9_สึนามิ

ชุดกิจกรรมการเรยี นรูว้ ิทยาศาสตร์

กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
รายวชิ าโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ รหสั วชิ า ว30104

ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี 6

นางพชั รี คูณทอง
ตําแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ



ชดุ ที่ 9 สึนามิ

คำนำ

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ เร่ือง กระบวนการเปล่ียนแปลงภายในโลก
ชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี 6 จัดทาข้ึนเพ่ือเป็นส่อื นวตั กรรมประกอบการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน
รายวิชาโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ รหัสวิชา ว30104 เพ่ือให้ผู้เรียนใช้ประกอบกิจกรรมการ
เรียนการสอนและสามารถเรียนรู้ด้วยตนเอง นาไปใชใ้ นการเรียนการสอนซอ่ มเสรมิ ได้ หรือใชใ้ น
การสอนแทนได้เป็นอย่างดี เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้ ความเข้าใจและพัฒนาผลสัมฤทธ์ิทางการ
เรี ย น ของผู้ เรี ย น กลุ่ มส าร ะการ เรี ยน รู้ วิทย าศาส ตร์ เป็น น วัตกรร มท่ีช่ว ยล ดบทบาทของครู
ตามแนวทางการปฏิรูปการเรียนรู้ที่ยึดผู้เรียนเป็นสาคัญ เป็นกิจกรรม การเรียนรู้ที่ส่งเสริมให้
ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง ทาเป็น คิดเป็น แก้ปัญหาได้ สามารถพัฒนาตนเอง ได้เต็ม
ตามศกั ยภาพ ซง่ึ สอดคล้องกบั หลกั สูตรแกนกลางการศกึ ษาข้นั พน้ื ฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับ
ปรับปรุง พ.ศ.2560) ที่มุ่งเน้นให้ผู้เรียนได้รับการพัฒนาท้ังด้านความรู้ กระบวนการคิด
กระบวนการสืบเสาะหาความรู้ การแก้ปัญหา ความสามารถในการส่ือสาร การตัดสนิ ใจ การนา
ความรูไ้ ปใช้ในชีวติ ประจาวัน ตลอดจนส่งเสริมให้ผูเ้ รยี นมีจิตวทิ ยาศาสตร์คณุ ธรรมและค่านิยมท่ี
ถกู ตอ้ งเหมาะสม

ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างย่ิงว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์น้ีจะทาให้ผู้เรียน
มีความรู้ ความเข้าใจในเร่ืองโลกและการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลกได้เป็นอย่างดี มีทักษะ
กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ และมีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนสูงขึ้น สามารถใชเ้ พ่ือศึกษาค้นคว้า
ด้วยตนเองเป็นส่ือท่ีมีประสิทธิภาพ สามารถอานวยประโยชน์ต่อการเรียนการสอนให้บรรลุ
วตั ถปุ ระสงคข์ องหลักสตู รได้

พชั รี คณู ทอง

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ ก

ชดุ ที่ 9 สึนามิ

สำรบัญ

เรื่อง หน้ำ
คำนำ ก
สำรบญั ข
คำช้ีแจงเกย่ี วกบั กำรใชช้ ุดกิจกรรมกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์ ค
แผนภูมิลำดบั ขั้นตอนกำรใช้ชดุ กิจกรรมกำรเรยี นรู้วิทยำศำสตร์ ง
คำชแ้ี จงกำรใชช้ ุดกจิ กรรมกำรเรียนรู้วทิ ยำศำสตร์สำหรบั ครู จ
คำชีแ้ จงกำรใชช้ ุดกจิ กรรมกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์สำหรับนกั เรยี น ช
1
สาระการเรียนรู้ / มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชว้ี ดั 1
จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 2
แนวความคดิ ต่อเนอื่ ง 4
สาระสาคญั 5
แบบทดสอบก่อนเรียน 8
บตั รเนอ้ื หา ชุดท่ี 9 เรอื่ ง สึนามิ 25
บตั รกิจกรรมที่ 9.1 เรื่อง แบบจาลองการเกิดสึนามิ 29
บตั รกจิ กรรมท่ี 9.2 ผงั มโนทศั น์ เรอ่ื ง สนึ ามิ 30
บัตรกจิ กรรมท่ี 9.3 ถอดบทเรียน เรือ่ ง สึนามิ 31
แบบฝึกหัด เรอื่ ง สนึ ามิ 33
แบบทดสอบหลังเรียน 36
กระดาษคาตอบแบบทดสอบกอ่ นเรยี นและหลงั เรียน 37
บรรณำนุกรม 38
ภำคผนวก 39
เฉลยบตั รกจิ กรรมท่ี 9.1 เร่ือง แบบจาลองโครงสร้างโลก 43
เฉลยบตั รกิจกรรมที่ 9.2 ผังมโนทัศน์ เร่อื ง สนึ ามิ 44
เฉลยบตั รกิจกรรมท่ี 9.3 ถอดบทเรยี น เร่ือง สนึ ามิ 45
เฉลยแบบฝกึ หดั เร่ือง สึนามิ 47
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียนและหลงั เรียน 48
ประวตั ิย่อผู้จดั ทำ

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชย่ี วชาญ ข

ชุดท่ี 9 สนึ ามิ

คำชแ้ี จงเกย่ี วกับชดุ กจิ กรรมกำรเรียนรู้วทิ ยำศำสตร์

1. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่อง กระบวนการ
เปลี่ยนแปลงภายในโลก กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพื่อใช้ประกอบการ
จัดการเรียนรู้ รายวิชาโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ รหัสวิชา ว30104 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6
โดยให้สอดคล้องตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง
พ.ศ. 2560) กระทรวงศกึ ษาธิการ หลักจิตวิทยาการเรียนรู้ ยึดแนวทางการฝึกทเ่ี หมาะสมกับระดับ
และวัย เพื่อให้นักเรียนเกิดความกระตือรือร้น มีความสุขในการทากิจกรรมการเรียนรู้ และเพ่ือ
ส่งเสริมเจตคติท่ีดี นักเรียนจะได้พัฒนากระบวนการคิด กระบวนการตัดสินใจ กระบวนการ
แก้ปัญหา และสามารถนาความรู้ไปใช้ในชีวิตประจาวันได้ มุ่งเน้นพัฒนาผู้เรียนให้เกิดการเรียนรู้
เข้าใจหลกั การทางวิทยาศาสตร์ เกิดทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ วธิ ีสารวจตรวจสอบข้อมูล
การคิดแก้ปัญหา ตลอดจนการเสริมสร้างจิตวิทยาศาสตร์ ซึ่งประกอบด้วยชุดกิจกรรมการเรียนรู้
จานวน 9 ชดุ ดังนี้

ชุดท่ี 1 เรื่อง ขอ้ มลู ในการศึกษาและแบ่งช้ันโครงสร้างโลก
ชดุ ที่ 2 เรื่อง การแบ่งชั้นโครงสร้างโลก
ชุดที่ 3 เรื่อง แนวคิดของทฤษฎที วปี เลือ่ นและหลักฐานสนบั สนุน
ชุดที่ 4 เรื่อง แนวคดิ ของทฤษฎีการแผข่ ยายพนื้ สมทุ รและหลกั ฐานสนับสนุน
ชุดท่ี 5 เรื่อง การแปรสณั ฐานของแผ่นธรณี
ชุดท่ี 6 เร่ือง ธรณีสัณฐานและโครงสร้างทางธรณีที่เกิดจากการเคล่ือนที่ของแผ่น
ธรณี
ชุดท่ี 7 เรือ่ ง ภเู ขาไฟระเบิด
ชุดท่ี 8 เรอ่ื ง แผน่ ดนิ ไหว
ชดุ ที่ 9 เรอื่ ง สนึ ามิ
2. ชดุ กิจกรรมการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์นี้เปน็ ชุดที่ 9 เร่ือง สนึ ำมิ ใชเ้ วลำ 2 ช่วั โมง
3. ผู้ใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์น้คี วรศึกษาขนั้ ตอนการใชช้ ุดกจิ กรรมการเรียนรู้
อยา่ งละเอียดก่อนใช้
ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างย่ิงว่า ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ชุดน้ี จะมีประโยชน์ต่อ
นักเรียนและผู้สนใจท่ีจะนาไปใช้สอนและฝึกเด็กในปกครองในการพัฒนากระบวนการเรียนรู้
วทิ ยาศาสตรใ์ หม้ คี ุณภาพมากย่ิงข้นึ ตอ่ ไป

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเช่ยี วชาญ ค

ชดุ ที่ 9 สนึ ามิ

แผนภมู ลิ ำดับขน้ั ตอนกำรใช้ชุดกิจกรรมกำรเรยี นรูว้ ิทยำศำสตร์

อ่านคาชี้แจงและคาแนะนาในการใช้ชุดกจิ กรรมการเรยี นร้วู ิทยาศาสตร์

ศกึ ษาตัวชี้วัดและจุดประสงค์การเรียนรู้ เสริมพนื้ ฐำน
ทดสอบก่อนเรียน ผมู้ ีพ้ืนฐำนต่ำ

ศกึ ษาชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ตามข้ันตอน

ประเมนิ ผลการจัดกจิ กรรมการเรียนร้จู ากชุดกิจกรรม

ไมผ่ ่ำน ทดสอบหลงั เรียน
กำรทดสอบ

ผำ่ นกำรทดสอบ

ศกึ ษาชดุ กจิ กรรมการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์เรื่องต่อไป

แผนภูมิลำดบั ข้นั ตอนกำรเรียนโดยใช้ชดุ กจิ กรรมกำรเรยี นร้วู ทิ ยำศำสตร์
ชุดที่ 9 เรื่อง สนึ ำมิ

