) ทำหน้ำท่ีต้ำนแรงปะทะของคล่ืนที่กระทบชำยฝ่ัง โดยเฉพำะในช่วงท่ีมีพำยุ
ซ่ึงพลังงำนของคล่ืนจะสูงมำกกว่ำปกติ นอกจำกนั้นกำแพงป้องกันคล่ืนริมชำยหำด ยังมีส่วนช่วยรักษำ
เสถียรภำพของแนวชำยฝั่งทะเลเพื่อลดควำมรุนแรงของคลื่นในช่วงฤดูมรสุม บริเวณหำดแขวงเภำ
บำ้ นแขวงเภำ (รูปท่ี 3.8, 3.9)

กข

รูปที่ 3.8 ก) กาแพงป้องกันคลืน่ ริมชายหาดแบบตรง บริเวณหาดแขวงเภา
ข) กาแพงป้องกันคลื่นริมชายหาดประเภทลาดเอยี งแบบลาด บรเิ วณหาดแขวงเภา

-19-

กข
รูปท่ี 3.9 ก-ข) กาแพงป้องกันคล่ืนริมชายหาดแบบตรง (คอน กรีตเสริมก้อนหิน )

บรเิ วณหาดแขวงเภา
ชายหาดพืน้ ที่ตาลขนอม

ชำยหำดพื้นที่ตำบลขนอม อำเภอขนอม อยู่ทำงทิศตะวันออกของอำเภอขนอม มีกำรสร้ำง
โครงสร้ำงปอ้ งกนั ชำยฝงั่ แบบแข็ง ส่วนใหญ่ท่ีพบเป็นกำรสร้ำงโครงสร้ำงป้องกันชำยฝั่งโดยเอกชน รีสอร์ท
ร้ำนอำหำร โดยจำกกำรสำรวจพบวำ่ มีโครงสร้ำง 1 ชนิด คือ กำแพงปอ้ งกันคล่นื ริมชำยหำด (Sea wall)

กาแพงป้องกันคลื่นริมชายหาด (Sea Wall) มีลักษณะหน้ำตัดตรง (Vertical Seawall)
เป็นกำแพงท่ีสร้ำงด้วยคอนกรีตเสริมเหล็กหรือก้อนหิน เพ่ือลดควำมรุนแรงของคล่ืนในช่วงฤดูมรสุม
สว่ นฐำนของแนวกำแพงอยลู่ ึกจำกผิวดินประมำณ 1.40 เมตร (รูปท่ี 3.10, 3.11, 3.12) โดยกำแพงป้องกันคล่ืน
ริมชำยหำด ทพี่ บสว่ นใหญ่สร้ำงโดยเอกชนในพืน้ ท่ี

กข
รูปที่ 3.10 ก) กาแพงปอ้ งกันคลื่นรมิ ชายหาดแบบตรง บรเิ วณโรงแรมขนอมซันไรช์ รีสอร์ท

ข) กาแพงป้องกนั คล่ืนรมิ ชายหาดแบบตรง บรเิ วณโรงแรมซัมเมอร์บีช ขนอม

-20-

ก ข
รูปที่ 3.11 ก-ข) กาแพงป้องกนั คลืน่ รมิ ชายหาดแบบตรง บริเวณโรงแรมภพู ัฒน์

กข

รูปท่ี 3.12 ก) กาแพงป้องกันคล่ืนริมชายหาดแบบตรง บริเวณโรงแรมทพิ ย์มนตรี รีสอร์ท
ข) กาแพงป้องกันคลืน่ รมิ ชายหาดแบบตรง บริเวณหาดในเพลา

ชายหาดพื้นท่ีตาลท่งุ ใส

ชำยหำดพ้ืนที่ตำบลทุ่งใส อำเภอสิชล อยู่ทำงทิศเหนือของอำเภอสิชล ทิศเหนือติดกับ
ตำบลขนอม อำเภอขนอม มีกำรสร้ำงโครงสร้ำงป้องกันชำยฝั่งแบบแข็ง คือ เขื่อนกันคล่ืนนอกชำยฝั่ง
(Offshore breakwater) เป็นโครงสร้ำงที่สร้ำงอยู่นอกชำยฝ่ังในแนวขนำนกับชำยฝ่ัง โดยมีวัตถุประสงค์
เพ่ือช่วยลดพลังงำนของคลื่นที่เขำ้ กระทบตอ่ ชำยฝ่ัง และชว่ ยใหเ้ กิดกำรสะสมตัวของตะกอนด้ำนหลังเข่ือน
พบตั้งแต่ปำกน้ำสชิ ล ถึงแยกวัดสุชน ระยะทำงยำวประมำณ 2.5 กโิ ลเมตร

1) เข่ือนกันคล่ืนนอกชายฝ่ัง (Offshore breakwater) เป็นกำรใช้ก้อนหินขนำดต่ำง ๆ
กองข้ึนเป็นชั้นฐำนและช้ันแกน และใช้ก้อนหินหรือแท่งคอนกรีตขนำดใหญ่เป็นช้ันเปลือกนอกก่อกองขึ้น
ขนำนกับแนวชำยฝ่ังทะเล เพื่อลดพลังงำนของคลื่นท่ีจะวิ่งเข้ำปะทะฝ่ัง ซึ่งพลังงำนคล่ืนที่ลดลงในบริเวณ
ด้ำนหลังของตัวเขื่อน จะส่งผลให้เกิดกำรตกตะกอนของทรำยเป็นรูปโค้งเว้ำเช่ือมต่อระหว่ำงตัวเขื่อนกับ
ชำยฝั่ง (Tombolo) แต่อย่ำงไรก็ตำมในหลำยกรณีจะพบว่ำชำยฝ่ังท่ีอยดู่ ้ำนหลงั ช่องว่ำงระหว่ำงเข่ือนสอง
ตัว มักได้รับผลกระทบจำกแรงคล่ืนที่ผ่ำนเข้ำมำเน่ืองจำกช่องว่ำงน้ันห่ำงกันเกินไป ชำยฝ่ังจึงยังคงเกิด
กำรกัดเซำะอยู่ และกรณีท่ีมีกำรใช้หินชั้นนอกท่ีมีขนำดใหญ่ไม่เพียงพอทำให้ไม่สำมำรถต้ำนทำนแรงคลื่น
ได้ ตัวเขื่อนจึงเกิดควำมเสียหำย ทั้งนี้โครงสร้ำงดังกล่ำวยังมีผลพลอยได้ท่ีดีต่อเรือประมง คือเป็นท่ีพัก
และทจ่ี อดเรือประมง (รูปที่ 3.13)

-21-

กข

รปู ที่ 3.13 ก-ข ) เขือ่ นกันคล่นื นอกชายฝั่ง บรเิ วณหาดฝายทา่

ชายหาดพน้ื ทต่ี าบลสชิ ล

ชำยหำดพ้ืนท่ีตำบลสิชล อำเภอสิชล อยู่ทำงทิศตะวันออกเฉียงเหนือของอำเภอสิชล
หำดสิชลเป็นแหล่งท่องเท่ียวท่ีมีช่ือของอำเภอสิชล พ้ืนที่ชำยหำดส่วนใหญ่จึงเป็นรีสอร์ทและร้ำนอำหำร
มีกำรสร้ำงโครงสร้ำงป้องกันชำยฝั่งแบบแข็งโดยเอกชน จำกกำรสำรวจพบว่ำมีโครงสร้ำง 1 ชนิด
คอื กำแพงป้องกนั คลื่นรมิ ชำยหำด (Sea wall)

กาแพงป้องกันคล่ืนริมชายหาด (Sea Wall) มีลักษณะหน้ำตัดตรง (Vertical Seawall)
เป็นกำแพงที่สร้ำงด้วยคอนกรีตเสริมเหล็กหรือก้อนหิน เพ่ือลดควำมรุนแรงของคลื่นในช่วงฤดูมรสุม
สว่ นฐำนของแนวกำแพงอยู่ลึกจำกผิวดินประมำณ 1.40 เมตร (รูปท่ี 3.14, 3.15) โดยกำแพงป้องกันคลื่น
รมิ ชำยหำด ที่พบสว่ นใหญส่ ร้ำงโดยเอกชนในพ้นื ที่

