Bahasa Melayu Tahun 3 SJK Jilid 2 BA

KURIKULUM STANDARD SEKOLAH RENDAH (SEMAKAN 2017)

SEKOLAH JENIS KEBANGSAAN
BUKU AKTIVITI JILID 2

PENULIS
ABDUL RAHMAN KAMIL BIN ABU NAIM

MAT ARIFFIN BIN ISMAIL
ONG LI CHOO
EDITOR

NORAZURA BINTI ABDUL SAMAT
FAZILAH BINTI MOHAMEDENI
PEREKA BENTUK
NORHESAM BIN HASHIM
ILUSTRATOR
Aminurashid bin Yeop Aziz

Dewan Bahasa dan Pustaka
Kuala Lumpur
20 8

KEMENTERIAN
PENDIDIKAN
MALAYSIA

No. Siri Buku: 0033 PENGHARGAAN

KK 499-221-0302011-49-2032-20101 Penerbitan pakej buku teks ini melibatkan
ISBN 978-983-49-2032-6 kerjasama banyak pihak. Sekalung
penghargaan dan ucapan terima kasih
Cetakan Pertama 2018 ditujukan khusus kepada semua pihak
© Kementerian Pendidikan Malaysia 2018 yang terlibat:

Hak Cipta Terpelihara. Mana-mana bahan • Pakar Rujuk Bahasa,
dalam buku ini tidak dibenarkan diterbitkan Profesor Emeritus Datuk Dr. Nik Safiah
semula, disimpan dalam cara yang boleh binti Abdul Karim
dipergunakan lagi, ataupun dipindahkan
dalam sebarang bentuk atau cara, baik • Jawatankuasa Penambahbaikan
dengan cara bahan elektronik, mekanik, Pruf Muka Surat, Bahagian Buku Teks,
penggambaran semula mahupun dengan Kementerian Pendidikan Malaysia.
cara perakaman tanpa kebenaran terlebih
dahulu daripada Ketua Pengarah Pelajaran • Jawatankuasa Penyemakan Pembetulan
Malaysia, Kementerian Pendidikan Malaysia. Pruf Muka Surat (PMS), Bahagian Buku Teks,
Perundingan tertakluk kepada perkiraan
royalti atau honorarium. Kementerian Pendidikan Malaysia.

Diterbitkan untuk • Jawatankuasa Penyemakan
Kementerian Pendidikan Malaysia oleh: Naskhah Sedia Kamera (NSK),
Dewan Bahasa dan Pustaka, Bahagian Buku Teks,
Jalan Dewan Bahasa, Kementerian Pendidikan Malaysia.
50460 Kuala Lumpur.
No. Telefon: 03-21479000 (8 talian) • Pegawai-pegawai Bahagian Buku Teks
No. Faksimile: 03-21479643 dan Bahagian Pembangunan Kurikulum,
Laman Web: http://www.dbp.gov.my Kementerian Pendidikan Malaysia.

Reka Letak dan Atur Huruf: • Jawatankuasa Peningkatan Mutu,
Pustaka Yamien Sdn. Bhd. Dewan Bahasa dan Pustaka.

Muka Taip Teks: Azim • Jawatankuasa Pembaca Luar,
Saiz Muka Taip Teks: 16 poin Dewan Bahasa dan Pustaka.

Dicetak oleh: • Kementerian Kesihatan Malaysia.
Mashi Publications Sdn. Bhd.,
No. 68, Jalan Mas Jaya 1, • Perbadanan Putrajaya.
Kawasan Perindustrian Mas Jaya,
Batu 9, 43200 Cheras, • Suruhanjaya Pencegahan Rasuah Malaysia.
Selangor Darul Ehsan.

ii

KANDUNGAN

TEMA 5

HARGAI SENI BUDAYA 1

Unit 13 Raikan Tetamu 1
Unit 14 Kesenian Bangsa 6
Unit 15 Pelihara Warisan 12

TEMA 6

SAYANGI BUMI 22

Unit 16 Berbudi kepada Alam 22
Unit 17 Indah dan Damai 27
Unit 18 Sejahterakan Bumi 33

iii

KANDUNGAN

TEMA 7

PERTANIAN DAN PENTERNAKAN 43
Unit 19 Faedah Bertani 43
Unit 20 Haiwan yang Berfaedah 48
Unit 21 Sumber Rezeki 53

TEMA 8

INTEGRITI ASAS KEJAYAAN 63

Unit 22 Anak yang Taat 63
Unit 23 Murid yang Baik 68
Unit 24 Tanggungjawab Kita 74

iv

TEMA HARGAI SENI BUDAYA

UNIT Raikan Tetamu

13

Aktiviti 1
Tuturkan respons.

• berasa amat gembira
• mengucapkan terima kasih
• terima layanan mesra

Pada perayaan Tahun Baharu Cina yang
lalu, ayah saya telah memberikan angpau
kepada kawan-kawan saya. Angpau ialah
sampul berwarna merah yang diisi dengan
sejumlah wang. Warna merah membawa
makna kesejahteraan yang berpanjangan.
Kawan-kawan saya _________________ .

1.2.1 • Minta murid bertutur berdasarkan bahan.
BT: 80
1

Aktiviti 2

Baca teks.

Ibu Gibin sedang sibuk di dapur. Beliau menyediakan hidangan
istimewa untuk tetamunya, Puan Hasnah. Hidangan tersebut
ialah mi kolok.

Mi kolok ialah makanan yang popular di Sarawak. Nama
lain bagi mi kolok ialah kampua, mi rangkai atau mi kering.
Bahan yang digunakan untuk menghasilkan sajian tersebut
termasuklah mi, hirisan daging atau ayam rebus, kuah sup dan
kicap.

