Kumpulan Naskah Sandiwara Pinilih

BUDI LAN PAK DRAJAD KEzuA BAKTI WONG LORO. KADHANG
NDODHOK NYOGROKI KALENAN, KADHANG KALA NGOTONG
KRANJANG KANGGO MADHAHI SAMPAH. WONG LORO BALA-BALI
NGELAPI KRINGET. SAWISE SAWETARA SUWE, PAK DRAJAD
NGELUK BOYOK, BANJUR NDANGAK. KAHAN.{N WIS CUKUP
AWAN. BUDI NOLEH LAN MELU.MELU NDANGAK. WONG LORO

MESEM BARENG.

:i., Mpun siang, Pak. Kondur mawon, ngga!
PAK BUDI
I

I

:i Ayo. Pancen ya wis kesel. Ora usah ngaya, balung

I
I PAK DRAJAD

I tuwa, je...

['III

:hi (NGGUYU NGGLEGES)
PAK BUDI

Balung tuwa kok diplekotho. He... he...he.'.

I

I WONG LORO MANGGUL PACUL BARENG BANruR ruWANGKAH

t

METU SAKA PANGGUNG

I

i
!
,

Adegan IV

t

II ING RUANG KELUARGA BUDI LUNGGUH LEYEH-LEYEHNGADHEP

E WEDANG SACANGKIR KARO GEDHANG GORENG SAPIRING.
MURNI NGURIPAKE TV BANJUR LUNGGUH NJEJERI.
5I

BUDI : Aku gumun, Bu. Warga kene ki piye, ya? Mau bengi

!l padha sanggup, malah dha nggawe aturan dhewe' Ora
mangkat didhendha limalas ewu. Kuwi sing nggawe ya
I
wong-wong dhewe. Lha kok tekan ngenggon....
H

fi

:H MURNI Akeh ta, Pak sing ora mangkat?

,O@,GR

PAK BUDI Ora mung akeh, Bu. Huakiiiih... Sing mangkat mung
MURNI wong loro.

(NOLEH KAGET ) .

Wong loro?

PAK BUDI Iya. Mung aku karo pak Drajad.

MURNI (KANTHT PRAUPAN BINGLTNG)
BUDI Lha dha neng ngendi wong-wong kuwi?
MURNI
: Embuh, Bu. Apa warga kene wis wegah karo ketua RT

ne? Nek wis jeleh karo aku, aku ya tak mundur wae.

: Walah, pak. Aja tekan samono leh mengg alih. Genah

ya mung Panjenengan thok sing kersa dadi RT. Dadi
RT ki rak murg pengabdian ta? Wis ora ana sing mbayar,
nek ora kebeneran ya dikonyo-konyo tenan. Kadhang
kala ya tombok.

BI.]DI : Lha iya. Ning njur ra dha mangkat kabeh ki ngapa?

DUMADAKAN MURNI TUDING-TUDING TV. TANGAN KIWANE
T.IYEBLEKI PTINDHAKE BUDI.
LORO NYEDHAKI TV. KANTHI PRAUPAN tsINGLTNG, WONG

MURNI : (.\{DA GRoYoK KAR0 NUDTNGT LAYAR TV)
PAK BUDI
Iki Iho..., iki lho. Iki Wira, Laru, Iha iki bojone Laru.

Lha kae... kok dha nang TV kabeh?

: (NJINGGLENGI TV SING LAGI NAYANGAKE
BERITA DEMONSTRASI ING NGAREP KANTOR
BUPATI)

Lha wong-wong kuwi dha ngapa?

R

BERITA DEMONSTRASI RAMPUNG, ING TV KATON WONG, AYU
LAGI ADUS. IKLAN SABUN WANGI. PAK BUDI LAN MURNI ISIH
NGADEG MEPET TV. WONG LORO PANDENG PANDENGAN.
PANGGUNG DITUTUP SAKA NGAREP.
T

Adegan V

WAYAH SORE NGADHEPAKE SURUP. DALAN NGAREP OMAHE

BUDI KEBAK PARA WARGA.PRAUPANE BINGAR-BINCAR.

SEDHELA-SEDHELA KEPRUNGU GUYU.

WIRA Wis ngumpul kabeh iki?

LARU Ketoke uwis. Ayo ndang maju!

WARGA I Ayo!

WARGA II Wis dha dicepakake?

PARA WARGA Wis....!!

WONG-WONG BEBARENGAN NYEDHAKI OMAHE BUDI, BANruR
ANA SING NOTHOK LAWANG. BUDI METU DIKANTHI MURNI.

BUDI : (KAGET)

LARU Ana apa iki?
BUDI
: Anu, Pak RT... ajeng mbayar dhendha. Wau enjing

mboten mangkat kerja bakti.

: (ETHOK- ETHOK ORA NGERTI)

Lha kok bisa bareng wong samene akehe?

WARGA I : Antuke kesah nggih bareng kok- Pak.

PARA WARGANGGUYU BEBARENGAN. I

BUDI : Lha dha seka ngendi, ta?

LARU : Saking nyambut damel, Pak. Lumayan, angsal borongan'

BUDI (rsrH ETHOK-ETHOK ORA NGERTI)

Borongan apa, ta? Apa ya ditandangi bareng-bareng

samene akehe?

PARA WARGA Nggih... !!!
MURNI
(ORA SABAR. RADA ANYEL TAKON MARANG
LARU)

Apa ya karo bojomu barang, Ru?

LARU (ENTHENG WAE)
MURNI
Lha nggih, Bu RT. Malah sing mbajeng nggih tumut'

(PRAUPANE JENGKEL, TEMBUNGE ORA

SRANTA)

Genah mau dha melu-melu dhemo ngono kok' Hayo"'

Arep ngomong piye maneh kowe? Wong tuwa

krengkangan turut dalan kok malah sing wong nom dha

kluyuran. Entuk-entukanmu apa nek ngono kuwi?
Mangkir kerja bakti, kok mung saderma melu dhemo'
Borongan, borongan apa? Kok ra eman- eman dhuwitmu

ta, Le, Le...

I

k -.

LARU : (K4RO KLECAM-KLECEM)

WIRA Nggih dhemo niku borongane? Kula saomah tiyang tiga.
Kantun ngepingke ta, Bu. Seket ping tiga, satus seket.
Kalong limalas rak tasih satus punlul. Tasih bathi-..

: NYEDHAK ING SISIHE LARU BANJUR

NGRANGKUL)

Enggih, Bu. Tasih batlti...

;i PARA WARGA lya,bener. Isih bathi...!!!

i

I. PARA WARGA NGGUYU BARENG. BUDI LAN MURNI NDOMBLONG,
t WUSANANE MUNG PANDENG.PANDENGAN KARO NGANGKAT

PI.]NDHAK. PANGGUNG DTTUTUP.

TAMAT

n

PITIK NGENDHOK PETHOK-PETHOK

PARA PARAGA: Priya udakara umur 40 tahun
Priya udakara umur 50 tahun
I. KANG DARGA Priya udakara umur 35 tahun
2. PAKBAKRI Priya udakara umur 50 tahun
3. LIK KLIWON Priya udakara umur 45 tahun
4. PAKLURAH Wanita udakara umur 75 tahun
5. KANG JARIMAN Priya udakara umur 45 tahun
6. MBAH SRIMPI Priya udakara umur 45 tahun
7. HANSIP 1

8. HANSIP 2

LAMPAHING CARIOS

(LAMPU PANGGLTNG URIP REMENG.REMENG)

WASANAWAYAHWENGIINGJR0NINGDESAANAPoS
RONDASINGISIHKATONSEPI.KANGDARGATEKASAMBI
NGGAWAONCORMLAKUNYEDAKIPoSR0NDHAKANTI
SLENDHANG SARUNG, KALUNGAN RADIo CILIK, NANCEPKE
ONCOR ING SISIH TENGENE POS RONDHA, BANJUR NYELEHKE
RADIONE ING BLABAG LUNGGUHAN POS RONDA SINAMBI
NYLINGKRIK MAPANKE BOKONGE, TINGAK-TINGUK SAJAK
GOLEKI KANCANE. SAWETARA MENENG TERUS NGRANGGEH
LAMPU TEPLOK NJUR DISUMET.

Kang Darga (Jroning nyenthelke lampu teplok ing panggonane )

Oalah.. jane olehku mangkat iki mau ya wis tak wengeni,
ning jebule kok malah teka paling gasik"'

(Kang Darga ngetokke udut sakcr kinthongan celana
gemiyong ireng jupuk sak ler, disumet ing lampu teplok,
Hepas-klepus ngematke gone udud baniur nyandhak
radio)

E... karo nunggu kanca-kanca..' tak nyetel radio ben ora
sepi.

(Radio disetel lcresak-lcresek golek cenel, swara rada
resikpas acaraberita)

(dabing swora radio)

IPAWA RTO S. PAWARTOS JAW

Hla... iki.... sapa ngerti beritane wigati

(dabing swara radio)

ATUR PAMBUKA...

PARA PAMIYARSA, KANGGO NGLANCARAKE
PROGRAM NEGARA, MANUT KETRANGANE
PEMERINTAH WULAN NGAREP REGA SEMBAKO
ING ANTAMNE YAKUWI BEMS, GULA, LENGA

GORENG LAN LENGA PATRA BAKAL DI

UNDHAKAKE 50 PERSEN

(Durung nganti rampung beritane, radio gogenon

dipateni)

Alah....program apa meneh iki....