ก ข
รูปท่ี 3.14 ก-ข ) กาแพงปอ้ งกนั คลนื่ ริมชายหาด บรเิ วณหาดสิชล

-22-

กข
รปู ท่ี 3.15 ก-ข ) กาแพงปอ้ งกันคลน่ื รมิ ชายหาด บรเิ วณหาดสชิ ล
ชายหาดพ้นื ที่ตาบลทงุ่ ปรงั

ชำยหำดพื้นที่ตำบลทุ่งปรัง อยู่ทำงทิศตะวันออกของอำเภอสิชล พ้ืนที่ชำยฝั่งมีกำรใช้
ประโยชน์เป็นท่ีอยู่อำศัย รีสอร์ท และท่ีว่ำงเปล่ำ มีกำรสร้ำงโครงสร้ำงป้องกันชำยฝั่งแบบแข็ง คือ
กำแพงปอ้ งกันคล่นื ริมชำยหำด (Sea wall)

กาแพงป้องกันคลื่นริมชายหาด (Sea Wall) มีลักษณะหน้ำตัดตรง (Vertical Seawall)
เป็นกำแพงท่ีสร้ำงด้วยคอนกรีตเสริมเหล็กหรือก้อนหิน เพ่ือลดควำมรุนแรงของคล่ืนในช่วงฤดูมรสุม
สว่ นฐำนของแนวกำแพงอย่ลู กึ จำกผวิ ดนิ ประมำณ 1.40 เมตร (รปู ที่ 3.16)

กข
รูปที่ 3.16 ก-ข ) กาแพงปอ้ งกนั คล่นื ริมชายหาด บรเิ วณหาดโรงเรยี นปลายทอน
ชายหาดพ้ืนทต่ี าบลเสาเภา

ชำยหำดพ้ืนที่ตำบลเสำเภำ อยู่ทำงทิศตะวันออกเฉียงใต้ของอำเภอสิชล พื้นที่ส่วนใหญ่
เป้นที่ว่ำงเปล่ำ ใช้ประโยชน์เป็นที่อยู่อำศัยบ้ำง มีกำรสร้ำงโครงสร้ำงป้องกันชำยฝ่ังแบบแข็ง คือ
เข่อื นกันคล่ืนนอกชำยฝ่งั (Offshore breakwater)

เข่ือนกันคล่ืนนอกชายฝั่ง (Offshore breakwater) เป็นกำรใช้ก้อนหินขนำดต่ำง ๆ
กองข้ึนเป็นช้ันฐำนและช้ันแกน และใช้ก้อนหินหรือแท่งคอนกรีตขนำดใหญ่เป็นชั้นเปลือกนอกก่อกองขึ้น
ขนำนกับแนวชำยฝั่งทะเล เพื่อลดพลังงำนของคล่ืนท่ีจะวิ่งเข้ำปะทะฝ่ัง ซ่ึงพลังงำนคล่ืนท่ีลดลงในบริเวณ
ด้ำนหลังของตัวเข่ือน จะส่งผลให้เกิดกำรตกตะกอนของทรำยเป็นรูปโค้งเว้ำเชื่อมต่อระหว่ำงตัวเข่ือน
กบั ชำยฝ่งั (Tombolo) พบบรเิ วณหำดเสำเภำ (รูปท่ี 3.17)

-23-

ก ข
รปู ที่ 3.17 ก-ข ) เขือ่ นกันคลน่ื นอกชายฝง่ั บริเวณหาดเสาเภา

3.4.2 โครงสร้างอ่ืนๆตามแนวชายฝั่ง

เน่ืองจำกในพ้ืนท่ีอำเภอขนอมและอำเภอสิชล เป็นพื้นท่ีท่ีมีอำณำเขตติดต่อกับทะเลอ่ำวไทย
จึงมีกำรใช้ประโยชนพื้นที่ชำยฝั่งในหลำยๆกิจกรรม เช่น ประกอบอำชีพเกี่ยวกับกำรประมง
และกำรเพำะเลี้ยงสัตว์น้ำ (เพำะเล้ียงกุ้ง) จึงมีกำรสร้ำงโครงสร้ำงในบริเวณชำยฝั่ง ได้แก่ สะพำนเทียบ
เรือประมง และสะพำนสูบน้ำสำหรับเพำะเลี้ยงกุ้ง มีท่ำเรือสำหรับขนส่งสินค้ำ (แร่) และในพื้นที่อำเภอ
ทัง้ สอง มีแม่น้ำหลำยสำย จึงมกี ำรสร้ำงโครงสร้ำงป้องกันตะกอนปดิ ปำกแมน่ ้ำ (Jetty) รำยละเอยี ดดงั นี้

1) สะพานเทียบเรือประมง มีกำรสร้ำคนั ดินบดอัดยื่นออกจำกฝั่งไปในทะเลยำวประมำณ
200 เมตร เพื่อทำถนนคอนกรีตเชื่อมต่อสะพำนเทียบเรือประมงรูปตัวไอ (รูปท่ี 3.18) ก่อสร้ำงด้วย
คอนกรีตเสริมเหล็ก ควำมยำวประมำณ 100 เมตร ซึ่งในพื้นที่อำเภอขนอม พบสะพำนเทียบเรือประมง
1 แห่ง บรเิ วณบำ้ นแขวงเภำ ตำบลท้องเนียน ปจั จบุ ันตัวโครงสรำ้ งอยใู่ นสภำพชำรุด

ก ข
รปู ที่ 3.18 ก-ข ) สะพานเทยี บเรือประมง บริเวณหาดแขวงเภา

-24-

2) เข่ือนก้ันทราย (Jetty) มีลักษณะเป็นโครงสร้ำงคอนกรีตเสริมเหล็กหรือกองหินทิ้งท่ี
ย่ืนจำกปำกแม่น้ำเข้ำไปในทะเล มีวัตถุประสงค์คือกันไม่ให้ตะกอนจำกกำรเคล่ือนตัวแนวชำยฝ่ัง
และจำกตัวแม่น้ำเองมำตกตะกอนบริเวณปำกแม่น้ำได้ พบในพื้นที่อำเภอสิชล บริเวณปำกแม่น้ำสิชล
และปำกนำ้ คลองปำกดวด (รูปที่ 3.19)

กข

รปู ท่ี 3.19 ก) เข่ือนก้นั ทราย บรเิ วณปากน้าปากน้าสชิ ล ตาบลสิชล
ข) เขื่อนก้นั ทราย บรเิ วณคลองปากดวด ตาบลเสาเภา

3) ท่าเรือขนส่งสินค้า มีลักษณะเป็นโครงสร้ำงคอนกรีตเสริมเหล็กท่ีย่ืนเข้ำไปในทะเล
มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ ปน็ ทขี่ นส่งแร่ พบในพื้นที่อำเภอขนอม ตำบลขนอม บริเวณหำดคอเขำ (รปู ท่ี 3.20)

ก ข
รปู ท่ี 3.20 ก-ข) ท่าเรอื ขนส่งสินคา้ บริเวณหาดคอเขา ตาบลขนอม

-25-

3.5 สภาพธรณวี ิทยา

3.5.1 ธรณวี ิทยา

ลกั ษณะภูมิประเทศทัว่ ไปของอำเภอขนอมและอำเภอสชิ ล จงั หวดั นครศรีธรรมรำช มีเทือกเขำสูง
บริเวณทำงด้ำนทิศตะวันตกและตอนกลำงของพื้นท่ี พื้นท่ีส่วนใหญ่เป็นท่ีรำบลุ่มแม่น้ำและท่ีรำบชำยฝ่ัง
ทะเล มีภูเขำลูกโดดๆ กระจำยอยู่ท่ัว สภำพธรณีวิทยำทั่วไปในบริเวณนี้ ประกอบด้วยหมวดหินต่ำงๆ
ตั้งแตอ่ ำยุมำกไปถงึ อำยุน้อย ดงั น้ี