Ibu Gibin menghidangkan mi kolok kepada Puan Hasnah.
Kemudian, beliau mempersilakan tetamunya itu menikmati
hidangan. “Silalah makan, puan,” pelawa ibu Gibin dengan
sopannya.

“Wah, sedapnya mi ini!” puji Puan
Hasnah. Beliau makan dengan
berseleranya.

Beliau memuji keenakan makanan
tradisi yang menjadi kebanggaan
masyarakat Sarawak.

1. Mi kolok ialah sejenis (makanan, tarian) yang popular
di Sarawak.

2. Nama lain bagi mi kolok ialah (kampua, mi basah).

3. Hirisan daging atau (ikan, ayam) rebus digunakan untuk
menghasilkan mi kolok.

4. Puan Hasnah memuji (kemanisan, keenakan) mi kolok.

5. Ibu Gibin (melayan, memanggil) Puan Hasnah dengan
sopannya.

• Minta murid menggarisi jawapan yang betul. 2.1.2(iii)
BT: 81
2

Aktiviti 3
Tulis jawapan.

Budaya Rumah Terbuka

1. Mengapakah rumah terbuka diadakan?
__________________________________________________
__________________________________________________

2. Mengapakah hidangan kepada tetamu perlu?
__________________________________________________
__________________________________________________

3. Bagaimanakah suasana rumah terbuka di tempat tinggal
kamu?

__________________________________________________
__________________________________________________

3.2.2(ii) • Minta murid menulis jawapan pemahaman berdasarkan soalan bercapah.
BT: 82
3

Aktiviti 4

Padankan ayat dengan kata ganda penuh yang betul.

1. Puan Chai menunjukkan anak-anak
____________________

keluarganya kepada tetamu itu.

2. Yang bersalaman dengan tetamu gambar-gambar
itu ialah ____________________ kawan-kawan

Encik Razi.

3. ___________________ angpau
ini untuk rakan-rakan anak
Encik Goh.

4. Puan Suria sungguh sopan sampul-sampul
sewaktu meletakkan cawan-cawan

__________________di atas meja
di hadapan tetamunya.

5. Imran mengundang
______________ sekolahnya

ke majlis sambutan ulang tahun
kelahirannya.

• Minta murid memadankan ayat dengan kata ganda penuh. 5.2.3(i)
BT: 83
4

Aktiviti 5
Warnakan kata ganda separa.

1 Pak Hamid membawa tetamunya
melihat permainan lelayang jejari
di tengah sawah.

2
Keunikan seni ukiran kekisi tetupai
itu sungguh istimewa.

3 Encik Fuad sedang melayan
tetamu lelaki itu dengan
mesra.

4 Bantal kekuda kekabu ini
hadiah Puan Alia kepada
Puan Chai.

5
Sup bebola bebuli ikan di atas
meja itu untuk rakan-rakan Puan Lai.

5.2.3(ii) • Minta murid mewarnakan kata ganda separa dengan betul.
BT: 84
5

UNIT

14 Kesenian Bangsa

Aktiviti 1 Boria
Tuturkan dialog.

Dikir Barat

• popular di Kelantan • popular di Pulau Pinang

• alat muzik yang digunakan • alat muzik yang digunakan

seperti marakas, canang, • seni seperti biola, gambus, marwas,
rebana, gong kecil
persembahan tabla, harmonika, gendang

• penyanyi utama dikenali tradisional • penyanyi utama dikenali
sebagai Tukang Karut Melayu sebagai Tukang Karang

Rubini: Apakah dikir barat dan boria, Yasmin?

Yasmin: Dikir barat dan boria ialah seni persembahan tradisional
Melayu.

Rubini: Seni persembahan itu popular di negeri mana?

Yasmin: ______________________________________________
______________________________________________

Rubini: Mengapakah persembahan dikir barat dan boria
berbeza?

Yasmin: ______________________________________________
______________________________________________

• Minta murid melengkapkan dialog. Kemudian, simulasikan. 1.2.2
BT: 85
6

Aktiviti 2
Baca label.

Nama produk tabung NDdaiMapKm roeeKia prtgteibafaupius bdnratuoaiamtnda guenkw a atabnbb umawulultneedaihsknbganeyirghriiapmtmaapdhiakaann
Diperbuat
daripada buluh

Motif batik

Kegunaan menyimpan
wang

Keistimewaan lebih tahan
daripada tabung
seramik

Saidi dan ibunya ke sebuah kedai menjual kraf tangan. Terdapat
pelbagai kraf tangan yang menarik di kedai itu. Ada yang
diperbuat daripada manik, buluh, mengkuang dan rotan.

Ibu Saidi membeli sebuah ___________. Tabung itu diperbuat
daripada _________________ . Tabung itu sangat cantik kerana
mempunyai corak ___________ . Tabung itu lebih tahan daripada
____________________________ .

Tabung itu hadiah ibu Saidi kepada Saidi. Beliau meminta
Saidi menggunakan tabung itu untuk ______________________
_____________________________ .

2.3.1(i) • Minta murid melengkapkan teks.
BT: 86
7

Aktiviti 3

Bina kerangka dan lengkapkan karangan.

Pendahuluan
1

cuti sekolah – Imran – melawat
– Perkampungan Hang Tuah –
Kampung Duyung, Melaka

Pada musim cuti sekolah yang lalu,
Imran ke Perkampungan Hang Tuah.
Tempat itu terletak di Kampung Duyung,
Melaka.

