การสำรวจแหล่งแร่ควอตซ์ จังหวัดเพชรบุรี

รายงานวชิ าการ
ฉบบั ที กทธ 17/2563

การสาํ รวจธรณฟี สกิ ส์
ภายใต้โครงการจดั หาแหล่ง
ทรพั ยากรธรณี เพอื พฒั นา
เศรษฐกิจของประเทศ
(แรค่ วอตซ์ จงั หวดั เพชรบุร)ี
ประจาํ ป 2561

กรมทรพั ยากรธรณี
กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ แวดล้อม

รายงานวชิ าการ
ฉบับที่ กทธ 17/2563

การสำรวจธรณฟี ส ิกสภ ายใตโ ครงการจัดหาแหลง
ทรัพยากรธรณีเพ่อื พฒั นาเศรษฐกิจของประเทศ

(แรควอตซ จังหวดั เพชรบรุ )ี
ประจำป 2561

จักรพันธ คำบุญเรอื ง
ธัญรตั น วินยั พานชิ
วภิ าวี เขียมสันเทยี ะ

กองเทคโนโลยธี รณี
กรมทรพั ยากรธรณี

อธบิ ดกี รมทรพั ยากรธรณี
นายสมหมาย เตชวาล

ผอู ำนวยการกองเทคโนโลยีธรณี
นายสวุ ภาคย อม่ิ สมุทร

ผูอำนวยการสวนธรณเี ทคนคิ กองเทคโนโลยธี รณี กรมทรพั ยากรธรณี
นายอภชิ าติ ไพยารมณ ถนนพระรามที่ 6 เขตราชเทวี กรงุ เทพฯ 10400
โทรศพั ท 02-6219614 โทรสาร 02-6219612
จดั พิมพโ ดย

พมิ พค รั้งท่ี 1 กนั ยายน 2563
พมิ พค รั้งท่ี 2 จำนวน 5 เลม
กนั ยายน 2564
จํานวน 20 เลม

ขอมูลการลงรายการบรรณานุกรม

จักรพนั ธ คำบุญเรือง ธญั รตั น วินัยพานชิ วิภาวี เขียมสนั เทยี ะ
การสำรวจธรณีฟส ิกสภายใตโ ครงการจดั หาแหลงทรพั ยากรธรณเี พื่อพฒั นาเศรษฐกจิ ของ

ประเทศ(แรควอตซ จังหวดั เพชรบุรี ประจำป 2561 / โดย จักรพนั ธ คำบุญเรือง ธญั รตั น วินยั พานิช
วภิ าวี เขยี มสนั เทียะ .— กรงุ เทพฯ : กองเทคโนโลยธี รณี กรมทรัพยากรธรณี, 2563

51 หนา : ภาพประกอบ : แผนท่ี : ตาราง ; 30 ซม.
รายงานวิชาการ ฉบับที่ กทธ 17/2563

สารบญั

หนา
สารบญั ........................................................................................................................................................... III

สารบญั รปู ........................................................................................................................................................V

สารบญั ตาราง ................................................................................................................................................ VII

บทคัดยอ....................................................................................................................................................... VIII

คำขอบคณุ ...................................................................................................................................................... IX

บทท่ี 1 บทนำ..................................................................................................................................................1

1.1 หลักการและเหตผุ ล.....................................................................................................................1
1.2 วัตถปุ ระสงค................................................................................................................................2
1.3 ขั้นตอนการดำเนนิ งาน.................................................................................................................2
1.4 เจาหนา ทป่ี ฏิบัตงิ านภาคสนาม ....................................................................................................2
1.5 ระยะเวลาการดำเนนิ งาน.............................................................................................................2
1.6 ผลทค่ี าดวาจะไดรับ........................................................................................................................2
1.7 พน้ื ทีศ่ ึกษา...................................................................................................................................3
1.8 การเขา ถึงพืน้ ที่ ............................................................................................................................3
1.9 ลกั ษณะภมู ิประเทศ .....................................................................................................................4
1.10 การใชประโยชนพืน้ ท่ี.................................................................................................................4
บทท่ี 2 ขอมลู การศกึ ษาที่เกี่ยวขอ ง..................................................................................................................8
2.1 ธรณีวิทยา....................................................................................................................................8
2.2 ธรณีวทิ ยาโครงสราง ................................................................................................................. 10
2.3 ขอมูลความเขม กมั มนั ตรังสี....................................................................................................... 11
2.4 ขอ มูลแหลง แรค วอตซในจังหวดั เพชรบุรี ................................................................................... 13
บทที่ 3 การสำรวจธรณีฟสิกส....................................................................................................................... 17

3.1 ทฤษฏบี ทพน้ื ฐานการสำรวจ ..................................................................................................... 17
3.2 สมมติฐานการสำรวจ ................................................................................................................ 20
3.3 แบบจำลองการสำรวจ .............................................................................................................. 20

IV

สารบญั (ตอ)

หนา
3.4 การสำรวจภาคสนาม ................................................................................................................ 23
3.5 พืน้ ท่ีศึกษาตนแบบเขามดแดง................................................................................................... 24
3.6 การวางแนวสำรวจในพื้นที่ศกึ ษา............................................................................................... 26

3.6.1 การสำรวจวดั คา สภาพตา นทานไฟฟาแบบหย่ังลกึ ................................................... 26
3.6.2 การวางแนวสำรวจวดั คาสภาพตานทานไฟฟาแบบ 2 มิติ ........................................ 26
3.7 การแปลความหมายคาสภาพตานทานไฟฟา แบบหยั่งลึก .......................................................... 29
3.8 การแปลความหมายคา สภาพตา นทานไฟฟา แบบภาพตดั ขวาง.................................................. 29

บทที่ 4 ผลการสำรวจธรณีฟส ิกส .................................................................................................................. 30
4.1 ผลการสำรวจวดั คา สภาพตา นทานไฟฟาแบบ 2 มิติ.................................................................. 30
4.1.1 ผลการสำรวจพืน้ ท่ีที่ 1 ลำตะเคยี น .......................................................................... 30
4.1.2 ผลการสำรวจพน้ื ทท่ี ี่ 2 หว ยรางโพธ์ิ......................................................................... 37
4.2 ผลการสำรวจวดั คาสภาพตา นทานไฟฟาแบบ 1 มิติ.................................................................. 44

บทท่ี 5 สรปุ ผลการสำรวจและอภปิ รายผล ................................................................................................... 48
5.1 สรุปผลการสำรวจ..................................................................................................................... 48
5.2 อภปิ รายผล............................................................................................................................... 50

เอกสารอา งองิ ............................................................................................................................................... 51

V

สารบัญรปู

หนา
รูปที่ 1.1 แผนทแ่ี สดงพน้ื ทสี่ ำรวจ ....................................................................................................................5
รปู ที่ 1.2 ลักษณะสายแรควอตซท ่พี บในพืน้ ทส่ี ำรวจที่ 1 ลำตะเคียน ...............................................................6
รปู ท่ี 1.3 ลกั ษณะสายแรควอตซที่พบในพน้ื ทสี่ ำรวจที่ 2 หวยรางโพธ์ิ..............................................................7
รปู ท่ี 2.1 แผนทีล่ กั ษณะธรณีวทิ ยาและธรณวี ิทยาโครงสรางของพนื้ ที่สำรวจ ...................................................9
รปู ท่ี 2.2 แผนทีค่ วามเขมกัมมันตรังสแี บบแผนทส่ี ีผสม (Ternary map) ...................................................... 12
รูปท่ี 2.3 ขอมูลพื้นที่ศกั ยภาพควอตซจากการแปลความหมายภาพดาวเทยี ม SPOT-5 และการตรวจสอบ

ภาคสนาม..................................................................................................................................... 16
รูปที่ 3.1 ภาพจำลองวงจรไฟฟาของการสำรวจวัดคาความตา งศกั ยไฟฟา ..................................................... 18
รูปที่ 3.2 รปู แบบการวางขวั้ ไฟฟา ................................................................................................................. 21
รูปที่ 3.3 แบบจำลองการสำรวจวัดสภาพตานทานไฟฟา ดวยวธิ ีการวางขว้ั ไฟฟา แบบไดโพล-ไดโพล.............. 21
รูปท่ี 3.4 แบบจำลองการสำรวจวดั สภาพตา นทานไฟฟาดว ยวิธีการวางข้ัวไฟฟา แบบเวนเนอร-ชลมั เบอรเ จร 22
รปู ที่ 3.5 แบบจำลองการสำรวจวัดสภาพตานทานไฟฟาดว ยวธิ กี ารวางขัว้ ไฟฟา แบบเวนเนอร...................... 22
รูปที่ 3.6 เครือ่ งมอื วัดสภาพตานทานไฟฟาและอุปกรณส นบั สนนุ การสำรวจ ................................................ 23
รปู ท่ี 3.7 ทศิ ทางการวางตัวของสายแรควอตซและแนวสำรวจธรณีฟส กิ ส บริเวณพื้นทีศ่ ึกษาตนแบบพื้นที่

เขามดแดง วดั ไรมะมว ง (พระราชดำรสั ) ต.ดอนขุนหวย อ.ชะอำ จ.เพชรบุรี....................................... 24
รปู ท่ี 3.8 ผลการสำรวจพื้นที่ศกึ ษาตน แบบ พนื้ ทเ่ี ขามดแดงดวยการวางข้ัว 3 วิธี ไดโพล-ไดโพล

เวนเนอร-ชลัมเบอรเจร และ เวนเนอร.......................................................................................... 25
รปู ที่ 3.9 แผนที่สำรวจวัดคา สภาพตา นทานไฟฟาแบบหยั่งลกึ ...................................................................... 27
รูปท่ี 3.10 การวางแนวสำรวจวดั คา สภาพตา นทานไฟฟา แบบ 2 มติ ิ พน้ื ที่ท่ี 1 ลำตะเคียน........................... 28
รปู ท่ี 3.11 การวางแนวสำรวจวัดคา สภาพตานทานไฟฟา แบบ 2 มติ ิ พื้นท่ีท่ี 2 หวยรางโพธิ์ ......................... 28
รปู ท่ี 4.1 ขอ มลู ผลการสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟาพ้ืนทีล่ ำตะเคียน แนวสำรวจท่ี 1............................. 33
รปู ท่ี 4.2 ขอ มูลผลการสำรวจวดั คาสภาพตานทานไฟฟา พ้ืนที่ลำตะเคียน แนวสำรวจที่ 2............................. 33
รปู ที่ 4.3 ขอ มูลผลการสำรวจวัดคา สภาพตานทานไฟฟาพ้ืนทลี่ ำตะเคียน แนวสำรวจที่ 3............................. 33
รูปท่ี 4.4 ขอมลู ผลการสำรวจวดั คา สภาพตา นทานไฟฟาพน้ื ทล่ี ำตะเคียน แนวสำรวจท่ี 4............................. 34
รปู ที่ 4.5 ขอมลู ผลการสำรวจวัดคาสภาพตา นทานไฟฟาพนื้ ทีล่ ำตะเคียน แนวสำรวจที่ 5............................. 34

VI

สารบญั รูป (ตอ )

หนา
รปู ท่ี 4.6 ขอมูลผลการสำรวจวดั คา สภาพตานทานไฟฟาพนื้ ทล่ี ำตะเคียน แนวสำรวจที่ 6 ........................... 34
รูปที่ 4.7 ขอ มูลผลการสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟาพน้ื ท่ีลำตะเคียน แนวสำรวจท่ี 7............................. 35
รปู ที่ 4.8 ขอมลู ผลการสำรวจวดั คาสภาพตา นทานไฟฟาพน้ื ที่ลำตะเคยี น แนวสำรวจที่ 8 ........................... 35
รูปที่ 4.9 ขอมลู ผลการสำรวจวดั คา สภาพตานทานไฟฟา พน้ื ทีล่ ำตะเคยี น แนวสำรวจท่ี 9............................. 35
รปู ที่ 4.10 ลกั ษณะของหนิ ที่พบในพน้ื ท่ีท่ี 1 ลำตะเคียน ............................................................................... 36
รูปท่ี 4.11 ขอมลู ผลการสำรวจวัดคาสภาพตา นทานไฟฟาพ้ืนที่หวยรางโพธ์ิ แนวสำรวจท่ี 1......................... 39
รปู ที่ 4.12 ขอมูลผลการสำรวจวดั คา สภาพตานทานไฟฟา พ้ืนทหี่ ว ยรางโพธ์ิ แนวสำรวจที่ 2......................... 39
รปู ที่ 4.13 ขอมลู ผลการสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟาพ้ืนที่หว ยรางโพธิ์ แนวสำรวจที่ 3 ......................... 39
รปู ที่ 4.14 ขอ มูลผลการสำรวจวดั คา สภาพตานทานไฟฟาพ้ืนท่ีหวยรางโพธ์ิ แนวสำรวจที่ 4......................... 40
รปู ที่ 4.15 ขอ มลู ผลการสำรวจวัดคา สภาพตานทานไฟฟา พ้ืนท่หี ว ยรางโพธิ์ แนวสำรวจท่ี 5 ........................ 40
รปู ที่ 4.16 ขอมูลผลการสำรวจวดั คาสภาพตา นทานไฟฟา พื้นทห่ี ว ยรางโพธิ์ แนวสำรวจท่ี 6 ........................ 40
รปู ที่ 4.17 ขอมลู ผลการสำรวจวดั คา สภาพตา นทานไฟฟา พ้ืนที่หวยรางโพธิ์ แนวสำรวจท่ี 7 ........................ 41
รูปท่ี 4.18 ขอมลู ผลการสำรวจวดั คา สภาพตา นทานไฟฟา พ้ืนทหี่ ว ยรางโพธ์ิ แนวสำรวจที่ 8 ........................ 41
รูปท่ี 4.19 ขอ มลู ผลการสำรวจวัดคา สภาพตานทานไฟฟาพื้นท่ีหวยรางโพธิ์ แนวสำรวจท่ี 9......................... 42
รูปที่ 4.20 ขอมลู ผลการสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟา พ้ืนท่ีหว ยรางโพธิ์ แนวสำรวจท่ี 10....................... 42
รปู ที่ 4.21 ลักษณะของหินที่พบในพ้นื ที่ที่ 2 หวยรางโพธิ์.............................................................................. 43
รปู ท่ี 4.22 ผลการแปลความหมายการสำรวจวัดคา สภาพตานทานไฟฟา แบบหยั่งลึก (จุดท่ี 1-3).................. 46
รูปที่ 4.23 ผลการแปลความหมายการสำรวจวดั คา สภาพตานทานไฟฟา แบบหยง่ั ลกึ (จุดท่ี 4-5).................. 47
รูปที่ 5.1 ขอบเขตของสายแรควอตซของพนื้ ที่ท่ี 1 ลำตะเคียน .................................................................... 49
รปู ท่ี 5.2 ขอบเขตของสายแรควอตซของพน้ื ที่ท่ี 2 หว ยรางโพธิ์ ................................................................... 49