Durung genep setahun reregan kok arep diundhakna
meneh. ...apawis ora mikir wong sing padha lunggguh
ing dhuwuran... jan kebangeten... kebaggeten"' marahi

tanbah mumet...

f.{.YG DARGA NGADEK NYANDHAK KENTHONGAN SING

[E}(E\THEL ING POS RONDHA, DITABUH KANGGO SAMBANG YEN
Kq}LNAN AMAN BANJUR DIBALEKKE, NJUR LLTNGUH MANEH.
rlrR.+ 11:a1ARA SUWE LIK KLIWO LAN PAK BAKRI TEKA. SAKA
KqDHOAN PAK BAKRI NABUH KENTHONGAN SING DIGAWA,
BAR.ENG WIS CEDHAK POS, LIK KLIWON NANCEPKE ONCORE ING

SUSTH KIWA POS RONDA BANJUR LL]NGGUH SISIHE KANG DARGA,
N'ONDENE PAK BAKRI LUNGGUH POJOK TENGEN POS RONDA
5,T\[BI NYELEHKE KENTHONGANE. SENTER SING DIGAWA PAK
B-{KRI DIGEDHOG-GEDHOG SAJAKE SETRUM BATRENE \^rIS AREP
E\TEK.

I-ik Kli*'on : Kang Darga....tak sawang kok sajak pecuca-pecucu""

plenthas-plenthus. . ..ngedumal-ngedumel'' " sampeyan
ki ngrasani sapa...

Pali Bakri : [ya, apakowe ngrasani aku.. .. Ya ngapurane wae Dar"

. olehku kuwengen iki mau, merga ngenteni bedes

Kliwon sing jare arep ngampiri bubar surup ngejak
mangkat bareng... e... jebulane malah ndadak leren

ngeloni anake disik..-

Kang Darga Anake... apa Mboke....
Lik Kliwon E...e....ngejak sulaya pa piye sampeyan kang""
Kang Darga
Ora. . . ora. . . aku mung guyon...' alus Won"" Aku ora
ngrasani sapa-sapa.... lagi wae aku nyetel radio"""

rery.*'-

Pak Bakri Saben-saben ana berita sing dirembug mesthi gawe
Kang Darga kempropoke wong cilik...
Lik Kliwon
Jan jane pawartane ki apa ta Dar....
Pak Bakri
Rumangsaku olehmu nggagas kok sajak methentheng...
Kang Darga kaya mikir negara wae kowe kuwi....
Pak Bakri
Panci nembe mikir negara kok pakde... awit manut berita
mau, jare wulan ngarep bakal ana undhak-undhakan rega
sembako melih...

(Saiak kaget)

Apa....we...lha dalah.... Ngono kuwi jenenge jaran kore

lunjak-lunjak... wis kere isih diidak-idak'

Wah...wah....wah.... sida gadekke pit onta tenan aku yen
carane kaya ngene...

Wis....ora usah pada ngundamana sing ora-ora"' Kaya
awak dewek iki, sing penting isih pinaringan keslametan
lan bisa nyukupi sandhang pangane kluwarga kuwi wis
matur nuwun.... Dene kahanan negara, wis ana sing

mikir lan nata... Sing kudune dirembug sakiki piye
bisane desane dhewe iki tentrem. . .

Sing tak suwun mbokyoajanji pemerintah, kang enggal
masang jalur listrik tekan desa kene kelakon tenan gih
pakde...

Pancen ya kuwi sing uga tansah tak gagas... mangka
yen kahanan padhang arep ngapa-ngapa rak kepenak"'
gaweyan sing ora rampung awan bisa dirampungke
wayah wengi... lan maneh sing padha arep maling kuwi
ben mikir pindho

L-

Kang Darga Nggrh, leres niku pakde.... Dereng enten semmggu
griyu.r. pak Karto klebon maling"' kala wingi dalu
Lik Kliwon
gtiy*. yu Pami nggih dibobol tiyang" " Menawi awake

d.*. saha masyarakat mriki mboten sengkut rak

mbebayani ...... saget-saget malah sayt ndladra"'

(meneng sawetara, Lik Kliwon lungguhe usak-usek sajak
orajenak)

Gumun kula melih... sing dipadosi malinge niku jebul
bangsa duit, mas-masan, beras, sandhangan, pitik lan
barang-barang sing regine niku mboten sepintena""'
Enten TV, lan Honda nganggur gih boten dibeta"'

(Nyeta / medhot rembuge kang Darga)

Pak Bakri O..ya...aja suwe-suwe tho Won.... sedela meneh mlaku
mubeng kampung. ..
Lik Kliwon
: (Semaur karo mlaYu) Gih...Pak"'
Kang Darga
Padune wis ngantuk, arep bali turu wae ndadak kakean
Pak Bakri alesan Won....

Rasah digrundeli Dar.... sapa ngerti pancen mules
tenan... mengko yen ora ditokke rak malah susah'
kurang-kurang bejane malah gawa nang rumah sakit'

rak ya dadi cilaka mencit...

(Pak Batcri medhun saka pos rondha, milang-miling
ngulatke saiak ana sing disawang)

Kang Darga Enten napa Pakde...
Pak Bakri
Ora...kae lho...sajake ana wong gawIa thinthir nuju ing

papan kene...

Kang Darga O...pating-paling mbah Srimpi sing biasane sadean
kacangpakde... ning dingaren yahmene kok lagi tekan

kene ya...

Pak Bakri Lha ya,jan gumun tenan aku marang tekate mbah

Srimpi... wis sepuh isih gelem dodolan"'

MBAH SRIMPI TEKA, TANGANE KIWA GERET SLENDANG SING

NYLEMPANG ING PLINDHAK KANGGO NGIDHIT DLINAK, TANGAN

TENGENE GAWA THINTHIR, LAKUNE SAJAK SEMPOYONGAN
KAYA-KAYA WIS ORA KUAT NGIDHIT DI.]NAK ING GEGERE, KANG

DARGA MEDHUN NYEDHAKI MBAH SRIMPI NGEWANGI

MONDHONG NGEDUKNA DI.]NAKE

Kang Darga : (Kang Darga ngeiangi ngangkat dunak banjur

diselehke)

Pak Bakri Sik...sik...alon... kene tak iwangi ngedhukke""
Kok diwengeni ta mbah...
Kang Darga
: Mubeng-mubeng dugi pundi mawon mbah Srimpi""
Mbah Srimpi
yahmene kok lagi tekan kene.'. biasane rak wiwit sore
enteh, sampeyan dasar kacang ta mbah"'

'. (NYela)

Aku biasane lho mbah... kacang rong centhong, tak gone
cagak lek

: Sabar sik ya Dar...tangane mung loro. tenaga tuwa

ngger...

I

l
I

L

(Sambi nata kacange lan mernahke tinthir kanggo

madhangi dagangan)

Iki mau saka ngomah wis kuwengen, kira-kira ya jam
sanganan, mandhek sedela ning posrondha kidul, jur

mlaku rene...

Kang Darga Parni, Sumi lan si Citra sing padha isih melek jagongan
Mbah Srimpi ing ngemper omahe ya tuku kacangku...

; Wah...kelarisan no mbah...
: Ya lumayan ju, kena kanggo urip...

Pak Bakri Jane iki mau awakku rada mriang, ning kepiye meneh
Kang Darga yen ora golek samben cilik-cilikan, njur sangune

Mbah Srimpi ponakanmu sesuk yen sekolah piye...

: Lho... kirimane si Dira bapakne gendhuk, apa ora cukup

yen mung kanggo sangu saben dinane mbah...

: Bener mbah... sampeyan niku kok ya le ngongsa temen

ta mbah.... sampeyan ki wis tuwa, kudune kari lungguh
nyingkrang... mangan enak lan turu kepenak... kok
malah sambate ngaluwara...

: Embuh ju.... ngelu aku yen mikir bab kuwi

Pak Bakri (ntbah Srimpi ngelungke kacang marang Kang Dargo)
Kang Darga
Mbah Srimpi : Ngelu piye ta mbah....

: Kok ngelu ki ya ngapa mbah...

: Kok ra ngelu piye coba. ... wis udakara setahun, Dira

ora kirim kabar... mangka deweke kuwi anakku siji-
sijine sing takjagakna...

Kang Darga Apa kira-kira kang Dira wis kepenak uripe, njur rabi
Mbah Srimpi
rneneh ya mbah..'. saengga lali karo anak lan simboke
Kang Darga
Pak Bakri ning desa... r
Mah Srimpi
Kang Darga Tak kira anakku Dira kok ora kaya ngono"' Mbiyen
Mbah Srimpi
Pak Bakri sapungkure singwedoktilar ndonya, genep satus dinane
wis piasetya, janji lan sumpah."' Anggone lunga

*.rry*g tanah sabrang, mung arep golek kaya ora bakal

ngunu-ng.re pikirane mung pengin mulyakke anake

*udor. kekudangane mbesuk gendhuk bisoa urip
kepenak... sekolah dhuwur... dadi bocah pinter" '

mbangun turut marang wong tuwa' "' migunani tumrap

nusa, bangsa lan agama...

