งานกลุ่มที่ 5

ผู้บริหารการศึกษา
ศึกษานิเทศก์

ค่านิยมท่ีพึงประสงค์
มจี ิตอาสา

และจติ ประชาธปิ ไตย

ผบู้ รหิ ารการศึกษา

ความหมาย การบริหาร (Administration)

กจิ กรรม

บคุ คลต้ังแต่ 2 คนข้ึนไป รว่ มมือ/ ดาเนินการ

บรรลุวตั ถุประสงค์

Simon A. Herbert (1950)

ผู้บรหิ ารการศกึ ษา

ความหมาย การบรหิ าร (Administration)

01 02 03 04 05

กจิ กรรม บุคคลหลายคน ดาเนนิ การ บุคลกิ ภาพ เป้าหมาย
กระบวนการ พัฒนา ความรู้
การดาเนนิ การ
ความสามารถ
พฤตกิ รรม
คุณธรรม

ธาราศรสี ทุ ธิ และ วบิ ลู ย์ โตวณะบตุ ร (2542)

ผูบ้ รหิ ารการศึกษา

ความหมาย การบริหาร (Administration)

ผู้บริหาร

การวางแผน การจัดองค์การ การนา การควบคุม

วโิ รจน์ สารรตั นะ (2546) บรรลจุ ดุ หมายขององค์การ

ผู้บริหารการศึกษา

สรุป ความหมาย การบรหิ าร (Administration)

บคุ คลหลายคน ร่วมมอื ดาเนนิ การ บรรลวุ ัตถปุ ระสงค์

ผบู้ รหิ ารการศึกษา

ความหมาย การบรหิ ารการศกึ ษา

❖ บคุ คลหลายคน ❖ ร่วมมือ ❖ พัฒนา

❖ ดาเนินการ บคุ ลกิ ภาพ

ความรู้ความสามารถ

เจตคติ

พฤติกรรม

วิโรจน์ สารรตั นะ (2546)

ผู้บริหารการศกึ ษา

ความหมาย การบรหิ ารการศกึ ษา

กระบวนการบรหิ ารจดั การเรยี นรู้
ถา่ ยทอดความรู้
บุคคล
เรยี นรตู้ ลอดชีวิต
เจรญิ งอกงาม

สานกั งานปฏริ ปู การศกึ ษา (2545)

ผู้บรหิ ารการศกึ ษา

สรุป ความหมาย การบริหารการศึกษา

บุคคลหลายคน ร่วมมือ
ในองคก์ าร

กระบวนการ ทรัพยากร บรรลุวตั ถปุ ระสงค์
พัฒนา เป้าหมาย

การจัดการศกึ ษา

ผบู้ ริหารการศกึ ษา 03

ความหมาย ผูบ้ ริหาร บรรลเุ ปา้ หมาย

01 02

ผ้บู ริหาร การวางแผน บุคคลภายในองคก์ ร
การจดั รูปแบบงาน
ทักษะ ระบบกาลงั คน
วธิ ีการ การจงู ใจ
ปจั จยั / ทรพั ยากร การควบคุม
การดาเนนิ งาน

นิพนธ์ อนันตชาติ (2550 : 21)

ความหมาย ผู้บรหิ าร ผู้บริหารการศึกษา

ผู้บรหิ าร

สาเร็จ ปฏบิ ัติงาน เป็นทย่ี อมรับ บคุ คล
วัตถปุ ระสงค์
มีอทิ ธิพล
อนนั ท์ งามสะอาด (ออนไลน์. 2550)
มอี านาจ

มีความสามารถในการแก้ไขปญั หา

มคี วามสามารถ ชักจูง ชีน้ า บุคคลอ่นื

ผูบ้ รหิ ารการศกึ ษา
สรปุ ความหมาย ผ้บู ริหาร

อานาจ

 ตามกฏหมาย

บรรลผุ ลสาเร็จ 

ประสทิ ธิภาพ
ประสิทธิผล

ผบู้ ริหารการศกึ ษา

ความหมาย ผ้บู ริหารการศกึ ษา

อานาจ กากับ
ดแู ล
 จดั การศกึ ษา ตดิ ตาม
ประเมนิ ผล
พระราชบัญญัตกิ ารศึกษาแหง่ ชาติ