VII

สารบญั ตาราง

หนา

ตารางท่ี 3-1 คา สภาพตานทานไฟฟาของแร ................................................................................................. 18
ตารางที่ 3-2 คา สภาพตานทานไฟฟา ของหนิ อัคนี หินแปร และหนิ ตะกอน................................................... 19
ตารางที่ 4-1 ผลการสำรวจวดั คา ความตานทานไฟฟา แบบหย่ังลกึ ................................................................ 32
ตารางท่ี 4-2 ผลการสำรวจวดั คา ความตา นทานไฟฟาแบบหย่ังลึก ................................................................ 38
ตารางที่ 4-3 ผลการสำรวจวัดคาความตานทานไฟฟา แบบหยัง่ ลกึ ................................................................ 45

VIII

การสำรวจธรณฟี สกิ สภายใตโ ครงการจัดหาแหลงทรัพยากรธรณี
เพ่อื พฒั นาเศรษฐกิจของประเทศ (แรค วอตซ จงั หวดั เพชรบรุ )ี

ประจำป 2561

โดย จักรพันธ คำบุญเรือง ธัญรัตน วนิ ยั พานิช และ วภิ าวี เขียมสันเทียะ

บทคดั ยอ

แรควอตซ เปนทรัพยากรธรรมชาติที่เขามามีบทบาทสำคัญตออุตสาหกรรมพลังงานผลิต
เซลลแสงอาทิตย (solar cell) ดังนั้นในปจจุบันทั้งภาครัฐและภาคประชาชนจึงใหความสนใจกับพลังงาน
แสงอาทติ ยซง่ึ เปนพลงั งานทางเลือกเพ่ือนำมาใชทดแทนพลังงานเดิมเพ่ิมมากขนึ้ การสำรวจธรณีฟสิกสภายใต
โครงการจัดหาแหลง ทรพั ยากรธรณีเพ่ือพัฒนาเศรษฐกจิ ของประเทศ (แรควอตซ จังหวัดเพชรบุรี) ประจำป 2561
ในครั้งนี้ มีจุดประสงคเพื่อกำหนดขอบเขตพื้นที่แหลงแรควอตซโดยดำเนินการสำรวจธรณีฟสิกสดวยวิธีวัดคา
สภาพตานทานไฟฟาแบบภาพตัดขวาง (Electrical Resistivity Imaging) จำนวน 2 พื้นที่ ไดแก พื้นที่สำรวจท่ี
1 บริเวณหมูบานลำตะเคียน ต.แกงกระจาน อ.แกงกระจาน จ.เพชรบุรี จำนวน 9 แนวสำรวจ รวมระยะแนว
สำรวจ 5,235 เมตร และพ้นื ทีส่ ำรวจที่ 2 บริเวณหมบู านหว ยรางโพธ์ิ ต.ยางน้ำกลดั ใต อ.หนองหญา ปลอ ง จ.เพชรบุรี
จำนวน 10 แนวสำรวจ รวมระยะแนวสำรวจ 3,790 เมตร และวิธีวัดคาสภาพตานทานไฟฟาแบบหยั่งลึก
(Vertical Electrical Sounding) จำนวน 5 จุดสำรวจ จากผลการสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟาของทั้งสอง
พื้นที่ พบคาผิดปกติสูงของคาสภาพตานทานไฟฟาที่แปลความหมายเปนสายแรควอตซ แสดงคาสภาพตานทาน
ไฟฟามากกวา 1,000 โอหม-เมตร มีลักษณะเปนทรงกระบอกตั้ง แปลความหมายเปนสายแรควอตซที่มีความ
ตอ เน่อื งทง้ั ในแนวระนาบและแนวดิ่ง มคี วามหนาไมนอยกวา 30 เมตร มที ิศทางการวางตวั อยูในแนวตะวันตก
เฉยี งเหนอื -ตะวันออกเฉยี งใต ตามลกั ษณะธรณีวทิ ยาโครงสรา งของพืน้ ที่

คำสำคัญ จังหวดั เพชรบุรี แรควอตซ การวัดคาสภาพตานทานไฟฟา การวางขัว้ ไฟฟาแบบเวนเนอร

IX

คำขอบคุณ

คณะผูจัดทำรายงานการสำรวจธรณีฟสิกสภายใตโครงการจัดหาแหลงทรัพยากรธรณี เพื่อ
พัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ (แรควอตซ จังหวัดเพชรบุรี) ประจำป 2561 ขอขอบคุณ คุณอนุกูล วงศใหญ
ผูอำนวยการกองเทคโนโลยีธรณีสำหรับขอชี้แนะในการปฏิบัติงานและการเขียนรายงาน คุณภาสกร เผาพงษ
สวรรค ผูอำนวยการสวนธรณีเทคนิค สำหรับคำแนะนำในการปฏิบัติงาน คุณศุภวิชญ ยอแสงรัตน และคุณวชิรา
ชัย ศักดิ์อาภา นักธรณีวิทยาชำนาญการพิเศษ กองเทคโนโลยีธรณีสำหรับคำแนะนำ แนวทางในการสำรวจ และ
เปนที่ปรึกษาตลอดระยะเวลาการดำเนินงาน เจาหนาที่กองทรัพยากรแรทุกทาน ที่กรุณาใหคำปรึกษาและให
การสนบั สนนุ เอื้อเฟอตลอดจนอำนวยความสะดวกในเร่ืองของขอมลู ตางๆ และการประสานงานเพื่อการเขาถึง
พื้นทส่ี ำรวจ เจาหนา ทท่ี องถิน่ อ.แกง กระจาน และ อ.หนองหญา ปลอ ง จ.เพชรบุรที ีอ่ ำนวยความสะดวกในการ
ปฏบิ ัติงานในพน้ื ที่

ทายที่สุดขอขอบคุณ เจาหนาที่กองเทคโนโลยีธรณี กรมทรัพยากรธรณีทุกทานที่ไดรวม
ปฏบิ ตั งิ านสำรวจอยา งเต็มกำลงั จนทำใหก ารปฏบิ ัตงิ านลลุ วงตามวตั ถุประสงค ขอขอบคณุ ทุกทานไว ณ ทน่ี ้ี

บทที่ 1
บทนำ

1.1 หลกั การและเหตุผล

พลังงานเปนทรัพยากรธรรมชาติที่มีความหลากหลาย เปนปจจัยพื้นฐานที่สำคัญในการ
ผลติ โดยเฉพาะในภาคอุตสาหกรรมและธุรกิจหลายประเภท รวมไปถงึ การใชชีวติ ประจำวนั ลว นตองอาศัย
พลังงานทั้งสิ้น พลังงานจึงมีความสำคัญตอการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ และของโลก ปจจุบัน
ภาคอุตสาหกรรมไดมีการพัฒนาขึ้นอยางตอเนื่องตามการเติบโตของเศรษฐกิจ สงผลใหความตองการใน
การใชพลังงานมีมากขึ้น การสรรหาพลังงานทางเลือกจึงมีความจำเปนและสำคัญตอการพัฒนาโดย
คำนึงถึงสิ่งแวดลอ มเปน สำคัญ

พลังงานแสงอาทิตยเปนพลังงานสะอาดและไรมลภาวะ เปนอีกหนึ่งพลังงานทางเลือก
ตามนโยบายดานพลังงานของประเทศไทยที่มีการตั้งเปาหมายใหใชพลังงานทางเลือกทดแทนพลังงาน
เชื้อเพลิงฟอสซิล โดยเมื่อเปรียบเทียบพลังงานทั้งสองจะเห็นไดวาพลังงานแสงอาทิตยมีตนทุนการผลิตที่
ถูกกวา และเปนหนึ่งในพลังงานที่มีความยั่งยืน ซึ่งในการนำพลังงานแสงอาทิตยมาใชนั้นตองอาศัยเซลล
แสงอาทิตย (solar cell) ซึ่งองคประกอบหลักของเซลลแสงอาทิตยนั้นใชแรควอตซในการผลิต ดังนั้นแร
ควอตซจึงเปนแรอุตสาหกรรมที่มีความสำคัญและเปนที่ตองการมากขึ้น ซึ่งประเทศไทยเปนอีกหน่ึง
ประเทศที่มีพื้นที่ศักยภาพของแรควอตซกระจายตัวอยูในภูมิภาคตางๆ โดยเฉพาะอยางยิ่งทางภาค
ตะวันตกและภาคใตของประเทศ บริเวณจงั หวดั กาญจนบุรี ราชบรุ ี เพชรบุรี และประจวบคีรขี นั ธ เปนตน

เนื่องดวยโครงการจัดหาแหลงทรัพยากรธรณีเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ แร
ควอตซ จังหวัดเพชรบุรี ประจำป พ.ศ. 2561 กรมทรัพยากรธรณีโดยกองเทคโนโลยีธรณี ไดดำเนินการ
สำรวจธรณีฟสิกสเพ่ือศึกษาธรณีวิทยาใตผิวดินสำหรับการตรวจสอบและกำหนดขอบเขตแหลงแรควอตซ
เพื่อสนับสนนุ ขอมูลใหกับกองทรัพยากรแร โดยการกำหนดพื้นทศ่ี ักยภาพของแรควอตซ จำเปนตองใชขอมูล
การสำรวจธรณีฟสิกสทั้งขอมูลระยะไกลและขอมูลธรณีฟสิกสทางอากาศสำหรับใชเปนขอมูลฐานในการวาง
แผนการสำรวจและกำหนดกรอบพื้นที่ดำเนินการเบื้องตน รวมถึงการสำรวจธรณีฟสิกสภาคพื้นดินเพื่อ
ตรวจสอบและกำหนดขอบเขตแหลงแรควอตซ โดยกองเทคโนโลยธี รณีเลือกใชการสำรวจธรณฟี สกิ สดวย
วิธีวัดคาสภาพตานทานไฟฟา เพื่อเปนขอมูลสนับสนุนการกำหนดพื้นที่ศักยภาพของแรควอตซในพื้นท่ี
จังหวัดเพชรบุรี เพื่อนำไปใชเปนขอมูลและแนวทางในการบริหารจัดการแหลงทรัพยากรเพื่อการพัฒนา
เศรษฐกจิ ของประเทศ

-2-

1.2 วตั ถุประสงค

1. เพอื่ สำรวจ และศึกษาธรณีวิทยาแหลง แรค วอตซโดยวิธีวดั คา สภาพตานทานไฟฟา
2. เพื่อกำหนดขอบเขตพื้นท่ีแหลง แร และลกั ษณะทางกายภาพของสายแรค วอตซ
3. เพ่ือใชเปนขอมลู พื้นฐานในการบริหารจัดการทรพั ยากรแรข องกรมทรัพยากรธรณี

1.3 ข้นั ตอนการดำเนินงาน

1. วางแผนการปฏบิ ตั งิ าน รวบรวม และศึกษาขอมลู พืน้ ฐานทเ่ี กี่ยวของ
2. ประสานหนวยงานที่เกย่ี วของในพื้นทีเ่ พ่ือช้ีแจงรายละเอียด และเขา พนื้ ท่ี
3. สรางแบบจำลอง และทดสอบหาวิธกี ารวางข้ัวไฟฟาที่เหมาะสมกับพ้นื ทีส่ ำรวจ
4. ดำเนินการรังวัดตัดแนวสำรวจเพ่อื การสำรวจธรณฟี สิกส
5. ดำเนินการสำรวจธรณีฟส ิกสภ าคพื้นดินดว ยวิธวี ัดคาสภาพตา นทานไฟฟา
6. ประมวลผลและแปลความหมายขอมลู สำรวจ
7. จัดทำรายงานผลการสำรวจ

1.4 เจา หนาท่ีปฏิบตั งิ านภาคสนาม นักธรณีวทิ ยาชำนาญการ
นกั ธรณวี ทิ ยาปฏิบัติการ
1. นายศภุ วิชญ ยอแสงรตั น นกั วทิ ยาศาสตรปฏบิ ัตกิ าร
2. นางสาวธญั รัตน วนิ ยั พานิช นักธรณีวิทยา
3. นายจักรพันธ คำบุญเรอื ง นายชางสำรวจชำนาญงาน
4. นางสาววภิ าวี เขียมสนั เทียะ พนกั งานขบั รถยนต ส.2
5. นาย สมชาย ยม้ิ สวัสด์ิ พนักงานจา งเหมาบรกิ าร
6. นายเฉลิมพงษ นาดี
7. นายรวี ฤทธชิ ยั

1.5 ระยะเวลาการดำเนินงาน

1 ปง บประมาณ ( ตุลาคม 2560 - กนั ยายน 2561)