Walah...walah...mbah SrimPi'.'
Aku kok malah bileng...kuwi mau kira-kira tenan apa
ora. Jaman sak iki aja dipameri janji lan sumpah mbah"'
buktine wis setahun Dira ora kirim warta"'

Kira-kira anakmu isa dikabari apa ora mbah' "

Ya kuwi pekarane... aku nganti seprene ya durung ngerti
nung .rrdi dununge Dira anakku"" mbiyen pamite jare

ur"p rurg kalitan apo ngendi aku ra pathi cetha""'

O...alah.... ning Kalimantan ngono mbah"'

Ya... wis pokoke kuwi lah... Untunge atiku bisa kalipur
kumpul karo putuku, umpamaurip ijenmesthi mbiyen-
mbiyen nyawaku dicabut sing kuwasa, merga wis ora
nduwe sapa-sapa...

E..e..e..ampun salah muna salah muni lho sampeyan
mbah... sapa ngerti si Dira lagi lumpuk-lumpuk rejeki
saengga aaai tati... Mbesuk yen wis titi wancine rak ya
eling kuwajibane, bali nggawa kaya sing akeh"'

Mbah Srimpi : Muga-muga wae ju....

DUMADAKAN KEPRLINGU BETEK-BETEK SUARANE PAK LURAH
LAN KANG JARIMAN SAJAKE LAGI GAYENG CATHURAN, PADHA
MLAKU TUMUJU ING POS RONDHA.
O

Kang Jariman : Pak lurah... Gek-gek ikang asring corong jupuk teng

kampung mriki namung wargane dhewe...

Pak Lurah : Hus...Aja ngomong kaya ngono....

Tembungmu kuwi bisa mbebayani, merga awake dhewe

ora nduwe bukti.... umpama duwe panyangka aja

diblakke marang sadengah wong...

Kang Jariman : Nggih pak Lurah....

BARENG WIS TEKAN POS RONDHA, MBAH SRIMPI, KANG DARGA
LAN PAK BAKRI PADHA MBAGEKKE

Bakri : pak Lurah. . . mangga pak.....

Kang Darga : Mangga pak lurah...

Pak Bakri : Napa sampun saking pos rondha kidul pak....

Pak Lurah Ya... iki mau wis mandheg sedela ning pos rondha

Kang Darga kidul... njur ngejak Jariman rene....
Pak Lurah
Mriki aman kok pak....
Pak Bakd
Sokor yen ngono.... Lho...Pak Bakri lan Darga kok mung
wong loro... Kliwon apa ora melu rondha.. .

: Niki wau Kliwonpamit wangsul riyin pak Lurah...

re-

Kang Darga Sanjange waunggih sekedhap, ning ngantos sepriki kok
gih dereng dugi mriki...

Kang Jariman Alah.... kaya ora ngerti athikane Kliwon.... Paling-paling

bali turu disik, yen kebeneran wis tan$ ngepasi mubeng

desa mesthi rene meneh.... nanging yen pas lagi rasa-

i rasa, mesti bablas ngorok nganti esuk...
r
Yawis... oraapa-apabakune sabenbengi ana sing padha
+I Pak Lurah rondha...

l

i

!l

(nyedhaki mbah Srimpi)

Kacange kalih mbah...

Pa Bakri & (bareng)
Sampun pak...
Kang Darga

Kang Darga Niki mawon tesih pak lurah....

Mbah Srimpi (ngelungke kacang rong centhong marang pak lurah)

ii Mangga pak lurah...

l! Pa Lurah (Nampani kacang jur sing siji dilungke kang Jariman)

l,

t' Iki sing siji kanggo kang Jariman...

I

Kang Jariman (Nampani kacang)

Nggih.... maturnuwun pak . . . .

PAK LURAH MELU LUNGGUH TNG TRATAG POS RONDHA, KANG
DARGA LAN KANG JARIMAN MUNGAH MEMBURI LUNGGUH SILO
ADEP-ADEPAN.

:

Li--

Pak Bakri Mbah Srimpi....

Pak Lurah Iki mumpung ana pak lurah, njaluka pamrayoga bab
Mbah Srimpi
Pak Lurah anakmu si Dira....

Mbah Srimpi Dira ngapa mbah Srimpi....

Pak Lurah Mboten kok pak....
Kang Jariman
Pak Lurah Lho... kok ora kepiye ta.... Ora usah ewuh pekewuh
mbah... yen ana apa-apa utawa ana perkara dirembug
Srimpi mbah... diudari... ampun dipikirdewe... sampeyan niku

mpun sepuh...

Anu...pak... Niku lhe anak kula.... si Dira... mpun

wonten watawis setahun mboten kirim kabar saha arta
kangge ragat sekolah putrane...

Wah... wah... wah.... Kebangeten tenan Dira ke...

Ya... dikirimi layang wae ta mbah...

O iya mbah... Alamat nggone nyambut gawe Diro

ngendi... mengko tak kirimane layang...

Nggihniku sing dados bingunge kula.... Masalahe kula
mboten ngertos teng pundi kesahe Dira...

Lho kok lucu... Sampeyan iku mbokne kok ora diwenehi

ngerti nggone nyambutgawe.... Njur yen ana kabar

wigati saka kampung kepiye...

Ya wis...orapapa... ngeten mbah Srimpi....

(meneng sawetara)

Sakniki sinambi ngenteni kabar utawa kiriman saka si
Dira... bab kebutuhan sabendina lan ragat sekolahe

gendhuk tak tanggunge disik'...... Sampeyan mboten
usah dodolan melih mesakke'.. Sesuk-sesuk menawa
kahanan wis bali tentrem tak rewan$ nggoleki kabare

Dira anakmu...

Pak Bakri Ke... mbah... Sampeyan ora usah dodol kacang meneh'.. i
entuke duwit bengi iki sesuk dienggo tuku obat men i
Mbah Srimpi
Pak Lurah awake dadi seger lan kepenak...

Pak Bakri Kula kok dados ngrepoti pak lurah....
Kang Jariman
Kang Darga Ora mbah Srimpi... Aku malah seneng yen bisa mbantu
wargaku sing lagi mbutuhke... Tur malih kula welas
Mbah Srimpi kaliyan sampeyan, mpun sepuh tesih ider kacang ngalor
Kang Darga ngidul, ngetan ngulon, mubeng kampung... mengke nak
Kang Jariman sakit pripun...

Bener mbah Srimpi... Sampeyan niku wis wektune

leren...

Balung tuwa ampun dipeksa....

Sampeyan dongakke mawon mbah... muga-muga Dira
tansah bagas waras, ayem tentrem, pinaringan rejeki
ingkang agung lan gangsar nggone golek sandhang

pangan...

Amin...

Didongakna tenan mbah Srimpi.... Merga dongane
tiyang sepuh niku mandi...

Uwih... layak biyen aku didongakke mbokku bakale
klakon sugih... ning buktine kok malah tagihan saka

bang plecit saben dina...

Kang Darga Dapurmu fiurrr...rnall:.. Lha kowe kuwi sing ora gelem

Pak Lurah rekasa... dibagehi tegal sawah mbok umbar kaya alas...
Mbah Srimpi
Pak Lurah nyambut gawe rada abot lan rekasa sitik alesanmu

Pak Bakri maneka warna. .... a sing lara... a sing ngelu... a sing
Kang Darga
Kang Jariman thethek mbengek t
Kang Darga
Pak Bakri Wis... wis... mengko mundhak kedawa-dawa... Pripun
Pak Lurah mbah Srimpi...

Gih mpun nek ngoten... matur nuwun sakderenge gih
Pak Lurah... njing mben menawi Dira kirim arta kantun
totalan...

Ah...mbah Srimpi... ora usah ngendika kaya ngono...

(swasana sepi sawetara)

Sak iki bali ngenani bab kahanan katentreman kampunge
dewe...

O..gih...dos pundi pak lurah... Panci wetawis sewulan
niki, kampung mriki sajake mpun mboten aman melih...

Leres pak. Jroning setunggal minggu niki mawon, mpun
sekawan griya ingkang dipun lebeti maling...

Lha ya kuwi mau sing lagi tak rembug karo pak lurah...

Mangka iki yen nganti ora engal dicekel malinge, omahe
awake dhewe aja-ajaya melu kesasak sisan...

Mula... gunane dianakke rondha saben bengi kuwi, yen
isa men ngerti sapa sing maling...

Aku jan gregeten tenan... Jan tandhange kok ya lincah
temen.... Ingatase wis dianakke rondha saben wengi,

Kang Jariman digilir mubeng kampung kok ya bisa-bisane mbobol
Kang Darga
Kang Jariman omah ora konangan....

Kang Darga Tiyang maling kok diaduri... Janj,- lena lan aman apa

Pak Bakri *un"t ana kesemp atan y amesti kdhggo bancakan" "
Kang Jariman
Pak Bakri Sing kebangeten kuwi omah sing kasil dileboni maling
Kang Jariman kok Man... Omah dimalingi kok ora padha krasa yen
ana suwara aneh, srak-srek apa glodhag glonthang""

Piye ta.... Padane....

Maling kuwi yen wis niat, apa wae mesti dilakoni Dar"'
Manut critane simbah mbiyen... Maling kuwi yen arep
nindakake pakaryan ya nganggo laku lan syarat' Merga
ngono kuwi uga klebu nyambut gawe utawa golek

sandhang pangan Dar...

Ah... aja nggarok kowe Man... Arep maling wae kok
ndadak nganggo syarat-syaratan barang " " telek mbesing
akuorapercaya... Yenbab olehe golek sandhang pangan
kuwi ketemu bener, ning colong jupuke kuwi sing aku
ora cocok...

ning yen ora konangan, kuwi klebu nyambut gawe sing
kepenak lho Man.-. Nek kira-kira kowe ngerti laku lan
syarate, mbok ya melu jalur kuwi...'