2 Isi

mempelajari – seni silat – secara interaktif
– mengikuti pergerakan – tayangan video

Dalam lawatan tersebut, Imran ____
_________________________________
_________________________________
_________________________________

Penutup
3

_________________________________
_________________________________

Sebelum pulang, _______________
________________________________
________________________________
________________________________

• Minta murid membina kerangka dan melengkapkan karangan. 3.3.1(i)
BT: 87
8

Aktiviti 4

Persembahkan cerita.
Nama saya Gambus. Saya dan Kompang sahabat baik. Kami
berbakat dalam seni muzik. Kami sering diundang untuk
membuat persembahan di majlis keraian.

Dalam setiap persembahan, kami sering menghasilkan irama
yang merdu. Muzik kami menjadi halwa telinga kepada para
penonton.

Persembahan Muzik Tradisional
Gambus dan Kompang

Persembahan kami sering dipuji. Nama kami disanjung
dan dipuja. Namun begitu, kami tidak lupa daratan. Kami rajin
berlatih dan tidak berat tulang. Kami sentiasa mencari jalan untuk
meningkatkan mutu persembahan.

Simpulan Bahasa
1. 2.

3. 4.

4.1.1(i) • Minta murid menyenaraikan simpulan bahasa.
BT: 88
9

Aktiviti 5 mundar-mandir kayu-kayan
Lengkapkan ayat.

kuih-muih

rempah-ratus gunung-ganang

1. Puan Alia menghidangkan ____________
___________________ tradisional Melayu

kepada Puan Chai.

2. Kegemaran seniman itu melukis gambar
pemandangan di kawasan ___________

__________________________________

3. Pelakon teater bangsawan itu _________
____________________ di atas pentas.

4. Kari ikan itu dimasak oleh Puan Ambika 5.2.3(iii)
dengan menggunakan ______________ BT: 89
______________________ asli.

5. Ukiran kayu itu mahal kerana dihasilkan
daripada _____________________ yang
bermutu tinggi.

• Minta murid melengkapkan ayat.

10

Aktiviti 6
Bina dan tulis ayat seruan berdasarkan gambar.

1 – kaligrafi cina –
wah _____________________________
_____________________________

2 – muzium seni –
_____________________________
amboi _____________________________
3
– songkok datuk –
eh _____________________________
_____________________________

4 – membuat tembikar –
_____________________________
oh _____________________________

5.3.1(i) • Minta murid membina dan menulis ayat seruan berdasarkan gambar.
BT: 90
11

UNIT

15 Pelihara Warisan

Aktiviti 1
Lengkapkan soalan.

1. Mei Fong: Nama bangunan itu apa?
Jun Jie: Nama bangunan itu ialah
Rumah Agam Cheong Fatt Tze.

2. Juanis: Siapakah yang membawa Imran
ke Muzium Negara?
Gibin: Ibu bapanya membawa Imran
ke Muzium Negara.

3. Selvam: Stadium Merdeka _________________
________________________________ ?
Imran: Stadium Merdeka terletak
di Kuala Lumpur.

4. Gibin: Istana Kenangan Bukit Chandan
_______________________________ ?
Rubini: Istana Kenangan Bukit Chandan
dibina pada tahun 1926.

5. Mei Fong: _______________________________ 1.2.3
_______________________________ ? BT: 91

Imran: 25.5 meter ialah ketinggian
Menara Condong Teluk Intan.

• Minta murid melengkapkan dialog dan tuturkan.

12

Aktiviti 2
Baca maklumat.

Permainan

tating lawi atau sepak bulu ayam
Pengenalan

• sejenis permainan tradisional Melayu
• alat yang digunakan ialah lawi (diperbuat daripada bulu ayam)
• dimainkan di kawasan lapang dan rata

Langkah-langkah Permainan

1. Pemain perlu menimang lawi dengan menggunakan kaki.
2. Pemain akan hilang giliran jika lawi jatuh ke tanah.
3. Pemain yang paling banyak membuat timbangan akan
dipilih sebagai pemenang.

Jenis permainan: ____________________________________

Nama permainan: Alat yang digunakan:
____________________ ____________________
____________________ ____________________

Tempat permainan: _____________________________________
_____________________________________

2.3.1(ii) • Minta murid melengkapkan rajah pengurusan grafik. 13
BT: 92 • Minta murid menerangkan permainan tating lawi.

Aktiviti 3

Edit teks.

Pada musim cuti persekolahan
yang lalu, Rubini telah
berkunjong ke rumah bapa
saudaranya, Encik Vishan.
Rumah Encik Vishan
di teluk intan Perak.

Encik Vishan peminat muzik tradisional india beliau
pandai memainkan alat musik tradisional seperti sarangi.

Sarangi ialah alat muzik yang bertali. Alat ini perlu
digesik untuk menghasilkan bunyi. Rubini terpegon apabila
mendengar bunyi sarangi. “Wah, merdunya!” kata Rubini.

Pembetulan

____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________

• Minta murid menulis teks semula dengan ejaan dan tanda baca yang betul. 3.3.2(i)

14

BT: 93

Aktiviti 4

Lafazkan pantun.
1. Buah nangka belimbing besi,

Dari kuala bawa ke pekan;
Buah melaka makanan tradisi,
Berinti gula enak dimakan.

Maksud:

Buah melaka ialah sejenis kuih tradisional Melayu.
Kuih ini berinti gula melaka dan rasanya sedap.