1.6 ผลทีค่ าดวาจะไดร ับ

1. ลักษณะทางธรณีวิทยาของสายแรควอตซในระดับลึกใตผิวดินจากผลสำรวจธรณี
ฟสิกสด ว ยวิธีวัดคาสภาพตานทานไฟฟา

2. ขอบเขตและลักษณะทางกายภาพของสายแรควอตซ ความกวา ง ความยาว และความ
หนาของสายแร

3. ขอ มูลพ้นื ฐานสำหรบั การบรหิ ารจัดการทรพั ยากรแรข องกรมทรัพยากรธรณี

-3-

1.7 พ้ืนท่ีศึกษา

จากการศึกษาธรณีวิทยาเบื้องตน ขอมูลภาพดาวเทียมและธรณีฟสิกสทางอากาศ และ
ขอ มูลทมี่ ีการศกึ ษาท่ผี านมา พนื้ ทท่ี ผ่ี า นการประเมินเบ้ืองตน โดยกองทรัพยากรแรใ หเปน พื้นท่ีศักยภาพแร
ควอตซสำหรับดำเนนิ การสำรวจธรณีฟส กิ สภาคพื้นดนิ แบงออกเปน 2 พ้นื ที่ (รปู ที่ 1.1) ดงั น้ี

พื้นที่ที่ 1 ลำตะเคียน ปรากฏในแผนที่ภูมิประเทศ 1 : 50,000 ระบบพิกัด WGS 84
ลำดบั ชุด L7018 ระวาง 4935 III อำเภอหนองหญาปลอง และ ระวาง 4934 IV อำเภอแกงกระจาน พิกัด
ตะวันออก 568400-576340 E และพกิ ดั เหนือ 1437020-1438400 N ครอบคลมุ พ้ืนท่ปี ระมาณ 4 ตาราง
กิโลเมตร อยใู นพ้ืนทีห่ มู 4 บา นลำตะเคียน ต.แกงกระจาน อ.แกง กระจาน

พื้นที่ที่ 2 หวยรางโพธ์ิ ปรากฏในแผนที่ภูมิประเทศ 1 : 50,000 ระบบพิกัด WGS 84
ลำดับชุด L7018 ระวาง 4935 III อำเภอหนองหญาปลอง พิกัดตะวันออก 56700-568000 E และพิกัด
เหนือ 1447580-1448160 N ครอบคลุมพืน้ ทป่ี ระมาณ 1 ตารางกโิ ลเมตร อยูในพื้นที่ หมู 6 บา นหวยราง
โพธิ์ ต.ยางนำ้ กลดั ใต อ.หนองหญา ปลอง

1.8 การเขา ถงึ พน้ื ที่

การเดินทางไปยังจังหวัดเพชรบุรีสามารถเดินทางโดยใชทางหลวงหมายเลข 35 ธนบุรี-
ปากทอ (ถนนพระรามท่ี 2) จากกรงุ เทพมหานคร มงุ หนา ไปทางทิศตะวันตก ผา นจงั หวัดสมุทรสาคร และ
จังหวัดสมุทรสงคราม ไปยังแยกวังมะนาว จังหวัดราชบุรี ระยะทางประมาณ 100 กิโลเมตร จากนั้นเล้ียว
ซายไปยังทางหลวงหมายเลข 4 ถนนเพชรเกษม มุงหนาไปทางทิศใตสูจังหวัดเพชรบุรี เปนระยะทาง
ประมาณ 30 กโิ ลเมตร การเดินทางเขาถึงพ้นื ทส่ี ำรวจทงั้ 2 พน้ื ท่ี สามารถทำไดดังนี้

พื้นที่ท่ี 1 ลำตะเคยี น อยูหางจากตวั เมอื งเพชรบรุ ีไปทางทิศตะวนั ตกเฉียงใตป ระมาณ 50
กิโลเมตร เดินทางโดยใชทางหลวงหมายเลข 4 ถนนเพชรเกษม มุงหนาลงใตไปยัง อ.ทายาง จากนั้นเลี้ยว
ขวา ใชถนนหมายเลข 3499 ทายาง-แกงกระจาน มุงหนาไปยัง อ.แกงกระจาน ระยะทางประมาณ 25
กิโลเมตร จากนั้นเล้ียวขวาไปยังถนนหมายเลข 4009 มุงหนาไปยังหมูบานลำตะเคียน ระยะทางประมาณ
10 กโิ ลเมตร พืน้ ท่ีสำรวจอยทู างทิศเหนอื ของหมบู า นลำตะเคียนประมาณ 1 กโิ ลเมตร

พื้นที่ที่ 2 หวยรางโพธิ์ อยูหางจากตัวเมืองเพชรบุรีไปทางทิศตะวันตกประมาณ 40
กิโลเมตร เดินทางโดยใชท างหลวงหมายเลข 4 ข้ึนเหนอื ไปยังถนนหมายเลข 3349 ตนมะพราว-ทาตะครอ
เลี้ยวซาย มุงหนาไปทาง ต.ทาตะครอ เปนระยะทางประมาณ 17 กิโลเมตร จากนั้น ใชถนนหมายเลข
6026 มุงหนาไปทางน้ำตกกวางโจว ระยะทางประมาณ 10 กิโลเมตร พน้ื ท่อี ยูทางทิศตะวันตกเฉียงใตของ
น้ำตกกวางโจว ระยะทางประมาณ 2 กโิ ลเมตร

-4-

1.9 ลกั ษณะภมู ปิ ระเทศ

พื้นที่สำรวจทั้งสองพืน้ ที่เปนสวนหนึ่งของเทือกเขาตะนาวศรี วางตัวในทิศตะวันตกเฉยี ง
เหนือ-ตะวันออกเฉียงใต มีลักษณะเปนเทือกเขาสูงสลับซับซอน แนวสันเขาที่พบสายแรควอตซมีภูมิ
ประเทศเปนสนั เขาแข็งที่มีความลาดชันสูง รองลึก และบางพน้ื ท่ีเปนหนาผาของสายแรควอตซโผลใหเห็น
อยางชดั เจน โดยพน้ื ทีท่ ี่ 1 ลำตะเคยี นมคี วามสูงของเทือกเขาประมาณ 480 เมตร จากระดับน้ำทะเลปาน
กลาง สวนพนื้ ท่ที ่ี 2 หวยรางโพธ์ิ มคี วามสูงของเทอื กเขาประมาณ 280 เมตรจากระดบั นำ้ ทะเลปานกลาง

1.10 การใชป ระโยชนพ้นื ที่

พื้นที่สำรวจทั้งสองพื้นท่ีตั้งอยูบนเทือกเขาสูง ปาที่พบสวนใหญเปนปาเต็งรังและปา
เบญจพรรณ ไมม กี ิจกรรมเชงิ เกษตรกรรมพบในพ้นื ที่ ชาวบา นอาศัยการตัดกอไผเ พื่อนำไปใชงานในชุมชน
หรอื นำไปขายเพือ่ ใชเ ปน วตั ถดุ ิบสำหรบั ผลิตภัณฑท ที่ ำจากไมไ ผ

-5-

รูปที่ 1.1 แผนท่แี สดงพนื้ ทสี่ ำรวจ (กรอบสีแดง)

-6-

ก)

ข)
รปู ที่ 1.2 ลกั ษณะสายแรค วอตซท ีพ่ บในพนื้ ท่สี ำรวจท่ี 1 ลำตะเคยี น (รปู 1.2 ก พกิ ัด 569894 E/ 1437552
N, รปู 1.2 ข พกิ ดั 568412 E/ 1435985 N)

-7-

ก)

ข)
รูปที่ 1.3 ลักษณะสายแรควอตซที่พบในพื้นที่สำรวจที่ 2 หวยรางโพธ์ิ (รูป 1.3 ก พิกัด 567404 E/
1447888 N, รูป 1.3 ข พกิ ัด 567298 E/ 1447881 N)

บทท่ี 2
ขอมูลการศกึ ษาที่เกยี่ วขอ ง

2.1 ธรณวี ทิ ยา

ลกั ษณะทางธรณีวทิ ยาของพื้นทีส่ ำรวจจากแผนท่ีธรณวี ทิ ยามาตราสว น 1: 50,000 (กรม
ทรัพยากรธรณี, 2550) และจากรายงานจำแนกเขตเพื่อการจัดการดานธรณีวิทยาและทรัพยากรธรณี
จงั หวดั เพชรบุรี (กรมทรัพยากรธรณี , 2551) พบวาลกั ษณะภูมปิ ระเทศของพ้นื ทีส่ ำรวจเปนเทือกเขาดาน
ทิศตะวันตก และตอนกลาง สวนดานตะวันออกเปนที่ราบและเนินเขาโดด หินที่พบในพื้นที่สำรวจ
ประกอบดวย หินตะกอน หินแปร อายุคารบอนิเฟอรัส – เพอรเมียน ของกลุมหินแกงกระจาน และหิน
อัคนี นอกจากนี้ยังพบตะกอนปจจุบันชนิดตางๆ โดยมีรายละเอียดในการลำดับชั้นหินและโครงสรางทาง
ธรณวี ิทยา (รูปที่ 2.1) ดงั นี้

2.1.1 หนิ ตะกอนและหินแปร ยคุ คารบ อนเิ ฟอรสั – เพอรเมยี น (CP)

ประกอบดวยตะกอน และหินแปรชนิดตางๆ ของหมวดหินเขาพระ (CPkp) และหิน
ตะกอนหมวดหนิ เขาเจา (CPkc) มอี ายุประมาณ 360-245 ลานป

2.1.1.1 หมวดหินเขาพระ (CPkp) ประกอบดวย หินทรายเกรยแวก สีเทาแกมเขียว

ถึงสีเทาปานกลาง เนอื้ ละเอยี ดมากถึงปานกลาง การคดั ขนาดไมดี เม็ดแรเ หลย่ี มถึงกลม หนิ ดินดาน สีเทา
แกมเขียวถึงเทาปานกลาง แตกเปนแผนเรียบและแผนชั้นบาง หินทรายอารโคส สีขาวถึงสีน้ำตาลแกม
เหลืองออน เนื้อละเอียดมากถึงปานกลาง การคัดขนาดปานกลางถึงดี เม็ดแรคอนขางเหลี่ยมถึงกลม
หินควอรตไซต หินฮอรนเฟลส และหินชนวนพบบริเวณสัมผัสกับหินอัคนี พบกระจายตัวบริเวณดาน
ตะวนั ตกและตอนกลางของพืน้ ทสี่ ำรวจ

2.1.1.2 หมวดหินเขาเจา (CPkc) ประกอบดวย หินทรายอารโคส สีขาวถึงสีน้ำตาล

แกมเหลือง เนื้อละเอียดมากถึงปานกลาง การคัดขนาดปานกลางถึงดี ไมแสดงชั้น และเปนแถบชั้นบาง
หินโคลน สีขาว สีเทาปานกลาง เนื้อละเอียดมากถึงละเอียด การคัดขนาดดี ชั้นบาง และเปนแถบชั้นบาง
เม็ดแรมีเหลี่ยม พบซากดึกดำบรรพจำพวกหอยตะเกียง พลับพลึงทะเล และไบรโอซัว พบกระจายตัว
บริเวณตอนลางของพน้ื ที่

-9-

รูปที่ 2.1 แผนที่ลักษณะธรณีวทิ ยาและธรณีวิทยาโครงสรางของพื้นที่สำรวจ (ดัดแปลงจาก กรมทรัพยากร-
ธรณี , 2550)

- 10 -

2.1.1.3 ยุคเทอรเ ชียรี (T) ประกอบดวย หินทราย สเี ทาถงึ สเี ทาแกมน้ำตาล สลับดวย

หินทรายแปง หินโคลน หินเคลย และชั้นถานหิน พบซากดึกดำบรรพจำพวกใบไม และกระดูกปลา
พบกระจายตวั บรเิ วณทางดา นทิศตะวันออกเฉยี งเหนือของพน้ื ท่ศี ึกษา ครอบคลุมอำเภอหนองหญา ปลอง

2.1.1.4 ยุคควอรเทอรนารี (Q) ตะกอนยุคควอเทอรนารี หมายถึง กรวด ทราย ดิน

และดินเหนียว ที่ยังไมแข็งตัวกลายเปนหิน ตะกอนควอเทอรนารีพบตามภูมิประเทศที่เปนลาดเชิงเขา
ที่ลาดลอนคลื่น และที่ราบลุมแมน้ำ สามารถจำแนกตะกอนรวนในพื้นที่โดยอาศัยชนิดของตะกอนและ
สภาวะแวดลอมของการตกตะกอนออกเปน 3 หนวยตะกอน คอื

2.1.1.4.1 ตะกอนเศษหินเชิงเขา และตะกอนผุพังอยูกับที่ (Qc) เศษหิน
ประกอบดวย หินควอรตไซต หินทราย หินทรายแปง หินแกรนิต ทราย และทรายแปง ดินลูกรัง
พบกระจายตวั สวนมากบริเวณดานตะวนั ออกของพนื้ ทสี่ ำรวจ

2.1.1.4.2 ตะกอนตะพัก (Qt) ประกอบดวย กรวดและทราย พบกระจายตัว
บริเวณตอนลางของพนื้ ทสี่ ำรวจ ครอบคลมุ อำเภอแกง กระจาน

2.1.1.4.3 ตะกอนน้ำพา (Qa) ประกอบดวย กรวด ทราย ทรายแปง และ
ดินเหนยี ว พบกระจายตัวบริเวณดานตะวนั ออกของพ้ืนท่สี ำรวจ ครอบคลมุ อำเภอหนองหญาปลอ ง

2.1.2 หนิ อัคนี (Igneous rock)