3.5.1.1 หนิ ยคุ พรแี คมเบรยี น

หินยุคพรีแคมเบรียน เป็นหินแปรท้ังหมดมีอำยุมำกกว่ำ 570 ล้ำนปี ประกอบด้วย หินไนส์
และหินชีสต์ พบมีกำรเรียงตัวของแร่ชัดเจน ( gniesstosity and schistosity) และแสดงโครงสร้ำง
บำงอย่ำง เช่น โครงสร้ำงรูปตำ (Augen structure) ในหินไนส์ หินไนส์มีต้ังแต่เน้ือละเอียดถึงเน้ือหยำบ
บริเวณท่ีใกล้กับแนวสัมผัสแกรนิต(granite Intrusion) จะพบว่ำลักษณะหินไนส์ จะมีกำรแสดงลักษณะ
แนวเรียงตัวของแร่ไม่ชัดเจน โดยเฉพำะในแร่ประกอบหินท่ีมีผลึกใหญ่ เช่น แร่ดอก (Phenocryst)
ท่ีเป็นแร่เฟลด์สปำร์ จะยังมีกำรจัดระเบียบไม่ดีนัก (พงศ์ศักดิ์ ศรีพงศ์พันธ์ุ, 2535) พบสำยเพกมำไทต์
และแอไพลต์ ซึ่งแสดงกำรเรียงตัวของแร่และประกอบขึ้นด้วยแร่ ควอตซ์ โพแทชเฟลด์สปำร์ มัสโคไวต์
และกำร์เนต แทรกตัวผ่ำนหินไนส์ (ธรณีวิทยำประเทศไทย, 2550) พบบริเวณเขำดำดฟ้ำ เขำหลวง
เขำเพลำทำงด้ำนใต้อำเภอขนอม

3.5.1.2 หนิ ยคุ แคมเบรียน

หินยคุ น้มี ีอำยปุ ระมำณ 245-210 ล้ำนปี พบบรเิ วณทศิ ตะวนั ตกของพื้นทีอ่ ำเภอสิชล คอื
กลุ่มหินตะรุเตา (Tarutao Group) ลักษณะของหินในกลุ่มน้ีประกอบด้วย หินทรำย

ชนิดออร์โธควอร์ตไซต์ (Orthoquartzitic sanstone) ถึงชนิดอำร์โคส (Arkosic sandstone) แสดงชั้นบำง
ถึงช้ันหนำ สีขำว ถึงสีเทำอ่อน มีขนำดละเอียดถึงปำนกลำง รูปร่ำงของเม็ดแร่ในองค์ประกอบหิน
มีลักษณะก่ึงมน ถึงมน กำรคัดขนำดปำนกลำง ถึงดี องค์ประกอบของหิน มำกกว่ำ 90% เป็นควอตซ์
ที่เหลือเป็นแร่มัสโคไวต์ นอกจำกน้ียังพบหิน ควอตซ์-ชีสต์ และหินชีสต์ ปรำกฏร่วมอยู่ด้วย (สุวิทย์ และ
สมชำย, 2535)

3.5.1.3 หนิ ยคุ ออรโ์ ดวเิ ชยี น

หินยุคน้ีมีอำยุประมำณ 210-140 ล้ำนปี พบบริเวณทำงทิศตะวันออกเฉียงเหนือและตะวันตกเฉียงใต้
ของพื้นทอ่ี ำเภอขนอม และบรเิ วณตอนกลำงของพื้นทอ่ี ำเภอสิชล คือ

กลุ่มหินทุ่งสง (Thung Song Group) หินปูน สีเทำ ผลึกละเอียดถึงหยำบ ชั้นบำงถึงไม่แสดงชั้น
มีเนื้อดินช้นั บำงๆแทรก พบซำกดกึ ดำบรรพ์พวกแกสโทรพอดและแบลคิโอพอด ในพน้ื ที่ศึกษำพบ 2 หมวดหิน คือ

หมวดหินแลตอง (Olt) หินท้ังชุดเป็นหินปูนท่ีมีเนื้อโคลนชั้นบำงๆ หนำประมำณ 1-3 ซม.
แทรกสลับกับหินดินดำนสีแดงและสีเทำเขียว ในช่วงล่ำงของหน่วยหินชั้นหินปูนจะมีลักษณะเป็นก้อนปูน
(nodular limestone) ส่วนช่วงบนเป็นช้ันหินปูนท่ีต่อเนื่องกันดีและมีรอยชั้นเฉียงระดับท่ีเกิดจำกพำยุ
(hummocky cross bedding) ขนำดเล็กและบนหลังชั้นหินมีร้ิวรอยคลื่น และแทรกสลับด้วยหินดินดำน
สีเทำ หินทั้งชุดหนำ 112-120 เมตร สะสมตัวในสภำพแวดล้อม แบบทะเลสำบน้ำเค็มชำยฝั่งทะเล
พบซำกดกึ ดำบรรพ์พวกหอยฝำเดียว แบรคโิ อพอด ไทรโลไบต์ และนอติลอยด์

-26-

หมวดหินรังนก (Ork) เป็นหมวดหินบนสุดของกลุ่มหินทุ่งสง ประกอบด้วยหินปูนเน้ือขนำด
เม็ดทรำยของซำกไครนอยด์สีขำวช้ันบำง หินบำงส่วนตอนบนของหมวดหินเปล่ียนเป็นแร่โดโลไมต์
หมวดหินรังนกสะสมตวั อยู่ในสภำพแวดลอ้ มกำรตกตะกอนแบบพืดหินหรือกอหนิ ปะกำรงั

3.5.1.4 หินยุคไซลเู รยี น-ดโี วเนยี น-คารบ์ อนเิ ฟอรัส
หินยุคน้ีมีอำยุประมำณ 286-438 ล้ำนปี พบบริเวณตอนบนของพื้นท่ีอำเภอขนอม

และบรเิ วณตอนบนถงึ ตอนกลำงของอำเภอสิชล คอื
หมวดหินเขาดิน (SDCkd) หินดินดำน สีน้ำตำลถึงน้ำตำลแกมแดง และสีเทำอ่อน

แทรกสลับด้วยหินทรำยเนื้อละเอียด สีน้ำตำลแกมม่วง หินทรำยอำร์โคส สีเทำอ่อน เม็ดขนำดปนกลำง
แสดงชนั้ หนำ หนิ โคลนสลับกบั หนิ ทรำยเกรยแ์ วก สีเทำเขียวถงึ สเี ทำเข้ม (สุวิทย์ และสมชำย, 2535)

3.5.1.5 หินยคุ คารบ์ อนเิ ฟอรัส

หินยุคน้ีมีอำยุประมำณ 286-360 ล้ำนปี พบบริเวณตอนกลำงของพื้นที่อำเภอขนอม และบริเวณ
ตอนเหนอื ของพ้นื ทอี่ ำเภอสชิ ล คอื

กลุ่มหินทองผาภูมิ (Thong Pha Phum Group) ชั้นหินตะกอนทะเลอำยุคำร์บอนิเฟอรัส
แผก่ ระจำยบริเวณภำคใต้ตอนล่ำง ในพืน้ ทอ่ี ำเภอขนอมและอำเภอสิชลพบเพยี ง 1 หมวดหิน คือ

หมวดหินยะหา (Cy) ประกอบด้วยหนิ ทรำยเนอ้ื ซิลกิ ำ หินดินดำน หินทรำยแป้ง และหนิ เชิร์ต
สลบั กนั มีหินแบบฉบบั อยูท่ อ่ี ำเภอยะหำ จงั หวดั สงขลำ พบซำกดึกดำบรรพ์ หอยสองผำ Pisidonomya sp.