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครูเชยี่ วชาญ ง

ชดุ ท่ี 9 สนึ ามิ

คำชแ้ี จงกำรใช้ชดุ กจิ กรรมกำรเรียนรู้วิทยำศำสตรส์ ำหรับครู

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ท่ีครูผู้สอนได้ศึกษาต่อไปนี้คือ ชุดที่ 9 เร่ือง สึนำมิ
ใช้เวลำในกำรทำกิจกรรม 2 ช่ัวโมง ซึ่งนักเรียนจะได้สารวจ สังเกตและรวบรวม ข้อมูลมาสรุป
เป็นองค์ความรู้ โดยใช้กระบวนการคิด กระบวนการสืบค้นข้อมูล กระบวนการทางสังคม ทักษะ
กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ กระบวนการเผชิญสถานการณ์และแก้ปัญหา ผ่านทางกระบวนการ
กลุ่ม เพ่ือช่วยให้การดาเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้บรรลุจุดประสงค์และมีประสิทธิภาพ
ครผู ู้สอนควรดาเนินการดงั นี้

1. ครูผู้สอนต้องศึกษาและทาความเข้าใจเก่ียวกับคาช้ีแจงการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้
สาหรับครู และแผนการจัดการเรยี นรู้ เพ่อื ที่ครูผู้สอนสามารถนาชุดกิจกรรมการเรียนรไู้ ปใช้ในการ
จดั กจิ กรรมการเรียนรู้ได้อยา่ งมีประสิทธิภาพ

2. ครผู สู้ อนเตรียมสื่อการเรยี นการสอนให้พร้อม
3. ก่อนดาเนินการจัดกิจกรรมการจัดการเรียนรู้ ครูต้องเตรียมชุดกิจกรรมการเรียนรู้ไว้
บนโต๊ะประจากลุ่มให้เรียบร้อยและเพียงพอกับนักเรียนในกลุ่มซ่ึงนักเรียนจะได้รับคนละ 1 ชุด
ยกเวน้ ส่ือการสอนท่ตี อ้ งใช้ร่วมกัน
4. ครูต้องชี้แจงใหน้ ักเรียนรู้เก่ียวกับบทบาทของนักเรียนในการใชช้ ุดกจิ กรรมการเรยี นรู้
ดงั น้ี

4.1 ศกึ ษาบทบาทของนักเรียนจากการปฏิบัติกจิ กรรมให้เข้าใจก่อนการเรียนรู้โดยใช้
ชุดกิจกรรมการเรียนรู้

4.2 ปฏิบัติกิจกรรมตามลาดับข้ันตอน อ่านคาช้ีแจงจากใบกิจกรรม เพ่ือจะได้ทราบ
ว่าจะปฏิบัติกิจกรรมอะไร อย่างไร

4.3 นักเรียนต้องต้ังใจปฏิบัติกิจกรรมอย่างเต็มความสามารถ ต้องให้ความร่วมมือ
ชว่ ยเหลือซ่ึงกันและกนั ไมร่ บกวนผอู้ ื่น และไม่ชักชวนเพื่อนให้ออกนอกลนู่ อกทาง

4.4 หลงั จากปฏบิ ัตกิ จิ กรรมแล้ว นักเรยี นจะต้องจดั เก็บอปุ กรณท์ ุกชนิ้ ให้เรยี บร้อย
4.5 เมื่อมีการประเมินผลนกั เรียนต้องปฏิบัติตนอยา่ งต้งั ใจและรอบคอบ
5. การดาเนินการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้แบบวัฏจกั รการเรียนรู้ 7 ขั้น (7E) แบ่งออกเป็น
7 ข้ันตอน ดังน้ี
5.1 ข้นั ท่ี 1 ขน้ั ตรวจสอบความร้เู ดมิ
5.2 ข้ันที่ 2 ข้ันสร้างความสนใจ
5.3 ขน้ั ที่ 3 ขัน้ สารวจและคน้ หา

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเช่ยี วชาญ จ

ชดุ ที่ 9 สนึ ามิ
5.4 ขัน้ ท่ี 4 ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป
5.5 ขน้ั ท่ี 5 ขนั้ ขยายความรู้
5.6 ขั้นท่ี 6 ข้นั ประเมนิ
5.7 ขัน้ ท่ี 7 ข้นั นาความรูไ้ ปใช้
6. ขณะที่นักเรียนทุกกลุ่มปฏิบัติกิจกรรม ครูไม่ควรพูดเสียงดัง หากมีอะไรจะพูดต้องพูด
เป็นรายกล่มุ หรือรายบุคคล ต้องไมร่ บกวนกิจกรรมของนักเรียนกลุ่มอ่นื
7. ครูผู้สอนต้องเดินดูการทางานของนักเรียนแต่ละกลุ่มอย่างใกล้ชิด หากมีนักเรียนคน
ใดหรือกลุ่มใดมีปญั หาควรเข้าไปให้ความชว่ ยเหลือจนปญั หานั้นคล่ีคลายลง
8. การสรุปผลท่ีได้จากกิจกรรมการเรียนรู้ควรเปน็ กิจกรรมร่วมของนักเรียนทุกกลุ่มหรือ
ตัวแทนของกล่มุ ร่วมกัน ครคู วรเปดิ โอกาสใหน้ ักเรียนแสดงออกให้มากท่สี ุด
9. ประเมนิ ผลการเรียนรู้ของนกั เรยี น เพ่อื ตรวจสอบผลการเรยี นรขู้ องนักเรียน

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ ฉ

ชุดที่ 9 สึนามิ

คำช้แี จงกำรใช้ชุดกิจกรรมกำรเรียนรู้วทิ ยำศำสตรส์ ำหรบั นกั เรียน

ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ท่ีนักเรียนได้ศึกษาต่อไปนี้คือ ชุดที่ 9 เรื่อง สึนำมิ
ซ่ึงนักเรียนจะได้สารวจ สังเกต และรวบรวมข้อมูลมาสรุปเป็นองค์ความรู้ โดยใช้กระบวนการคิด
กระบวนการสืบค้นข้อมูล กระบวนการทางสังคม ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์
กระบวนการเผชญิ สถานการณ์ และแก้ปัญหา ผ่านทางกระบวนการกล่มุ เพ่ือใหเ้ กดิ ประโยชน์สงู สุด
นกั เรยี นควรปฏบิ ตั ิตามคาชี้แจง ดังต่อไปนี้

1. ชุดกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ชุดที่ 9 เรื่อง สึนำมิ ใช้เวลำในกำรทำ
กจิ กรรม 2 ชั่วโมง

2. นกั เรียนทาแบบทดสอบกอ่ นเรยี น จานวน 10 ขอ้
3. นกั เรยี นทากจิ กรรมเปน็ รายกลมุ่ และศึกษาวิธดี าเนนิ กิจกรรมให้เข้าใจ
4. นกั เรยี นปฏบิ ตั ิกจิ กรรมในชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
5. นักเรียนทากิจกรรมในชดุ กิจกรรมการเรียนร้ใู หค้ รบ
6. นักเรยี นทาแบบทดสอบหลังเรยี น จานวน 10 ข้อ

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ ช

ชดุ ท่ี 9 สนึ ามิ

ชุดท่ี 9

สนึ ามิ

สาระท่ี 3 วิทยาศาสตร์โลกและอวกาศ
มาตรฐาน ว 3.2 เข้าใจองค์ประกอบและความสัมพันธ์ของระบบโลก กระบวนการ
เปล่ียนแปลงภายในโลก และบนผิวโลก ธรณีพิบัติภัย กระบวนการ
เปลี่ยนแปลงลมฟ้าอากาศและภูมิศาสตร์โลก รวมทั้งผลต่อสิ่งมีชีวิต
และสิ่งแวดล้อม

ตัวช้ีวดั
ว 3.2 ม.6/6 อธิบายสาเหตุ กระบวนการเกิด และผลจากสึนามิ รวมท้ังสืบค้นข้อมูล
พ้นื ท่ีเส่ยี งภัย ออกแบบและนาเสนอแนวทางการเฝ้าระวงั และการปฏิบัติ
ตนใหป้ ลอดภัย

จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้
1. อธิบายสาเหตุ กระบวนการเกดิ สึนามไิ ด้ (K)
2. สบื คน้ และนาเสนอขอ้ มูลพื้นที่เส่ยี งภัย และผลจากสึนามิ (P)
3. สืบคน้ ขอ้ มูล ออกแบบและนาเสนอแนวทางการเฝ้าระวงั และการปฏบิ ัตติ นใหป้ ลอดภัย

จากสนึ ามิได้ (P)
4. ประยุกต์ใช้หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งเก่ยี วกับสนึ ามิ ในการร่วมกจิ กรรมการเรียน

การสอนและนาความรู้ไปใชใ้ นชีวิตประจาวัน (A)

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครูเช่ียวชาญ 1

ชดุ ท่ี 9 สึนามิ

5. มีความสนใจใฝ่เรยี นรหู้ รืออยากรู้อยากเห็น ทางานร่วมกับผ้อู น่ื อย่างสรา้ งสรรค์ ยอมรับ
ความคิดเหน็ ของผู้อน่ื ได้ (A)

ลาดบั ความคดิ ตอ่ เนอื่ ง

ธรณพี บิ ตั ิภยั

ภูเขาไฟระเบิด แผ่นดินไหว และสึนามิ เป็นธรณีพิบัติภัยท่ีเกิดจากกระบวนการ
เปลี่ยนแปลงทางธรณวี ทิ ยาแบบฉบั พลนั และรุนแรง ซึ่งผลต่อสงิ่ มีชวี ิตและสิง่ แวดล้อม



ภูเขาไฟเกิดจากการแทรกดันของแมกมาข้ึนมาบนผิวโลกตามช่องว่างหรือรอย
แตกของเปลือกโลกโดยส่วนใหญ่จะมีตาแหน่งสัมพันธ์กับแนวรอยต่อของแผ่นธรณีเคล่ือนท่ี
เข้าหากันหรือแนวมุดตัวของแผ่นธรณี และยังมีภูเขาไฟที่เกิดข้ึนในบริเวณแผ่นธรณีแยกตัว
ภูเขาไฟในบางบริเวณอาจเกิดจากการแทรกดันของแมกมาจากจุดร้อนที่บริเวณกลางแผ่น
ธรณี