หินอัคนีที่พบในพื้นที่สำรวจเปนหินอัคนีแทรกซอน ชนิดหินแกรนิต ยุคครีเทเชียส (Kgr)
ประกอบดวย หินแกรนิตสีจาง เนื้อปานกลางถึงหยาบ สวนมากเนื้อสม่ำเสมอ และหินแอไพลแกรนิต
เนื้อละเอียดถงึ เนอื้ ขนาดปานกลาง พบกระจายตวั บริเวณตอนกลางของพ้ืนท่ีสำรวจ

2.2 ธรณวี ทิ ยาโครงสราง

หนวยหินที่ปรากฏในพื้นที่ศึกษาสวนใหญมีการวางตัวในแนวทิศตะวันตกเฉียงเหนือ –
ทิศตะวันออกเฉยี งใต ปรากฏเปนโครงสรางแนวเสน ดังแสดงในรปู ท่ี 2.1 โดยมีทิศทางการเอยี งเทสวนใหญ
ไปทางทศิ ตะวนั ออก โครงสรา งหลกั ๆ ท่พี บประกอบดวย รอยเลอื่ น และการคดโคงของชั้นหนิ

- 11 -

2.3 ขอมูลความเขมกมั มันตรังสี

การศึกษาและแปรความหมายธรณีฟสิกสทางอากาศบริเวณจังหวัดเพชรบุรี (รัศมี สม
สัตย และคณะ 2559) ไดใชขอมูลความเขมกัมมันตรังสี โดยแสดงผลในรูปแบบแผนที่สีผสม
(Radioactivity Ternary Map) รวมกับการตรวจสอบภาคสนาม สามารถแบงขอบเขตของบริเวณที่มี
ความผิดปกติทางความเขมกัมมันตรังสีทั้งหมด 13 หนวย ไดแก หนวยกัมมันตรังสี R1 ถึง R13 โดยพื้นท่ี
สำรวจแรควอตซในครง้ั น้มี ผี ลการแปลความหมายโดยใชขอ มลู ความเขมกมั มันตรงั สี ซ่ึงแสดงผลในรปู แบบ
แผนทส่ี ีผสม (Radioactivity Ternary Map) (รูปที่ 2.2) ดงั ตอ ไปนี้

พ้ืนทสี่ ำรวจที่ 1 ลำตะเคยี น อยูบ ริเวณรอยตอระหวา งหนว ยกัมมนั ตรังสี R2 และ R4
โดยหนวยกมั มนั ตรงั สี R2 ครอบคลุมพืน้ ทบี่ รเิ วณตอนกลางและตะวันออก ประมาณรอยละ 90 ของพืน้ ที่
สำรวจ มปี ริมาณธาตุโพแทสเซยี ม (K) รอยละ 2.539 ธาตยุ ูเรเนียม (U) 4.390 ppm และธาตุทอเรียม(Th)
12.199 ppm สว นใหญพบเปนหินแกรนิต มีทั้งเน้ือผลึกขนาดเดยี ว และผลึกสองขนาด ผลึกของแรไ มมกี าร
เรียงตัวกนั มอี ัตราสว นของแรเ ฟลดส ปาร และแรควอตซมากกวา แรประกอบหนิ อน่ื ๆ ในขณะทีห่ นว ย
กมั มนั ตรงั สี R4 ครอบคลุมพ้ืนทบ่ี ริเวณดา นตะวันตก ประมาณรอยละ 10 ของพน้ื ทีส่ ำรวจ มีปรมิ าณธาตุ
โพแทสเซยี ม (K) รอยละ 1.558 ธาตยุ เู รเนียม (U) 1.866 ppm และธาตุทอเรียม (Th) 13.433 ppm
สวนใหญพบเปน หินโคลน หินดินดาน สีเทาเขม ถึงดำ หนิ ทราย มแี รควอตซแทรกตามรอยแตก

พน้ื ท่สี ำรวจที่ 2 หวยรางโพธิ์ อยูบ ริเวณรอยตอ ระหวางหนว ยกัมมนั ตรงั สี R3 และ R2
โดยหนวยกัมมันตรังสี R3 ครอบคลุมพน้ื ท่ีบริเวณตอนกลางและตะวนั ออก ประมาณรอยละ 80 ของพน้ื ที่
สำรวจ มีปรมิ าณธาตุโพแทสเซียม (K) รอยละ 1.716 ธาตยุ ูเรเนียม (U) 2.495 ppm และธาตทุ อเรยี ม (Th)
14.393 ppm สวนใหญพบเปน หนิ โคลน หินดินดาน สีเทาเขม ถึงดำ หนิ ทราย การคัดขนาดไมดี และ
หนิ โคลนปนกรวดสีเทาเขม ในขณะทห่ี นว ยกัมมนั ตรงั สี R2 ครอบคลมุ พืน้ ทบี่ ริเวณดา นตะวันตก ประมาณ
รอยละ 20 ของพนื้ ที่สำรวจ มปี รมิ าณธาตุโพแทสเซียม (K) รอ ยละ 2.539 ธาตยุ ูเรเนียม (U) 4.390 ppm
และธาตทุ อเรียม (Th) 12.199 ppm สวนใหญพบเปนหนิ แกรนิต มีท้งั เนื้อผลึกขนาดเดียว และผลึกสอง
ขนาด ผลกึ ของแรไมมีการเรยี งตัวกนั มอี ตั ราสวนของแรเ ฟลดส ปาร และแรควอตซมากกวา แรประกอบหนิ
อ่ืน ๆ

- 12 -

รปู ที่ 2.2 แผนที่ความเขม กัมมนั ตรังสีแบบแผนทีส่ ีผสม (Ternary Map)

- 13 -

2.4 ขอมูลแหลงแรควอตซใ นจังหวดั เพชรบุรี

จากรายงานการจำแนกเขตเพื่อการจัดการดานธรณีวิทยาและทรัพยากรธรณี จังหวัด
เพชรบุรี (กรมทรัพยากรธรณี, 2551) ไดจำแนกควอตซอยูในกลุมแรเพื่อสนับสนุนเศรษฐกิจและ
อุตสาหกรรม ใชเปนวัตถุดิบขั้นพื้นฐานของกระบวนการผลิตตางๆ สำหรับอุตสาหกรรมตอเนื่องหลาย
สาขา โดยรายงานระบุแหลงแรควอตซในจังหวัดเพชรบุรีทั้งหมด 3 แหลง เนื้อที่ประมาณ 4.17 ตาราง
กิโลเมตร ปริมาณสำรองมีศักยภาพเปนไปไดเทากับ 1.54 ลานเมตริกตัน พบบริเวณตำบลทาไมรวก
อำเภอทายาง และตำบลพสุ วรรค อำเภอแกง กระจาน มพี ื้นทแ่ี หลง แรจำนวน 3 แหลง ดังนี้

1. แหลง แรค วอตซเ ขาหลงั ถนน บริเวณตำบลทา ไมรวก อำเภอทา ยาง ครอบคลุมเน้ือที่
3.39 ตารางกโิ ลเมตร ขนาดของสายแรก วาง 20 เมตร ยาว 500 เมตร และหนา 20 เมตร มีปรมิ าณสำรอง
มศี กั ยภาพเปนไปไดเทากบั 0.93 ลา นเมตรกิ ตัน (Jivathanond, 2007) แรควอตซที่พบในพน้ื ท่ีมสี นี ำ้ นม
เน้ือแนน ตดั แทรกในหนิ แกรนติ ยคุ ครีเทเชียส แหลงควอตซบรเิ วณน้ไี มเ คยมีการผลิต แตพ บวา เคยมีคำขอ
ประทานบตั รควอตซจำนวน 1 แปลง

2. แหลง แรค วอตซเขาลอยนอก บรเิ วณบานเขาลกู ชา งตำบลทาไมร วก อำเภอทายาง
ครอบคลุม เน้ือที่ 0.70 ตารางกิโลเมตร ขนาดของสายแรกวาง 20 เมตร ยาว 300 เมตร และหนา 50 เมตร
มปี ริมาณทรัพยากรแรส ำรองมศี ักยภาพเปน ไปไดเ ทากบั 0.56 ลา นเมตรกิ ตนั (Jivathanond, 2007) แร
ควอตซท่ีพบในพ้นื ที่มีสนี ำ้ นม เน้ือแนน บางบริเวณพบเปนผลกึ ชัดเจน เปน สายแรต ัดแทรกในหินไบโอไทต
แกรนิตยคุ ครีเทเชียส แหลงแรค วอตซบ รเิ วณนเี้ คยมกี ารทำเหมอื งมากอนจำนวน 4 แปลง

3. แหลงแรควอตซเขาหนองขาว บริเวณตำบลพสุ วรรค อำเภอแกงกระจาน ครอบคลุม
เนือ้ ท่ี 0.08 ตารางกโิ ลเมตร มปี รมิ าณสำรองมีศักยภาพเปนไปไดเทา กบั 0.05 ลา นเมตรกิ ตัน แรค วอตซที่
พบในพ้ืนท่ีมีสีนำ้ นม เนือ้ แนน สายแรตดั แทรกในหนิ ไบโอไทตแกรนติ ยุคครีเทเชยี ส แหลง ควอตซพืน้ ทีน่ ้ีไม
เคยมกี ารทำเหมืองมากอนแตพบวา เคยมีคำขอประทานบัตรจำนวน 1 แปลง

นอกจากน้ียังมีการศึกษาจากการแปลความหมายภาพดาวเทียม SPOT-5 ระบบ
Panchromatic รายละเอียดภาพ 2.5 เมตร (รศั มี สมสัตย และคณะ, 2561) พิจารณาจากสันเขาแขง็
ขอบเขตหินแกรนติ และแนวเสน พบพืน้ ที่ศกั ยภาพแรค วอตซจ ำนวน 5 กรอบพน้ื ท่ใี หญ (A1-A5) จำนวน
พน้ื ทท่ี ้งั หมด 48 พ้ืนที่ หลงั จากน้ันการสำรวจภาคสนามทำใหไดขอมลู พ้นื ที่ศกั ยภาพแรควอตซท ี่มีความ
กวางมากกวา 5 เมตร และยาวมากกวา 50 เมตร จำนวน 11 พืน้ ท่ี (รปู ที่ 2.3)

- 14 -

พื้นท่ีศักยภาพแรควอตซที่ 1 บา นเซาะยาง 1 ทางดา นทศิ ตะวนั ตกของ อ.บานลาด พบ
อยูในเทือกเขาหนิ แกรนิตยคุ ครเี ทเชยี ส (Kgr) ภาพดาวเทยี มแสดงลกั ษณะแนวสนั เขาแขง็ ยาวประมาณ
900 เมตร วางตวั ในทศิ ตะวนั ตกเฉยี งเหนือ-ตะวันออกเฉียงใต ผลการตรวจสอบภาคสนามพบเปน พนังแร
ควอตซ เนอื้ สีขาว กวา งประมาณ 5 เมตร ยาวมากกวา 100 เมตร

พื้นที่ศักยภาพแรควอตซที่ 2 บานเซาะยาง 3 ทางดานทิศตะวันตกของ อ.บานลาด อยู
ทางดานใตข องพน้ื ท่ีบานเซาะยาง 1 พบอยูในเทอื กเขาหินแกรนติ ยคุ ครเี ทเชียส (Kgr) ภาพดาวเทียมแสดง
ลักษณะแนวสันเขาแข็งยาวประมาณ 450 เมตร มีแนวการวางตัวในทิศตะวันออกเฉียงเหนือ-ตะวันตก
เฉียงใต ผลการตรวจสอบภาคสนามพบพนังแรควอตซและสายแรควอตซส ีขาว และขาวขนุ กวา งประมาณ
10 เมตร ยาวมากกวา 100 เมตร ตอเน่อื งไปทางดา นทศิ ตะวนั ออกเฉยี งเหนือ

พื้นที่ศักยภาพแรควอตซที่ 3 เขาหมู ต.ทาแลง อ.ทายาง ภาพดาวเทียมแสดงลักษณะ
ของสันเขาแข็งยาวประมาณ 1,200 เมตร วางตัวในทิศตะวันออกเฉียงเหนือ-ตะวันตกเฉียงใต ผลการ
ตรวจสอบภาคสนามพบพนงั แรควอตซ เน้อื สขี าวขนุ กวางประมาณ 5 เมตร ยาวมากกวา 100 เมตร

พื้นที่ศักยภาพแรควอตซท ี่ 4 เขามดแดง บริเวณวัดไรมะมวง (พระราชดำรัส) ต.ดอนขนุ
หวย อ.ชะอำ อยูในพื้นที่เทือกเขาหินแกรนิตยุคคารบอนิเฟอรรัส (Cgr) ภาพดาวเทียมแสดงลักษณะแนว
สันเขาแข็งยาวประมาณ 700 เมตร วางตัวในทิศตะวันออกเฉียงเหนอื -ตะวันตกเฉียงใต จากการตรวจสอบ
ภาคสนามพบพนังแรค วอตซยาวมากกวา 100 เมตร มีรอยแตกหลายทศิ ทาง เน้อื ควอตซมสี ขี าวใส ขาวขุน
และสีขาวอมชมพู บริเวณดานลางของเขาเปน หินไบโอไทต- มัสโคไวตแ กรนิตที่มีการเรยี งตัวของเมด็ แร

พื้นที่ศักยภาพแรควอตซที่ 5 เขานกกระจิบ-เขานางดาง อ.ทายาง อยูในพื้นที่เทือกเขา
หินแกรนิตยุคคารบอนิเฟอรรัส (Cgr) ภาพดาวเทียมแสดงลักษณะแนวสันเขาแข็งยาวประมาณ 2,000
เมตร วางตัวในทิศตะวันออกเฉียงเหนือ-ตะวันตกเฉียงใต ผลการตรวจสอบภาคสนามพบสายแรควอตซ
กวางประมาณ 5 เมตร ยาวประมาณ 100 เมตร ทางดานทิศตะวันออกของเขาเปนแหลงทรายที่มีตน
กำเนิดมาจากหินแกรนติ