Nek niku namine gih kejeron de..' Jalur nyambut gawe
kok kon maling... tiwas ra dadi daging"'

Ora lho... sing lucu syarat kuwi mau lho Man"' Aku
kok malah kudu ngglunthung ngrasakke omonganmu"'

Rak padha ora percaya ta... apa dupeh mung sak

Jariman... Jare simbah...

Kang Darga Simbah meneh...
Kang Jariman
Menenga disik ta, tak omongi... Wong yen arep maling
Kang Darga
Kang Jariman kuwi kudu rangkep nyawane, lan kandhel kulite...
Kang Darga
Kang Jariman maling uga nganggo naga dina Dar... nganggo etungan,
merga golek slamete awake. Syarate wag werna-werna...
Pak Lurah Ana sing nganggo lemah kuburan.... Aira sing nganggo
Pak Bakri japa mantra.... Ana sing nganggo panyirepan lan... apa
Pak Lurah maneh ya aku kok lali...
Kang Jariman
Nganggo njugil lawang. nyongkel jendela lan brobos

bolongan...

Aja ngejak guyon Dar iki rembug tuwa... yen wis titi

wancine utawa pas naase lan kena pengapesane, mesthi
kecekel. . .

Banjur... maling sing mlebu kampunge dewe ki sapa

Man.... Nganggo ajian sing endi... Nyekele piye...

Pengapesane apa... Kapan dinane.... Jam pira...

Wah...lha nek kowe takon karo aku, njur aku takon
sapa... Yen aku ngerti rak ya wingi-wingi wis tak cekel
dewe Dar... Aku ora dukun kok di takoni... jan dagelan
tanpa brengos bocah iki...

Lho...kok malah tekan endi-endi rembukane...

Ingkang baken awit sakmangke para warga kedah

diemutaken, supados sami siaga, pak lurah...

Yen perlu para warga kudu betah melek...

Kang Darga : Lmaamlinbgeenetawk okenpgruekdianng"a"ntPi oskaoykaeh"'yemnatni gyaanlatihk"e' cekel
Kang Jariman
Mbah SrimPi : Yen aku... ya tak arak uda mubeng desa' banjur awake
disonYoki udut ben dirasakke"' .

: Rembukan kok padha nggladrah' ' ' Ngene ngger' " 'kabeh
kira mung dewe lan kabeh para
mau duga kari awake

warga, yen bisa saiyek mesti enggal kecekel"'

Pak Lurah Bener kuwi mbah.. .

Pak Bakri (Sw o s ana s ePi s aw et ar a)

Sajake yen tak rasakke hawa bengi iki kak angine rada

beda...
Engih pak lurah.. - kula ugi kraos' ' ' Biasane menawi hawa
kadas ngeten mesti enten-enten"'

Kang Darga Wah...leres pak lurah"' Niki sajake enten maling"'
Mbah SrimPi
I,kui*wuisrujarm*episreaptai, jnug"'laKnogkut,satjuakresuormarkiabyitaeadaantgisnaabdeenm"'

sajak beda...

i DADI SAYA SEPI, KABEH PADA MENENG' SAKA

I SWASANA KEPRI.INGU SWARA ASU MBAONG SESAUTAN'
KADHOHAN
I

Kang Darga : Lha dalah"'asu kok padha mbaong"'

PakLurah : Mangkaikilagijamsetengahrolas"'

KangJariman:Mpufn"t"u'fmr..b. ongteganusaskanhik'inmgaewnotnosgiejak mmu-kbeanlgihdweesala"'spak

Pak Bakri : Nggih Pak Lurah"'

Pak Lurah : Mengko yen Kliwon rene jur PiYe...

Yrang jariman : Ditilar mawon pak...mboten usah dientosi... mboten

mriki...mboten mriki...

: Napa kula tak nengga teng pos tondha mawon pak""

: Ya wis aYo nek ngono.

KANG JARIMAN, LAN PAK BAKRI MEDHUN SAKA POS

[&i Aku tak mubeqg sik Ya Dar...
Sik.. ya Dar... aja lunga-lunga." mengko yen mubeng
Juiman sing ping pindho, ganti aku sing nunggu pos ronda""

GtLurah Ya...a1a kuwatir...

Mbah Srimpi... arep bareng mulih apa neng kene"'

Kula teng mriki riyin mawon pak"'ngancani Darga"'
kuladereng ngantuk'.. Mengke rak nggihwangsul mriki

melih ta pak...

Yambah.... yen aku ora rene, kang Jariman lan pak Bakri
rak ya rene meneh... Mengko sak ij ihe kacang sampeyan'
tingalen ning pos rondha ben padha dienggo jagongan'
sesuk tak bayare..

Dtb6h Srimpi Nggih pak...

?AK BAKRI NGUzuPKE SENTERE, KANG JARIMAN GAWA ONCOR
[.,AN KENTHONGAN NGETUTKE PAK LURAH MUBENG KAMPUNG

ll

!t

Mbah Srimpi Wah.... wah... Ora rugi lho Dar, awake dhewe durve

I

petinggi, sing peduli karo rakyat lan kampunge... Yen

* tetulung lahirbatin.... Grapyak sumanak... Kumpul karo

0 para warga ora mbedak-mbedakakl.. coba yen kowe

I
i{

sing dadi lurahe. desa iki mbuh dadine. ...

B Kang Darga ha...ha...ha.... mbah Srimpi...mbah Srimpi..... sampeyan

$ niku, sajake nyepelekke wong sepele pa... pancen wis

L sakmestine ta mbah... yen dadi lurah kuwi kudu bisa
['
gawe tentrem, mayungi, lan bisa nyontoni marang
t.

wargane... niku rak mpun dadi kuwajibane ta mbah...

Mbah Srimpi Iya ya...Dar...

Umpama kampung kene genep ana piyayi sepuluh kaya
pak lurah mendah tentreme, desane mesti tambah maju...

Kang Darga kuwi durung mesti mbah....

Merga nadyan apik lan benere kayangapa, isih kalah
karo kekarepane wong sak kampung...

Mbah Srimpi Pancen tenan kok Dar... i
I
Nyatane kaya desa Rumeksa, desa Pandadaran lan isih
akeh antarane desa-desa ing tanah sabrang kana sing
nyatane isih padha demo... Jare pemimpine padha ora
beres lan ora bener tumindhake.

Kang Darga Yen kuwi aku ora maido mbah....

Merga jaman sak iki akeh manungsa sing padha edan
pangkat, pengin mulya padha numpuk bandha ning
ancik-ancik kamuktene wong liya tundhone panguasa
kinarya gadha... Yen lagi butuh wae sumpah lan janji
janji, ning jebule mung cumenthel ing lathi...

Mbah Srimpi : Nanging kuwi desa kana-kana lho Dar.... Wis ben....
Kang Darga
Disuwunke inuga-muga padha pinaringan eling...
Mbah Srimpi
: Ya mbah. r

Perkara iki kampunge dewe lagi anahorak-hore maling

ya kudu ditampa.... dianggep wae minangka pacoban

utawa nguji kesabarane para warga

: Ya muga-muga malinge enggal kecekel...

DUMADAKAN SAKA KADOHAN KEPRUNGU SWARA RAME-RAME

ALOK ANA MALING. LIK KLIWON TEKA SAJAK KAYA WONG
BINGUNG LAN WEDI MUNGGAH ING DHUWUR POS RONDHA,

GAWE KAGETE MBAH SRIMPI LAN KANG DARGA. HANSIP LORO

TEKA RENGGOSAN MILANG-MILING SAJAK GOLEzu PAWONGAN
ING KIWA TENGENE POS RONDHA.

Hansip I Playune mau rak mrene ta kang...

Hansip 2 Iya.. . Aku mau ya weruh... ning banjur endi wong ya...

Hansip I Dar... kowe weruh pawongan mlayu liwat kene apa ora...

Kang Darga Sik... sik... Alus ya....

Ora usah padha kemrungsung....
Iki mau pancen ana wong mlayu rene, ya kuwi Kliwon.. ..

Ning bengi iki lagijatah rondha...

Hansip 2 Wah...yen ngono sing arep maling mau ya Kliwon...

Hansip I Ya...malinge Kliwon... Ayo padha dicekel lan diajar...

Hansip 2 Dikamplengi wae ben kapok...

Kang Darga Heh...heh...hoeh....

SWARANE KANG DARGA ORA DIGAGAS. HANSIP SAKELOROH
NYERET LTK KLIWON DIGAWA MEDHUN ING PLATARAN POS
RONDHA. KANG DARGA NYOBA MISAH LAN NULUNGI NANGING
ORA KUWAWA.

Mbah Srimpi (Gedrug-gedrug lan cincing) .

He...aja...ajaju...uwis....mandheg....ajapadha i
l
tumindhak sak karepe dhewe, dirembug dhisik ya....

Kang Darga Aja... wis ya... Mandheg....mandheg disik...

Hansip 1 (isih ngajar Lik Kliwon)
wong ora cara. ...

Hansip 2 (nyadhuk Lik Kliwon)
Ora idhep isin kowe Won, desane dewe kok dimalingi...

Lik Kliwon Aku kapok....

Mbah Srimpi Nyoba nyandhet ngone padha ngajar Lik Kliwon)
Uwis... ya.... Eling....eling ya ngger...

PAK LURAH KANG JARIMAN LAN PAK BAKRI TEKA,PARA HANSIP
PADHA MT]NDHUR

Lurah :Pak He...he...mandheg...

