การสำรวจแหล่งแร่ควอตซ์ จังหวัดเพชรบุรี

- 41 -

รปู ที่ 4.17 ผลการสำรวจวดั คา สภาพตานทานไฟฟ า พ้นื ที่หวยรางโพธ์ิ แนวสำรวจที่ 7
รปู ที่ 4.18 ผลการสำรวจวัดคา สภาพตานทานไฟฟ า พนื้ ท่หี วยรางโพธิ์ แนวสำรวจท่ี 8

- 42 -

รปู ที่ 4.19 ผลการสำรวจวดั คา สภาพตานทานไฟฟ า พ้นื ที่หวยรางโพธ์ิ แนวสำรวจที่ 9
รปู ที่ 4.20 ผลการสำรวจวัดคา สภาพตานทานไฟฟ า พนื้ ท่หี วยรางโพธิ์ แนวสำรวจท่ี 10

- 43 -

ก) ข)

ค) ง)
จ) ฉ)
ช) ซ)
รปู ที่ 4.21 ลักษณะของหินที่พบในพื้นที่ท่ี 2 หวยรางโพธ์ิ (ก-ฉ สายแรค วอตซ, ช หินดนิ ดาน, ซ หินโคลน)

- 44 -

4.2 ผลการสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟาแบบ 1 มติ ิ

จากการแปลความหมายผลการสำรวจ สามารถไดแบงชั้นดิน-ชั้นหินตามคาสภาพ
ตานทานไฟฟา ได 3-4 ชั้น คา สภาพตานทานไฟฟา มคี า ระหวา ง 50-10,000 โอหม-เมตร โดยคา ความคลาด
เคลือ่ นทรี่ บั ไดไ มเ กนิ รอยละ 10 ผลการสำรวจแสดงในตารางท่ี 4-3 และรูปที่ 4.22-4.23

จุดสำรวจที่ 1 (VES 1) จุดสำรวจอยูทางดานใตของพื้นที่สำรวจที่ 1 ลำตะเคียน
ประมาณ 1 กิโลเมตร สามารถแบงผลการสำรวจออกเปน 4 ชั้น ชั้นที่ 1 พบท่ีระดับความลึกตั้งแตผิวดิน
ถึง 0.62 เมตร มีคาสภาพตานทานไฟฟา 9,954 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนหินแกรนติ พบกระจาย
ตัวอยทู ว่ั ไปในพื้นท่ี ชั้นท่ี 2 พบทคี่ วามลึก 0.62-7.67 เมตร มคี า สภาพตานทานไฟฟา 1,867 โอหม-เมตร
แปลความหมายเปนหินแกรนิตท่ีมีรอยแตก ช้นั ท่ี 3 พบท่คี วามลึก 7.67-18.30 เมตร มคี าสภาพตานทาน
ไฟฟา 5,484 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนหินแกรนิตที่มีรอยแตกนอยกวาชั้นที่ 2 และชั้นที่ 4 พบที่
ระดับความลึกมากกวา 18.30 เมตร มีคาสภาพตานทานไฟฟา 236 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนชัน้
หินแกรนิตทมี่ รี อยแตกมาก

จุดสำรวจที่ 2 (VES 2) จุดสำรวจอยใู กลก บั ตอนตนของแนวสำรวจท่ี 1 ของพ้ืนที่สำรวจ
ที่ 1 ลำตะเคียน สามารถแบงผลการสำรวจออกเปน 4 ชั้น ชั้นที่ 1 พบท่ีระดับความลึกตั้งแตผิวดินถึง
1.22 เมตร มคี าสภาพตานทานไฟฟา 284 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนดินชั้นบน ชัน้ ท่ี 2 พบที่ระดับ
ความลึก 1.22-6.72 เมตร มีคาสภาพตานทานไฟฟา 58 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนหินทรายเกรย
แวก ชั้นที่ 2 พบที่ระดับความลึก 6.72-21.20 เมตร มีคาสภาพตานทานไฟฟา 907 โอหม-เมตร แปล
ความหมายเปน หินแกรนิตที่มรี อยแตก และชนั้ ท่ี 4 พบที่ระดบั ความลึกมากกวา 21.20 คา สภาพตานทาน
ไฟฟา 59.3 โอหม-เมตร แปลความหมายเปน หินแกรนติ ท่มี ีรอยแตกมาก