พื้นที่ศักยภาพแรควอตซที่ 6 เขานางดาง-เขาหลังถนน บริเวณสำนักสงฆเขานอย ต.ทา
ไมรวก อ.ทายาง อยูในพื้นที่เทือกเขาหินแกรนิตยุคคารบอนิเหอรรัส (Cgr) ภาพดาวเทียมแสดงลักษณะ
แนวสันเขาแข็งยาวประมาณ 3,300 เมตร วางตัวในทิศตะวันออกเฉียงเหนือ-ตะวันตกเฉียงใต ผลการ
ตรวจสอบภาคสนามพบพนงั แรค วอตซกวา งประมาณ 5 เมตร ยาวประมาณ 50 เมตร

พน้ื ที่ศักยภาพแรควอตซท่ี 7 เขาลอยนอก อ.ทายาง อยูในเทือกเขาหนิ แกรนิตยุคคารบอ
นิเฟอรรัส (Cgr) ภาพดาวเทียมแสดงลักษณะสันเขาแข็งยาวประมาณ 1,400 เมตร วางตัวในทิศ
ตะวันออกเฉียงเหนือ-ตะวันตกเฉียงใต จากการตรวจสอบภาพสนามพบพนังแรควอตซกวางประมาณ 20
เมตร ยาวประมาณ 200 เมตร มีรองรอยการทำเหมอื งแรค วอตซมากอน

- 15 -

พื้นที่ศักยภาพแรควอตซที่ 8 เขาโปง อ.ทายาง ภาพดาวเทียมแสดงลักษณะสันเขาแข็ง
ยาวประมาณ 500 เมตร วางตัวในทศิ ตะวนั ออกเฉียงเหนือ-ตะวนั ตกเฉยี งใต จากการตรวจสอบภาคสนาม
พบพนงั แรค วอตซกวางประมาณ 10 เมตร ยาวมากกวา 100 เมตร

พื้นทศ่ี ักยภาพแรค วอตซท่ี 9 บานหว ยรางโพธิ์ 1 ต.ยางน้ำกลดั ใต อ.หนองหญา ปลอง อยู
ในเทือกเขาหินแกรนิตยุคครีเทเชียส (Kgr) ภาพดาวเทียมแสดงลักษณะสันเขาแข็งยาวประมาณ 1,500
เมตร วางตัวในทิศตัวันตกเฉียงเหนือ-ตะวันออกเฉียงใต ผลการตรวจสอบภาคสนามพบพนังแรควอตซ
บรเิ วณรมิ รองน้ำหวยตะหลาย ยาวประมาณ 20 เมตร

พื้นที่ศักยภาพแรค วอตซท ี่ 10 เขาหนองขาว 8 บริเวณวัดลำตะเคียน ต.แกงกระจาน อ.
แกงกระจาน ภาพถายดาวเทียมแสดงลักษณะสันเขาแข็ง ยาวประมาณ 500 เมตร จากการตรวจสอบ
ภาคสนามพบสายแรค วอตซกวา งประมาณ 5 เมตร พบหินลอยของแรค วอตซกระจายตวั อยูท่ัวบริเวณไหล
เขา

พื้นที่ศักยภาพแรควอตซที่ 11 บานทาไมรวก 1 ต.กลัดหลวง อ.ทายาง ภาพถาย
ดาวเทยี มแสดงลักษณะสนั เขาแข็ง วางตัวในแนวตะวนั ออกเฉยี งเหนือ-ตะวันตกเฉยี งใต จากการตรวจสอบ
ภาคสนามพบสายแรควอตซก วา งประมาณ 5 เมตร ยาวมากกวา 100 เมตร

- 16 -

รูปที่ 2.3 ขอมูลพื้นที่ศักยภาพควอตซจากการแปลความหมายภาพดาวเทียม SPOT-5 และการตรวจสอบ
ภาคสนาม (รัศมี สมสัตย และคณะ, 2561)

บทท่ี 3
การสำรวจธรณีฟสกิ ส

การสำรวจธรณีฟสิกส เปนการศึกษาเพื่อสำรวจธรณีวิทยาใตผิวดิน โดยอาศัยหลักการ
ที่วาวัตถุตางชนิดกันยอมมีคุณสมบัติทางกายภาพ (Physical Properties) ที่ตางกัน ซึ่งเมื่อพิจารณาจาก
คุณสมบัติทางกายภาพทางดานไฟฟา (Electrical Properties) และคุณสมบัติทางกายภาพอื่นๆของ
แรควอตซและหินขางเคียงที่แรควอตซตัดผานแลว พบวาควอตซเปนแรที่มีคุณสมบัติทางดานการนำไฟฟา
(Conductivity) ต่ำ หรอื อีกนยั หน่ึงคือเปน แรทีม่ ีคาสภาพตานทานไฟฟา (Resistivity) สงู อกี ท้ังแรค วอตซยัง
เปนแรที่มีความแข็งตามมาตราโมส (Moh’s scale) เทากับ 7 ซึ่งคอนขางสูง จึงมีความคงทนตอการผุพัง
มากกวาหินขางเคียง โดยจากลักษณะธรณีวิทยาในพื้นที่สำรวจนั้น สวนใหญเปนหินแกรนิตที่คอนขางผุพัง
มาก ซึ่งเมือ่ หนิ แกรนติ ผพุ ังจะเปล่ียนเปนดินเหนียวหรือดินเหนียวปนทรายทีค่ าดวามีคาสภาพตานทานไฟฟา
ต่ำ แตกตางจากแรควอตซที่มีลักษณะเปนพนังหิน (dike) หรือมีลักษณะรูปทรงเรขาคณิตแบบ
ทรงกระบอกตั้ง (Discordant structures) ดวยความแตกตางนี้จึงสันนิษฐานในเบื้องตนวา การสำรวจ
ธรณีฟสิกสดวยวิธีการวัดคาสภาพตานทานไฟฟา โดยอาศัยความแตกตางของสภาพตานทานไฟฟาของช้ัน
ดิน-ชั้นหิน (หรือสภาพการนําไฟฟาของชั้นดิน-หิน) จะมีความเหมาะสมกับการสำรวจในครั้งนี้ ทั้งนี้วิธีการ
สำรวจวดั สภาพตา นทานไฟฟา มหี ลกั การเบ้อื งตน ดังรายละเอยี ดท่ีจะกลาวถึงตอไป

3.1 ทฤษฎีบทพน้ื ฐานการสำรวจ

การสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟาเปนวิธีหนึ่งของการสำรวจทางธรณีฟสิกส ซึ่งเปน
การวัดคา ความตา งศักยทเ่ี กิดจากการปลอยกระแสไฟฟา ดว ยตัวกำเนิดไฟฟากระแสตรง (Direct Current)
ผา นไปยงั ชนั้ ดนิ ช้ันหินใตผ ิวดิน เพ่ือวดั คาความตางศักยท่เี กดิ ข้นึ (รปู ที่ 3.1) กอ นทีจ่ ะนำคา ความตา งศักย
ที่วัดไดไปคำนวนยอนกลับสูคาสภาพตานทานไฟฟาหรือความนำไฟฟา โดยคาสภาพตานทานไฟฟาของ
ตัวกลางตางๆ จะมีคาแตกตางกันขึ้นอยูก ับชนิดดิน ชนิดหิน และปริมาณความชื้นในชั้นดินชั้นหิน รวมถึง
อุณหภูมิและของเหลวที่แทรกอยูในดินหรือหินเหลานั้นดวย (ตารางที่ 3-1 และ 3-2) ซึ่งโดยปกติแลวชั้นดิน
เปนตัวกลางที่มีรูพรุนมาก แตมีความตอเนื่องของรูพรุนต่ำ ประกอบดวยแรดินเหนียว ซึ่งมีพฤติกรรมเปน
จดุ ประจุตามกฏของคูลอมบ คือประพฤติตวั แบบประจุอสิ ระ ดังน้ันเมอ่ื มกี ระแสไฟฟา ผาน จะประพฤติตัว
เปนแบบตวั นำไฟฟาทด่ี ี ดงั นน้ั คา สภาพตานทานไฟฟา ของดินเหนียวจงึ ต่ำ ในขณะที่ชนั้ ทราย ชั้นกรวดที่มี
ขนาดใหญก วา มีชองวา งและรูพรุนมากทำใหเปนชองท่ีอากาศหรือน้ำสะสมตวั อยูได ซ่ึงถงึ แมจ ะมีน้ำอยูใน
ชองวาง แตหากมิใชน้ำเค็มที่เปนสารละลายอิเลคโตรไลตสะสมอยู จะมีพฤติกรรมเหมือนตัวตานทาน
ดงั น้ันเมอ่ื ปลอ ยกระแสไฟฟาลงในชน้ั ดงั กลา ว ชน้ั ทราย ชน้ั กรวดจะมีคา สภาพตานทานไฟฟา สูงกวาช้ันดิน
เหนยี ว เชนเดยี วกันกับกรณที วี่ ดั ในชัน้ หนิ แข็ง ซงึ่ มีเม็ดแรประสานกนั แนน มีรพู รนุ นอ ย ความตอ เนื่องของ

- 18 -

รูพรุนนอย จึงทำใหน้ำท่ีสะสมตวั อยูในชั้นหินมนี อย ดงั นั้นคาสภาพตานทานไฟฟาจึงสูงกวาในชั้นดิน และถา
ชั้นหินมีแนวรอยแตกมาก มีน้ำสะสมตัวตามรอยแตก คาสภาพตานทานไฟฟาที่วัดไดก็จะมีคาตำ่ เมื่อเทยี บ
กับบริเวณขางเคียง จากหลักการนี้ทำใหการสำรวจนี้สามารถแยกชั้นดิน และชั้นหินออกจากกัน และ
สามารถหาลักษณะโครงสรางทางธรณวี ิทยาใตดินในพื้นท่สี ำรวจได

รูปท่ี 3.1 ภาพจำลองวงจรไฟฟาของการสำรวจวัดคาความตางศักยไฟฟา (คดั ลอกจาก Clark and Page, 2011)

ตารางที่ 3-1 คาสภาพตานทานไฟฟาของแร (เพียงตา สาตรกั ษ, 2550)

ธาตุ คา ของสภาพตา นทาน ธาตุ คาของสภาพตานทาน
ไฟฟา (โอหม-เมตร) ไฟฟา (โอหม-เมตร)
×
ควอตซ (Sio2) − × ฮีมาไทต (Fe2O3) . × −
ไลมอไนต (2Fe2O3.3H2O)
แอนไฮไดรต − −
(CaSO4)
− −
เกลือหนิ (NaCl) − อิลมีไนท (FeTiO3) −
−
ซิลไวต (KCl) − เพชร (C) × − − ×
× − ×
แคลไซต (CaCO3) × สติบไนต (Sb2S3)
−
ฟลอู อไรต (CaF2) × กาลีนา (PbS) −
× − −
เซอรเ พนทีน × − × บอกไซต (Al2O3.nH2O) . × − − −
− −
ฮอรน เบลนด × − โครไมต (FeCr2O4) ×
× − × −
ไมกา × − วุลเฟรมไมต (Fe,Mn,WO4)

ถาน − ไพโรลไู ซต (MnO2)

ลิกไนต − โคบอลไทต (CoAsS)

ไพไรต (FeS2) . × − − . โมลิบดไี นต (MoS2)

สฟาเลอไรต (ZnS) . − ชนิ นาบาร (HgS)

รไู ทล (TiO2) − โคเวลไลต (CuS)

- 19 -

ตารางที่ 3-2 คาสภาพตา นทานไฟฟา ของหินอัคนี หนิ แปร และหนิ ตะกอน (เพยี งตา สาตรักษ, 2550)

หนิ อัคนี คาของสภาพตา นทานไฟฟา (โอหม -เมตร)
แกรนติ (granite)
แกรนิตเนื้อดอก (granite porphyry) × −
อัลไบต (albite) . × (เปยก) − . × (แหง )
ไซยไี นต (syenite) × (เปยก) − . × (แหง )
ไดออไรต (diorite)
ไดออไรตเนื้อดอก (diorite porphyry) −
ควอตซไ ดออไรต (quartz diorite) −
แอนดไี ซต (andesite) . × (เปย ก) − . × (แหง)
แกบโบร (gabbro) × (เปยก) − . × (แหง)
บะซอลต (basalt) . × (เปย ก) − . × (แหง )
เพริโดไทต (peridotite) −
− . × (แหง)
หนิ แปร × (เปย ก) − . × (แหง)
ฮอรนเฟลส (hornfels)
ชสี ต (schists) คาของสภาพตา นทานไฟฟา (โอหม -เมตร)
ชนวน (slate)
ไนส (gneiss) × (เปย ก) − × (แหง )
หินออน (marble) ×
ควอรต ไซต (quartzite)
× − ×
หนิ ตะกอน . × (เปยก) − × (แหง)
หนิ ดนิ ดาน (shale)
หนิ กรวดมน (conglomerate) − . × (แหง )
หนิ ทราย (sandstone) − ×
หินปูน (limestone)
หินโดโลไมต (dolomite) คา ของสภาพตา นทานไฟฟา (โอหม -เมตร)
ตะกอนทย่ี งั ไมแ ข็งตัว
ดนิ เหนียว (clays) − ×
ทรายแมน้ำ (alluvium sands) − ×
ดนิ ทรายปนดนิ เหนียวมีนำ้ เคม็ แทรกแอง สกลนคร − . ×

−
. × − ×

− ? ?

−

−

. − .