Ana apa iki kok padha rame-rame.... Saka kadohan tak
sawang padha ngajar Kliwon... Njur..

Kliwon sambat kena apa...

L%

Hansip I (nyedhaki pak Lurah)

Pak Lurah Ngeten pak....Niki wau Kliwon badhe mlebet griyane
pak Rujit nyongkel cendhela.... konangan kula lajeng
Lik Kliwon mlayu mriki... kula cekel... kula gebug[i . ' .
Lurah
Apa bener kuwi Won...
Jariman
Eng... eng...enggih....Pak Lurah....
Kang Darga
Mbah Srimpi Oalah....Won....Won....

Kang Jariman Dadi kowe ta sing maling ing pirang-pirang panggonan,
Pak Lurah gawe gegere kampung.. ...

Hansip 1& Lha rak tenan ta. . .

Hansip 2 Apa sing tak batin cocok.... Glethek pethele, malinge
mung warga dewe...

Walah. . .. Kok jebul kowe ta Won....

Apa kowe ora mesakke para warga lan sedulur, sing
kudune wayah wengi isa turu kepenak ning kon njaga
kampung.... Bar-barane malah kowe dewe malinge,
kebangeten kowe Won...

Dipolisekke mawon pak Lurah...

I4lrs...wis...

Apike iki digawa nang omahku, mengko diadili ing

kana....

Mangga Pak....

LIK KLIWON DIGLANDHANG PARA HANSIP MENYANG OMAE PAK

LURAH. PAK BAKRI, KANG JARIMAN LAN MBAH SRIMPI PADHA

NGETUTKE. ING POS RONDHA MUNG KARI KANG DARGA
LUNGGUH SAJAK KAMITENGGENGEN NYAWANG LAN

NGRASAKKE KAHANAN.

Kang Darga : Layak.... layak....

Pirang-pirang ndina iki, slaga lan polah tingkahe Kliwon

rada beda E... j ebulane maling.... Walah Won... kok kaya
kewan pitik sing arep ngendhok akire pethok-pethok A...

embuh.... Bakune kampungku sak iki wis ayem lan

tentrem...

(meneng sawetara)

Eeh... Pancen kuwasaning Gusti ora bisa dingerteni...

KANG DARGA NLEKAR ING POS RONDHA, NYETEL RADIO
DISELEHKE ING DADHANE. SWARA NGEPASI ACARA WAYANG
KULIT, KEPRUNGU SWARANE TABUHAN GAMELAN LAN SULUKE

D,A.LAG. KANG DARGO KETURON ING POS RONDHA. (LAMPU SAYA

PETENG/MATI)

PARIPURNA

BELAHAN JIWA

t

Sari Pathi :

ni dibenum ana dhaerah liyo sing adoh banget saka omahe. Dheweke
mulang ana dhaerah sing durung dimangerteni kehanane, ananging

amarga tekade wis mantep ana papan ngendi wae bakal dilakoni.
Sesambungan katresnan sing wis suwe dipupuk antarane dheweke karo Ruli
kapeksa dipisahake jarak lan wektu sing ora winates kapan bisa ketemu maneh.
Ananging Ani percaya menawa dheweke dadi belahaningjiwane Ruli yo bakal

ketemu. Sabenere wong tuwane Ruli dhewe ora sarujuk menawa anake
sesambungan karo Ani, amarga Ruli wis dijodhokake karo anake juragan sapi

ing dhaerahe.

Katresnan sing dilakoni antarane Ani karo Ruli akeh ribed rubedane nanging
wong sakloron rnau tansah sabar lan ngupaya nuduhake rrrTerTalNa txrong loto

rrrau pancenjodfrone.

Adegan I Ana ing ngarep omahe Ani

Adegan 2 Ruang tamu omahe Ruli

Adegan 3 Taman
Adegan 4 Ruang tamu omahe Ruli

Adegan 5 Taman

Adegan 6 Ruang tamu omahe Ruli

GEGAMBARANE PANGGUNG

PANGGUNG I : ANA ING NGAREP OMAHE ANI (Adegan l)

Ana lincak sing manggon ana ngisor uwit. Mburi katon ana omah sing bukaan
lawange. Kahanan sore dadi sorote lampu rada padhang sdllak oranye saka
tengen panggung. Tengene lincak, rada ngarep ana pitik sing lagi dikurungi.

Ani jagongan karo ibune sinambi makani pitik ana ing ngarep omah.

Rembugane katon gayeng, kadang kala diselingi karo ngguyu.

Ani lungguh jejer ibune karo nyawang ibune

Ani : Ibu sadeanipun laris to Bu ?

Ibu : Yo, An. Berkah pandongamu, mau wis podho setor dhuwit

kabeh. Malah sesuk ana sing pesen dus-dusan barang kanggo
acara rapat ing kantor kecamatan

Ani : Wah, sukur alhamdullilah nggih Bu, saged kangge nambah

tabungan ugi kagem nambah modhal.

Ani njupuk toples isi jagung, terus nyedhaki pitike arep dipakani. Ibune isih
terus ngaiak ngendikan marang Ani.

:Ibu An, apa kowe wis mantep tenan arep kerja ana ing Demak ?
:Ani Nggih, Bu. Kula sampun mantep saestu badhe mriko.

Karo makani pitik

Ani : Kuuurrr.... Kuurrr...kuuff....

:Ibu Lha sesambunganmu karo Nak Ruli piye, apa yo isih arep mbok

terusna ?

Malah ibu mireng jare wong tuwane ora setuju menawa kowe
sesambungan dheweke. amarga Ruli wis digolekake jodho.

Ani : Panci leres Bu, nanging Mas Ruli mboten tresna kalih lare
meniko.
r

Ibune nyedhaki Ani karo ngrangkul pundhake terus ngendiko

:Ibu An, Ibu tak melu urun rembug, yo nduk. Ngene pentinge saiki

sing kok pikir olehe arep nyambut gawe ana dhaerah liyo.
Nyarnbut gawe sing tenanan, disiplin, jujur lan kudu nduwe

rasa tresna marang murid-muridmu.

Kudu nduweni sikep asih, asah, asuh marang bocah-bocahmu.
Dene sesambunganmu karo nak Ruli mengko manut garising
urip saka Gusti Allah Kang Maha Welas Asih wae.

Ani manthuk-manthuk trus mangsuli ibune

Ani lnggih Bu, kula namung nyuwun pangestu.

Ibu Yo, Ndhuk tak pangestoni. Yo wis, Ibu arep miwiti ngracik
bahan sing arep gawe pesenan, terus adus. Mengko pitike
dilebokake yo, banjur adus terus maghriban sisan An, bareng

karo Ibu.

Ibu mlebu omah, Ani arep nyekel pitike terus layar ditutup

PANGGUNG 2 : RUANG TAMU OMAHE RULI (Adegan 2)

Ana tembok mburi kursi, ditempeli fbto utawa gambar-gambar, ana jam
temboke. Ing sisih kiwane penonton ana lawang sing tumuju njero, lawange

diwenehi korden. Ana tengah ruang kursi busa lengkap sak mejane, kursi sing

dar.va dipapanake ana tengah. sing liyane dipapanake ana kiwa tengene kursi
daua. Mejane dipapanake ing ngarep kursi darva, diapit kursi sing ana ing
kiu.a tengene. Ndhuuur meja diwenehi taplak trus ndhuwure diwenehi asbak

karo vas kembang.

Papan panggonan pojok ruang sebelah tengen penonton diwenthi pot kembang,
sebelah kiw'a tembok sing mujur karo penonton ono jendhelane sing dibukak'
anging ana kordhen sing kiwa tengene disilakake saka tengah'

Bapake Ruti lagi maco koran, sikile sing tengen jegang. Ora let suwe

n gundam ana dhew e me ne hi ko me nt ar b ab undhak-undh aksn r e ga b ar an g kar o
undhak-undhakan r e ga bens in.

Bapak : wah..., wah..., wah..... mundhak maneh iki. Bensin saiki regane

arepmaneh.Subsidipemerintahdikurangi.Dampakegedhe
tenan iki, bakal mundhak kabeh.

Dumadakan Ruli mlebu saka njaba omah, saka lawang sebelah kiwane
penonton, terus lungguhjejer karo bapake.

Ruli Wonten menopo Pak, sajakipun kok wonten pawaftos ingkang

seru !

Bapak Yo seru tenan, Rul ! awakmu saka ngendi, Minggu-minggu
ngene wis niliki pakebonan teh ?

Ruli Nggih sampun Pak. Ingkang sisih ler meniko kedah dipun panen
lho, amargi ron-ronipun sampun ketingal ijem sanget'

l Yo. Eh, Ruli. Piye awakmu wingi wis ketemu karo Nindi putrane
li
Bapak Pak Bayu kae. Rak yo ayu tur gandhes, kewes, gapyak sisan'
h

Cocok to karo atimu.

Ruli Pak, nyuwun sewu, kula mboten saged nresnani wanita sanes
kejawi Ani, Pak.

Bapake Ruli roda kaged. saiak semu nesu terus ngendika

Bapak Lho, aw'akmu kuwi piye. Wis dikandhani menawa bapak luwih
seneng duwe besan kulawargane Pak Bayu. sing dadi kancane

bapak wiu'it cilik biyen mula.
o

Kok malah kowe ora gelem iki piye, sing kurang apane saka
Nindi, lak yo ora ana to.

Mboten wonten Pak.