2. Ikan kerisi buah nona,
Dibeli taulan di pekan sehari;
Makanan tradisi kaum Cina,
Kuih bulan nama diberi.

Maksud:

__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________

3. Dari Jeli ke Kuala Lipis,
Bawa pulasan dan madu lebah;
Enak sekali kuih kelupis,
Makanan warisan negeri Sabah.

Maksud:

__________________________________________
__________________________________________
__________________________________________

4.2.1 • Minta murid menjelaskan maksud pantun.
BT: 94
15

Aktiviti 5

Bina ayat perintah menggunakan kata perintah yang sesuai.

• ajarkan saya cara meniup seruling, cikgu. tolong sila
• lupakan permainan tradisional kita. jangan minta
• makan kuih muruku dan putu mayam ini.
• tunjukkan arah ke pusat kraf tangan.

1. Situasi: 5.3.1(ii)
Puan Hani mengingatkan Yasmin agar tidak BT: 95
melupakan permainan tradisional.
______________________________________
______________________________________

2. S_ituasi:
Imran meminta Cikgu Suria mengajarnya
meniup seruling.
______________________________________
______________________________________

3. Situasi:
Seorang pelancong meminta Gibin
menunjukkan arah ke pusat kraf tangan.
______________________________________
______________________________________

4. Situasi:
Selvam mempersilakan Jun Jie makan
muruku dan putu mayam.
______________________________________
______________________________________

• Minta murid menulis ayat perintah yang sesuai berdasarkan gambar dan situasi.

16

Aktiviti 6

Bina ayat tanya.

itu • tarian • nama • tradisional • apa

1. __________________________________________________
__________________________________________________

yang • siapakah • dodol • memasak • itu

2. __________________________________________________
__________________________________________________

di • bermain • mereka • kabaddi • mana

3. __________________________________________________
__________________________________________________

harga • berapakah • kain • sehelai • sari

4. __________________________________________________
__________________________________________________

bangunan • mengapakah • perlu • tradisional • dipelihara

5. __________________________________________________
__________________________________________________

5.3.1(iii) • Minta murid menulis ayat tanya.
BT: 96
17

Aktiviti Pemulihan

Padankan gambar dengan kata ganda yang betul.
1

rumah-rumah

2
pasu-pasu

3
pakaian-pakaian

4
anting-anting

5
pemain-pemain

18

Aktiviti Pengayaan

Mari bermain Tingting Bahasa.

• Mulakan permainan dari petak nombor 1.
• Kenal pasti gambar dalam petak tersebut.
Kemudian, lengkapkan ayat dengan kata ganda yang betul.
• Jika berjaya, bergeraklah ke petak seterusnya.
• Kamu akan memenangi permainan ini jika kamu dapat

menyelesaikan semua tugasan.

Pemain congkak ______________ itu
perlu memasukkan sangat segak apabila
_____________ itu memakai baju Melayu.
ke dalam lubang
congkak. Puan Hani
6. menghidangkan

_____________
kepada tetamunya.

3. 4. 5.

________________ 2. _______________
pisang itu untuk 1. itu terbang tinggi
membungkus nasi apabila ditiup angin.
lemak.
____________ itu
untuk menyimpan
air.

19

Aktiviti Pengukuhan

Baca teks.
Puan Alia pandai membuat popia. Popianya sangat sedap.
Popianya dihasilkan daripada bahan yang asli dan bermutu.
Beliau menggunakan tepung, ubi sengkuang, telur dan
bawang goreng. Sosnya pula daripada resipi istimewa.

Popia Puan Alia disukai oleh jiran-jirannya. Mereka sering
menempah popia tersebut untuk dihidangkan di majlis rumah
terbuka, majlis perkahwinan dan semasa minum petang. Popianya
popular dalam kalangan kaum Melayu, kaum Cina dan India.
Puan Alia gembira kerana popianya disukai ramai.

Catat maklumat dalam bahan grafik.

Bahan Tujuan hidangan

___________________ ___________________
___________________ ___________________
___________________ ___________________
___________________ ___________________
___________________ ___________________
___________________ ___________________
___________________ ___________________

Penggemar Popia Puan Alia Perasaan

___________________ ___________________
___________________ ___________________
___________________ ___________________
___________________ ___________________
___________________ ___________________
___________________ ___________________
___________________ ___________________

2200

Penilaian

A. Lengkapkan dan tuturkan dialog.

Hai, kawan-kawan! Saya ingin memperkenalkan • daripada
sejenis alat muzik tradisional Melayu. Alat muzik ini buluh
____________________________________________
Alat muzik ini ________________________________ • angklung
Alat muzik ini istimewa kerana __________________ • bunyinya
____________________________________________
____________________________________________ merdu
____________________________________________

B. Kenal pasti kesalahan ejaan dan tanda baca.
Kemudian, tulis semula dalam buku latihan.

Pendudok Sarawak menghasilkan pelbagai barang daripada
bahan seperti rotan, buluh daun nipah dan mengkuang. Bahan
ini dianyam dan diobah menjadi barang yang berguna seperti
bakul.

Bakul ialah bekas yang digunakan untuk membawa dan
meletakkan barang. sesetengah bakul pula untuk tujuan khas
seperti bercucuk tanam, menuai, menyimpan dan membanteng
padi.

Tahukah kamu tambok. Tambok ialah bakul yang digunakan
oleh kaum bidayuh. Bakul ini untuk membawa hasil yang diperolih
dari hutan.

2211

TEMA SAYANGI BUMI

UNIT Berbudi kepada Alam

16

Aktiviti 1
Berikan respons.

Mengapakah tukang kebun sekolah kita
menggali lubang?

Dia mahu menanam daun-daun kering.

Mengapakah daun-daun kering itu tidak
dibakar?

Bagaimanakah pembakaran daun-daun kering
boleh mencemarkan alam sekitar?