จดุ สำรวจท่ี 3 (VES 3) จดุ สำรวจอยูในหมูบา นหว ยรางโพธิ์ บริเวณดานหนาวัดหวยราง
โพธ์ิ สามารถแบงผลการสำรวจออกเปน 3 ช้นั ช้นั ที่ 1 พบทีร่ ะดับความลึกตัง้ แตผวิ ดนิ ถึง 2.92 เมตร มีคา
สภาพตานทานไฟฟา 50 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนหินดินดานที่มีรอยแตก ชั้นที่ 2 พบที่ระดับ
ความลกึ 2.92-13.90 เมตร มคี า สภาพตา นทานไฟฟา 152 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนหินดินดานท่ี
มีรอยแตกนอยกวาชั้นที่ 1 และชั้นท่ี 3 พบที่ระดับความลึกมากกวา 13.90 เมตร มีคาสภาพตานทาน
ไฟฟา 2,000 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนชน้ั หินแกรนิต

จุดสำรวจที่ 4 (VES 4) จุดสำรวจอยูบนถนนระหวางหมูบานหวยรางโพธิ์และพื้นที่
สำรวจที่ 2 หวยรางโพธิ์ สามารถแบงผลการสำรวจออกเปน 4 ชั้น ชั้นที่ 1 พบที่ระดับความลึกจากผิวดิน
ถึง 0.82 เมตร มีคาสภาพตา นทานไฟฟา 539 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนช้ันตะกอนเชิงเขา ชั้นที่ 2
พบที่ระดับความลึก 0.82-9.23 เมตร มีคาสภาพตานทานไฟฟา 197 โอหม-เมตร แปลความหมายเปน
หนิ ดินดาน ช้ันที่ 3 พบที่ระดับความลึก 9.23-36.00 มีคา สภาพตานทานไฟฟา 1,804 โอหม -เมตร แปล

- 45 -

ความหมายเปนชั้นหินแกรนิต และชั้นที่ 4 พบที่ระดับความลึกมากกวา 36 เมตร มีคาสภาพตานทาน
ไฟฟา 3.95 โอหม -เมตร แปลความหมายเปนชน้ั หนิ แกรนติ ทม่ี ีรอยแตกมาก

จดุ สำรวจที่ 5 (VES 5) จดุ สำรวจอยบู ริเวณดา นปลายของแนวสำรวจท่ี 3 ของพื้นที่ที่ 2
หว ยรางโพธิ์ สามารถแบง ผลการสำรวจออกเปน 3 ช้นั ชนั้ ท่ี 1 พบทีร่ ะดับผวิ ดินถึงความลึก 1.14 เมตร มี
คาสภาพตานทานไฟฟา 219 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนดินชั้นบน ชั้นที่ 2 พบที่ระดับความลึก
1.14-13.30 เมตร มีคาสภาพตานทานไฟฟา 28.90 โอหม-เมตร แปลความหมายเปนชั้นหินดินดานที่มี
รอยแตก และชั้นที่ 3 พบท่ีระดับความลึกมากกวา 13.30 เมตร มีคาสภาพตานทานไฟฟา 622 โอหม-
เมตร แปลความหมายเปนชนั้ หินแกรนิตท่ีมีรอยแตก

ตารางที่ 4-3 ผลการสำรวจวดั คา ความตานทานไฟฟา แบบหยงั่ ลึก

จุดสำรวจ ความลึก ความหนา คา ความตา นทานไฟฟา การแปลความหมาย
VES 1 (เมตร) (เมตร) (โอหม-เมตร)
หินแกรนติ
0.00 - 0.62 0.62 9954 หนิ แกรนติ รอยแตก