3.5.1.6 หินยคุ คาร์บอนเิ ฟอรัส – เพอร์เมียน

หินยุคนี้มีอำยุประมำณ 245-360 ล้ำนปี พบบริเวณตอนบนของพื้นท่ีอำเภอขนอม
และบริเวณตอนบนถงึ ตอนกลำงของอำเภอสิชล คอื

หมวดหินเขาพระ (CPkp) หินดินดำนสีเทำดำ หินทรำยสีดำ เนื้อละเอียดถึงหยำบ
กำรคัดขนำดไม่ดี เม็ดทรำยมีลักษณะเม็ดเหลี่ยม ถึงเหลี่ยมปำนกลำง และหินดินดำนปนกรวด สีเทำดำ
เมด็ กรวดมีลกั ษณะกลม เปน็ พวกหนิ แกรนิต หินควอร์ตไซต์ หินทรำย หินดินดำน หนิ ปูน (สงัด ปิยะศลิ ป์,
2518)

3.5.1.7 หนิ ยุคเพอรเ์ มียน

หินยุคน้ีมีอำยุประมำณ 245-286 ล้ำนปี พบบริเวณตอนบนของพื้นที่อำเภอขนอม
และบริเวณตะวันตกเฉยี งเหนือของอำเภอสิชล คือ

กลุ่มหินราชบุรี (Ratburi Group) หินปูน หินปูนเนื้อโดโลไมต์ หินโดโลไมต์ สีเทำ
ถงึ สีเทำเขม้ ไม่แสดงชั้น มีหินเชิร์ตเป็นกระเปำะ แทรกสลับด้วยหินทรำยและหินดินดำน พบซำกฟูซูลินิด
แบรดคโิ อพอด ปะกำรงั แอมโมนอยด์ และไครนอยด์

3.5.1.8 ตะกอนยคุ ควอเทอร์นารี

ช้ันตะกอนยุคควอเทอร์นำรที ่ีพบในพื้นทอี่ ำเภอขนอมและอำเภอสิชล แบ่งเปน็ ตะกอนที่สะสมตัว
โดยกระบวนกำรทำงน้ำบนแผน่ ดินกับตะกอนท่ีสะสมตวั โดยน้ำทะเล มีทัง้ หมด 8 หนว่ ย ดงั น้ี

8.1) ตะกอนเศษหินเชิงเขาและตะกอนผุพังอยู่กับที่ (Colluvial and residual deposits;
Qc) เศษหนิ ประกอบด้วยหินควอรต์ ไซต์ หินทรำย หินทรำยแป้ง หินแกรนิต ทรำย และทรำยแป้ง

8.2) ตะกอนตะพัก (Terrace deposits; Qt) กรวดและทรำย
8.3) ตะกอนลากูน (Lagoonal deposits: Qlg) ดินโคลนและดินเหนียวมีทรำย
เป็นเลนซ์ สเี ทำถึงสีขำว กำรคดั ขนำดปำนกลำง เมด็ กง่ึ กลม พบซำกพชื ในส่วนบน

-27-

8.4) ตะกอนท่ีลมุ่ ราบน้าข้ึนถึง (Tidal flat deposits; Qtf) ประกอบด้วยดินเคลย์สีเทำ
หรือสเี ทำปนเขียว เน้อื อ่อนนมิ่ ชน้ั หนำ มชี นั้ ทรำยละเอยี ด และชัน้ พตี แทรกสลับ พบเปลอื กหอยบ้ำง

8.5) ตะกอนที่ลุ่มราบน้าขนึ้ ถงึ มีป่าชายเลนปกคลมุ (Tidal flat deposits vegetated
with mangrove; Qtm) พตี ดนิ เหนียวปนพีต ทรำยเมด็ ละเอยี ด ดินเหนียวเน้ือปนทรำยแปง้

8.6) ตะกอนสันทรายเก่า (Old beach ridged deposits; Qbo) ทรำย เนื้อปำนกลำง
ถงึ หยำบกำรคดั ขนำดปำนกลำง ควำมกลมมนดี มเี ศษเปลือกหอยปน

8.7) ตะกอนชายหาด (Beach deposits; Qb) ประกอบด้วยทรำย กรวด ทรำยแป้ง
มีเปลือกหอย เศษปะกำรงั และเศษซำกพืช

3.5.1.9 หนิ อัคนี

พื้นท่ีอำเภอขนอมและอำเภอสิชลพบท้ังหินอัคนีแทรกซอน (Plutonic Igneous rocks) ซึ่งเป็น
หินท่ีเย็นตัวใต้ผิวโลกในระดับลึกของหินหนืดหรือแมกมำ และหินอัคนีพุหรือหินภูเขำไฟ (Extrusive
Igneous rocks) ซ่ึงเป็นหนิ ทเ่ี ยน็ ตัวจำกลำวำ (Lava) บนผิวโลกหรอื ใกล้กับผวิ โลกมำก

4.1) หินอัคนีแทรกซอน พบแผ่กระจำยทำงด้ำนใต้ของอำเภอขนอมทำงตะวันตกของ
อำเภอสิชล เนื้อหินหมวดน้ีจัดเป็นชนิด มัสโคไวต์ – ไบโอไทต์ แกรนิต (Muscovite-Biotite granite)
สีเทำอ่อน และสีน้ำตำลอมชมพูแกมเทำ มีเม็ดแร่ขนำดเดียวกัน และมีเน้ือดอก (Equigranular to
porphyritic texture) มีแร่เฟลด์สปำร์ประเภทแอลคำไล เป็นชนิด ออร์โทร์เคลส ไมโครไคลน์
และเพอร์ไทต์ แร่ดอกชนิดแอลคำไลมักมีรูปผลึกกึ่งสมบูรณ์ถึงสมบูรณ์ โตขนำด 10-70 มม. แร่ควอร์ต
โตประมำณ 4-20 มม. แร่ไบโอไทต์ปรำกฏเป็นแผ่น และเป็นปึก ขนำด 2-5 มม. มีปรมิ ำณในหินประมำณ
5-7% บำงสว่ นผสุ ลำยใหแ้ ร่คลอไรต์ สว่ นแร่มัสโคไวต์ มีประมำณ 3-8 %

4.2) หินอัคนีพุ หินอัคนีพุพบบริเวณตอนล่ำงของอำเภอสิชล ประกอบด้วยหินไรโอไลต์
และหินไรโอลิติกทัฟฟ์ บำงแห่งพบว่ำมีก้อนกรวดภูเขำไฟโตถึงข้ันเป็น หินกรวดมนภูเขำไฟ มีลักษณะ
เน้ือหินแบบเนื้อดอก และเนื้อตะกอนภเู ขำไฟ (Pyroclastic texture) แรด่ อกมีขนำดโตอยู่ในชว่ ง 0.1-4.0
มม. ประกอบด้วยแร่ควอร์ต แร่เฟลด์สปำร์ และเศษหินไรโอไลต์ เศษหินควอร์ตไซต์ สำหรับเนื้อหินมีแร่
ขนำดเล็กกวำ่ 0.1 มม. ประกอบดว้ ย แร่ควอรต์ แรเ่ ฟลดส์ ปำร์ แร่ไบโอไทต์

-28-

3.5.2 ธรณีสณั ฐานชายฝั่งทะเล

ธรณีสณั ฐำนชำยฝง่ั เป็นกำรศึกษำลกั ษณะรูปร่ำง กำรกำเนิด วิวัฒนำกำร และกระบวนกำรต่ำงๆ
ท่ีเกิดข้ึนบนพื้นที่ชำยฝ่ังตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ดังนั้นธรณีสัณฐำนชำยฝั่งจึงเป็นลักษณะรูปร่ำงระหว่ำง
ทะเลกับแผ่นดิน ลม คลื่น น้ำขึ้นน้ำลง และกระแสน้ำเป็นตัวกำรหลักที่ร่วมกันทำให้เกิดพ้ืนท่ีชำยฝั่ง
ชนิดต่ำงๆ ในขณะเดียวกันก็เป็นตัวกำรที่ทำให้เกิดกำรเปล่ียนแปลงชำยฝั่งด้วย ธรณีสัณฐำนชำยฝั่งในพ้ืนท่ี
อำเภอขนอมและอำเภอสิชล (รปู ท่ี 3.21, 3.22) มีรำยละเอยี ดดังน้ี