ผบู้ ริหารการศกึ ษา

ความหมาย ผ้บู ริหารการศกึ ษา

อานาจ กากับ
ดแู ล
 จดั การศกึ ษา ตดิ ตาม
ประเมนิ ผล
พระราชบัญญัตกิ ารศึกษาแหง่ ชาติ

ผบู้ ริหารการศึกษา

สรุป ความหมาย ผูบ้ รหิ ารการศึกษา

อานาจ กากับ

ดแู ล

 จัดการศึกษา ตดิ ตาม
ประเมนิ ผล

ศกึ ษานิเทศก์

ความหมาย นเิ ทศการศึกษา

กระบวนการ ปรับปรงุ การสอน


ผู้นิเทศ ครู บคุ ลากรทางการศกึ ษา

Speer (Speer; อ้างใน เสถยี ร เท่ยี งธรรม, 2551 : 35)

ศึกษานเิ ทศก์

ความหมาย นิเทศการศกึ ษา

ผู้เช่ียวชาญ

 ความพยายาม

ช่วยเหลือ
พัฒนา

เปา้ หมายศึกษาองคป์ ระกอบ ปจั จยั ตา่ ง ๆ → ปรับปรงุ ทกั ษะของครู →

สานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาแหง่ ชาติ (2553 : 45)

กระบวนการ ศกึ ษานเิ ทศก์

 ทางานรว่ มกนั สรปุ ความหมาย นิเทศการศึกษา

บุคลากรทางการศกึ ษา ปรบั ปรงุ กิจกรรมการเรียนการสอน
ผูบ้ ริหาร แก้ไข 
ครู พฒั นา
ศึกษานเิ ทศก์ ประสิทธภิ าพ

หน้าท่ี ศึกษานิเทศก์

ความหมาย ศกึ ษานเิ ทศก์

 นเิ ทศ ความรู้
ความตระหนกั
แนะนา ชี้นา ทปี่ รกึ ษา ทกั ษะการบริหารจัดการ
กระตุ้น ทกั ษะการจัดการเรยี นการสอน


ครู + ผู้บริหารสถานศกึ ษา

สุพักตร์ พบิ ูลย์ (ออนไลน์.2560)

ศึกษานิเทศก์

ความหมาย ศึกษานิเทศก์

บคุ คล

 นเิ ทศการศกึ ษา เนน้

ช่วยเหลอื เรือ่ ง กระบวนการเรยี นการสอน
แนะนา

ปรับปรุง 
พฒั นา

 ไมจ่ าเป็นตอ้ งเป็นศึกษานเิ ทศก์ ประสิทธิภาพ

เคอาร์ยูสมาร์ท (ออนไลน์.2564)

ศกึ ษานิเทศก์

สรุป ความหมาย ศกึ ษานิเทศก์

บคุ คล

รอบรู้ → นิเทศการศกึ ษา

ภาวะความเปน็ ผ้นู า ประสทิ ธิภาพ

ส่งเสรมิ → บุคคลอื่น → พัฒนาตนเอง 
ประสิทธิผล
ช่วยเหลอื แนะนา ปรับปรุง พัฒนาการจดั การศึกษา

บทบาทผ้บู ริหารการศึกษา
บทบาทหน้าทีข่ องสถานศกึ ษาขนั้ พืน้ ฐาน

01 02 03 04 05

จดั ทานโยบาย จดั ต้ัง รับผดิ ชอบ พฒั นาหลกั สูตร ออกระเบยี บ กากับ
ขอ้ บงั คบั ตดิ ตาม
แผนพฒั นาการศึกษา การใชจ้ า่ ยงบประมาณ จดั การเรยี นการสอน ประกาศ ประเมนิ ผล
แนวปฏิบัติ ตามแผนงานโครงการ

พรบ. การศกึ ษาแห่งชาติ

บทบาทผบู้ ริหารการศกึ ษา
บทบาทหนา้ ที่ของสถานศกึ ษาขน้ั พื้นฐาน

06 07 08

ระดมทรพั ยากรปกครอง จัดระบบประกนั คณุ ภาพ สง่ เสรมิ ความเขม้ แข็งชุมชน
ดแู ลบารุงรกั ษาทรพั ยส์ ินฯ ภายในสถานศึกษา สรา้ งความสัมพนั ธ์