0.62 - 7.67 7.05 1867 หนิ แกรนิต
หินแกรนติ รอยแตก
7.67 - 18.30 10.60 5487
ดนิ ชน้ั บน
> 18.30 236 หินทรายเกรยแวก

VES 2 0.00 - 1.23 1.23 283 หนิ แกรนติ
หนิ แกรนติ รอยแตก
1.23 - 6.60 5.37 57.60
หินดินดาน
6.60 - 20.70 14.10 830 หินดินดาน
หนิ แกรนิต
> 20.70 112 ตะกอนเชงิ เขา
หนิ ดินดาน
VES 3 0.00 - 2.92 2.92 50 หนิ แกรนิต
หินแกรนติ รอยแตก
2.92 - 13.90 11.00 152 ดนิ ช้นั บน
หินดนิ ดาน
> 13.90 2000 หนิ แกรนติ

VES 4 0.00 - 0.82 0.82 539

0.82 - 9.23 8.40 197

9.23 - 35.30 26.10 1809

> 35.30 157

VES 5 0.00 - 1.14 1.14 219

1.14 - 13.30 12.10 28.90

> 13.30 622

- 46 -

Fitting Error : 9.50 %

ก) จุดสำรวจท่ี 1 (VES 1)

Fitting Error : 6.79 % ข) จดุ สำรวจท่ี 2 (VES 2)

Fitting Error : 7.00 %

ค) จุดสำรวจท่ี 3 (VES 3)
รูปท่ี 4.22 ผลการแปลความหมายการสำรวจวดั คา สภาพตา นทานไฟฟาแบบหยง่ั ลกึ (จุดสำรวจท่ี 1-3)

- 47 -

Fitting Error : 7.52 % ง) จุดสำรวจท่ี 4 (VES 4)

Fitting Error : 4.25 %

จ) จดุ สำรวจที่ 5 (VES 5)
รูปท่ี 4.23 ผลการแปลความหมายการสำรวจวดั คา สภาพตานทานไฟฟา แบบหยง่ั ลกึ (จดุ สำรวจท่ี 4-5)

บทที่ 5
สรุปผลการสำรวจและอภปิ รายผล

5.1 สรปุ ผลการสำรวจ

จากผลการสำรวจธรณีฟสกิ สดวยวธิ ีวดั คาสภาพตานทานไฟฟาแบบ 2 มิติ และแบบหยั่ง
ลึกของพื้นที่ที่ 1 ลำตะเคียน และพื้นที่ที่ 2 หวยรางโพธิ์ สามารถจำแนกคาสภาพตานทานไฟฟาและแปล
ความหมายเทียบเคียงกับขอมูลชั้นดินหรือชั้นหินได โดยทั้งสองพื้นที่ประกอบดวยหินทองที่ที่เปนหิน
ตะกอน คือหินโคลน หินดินดาน หินทรายแปง และหินทรายเกรยแวกที่แสดงคาสภาพตานทานไฟฟา
คอนขางต่ำ ระหวาง 10-300 โอหม-เมตร ที่พบตั้งแตระดับผิวดินถึงความลึกระดับ 20-30 เมตรในบาง
พื้นที่ แสดงถึงความชื้นสูงในชั้นหินซึ่งอาจเกิดจากรอยแตกที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางธรณีวิทยา
โครงสรา ง ทำใหเ กิดการซมึ ผา นของน้ำทั้งจากนำ้ ผิวดนิ และนำ้ ใตดนิ ลงไปในช้นั หินดังกลาว โดยหนิ ตะกอน
ทั้งสองพื้นที่รองรับดวยหินแกรนิตที่ระดับความลึกมากกวา 5 เมตรเปนตนไป คาดวาระดับการผุพัง การ
แตก ของหินแกรนิตมีหลายระดบั ทำใหหินแกรนิตของทั้งสองพื้นที่แสดงคาสภาพตานทานไฟฟาระหวาง
300-1,000 โอหม-เมตร นอกเหนือไปจากนนั้ การเปลยี่ นแปลงทางธรณีวทิ ยาโครงสรา งทำใหเกิดรอยแตก
หรือรอยเลื่อน ซึ่งผลการสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟาที่วัดไดแสดงลักษณะของความไมตอเนื่องทาง
ธรณีวิทยาในชั้นดินหรือชั้นหิน และยังแสดงถึงคาความผิดปกติที่สามารถแปลความหมายเปนสายแร
ควอตซโดยอาศัยคาความผิดปกติสูงของคาสภาพตานทานไฟฟา แสดงลักษณะทรงกระบอกตั้งของพนัง
ควอตซทีม่ ีการวางตัวในแนวดง่ิ จากระดบั ผิวดินตอเนื่องลงไปในระดับลึกมากกวา 30 เมตร จากขอมูลการ
สำรวจทางธรณีฟส ิกสพบวาคาสภาพตานทานไฟฟา ของสายแรควอตซของทั้งสองพื้นทมี่ ีคามากกวา 1,000
โอหม -เมตร