สิน สินสกุล และคณ ะ (2545) ได้กล่ำวถึงลักษณ ะธรณี สัณ ฐำนของแนวชำยฝ่ังทะเล
ของจั งหวัดนครศรีธรรมรำช ว่ำจำกสภ ำพ ธรณี สั ณ ฐำนชำยฝ่ั งในสมั ยโฮโลซี น จะเห็ นว่ำ
จังหวัดนครศรีธรรมรำช เป็นพ้ืนที่ทะเลเมื่อสมัย 6,000 ปีที่ผ่ำนมำ ได้ไหลท่วมเข้ำมำในแผ่นดินเป็นระยะ
ทำงไกลมำก โดยมีหลักฐำนจำกแนวชำยหำดเดิมหลำยแนวสลับกับพื้นที่พรุที่เกิดจำกกำรสะสมตัวของน้ำ
ทะเล แนวหำดทรำยที่ไกลที่สุดคือแนวหำดทรำยของอำเภอชะอวด ซึ่งอยู่ห่ำงจำกชำยฝ่ังทะเลหลังจำกที่น้ำ
ทะเลลดระดับและทะเลถอยร่นมำอยู่ในแนวปัจจุบัน ประมำณ 40 กิโลเมตร ตัวเมืองนครศรีธรรมรำชก็ต้ังอยู่
ในแนวหำดทรำยเดิม จะเห็นว่ำตัวเมืองน้ีมีขอบเขตยำวไปตำมแนวชำยฝ่ัง พื้นดินเดิมในตัวเมืองท่ีไม่มี
บ้ำนเรือนเดิมปลูกสร้ำงอยู่จะเห็นทรำยเม็ดหยำบมีซำกเปลือกหอยผุปนอยู่ไปท่ัว พ้ืนท่ีระหวำ่ งหำดทรำยเดิม
เป็นท่ีรำบน้ำขนึ้ ถึงเดิม (old tidal flat) ท่ีกว้ำงและยำวขนำนไปกับชำยฝ่ัง ซึ่งต่อมำเปล่ียนแปลงสภำพเป็นท่ี
ลุ่มน้ำขังหรือพรุ แนวหำดทรำยเดิมส่วนมำกวำงตัวในทิศทำงเหนือ-ใต้ ต้ังแต่อำเภอสิชล มำถึงท่ำศำลำ
ต่อเน่ืองไปจนถึงอำเภอเมือง และอำเภอร่อนพิบูลย์ จำกนั้นแนวหำดทรำยจะโค้งไปทำงทิศตะวันออกจนจรด
กับแนวหำดทรำยของอำเภอหัวไทร ต่อเน่ืองไปจนสิ้นสุดที่เขำพระบำท ปัจจุบันแนวชำยฝ่ังทะเลของ
จังหวัดนครศรีธรรมรำช ยำวประมำณ 190 กิโลเมตร โดยเริ่มจำกชำยฝั่งของอำเภอขนอม ต่อเน่ืองลงมำทำง
ใต้จนถึงอำเภอสิชล ชำยฝ่ังช่วงนี้จะเป็นชำยฝั่งหิน และหำดก้นอ่ำวเป็นส่วนมำก ต่อจำกนั้นเป็นแนว
หำดทรำยยำวขนำนกับแผ่นดินของอำเภอท่ำศำลำ และอำเภอเมือง จนโค้งเข้ำมำจรดกับอ่ำวปำกพนัง
ซึ่งเป็นท่ีรำบน้ำขึ้นถึงป่ำชำยเลน แนวชำยฝั่งถัดไปจะเฉออกไปทำงตะวันออกของอ่ำวปำกพนัง
ชำยฝ่ังด้ำนนอกที่ต่อเนื่องกับทะเลจะเริ่มจำกตอนปลำยของสันดอนจะงอยที่แหลมตะลุมพุก ต่อเน่ืองกันไป
เป็นแนวหำดทรำยยำวในทำงทิศเหนือ-ใต้ จนไปจรดกบั แนวหำดทรำยของอำเภอระโนด จังหวดั สงขลำ

-29-

รูปที่ 3.21 แผนท่ธี รณีสณั ฐานชายฝง่ั ทะเลอาเภอขนอม จังหวดั นครศรธี รรมราช
(ดดั แปลงจาก กรมทรัพยากรณี, 2550)

-30-

รูปที่ 3.22 แผนท่ีธรณีสณั ฐานชายฝ่ังทะเลอาเภอสิชล จังหวดั นครศรธี รรมราช
(ดัดแปลงจาก กรมทรพั ยากรณี, 2550)

-31-

3.5.2.1 หาดทราย

สิน สินสกลุ และคณะ (2545) ได้แบง่ พน้ื ท่ีหำดทรำยออกเป็น 2 หน่วยคอื หำดทรำยเดิม
และหำดทรำยปัจจบุ นั ดังน้ี

1) หาดทรายเดิม หรือหำดทรำยเก่ำ หมำยถึง หำดทรำยท่ีเกิดจำกกำรสะสมตะกอน
ในช่วงที่น้ำทะเลรุกเข้ำมำในแผ่นดิน เม่ือประมำณ 6,000 ปี ก่อนเมื่อน้ำทะเลเกิดกำรถอยร่นทำให้เกิด
แนวหำดทรำยขนำนกับชำยฝ่ัง หำดทรำยน้ีอยู่ที่ระดับควำมสูงประมำณ 4 - 5 เมตร จำกระดับน้ำทะเลปัจจุบัน
หำดทรำยเดิมพบวำงตัวเป็นแนวยำวขนำนกับชำยหำด เป็นทต่ี ั้งของถนนสำยหลักในเขตชมุ ชนของอำเภอขนอม
ยำวลงไปถึงบ้ำนเปร็ต และในอำเภอสิชลพบแนวหำดทรำยเดิมบริเวณเขตท่ีต้ังอำเภอสิชลและแนวถนนเส้น 401
ยำวลงไปทำงใต้จนสดุ เขตอำเภอ

2) หาดทราย หรือหำดทรำยใหม่ เป็นแนวของหำดทรำยท่ีมีขอบเขตติดกับทะเลปัจจุบัน
ตะกอนส่วนมำกเป็นทรำยปนกับเศษเปลือกหอยและซำกปะกำรัง อำยุของหำดทรำยใหม่ ประมำณ 2,000 ปี
จนถึงไม่กี่ร้อยปีที่ผ่ำนมำ ในพื้นท่ีอำเภอขนอมและอำเภอสิชลพบหำดทรำยมีลักษณะเป็นหำดทรำยสันดอน
(Barrier beach) คือมีลักษณะเป็นแนวหำดทรำยยำวด้ำนนอกที่อยู่ติดทะเล และพบร่องน้ำขนำดเล็ก
ระหว่ำงหำด (Runnel) ตลอดแนวชำยหำด ระดับควำมสูงของหำดทรำยใหม่ประมำณ 0.5 – 2.0 เมตร โดยมี
ควำมกว้ำงประมำณ 20 - 100 เมตร

3.5.2.2 ทีร่ าบน้าขึน้ ถึง

ทรี่ ำบน้ำขึน้ ถึงหรือท่เี รียกกันท่ัวไปว่ำหำดเลนหรือหำดโคลน มีสภำพแวดล้อมค่อนข้ำงสงบ
โดยน้ำขึ้นนำ้ ลง (tide) เป็นตัวกำรหลักท่ีทำให้เกิดกำรสะสมตัวของตะกอนเกดิ เป็นท่ีรำบ ตะกอนในที่รำบ
น้ำข้ึนถึง จะประกอบด้วยดินเหนียวหรือดินเคลย์ทะเล (marine clay) ท่ีมีสีเทำถึงเทำเขียว มีทรำยแป้งและ
ทรำยละเอียดแทรกสลับบ้ำง มีซำกพืชและหอยแทรกสลับอยู่ด้วยเช่นกัน สิน สินสกุลและคณะ (2545)
แบ่งที่รำบน้ำข้ึนถึงออกเป็น 3 กลุ่ม ตำมระยะเวลำของกำรวิวัฒนำกำรและตำแหน่งท่ีตั้ง คือ ที่รำบน้ำข้ึนถึง
เดิม (old tidal flat) ที่รำบน้ำข้ึนถึงปัจจุบัน (intertidal flat) และท่ีรำบใต้ระดับน้ำลง (subtidal flat)
แต่ในพื้นท่ีอำเภอขนอมและอำเภอสิชลพบเพยี ง 2 กลมุ่ เทำ่ นัน้ ไม่พบทร่ี ำบนำ้ ขึ้นถึงเดิม

2) ท่ีราบน้าข้ึนถึงปัจจุบัน ท่ีรำบเขตนี้มีลักษณะของป่ำชำยเลนให้เห็นสังเกตได้
เป็นที่รำบน้ำข้ึนถึงท่ีอยู่ระหว่ำงระดับน้ำขึ้นสูงสุดกับระดับน้ำลงต่ำสุด ส่วนมำกจะอยู่ดำ้ นนอกของชำยฝ่ัง
ติดกับทะเล และบริเวณสองฟำกแม่น้ำท่ีน้ำทะเลข้ึนถึง ที่รำบเหล่ำน้ีจะจมอยู่ใต้น้ำและจะโผล่ให้เห็นเมื่อ
น้ำลง ลักษณะตะกอนก็จะเหมือนกับท่ีรำบน้ำข้ึนถึงเดิม เพียงแต่อำยุของพีต (peat) ซำกพืชและสัตว์
ท่สี ะสมตัวอยูใ่ นตะกอนเมอ่ื นำไปหำอำยุแล้วจะมีอำยุน้อยกว่ำหำ้ พันปที ผ่ี ำ่ นมำ