พรบ. การศกึ ษาแหง่ ชาติ

01 บทบาทผบู้ ริหารการศกึ ษา
02
03 บทบาทหน้าที่ของผอู้ านวยการเขตพนื้ ทีก่ ารศึกษา
04
05 เป็นผบู้ งั คับบญั ชาข้าราชการในเขตพ้ืนทก่ี ารศึกษา
06 รบั ผิดชอบ → นโยบาย แนวทาง และ แผนการปฏบิ ตั ิราชการของกระทรวง
เป็นผบู้ ริหารราชการในสานกั งานเขตพ้นื ท่ีการศกึ ษา
พรบ. การศกึ ษาแหง่ ชาติ รบั ผดิ ชอบในการปฏิบตั งิ านราชการทเี่ ปน็ อานาจและหน้าที่
เสนอแนะการบรรจุและแต่งต้งั และการบรหิ ารงานบุคคล
พจิ ารณาเสนอความดีความชอบ

บทบาทผ้บู ริหารการศึกษา

บทบาทหน้าที่ของผ้บู รหิ ารสถานศกึ ษา

กาหนดวัตถุประสงคน์ โยบาย และเปา้ หมาย
จัดกจิ กรรมในการบริหารตา่ ง ๆ → บรรลวุ ัตถปุ ระสงค์
นาการปฏบิ ัติงานของบคุ ลากรในสถานศกึ ษาให้เกิดประสทิ ธิภาพ
สรา้ งขวญั และกาลังใจ
สรา้ งความร่วมมอื ระดมมนั สมอง และสตปิ ัญญาของบคุ ลากร
จดั หาทรพั ยากร ควบคุมกากับ และตดิ ตาม

สานักงานคณะกรรมการขา้ ราชการครูและบคุ ลากรทางการศึกษา (2548 : 11)

บทบาทผบู้ รหิ ารการศกึ ษา

บทบาทหนา้ ทข่ี องผูบ้ รหิ ารสถานศกึ ษา

 สง่ เสริมสนับสนุน และรว่ มดาเนินการพัฒนาคุณภาพของครู และนกั เรียนใหไ้ ด้ = มาตรฐานการศึกษา
ส่งเสรมิ สนบั สนนุ และร่วมดาเนนิ การจดั กิจกรรมการเรียนการสอน
สง่ เสริมใหค้ รสู ามารถวิจยั 
สรา้ งความสมั พนั ธก์ บั ชมุ ชนและร่วมมอื กบั ชุมชน
จดั ระบบการนเิ ทศภายในสถานศึกษา
สง่ เสรมิ สนบั สนนุ การจดั การศึกษา → มนุษย์ท่สี มบรู ณ์ ☺
 สง่ เสรมิ การจัดการศกึ ษา โดยยดึ หลักการศึกษาตลอดชวี ติ
สง่ เสรมิ และสนับสนุนใหค้ รสู ามารถจดั บรรยากาศ สภาพแวดลอ้ ม สื่อการเรยี น + อานวยความสะดวก

ส่งเสรมิ ความเขม้ แข็ง ของชมุ ชนโดยจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ภายในชุมชน 

สานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาแหง่ ชาติ (2543 : 29 – 30)

บทบาทผูบ้ รหิ ารการศึกษา

สรุป บทบาทหนา้ ทีข่ องผู้บรหิ ารสถานศกึ ษา

บคุ คลสาคญั ประสทิ ธภิ าพ → บรรลุเป้าหมาย วตั ถปุ ระสงค์

คณุ ภาพ
เดก็ เยาวชน

พฒั นาองคก์ ร
งานบุคคล

บทบาทผบู้ รหิ ารการศกึ ษา
บทบาทหน้าท่ีของผ้บู ริหารสถานศกึ ษา

บทบาทผ้บู ริหารการศกึ ษา

บทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการสถานศกึ ษา

กากับและสง่ เสรมิ สนบั สนุน

กจิ การของสถานศึกษา อานาจหนา้ ท่ขี องคณะกรรมการสถานศกึ ษา
01 กากบั ดูแลบริหารงานบุคคลในสถานศึกษา