การสำรวจธรณีฟสิกสดวยวิธีวัดคาสภาพตานทานไฟฟาครั้งนี้สามารถกำหนดขอบเขต
และความหนาของสายแรควอตซของท้ังสองพนื้ ที่ได ดังนี้

พื้นทที่ ี่ 1 ลำตะเคยี น (รปู ท่ี 5.1) พบสายแรควอตซห ลักที่มีความตอเน่ือง 1 สาย มีความ
ตอเนื่องชัดเจนกับผลสำรวจเบื้องตนจากกองทรัพยากรแร และพบสายแรควอตซขนาดเล็กบริเวณแนว
สำรวจที่ 1 และแนวสำรวจที่ 2 จากผลการสำรวจวัดคาสภาพตานทานไฟฟาพบความหนาของสายแร
ควอตซไมนอ ยกวา 30 เมตร

พื้นที่ที่ 2 หวยรางโพธิ์ (รูปที่ 5.2) พบสายแรควอตซหลักที่มีความตอเนื่อง 1 สาย มี
ความตอเนื่องชัดเจนกับผลสำรวจเบื้องตนจากกองทรัพยากรแร จากผลการสำรวจวัดคาสภาพตานทาน
ไฟฟา พบความหนาของสายแรควอตซไมน อยกวา 30 เมตร

- 49 -

รปู ท่ี 5.1 ขอบเขตของสายแรควอตซ พื้นทท่ี ่ี 1 ลำตะเคียน
รปู ท่ี 5.2 ขอบเขตของสายแรค วอตซ พื้นทที่ ี่ 2 หวยรางโพธ์ิ

- 50 -

5.2 อภิปรายผล

1. ปรมิ าณของแรควอตซทีป่ ระเมนิ ไดเบอื้ งตน นั้นเปน เพยี งขอมลู ที่ไดจากการสำรวจธรณี
ฟส ิกสดว ยวธิ ีวดั คา สภาพตานทานไฟฟา ซึ่งในการสำรวจคร้งั น้ีถกู จำกัดดว ยสภาพของพ้ืนที่และการเขาถึง
ระยะเวลาในการสำรวจ ความเปนไปไดในการวางแนวสำรวจ รวมถึงขอจำกัดและประสิทธิภาพของ
เครื่องมือที่ใชสำรวจ ทำใหขอมูลดังกลาวอาจยังไมครบถวนสมบูรณในดานของขอบเขตและความลึกของ
สายแร หรือแมกระทั่งความหนาของสายแรควอตซที่ไมมีความสม่ำเสมอจากระดับผิวดินจนถึงระดับลึก จึง
ควรตองมีการศึกษาเพิ่มเติม เชน การรังวดั สำรวจที่มีความแมนยำสงู เพ่ือกำหนดขอบเขตของสายแรที่โผลอยู
บนยอดเขา การสำรวจธรณีฟสิกสวิธีอื่นที่จะชวยระบุความลึก ความหนาของสายแรควอตซไดชัดเจนและ
แมนยำมากขึ้น หรือ การขุดรองสำรวจ การเจาะสำรวจ ที่จะทำใหทราบขอบเขต และความลึกของสายแร
ควอตซสวนที่ถูกปดทับอยูใตผิวดิน เพื่อจะไดรับขอมูลที่มีประสิทธิภาพที่จะใชเปนขอมูลพื้นฐานในการ
บริหารจัดการทรพั ยากรแรข องกรมทรพั ยากรธรณี และของประเทศไทยตอไปในอนาคต