- 20 -

3.2 สมมตฐิ านการสำรวจ

การสำรวจแรค วอตซท่ีมีลักษณะเปนพนังหนิ (Dike) ซง่ึ มีรปู ทรงเรขาคณิต (Geometry)
แบบทรงกระบอก (Cylinder) หรือที่เรียกวา Discordant structure โดยที่แรควอตซมีคาสภาพตานทาน
ไฟฟาสูงแทรกดันในหินทองที่ ซึ่งเปนหินแกรนิต และหินตะกอนที่บางสวนมีการแปรสภาพโดยการถูก
แทนที่ดวยสารละลายซิลิกา และเนื่องจากคาสภาพตานทานไฟฟาของหินแกรนิตและหินตะกอนมีคา
สภาพตา นทานไฟฟาตำ่ กวา แรควอตซ ดงั นั้น จงึ ไดตั้งสมมตฐิ านเบ้ืองตน จากลกั ษณะรูปทรงเรขาคณิตและ
คาสภาพตานทานไฟฟาของแรควอตซกับหินขางเคียง โดยไดจำลองลักษณะรูปทรงเรขาคณิตของแร
ควอตซกับหินแกรนิตผานโปรแกรม RES2DMOD ซึ่งเปนโปรแกรมสรางแบบจำลองลักษณะธรณีวิทยาที่
สันนิษฐานวาจะพบเห็นจริงในการสำรวจภาคสนาม เพื่อหาวิธีการวางขั้วไฟฟาที่เหมาะสมในการสำรวจ
ครั้งนี้ ซึ่งจะทำใหผูปฏิบัติงานเขาใจถึงลักษณะขอมูลที่จะไดรับ เทียบสัมพันธกับลักษณะธรณีวิทยาที่สนใจ
จนนำไปสูความเขาใจและแปลความหมายขอมูลไดอยางถกู ตอ งและมีประสิทธภิ าพ

3.3 แบบจำลองการสำรวจ

กอนการดำเนินการสำรวจจริงในพื้นที่จะมีการสรางแบบจำลองคาสภาพตานทานไฟฟา
แบบภาคตัดขวาง (Electrical Resistivity Imaging : ERI) โดยใชโปรแกรม RES2DMOD เพื่อศึกษา
ลกั ษณะรปู แบบของขอ มูลที่จะไดจ ากการประมวลผลของโปรแกรม โดยจำลองจากลักษณะธรณีวิทยาและ
วิธีการวางขั้วไฟฟาที่แตกตางกันเพ่อื หาวิธกี ารวางขว้ั ไฟฟาทีเ่ หมาะสมกับลกั ษณะสภาพทางธรณีวิทยาของ
พื้นที่สำรวจจริง ซึ่งเบื้องตนสันนิษฐานวาแรควอตซบริเวณพื้นที่สำรวจจะขึ้นมาในรูปของพนังหิน (Dike)
โดยไดท ำแบบจำลองการสำรวจ โดยกำหนดใหช้ันดนิ ชน้ั หิน มีคา สภาพตานทานไฟฟาแตกตา งกนั คอื ชน้ั
ที่มีคาสภาพตานทานไฟฟาปานกลาง คาสภาพตานทานไฟฟาเทากับ 500 โอหม-เมตร (สีฟา) มีรูปทรง
เรขาคณิตแบบเปนชั้น (Tabular) วางตัวในแนวนอน (Horizontal) เปนดินช้ันบน เปนตัวแทนของดินปน
กรวด วางตวั ปด ทบั ชัน้ สภาพตานทานไฟฟาต่ำทีม่ ีคาสภาพตานทานไฟฟา 200 โอหม-เมตร (สีน้ำเงินเขม)
เปนตัวแทนของหินทองท่ี และชั้นท่ีมีคาสภาพตานทานไฟฟาสูง คาสภาพตานทานไฟฟาเทากับ 2,000
โอหม-เมตร (สีเขียว) มีรูปทรงเรขาคณิตแบบทรงกระบอกตั้ง (Discordant Structure) เปนพนังหิน
(Dike) ตัวแทนของสายแรควอตซ แทรกอยูในชั้นคาสภาพตานทานไฟฟาต่ำและปานกลาง ดว ยวิธีการวาง
ขว้ั ไฟฟาท้งั หมด 3 วธิ ี (รปู ท่ี 3.2) คือ

1. วิธีการวางขั้วไฟฟาแบบไดโพล-ไดโพล (Dipole-Dipole Configuration) ดังแสดงในรูป
ท่ี 3.3

2. วิธีการวางขั้วไฟฟาแบบเวนเนอร-ชลัมเบอรเจร (Wenner-Schlumberger
Configuration) ดงั แสดงในรูปท่ี 3.4

3. วธิ กี ารวางข้ัวไฟฟาแบบเวนเนอร (Wenner Configuration) ดงั แสดงในรปู ที่ 3.5

- 21 -

รปู ท่ี 3.2 รูปแบบการวางขั้วไฟฟา (a) แบบเวนเนอร (e) แบบไดโพล-ไดโพล และ (g) แบบเวนเนอร-
ชลมั เบอรเจร (คดั ลอกจาก Loke, 2004)

รปู ท่ี 3.3 แบบจำลองการสำรวจวดั สภาพตา นทานไฟฟา ดวยวิธีการวางขว้ั ไฟฟา แบบไดโพล-ไดโพล

- 22 -

รปู ที่ 3.4 แบบจำลองการสำรวจวดั สภาพตานทานไฟฟาดวยวธิ กี ารวางข้ัวไฟฟา แบบเวนเนอร-ชลมั เบอรเจร

รปู ท่ี 3.5 แบบจำลองการสำรวจวัดสภาพตานทานไฟฟาดว ยวธิ ีการวางขว้ั ไฟฟา แบบเวนเนอร
จากแบบจำลอง ซึง่ กำหนดใหบรเิ วณท่ีเปนแรควอตซ มสี ภาพตานทานไฟฟาสูง (สีเขียว)

โดยกำหนดใหมีคาสภาพตานทานไฟฟา 2,000 โอหม-เมตร แทรกตัดเขามาในหินทองที่ (host rock)
ซึ่งกำหนดใหมีสภาพตานทานไฟฟาต่ำ (สีน้ำเงินเขม) ที่มีคาสภาพตานทานไฟฟา 200 โอหม-เมตร โดยมี
ชั้นดินปนกรวด ซึ่งกำหนดใหมีสภาพตานทานไฟฟาปานกลาง (สีฟา) โดยมีคาสภาพตานทานไฟฟา 500
โอหม-เมตร วางตัวปด ทบั อยูดานบน ซึ่งจากการเปรียบเทียบทัง้ 3 วิธี พบวา วิธีการวางขั้วแบบเวนเนอร-
ชลมั เบอรเ จร (Wenner-Schlumberger Configuration) แสดงคา ความผิดปกติ (Anomaly) ของสายแร
ควอตซ ที่ขึ้นมาในรูปของพนังหิน (Dike) ไดชัดเจนที่สุด อยางไรก็ดีตองนำวิธีการทดสอบดังกลาวไป
ทดลองในสนามซึ่งเปนพื้นที่จริง แลวเปรียบเทียบหาวิธีการที่มีอัตราสวนของสัญญาณตอสัญญานรบกวน
(signal to noise ratio ; S/N) ดีท่สี ดุ

- 23 -

3.4 การสำรวจภาคสนาม

จากแบบจำลองการสำรวจ พบวาทงั้ 3 วธิ ี มีความเหมาะสมในการสำรวจสายแรควอตซ
แตในการดำเนินการสำรวจจริงนั้น ยังตองพิจารณาถึงอัตราสวนของสัญญาณตอสัญญานรบกวน (signal
to noise ratio ; S/N) วาวิธีใดเหมาะสมที่สุด ทั้งในแงของการวัดที่มีคุณภาพ ใหคาความคลาดเคลื่อน
(root mean square error, RMS) ต่ำ สามารถดำเนินงานในสนามไดอยางรวดเร็ว เนื่องจากตอง
ดำเนินการสำรวจหลายแนวในระยะเวลาทีจ่ ำกัด จงึ ไดทำการทดลองเพื่อหาวธิ กี ารวางข้ัวไฟฟาท่ีเหมาะสม
กับสภาพธรณีวิทยาของพื้นที่สำรวจจริง เพื่อใหไดขอมูลตามวัตถุประสงค โดยในการสำรวจครั้งนี้ใช
เครื่องมือวัดสภาพตานทานไฟฟาของบริษัท IRIS Instruments รุน SYSCAL R1 + SWITCH 48 (รูปที่
3.6) ทดลองการสำรวจโดยการวางขั้วไฟฟา ทั้งหมด 3 วิธี ตามที่ไดมีการจำลองโมเดลการสำรวจผาน
โปรแกรม RES2DMOD บรเิ วณพน้ื ที่ศกึ ษาตน แบบซ่งึ พบพนังแรควอตซปรากฏเดนชัด บรเิ วณพ้ืนท่ีเขามด
แดง วดั ไรม ะมว ง (พระราชดำรสั ) ต.ดอนขนุ หว ย อ.ชะอำ จ.เพชรบุรี

รปู ท่ี 3.6 เครื่องมือวัดคาสภาพตานทานไฟฟาและอุปกรณสนับสนุนการสำรวจ ก) เครื่องมือวัดคาสภาพ
ตานทานไฟฟา ข) ขั้วไฟฟา ค) แทงโลหะ ง) มว นสายไฟ และ จ) แบตเตอรี่

- 24 -

3.5 พน้ื ทีศ่ ึกษาตนแบบ เขามดแดง

พน้ื ท่ีเขามดแดง วัดไรม ะมวง (พระราชดำรัส) ต.ดอนขุนหวย อ.ชะอำ จ.เพชรบรุ ี (รปู ที่ 3.7)
ปรากฏในแผนที่ภูมิประเทศ มาตราสวน ระบบพิกัดฉาก (WGS 84 Zone 47) ลำดับชุด L7018 ระวาง

4934 I (อำเภอทายาง) พิกัด 0593783 ตะวันออก, 1421844 เหนือ มีลักษณะเปนภูเขาหินแกรนิตที่

แสดงลกั ษณะสนั เขาแข็ง บริเวณนพี้ บพนงั แรควอตซปรากฏเดน ชัด มคี วามกวา งที่ปรากฏใหเห็นบนผิวดิน
ประมาณ 10 เมตร และมีความยาวตอเนื่อง จึงเลือกเปนพื้นที่ศึกษาตนแบบ โดยไดทำการทดลองวาง
ขั้วไฟฟาทั้ง 3 วิธี ไดแก วิธีการวางขั้วไฟฟาแบบไดโพล-ไดโพล (Dipole-Dipole Configuration) เวน
เนอร-ชลมั เบอรเ จร (Wenner-Schlumberger Configuration) และเวนเนอร (Wenner Configuration) (รูป
ที่ 3.8) โดยกำหนดใหมีระยะระหวางขั้วไฟฟา 5 เมตร ความยาวแนวสำรวจ 115 เมตร ซึ่งจะไดขอมูลท่ี
ความลกึ ประมาณ 25 เมตร

ก) ภาพดาวเทยี ม SPOT-5 ระบบ Panchromatic ข) สายแรค วอตซท่ปี รากฏในพื้นท่ี

รูปที่ 3.7 ค) แนวสำรวจธรณีฟส ิกส

ทิศทางการวางตัวของสายแรควอตซและแนวสำรวจธรณีฟสิกส บริเวณพื้นที่ศึกษาตนแบบ
พื้นทเี่ ขามดแดง วัดไรม ะมวง (พระราชดำรสั ) ต.ดอนขุนหวย อ.ชะอำ จ.เพชรบุรี

- 25 -

รปู ที่ 3.8 ผลการสำรวจพื้นที่ศึกษาตนแบบ พื้นที่เขามดแดงดวยการวางขั้ว 3 วิธี ไดโพล-ไดโพล (ก)
เวนเนอร-ชลมั เบอรเจร (ข) และ เวนเนอร (ค)
พบวา ผลการสำรวจของของการวางข้ัวไฟฟาทั้ง 3 วิธี สามารถแสดงขอมลู ภาพตัดขวาง

ที่พบคาความผดิ ปกติทเี่ ปนสายแรควอตซ (Anomaly) คอื คาความผดิ ปกติสูงจากผิวดินลงไปที่ระดับความ
ลึกประมาณ 20 เมตร โดยวิธีการวางขัว้ แบบแบบเวนเนอร (Wenner Configuration) และวธิ กี ารวางข้ัวแบบ
เวนเนอร-ชลัมเบอรเจร (Wenner-Schlumberger Configuration) แสดงขอบเขตของสายแรควอตซที่
ชัดเจน และมีคาความคลาดเคลื่อนของขอมูล (RMS error) 5.5% และ 14.0% ตามลำดับ ซึ่งนอยกวา
วิธีการวางขั้วแบบไดโพล-ไดโพล (Dipole-Dipole Configuration) ที่มีคาความคลาดเคลื่อนของขอมูล
มากถึง 29.9 %

ดังนั้น ในการสำรวจแรค วอตซโดยวธิ กี ารสำรวจวดั คาสภาพตา นทานไฟฟาในพ้ืนสำรวจน้ี
จึงเลือกใชวิธีการวางขั้วแบบเวนเนอร (Wenner Configuration) เนื่องจากแสดงคาความผิดปกติ
(Anomaly) ของสายแรควอตซ ท่ขี นึ้ มาในรูปของพนงั หิน (Dike) ไดถ ูกตอ งชดั เจน ใชร ะยะเวลานอย และ
คาความคลาดเคลือ่ นของขอมลู ตำ่ ทีส่ ดุ

- 26 -

3.6 การวางแนวสำรวจในพื้นที่ศกึ ษา

การสำรวจธรณีฟสิกสในพนื้ ท่ศี ึกษาแบง ออกเปน 2 ประเภท คือการวางแนวสำรวจวัดคา
สภาพตานทานไฟฟาแบบภาพตัดขวาง และการวัดคาสภาพตานทานไฟฟาแบบหยั่งลึก (รูปที่ 3.9)
รายละเอียดดังตอ ไปน้ี