ภูเขาไฟระเบิดส่งผลต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อม ในบางครั้งส่งผลกกระทบอย่าง
รนุ แรงและเป็นบริเวณกว้าง ดงั น้ันการสร้างระบบเตือนภัย และแนวการเฝ้าระวงั และปฏิบัติ
ตนใหป้ ลอดภัยจากภูเขาไฟระเบดิ จงึ มคี วามจา เป็นอย่างยง่ิ



แผ่นดินไหวส่วนใหญ่เกิดจากเม่ือแผ่นธรณีเคลื่อนที่จะเกิดการเสยี ดสีและ/หรือชน
กันระหว่างแผ่นธรณีสองแผ่น หินจะสะสมพลังงานไว้จนกระทั่งเกิดการแตกหักและเคลื่อน
ตัวอย่างกระทันหัน และปลดปล่อยพลังงานออกมาในรูปของคลื่นไหวสะเทือน ทาให้
พ้ืนผิวโลกเกิดการสั่นสะเทือน และอาจเกิดจากสาเหตุอื่นได้อีก เช่น ภูเขาไฟระเบิด
การทดลองระเบดิ นิวเคลยี ร์

เมื่อเกิดแผ่นดินไหวคลื่นไหวสะเทือนที่ถูกปลดปล่อยออกมาจะเคลื่อนท่ีจากศูนย์
เกิดแผ่นดินไหว ไปทุกทิศทุกทาง ทา ให้บริเวณต่าง ๆ ได้รับผลกระทบไม่เท่ากัน บริเวณบน
พื้นผิวโลกที่จะได้รับผลกระทบมากท่ีสุด คือ จุดเหนือศูนย์เกิดแผ่นดินไหว ซึ่งเป็นจุดบน
พืน้ ผิวโลกท่ีอยู่เหนอื บริเวณศูนยเ์ กดิ ของแผน่ ดินไหวภายในโลก



โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชย่ี วชาญ 2

ชดุ ท่ี 9 สึนามิ

ปริมาณของพลังงานที่ถูกปลดปล่อยออกมาในรูปของการสั่นสะเทือนที่ส่งผ่าน
มายังผวิ โลก สังเกตไดจ้ ากค่าแอมพลิจูดของคลื่นแผน่ ดินไหวทตี่ รวจวัดได้ และนามาคานวณ
เป็นขนาดของแผ่นดินไหว ขนาดของแผ่นดินไหวรายงานโดยใช้มาตราริกเตอร์ และมาตรา
ขนาดโมเมนต์แผ่นดนิ ไหว



ผลของแผ่นดินไหวที่ทา ให้คนรู้สึกถึงการส่ันสะเทือน ลักษณะท่ีวัตถุหรืออาคาร
เสียหาย หรือสภาพภูมิประเทศเปล่ียนแปลง สามารถนา มาประเมินเป็นความรุนแรงของ
แผ่นดนิ ไหว ความรุนแรงจะเกิดมากที่สุดบรเิ วณใกล้เหนอื ศูนยเ์ กิดแผน่ ดินไหวและลดลงตาม
ระยะทางที่ห่างออกมา มาตราวัดความรุนแรงท่ีนิยมใช้ในปัจจุบัน คือ มาตราเมอร์คัลลี
ปรบั ปรุงใหม่



พ้ืนท่ีเสี่ยงภัยแผ่นดินไหวท่ีเกิดขึ้นบนโลกส่วนใหญ่อยู่บริเวณแนวรอยต่อของแผ่น
ธรณี ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีหลายประเทศที่เป็นศูนย์เกิด
แผ่นดินไหวในบริเวณรอยต่อของแผ่นธรณี ทา ให้ประเทศไทยได้รับแรงส่ันสะเทือนจาก
แผน่ ดนิ ไหวทีเ่ กิดข้นึ จากบรเิ วณดงั กลา่ ว



ประเทศไทยไม่ได้ตั้งอยู่บริเวณแนวรอยต่อของแผ่นธรณี แต่มีโอกาสเป็นศูนย์เกิด
แผ่นดินไหวได้เนื่องจากการเคลื่อนตัวของรอยเล่ือนมีพลังภายในประเทศที่มีการสะสม
พลงั งานจากการเคลือ่ นที่ของแผ่นธรณี



แผ่นดินไหวมีผลกระทบต่อการดา เนินชีวิตของมนุษย์ ดังนั้นเราควรศึกษาวิธีการ
ปฏิบัติตนทั้งการรับมือก่อนเกิด ระหว่างเกิด และหลังจากเกิดแผ่นดินไหว ให้เข้าใจ
และสามารถปฏบิ ตั ิตนได้อย่างถกู ตอ้ ง



สึนามิมักจะเกิดข้ึนบริเวณชายฝั่งโดยรอบของมหาสมุทรแปซิฟิกเน่ืองจากมีแนว
รอยต่อของแผ่นธรณเี ป็นทางยาวหรอื ทรี่ ูจ้ ักกนั ในชอื่ วงแหวนไฟ ซึง่ เปน็ บริเวณที่เกิดการมุด
ตัวของแผ่นธรณีและทา ให้เกิดแผ่นดินไหวได้และอาจเกิดสึนามิถ้าเหตุการณ์แผ่นดินไหว
ดงั กลา่ ว เกิดการเลือ่ นตัวของเปลือกโลกในแนวด่งิ



โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชย่ี วชาญ 3

ชดุ ที่ 9 สึนามิ

สนึ ามิเป็นคล่ืนท่ีมีลักษณะเฉพาะตัวโดยในบริเวณทค่ี วามลึกของมหาสมุทรมาก ๆ
สึนามิจะมีความสูงคล่ืนน้อย แต่มีความยาวคลื่นมากและเคลื่อนที่ด้วยความเร็วสู ง
เมื่อเคล่ือนเข้าสู่บริเวณน้าต้ืน ความยาวคล่ืนและความเร็วคลื่นจะลดลงแต่ความสูงคลื่น
เพ่ิมข้ึนทาใหเ้ กดิ คลืน่ ขนาดใหญป่ ะทะเข้ากบั แผ่นดนิ



สนึ ามิทา ให้มีผเู้ สียชีวิต บาดเจ็บ และสูญหายจานวนมาก นอกจากนี้ยังทาให้เกิด
ความเสียหายแก่ทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ้ ม รวมท้งั ในด้านเศรษฐกจิ เปน็ อย่างมาก



สึนามิเป็นภัยพิบัติที่ไม่สามารถพยากรณ์ล่วงหน้าได้ ดังน้ันวิธีการป้องกัน
ความเสียหาย คือ การเฝ้าระวังและเตือนภัยก่อนที่สึนามิจะเคลื่อนท่ีมาถึงชายฝั่ง
กระบวนการเตือนภัยสึนามิประกอบด้วยข้ันตอนหลัก 3 ขั้น คือ การตรวจวัดข้อมูล
การประมวลผลจากข้อมูลการประกาศเตือนภัย



สึนามิมีผลกระทบต่อการดา เนินชีวิตของมนุษย์ ดังน้ันเราควรศึกษาวิธีการ
ปฏิบัติตน ทั้งการรับมือก่อนเกิด ระหว่างเกิด และหลังจากเกิดสึนามิ ให้เข้าใจและสามารถ
ปฏบิ ัตติ นได้อยา่ งถูกตอ้ ง

สาระสาคัญ

สึนามิ คือ คลื่นน้าท่ีเกิดจากมวลน้าถูกแทนท่ีในปริมาณมหาศาล มีลักษณะที่แตกต่างจาก
คลน่ื น้าท่วั ไป คอื คลื่นเคลื่อนท่ดี ้วยความเรว็ สูง มคี วามยาวคลื่นยาวมาก ความสงู คล่นื น้อยเมือ่ อยใู่ น
น้าลึก ส่วนมากจะเกิดในทะเลหรือมหาสมุทร และสามารถเคล่ือนที่ในมหาสมุทรได้เป็นระยะทาง
หลายพันกิโลเมตร เมื่อคลื่นเคล่ือนทเี่ ข้าสู่ชายฝั่งความเรว็ จะลดลง และความสูงคล่ืนจะเพิ่มขึ้นจงึ ทา
ให้พ้ืนท่ีบริเวณชายฝั่งบางบริเวณเป็นพ้ืนท่ีเสี่ยงภัย จึงต้องศึกษาแนวทางในการเฝ้าระวัง และการ
ปฏิบัติตนให้ปลอดภัย สึนามิมักจะเกิดข้ึนบริเวณชายฝั่งโดยรอบของมหาสมุทรแปซิฟิกเนื่องจากมี
แนวรอยต่อของ แผ่นธรณีเป็นทางยาวหรือท่ีรู้จักกันในชื่อวงแหวนไฟ ซ่ึงเป็นบริเวณที่เกิดการมุดตัว
ของแผ่นธรณี และทาให้เกิดแผ่นดินไหวได้ แผ่นดินไหวทาให้เกิดเป็นสึนามิ สึนามิเป็นคลื่นท่ีมี
ลักษณะเฉพาะตัวโดยในบริเวณท่คี วามลึกน้ามาก ๆ สึนามิจะมีความสูง คลื่นน้อย แต่ความยาวคลื่น
มากและเคล่ือนที่ด้วยอัตราเร็วสูง เมื่อเคล่ือนเข้าสู่บริเวณน้าตื้น ความยาวคล่ืนและความเร็วคลื่น
จะลดลงแต่ความสูงคล่นื เพมิ่ ขนึ้ ทาใหเ้ กิดคลน่ื ขนาดใหญป่ ะทะเขา้ กับแผน่ ดนิ

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชยี่ วชาญ 4

ชดุ ท่ี 9 สึนามิ

แบบทดสอบก่อนเรียน

เรอ่ื ง สึนามิ

รายวิชาโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ รหัสวิชา ว30104 ช้นั มัธยมศึกษาปีท่ี 6