3) ที่ราบใต้ระดับนา้ ลง เขตนี้เป็นพื้นท่นี อกสุด โดยนิยำมทำงธรณีวทิ ยำเปน็ ที่รำบน้ำขึ้น
ถงึ ท่ีอยู่ใตร้ ะดับน้ำลง ในช่วงน้ำลงท่ีรำบน้จี ะจมอยู่ใต้น้ำ สำมำรถเดนิ ย่ำลงไปได้เป็นบำงส่วน พื้นที่เหล่ำน้ี
จะเปิดโลง่ ไม่มีต้นไม้ปกคลุม ตะกอนส่วนมำกเป็นทรำยปะปนดินเคลย์ หรือดินเหนียวกับทรำยแป้ง โดยมี
ปริมำณทรำยมำก เน่ืองจำกอยู่นอกสุดสะสมตัวภำยใต้อิทธิพลของคลื่นลมจำกทะเลด้วย ท่ีรำบน้ีจึงมี
รูปรำ่ งไมแ่ นน่ อน มีกำรเปลย่ี นแปลงอย่เู สมอ

-32-

3.5.2.3 ลากนู

ลำกูนเป็นพื้นท่ีลุ่มน้ำต้ืนอยรู่ ะหวำ่ งหำดทรำย หรอื มักอยู่ดำ้ นหลังหำดสนั ดอน ขนำนกับ
ชำยฝ่ัง ส่วนมำกจะมีทำงเปิดสู่ทะเล ลำกูนขนำดใหญ่จะมีลักษณะเป็นท่ีรำบน้ำขึ้นถึง (Tidal flat)
และพรุ (Marsh) เกิดร่วมอยู่ด้วย สิน สินสกุลและคณะ (2545) แบ่งลำกูนออกเป็น 2 หน่วยคือ ลำกูนเดิม
และลำกนู ปัจจุบนั

1) ลากูนเดิม เป็นลำกูนที่วิวัฒนำกำรมำพร้อมกับหำดทรำยเดิม ในช่วงที่ระดับน้ำทะเล
เร่ิมข้ึนสูงเร่ือยๆ ต้ังแต่ 10,000 - 6,000 ปี ท่ีผ่ำนมำ ตะกอนที่สะสมตัวส่วนมำกเป็นตะกอนทรำยสลับดิน
เหนียวทะเล เนื่องจำกพ้ืนที่ชำยฝ่ังแผ่กระจำยออกไปทำงทะเล และพอกสูงข้ึนจนเกิดเป็นหำดทรำยใหญ่
อยู่ด้ำนหน้ำ ส่วนหลังเป็นพื้นท่ีลุ่มต่ำซ่ึงพัฒนำเป็นลำกูน ปัจจุบันลำกูนหน่วยนี้จะตื้นเขินบ้ำงเป็นที่ลุ่ม
วัชพืชปกคลุม หรือพื้นที่นำ ลำกูนเดิมปรำกฏให้เห็นเฉพำะในพื้นที่อำเภอขนอม บริเวณโรงเรียนขนอม
พิทยำคม

2) ลากูนปัจจุบัน เป็นลำกูนที่เกิดข้ึนหลังจำกระดับน้ำทะเลลดระดับลงมำเม่ือประมำณ
5,000 ปี ที่ผ่ำนมำ ลำกูนกลุ่มนป้ี ระกอบด้วยทรำยเป็นส่วนมำก เนื่องจำกกำรกดั เซำะของหำดทรำยเดิมที่เกิดขึ้น
กอ่ นและทรำยท่ถี กู คลืน่ ชะในช่วงที่มลี มพำยุจะปลิวกระจำยตำมแรงกระแทกของคล่นื มำสะสมตะในลำกูน
ด้วย ลำกูนปัจจุบันส่วนมำกยังคงมีน้ำขังอยู่และปริมำณน้ำในลำกูนจะขึ้นอยู่กับกำรขึ้นลงของน้ำทะเล
ทเ่ี ปลีย่ นแปลงไปในแต่ละวัน พบได้บริเวณบ้ำนโพธ์กิ รด ตำบลขนอม บรเิ วณวดั สชุ น ตำบลทงุ่ ใส

3.5.2.4 พรุ

พรุหรือมำบ จัดเป็นพื้นที่ลุ่มต่ำ หรือพ้ืนที่ชุ่มน้ำในบริเวณชำยฝั่งทะเลอำจจะอยู่ติด
กับแผ่นดินหรืออยู่ด้ำนหลังที่กำบัง ไม่ปะทะกับทะเลโดยตรง พรุส่วนมำกจะวิวัฒนำกำรต่อเนื่องมำจำก
ที่รำบน้ำข้ึนถึงที่อยู่เหนือระดับน้ำขึ้นสูงสุด ท่ีรำบดินดอนสำมเหล่ียม และลำกูน โดยอยู่ระหว่ำงหำดทรำยเดิม
หรืออยู่ระหว่ำงแผ่นดินกับภูเขำ หรือหัวแหลมที่ติดกับทะเล พรุมีลักษณะเป็นแอ่งมีน้ำขัง ยุบตัวง่ำย
และช้ืนแฉะ ในอดีตเคยมีทำงน้ำไหลลงสู่ทะเล ต่อมำเมื่อมีกำรสะสมตะกอนมำกข้ึน ทำงน้ำเหล่ำนั้นก็จะ
ถูกปดิ เกดิ เปน็ แอ่งทีล่ มุ่ ต่ำ

บทท่ี 4
วิธกี ารศกึ ษา

การศึกษ าการเป ลี่ยนแปลงชายฝ่ังท ะเลใน พื้ นที่อาเภ อขนอมและอาเภ อสิชล
จังหวัดนครศรีธรรมราช ในคร้ังน้ี ได้ดาเนินการสารวจศึกษา สถานภาพการเปลี่ยนแปลงชายฝั่งทะเล
โดยมรี ายละเอยี ด ดังน้ี

4.1 สถานภาพการเปล่ยี นแปลงชายฝั่งทะเล

ศกึ ษาการเปลี่ยนแปลงชายฝ่ังทะเลในพนื้ ที่ศกึ ษาโดยการวเิ คราะห์สถานภาพการเปล่ยี นแปลง
ชายฝ่ังใน 4 ลักษณะ ได้แก่ สถานภาพการเปล่ียนแปลงชายฝั่งทะเล ในช่วงรอบ 8 ปี (ปี พ.ศ. 2545
กับ ปี พ.ศ. 2553) สถานภาพการเปลี่ยนแปลงชายฝ่ังทะเล ในช่วงรอบ 9 ปี (ปี พ.ศ. 2553 กับ ปี พ.ศ. 2562)
สถานภาพการเปลี่ยนแปลงชายฝ่ังทะเล ในช่วงรอบ 17 ปี (ปี พ.ศ. 2545 กับ ปี พ.ศ. 2562) สถานภาพ
การเปล่ยี นแปลงชายฝ่งั ทะเล ในช่วงรอบ 1 ปี (ก่อนฤดูมรสุม กบั หลังฤดมู รสุม)

ข้อมูลสาหรับใช้ในการวิเคราะห์สถานภาพการเปลี่ยนแปลงชายฝ่ังทะเล แบ่งออกเป็น 2 ประเภท
คือ ข้อมูลที่ได้จากการแปลความหมายเส้นแนวชายฝ่ังจากภาพถ่ายทางอากาศออร์โธสี ปี 2545
และข้อมูลการสารวจภาคสนามด้วยการรังวัดค่าระบบพิกัดดาวเทียมแบบสัมพัทธ์ (DGPS) ปี 2553 ปี 2561
และปี 2562 จากนั้นทาการวิเคราะห์เปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงชายฝ่ังด้วยระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์
เพื่อให้ไดแ้ ผนท่ีสถานภาพการเปล่ยี นแปลงชายฝ่ังทะเลในช่วงรอบ 8 ปี สถานภาพการเปลี่ยนแปลงชายฝั่ง
ทะเลในช่วงรอบ 9 ปี และสถานภาพการเปล่ียนแปลงชายฝ่ังทะเล ในช่วงรอบ 17 ปี และสถานภาพ
การเปลย่ี นแปลงชายฝ่งั ทะเล ในช่วงรอบ 1 ปี โดยมขี ั้นตอนการศึกษาโดยสงั เขปดงั รปู ท่ี 4.1