• Minta murid menuturkan dialog. 1.1.3(ii)
BT: 99
22

Aktiviti 2
Baca pantun. Kemudian, tulis maksud pantun.

Buah mempelam durian belanda,
Jadi muatan bawa ke pekan;
Bencana alam akan melanda,

Jikalau hutan kita musnahkan.

Kandungan:
Sekiranya hutan dimusnahkan, bencana alam seperti
banjir dan tanah runtuh akan berlaku.

Anak itik mencari makan,
Mencari makan di tepi kolam;
Beg plastik usah digunakan,

Sukar dilupuskan mencemarkan alam.

Kandungan:
______________________________________________________

______________________________________________________

Kupu-kupu di pohon mangga,
Anak cengkerik dimakan ikan;
Gunakan lampu cekap tenaga,

Supaya elektrik dapat dijimatkan.

Kandungan:
______________________________________________________

______________________________________________________

2.3.1(iii) • Minta murid menyatakan maksud pantun.
BT: 100
23

Aktiviti 3

Tulis imlak.

Mei Fong dan keluarganya amat
mementingkan penjagaan alam sekitar.
Mereka sering melakukan amalan mesra
alam di rumah mereka. Sebagai contoh,
mereka tidak membuang sisa makanan
sesuka hati.

Ibu Mei Fong menasihati Mei Fong agar menghabiskan
makanan yang dimakan. Mei Fong patuh akan nasihat
tersebut. Dia tidak membazirkan makanan. Dia sedar
bahawa amalan itu baik untuk alam sekitar.

Mei Fong turut melakukan amalan itu di sekolahnya.
Kawan-kawan Mei Fong memuji tindakannya itu. Mereka
mencontohi sikap Mei Fong yang cinta akan alam sekitar.

1. ____________________________________________________
____________________________________________________

2. ____________________________________________________
____________________________________________________

3. ____________________________________________________
____________________________________________________

4. ____________________________________________________
____________________________________________________

5. ____________________________________________________
____________________________________________________

• Minta murid menulis semula ayat tunggal yang diimlakkan. 3.2.4(ii)
BT: 101
24

Aktiviti 4
Bina dan tulis ayat tanpa kata tanya.

Rumah Kontena

• diperbuat
daripada
kontena
terpakai

• menggunakan
peralatan
elektrik cekap
tenaga

• sumber tenaga
daripada
tenaga suria

Jun Jie: Rumah itu diperbuat daripada kontena terpakai?
Selvam:
Ya, Jun Jie. Rumah itu diperbuat daripada bahan
Jun Jie: kontena terpakai.
Selvam:
Jun Jie: __________________________________________?

Selvam: Ya, rumah itu mesra alam.

Jun Jie: __________________________________________
Selvam: __________________________________________ ?

Ya, rumah itu menggunakan peralatan elektrik cekap
tenaga.

__________________________________________?

Pernah, Jun Jie. Saya tinggal di rumah kontena
selama beberapa hari.

5.3.1(iv) • Minta murid membina dan menulis ayat tanya tanpa kata tanya.
BT: 102
25

Aktiviti 5
Lengkapkan perenggan.

• mencontohi sikap ayahnya
• mementingkan penjagaan alam sekitar
• mempelbagai kegunaan barang plastik terpakai
• ciptaannya unik dan menarik

Ayah Imran membuat rak kasut. Rak kasut itu diperbuat daripada
bekas plastik terpakai. Rak kasut itu cantik.

Ayah Imran pencinta alam. Beliau ______________________
______________________________________________________ .
Beliau menggunakan barang plastik terpakai.

Beliau sangat kreatif. Beliau _____________________________
______________________________________________________ .
Semua __________________________________________________ .

Imran mengagumi usaha ayahnya itu. Ayahnya amat prihatin
terhadap alam sekitar. Dia ingin _________________________
______________________________________________________ .

• Minta murid melengkapkan perenggan dengan ayat tunggal. 5.3.2(i)
BT: 103
26

UNIT

17 Indah dan Damai

Aktiviti 1

Jelaskan maklumat dan tuturkan.

kawasan taman bunga menyegarkan sudut hijau ruang
lapang udara terhad

banyak menenangkan kurang
pokok fikiran pokok

berangin kurang berangin

Yasmin: Sekolah kita sangat indah. Banyak tempat di sekolah
ditanami pokok. Antaranya termasuklah taman bunga
dan sudut hijau di dalam kelas.

Mei Fong: Benar, Yasmin. Saya suka akan taman bunga dan
sudut hijau. Kedua-dua tempat itu _______________
dan ____________________ .

Yasmin: Saya lebih suka akan taman bunga berbanding
dengan sudut hijau.

Mei Fong: Mengapakah kamu berkata begitu, Yasmin?

Yasmin: Saya lebih suka akan taman bunga berbanding dengan
__________________ kerana taman bunga lapang dan
____________________ . Sudut hijau pula mempunyai
ruang yang terhad dan ________________ .

1.2.2 • Minta murid menuturkan dialog.
BT: 104
27

Aktiviti 2

Baca cerita.

Pulau Rimba merupakan sebuah pulau yang indah. Pulau itu
mula tercemar apabila sering dikunjungi pelancong. Penduduk
Pulau Rimba mula risau. Mereka mahu menyelamatkan pulau
mereka.

Pada suatu hari, penduduk Pulau Rimba mengadakan
mesyuarat tergempar. Mereka mencari jalan untuk mengurangkan
pencemaran alam sekitar. Pelbagai cadangan dan pendapat
diberikan oleh penduduk pulau itu.