คาชแ้ี จง 1. แบบทดสอบฉบับนี้ จานวน 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลาที่ใช้ 10 นาที
2. จงเลือกคาตอบทถี่ กู ต้องที่สุด แล้วเขียนเครือ่ งหมาย  ลงในกระดาษคาตอบ

1. สนึ ามิ เป็นภัยธรรมชาติท่ีมักเกดิ เม่อื ใด
ก. แผ่นเปลือกโลกเคล่ือนออกจากกนั
ข. แผน่ ดนิ ไหวรนุ แรงใต้ท้องมหาสมทุ ร
ค. แผน่ ดนิ ไหวพรอ้ มกับภเู ขาไฟระเบิด
ง. พายหุ มนุ อยา่ งฉับพลนั บริเวณกลางมหาสมุทร

2. บรเิ วณท่ีมกั เกิดสนึ ามิ ได้แก่บรเิ วณใด
ก. มหาสมุทรอินเดยี
ข. มหาสมุทรอาร์กติก
ค. มหาสมทุ รแปซิฟกิ
ง. มหาสมุทรแอตแลนตกิ

3. ขอ้ ใดไม่ได้อย่ใู นบรเิ วณท่ีเรียกวา่ "วงแหวนแห่งไฟ (ring of fire)"
ก. ประเทศญ่ีป่นุ ทงั้ หมด
ข. บรเิ วณด้านตะวนั ตกของเม็กซิโก
ค. บริเวณขอบมหาสมุทรแปซิฟิกทั้งหมด
ง. บรเิ วณรอยตอ่ ภูเขาแอลปแ์ ละภเู ขาหมิ าลัย

4. สึนามเิ ป็นภยั พิบตั ิท่ีเกี่ยวขอ้ งกับภยั ธรรมชาติในข้อใด
ก. วาตภัย
ข. อุทกภยั
ค. พายุซดั ฝัง่
ง. แผน่ ดินไหว

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ 5

ชดุ ที่ 9 สึนามิ

5. ข้อใดต่อไปน้กี ลา่ วถึงคลน่ื สนึ ามิถกู ตอ้ ง
ก. ความเร็วของคลนื่ ไม่ข้นึ อยู่กบั ความลกึ
ข. เปน็ คลื่นน้าท่มี คี วามยาวคล่ืน 1,000 กิโลเมตร
ค. ปรากฏการณน์ ้ีมักเกิดบรเิ วณชายฝ่งั มหาสมุทรแปซิฟกิ
ง. จะเกิดขึ้นทุกคร้ังที่เกิดแผน่ ดินไหวขนาด 7.0 รกิ เตอร์ ข้นึ ไปในมหาสมุทร

6. คล่นื สึนามมิ กี ารเคล่ือนตัวดว้ ยความเรว็ สูงเทา่ ใด
ก. 500 - 600 กโิ ลเมตรตอ่ ชวั่ โมง
ข. 600 - 700 กโิ ลเมตรต่อชั่วโมง
ค. 700 - 800 กโิ ลเมตรตอ่ ช่ัวโมง
ง. 800 - 900 กิโลเมตรต่อช่ัวโมง

7. พื้นท่ีลักษณะใดเสย่ี งภัยต่อการเกิดสึนามิ
ก. บริเวณชายฝ่งั ทะเล
ข. บริเวณทีร่ าบเชิงเขา
ค. บรเิ วณท่รี าบลุ่มแมน่ ้า
ง. บริเวณทเ่ี ปน็ พนื้ หินแข็งแรง

8. เม่ือชาวประมงหรือนักทอ่ งเที่ยวท่ีแลน่ เรอื ตามแนวชายฝงั่ สังเกตเห็นระดับนา้ ทะเลลดลง
อยา่ งรวดเรว็ เปน็ สัญญาณเตอื นของภยั ธรรมชาติชนิดใด

ก. ภัยแลง้
ข. คลื่นสึนามิ
ค. แผ่นดนิ ไหว
ง. ภูเขาไฟปะทุ

9. จังหวัดทางภาคใตข้ องประเทศไทยจังหวัดใดทไี่ มเ่ คยประสบภัยจากสนึ ามิ
ก. ภเู กต็
ข. พังงา
ค. สตูล
ง. นครศรธี รรมราช

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเช่ียวชาญ 6

ชดุ ท่ี 9 สึนามิ

10. ข้อใดไม่ใชข่ ้อปฏบิ ตั ิเพื่อความปลอดภยั จากสนึ ามิ
ก. มีหอเตือนภัย
ข. รับฟังข้อมูลขา่ วสารอยู่ตลอดเวลา
ค. ไมป่ ลกู ส่งิ ก่อสร้างใกล้แนวชายฝ่ังทะเล
ง. เม่ือไดร้ บั เตือนใหจ้ อดเรือไวช้ ายฝ่งั ห้ามนาออกไป

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเชยี่ วชาญ 7

ชดุ ที่ 9 สนึ ามิ

บตั รเน้อื หา
ชดุ กจิ กรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

ชดุ ท่ี 9 สนึ ามิ

สึนามิ คือ คลื่นน้าท่ีเกิดจากมวลน้าถูกแทนที่ในปริมาณมหาศาล มีลักษณะท่ีแตกต่างจาก
คลื่นน้าท่ัวไป คือ คล่ืนเคลื่อนทด่ี ้วยความเรว็ สงู มคี วามยาวคลื่นยาวมาก ความสูงคลื่นน้อยเมื่ออยูใ่ น
น้าลึก ส่วนมากจะเกิดในทะเลหรือมหาสมุทร และสามารถเคลื่อนท่ีในมหาสมุทรได้เป็นระยะทาง
หลายพันกิโลเมตร เม่ือคล่ืนเคล่อื นท่ีเขา้ สู่ชายฝั่งความเร็วจะลดลง และความสูงคล่ืนจะเพิ่มขึ้นจึงทา
ให้พ้ืนที่บริเวณชายฝั่งบางบริเวณเป็นพื้นที่เส่ียงภัย จึงต้องศึกษาแนวทางในการเฝ้าระวัง และการ
ปฏิบตั ติ นใหป้ ลอดภัย

สึนามิมักจะเกิดขึ้นบริเวณชายฝ่ังโดยรอบของมหาสมุทรแปซิฟิกเนื่องจากมีแนวรอยต่อของ
แผ่นธรณีเป็นทางยาวหรือท่ีรู้จักกันในชื่อวงแหวนไฟ ซึ่งเป็นบริเวณท่ีเกิดการมุดตัวของแผ่นธรณี
และทาใหเ้ กิดแผ่นดนิ ไหวได้ แผ่นดนิ ไหวทาใหเ้ กดิ เปน็ สึนามิ

สึนามิเป็นคลื่นท่ีมีลักษณะเฉพาะตัวโดยในบริเวณที่ความลึกน้ามาก ๆ สึนามิจะมีความสูง
คลื่นน้อย แต่ความยาวคล่ืนมากและเคล่ือนท่ีด้วยอัตราเร็วสูง เม่ือเคลื่อนเข้าสู่บริเวณน้าต้ืน
ความยาวคลื่นและความเร็วคล่ืนจะลดลงแต่ความสูงคลื่นเพ่ิมข้ึนทาให้เกิดคลื่นขนาดใหญ่ปะทะเข้า
กบั แผน่ ดิน

สึนามิ ทาให้มีผู้เสียชีวิต บาดเจ็บ และสูญหายจานวนมาก นอกจากน้ียังทาให้เกิดความ
เสียหายแก่ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดล้อม รวมทงั้ ในดา้ นเศรษฐกิจเป็นอย่างมาก

สึนามิเป็นภัยพิบัติท่ีไม่สามารถพยากรณ์ล่วงหน้าได้ ดังน้ันวิธีการป้องกันความเสียหายคือ
การเฝ้าระวังและเตือนภยั ก่อนท่ีสึนามิจะเคลื่อนทีม่ าถึงชายฝ่ัง กระบวนการเตือนภัยสึนามิประกอบ
ด้วยขั้นตอนหลกั 3 ขั้น คอื การตรวจวดั ขอ้ มูล การประมวลผลจากข้อมูล การประกาศเตือนภัย

สนึ ามิมีผลกระทบต่อการดาเนินชีวติ ของมนุษย์ ดังนัน้ เราควรศึกษาวิธีการปฏิบัติตน ทั้งการ
รบั มอื ก่อนเกดิ ระหว่างเกดิ และหลังจากเกิดสึนามิ ใหเ้ ข้าใจและสามารถปฏบิ ตั ิไดอ้ ย่างถูกต้อง

สึนามิ (ญ่ีปุ่น: 津波 โรมาจิ: tsunami, "คลื่นที่ท่าเรือ" หรือ "คล่ืนชายฝั่ง") เป็นกลุ่มคลื่น
น้าที่เกิดข้ึนจากการย้ายท่ีของปริมาตรน้าก้อนใหญ่ คือ มหาสมุทรหรือทะเลสาบขนาดใหญ่
แผ่นดินไหว การปะทุของภูเขาไฟและการระเบิดใต้น้าอื่น ๆ (รวมท้ังการจุดวัตถุระเบิดหรือวัตถุ
ระเบิดนิวเคลียร์ใต้น้า) ดินถล่ม ธารน้าแข็งไถล อุกกาบาตตกและการรบกวนอ่ืน ไม่ว่าเหนือหรือใต้
น้า ลว้ นอาจก่อใหเ้ กดิ เปน็ คลื่นสึนามไิ ด้ทัง้ สนิ้

คลื่นสึนามิไม่เหมือนกับคลื่นทะเล (tidal wave) ตามปกติ เพราะมีความยาวคล่ืนยาวกว่า
มาก แทนท่ีจะเป็นคลื่นหัวแตก (breaking wave) ตามปกติ คลื่นสึนามิเร่ิมแรกอาจดูเหมือนกับว่า