-34-
รูปที่ 4.1 ผงั แสดงขนั้ ตอนการศกึ ษาและวิเคราะหข์ ้อมลู การเปล่ยี นแปลงชายฝ่งั

-35-

4.1.1 การสารวจ

สารวจรังวัดด้วยดาวเทียม GPS แบบสัมพัทธ์ โดยใช้เครื่องมือ GPS ชนิดสองความถี่
รุ่น LEICA System 1200 ซ่ึงหลักการระบุตาแหน่งด้วยระบบ GPS อาศัยการวัดระยะทางจากเคร่ืองรับ
GPS ไปยังดาวเทียม GPS อย่างน้อย 4 ดวงเพ่ือนามาคานวณเป็นพิกัดบนพ้ืนโลกการวัดระยะทางจาก
ดาวเทยี มถึงเคร่ืองรับ GPS อาศยั การจับเวลาท่ีคลื่นเดนิ ทางระหว่างจุด 2 จุด และเมือ่ เรารู้ความเร็วคลน่ื ท่ี
เดินทาง ก็สามารถคานวณเป็นระยะทางได้ซึ่งการจับเวลาการเดินทางของคล่ืนมีกระบวนการคือ ดาวเทียมจะปล่อย
สัญญาณ Pseudo random code ในขณะเดียวกันเครื่องรับก็จะคานวณสัญญาณเดียวกันนี้ขึ้นมาเม่ือ
เคร่ืองรับ GPS ได้รับ Pseudo random code จากดาวเทียม GPS จะทาการเปรียบเทียบว่า Pseudo
random code ที่ได้รับมีความแตกต่างจาก Pseudo random code ท่ีเคร่ืองรับสร้างข้ึนในแกนเวลา
มากน้อยแค่ไหน ค่าความแตกต่างที่ได้จะเป็นเวลาท่ีใช้ในการเคล่ือนที่ของสัญญาณจากดาวเทียมมาถึง
เคร่ืองรับ GPS เมื่อรู้ระยะเวลาท่ีแน่นอนจึงสามารถหาระยะห่างจากเคร่ืองรับ GPS ถึงดาวเทียมได้
อย่างไรก็ตาม ในทางปฏิบัติการวัดเวลาจะมีข้อผิดพลาดอยู่บ้าง และเป็นตัวทาให้ผลลัพธ์ของตาแหน่งผิด
ไปด้วย ซ่ึงขึ้นกับปัจจัยหลายประการ อาทิ สภาพของชั้นบรรยากาศ สัญญาณท่ีได้รับอาจจะสะท้อนกับ
ส่งิ ก่อสร้างทาให้เกิดค่าความผิดพลาด (Multipath error) เป็นต้น วิธกี ารหนึ่งในการลดค่าความผดิ พลาด
คือ การสารวจรงั วัดแบบระบบพิกดั ตาแหน่งแบบสัมพัทธ์โดยจะใช้เครอื่ งรับ GPS สองเครอ่ื งในการทางาน
เครื่องหน่ึงติดตั้งอยู่กับท่ีบนพื้นผิวโลกซ่ึงทราบค่าตาแหน่งพิกัดท่ีแน่นอน และใช้เป็นจุดอ้างอิงหรือหมุด
ฐาน (Base station) เคร่ืองรับ GPS อีกเคร่ืองสามารถเคลื่อนย้ายตาแหน่งได้ ใชส้ าหรับวดั ตาแหน่งบนจุด
ที่ต้องการทราบตาแหน่ง และเรียกจุดนี้ว่า หมุดโรเวอร์ (Rover) เน่ืองจากดาวเทียม GPS อยู่ไกลจากผิว
โลกมากดังน้ันตาแหน่งท่ีต่างกันเพียงเล็กน้อยบนผิวโลกจึงไม่มีความสาคัญมากนักเม่ือเทียบกับระยะห่าง
ของดาวเทยี มหากเคร่ืองรบั GPS สองตัวอยหู่ ่างกันไมม่ าก (2 - 300 กิโลเมตร) สญั ญาณที่เคร่อื งรบั ทั้งสอง
ตัวได้รับในเวลาเดียวกันจะผ่านบรรยากาศโลกท่ีมีลักษณะเหมือนๆกันก็ควรจะมีค่าความคลาดเคลื่อนท่ี
เท่ากันด้วย การท่ีเรามีเคร่ืองรับ GPS ท่ีหมุดฐานซึ่งทราบตาแหน่งท่ีแน่นอน ทาให้สามารถหาได้ว่าค่าท่ี
คานวณจากสัญญาณดาวเทียม มีค่าความคลาดเคล่ือนจากความเป็นจรงิ มากน้อยเพียงไร และสามารถใช้
ในการปรบั แก้ค่าตาแหน่งท่ีคานวณได้จากเครอื่ งท่ีหมุดโรเวอร์ให้ถูกต้องได้ การระบุตาแหน่งแบบสัมพัทธ์
(Relative positioning หรือ Differential positioning) ด้วยระบบ DGPS จึงใหค้ ่าพกิ ัดท่ถี ูกต้องมากกว่า
การระบุตาแหน่งแบบสัมบูรณ์ (Absolute positioning) ทใ่ี ช้เคร่ืองรับ GPS เพยี งเครอ่ื งเดยี ว

-36-

การสารวจภาคสนามแบ่งออกเป็น 2 ข้ันตอนคือ จัดทาหมุดหลักฐานพร้อมทั้งรังวดั พิกัด
ตาแหนง่ เพือ่ การอ้างองิ และการเดนิ สารวจเส้นแนวชายฝงั่ ด้วย เคร่ืองมอื DGPS ดังนี้

4.1.1.1 จดั ทาและรงั วดั หมุดหลักฐานอา้ งองิ

กรมทรัพยากรธรณี ได้ จัดทาหมุดหลักฐานอ้างอิงในบริเวณ พื้นที่ชายฝั่งทะเล
อาเภอขนอมและอาเภอสิชล จังหวัดนครศรีธรรมราช จานวนทั้งหมด 5 หมุด เป็นหมุดหลักฐานอ้างอิง
ของกรมทรัพยากรธรณีที่สร้างข้ึนมาใหม่ จานวน 4 หมุด และเป็นหมุดหัวนอตที่มีอยู่เดิมแต่ถ่าย
ค่าพิกัดใหม่ จานวน 1 หมุด โดยใช้หมุดหลักฐานของกรมแผนที่ทหารเป็นหมุดอ้างอิง จานวน 1 หมุด
ซึ่งในการสารวจคร้ังนีม้ ีหมุดอ้างอิงท้งั สิน้ จานวน 6 หมุด กาหนดให้แตล่ ะหมุดหลกั ฐานมีระยะห่างระหวา่ ง
หมุดประมาณ 6 – 9 กิโลเมตร และทาการรังวัดระบุตาแหน่งหมุดหลักฐานท่ีสร้างขึ้นใหม่ด้วยการสารวจ
รังวัดระบบพิกัดตาแหน่งแบบสัมพัทธ์โดยต้ังเครื่องรับแบบสถิต (เครื่องรับ GPS ไม่มีการเคลื่อนที่)
เครื่องรับ GPS เครื่องหนึ่งจะติดตั้งไว้ที่หมุดหลักฐานของทางราชการซึ่งทราบค่าพิกัดตาแหน่งที่
แน่นอน เช่น กรมแผนท่ีทหาร กรมท่ีดิน และกรมอุทกศาสตร์ เพื่อใช้เป็นหมุดฐาน ในขณะที่เคร่ืองรับ
GPS อีกเครื่องหน่ึงจะติดตั้งไว้ท่ีหมุดหลักฐานท่ีสร้างข้ึนใหม่ ทาการบันทึกสัญญาณจากดาวเทียม GPS
เป็นระยะเวลาประมาณ 45 - 90 นาที ตามระยะทาง (รูปท่ี 4.2) หมุดหลักฐานที่สร้างขึ้นใหม่จะใช้เป็น
หมดุ ฐานหรอื เป็นจดุ อ้างอิงในการสารวจแนวชายฝง่ั ทะเล (รูปที่ 4.3)