Seorang pencinta alam telah memberikan buah fikiran.
Penduduk Pulau Rimba pula melakukan pelbagai usaha untuk
menyelamatkan pulau mereka daripada pencemaran. Usaha
mereka berjaya. Suasana di pulau itu kekal indah dan damai.

Apakah yang dilakukan oleh penduduk Pulau Rimba untuk
menyelamatkan pulau mereka daripada pencemaran?

1. ___________________________________________________
___________________________________________________

2. ___________________________________________________
___________________________________________________

3. ___________________________________________________
___________________________________________________

• Minta murid menjawab soalan. 2.3.1(iv)
BT: 105
28

Aktiviti 3 TASIK BERSIH
HIDUP
Bina kerangka dan tulis karangan.
Sayangi Tasik SEJAHTERA

Pendahuluan: kawasan air – indah –
perlu dipelihara –
pencemaran –
penting – hidupan

Sayangi Isi: manusia – untuk mencari rezeki –
Tasik haiwan – mendapatkan air minuman –

Penutup: ________________________________________
_________________________________________
_________________________________________

Tasik ialah kawasan air yang indah. Tasik perlu dipelihara
daripada pencemaran. Tasik sangat penting kepada hidupan.
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

3.3.1(i) • Minta murid membina kerangka dan melengkapkan karangan.
BT: 106
29

Aktiviti 4
Nyanyikan lagu.

Damai kurasa damai
Damai di sanubari
Marilah ramai-ramai
Alam indah kita lindungi

Alam kita sungguh indah
Aku terpesona
Hijaunya dedaunan
Mekar bunga-bungaan
Aku terpesona

Alam indahnya alam
Indah memikat hati
Imbas Saya Jiwa rasa tenteram
Alam indah kita hargai.

(Mengikut melodi lagu “Lompat Si Katak Lompat”)

1. damai : _______________________________
_____________________________•_ _tertarik
2. sanubari : _____________________________•_ _tenang
_______________________________________________________________________________________ •• ___ ___pmdhaaeertlaniamgsaaahmanbtiil

3. terpesona :


4. mekar : _____________________________•_ _mulai

_____________________________ _ _berkembang
5. memikat hati : _______________________________

_______________________________

• Minta murid memberikan maksud bahasa indah. 4.2.2
BT: 107
30

Aktiviti 5

Bina ayat majmuk.

1
beberapa – itik – angsa – berenang – tasik

Jagalah dan
Kebersihan ______________________________________
Tasik Kita

______________________________________

2
Encik Lim – berjalan – melihat – burung – pokok
sambil

______________________________________
______________________________________

3
Pulau Tioman – terkenal – taman laut – cantik
kerana

______________________________________
______________________________________

4 Encik Raj – mengambil – anak pokok – menanam
lalu
PROGRAM HIJAUKAN
BUMI

______________________________________
______________________________________

5.3.2(ii) • Minta murid menulis ayat majmuk dengan betul berdasarkan gambar 31
BT: 108 dan perkataan.

Aktiviti 6

Lengkapkan cerita.

ekor batang gugus helai kawan

Pada suatu hari, Sang Kancil berjalan
di tepi se ____________ sungai. Air
sungai itu bersih dan jernih. Sang Kancil
ternampak se _____________ gajah.
Gajah-gajah itu sungguh riuh sambil
mandi-manda.

Sang Kancil terus ke hadapan.
Kelihatan beberapa _____________
burung di atas pokok.

Burung-burung itu sedang makan
se ____________ buah rambai.

Setelah penat, Sang Kancil pun 5.1.1(iv)
duduk di bawah pokok. Dia berehat BT: 109
sambil menghirup udara yang segar.
Apabila lapar, Sang Kancil makan
beberapa _____________ daun
muda. Dia berasa gembira kerana
kehidupannya tenang dan selesa.

• Minta murid melengkapkan cerita dengan penjodoh bilangan yang betul.

32

UNIT

18 Sejahterakan Bumi

Aktiviti 1
Kemukakan soalan.

mesra alam kotaknya boleh dikitar semula

dihasilkan daripada
minyak terpakai

Hai, Yasmin! Cuba kamu hidu bau sabun ini.

Wah, harumnya! ____________________________

Ini sabun mesra alam.
_________________________________________ ?

Sabun ini mesra alam kerana diperbuat daripada
minyak masak terpakai yang dapat mengurangkan
pencemaran alam sekitar.

1.2.3 _________________________________________ ?
BT: 110
Sabun ini dihasilkan dengan mencampurkan
bahan seperti minyak masak terpakai, pewangi,
pewarna dan larutan soda.

_________________________________________ ?

Ya, Yasmin. Kotak sabun ini boleh dikitar semula.

• Minta murid melengkapkan dialog dan menuturkannya.

33

Aktiviti 2

Baca teks.

SJKC Taman Indah telah menubuhkan Kelab Kitar Semula.
Tujuan kelab itu adalah untuk memupuk kesedaran murid-murid
tentang pentingnya amalan kitar semula. Jumlah ahlinya kira-kira
200 orang.

Pelbagai aktiviti kitar semula telah
dijalankan oleh kelab tersebut. Antaranya
termasuklah kempen mengumpulkan
sarang telur. Sarang telur itu ditampalkan
pada dinding kelab bagi mengurangkan
pencemaran bunyi.

Idea Idea Sampingan 1
Utama 1. _________________________________
_________________________________
1
Idea Sampingan 2
Penubuhan 2. _________________________________
Kelab Kitar _________________________________

Semula

Idea Idea Sampingan 1
Utama 1. _________________________________
_________________________________
2
Idea Sampingan 2
____________________ 2. _________________________________
_________________________________
____________________

____________________

• Minta murid mencatat idea utama dan idea sampingan. 2.2.1(iii)
BT: 111
34

Aktiviti 3

Edit teks.