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครูเช่ียวชาญ 8

ชุดท่ี 9 สึนามิ

คล่ืนน้าเพ่ิมระดับสูงขึ้นอยา่ งรวดเร็ว และดว้ ยเหตนุ ี้ คลน่ื สึนามจิ ึงมกั เรียกว่าเปน็ คลืน่ ยักษ์ โดยทั่วไป
คลื่นสึนามิประกอบด้วยกลุ่มคลื่นซึ่งมีคาบเป็นนาทีหรืออาจมากถึงชั่วโมง มากันเรียกว่าเป็น "คล่ืน
ขบวน" (wave train) ความสูงของคล่ืนหลายสิบเมตรนั้นอาจเกิดข้นึ ได้จากเหตุการณ์ขนาดใหญ่ แม้
ผลกระทบของคลื่นสึนามินั้นจะจากัดอยู่แค่พ้ืนท่ีชายฝ่ัง แต่อานาจทาลายล้างของมันสามารถมีได้
ใหญ่หลวงและสามารถมีผลกระทบต่อทั้งแอ่งมหาสมุทร คลื่นสึนามิในมหาสมุทรอินเดีย ค.ศ.
2004 เป็นหนึ่งในภัยธรรมชาติคร้ังทมี่ ีผู้เสียชีวิตมากท่ีสดุ ในประวัติศาสตรม์ นษุ ยชาติ โดยมผี ู้เสียชีวิต
กวา่ 230,000 คน ใน 14 ประเทศทีต่ ิดกับมหาสมทุ รอนิ เดยี

ธูซิดดิดีส นักประวัตศิ าสตร์ชาวกรีก เสนอเม่ือ 426 ปีก่อนคริสตกาล ว่า คล่ืนสึนามิเก่ยี วข้อง
กับแผ่นดินไหวใต้ทะเล แต่ความเข้าใจในธรรมชาติของคลื่นสึนามิยังมีเพียงเล็กน้อยกระทั่ง
คริสต์ศตวรรษที่ 20 และยงั มีอกี มากทีย่ ังไม่ทราบในปัจจุบัน ขณะท่แี ผ่นดินไหวทร่ี ุนแรงนอ้ ยกว่ามาก
กลับก่อให้เกิดคล่ืน พยายามพยากรณ์เส้นทางของคล่ืนสึนามิข้ามมหาสมุทรอย่างแม่นยา และยัง
พยากรณว์ า่ คลื่นสึนามจิ ะมปี ฏสิ ัมพันธ์กับชายฝั่งแห่งหน่ึง ๆ อยา่ งไร

บางคร้ังคล่ืนสึนามิเรียกว่า คลื่นยักษ์ แต่ในช่วงปีหลัง คาน้ีค่อย ๆ เสื่อมความนิยมลง
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในแวดวงวิทยาศาสตร์ เพราะคลน่ื สึนามิไม่มีอะไรเก่ียวข้องกับกระแสนา้ เลย คาว่า
"คลื่นยักษ์" ท่ีคร้ังหน่ึงเคยนิยมใช้นี้ มาจากลักษณะปรากฏทั่วไปที่สุด ซึ่งคือ คลื่นทะเลหนุน (tidal
bore) สงู ผิดปกติ ทั้งคล่ืนสึนามิและกระแสน้าต่างก็ก่อให้เกิดคลน่ื น้าที่พัดพาเข้าสฝู่ ่ัง แต่ในกรณีของ
คล่ืนสึนามิ การเคล่ือนที่ของน้าในแผ่นดินนั้นยิ่งใหญ่กว่าและกินเวลานานกว่ามาก จึงให้ความรู้สึก
ของกระแสน้าสูงอย่างน่าเหลือเชื่อ คาว่า "คล่ืนสึนามิ" เองก็ไม่ถูกต้องนักเม่ือเทียบกับ "คล่ืนยักษ์"
เพราะคลื่นสึนามิไม่จากัดอยู่เฉพาะกับท่าเรือ บรรดานักธรณีวิทยาและนักสมุทรศาสตร์ต่างไม่เห็น
ด้วยกับคาว่าคล่ืนยักษ์ แต่เห็นว่าชื่อคล่ืนตามลักษณะของคลื่นนั้นธรรมดาควรแทนช่ือด้วยศัพท์ทาง
ธรณีวทิ ยาและสมทุ รศาสตร์

คลื่นสึนามิแตกต่างจากคลื่นน้าธรรมดามาก ตัวคลื่นนั้นสามารถเดินทางได้เป็นระยะทางไกล
โดยไม่สญู เสยี พลงั งาน และสามารถเข้าทาลายชายฝ่งั ท่ีอยหู่ า่ งไกลจากจดุ กาเนิดหลายพนั กโิ ลเมตรได้
โดยทั่วไปแล้วคลื่นสึนามซิ ่ึงเป็นคล่ืนในนา้ จะเดินทางได้ชา้ กว่าการสน่ั สะเทอื นของแผ่นดินไหวท่เี ป็น
คลื่นที่เดินทางในพื้นดิน ดังน้ัน คลื่นอาจเข้ากระทบฝ่ังภายหลังจากที่ผู้คนบริเวณน้ันรู้สึกว่าเกิด
แผ่นดนิ ไหวเป็นเวลาหลายช่ัวโมง

คล่ืนโดยท่ัวไปจะมีคุณสมบัติสาคัญที่วัดได้อยู่สองประการคือ คาบ ซ่ึงจะเป็นเวลาระหว่างลูก
คลื่นสองลูก และ ความยาวคลื่น ซ่ึงเป็นระยะห่างระหว่างลูกคลื่นสองลูก ในทะเลเปิดคลื่นสึนามิมี
คาบท่ีนานมาก โดยเริ่มจากไม่กี่นาทีไปจนเป็นชั่วโมง ในขณะเดียวกันก็มีความยาวคลื่นที่ยาวมาก
โดยอาจยาวถึงหลายร้อยกิโลเมตร ในขณะท่ีคล่ืนทั่วไปท่ีเกิดจาก ลมที่ชายฝั่งนั้นมีคาบประมาณ 10
วนิ าที และมีความยาวคล่ืนประมาณ 150 เมตรเทา่ นนั้ ความสูงของคล่นื ในทะเลเปิดมกั นอ้ ยกว่าหนึ่ง

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ 9

ชุดที่ 9 สนึ ามิ

เมตร ซ่ึงทาให้ไม่เป็นที่สังเกตของผู้คนบนเรือ คลื่นสึนามิจะเคล่ือนที่ด้วยความเร็วต้ังแต่ 500 ถึง
1,000 กิโลเมตรต่อชั่วโมง อย่างไรก็ตาม เมื่อเข้าสู่ชายฝ่ังที่มีความลึกลดลง คล่ืนจะมีความเร็วลดลง
และเรมิ่ ก่อตัวเปน็ คลื่นสงู โดยอาจมคี วามสงู มากกวา่ 30 เมตร

คล่ืนสึนามิจะเคลื่อนตัวออกจากแหล่งกาเนิด ดังน้ัน ชายฝั่งท่ีถูกกาบังโดยแผ่นดินส่วนอื่น ๆ
มักปลอดภัยจากคล่ืน อย่างไรก็ตาม ยังมีโอกาสที่คล่ืนจะสามารถเล้ียวเบนไปกระทบได้ นอกจากนี้
คล่ืนไม่จาเป็นต้องมีความแรงเท่ากันในทุกทิศทุกทาง โดยความแรงจะข้ึนกับแหล่งกาเนิดและ
ลักษณะของภมู ิประเทศแถบนั้น

โดยส่วนใหญ่แลว้ สึนามิมักจะเกิดขึ้นบริเวณชายฝั่งโดยรอบของมหาสมุทรแปซิฟิกเน่ืองจาก
มีแนวรอยต่อของแผ่นธรณีเป็นทางยาวซ่ึงเป็นบริเวณที่เกิดการมดุ ตวั ของแผ่นธรณีและทาใหเ้ กิดการ
เล่ือนตัวของพ้ืนมหาสมทุ รเป็นสาเหตุขอการเกิดแผ่นดินไหวซ่ึงในบางครั้งอาจทาให้เกิดสึนามิตามมา
ได้สนามิเป็นคล่ืนท่ีมลี ักษณะเฉพาะตัวเมอื่ เคลอ่ื นท่ผี ่านบริเวณท่เี ป็นทะเลลึกสึนามิจะมีความสูงคลื่น
น้อยสังเกตเห็นได้ยาก แต่มีความยาวคล่ืนได้ถึง 200 กิโลเมตรและเคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็วสูงได้ถึง
950 กิโลเมตรต่อช่ัวโมงอีกท้ังยังสามารถเคล่ือนท่ีออกจากจุดกาเนิดได้ไกลหลายพันกิโลเมตร
ดงั รปู 9.1

รปู ท่ี 9.1 การแผ่ออกของคล่ืนไปยังชายฝ่ังโดยรอบของมหาสมทุ รแปซฟิ กิ
ในปี พ.ศ. 2547 ในมหาสมุทรอินเดยี

ท่มี า : หนังสือเรยี นรายวิชาเพม่ิ เติมวทิ ยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เล่ม 1 (หนา้ 111)
สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธิการ

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ 10

ชุดที่ 9 สนึ ามิ
เมื่อ สึ น า มิเค ล่ื อน เข้ าสู่ บ ริ เว ณช า ย ฝ่ั งน้ า ตื้น ค ว าม ย า ว คล่ื น แ ล ะคว าม เร็ ว คลื่ น จ ะล ดล ง
แต่ความสูงคลื่นเพิ่มข้ึนทาให้เกิดคลื่นขนาดใหญ่ปะทะเข้ากับชายฝ่ังโดยความสูงคล่ืนขณะเคล่ือนท่ี
ข้ึนชายฝั่งอาจมีความสูงได้ถึง 30 เมตรหรือมากกว่าและมวลน้าทีซ่ ัดข้ึนชายฝ่ังอาจท่วมลึกเข้าไปบน
แผ่นดินได้ไกลหลายร้อยเมตรมวลน้าปริมาณมากที่พดั ขึ้นชายฝั่งจะปะทะกับสิ่งก่อสร้างพร้อมกับพัด
พาเอาผู้ประสบภัยสิ่งของต้นไม้และอื่น ๆ ไปกับมวลน้าเมื่อมวลน้าท่วมลึกเข้าไปบนชายฝั่งจนหมด
พลังงานแล้วมวลน้าจะไหลกลับลงสู่ทะเลพร้อมกับพัดพาเอาเศษสิ่งของและผู้ประสบภัยลงสู่ทะเล
หลังจากน้ันคลน่ื ระลอกถัดไปจะพัดเข้าปะทะกบั ชายฝ่ังอกี ครั้ง
สึนามิที่เกิดขึ้นในประเทศไทยในปี พ.ศ. 2547 ทาใหม้ ีผู้เสียชีวิตบาดเจ็บและสูญหายจานวน
มากนอกจากน้ียังทาให้เกิดความเสียหายแก่ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมากเช่น
ปะการังอาจถูกคล่ืนซัดหรือถูกเศษส่ิงของที่พัดมากับน้ากระแทกจนแตกหักเสียหายต้นไม้ในป่าชาย
เลนหักโค่นหรือถูกพัดไปกับน้าชายหาดบางแห่งจะถูกกัดเซาะส่วนความเสียหายในดา้ นเศรษฐกิจเช่น
สถานท่ที ่องเท่ยี วไดร้ ับความเสยี หายและเรอื ประมงไดร้ บั ความเสียหาย

รูปท่ี 9.2 ความเสยี หายของพืน้ ทบี่ ริเวณชายฝ่งั หลงั เกิดสึนามปิ ระเทศญปี่ นุ่
ทมี่ า : หนงั สอื เรยี นรายวิชาเพิม่ เติมวิทยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เล่ม 1 (หน้า 112)

สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี กระทรวงศึกษาธกิ าร

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครูเชยี่ วชาญ 11

ชุดที่ 9 สึนามิ
ปัจจุบันการเกิดแผ่นดินไหวในมหาสมุทรท่ีสัมพันธ์กับการเกิดสึนามิ นั้นยังไม่สามารถ
พยากรณ์ได้ แต่สึนามิที่เกิดขึ้นแล้วสามารถตรวจจับและแจ้งเตือนล่วงหน้าได้นักวิทยาศาสตร์ได้
พัฒนาระบบการเฝ้าระวังและเตือนภัยก่อนท่ีสินามิจะเคล่ือนท่ีมาถึงชายฝั่งกระบวนการเตือนภัย
สนึ ามปิ ระกอบดว้ ยขน้ั ตอนหลัก 3 ข้ัน ดังนี้
1. การตรวจวัดข้อมูล เช่น ความดันของน้าทะเลการส่ันสะเทือนของแผ่นธรณีและการ
เปลี่ยนแปลงของระดับน้าและคลื่นโดยเคร่ืองมือตรวจวัดซ่ึงติดตั้งอยู่ในมหาสมุทรข้อมูลต่าง ๆ
จะถูกส่งไปยังดาวเทยี มเพือ่ สง่ ข้อมลู ไปยงั ศูนย์เตือนภัยหรอื หนว่ ยงานทเี่ ก่ียวข้อง
2. การประมวลผลจากข้อมูลเป็นการนาข้อมูลจากการตรวจวัดมาพยากรณ์โดยใช้
แบบจาลองเพ่ือจาลองผลของการเกดิ สนึ ามิ เชน่ ความสงู คล่ืนระยะเวลาทคี่ ล่ืนจะเคล่อื นที่ถงึ ชายฝงั่
3. การประกาศเตือนภัยเป็นการเผยแพร่ข้อมูลเตือนภัยจากศูนย์เตือนภัยไปยังประชาชน
หรือองค์กรสาธารณะเพื่อให้ประกาศให้ประชาชนเตรียมพร้อมและคอยเฝ้าติดตามสถานการณ์จาก
ศูนยเ์ ตอื นภัย

รปู ท่ี 9.3 การเฝ้าระวังแลเตือนภยั สึนามิ
ท่มี า : หนังสือเรียนรายวิชาเพิ่มเติมวิทยาศาสตร์ โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เลม่ 1 (หน้า 113)

สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ 12

ชดุ ที่ 9 สึนามิ

ลักษณะของคลื่นสึนามิ
คล่ืนสึนามิแตกต่างจากคลื่นน้าธรรมดามาก ตัวคล่ืนน้ันสามารถเดินทางได้เป็นระยะทางไกล

โดยไมส่ ูญเสียพลังงาน และสามารถเข้าทาลายชายฝ่งั ทอี่ ยูห่ ่างไกลจากจดุ กาเนิดหลายพันกโิ ลเมตรได้
โดยท่ัวไปแลว้ คลื่นสึนามซิ ่ึงเป็นคล่นื ในน้า จะเดนิ ทางได้ช้ากว่าการส่ันสะเทอื นของแผ่นดินไหวทเ่ี ป็น
คล่ืนท่ีเดินทางในพื้นดิน ดังนั้น คลื่นอาจเข้ากระทบฝั่งภายหลังจากท่ีผู้คนบริเวณนั้นรู้สึกว่าเกิด
แผ่นดนิ ไหวเป็นเวลาหลายชวั่ โมง

สึนามิ มี 2 แบบ คือ
- แบบ Local เกิดตามชายฝั่งท่ีเกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.0 ข้ึนไป และตื้นกวา่ 10 กโิ ลเมตร

เปลือกโลกขยบั ตัวแบบไหนกไ็ ด้
- แบบ Widespread เกิดกระจายไปหลายประเทศ เช่นเดยี วกับที่เกดิ เมื่อ พ.ศ. 2547 มา

จากแผ่นดินไหวขนาดใหญ่กว่า 7.0 ต้ืนกว่า 10 กิโลเมตร เปลือกโลกขยับตัวในแนวตั้ง
เทา่ น้ัน
คลื่นโดยท่ัวไปจะมีคุณสมบัติสาคัญท่ีวัดได้อยู่สองประการคือ คาบ ซึ่งจะเป็นเวลาระหว่างลูก
คลื่นสองลูก และ ความยาวคล่ืน ซึ่งเป็นระยะห่างระหว่างลูกคลื่นสองลูก ในทะเลเปิดคลื่นสึนามิมี
คาบท่ีนานมาก โดยเร่ิมจากไม่ก่ีนาทีไปจนเป็นช่ัวโมง ในขณะเดียวกันก็มีความยาวคลื่นท่ียาวมาก
โดยอาจยาวถึงหลายร้อยกิโลเมตร ในขณะท่ีคลื่นท่ัวไปที่เกิดจาก ลมท่ีชายฝั่งน้ันมีคาบประมาณ 10
วินาที และมีความยาวคลื่นประมาณ 150 เมตรเท่านนั้ ความสงู ของคล่นื ในทะเลเปดิ มกั น้อยกว่าหนึ่ง
เมตร ซ่ึงทาให้ไม่เป็นท่ีสังเกตของผู้คนบนเรือ คล่ืนสึนามิจะเคล่ือนท่ีด้วยความเร็วตั้งแต่ 500 ถึง
1,000 กิโลเมตรต่อช่ัวโมง อย่างไรก็ตาม เมื่อเข้าสู่ชายฝ่ังที่มีความลึกลดลง คลื่นจะมีความเร็วลดลง
และเริม่ ก่อตัวเป็นคลน่ื สงู โดยอาจมคี วามสงู มากกวา่ 30 เมตร
คล่ืนสึนามิจะเคล่ือนตัวออกจากแหล่งกาเนิด ดังนั้น ชายฝ่ังที่ถูกกาบังโดยแผ่นดินส่วนอ่ืน ๆ
มักปลอดภัยจากคลื่น อย่างไรก็ตาม ยังมีโอกาสที่คลื่นจะสามารถเล้ียวเบนไปกระทบได้ นอกจากน้ี
คลื่นไม่จาเป็นต้องมีความแรงเท่ากันในทุกทิศทุกทาง โดยความแรงจะข้ึนกับแหล่งกาเนิดและ
ลักษณะของภูมปิ ระเทศแถบนัน้
คลื่นจะมีพฤติกรรมเป็น "คลื่นน้าต้ืน" เมื่ออัตราส่วนระหว่างความลึกของน้าและขนาดของ
คลน่ื น้นั มีค่าต่า ดงั นน้ั เน่อื งจากมีขนาดของคล่นื ทส่ี ูงมาก คล่ืนสนึ ามจิ ึงมีคุณสมบัติเปน็ คล่นื น้าตื้นแม้
อยู่ในทะเลลึกก็ตาม คล่ืนน้าตื้นนนั้ มคี วามเรว็ เท่ากับรากที่สองของผลคณู ระหว่างความเร่งจากสนาม
แรงโน้มถ่วง (9.8 เมตร/วินาที2) และความลึกของน้า ตัวอย่างเชน่ ในมหาสมุทรแปซิฟิกที่มีความลึก
ประมาณ 4,000 เมตร คลื่นจะเคล่ือนที่ด้วยความเร็วประมาณ 200 เมตรต่อวินาที หรือ 720
กิโลเมตรต่อช่ัวโมง ส่วนท่ีชายฝั่งที่มีความลึก 40 เมตร คล่ืนจะมีความเร็วช้าลงเหลือ 20 เมตรต่อ
วินาที หรอื 72 กโิ ลเมตรตอ่ ชว่ั โมง

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ 13

ชุดท่ี 9 สนึ ามิ

รูปท่ี 9.4 ภาวะแม่เหลก็ บรรพกาล
ที่มา : https://th.wikipedia.org/wiki8C:Tsunami_comic_book_style.png

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเช่ยี วชาญ 14

ชุดที่ 9 สนึ ามิ

สาเหตกุ ารเกดิ คลืน่ สึนามิ
คล่ืนสึนามิเกิดข้ึนจากการกระทบกระเทือนที่ทาให้น้าปริมาณมากเกิดการเคลื่อนตัว เช่น