รูปท่ี 4.2 ก) ระบบการทางานของเครื่องมอื DGPS และ ข) การรงั วดั คา่ พิกัดตาแหน่งหมดุ หลักฐาน
อ้างอิงของกรมทรพั ยากรธรณใี นพืน้ ท่ีสารวจ

-37-
รปู ที่ 4.3 แผนทีแ่ สดงหมุดหลักฐาน บริเวณพื้นท่ีอาเภอขนอมและอาเภอสิชล จังหวดั นครศรธี รรมราช

-38-

4.1.1.2 สารวจแนวชายฝง่ั

การสารวจแนวชายฝัง่ ในพ้นื ท่ีมี 2 วธิ ี คอื การสารวจแนวราบและสารวจแนวดิ่ง
1) สารวจแนวราบ
การสารวจในแนวราบเป็นการสารวจเพื่อหาแนวเส้นชายฝั่งทะเล (ค่า x และ y) โดยทา
การเดินสารวจขนานกับแนวชายฝ่ังตามชานหาด (Berm) แนวสันหาด (Beach ridge) แนวพืช/ต้นไม้
หรือแนวโครงสร้างป้องกันชายฝ่ังท่ีปรากฏให้เห็นชัดเจน การสารวจด้วยวิธีนี้ จะติดตั้งเครื่องรับ GPS
เครื่องหน่ึงไว้ท่ีหมุดหลักฐานอ้างอิงท่ีทราบพิกัดตาแหนง่ โดยตั้งเคร่อื งรับแบบสถติ (Static) เคร่ืองรับ GPS
ไม่มีการเคล่ือนที่ อีกเคร่ืองหนึ่งจะติดตั้งใส่เป้สะพายหลังและตั้งเคร่ืองรับแบบจลน์ (Kinematic) ซ่ึงจะ
คานวณตาแหนง่ ในขณะทีเ่ ครื่องรบั GPS เคลื่อนท่ี โดยตั้งเวลาให้เครอ่ื งรบั สัญญาณอัตโนมัตทิ กุ ๆ 3 วินาที
และทาการบันทึกไว้ขณะที่เดินสารวจ การสารวจแนวชายฝั่งครั้งน้ีดาเนินการในเดือนธันวาคม 2561
และเดอื นพฤษภาคม 2562 ดงั รูปท่ี 4.4

รปู ที่ 4.4 ก) แนวชายหาด ข) แนวโครงสร้าง ค) แนวพืชตามชายหาด
2) สารวจแนวดง่ิ
การสารวจในแนวดิ่งเป็นการสารวจเพ่ือศึกษาลักษณะสัณฐานของพ้ืนท่ี (ภาพตัดขวาง

ของแนวหาด) วิธีน้ีจะทราบค่าพิกัดท้ังในแนวราบและแนวด่ิง (ค่า x, y และ z) เส้นการเดินสารวจจะต้อง
ต้ังฉากกับแนวชายฝั่ง การศึกษาคร้ังนี้ กาหนดระยะห่างระหว่างเส้นสารวจแต่ละเส้นคือ 200 เมตร
และ 100 เมตร (หาดท้องยาง หาดในเพลา หาดท้องชิง หาดแขวงเภา และหาดท้องโหนด) ระยะห่าง
ระหว่างจุดสารวจในแต่ละแนวเส้น คือ 5 เมตร การสารวจด้วยวิธีนี้ จะต้องติดตั้งเครื่องรับ GPS เครื่อง
หน่ึงไว้ท่ีหมุดหลักฐานอ้างอิงที่ทราบพิกัดตาแหน่งโดยตั้งเครื่องรับแบบสถิต และอีกเคร่ืองหน่ึงจะติดต้ังใส่
เปส้ ะพายหลงั และต้งั เคร่อื งรับแบบจลน์ ขอ้ มลู ค่าพิกัดจะถกู บันทึกโดยผสู้ ารวจ ดังรปู ท่ี 4.5

-39-

รูปท่ี 4.5 การเดนิ สารวจในแนวดิง่ เพอื่ ศึกษาลักษณะสัณฐานของพ้นื ที่

4.1.2 การวิเคราะห์ขอ้ มูลสถานภาพการเปล่ียนแปลงชายฝั่ง
4.1.2.1 วธิ ีการ

ในการวิเคราะห์สถานภาพการเปล่ียนแปลงชายฝั่งคร้ังน้ี ประกอบด้วยกระบวนการ
ทางาน 2 ขั้นตอนคือ การประมวลผลข้อมูลด้วยโปรแกรม Leica geo office combined และวิเคราะห์
เปรียบเทยี บการเปลย่ี นแปลงชายฝัง่ ด้วยโปรแกรม ArcView3.3

1) การประมวลผลด้วยโปรแกรม LEICA Geo Office Combined
ประมวลผลข้อมูลจากการสารวจรังวัดแนวชายฝั่ง ด้วยวิธี Post processing ซ่ึงเป็น
การปรับแก้หลังการรังวัด โดยใช้โปรแกรม Leica geo office combined ผลที่ได้จะเป็นคา่ พกิ ัดตาแหน่ง
ในแนวราบ ณ จุดต่างๆ (x และ y) ที่เคร่ืองมือทาการบันทึกสัญญาณไว้ทุกๆ 3 วินาที ต่อเนื่องกันไปตาม
แนวชายฝง่ั
2) วเิ คราะหเ์ ปรยี บเทยี บการเปล่ียนแปลงชายฝั่งดว้ ยโปรแกรม ArcView3.3
แปลงข้อมูลจุดต่างๆ ตามแนวชายฝั่งทะเลให้เป็นเส้นแนวชายฝ่ังทะเลที่ได้จากหัวข้อ
4.1.2.1 โดยอาศัยเครื่องมือช่วย (Extension tool) ช่ือ Xtool ของโปรแกรม ArcView 3.3 (รูปที่ 4.6)
จากน้ันทาการซ้อนทับข้อมูลท้ัง 2 ช่วง (Overlay) แล้วคานวณหาระยะทางท่ีเกิดการเปลี่ยนแปลงไป
ระหว่างเส้นแนวชายฝ่ังทะเลทั้งสอง โดยอาศัยเคร่ืองมือช่วยของโปรแกรม ArcView 3.3 ช่ือ Digital
shoreline analysis system version 2.2 (DSAS)
หลักการวิเคราะห์ข้อมูลของฟังก์ชัน DSAS โปรแกรมจะสร้างเส้นตั้งฉากออกไปจาก
เสน้ ฐานทก่ี าหนดไว้ ไปตัดกบั เส้นแนวชายฝ่งั ทีต่ อ้ งการเปรียบเทยี บทั้งสองเส้น เสน้ ฐานท่สี รา้ งข้ึนสว่ นใหญ่
จะสร้างขนานกับเส้นแนวชายฝ่ังเดิม (ในการศึกษาคร้ังน้ีจึงสร้างเส้นฐานให้ขนานกับเส้นแนวชายฝ่ังใน
ปี พ.ศ. 2545 และปี พ.ศ. 2551) ณ จุดท่ีเส้นตั้งฉากตัดกับเส้นแนวชายฝั่งทั้งสองจะมีค่าพิกัดตาแหน่ง
กากับอยู่โปรแกรมจึงสามารถคานวณระยะทางระหว่างพิกัดตาแหน่งท้ังสองได้ ซึ่งก็คือ ระยะตาม
แนวต้ังฉากกับชายฝั่งหรือระยะทางที่เกิดการเปล่ียนแปลงไประหว่างเส้นแนวชายฝั่งทะเลทั้งสอง
เน่ืองจากการกัดเซาะหรือมีการสะสมตัวของชายฝั่ง โดยการศึกษาคร้ังน้ีกาหนดให้โปรแกรมสร้างเส้นต้ังฉาก
ทุกๆ ระยะทาง 2 เมตร (รูปที่ 4.7)