2. ผลการสำรวจธรณีฟสิกส แสดงความแตกตางระหวางคาสภาพตานทานไฟฟาในสาย
แรค วอตซด วยกันเอง อาจแสดงถึงความสมบูรณของแรควอตซท ่ีมีความแตกตางจากแนวสำรวจหน่ึงไปยัง
อีกแนวสำรวจหนึ่ง หรือแมกระทั่งในระดับความลึกที่แตกตางกัน ดังนั้นการประเมินปริมาณสำรองของ
สายแรควอตซควรตองมีการพิจารณาเพิ่มเติมในเชิงคุณภาพโดยการเปรียบเทียบคณุ ภาพของแรค วอตซท ่ี
พบตามคาสภาพตา นทานไฟฟาท่ีแตกตางกนั

เอกสารอางองิ

กรมแผนที่ทหาร. 2542. แผนที่ภูมิประเทศ ระวาง 4935 III อำเภอหนองหญาปลอง มาตราสวน 1:50,000. ลำดับชุด L 7018
พิมพค รงั้ ท่ี 1-RTSD กรงุ เทพฯ : กรมแผนที่ทหาร

กรมแผนที่ทหาร. 2542. แผนที่ภูมิประเทศ ระวาง 4934 IV อำเภอแกงกระจาน มาตราสวน 1:50,000. ลำดับชุด L 7018
พมิ พค รัง้ ท่ี 1-RTSD กรุงเทพฯ : กรมแผนทที่ หาร

กรมทรพั ยากรธรณี. 2550. แผนทีธ่ รณวี ทิ ยาประเทศไทย รูปแบบดจิ ิตอล มาตราสว น 1:50,000
กรมทรพั ยากรธรณ.ี 2551. การจําแนกเขตเพ่ือการจัดการดา นธรณีวิทยาและทรัพยากรธรณี จังหวัดเพชรบุรี. กรุงเทพฯ : 90 หนา.

เพียงตา สาตรกั ษ. 2550. ธรณฟี ส ิกสเ พอ่ื การสำรวจใตผ ิวดิน. ขอนแกน : โรงพมิ พมหาวทิ ยาลยั ขอนแกน, 663 หนา .

รัศมี สมสัตย. 2559. การศึกษาและแปรความหมายธรณีฟสิกสทางอากาศทางความเขมกัมมันตรังสีบริเวณจังหวัดราชบุรีและ
จงั หวดั เพชรบุร.ี กรงุ เทพฯ : กรมทรพั ยากรธรณี.

รัศมี สมสัตย. 2561. รายงานผลการสำรวจและแปลความหมายธรณีฟสิกสทางอากาศทางภาพดาวเทียมบริเวณจังหวัดเพชรบุรี.
กรุงเทพฯ, กรมทรัพยากรธรณี : 45 หนา .

Clark, J. A, and Page, R., 2011, Inexpensive Geophysical Instruments Supporting Groundwater Exploration in Developing
Nations, Journal of Water Resource and Protection, Vol. 3 No. 10, pp. 768-780.

Loke, M. H, 2004, Tutorial : 2-D and 3-D electrical imaging survey, www.//site.ualberta.ca/~unsworth/UA-classes/223/loke
course notes, available may 14, 2017

C. Bobachev, 2002, “IPI2Win: A Windows Software for an Automatic Interpretation of Resistivity Sounding Data,”
PhD Thesis, Moscow State University, Russia.

กรมทรพั ยากรธรณี ถ.พระราม 6 เขตราชเทวี กรงุ เทพฯ 10400
http://www.dmr.go.th