แผ่นดินไหว แผน่ ดนิ ถล่ม หรืออกุ กาบาตพงุ่ ชน
เม่ือแผ่นดินใต้ทะเลเกิดการเปล่ียนรูปร่างอย่างกะทันหัน จะทาให้น้าทะเลเกิดเคลื่อนตัวเพ่ือ

ปรับระดับใหเ้ ข้าสู่จุดสมดลุ และจะก่อให้เกิดคล่นื สึนามิ การเปลี่ยนรูปร่างของพ้ืนทะเลมกั เกิดข้ึนเม่ือ
เกิดแผ่นดินไหวเน่ืองจากการขยับตัวของเปลือกโลก ซ่ึงจะเกิดบริเวณท่ีขอบของเปลือกโลกหลาย
แผ่นเช่ือมต่อกันท่ีเรียกว่า รอยเลื่อน (fault) เช่น บริเวณขอบของมหาสมุทรแปซิฟิก นอกจาก
แผ่นดินไหวแลว้ ดนิ ถล่มใต้นา้ ท่มี กั เกดิ ร่วมกับแผน่ ดินไหวสามารถทาให้เกดิ คลืน่ สึนามิไดเ้ ชน่ กนั

นอกจากการกระทบกระเทือนท่ีเกิดใต้น้าแล้ว การท่ีพ้ืนดินขนาดใหญ่ถล่มลงทะเล หรือการ
ตกกระทบพื้นน้าของวัตถุ ก็สามารถทาให้เกิดคลื่นได้ คล่ืนสึนามิท่ีเกิดในรูปแบบน้ีจะลดขนาดลง
อย่างรวดเรว็ และไมม่ ีผลกระทบต่อชายฝงั่ ทอี่ ยู่ห่างไกลมากนกั อย่างไรก็ตาม ถ้าแผ่นดนิ มีขนาดใหญ่
มากพอ อาจทาให้เกิด เมกะสึนามิ ซ่ึงอาจมคี วามสงู รว่ มร้อยเมตรได้

คล่นื สึนามิ มสี าเหตกุ ารเกิดหลายประการ เช่น
1. การเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลกตามแนวรอยเล่ือนท่ีก่อให้เกิดแผ่นดินไหวท่ีพื้น

ทอ้ งทะเล
2. การระบิดอยา่ งรุนแรงของภูเขาไฟใต้ทะเล
3. ดินถลม่ ท่ีพืน้ ท้องทะเล
4. การทดลองระเบดิ นวิ เคลยี ร์ใต้ทะเล
คล่ืนสึนามิในมหาสมุทรหรือทะเลตรงที่เกิดแผน่ ดินไหวเป็นความพยายามที่จะกลับคืน

สู่สมดุลย์ภายหลังจากการยกตัวอย่างฉับพลันของพื้นท้องหมาสมุทรนามาซึ่งการยกตัวของมวลน้า
ทะเลอย่างทันทีทันใด อนุภาคของน้าจะกระเพื่อมข้ึนและลง เร่ิมต้นเป็นศูนย์กลางของการแผ่
กระจายคล่ืนน้าออกไปในทุกทิศทาง โดนอนุภาคของน้าเคล่ือนที่เป็นวงรี และมีลักษณะยาวตาม
แนวนอน โดยมีความสูงของคลื่นไม่มากนักในทะเลลึกแต่มีค่าความเร็วสูง เมื่อคลื่นเข้าใกล้ฝ่ัง
ความเร็วของคล่ืนจะถกู หน่วงให้ช้าลงอย่างฉบั พลัน โดยที่แรงปะทะยังทรงพลงั อยู่ จงึ ทาให้ยอดคล่ืน
ถูกยกข้ึนสูงอย่างรวดเร็ว และสูงสุดท่ีชายฝ่ัง ดังน้ันผลกระทบจากคล่ืนสึนามิบริเวณแหล่งกาเนิดใน
ทะเลจึงแทบไม่ปรากฏ ส่วนบริเวณชายฝ่ังตื้นย่อมก่อให้เกิดความเสียหายได้มากกับชีวิตและ
ทรัพย์สินบริเวณชายฝ่ังนั้น

ความเร็วในการเคลื่อนท่ีของคล่ืนสึนามิ แสดงด้วยสมการของ Langranges Law ท่ีว่า
ความเร็วคล่ืนเป็นรากที่สองของผลคูณความลึกกับอัตราเร่งของความโน้มถ่วงของโลก เช่น ถ้าใน
ทะเลอนั ดามนั มคี วามลึก 4,000 เมตร คานวณความเร็วของคลน่ื สึนามิไดป้ ระมาณ 700 กม./ชม.

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชยี่ วชาญ 15

ชดุ ท่ี 9 สึนามิ

บรเิ วณแหลง่ เกดิ สึนามิ
ส่วนใหญ่สึนามิเกิดบริเวณเดียวกับย่านท่ีเกิดแผ่นดินไหวในทะเลหรือชายฝั่ง โดย 80%

ของสนึ ามิท่ีเกิดท้งั หมดมกั อยใู่ นบรเิ วณมหาสมทุ รแปซิฟิก
- เม่ือประมาณ 1,600 ปีก่อนคริสต์ศักราช เกิดภูเขาไฟระเบิดที่เกาะอีเจียน เมืองทีรา

ประเทศกรซี ทาใหเ้ กิดสนึ ามิในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน สันนิษฐานว่ามีคล่ืนสึนามิท่ีกระทบชายฝ่ังของ
อสิ ราเอลสูงประมาณ 6 เมตร

- พ.ศ. 2298 เกิดแผ่นดินไหวที่เมืองลิสบอน ประเทศโปรตุเกส เป็นผลให้เกิดสึนามิตาม
แนวชายฝ่ังประเทศโปรตุเกส สเปน และโมรอ็ กโก มผี เู้ สยี ชวี ิตจากเหตุแผน่ ดินไหวและสึนามิ 60,000
คน

- 15 มิถุนายน 2439 เกิดสึนามิท่ีเมืองเมจิ ซันริจู คลื่นสูง 30 เมตร มีผู้เสียชีวิต 27,000
คน บาดเจบ็ 9,316 ราย บ้านเรือนเสียหาย 10,600 หลัง

- 1 เมษายน 2489 เกดิ แผ่นดนิ ไหวท่ชี ายฝัง่ ของมลรฐั อาลาสกา ทาให้ประภาคารสกอตซ์
เคป บนเกาะยูนิแมก สูง 13.5 เมตร พงั ทลาย ต่อมาประมาณ 5 ช่วั โมง คลืน่ สนึ ามิแผ่ไปถึงเมืองฮีโล
มลรฐั ฮาวาย ซง่ึ มลี ักษณะเปน็ อา่ วขนาดใหญ่ และรบั คลน่ื สึนามิโดยตรง ทาให้มียอดคล่นื สงู 16 เมตร
ก่อความเสยี หายรุนแรง ไม่ว่าอาคารบา้ นเรือน สะพาน รางรถไฟ ถนนเลียบชายหาด เสยี หายยับเยิน
ครา่ ชวี ติ มนุษย์ประมาร 160 คน

- 23 พฤษภาคม 2503 เกิดแผ่นดินไหวท่ีชายฝั่งประเทศชิลีขนาด 9.5 ริกเตอร์
(แผ่นดินไหวขนาดใหญ่ที่สดุ ในโลกทีบ่ ันทกึ ได้) ก่อให้เกิดสึนามิทว่ั ชายฝ่ังมหาสมทุ รแปซิฟิก คร่าชีวิต
มนุษย์กว่า 1,000 คน คลื่นมีความเร็ว 710 กิโลเมตรต่อช่ัวโมง ใช้เวลาเดินทางจากประเทศชิลีถึง
เมืองฮีโล มลรัฐฮาวาย 14.9 ชั่วโมง ซึ่งอยู่ห่าง 10,600 กิโลเมตรได้รับผลกระทบรุนแรง ความร้าย
กาจของสนึ ามิคร้ังนี้ยังคร่าชีวิตชาวญี่ปุน่ 140 คน ทงั้ ทีป่ ระเทศญปี่ ุ่นอยู่หา่ งถงึ 17,000 กโิ ลเมตร ซ่ึง
มยี อดคลื่นสงู ถึง 7 เมตร ใชเ้ วลาเดนิ ทาง 24 ช่ัวโมง

- 27 มนี าคม 2507 เกิดสนึ ามิจากแผ่นดินไหวขนาด 9.2 ริกเตอร์ ในรอ่ งลึกชันอะลูเชยี น
ใกล้ชายฝง่ั มลรัฐอาลาสกา ทาให้บริเวณอ่าววาลดีสมยี อดคล่นื สูง 30 เมตร และทช่ี ายฝั่งมลรฐั ฮาวาย
มยี อดคล่นื สงู 5 เมตร

- 2 กันยายน 2535 เกิดสึนามิท่ีประเทศนิการากัว มียอดคลื่นสูง 10 เมตร คนเสียชีวิต
170 คน บาดเจ็บ 500 คน ประชากรไร้ท่อี ยอู่ าศัย 13,000 ครอบครวั

- 13 กรกฎาคม 2536 เกิดคล่ืนสึนามิเข้าทาลายชายฝ่ังเมืองโอะกุชิริ เกาะฮอกไกโด
ประเทศญีป่ ุ่นอย่างรุนแรง

- 17 กรกฎาคม 2541 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.1 รกิ เตอร์ ใกล้ชายฝั่งด้านตะวันออกของ
เมืองซาวน์ดาวน์ เกาะปาปัวนิวกีนี ส่งผลให้มีดินถล่มใต้ทะเล และสึนามิตามมาเป็นชุดขนาดใหญ่

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ 16

ชุดท่ี 9 สึนามิ

อย่างน้อย 3 ชุด มีผู้เสียชีวิต 2,200 คน บาดเจ็บ 473 คน บริเวณชายฝ่ังเสียหายมาก ตามรายงาน
ของ Earthquake Engineering Research Institue (January, 1999) รายงานว่าแผ่นดินไหวเกิด
เวลา 18.49 น. ตามเวลาท้องถ่ิน มีผู้บาดเจ็บถูกทยอยส่งเข้าโรงพยาบาลเมืองไอทาเป เวลา 20.00
น. แตไ่ มส่ ามารถช่วยอะไรไดเ้ พราะโรงพยาบาลปดิ ต้งั แตเ่ วลา 16.00 น.