Ini lampu air garam. Lampu ini ternyala tanpa
perlu disambungkan kepada sumber elektrik.
Lampu ini juga tidak memerlukan kuasa bateri.

Hanya dua senduk garam diperlukan untuk
lampu ini mengoperasi selama lapan jam.
Lampu ini juga boleh menggunakan air laut.

Lampu ini tidak mengandungi bahan
kimia merbahaya dan gas meracun. Lampu
ini mesra alam. Lampu ini befaedah kepada kita kerana dapat
mengurangkan pencemaran alam sekitar. Satu lagi faedah lampu
ini ialah menjimatkan tenaga elektrik di rumah.

______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________

3.3.2(ii) • Minta murid memurnikan teks dengan imbuhan yang betul.
BT: 112
35

Aktiviti 4
Lengkapkan ayat.

busuk kasar merdu sejuk indah

Kelab Sahabat Alam sekolah Gibin telah mengadakan Karnival
Mini Alam Semula Jadi. Karnival itu diadakan bersempena dengan
Kempen Sejahterakan Bumi yang dijalankan di sekolah itu.
Gibin dan rakan-rakannya telah mengunjungi karnival mini
itu. Mereka dapat menimba pengetahuan tentang pelbagai
khazanah alam semula jadi.

1. Bunyi kicauan burung tekukur sungguh
________________ .

2. Bunga Rafflesia sangat cantik tetapi baunya
________________ .

3. Pemandangan di Hutan Belum sungguh
________________ .

4. Suhu di puncak Gunung Kinabalu sangat
________________ .

5. Kulit batang pokok meranti sangat 5.1.3(iii)
_________________ . BT: 113

• Minta murid melengkapkan ayat dengan kata adjektif pancaindera.

36

Aktiviti 5

Lengkapkan cerita.

kepada dan tetapi ke daripada

kerana

Mei Fong amat prihatin terhadap alam sekitar. Dia mengitar
semula barang terpakai. Dia dan kakaknya menghasilkan bakul
serba guna dengan menggunakan bahan kitar semula.

Bakul Serba Guna • Bakul ini diperbuat ___________ kotak
minuman.

• Bakul ini besar _____________ ringan.

• Bakul ini mesra alam _____________
mudah dilupuskan.

• Bakul ini berguna ______________
keluarga Mei Fong.

• Mei Fong memasukkan kertas terpakai
___________ dalam bakul ini.

• Mei Fong ___________ kakaknya
mempelajari cara membuat bakul ini
daripada Internet.

Ibu Mei Fong berasa sangat gembira. Beliau memuji sikap
anak-anaknya yang prihatin terhadap alam sekitar.

5.1.4(i) • Minta murid melengkapkan cerita dengan kata hubung dan kata sendi nama.
BT: 114
37

Aktiviti Pemulihan

Susun perkataan. Kemudian, tulis ayat.
Encik Alif hutan renjer

1
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________

2 membersihkan sungai mereka

_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________

3 bakul daripada diperbuat itu
minuman penyedut

_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________

4 daripada itu baja sisa makanan

_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________

38

Aktiviti Pengayaan

Tugasan Projek

• Lakukan secara berkumpulan (tiga atau empat orang).
• Cipta sesuatu dengan menggunakan bahan kitar semula.
• Terangkan maklumat yang berkaitan dengan hasil ciptaan.
• Gunakan ayat tunggal atau ayat majmuk dengan betulnya.
• Persembahkan hasil projek dengan menggunakan power point.

1 Nama Kumpulan
2 Nama Ciptaan

Lekatkan gambar Kegunaan 1 Nama Kumpulan
hasil ciptaan. 2 Nama Ciptaan
3

Ciri Mesra Alam

4

5 Kesan kepada Alam Sekitar

Lekatkan gambar Kegunaan
hasil ciptaan.
3

Ciri Mesra Alam

4

Kesan kepada Alam Sekitar

5

39

Aktiviti Pengukuhan

Garisi kesalahan penggunaan imbuhan dalam teks.
Kemudian, edit dan murnikan.

Air sangat beguna kepada manusia dan alam sekitar.
Oleh sebab itu, kita perlu bejimat semasa menggunakan air.
Banyak cara yang dapat kita lakukan untuk menjimatkan
penggunaan air.

Semasa mandi atau bercuci pakaian,
jangan gunakan air secara berlebihan.
Kita juga perlu menutup paip air semasa
digosok gigi. Hal ini penting supaya air
tidak terbuang begitu sahaja.

Selain itu, jika kita mahu menadah
air di dalam bekas, pastikan air tidak
berlimpah. Tutup paip air dengan segera
sekiranya bekas itu telah penuh.

Kesalahan Pembetulan

1. ________________________ 1. ________________________

2. ________________________ 2. ________________________

3. ________________________ 3. ________________________
4. ________________________ 4. ________________________

5. ________________________ 5. ________________________
6. ________________________ 6. ________________________

40

Penilaian

A. Baca teks. Kemudian, nyatakan idea utama dan idea
sampingan.

Taman Bukit Tawau mempunyai tarikan alam semula jadi yang
istimewa. Di taman itu terdapat tumbuh-tumbuhan seperti orkid,
paku pakis dan periuk kera. Di situ juga terdapat kawasan air
terjun seperti Air Terjun Table dan Air Terjun Gelas. Satu tarikan
lagi ialah sebatang pokok yang sangat tinggi, iaitu pokok Seraya
Kuning Siput.