Bapak : Lha iyo, sing penting Bapak pingin kowe mbudidaya piye carane

bisa nresnani Nindi, lan Nindi kudu dadi mantune Bapak'

Rulimenengwae, ora mangsuli bapalce. Dheweke bingungpiye carane supoya

sesambun[an katresnane karo Ani ora pedhot, kamongko Ani uga kudu

ninggalake dhaerahe kanggo nyambut gowe ana ing dhaerah liyo. Nanging
dhiieke uga kudu bisa gawe atine bapake ora gela, piye carane sing becik-
Dumadakan bapake ngendika maneh.

Bapak : Ruli, Pak Bayu kuwi juragan sapi sing sugih, usahane sansaya

suwe sansaya maju. Menawa kowe dadi mantune mesthi yo
ngrasakake kepenak.Nyambut gawe anaBank, nanging yo duwe

samben bisnis adol saPi.

Ruli : Nanging tresna kula dhateng Ani meniko sampun tuwuh

ngrembaka lan ugi sampun dangu Pak.

Bapak :\Ne......\haila\ah,boca\\k\il\kanil\an\koksra$m$\,.\ke$e
to. Wong arep dikepenakake anak turune kok ora gelem. Jan-
jane caramu mikir iki piye to Rul ! Rul !

Wol@ Ruli nesu tenanan nganti ngadegkaro tangane methentheng.

Ruli Nyuwun pangapunten Pak !

Bapak Bocah oraurus tenan kowe iki ! nggugu karepe dhew'e ! Pokoke
Bapak ora setuju kowe nikah karo sapa wry kejaba karo Nindi

putrane Pak Bayu.

Ruli ndhingkluk, bapake terus mlebu ana njero ngomah. Dheweke melu nyusul
mlebu ana njero ngomah karo unjal ambegan. Layar ditutup.

PANGGUNG 3 : TAMAN (Adegan 3)

Panggung diwenehi pot-pot kembang sing akeh. Ana ing tengah diwenehi kursi

saka kayu utawa kursi taman sing dawa siji wae. Ruli karo Ani teka ana ing
taman iku lan wong loro padha lungguh ana kursi, kala-kala Ruli utawa Ani
uga ngadeg nalika rembugan.

Ruli Ani, piye sidane. Awakmu mantep tenan arep nyambut gawe

ana Demak.

Ani Yo. Mas. Wis dadi tekading atiku menawa aku arep nyambut
gawe ana papan ngendi wae sing penting aku bisa ngabdikake
kabisanku tumrap negara sing dak tresnani iki Mas. Bisaku yo
mung mulang, dadi aku pingin dadi guru sing tenanan lan

profesional. Gagayuhanku wiwit biyen yo mung pingin

minterake bocah-bocah sing dadi calone generasi penerus bangsa
Indonesia, supayanegarane awake dhewe maju ora ketinggalan

karo negara liyo.

Ruli Nanging An, kepiye sesambungan katresnane awake dhewe.
Aku samar menawa ora bisa diterusake.

Ani Kareprnu piye Mas ? Panjenengan jawane kuwatir ngono.

Ruli I,ha iyo, to. Mengko awakmu adoh saka aku terus nglalekake
sing ana kene.

Ani Mas, aku tresna tenan karo panjenengan. pahjenengan lan aku
menawa ditakdirake dadi siji amarga awake dhewe kuwi jodho

yo bakal ketemu.

Ruli Nanging awake dhewe dipisahake jarak lan wektu. Adoh lho
saka Kemuning kene tekan Demak.

Ojo dirasakake Mas, menawa diukur nganggo jarak yo adoh,

nanging ana sing kanggo nyedhakak" u*ut" dhewe yaiku

katresnan. Adoho kaya ngapa saumpama saka Sabang tekan

Merauke, ananging manawa awake dhewe duwe rasa trer* t.t.p

krasa cedhak.

Ruli : Aku percaya karo awakmu. Menawa awakmu tresna tenan
marang aku lan semono uga aku An.

Dumadakan bapake Ruli teka ana ing taman iku, karo tangane marang kerik
terus gedhek-gedhek karo ngucap

Bapak : Ruli ! awakmu kuwi piye to, kog malah jagongan ana

Ruli kene.Bapak mau utusan tuku rokok opo wis pol tukoiake ?

: Rokok menopo pak ?

Ruli saiak bingung amarga dheweke oro rumongsa didhawuhi tuku rokok.

Nanging njaga supayq bapake ora isin dheweke irrr, *otu,

: Nggih Pak, wau toko langganan Bapak taksih tutup. Mangke
kula tumbasaken.

: Yo, ndangkono. Tak enteni anangomah. Bapak kondur sik yo

Rul lan Ani.

Ani knro Ruli meh bareng olehe mangsuli

A+R : lnggihPak,

Ani : Sugeng kondur Pak' I

Rtili terus lunga ninggalake taman, nanging wong sakloron isih nerusake
jagongan.

Ani:Mas,akujaneyongertilanugakrungu'sejatinePanjenengan

wis dijodhokake karo wong wadon liyo' Ana kampungku wis

rame banget Mas.

Ruli rsda kaget menawa kabar kuwi wis tekan ana ing kampunge Ani, malah
Ani uga wis lcrungu. Ruli terus nyekel tangane Ani knro ngomong

Ruli : Pancen bener kandhamu kuwi An. Bapak tindak rene mau"' ""

Ani terus mbacutake omongane Ruli

Ani : Kanggo nglarang sesambungane awake dhewe' yo to Mas ?

Ruli : Yo, An

Ani Yo wis, Mas. Awake dhewe kari pasrah marang Gusti wae'
menawa awake dhewe jodho tembe mburine yo bakal ketemu

Mas.Saikiakuarepmulihdhisikyo,arepnagihidhuwitolehe
dodolan panganan ana ing warung-warung'

Ruli Bareng sisan, tak terake An, tak boncengake ya'

Ani manthuk karo mbarengi Ruli nyedaki montore sing diparkir ana ing

parkiran.

Layar ditutup.

PANGGUNG 2 : RUANG TAMII OMAHE RULI (Adegan 4)

Ruli lagi lunggtrhan anu kursi situmbi nulis-nulis ana buku tlumadakun arut

suworo tvong v,adon uluk salam 'wka niaba ngomah'

nffiadi : Assalamntuallaikunt! I

mufli : Wallaikumsallam !
Mi mangsuli terus ngadeg, mbukak lawang terus nyumanggokake Nindi

,fouilgggft ana htrsi.

nerili : Wah, ana tamu agung iki' Njanur gunung dik kersa rawuh kene!

hhdi:Iya,Mas.Akudidhawuhiibulanbapakdolanmrene'Bapak

panjenengan mau tindak ana ing ngomahku'

RItli Bapakku tindak rono ?
]rindi Tabuh 09.00 mau lan saiki uga isih ana omahku'

Ruli:Awakmuopongerti,wongtuwaneawakedhewepadha

ngrembugiejodoan antarane awake dhewe'

Nindi Yo, Ibuku yo wis ngendika marang aku Mas'

Ruli Trus awakmu piye, olehe mangsuli dhik !

Nindi Aku mung ndherek kersane bapak lan ibu wae Mas'

Ruli rada kaget krungu wangsulane Nindi kaya mangkono iku' Ruli unjal
unbegan teris dheweke nerusake omongan kanthi alon-alon'

Ruli : Dhik, aku karo arvakmu uwis suwe kenal lan wis kaya sedulur
ibune awake dhewe yo wis kaya sedulur
dhewe' Bapak lan menawa awake dhewe yo dadi kakang ian
kakang
aatri' fiye

adhi wae.

i

Ib-*

Nindi Mas, aku nderek wae. Nanging mengko panjenengan sing matur
bapak utawa ibuku menawa ana opo-opo.

Ruli Yo dhik, akutak sing matur. Terus saiki arvakmu arep nyambut
Nindi
gawe ana ngendi ? t

Aku ndaftar ana Sala, sing cedak wae Mas. Panjenengan ana

ngendi ?

i Ruli Aku durung ngerti dhik !

Nindi Ani, jare dibenum ana dhaerah liyo, yo Mas !

Ruli rada kaget, trus nyawang Nindi. Dheweke ora nyangka menawa Nindi
nakokake Ani kntre snane. Ruli mangsuli.

Ruli Awakmu kog ngerti Nin !

Nindi Yo mesthi ngerti, sebab dheweke katresnan Panjenengan.Aku
uga yo wis krungu menawa panjenengan sakloron ora gelem
dipisahake dening Pak Dhe!

Ruli Nganti tekan semono olehmu nggatekake sesambunganku karo
Ani, Nin!

Nindi Sebabe awake dhewe dijodhokake Mas, dadi aku uga kudu ngerti
kahanan Panjenengan piye.

Ruli Terus saiki menawa awakmu wis mangerteni kahananku saiki
kaya ngono kepiye ?

Nindi Mas, saksuwene durung ana janur sing mlengkung aku ora opo-
opo to menawa dolan-dolan rene

Ruli Dolan-dolan wae yo ora opo-opo.

b-*

fiTmdi Awake dhewe kudu bisa momong bapak lan ibu' Besuke awake
dhewe ora ngerti dalan uripe ananging saiki sing digoleki sing
tu&i becik wae Mas.

\todi : Nin I aku tak takon yo, ning ojo dadi atimu ! .
: Ana opo Mas !
nnli : Jan-janne katresnanmu kuwi sopo to !
!'iindi : Aku !?

{aget karo nuding awake dhewe'

Ruli : Lha iyo !

),lindi : Durung duwe Mas.