02 เสนอความคดิ ต้องการจานวนและอตั ราตาแหนง่ ของข้าราชการครแู ละบุคลากรทางศกึ ษา

03 ให้ความคดิ เห็นเกี่ยวกบั การบรหิ ารงานบคุ คลของขา้ ราชการครแู ละบคุ ากรทางการศึกษา

พรบ. การศึกษาแห่งชาติ 04 ปฏิบัตหิ น้าทีอ่ ื่นตามท่ีบญั ญัติไว้ในพระราชบญั ญัติ

บทบาทผ้บู รหิ ารการศกึ ษา

บทบาทหน้าท่ีของศึกษานเิ ทศก์

ประสานงาน/ ช้แี นะหลักสูตร
การจัดการเรยี นการสอน
ส่งเสริมการสอนการเรยี นให้มคี ณุ ภาพสูงข้ึน
ส่งเสรมิ /เปลีย่ นแปลงสาระการเรียนรู้ให้เขา้ กบั เหตุการณ์สถานการณ์ปัจจุบัน
ช่วยเหลอื โรงเรียนเพ่อื สร้างความคาดหวงั ของนักเรียน
สรา้ งความสัมพนั ธก์ ับโรงเรียน

ศ.ดร.สายหยดุ จาปาทอง (2564)

บทบาทผู้บริหารการศกึ ษา

บทบาทหนา้ ท่ีของศกึ ษานิเทศก์

ศึกษานเิ ทศก์ ผ้บู ริหาร โรงเรียนเปน็ ฐาน
ครู เน้นผ้เู รียนเป็นสาคัญ
เป็นผนู้ าการเปลยี่ นแปลง นาผลการประเมนิ
สร้างความเข้าใจ ผเู้ รยี น
หาทรพั ยากรสนบั สนนุ ผปู้ กครอง

พฒั นา
?

สานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน (2555 : 9-11)

บทบาทผู้บริหารการศึกษา

สรุป บทบาทหนา้ ทีข่ องศกึ ษานเิ ทศก์

ศึกษานิเทศก์

ให้ความช่วยเหลือแกค่ รู ปรบั ปรุงการสอนให้มีคณุ ภาพ ประสิทธภิ าพ
ประสิทธิผล
มคี วามรู้ ความเข้าใจในบทบาท

ปฏิสัมพนั ธร์ ะหว่างบคุ คล ผลสาเร็จ

ทักษะเฉพาะในการนเิ ทศการศกึ ษา

บทบาทผู้บรหิ ารการศึกษา

บทบาทหนา้ ที่ของศกึ ษานเิ ทศก์

เขา้ สู่กจิ กรรม

คุณลกั ษณะทพ่ี งึ ประสงค์ของผู้บริหารสถานศึกษา
(อรุณ รักธรรม)

คุณลกั ษณะด้านบุคลกิ คุณลกั ษณะด้าน
การบริหาร
คุณลกั ษณะด้านความ
เป็ นผ้นู า

บุรัญชัย จงกลนี.

- การเสียสละ
- มคี วามยตุ ธิ รรม
- วางตวั ดี
- กระตุ้นให้ผู้น้อยมคี วามภูมใิ จ
- ให้เกยี รติในผลงาน
- ปฏิบตั งิ านอย่างเป็ นทมี
- ใช้ผ้ใู ต้บังคบั บัญชาให้เหมาะสม

สุรศักด์ิ ปาเฮ พร้อมด้าน มคี วามรู้
ข่าวสาร วชิ าชีพ
มคี วามรู้
เท่าทนั
รู้สึกไวต่อ เหตุการณ์
บุคคล
เข้าสังคม
สร้างสรรค์
กล้าเสี่ยง วเิ คราะห์