Idea Utama Idea Sampingan

________________________ ____________________________________
________________________ ____________________________________
________________________
________________________ ____________________________________
________________________ ____________________________________
________________________
____________________________________
____________________________________

B. Pilih imbuhan yang betul dan warnakan.
Udara membekalkan oksigen yang kita perlukan untuk
tujuan pernafasan. Tanpa oksigen, kita tidak boleh
menafas bernafas . Oleh itu, udara yang bersih amat
penting. Kita perlu menjaga memjaga udara di sekeliling
kita agar tidak tercemar.
Kita tidak boleh melakukan pembakaran secara
dibuka terbuka . Asap hitam daripada pembakaran
tersebut akan mencemarkan udara. Selain itu, asap
daripada kenderaan bermotor juga perlu dikurangkan. Kita
digalakkan untuk berbasikal, berjalan bejalan kaki atau
menggunakan pengangkutan awam. Amalan ini dapat
menbantu membantu kita mengurangkan pencemaran
udara.

41

C. Lengkapkan petikan dengan kata sendi nama dan kata
hubung yang betul.

di ke dan kerana supaya

Juanis dan keluarganya gemar menanam pokok bunga. Aktiviti
itu menyeronokkan _________ berfaedah kepada alam sekitar.
Namun begitu, mereka tidak boleh bercucuk tanam ___________
mereka tinggal di kawasan pangsapuri.

Ayah Juanis mencari jalan ____________ keluarganya boleh
bercucuk tanam. Beliau pergi ____________ kedai menjual
rak taman. Beliau membeli rak taman yang sederhana besarnya.

Juanis sangat gembira. Rak taman itu diletakkan ___________
beranda rumahnya. Dia menanam pelbagai jenis pokok bunga
di rak taman itu. Udara di rumahnya segar.

D. Lengkapkan ayat tunggal dan ayat majmuk berdasarkan
gambar.

1. Pasu bunga itu diperbuat daripada
_____________________________
_____________________________

2. Penggunaan bekas polistirena tidak
digalakkan kerana ______________
______________________________

3. Penyelam itu menyelam sambil
______________________________

______________________________

4422

TEMA PERTANIAN DAN PENTERNAKAN

UNIT Faedah Bertani

19

Aktiviti 1
Tutur dan jelaskan.

PROGRAM JOM BELI DAN TANAM

Tarikh: 1 Ogos 20
Hari: Rabu

Masa: 8:00 pagi hingga 12:30 tengah hari
Tempat: Pekarangan sekolah

Tujuan: Ceriakan sekolah

Alatan yang diperlukan:
• sarung tangan
• pasu bunga
• cangkul
• polibeg

• tanah

Benih pokok yang boleh dibeli:
• renek
• tidak berduri
• tidak bergetah
• tidak berakar tunjang
• berbunga

1.2.1 • Minta murid menjelaskan sesuatu perkara secara bertatasusila.
BT: 118
43

Aktiviti 2

Baca teks.

Pokok yang Cantik

Selvam dan kawan-kawannya di hadapan
kawasan lapang di sekolahnya. Mereka
memberikan cadangan kepada guru kelas
untuk membuat tapak semaian pokok.

Selepas itu, mereka membeli tanah di nurseri
ibu Mei Fong. Biasanya, tanah ini tanah bakar.

Mereka menyemai benih pokok bunga kertas,
pokok kemboja cina dan pokok bunga kaca piring. Sungguh
cepat pokok-pokok ini tumbuh.

Pada suatu hari, Persatuan Ibu Bapa hendak menanam pokok
bunga di kawasan sekolah. Pihak persatuan telah membeli semua
pokok yang disemai oleh Selvam dan kawan-kawannya.

Pokok-pokok itu telah mencantikkan kawasan sekolah Selvam.
Pokok-pokok bunga ini juga dapat menghilangkan stres Selvam
dan kawan-kawannya selepas penat belajar.

Perkataan Maksud
1.

2.

3.

4.

5.

6.

• Minta murid memilih dan menulis perkataan yang sukar difahami. Kemudian, tulis 2.2.1(i)
maksud perkataan itu dengan merujuki kamus.
44

BT: 119

Aktiviti 3 mudah ditanam buah dijadikan
Catat maklumat. jus limau

daun untuk masakan

Limau purut Limau kasturi

buah lebih besar daun hijau buah lebih kecil

Persamaan pokok limau kasturi dan pokok limau purut ialah
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
______________________________________________________

Perbezaannya pula ___________________________________
_______________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
________________________________________________________

3.2.3 • Minta murid membanding beza dan mencatat maklumat.
BT: 120
45

Aktiviti 4

Persembahkan cerita.
Rezeki Datang Bergolek

bagai isi dengan kuku Pak Jamal dan Pak Meon jiran
bagai ayam berak kapur sekampung. Hubungan mereka sangat
baik ______________________________
__________________________________
__________________________________

Pada suatu hari, Pak Jamal ke ladang
mangga harumanis miliknya. Dia sedih
apabila melihat pokok mangganya tidak
tumbuh subur. Mukanya _____________
__________________________________

bagai aur dengan tebing Pak Meon memujuk Pak Jamal.
Mereka bersama-sama menabur baja
pada pokok harumanis. Mereka ______
__________________________ semasa
bekerja di ladang.

bagai tikus jatuh ke beras Beberapa tahun kemudian,
pokok mangga harumanis mereka
berbuah dengan lebatnya. Mereka
__________________________ kerana
mendapat hasil jualan yang banyak.

• Minta murid melengkapkan teks dengan perumpamaan. 4.1.1(iii)
BT: 121
46