Ruli ngguyu, Nindi uga melu ngguyu' Wong loro padha ngguyu bareng

:Ruli Aku ora percaya Nin, wong wadon koyo awakmu durung duwe

pacangan

Nindi : Tenan Mas, mangkanekuwi nganti digolek-golekake jodho'

:Ruli Ojo ngono dhik !

ti : piye yo Mas, diarani nduwe yo kena ora yo kena.

-' Llto kog: ng:onq stngr bener cntaneptl,e .2

-- Zz3erye.?e zz/aZ

-:7;;{-{ffFZZ.Z:-**,-zar.zzaz.yrz..

Nindi : Yo. ngono Mas !
Ruli : Yo muga-muga. suk ana Sala entuk ganti yo Nin.
Nindi : Pangestune wae Mas.

Nindi ngadeg pamitan marang Ruli

Nindi : Mas, aku pamit dhisik.

Ruli Yo, dhik. Sing ati-ati ning dalan.

Nindi Assalammuallaikum I

Ruli Wallaikumsallam !

Ruli ngeterake Nindi metu saka ruang tamu, layar ditutup.

Wektu wis lumaku ana rong taun, Nindi nyambut gawe ana Sala,Ruli isih ana
Wonogiri lan Ani dadi guru ana daerah Demak. Sesambungan katresnan arrtara
Ani karo Ruli isih lumaku ananging wong tuwane padha ora mangerteni, sebabe
manawa malem Minggu Ruli dolan ana omahe Nindi' Nindi dhewe uwis crita
karo Ruli menawa dheweke uwis duwe pacangan sing daleme ana Salatiga.
Dadine paseduluran antarane wong loro tetep bisa diterusake.

PANGGUNG 3 : TAMAN (Adegan 5)

Ing sawijine dina bapake Ruli kagungan kersa arep nglamar Nindi kanggo
Ruti. Ruli lagi jagong ona taman. Bapake marani lon ngejakrembugan.

Bapak : Rul, sesuk malem Minggu awakmu olehe dolan ana omahe

Nindi. bareng karo BaPak lan Ibu Yo,

Ruli : Lho kog kadingaren Bapak lan tbu ndherek, kagungan kerso

menapa ?

: Nglamar Nindi, putrane Pak Bayu.

: Pak, ampun kesesa rumiyen. Mangke kula badhe matur ingkang
sakleresipun, Pak.

r

: Bapak yo wis ngerti sing bener lan sing paling apik kanggo

awakmu Ruli!

: lnggih kula mangertos Pak, nanging Bapak kedah pirsa menawi

Nindi sampun kagungan pacangan piyambak inglang dalemipun
Salatiga.

: Pak Bayu, ora tau crita,lanNindi uga otatau mulih karo wong

lanang. Kuwi mesthi ukaramu dhewe, ben ora sido dinikahake

karo putrane Pak BaYu. lYo to?-

Mboten ngaten Pak.
Menawa ora yo awakmu kudu manut' karo ngendikane Bapak !

it rti : Kula mboten sagah Pak !

Bapak : Kowe areP mbalela Yo !

Bapake Ruli nesu tenan' nanging Ruli wis ora kuwat' saksuwene iki dheweke

hmhisfaa[enkmuetutmemmaeurunlaniwwgaaBAtanHpi apskesekaa'Nsni giphaiisnastnMinmS"tu"uplti-hatw''ata"npaniK'e"'elupm*obuntn"miSnegan'laePwke?anrckokaaAngngeid'nBiniakstamunnluegnug

dsawnagraannee.'SNeasnagminbguin*g^aenukaAtrneisntaanr(seaohtasbabisaarlalanngsseatmyaakReu-l!iwuageagdoaddhiaklaunwat

ryadepi alanganlan godhan opo wae'

Bapak : Rul !

Iaili ngadeg ninggal alle B aP ake'

Bapak : Kowe arep lungo ngendi ! dijak rembugan kog malah lunga !
Ruli !aja ninggal glanggang colong playu ! dirungokake dhisik ! Bapak
durung rampung olehe ngendikan r

: Nyuwun'pangaPunten Pak !

Ruli terus mlayu ninggalke Bapake'

Dumadakan ana swara Hp muni saka niero kanthonge Bapake Ruli-

Bapak : Assalammuallaikum ! Inggih leres niki kula piyambak, kados

Pundi ?
Bapake Ruli meneng sawetara ngrungokake omongan saka Hp, karo manthuk-

manthuk, nanging kston laro sajak gelo'

, Bapak : Terus pasedulurane awake dhewe kepriye ? Panjenengan yo

nYaruj uki kekarePane Nindi?

Meneng sedhel a karo manthuk-manthuk'

Bapak : Pancen yo durung dadi jodhone yo Dhik Buyu, yo uwis menawa

ngono yo ora opo-opo, manut opa wae sing dadi garising urip'
Wassalammualaikum.

Rembugane rampung terus Hp dileboknke ana njero sak. Nanging dumadakan

keprungu ono ,roro Hp muni maneh' Terus dtjupuk lan diangknt'

Bapak : Assallamualaikum ! nggih kula piyambak !

Katon keweden lan sajakbingung !

Bapak : Nanging kados pundi lare kula ? Nggih-nggih ! .syukur
atttramauuilah ! menawi namung sikilipun ingkang radi retak.

Matur nuwun.

Bapake Ruli terus ninggalake tamon'

Layar ditutup.

PANGGUNG 2 : RUANG TAMU OMAHE RULI (Adegan 6)

Ruli bathuke diperban, uga sikile, malah nganggo krek Bapake lan Ani

njagong ana kono padha katon rembugan tenanan. Bapake Ruli lungguhe

Ruli.t.U.tuf, t.ngene anake. Ani ana ing kursi sing dhewekan madthep karo bapake

Ruli lan

Bapak Rul, Bapak dingapura yo. Amarga Bapak kowe nemaht

kacilakan

Ruli Bapak mboten lepat. Menika salah kula piyambak, amargi kula
kirang ngatos-atos nalika nyabrang, dados motor kula kesruduk

mobil saking wingking Pak.

Ani Nggih untungipun mboten sanget lukanipun Pak, nggih namung
Bapak retak sikilipun ingkang radi dangu mantunnipun, kedah sabar.

Yo, Mbak. Muga-mugandang mari, bejane mung lecet lan sikile

retak. Bapak uga njaluk ngapura karo awakmu, amarga
saksuwene iki Bapak ora nyarujuki sesambunganmu karo Ruli.

Ani Inggih mboten menoPo Pak.

Ani mangsuli karo ndingkluk, terus tangane tengen nSgegem tangan kiwane.
Bapake Ruli terus ngendika sinambi nggeret tangane Ani. Ani rada keget'

Bapak : Nduk, Ani. Rene lungguhmu rada nyedhak kene jejer karo

Bapak.

Ani manut. Ngodeg lan lungguh ana jeiere bapake Ruli. Tangane dheu'cke
karo tangane Ruli dicekel Bapake Ruli terus digandhengake dadi siji'

Bapak : Sesambungan katresnanmu bakal dakpengestoni Rul. Awakmu

kudubisasetyangantitunrekaningpati.Muga-mugangantikaya
mimi lan mintuna.

Ruli Nggih Pak matur nuwun, kula tansah nyu1un P{etttu saking

Bapak lan kula inggih nyuwun pangestu amargl t(ula ugl sampun
pikantuk pedamelan wonten ing Bank BRI Demak Pak'

Bapak Dadi awakmu uga arep ana Demak ?

Ruli : Inggih Pak,

Ani sajak rodo kaget lcrungu wangsulane Ruli, amarga dheweke u?a ora ngerti
menawa Ruli olehe nyambut gawe arep pindhah ana Demak Nanging dhewel<e

seneng banget setib biso ketemu saben dina karo uwong sing ditresnani

salrsuiere rki, lo, sing diarep-arep bakat dadi sisihane saklawase urip' Ani

mesem karo nyawang Ruli sing ditresnani'

Bapak:oraopo-opo,anadhaerahngendiwaepadhawae,singpenting

isih lndonesia. Bapak ora kabotan, apa maneh cedhak karo sing
mbok tresnani.

Bapake Ruli karo mesem nyawang Ani, Ani katon isin lan pipine katon abang'

Bapak:NdhukAni,BapaknjaluksukSefungarepawakmumulihoyo.
bapak Ibu karo Ruli arep sowan Ibumu' kanggo nglamar

awakmu.Lakyokoweorakabotanto,ngopenianakkuRuli.

Ani menengwae ksro ndingktuh orabisamangsuli. Bapake Ruliterus nerusakp
ngendiknne.

Bapak : PiYe Ndhuk.

Ani ora isi mangsuli, tenggorokane l<aya keftancing lanlaya ketutupan, dhewefte

ora nyangka menawa iia pitakonan sing paya mangkono sapa bapake Ruli'

Rutr iatoi cleg-degan nyaiang Ani, Ani tambah isin lan bingung' Dumadakan

Bapake ngendika maneh

Bapak : Rul ! piye apa kowe saguh ngopeni lan nresnani Ani. Bapak

ana kene uda minangka gantine Bapakne Ani. Au'akmu wong

lanang nduweni tanggungiawab sing luwih gedhe. Ora keno

nglirwakne kulawarga sisihanmu. Opo kowe wis siap nduwe

bojo lan ngopeni dheweke. o

Ruli glagepan senengnangingyo campur knget, amarga ora nyongko menawa

bapake arep ngendika mangkono, dheweke uga oro bisa mangsuli,

tenggoroknne koyo dilem alteco, kelet banget. Dheweke ndhingkluk dumadakan

Bapake ngendika maneh

Bapak : Wa[ padha meneng kabeh. Kuwi tandhane kabeh sarujuk karo

Bapak. Nek ngono Setu ngarep Bapak sowan ana ndaleme
Ibumu yo An!