ควบคุม
อารมณ์

สุรพล วงั สินธ์

มีวสิ ัยทศั น์กว้างไกล มีบุคลกิ ภาพประชาธิปไตย มจี ิตสานึกในความมุ่งม่ัน

ใจกว้าง เปิ ดโอกาส การเปลยี่ นแปลง มศี ักยภาพในการจัดการ

สร้างขวญั และกาลงั ใจให้ครู

คุณลกั ษณะทพี่ งึ ประสงค์ของ
ผู้บริหารสถานศึกษายคุ ดจิ ิทลั

ควรอพั เดทเทคโนโลยอี ย่างสมา่ เสมอ รับฟังความคดิ เห็นผู้อ่ืนอย่างเปิ ดใจ

มที กั ษะในการคดิ วเิ คราะห์ทด่ี ี เป็ นทป่ี รึกษาทด่ี ี

คุณลกั ษณะทพี่ งึ ประสงค์ของ พฒั นาการทางานระบบทมี ให้มี
ผู้บริหารสถานศึกษายคุ ดจิ ิทลั ประสิทธิภาพ

โอกาสให้ลูกน้องได้แสดงศักยภาพ

หาความรู้มาอพั เดท สื่อสารได้หลากหลายภาษา
มที กั ษะในการแก้ไขปัญหา

คุณลกั ษณะของศึกษานิเทศก์

การมีบุคลิกภาพท่ีดี
การมีคุณธรรม จริยธรรม
เจตคติท่ีดีต่อการนิเทศ

คุณลกั ษณะและพฤตกิ รรม
ทศ่ี ึกษานเิ ทศก์พงึ มี

- ความรอบรู้ในงานของ ส่งเสริมใหเ้ พ่อื นร่วมทีมงาน
ศึกษานิเทศก์ สร้างช่องทางใหม้ ีความมุ่งมน่ั
มีอารมณ์มน่ั คงและมีวฒุ ิภาวะ
- ความรอบรู้ในการศึกษา ยอมรับจุดเด่นและจุดออ่ น
- วิสัยทศั นอ์ นั ยาวไกล สร้างความศรัทธา
- ภาวะผนู้ า
- สร้างวฒั นธรรมของความ

ร่วมมือ

01 ระยะที่ 1 ยคุ นกั ทฤษฎีการบริหารสมยั ด้งั เดิม
(The Classical organization theory)

02 ระยะท่ี 2 ยคุ ทฤษฎีมนุษยสัมพนั ธ์ หลกั การและแนวคดิ การ
(Human Relation) บริหารการศึกษา

03 ระยะท่ี 3 ยคุ การใชท้ ฤษฎีการบริหาร
(Administrative Theory)

ยคุ นักทฤษฎกี ารบริหารสมยั ด้งั เดมิ 01 กลุ่มการจดั การเชิงวิทยาศาสตร์ของ เทยเ์ ลอร์ (Scientific Management) ของ เฟรด
(The Classical organization theory) เดอริก เทยเ์ ลอร์ (Frederick Taylor) ความมุ่งหมายสูงสุดของแนวคิดเชิง
วทิ ยาศาสตร์ คือ จดั การบริหารธุรกิจหรือโรงงานใหม้ ีประสิทธิภาพและ
ประสิทธิผลสูงสุด

02 กลุ่มการบริหารจดั การ(Administration Management) หรือ ทฤษฎีบริหารองคก์ าร
อยา่ งเป็นทางการ(Formal Organization Theory ) ของ องั รี ฟาโยล ( Henri Fayol )
บิดาของทฤษฎีการปฏิบตั ิการและการจดั การตามหลกั บริหาร ท้งั Fayol และ
Taylor จะเนน้ ตวั บุคลปฏิบตั ิงาน และวธิ ีการทางาน ไดป้ ระสิทธิภาพและ
ประสิทธิผลแต่กไ็ ม่มองดา้ น “จิตวทิ ยา”

03 ทฤษฎีบริหารองคก์ ารในระบบราชการ(Bureaucracy) มาจากแนวคิด
ของ แมกซ์ เวเบอร์ (Max Weber)

ยคุ ทฤษฎมี นุษยสัมพนั ธ์
(Human Relation)

Follette ไดน้ าเอาจิตวทิ ยามาใชแ้ ละไดเ้ สนอการแกป้ ัญหาความขดั แยง้
(Conflict) ไว้ 3 แนวทาง ดงั น้ี