3.6.1 การสำรวจวดั คาสภาพตานทานไฟฟาแบบหยงั่ ลกึ (Vertical Electrical
Sounding, VES)

การสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟาแบบหยั่งลึกเปนการสำรวจแบบเปนจุด หรือ
ตำแหนงสำรวจ มีการจัดวางขั้วไฟฟาแบบชลัมเบอรเจร โดยวางจุดสำรวจหนึ่งๆ ถึงระยะ AB/2 เทากับ
50-100 เมตร มีจุดประสงคเพื่อเปรียบเทียบคาสภาพตานทานไฟฟาของพื้นที่กับขอมูลที่ไดรับจากการ
สำรวจแบบ 2 มิติ โดยมกี ารสำรวจทงั้ สนิ้ 5 จดุ โดย จดุ สำรวน 2 จดุ ในพนื้ ที่ที่ 1 ลำตะเคียน (VES 1-VES
2) และ จดุ สำรวจ 3 จดุ ในพน้ื ทท่ี ่ี 2 หวยรางโพธิ์ (VES 3-VES 5) แสดงในรปู ที่ 3.11 ความลึกท่ีไดจ ากการ
สำรวจประมาณ 20-30 เมตร

3.6.2 การวางแนวสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟา แบบภาพตดั ขวาง
(Electrical Resistivity Imaging, ERI)

การวางแนวสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟาแบบภาพตัดขวาง เบื้องตนพิจารณาจากทิศ
ทางการวางตัวของสายแรควอตซจากขอมูลการสำรวจเบื้องตนของกองทรัพยากรแร รวมถึงพิจารณาตาม
ลักษณะภูมิประเทศ การเขาถึงพื้นที่ และความเปนไปไดในการวางแนวสำรวจเพื่อใหไดผลการสำรวจที่
ครอบคลุมและมีความนาเชื่อถือในระยะเวลาที่กำหนด โดยมีการสำรวจรังวัดเพื่อตัดแนวสำรวจโดยใช
ระยะหา งระหวางขว้ั ไฟฟา 5 เมตร จำนวนข้วั ไฟฟาท่ีใชขึ้นอยูกบั ความยาวของแนวสำรวจที่ไมเทากัน โดย
การวางแนวสำรวจหนึ่งครั้งจะใชขั้วไฟฟาทั้งหมด 48 ตัว ความยาวของแนวสำรวจที่วัดได 235 เมตร แต
จะมีการเพิ่มขั้วไฟฟาเพื่อใหไดขอมูลตามความยาวของแนวสำรวจที่ตองการ เปน 72, 96, 120 และ 144
ตวั ซ่ึงจะไดค วามยาวของแนวสำรวจแนวละ 355, 475, 595 และ 715 เมตร ตามลำดับ โดยขอมลู ท่ไี ดจะ
มีความลึกประมาณ 30 เมตร ซึ่งแนวสำรวจของทั้งสองพื้นท่ีมีจำนวนทั้งหมด 19 แนวสำรวจ ความยาวรวม
ของแนวสำรวจ 9,025 เมตร รายละเอียดของแนวสำรวจทั้งสองพน้ื ท่ีมีดังตอไปนี้

พื้นที่ที่ 1 ลำตะเคียน (รูปที่ 3.10) บริเวณหมูบานลำตะเคียน ต.แกงกระจาน อ.แกง
กระจาน จ.เพชรบุรี ดำเนนิ การสำรวจ ธรณฟี ส กิ สท ั้งสิ้นจำนวน 9 แนวสำรวจ รวมระยะแนวสำรวจ 5,235
เมตร

พื้นที่ที่ 2 หวยรางโพธิ์ (รูปที่ 3.11) บริเวณหมูบานหวยรางโพธิ์ ต.ยางน้ำกลัดใต อ.หนอง
หญาปลอง จ.เพชรบุรี ดำเนินการสำรวจธรณีฟสิกสทั้งสิ้นจำนวน 10 แนวสำรวจ รวมระยะแนวสำรวจ
3,790 เมตร

- 27 -

รปู ท่ี 3.9 แผนทีส่ ำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟาแบบหย่งั ลกึ

- 28 -

รูปที่ 3.10 การวางแนวสำรวจวัดคา สภาพตานทานไฟฟา แบบ 2 มติ ิ พืน้ ทท่ี ่ี 1 ลำตะเคยี น ตามแนวสายแร
ควอตซท ไ่ี ดจากการศึกษาเบ้อื งตนของกองทรพั ยากรแร (พืน้ ท่สี ีชมพู)

รปู ที่ 3.11 การวางแนวสำรวจวดั คาสภาพตา นทานไฟฟาแบบ 2 มติ ิ พื้นที่ที่ 2 หว ยรางโพธ์ิ ตามแนวสายแร
ควอตซท ไ่ี ดจากการศกึ ษาเบอ้ื งตนของกองทรพั ยากรแร (พ้ืนที่สีชมพู)

- 29 -

3.7 การแปลความหมายคาสภาพตา นทานไฟฟา แบบหยัง่ ลึก

ผลการสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟาแบบหยั่งลึกอาศัยการแปลความหมายจากการ
ประมวลผลดวยโปรแกรม IPI2WIN (C. Bobachev, 2002) โดยการนำคา AB/2 MN/2 และคาสภาพ
ตานทานไฟฟาที่ไดมาใสในโปรแกรมเพื่อประมวลผล ผลที่ไดจะแสดงในรูปของกราฟ log-log scale ซึ่ง
แนวแกน X แสดงความลึกของการสำรวจ และแนวแกน Y แสดงคาสภาพตานทานไฟฟา คาสภาพ
ตานทานไฟฟาที่แตกตางกันในแตละความลึกจะถูกนำมาแปลความหมายเปนสภาพธรณีวิทยาของจุด
สำรวจน้นั ๆ และเพื่อเปรียบเทยี บผลกับการสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟาแบบภาพตัดขวาง

3.8 การแปลความหมายคาสภาพตา นทานไฟฟาแบบภาพตัดขวาง

ผลการสำรวจวดั คาสภาพตา นทานไฟฟาแบบภาพตัดขวางอาศยั การแปลความหมายจาก
การประมวลผลดวยโปรแกรม RES2DINV (Loke, 2004) ซึ่งปกติแลวโปรแกรมจะประมวลผลโดยใช
ระยะหางระหวางขั้วสัญญาณที่ใชสำรวจ (ในการสำรวจครั้งนี้ คือ 5 เมตร) ซึ่งจะไดรับผลการสำรวจแบบ
สองมิติที่สามารถนำมาแปลความหมายเชิงธรณีวิทยาได แตเนื่องจากผลการสำรวจในครั้งนี้พบความ
แตกตางระหวางคาสภาพตานทานไฟฟาในระดับผิวดินสูง ดังนั้นเพื่อความละเอียดและความชัดเจนของ
การแปลความหมาย (inversion) ของผลการสำรวจแบบสองมิติดังกลาว จึงมีการลดระยะหางระหวางขว้ั
สัญญาณในการประมวลผลโดยใชฟงกชั่น Use model refinement ของโปรแกรมที่จะใชระยะหาง
ระหวางขั้วสัญญาณเปน ครึ่งหนึ่ง (2.50 เมตร) ของระยะหางที่ใชจริงในการสำรวจ และทำการแสดงคาใน
แนวดิ่งใหชัดเจนขึ้นโดยใชคำสั่ง Vertical display scaling factor ประมาณ 1-2 เทา การประมวลผลที่
ไดออกมาในรูปของความแตกตางของคาสภาพตานทานไฟฟา สามารถนำมาแปลความหมายเปนสายแร
ควอตซ สภาพธรณีวิทยา หรือแมแตลักษณะทางธรณีวิทยาโครงสรางของพื้นที่ตามตารางแสดงคาสภาพ
ตานทานไฟฟาของแรและหนิ ในตารางที่ 3-1 และ 3-2 รวมถึงสามารถอา งอิงจากสภาพธรณีวิทยาที่พบใน
พน้ื ทีส่ ำรวจ

บทที่ 4
ผลการสำรวจธรณีฟสิกส

4.1 ผลการสำรวจวัดคา สภาพตา นทานไฟฟาแบบภาพตัดขวาง

ผลการสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟาของพื้นที่ที่ 1 ลำตะเคียน แสดงในรูป 4.1-4.9
และพนื้ ทที่ ่ี 2 หวยรางโพธิ์ แสดงในรูปที่ 4.10-4.19

4.1.1 ผลการสำรวจพื้นท่ีท่ี 1 ลำตะเคียน

ผลการสำรวจพื้นที่ที่ 1 ลำตะเคียน ทั้งหมด 9 แนวสำรวจ พบคาสภาพตานทานไฟฟามีคา
ระหวาง 15 - 4,500 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนสภาพทางธรณีวิทยาที่แตกตางกันจากบนลงลางได 3 ช้นั
คือ ชั้นที่ 1 มีคาสภาพตานทานไฟฟาระหวาง 15-2,000 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนตะกอนเชิงเขาจำพวก
ควอตซ แกรนิต หินโคลน หินดินดาน หินทรายแปง และหินทรายเกรยแวก พบที่ระดับผิวดินถึงความลึก
ประมาณ 5 เมตร ชั้นที่ 2 มีคาสภาพตานทานไฟฟาระหวาง 15-300 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนเปนช้ัน
แกรนิตผุ หรือหินตะกอนจำพวกหินโคลน หินทรายแปง และหินทรายเกรยแวกที่มีลักษณะของรอยแตกและ
ความชื้นสูง พบตั้งแตระดับผิวดินจนถึงความลึกมากกวา 30 เมตร ชั้นที่ 3 มีคาสภาพตานทานไฟฟาระหวาง
300-1,000 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนหินแกรนิตท่ีมีระดับการผุพังแตกตางกัน พบที่ระดับความลึก
มากกวา 10 เมตรขึ้นไป ผลการสำรวจพบความไมตอเนื่องทางธรณีวิทยาในแนวดิ่ง แสดงแนวรอยแตกชัดเจน
พิจารณาจากคาความผิดปกตสิ ูงของคาสภาพตานทานไฟฟาที่มากกวา 1,000 โอหม-เมตร แปลความหมายเปน
สายแรควอตซ ผลการแปลความหมายคาสภาพตานทานไฟฟาแบบภาพตัดขวาง (pseudo cross section) ของ
แตละแนวสำรวจ แสดงในรปู ท่ี 4.1-4.9 และตวั อยางของลกั ษณะหนิ ท่ีพบในพน้ื ทีส่ ำรวจแสดงในรูปที่ 4.10

แนวสำรวจที่ 1 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 3 ตำแหนง คือ ที่ระยะ
190-210 เมตร เปน สายแรค วอตซท ี่พบบริเวณผวิ ดนิ กวา งประมาณ 20 เมตร มรี อยแตกมาก จงึ แสดงคา
สภาพตานทานไฟฟาคอนขางต่ำ (ประมาณ 600 โอหม-เมตร) ถัดไปท่ีระยะ 250-270 เมตร เปนสายแร
ควอตซกวางประมาณ 20 เมตร พบอยูในรองหวย มีรอยแตกมาก แสดงคาสภาพตานทานไฟฟามากกวา
1,000 โอหม-เมตร แตผลการแปลความหมายไมแสดงความตอ เน่ืองในแนวดิ่งที่ชัดเจน และที่ระยะ 400-
460 เมตร เปน สายแรควอตซท โี่ ผลบ นยอดเขา กวา งประมาณ 60 เมตร มีคาสภาพตานทานไฟฟา ระหวาง
1,000-4,500 โอหม-เมตร แสดงลักษณะความตอเนื่องในแนวดิ่งจากระดับพื้นผิวจนถึงความลึกมากกวา
30 เมตร

- 31 -

แนวสำรวจที่ 2 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 3 ตำแหนง คือ ที่ระยะ
150-165 เมตร เปนสายแรควอตซที่พบบริเวณผิวดิน กวางประมาณ 15 เมตร แสดงคาสภาพตานทาน
ไฟฟามากกวา 1,000 โอหม-เมตร แสดงความตอเนื่องในแนวดิ่ง ที่ระยะ 340-400 เมตร เปนสายแร
ควอตซที่พบบริเวณผิวดนิ กวางประมาณ 60 เมตร แสดงคาสภาพตา นทานไฟฟาอยูใ นชวง 1,000-4,500
โอหม-เมตร แสดงความตอ เนื่องชัดเจนในแนวดงิ่ จนถึงระดบั ความลึกมากกวา 30 เมตร และท่ีระยะ 500-
510 เมตร เปนสายแรควอตซกวางประมาณ 10 เมตร แสดงคาสภาพตานทานไฟฟามากกวา 1,000
โอหม -เมตรและแสดงความตอเน่ืองในแนวดง่ิ

แนวสำรวจที่ 3 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 2 ตำแหนง คือ ที่ระยะ
130-155 เมตร เปนสายแรควอตซที่พบที่ผิวดิน กวางประมาณ 25 เมตร แสดงคาสภาพตานทานไฟฟา
ระหวาง 1,000-4,500 โอหม-เมตร แสดงความตอเนื่องในแนวดิ่งจนถึงระดับความลึกมากกวา 30 เมตร
และที่ระยะ 160-170 เมตร เปนสายแรควอตซกวางประมาณ 10 เมตร แสดงคาสภาพตานทานไฟฟา
มากกวา 1,000 โอหม-เมตร แตแสดงความตอ เนื่องในแนวด่งิ ไมชดั เจน

แนวสำรวจที่ 4 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 1 ตำแหนง คือ ที่ระยะ
520-540 เมตร เปนสายแรควอตซที่พบบริเวณผิวดิน กวางประมาณ 20 เมตร แสดงคาสภาพตานทาน
ไฟฟาระหวาง 1,000-4,500 โอหม-เมตร แสดงความตอเนื่องในแนวดิ่งจะถึงระดับความลึกมากกวา 30
เมตร