Ani sajak knget, terus mangsuli

Ani Inggih, sendiko Pak !

Bapak Nanging mantenane mbesuk ngenteni sikile Ruli tekan mari

Ruli temenan. Sabar nunggu Yo.

Bapak ampun kuwatos, Ani meniko Bu Guru, dados tiyangipun
tansah sabar. Bener ngono to An, aku tansah percaya marang
awakmu sing tak tresnani.

Ani Iyo Mas, muga-muga panyuwunan bapak lan penjenengan bisa
tak laksanani.

Ani ngadeg terus njaluk pamit.

Ani : Pak amargi nggih sampun sawetawis wekdal, kula badhe

nyuwun pamit samenika. (salaman karo ngambung astane

Bapake Ruli)

Ruli .Mas,aku,p'arnit,dhis!k, yo,,atcu:.uga arep matur ibu bab
Ani
sesambungane awake dhennve' iki:. {salamqn)

o

: Sing ati-ati yo Dhik;aku ora bisa ngeterake.

: Yo Mas ora opo-opo.' Sing U"kri panjenengan cepet sehat.

Pareng nggih Pak. Assalas,luallaik*lm".

Ruli lan Bapake olehe mangsuli meh bareng

Bapak+Ruli : Wallaikummsaltam.

Layar ditutup.

RAMPUNG

GEGER TRIBUANA

BABAK 1

Suasana nang Alas Purwo, Kasman sing dadi pimpinan proyek penebangan
wit-witan Alas Purwa keton kebingungan.

Iksman Aduh biyung.... arep kepriwe nggonku laporan maring lurah
Gober. Proyek penebangan alas kudu rampung seminggu
maning. . . pada ana apa? Kenangapa? Deneng pada amleng?
Wer... Dower... kiye anu kepriwe? Deneng pada mandeg
nyambut gawe, mbokan gawean egun akeh?

Dower Napane sing kepripun bos?

Kasman Wektuku mung gari seminggu, kae petak Tutup Ngisor ketono
unrng ana separo sing ditegor. Apa kira-kira rampung angger
kaya kiye carane?

Dower Duka niku, kados nggih rampung anger dipun lembur.

Kasman Lembur prige, lha wong jam ayah wene be wis ora krungu suara

wong kerja. Jan-jane pada kenangapa? Kit mau nyong ora

krungu suara mbengor-bengore mesin senso, lha kelompokmu

uga ora katon, pada nang endi?

Dower Anu..... anu.....
Kasman Anu sing kepriwe

Dower Anu..... anu.....

Kasman Wis tua ditakoni semaure kaya bocah cilik bae' Cepet critakena
Dower ora susah mbaP-mbeP kaYa kuwe!
Kasman
Dower Anu.... sami wangsul
Kasman
Kepriwe? Pada bali?
Dower Nggih leres, sami wangsul mpun kalih dinten' Kula teng mrikr
Kasman kantun tiang kalih.
Aduh..... kepriwe koh bisa kaya kiye? Semingu maning kudu
Dower rampung, rnengko angger kesuwen selek akeh masalahe' Ah
Kasman
Dower kurang uj*, A** kesed. Jarene butuh gawean' tek wei gawean
Kasman
Dower malah mbothakena ndasku. Dower, aku kon kepriwe kiye'
Dower.....

Kula Bos
Ko mbok uga ngerti, rikala semana pada meng umahku njalu

melu ngode negor wit nang Alas Purwa, ko uga melu wektu

kuwe, iyaapaiYa?

Nggih leres, panci tiang tiang ingkang nedha pedamelan

dumateng sampean kalebet kula'

Deneng?

Mulane kula tesih ngampet karep badhe wangsul nggih marga
ngemuti niku.

O.... dadi ko uga arep bali ninggalna gawean sing urung

rampung?
Maksud kula menawi mboten ngemuti sengiyen kula sing nedha
pedamelan, kula mpun nyusul rencang-rencang petak ngisor'

Kasman Ko ngerti apa ora, kira-kira apa sing dadi penyebabe apa dene
pengangluhe tukang tebang sing pada nyambut gawe. Apa
Dower mergane akeh lemud? Kowe kabeh wis tek gawani pil kina obat
malaria, apa bayare kurang gedhe? Kon mbayar sepira maning?
Kasman Apa kekuranganku? Bayaran wis tek lipetna loro karo bayaran
Dower proyek-proyek liyane. Apa wis ora kuat ngampet kangen karo
Kasman wong wadon?
Dower
Kasman Mboten.... sanes niku. Menawi kula mboten ngemuti kesaenan
Dower
Kasman sampean mawon, kula mpun tilar alas purwa niki, mboten
Dower
dibayar ngggih mboten napa-napa timbang mati ngadeg.

Jan-jane apa sebabe kog ketone gawat temen nganggo mati

ngadeg mbarang.

Alas Purwa wingit sanget, napa sampean mboten kraos hawa
jis ingkang..... Iha niku, kula wiwit mrinding-mrinding.

(mlayu nyedeki Dower) kowe aja nggleweh wer, wis ngerti aku
wong kecing malah diweden-wedeni.

Estu, kula mboten meden-medeni sampean.

Ala.... padune... ben aku maklum nek kowe uga arep melu-melu
mblirit.

Lha.... kantun dipun raosaken piyanrbak, angin ingkang jis dipun
tambah malih ganda arum ingkang aneh menika.

Macem-macem tek potong honormu, aja meden medeni ah,

Estu mboten, niki napa wontene. Kalih dinten kepungkur

sederenge sampean dugi, kula sami seg nebang wit pule ageng
niku, ndadakan wonten hawa asrep kaliah swanten angin sing

,s_*iD>-aE,

Kasman ageng kemrosak teras breng ganda arum, mboten let dangu
Dulkodir kalian Misrun mlirek-mlirek matane kados tiang
Dower
Kasman ketempelan.
Dower
Kasman Nah, kiye jelas cerita ngaco, ora mungkin, kanthi kepengin ana
Dower
Kasman demit iu-ut kaya kiye, ngertia wer, seurunge penebangan

diwiwiii akuwis nggolet dukun ampuh sing orakaprah sektine.
Nyong weruh dewek, kerise bisa mateni geni sing agi mulad-

*lha g.ae banget, kur nganggo diacungi keris"" thung"" leb"'

Deneng kados sosis....?
TapinyataneBos,mbotentengmrikithok,tiang-tianguginampi
pacoban ingkang sami wonten petak Tutup Ngisor'

Ora, aku orapercaya. Demit-demit wis oranana sing manggon
nang Alas Purwa. Kajiman Alas Purwa wis dipindah nang Mbah
Damun maring Punthuk Kusan.

Menawi kula goroh alias mboten pitados kalian critane kula,
kantun tangled mawon teng lare-lare ingkang nebang Teng Petak
Tutup Ngisor.

Jarene kowe bocah Tutup Ngisor wis pada bali, terus takon meng
sapa? Keton mbok nek ko gawe-gawe, ngarang-ngarang cerita
sing ora genah.

Mboten pitados nggih ffiPtr1 mangga tangled kalian Kang Supar
sing seg nglinting teng gubug nika.

ora perlu. Sepisan maning koe tek critani yen demit Alas Purwa
wis pada dipindah, wis migrasi sing ngurusi Mbah Damun' Dadi

*gg., ana aneh-aneh bisa uga kuwe penggaweane Mahasiswa

sing lagi sok kritis utawa gaweane LSM sing dipimpin karo
Murawi duda magel kae.

: Murawi.-?

: Kae Iho ,sr"in"gt*w* intJgUinijaunke*mp"imn"UpainngdaenmAola' sIaPmubrewnae' j ngorong-
ane kuwe
ngorong

Srsman ya mtrng Politik
Doq'er penting wqens kura
Kasman
: Kseuklaruamrbgoatewnarnegge,r;t;o;sd;uyru*sdana?ntg"1uyg.i:,'n"nuuy* sekolah lare
: LmYhaeakluiknamyoeaulu"k,ubuwt"e*d,b"ha'"eiJ'uo;rl"a;puus.at"h*Jtkta*iik";euta'ennrstsfeihfnisseenkkaaknnaggyaTpuMetruudperamNwt'gtia'isnao'jra'
: Tapi perkawis Kang murawi kulak kog mboten setuju kalian

penemu sampean' moh' Murawi mbengor-
pada ngerti? Menawa
: Lah ko anu ora ngerti tapi diwei.ngerti
*' *"*;;;'ai[trlt-uJ1*"mbengor

Murawi pada
ora bersihe karo Lurahe

Dower : Maksud samPean?
Kasman : Pada da' Pada menungsane' pada doyan duwite" buktine?
Dower
Kasman : Buktine naPa?
Dower
: Lha dana BOS
Kasman
: Dana BOS?

i^::':,H,:i :,J-f;;;,Aduh piqung bangol )ro:

' pspeiirruaar,u,ntsrgueeska'aniak',idka;n;oaii;B-;sO;;St;isnte"tk*attni1g1dPaiephetaawniehkedlaankauaBnoeSMbuaryaawrlt
iggon- dadi gutu mbok'