Domination คือ ใชอ้ ำนำจอีกฝ่ำยสยบลง คือให้
อีกฝ่ ำยแพใ้ หไ้ ด้ ไม่ดีนกั

Compromise คือ คนละคร่ึงทำง เพ่อื ให้
เหตุกำรณ์สงบโดยประนีประนอม

Integration คือ การหาแนวทางที่ไม่มีใครเสีย
หนา้ ไดป้ ระโยชนท์ ้งั 2 ทาง

ยคุ การใช้ทฤษฎกี ารบริหาร
(Administrative Theory)

เชสเตอร์ ไอ บาร์นาร์ด ทฤษฎขี องมาสโลว์
(Chester I Barnard )
กำรจดั อนั ดบั ข้นั ของควำมตอ้ งกำรของมนุษย์
งำนในหนำ้ ท่ีของผบู้ ริหำรโดยใหค้ วำมสำคญั ต่อบุคคล (Maslow – Hierarchy of needs) เป็นเร่ืองแรงจูงใจ.
ระบบของควำมร่วมมือองคก์ ำร และเป้ำหมำยขององคก์ ำร
กบั ควำมตอ้ งกำรของบุคคลในองคก์ ำรตอ้ งสมดุลกนั .

01 02 03 04

ทฤษฎี X ทฤษฎี Y ของแมคกรีเกอร์ อชู ิ (Ouchi )

เขาไดเ้ สนอแนวคิดการบริหารอยบู่ นพ้ืนฐานของขอ้ ทฤษฎี Z (Z Theory) (William G. Ouchi) ศาสตราจารยแ์ ห่งมหาวทิ ยาลยั UXLA (I of California Los Angeles)
สมมติฐานเกี่ยวกบั ธรรมชาติของมนุษยต์ ่างกนั
ทฤษฎีน้ีรวมเอาหลกั การของทฤษฎี X, Y เขา้ ดว้ ยกนั แนวความคิดกค็ ือ องคก์ ารตอ้ งมีหลกั เกณฑท์ ี่ควบคุมมนุษย์
แต่มนุษยก์ ร็ ักความเป็นอิสระและมีความตอ้ งการหนา้ ที่ของผบู้ ริหารจึงตอ้ งปรับเป้าหมายขององคก์ ารให้

สอดคลอ้ งกบั เป้าหมายของบุคคลในองคก์ าร.

หลกั การและแนวคดิ เกย่ี วกบั ศึกษานิเทศก์

กำรนิเทศกำรศึกษำควร หลกั กำรนิเทศกำรศึกษำ การนิเทศการศึกษาควรเป็ น
มีควำมถูกตอ้ งตำมหลกั วชิ ำ บอร์ตนั และบรุคเนอร์ ประชาธิปไตย

การนิเทศการศึกษาควร การนิเทศการศึกษาควรจะเป็ น
เป็นวทิ ยาศาสตร์ การสร้างสรรค์

การนิเทศการศึกษา ควรสอดคลอ้ ง
กบั ความตอ้ งการของครู

การนิเทศการศึกษา ตอ้ งถือหลกั วา่ เป็น การนิเทศการศึกษา
การบริการ ซ่ึงครูเป็นผใู้ ชบ้ ริการ ควรยดึ หลกั การประเมินผลการ
นิเทศท้งั ผนู้ ิเทศและผรู้ ับการนิเทศ

การนิเทศการศึกษา ตอ้ งอาศยั

ความร่วมมือจากทุกฝ่ าย การนิเทศการศึกษา

ควรเนน้ ใหเ้ ห็นความสาคญั ของงานวจิ ยั

การนิเทศการศึกษา
ควรเป็นการสร้างสรรคท์ ศั นคติ

สานกั งานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติ

01 หลกั สภาพผนู้ า (Leadership) 06 หลกั การมุ่งชุมชน (Community)
02 หลกั ความร่วมมือ (Co-operation) 07 หลกั การวางแผน (Planning)
03 หลกั การเห็นใจ (Considerateness) 08 หลกั การยดื หยนุ่ (Flexibility)
04 หลกั การสร้างสรรค์ (Creativity) 09 หลกั วตั ถุวิสยั (Objectivity)
05 หลกั การบูรณาการ (Integration) 10 หลกั การประเมินผล (Evaluation)

เขา้ สู่กจิ กรรม

คา่ นยิ มทพ่ี งึ ประสงค์
มจี ติ อาสาและจติ ใจ

ประชาธปิ ไตย