แนวสำรวจที่ 5 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 2 ตำแหนง พบบริเวณ
ดานปลายของแนวสำรวจ ที่ระยะ 510-520 กวางประมาณ 10 เมตร แสดงคาสภาพตานทานไฟฟา
มากกวา 1,000 โอหม-เมตร แสดงความตอเนื่องในแนวด่ิงที่ระดบั ความลกึ มากกวา 30 เมตร และที่ระยะ
540-560 เมตร กวางประมาณ 20 เมตร แสดงคาสภาพตานทานไฟฟาระหวา 1,000-4,500 โอหม-เมตร
แสดงความตอเนอื่ งในแนวด่งิ ที่ระดบั ความลึกมากกวา 20 เมตร

แนวสำรวจท่ี 6 ไมพ บคา ความผดิ ปกตทิ ีแ่ ปลเปนสายแรควอตซ
แนวสำรวจที่ 7 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 1 ตำแหนงบริเวณดาน
ปลายของแนวสำรวจ ที่ระยะ 525-540 เมตร กวางประมาณ 15 เมตร คาสภาพตานทานไฟฟาระหวาง
1,000-4,500 โอหม-เมตร แสดงความตอ เนื่องในแนวดง่ิ ท่รี ะดบั ความลกึ มากกวา 20 เมตร
แนวสำรวจที่ 8 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 1 ตำแหนงบริเวณดาน
ปลายของแนวสำรวจที่ระยะ 520-560 กวางประมาณ 40 เมตร คาสภาพตานทานไฟฟาระหวาง 1,000-
4,500 โอหม -เมตร แสดงความตอ เนื่องในแนวดิ่งจนถึงระดับความลึกมากกวา 20 เมตร
แนวสำรวจที่ 9 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 1 ตำแหนงบริเวณดาน
ปลายของแนวสำรวจที่ระยะ 550-590 เมตร กวางประมาณ 40 เมตร แสดงคาสภาพตานทานไฟฟา
ระหวาง 1,000-4,500 โอหม -เมตร แสดงคา ความตอ เน่ืองในแนวดิ่งที่ระดับความลกึ มากกวา 10 เมตร

- 32 -

ตารางที่ 4-1 คาความผดิ ปกติสูงของคา สภาพตานทานไฟฟา ทีแ่ ปลเปน สายแรค วอตซ

พ้ืนทที่ ี่ 1 ลำตะเคยี น

แนวสำรวจ ระยะ (เมตร) ความกวาง (เมตร) คา สภาพตา นทานไฟฟา (โอหม-
เมตร)

แนวสำรวจที่ 1 190 – 210 20 600
แนวสำรวจท่ี 2 250 – 270 20 > 1,000
400 – 460 60 1,000 – 4,500
150 – 165 15 > 1,000
340 – 400 60 1,000 – 4,500
500 – 510 10 > 1,000

แนวสำรวจท่ี 3 130 – 155 25 1,000 – 4,500

160 – 170 10 > 1,000

แนวสำรวจท่ี 4 520 – 540 20 1,000 – 4,500

แนวสำรวจท่ี 5 510 – 520 10 > 1,000

540 – 560 20 1,000 – 4,500

แนวสำรวจที่ 6 ไมพ บคา ความผิดปกตสิ งู ของสภาพตานทานไฟฟา
แนวสำรวจท่ี 7
แนวสำรวจท่ี 8 525 – 540 15 1,000 – 4,500

520 – 560 40 1,000 – 4,500

แนวสำรวจท่ี 9 550 – 590 40 1,000 – 4,500

- 33 -

รูปที่ 4.1 ผลการสำรวจวดั คา สภาพตานทานไฟฟ า พนื้ ทีล่ ำตะเคยี น แนวสำรวจที่ 1
รูปที่ 4.2 ผลการสำรวจวัดคา สภาพตานทานไฟฟ า พื้นทล่ี ำตะเคยี น แนวสำรวจท่ี 2
รูปที่ 4.3 ผลการสำรวจวัดคาสภาพตา นทานไฟฟ า พื้นทลี่ ำตะเคยี น แนวสำรวจท่ี 3

- 34 -

รูปที่ 4.4 ผลการสำรวจวดั คา สภาพตานทานไฟฟ า พนื้ ทีล่ ำตะเคยี น แนวสำรวจที่ 4
รูปที่ 4.5 ผลการสำรวจวัดคา สภาพตานทานไฟฟ า พื้นทล่ี ำตะเคยี น แนวสำรวจท่ี 5
รูปที่ 4.6 ผลการสำรวจวัดคาสภาพตา นทานไฟฟ า พื้นทลี่ ำตะเคยี น แนวสำรวจท่ี 6

- 35 -

รูปที่ 4.7 ผลการสำรวจวดั คา สภาพตานทานไฟฟ า พนื้ ทีล่ ำตะเคยี น แนวสำรวจที่ 7
รูปที่ 4.8 ผลการสำรวจวัดคา สภาพตานทานไฟฟ า พื้นทล่ี ำตะเคยี น แนวสำรวจท่ี 8
รูปที่ 4.9 ผลการสำรวจวัดคาสภาพตา นทานไฟฟ า พื้นทลี่ ำตะเคยี น แนวสำรวจท่ี 9

- 36 -

ก) ข)

ค) ง)

จ) ฉ)

ช) ซ)
รูปที่ 4.10 ลักษณะของหนิ ที่พบในพื้นทีท่ ี่ 1 ลำตะเคียน (ก-ง แรควอตซ, จ หินทรายเกรยแวก, ฉ หินโคลน,
ช-ซ หนิ แกรนิต)

- 37 -

4.1.2 ผลการสำรวจพน้ื ที่ท่ี 2 หว ยรางโพธิ์

ผลการสำรวจพื้นที่ที่ 2 หวยรางโพธ์ิ ทั้งหมด 10 แนว พบคาสภาพตานทานไฟฟามีคา
ระหวาง 12-1,300 โอหม-เมตร โดยคาสภาพตานทานไฟฟาจะแตกตางกับพื้นที่ที่ 1 เนื่องจากสภาพทาง
ธรณีวิทยาและธรณีวิทยาโครงสราง แปลความหมายเปนลักษณะทางธรณีวิทยาที่แตกตางกัน 3 ชั้น คือ
ชัน้ ที่ 1 มีคา สภาพตา นทานไฟฟา ระหวาง 12-500 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนตะกอนเชิงเขาจำพวก
ควอตซ หินแกรนิต หินโคลนและหินดินดาน พบที่ระดับผิวดินถึงความลึกไมเกิน 5 เมตร ชั้นที่ 2 มีคา
สภาพตา นทานไฟฟา ระหวาง 12-300 โอหม-เมตร แปลความหมายเปน ชนั้ หินตะกอนจำพวกหินโคลนและ
หินดนิ ดานทมี่ ลี ักษณะของรอยแตกและความชืน้ สูง พบตั้งแตระดับผวิ ดินจนถึงความลึกมากกวา 20 เมตร
ช้ันที่ 3 มีคาสภาพตานทานไฟฟาระหวาง 300-1,000 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนหินแกรนิตท่ีมี
ระดับความผแุ ตกตางกัน พบท่รี ะดับความลึกมากกวา 5 เมตรขึน้ ไป พบความไมตอเนื่องทางธรณีวิทยาใน
แนวดิ่ง แสดงแนวรอยชัดเจน พิจารณาจากคาความผิดปกติสูงของคาสภาพตานทานไฟฟาที่มากกวา
มากกวา 1,000 โอหม -เมตร แปลความหมายเปน สายแรควอตซ ผลการแปลความหมายคาสภาพตานทาน
ไฟฟาแบบภาพตัดขวาง (pseudo cross section) ของแตละแนวสำรวจแสดงในรูปที่ 4.11-4.20 และ
ตัวอยางลักษณะของหนิ ทพี่ บในพ้ืนท่สี ำรวจแสดงในรูปที่ 4.21

แนวสำรวจที่ 1 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 1 ตำแหนง ที่ระยะ 105-
120 เมตร กวางประมาณ 15 เมตร แสดงคาสภาพตา นทานไฟฟา มากกวา 1,000 โอหม -เมตร แสดงความ
ตอเนอ่ื งไมชดั เจนในแนวด่งิ

แนวสำรวจที่ 2 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 1 ตำแหนง ที่ระยะ 130-
155 เมตร กวางประมาณ 25 เมตร แสดงคาสภาพตา นทานไฟฟามากกวา 1,000 โอหม -เมตร แสดงความ
ตอ เน่ืองชัดเจนในแนวดิ่งท่ีระดับความลกึ มากกวา 30 เมตร

แนวสำรวจที่ 3 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 1 ตำแหนง ที่ระยะ 230-
265 เมตร กวา งประมาณ 35 เมตร แสดงคาสภาพตา นทานไฟฟามากกวา 1,000 โอหม -เมตร แสดงความ
ตอ เนอ่ื งชดั เจนในแนวด่ิงทีร่ ะดับความลกึ มากกวา 30 เมตร

แนวสำรวจที่ 4 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 1 ตำแหนง ที่ระยะ 100-
145 เมตร กวางประมาณ 45 เมตร แสดงคาสภาพตา นทานไฟฟา มากกวา 1,000 โอหม-เมตร แสดงความ
ตอ เนือ่ งชัดเจนในแนวดงิ่ ที่ระดบั ความลึกมากกวา 30 เมตร

แนวสำรวจที่ 5 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 1 ตำแหนง ที่ระยะ 155-
175 เมตร กวางประมาณ 20 เมตร แสดงคา สภาพตานทานไฟฟา มากกวา 1,000 โอหม-เมตร แสดงความ
ตอ เนอ่ื งคอ นขา งชัดเจนในแนวดิ่งท่รี ะดบั ความลึกมากกวา 30 เมตร

แนวสำรวจที่ 6 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 1 ตำแหนง ที่ระยะ 200-
240 เมตร กวา งประมาณ 40 เมตร แสดงคาสภาพตานทานไฟฟา มากกวา 1,000 โอหม -เมตร แสดงความ
ตอ เนื่องชดั เจนในแนวดง่ิ ทีร่ ะดับความลึกมากกวา 30 เมตร

- 38 -

แนวสำรวจที่ 7 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 1 ตำแหนง ที่ระยะ 225-
255 เมตร กวางประมาณ 30 เมตร แสดงคา สภาพตา นทานไฟฟา มากกวา 1,000 โอหม-เมตร แสดงความ

ตอ เนือ่ งคอนขางชัดเจนในแนวด่งิ ทรี่ ะดบั ความลึกมากกวา 30 เมตร
แนวสำรวจที่ 8 พบคาความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 1 ตำแหนง ที่ระยะ 280-

320 เมตร กวางประมาณ 40 เมตร แสดงคา สภาพตา นทานไฟฟา มากกวา 1,000 โอหม -เมตร แสดงความ

ตอ เนื่องชัดเจนในแนวด่งิ ทร่ี ะดับความลึกมากกวา 30 เมตร
แนวสำรวจท่ี 9 ไมพ บคาความผดิ ปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ
แนวสำรวจที่ 10 พบคา ความผิดปกติที่แปลเปนสายแรควอตซ 1 ตำแหนง ทร่ี ะยะ 165-

180 เมตร กวา งประมาณ 15 เมตร แสดงคาสภาพตา นทานไฟฟา มากกวา 1,000 โอหม-เมตร แสดงความ

ตอ เนื่องชดั เจนในแนวด่งิ ที่ระดับความลึกมากกวา 30 เมตร

ตารางที่ 4-2 คา ความผดิ ปกตสิ ูงของคา สภาพตา นทานไฟฟาท่แี ปลเปนสายแรควอตซ
พื้นทีท่ ่ี 2 หว ยรางโพธิ์

แนวสำรวจ ระยะ (เมตร) ความกวาง (เมตร) คา สภาพตา นทาน

แนวสำรวจที่ 1 ไฟฟา (โอหม -เมตร)
แนวสำรวจที่ 2
แนวสำรวจท่ี 3 105 – 120 15 > 1,000
แนวสำรวจที่ 4
แนวสำรวจท่ี 5 130 – 155 25 > 1,000
แนวสำรวจท่ี 6
แนวสำรวจที่ 7 230 – 265 35 > 1,000
แนวสำรวจท่ี 8
แนวสำรวจท่ี 9 100 – 145 45 > 1,000
แนวสำรวจที่ 10
155 – 175 20 > 1,000

200 – 240 40 > 1,000

225 – 255 30 > 1,000

280 – 320 40 > 1,000

ไมพ บคา ความผิดปกติสูงของสภาพตานทานไฟฟา

165 – 180 15 > 1,000

- 39 -

รปู ที่ 4.11 ผลการสำรวจวัดคาสภาพตา นทานไฟฟา พน้ื ท่หี วยรางโพธ์ิ แนวสำรวจท่ี 1
รูปที่ 4.12 ผลการสำรวจวดั คาสภาพตานทานไฟฟา พน้ื ทห่ี ว ยรางโพธิ์ แนวสำรวจท่ี 2
รปู ท่ี 4.13 ผลการสำรวจวดั คา สภาพตา นทานไฟฟ าพ้ืนทห่ี ว ยรางโพธ์ิ แนวสำรวจที่ 3

- 40 -

รปู ที่ 4.14 ผลการสำรวจวัดคาสภาพตา นทานไฟฟา พน้ื ท่หี วยรางโพธ์ิ แนวสำรวจท่ี 4
รูปที่ 4.15 ผลการสำรวจวดั คาสภาพตานทานไฟฟา พน้ื ทห่ี ว ยรางโพธิ์ แนวสำรวจท่ี 5
รปู ท่ี 4.16 ผลการสำรวจวดั คา สภาพตา นทานไฟฟ าพ้ืนทห่ี ว ยรางโพธ์ิ แนวสำรวจที่ 6