สาหรบั สนึ ามิที่เคยเกิดในยา่ นมหาสมทุ รอนิ เดยี พอท่ีจะรวบรวมได้ดังน้ี
- เมือ่ 326 ปกี ่อนคริสต์ศกั ราช เกิดแผ่นดินไหวใกล้สามเหลี่ยมปากแม่น้าสินธุ ประเทศ

อินเดีย ส่งผลให้เกิดสึนามิ เข้าโจมตีกองเรือรบของกษัตริย์อเลกซานเดอมหาราช ขณะเดินทางกลับ
ประเทศกรกี (Lietzin, 1974)

- พ.ศ. 2067 เกิดสนึ ามิใกลเ้ มืองดาพอล รฐั มหาราชต์ ประเทศอินเดยี
- พ.ศ. 2305 เกิดแผ่นดินไหวท่ีชายฝั่งอารากัน สหภาพพม่า ส่งผลให้เกิดสึนามิ ทา
ความเสียหายกับบรเิ วณชายฝั่งทะเลในอา่ วเบงกอล
- พ.ศ. 2340 เกิดแผ่นดินไหวในทะเลทางทิศตะวันตกของตอนกลางเกาะสุมาตรา ด้วย
ขนาด 8.4 ริกเตอร์ ทาให้เกิดสึนามิ เข้าชายฝ่ังเมืองปาดัง ประเทศอินโดนีเซีย มีผู้เสียชีวิตมากกว่า
300 คน
- พ.ศ. 2376 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 8.7 ริกเตอร์ นอกชายฝั่งตะวันตกด้านทิศใต้ของ
เกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย ส่งผลให้เกิดคล่ืนขนาดใหญ่ทาความเสียหายให้แก่บริเวณดังกล่าว
และมผี เู้ สียชีวติ มากมาย
- พ.ศ. 2386 มีคล่ืนขนาดใหญ่เคลื่อนตัวเข้าสู่หมู่เกาะ Nias มีรายงานการสูญเสียชีวิต
จานวนมาก
- พ.ศ. 2424 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.9 ริกเตอร์ ที่หมู่เกาะอันดามัน ส่งผลให้เกิดสึนา
มมิ ีคลนื่ สงู 1 เมตร เข้ากระแทกชายฝ่ังด้านตะวนั ออกของคาบสมทุ รอนิ เดยี
- 27 สิงหาคม 2426 เวลาเช้าตรูภูเขาไฟกรากะตัว ในประเทศอินโดนีเซียเกิดระเบิด
ต่อเนื่องกัน 3 ครั้ง เป็นผลให้ปากปล่องภูเขาไฟทะลายลงทะเลส่งผลให้เกิดสึนามิทั่วมหาสมุทร
อินเดีย ท่ีเกาะชวา และเกาะสุมาตรามีความสูงของคล่ืนสึนามิ 15 - 42 เมตร ทาให้มีผู้เสียชีวิต
มากกว่า 36,000 คน
- 26 มิถุนายน 2484 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 7.7 ริกเตอร์ ที่ระหว่างหมู่เกาะนิโคบาร์-
อันดามัน แรงส่ันสะเทือนรับรู้ได้ถึงแนวชายฝ่ังของประเทศอินเดีย และศรีลังกา ทาให้เกิดสึนามิ
ตามมา มีการบันทึกว่ามีความสูงของคลื่น 1 เมตร และเชื่อว่ามีผู้เสียชีวิตในครั้งนี้ไม่น้อยกว่า 5,000
คน

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครูเชยี่ วชาญ 17

ชุดท่ี 9 สนึ ามิ
- 27 พฤศจิกายน 2488 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 8.9 ริกเตอร์ มีศูนย์กลางบริเวณชายฝั่ง
ทะเลเมืองมิกราน ทางทิศใต้ประมาณ 100 กิโลเมตร ของเมืองหลวง ประเทศปากีสถาน เป็นผลให้
เกิดสึนามิทาความเสียหายให้แกช่ ายฝงั่ ทะเลดา้ นทศิ ตะวนั ตกของประเทศอินเดีย
ตวั อย่างขัน้ ตอนปฏิบตั ิการแจง้ เตอื นภยั สนึ ามิ (Tsunami Warning)

รปู ที่ 9.5
ทมี่ า : http://www.dmr.go.th/n_more_news.php?filename=tsunami3
26 ธ.ค.2547 เกดิ "สนึ าม"ิ ทีภ่ เู ก็ต-พังงา จังหวดั อนั ดามัน มผี เู้ สยี ชีวติ กว่า 5 พนั ศพ
26 ธ.ค.2547 เกิด"สึนามิ" ‘สึนามิ’ โศกนาฏกรรมคลื่นยักษ์ มีจุดเร่ิมต้นเม่ือเวลา 07.58
น. วันท่ี 26 ธันวาคม 2547 (ตามเวลาประเทศไทย) เกิดแผ่นดินไหวอย่างรุนแรง ศูนย์กลางอยู่
บริเวณตะวันตกเฉียงเหนือของเกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย ห่างจากจังหวัดภูเก็ต ประมาณ
580 กิโลเมตร ท่ีละติจูด 3.4 องศาเหนือ ลองจิจูด 95.7 องศาตะวันออก ขนาดความรุนแรง 8.9
สง่ ผลกระทบเกอื บทกุ จังหวดั ในภาคใต้ รวมถงึ อาคารสูงหลายแห่งในกรงุ เทพมหานคร
ต่อมาเวลา 08.30 น. เกิดแผ่นดินไหวรู้สึกได้อีกครั้ง ศูนย์กลางอยู่บริเวณรัฐฉาน ประเทศ
พม่า ห่างจากจังหวัดเชียงใหม่ ประมาณ 200 กิโลเมตร ท่ีละติจูด 20.76 องศาเหนือ 98.04 องศา

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ 18

ชดุ ท่ี 9 สึนามิ

ตะวันออก มขี นาดประมาณ 6.4 รกิ เตอร์ ทาให้เกดิ ความสนั่ สะเทือนในหลายจงั หวัดภาคเหนอื ไดแ้ ก่
ลาปาง เชยี งใหม่ เชยี งราย และแมฮ่ ่องสอน

แผ่นดินไหวท่ีมีจุดศูนย์กลางบริเวณเกาะสุมาตรา ท่ีเกิดขึ้นใต้น้าน้ีเอง ได้ก่อให้เกิดคลื่นน้า
ขนาดใหญ่ ท่ีเรียกว่า ‘สึนามิ’ (TSUNAMI) หรือคลื่นอ่าวเรือ หรือคลื่นชายฝ่ัง ส่งผลกระทบต่อ
สถานท่ีท่องเท่ียว บริเวณชายฝ่ังไม่ว่าหาดป่าตอง หาดกมลา หาดกะรน รวมถึงหาดในยาง ซ่ึงเป็น
ท่ีตงั้ ของสนามบินนานาชาตภิ ูเก็ต รวมถงึ ประเทศอนิ โดนีเซีย อนิ เดยี ศรีลงั กา มาเลเซีย อยา่ งรุนแรง

สาหรบั ประเทศไทย ถอื เปน็ เหตุการณ์ ‘สนึ าม’ิ คร้งั แรก และร้ายแรงเกนิ จะนึกฝนั
เหตุการณ์สึนามิไทย ที่ภูเก็ต พังงา ระนอง กระบี่ ตรัง และสตูล ทาให้มีผู้เสียชีวิตประมาณ 5,400
คน บาดเจ็บกว่า 8,000 คน และสูญหายอีกจานวนมาก บ้านเรือนประชาชน รีสอร์ต และโรงแรม
ตลอดจนระบบสาธารณูปโภคต่างๆ อาทิ ไฟฟ้า ประปา โทรศัพท์ ถนน มูลค่าความเสียหายหลาย
พนั ล้านบาท

เหตุการณแ์ ผน่ ดนิ ไหวและสนึ ามิ 26 ธันวาคม 2547
เหตุการณแ์ ผ่นดินไหวเมอื่ เวลา 07:58:53 น. เวลาทอ้ งถ่ินของวันที่ 26 ธันวาคม 2547 ตาม

รายงานของกรมธรณวี ิทยาของสหรัฐอเมรกิ า (USGS) มีขนาด 9.0 ริกเตอร์ (Moment Magnitude)
ท่ีระดับความลึกจากพ้ืนท้องทะเล 28.6 กิโลเมตร มีศูนย์กลางในทะเลนอกชายฝ่ังด้านทิศตะวันตก
ของตอนเหนือเกาะสุมาตรา ประเทศอินโดนีเซีย ซ่ึงส่งพลังงานมหาศาลเทียบเท่าระเบิดปรมาณูท่ี
เมืองฮิโรชิมา 23,000 ลูก ก่อให้เกิดการส่ันไหวที่รุนแรงของแผ่นดิน และเกิดสึนามิตามมาใน
มหาสมุทรอนิ เดยี โดยเข้าถล่มชายฝ่ังประเทศตา่ งๆ ทอี่ ยู่โดยรอบ ได้แก่ประเทศอินโดนีเซีย ศรีลงั กา
อินเดีย ไทย โซมาเลีย มัลดีฟส์ พม่า แทนซาเนีย บังคลาเทศ และเคนยา มีผู้เสียชีวิตมากกว่า
230,000 คน และสูญหายอีกหลายหม่ืนคน เฉพาะในเมืองบันดาอาเจะห์ ของประเทศอินโดนีเซียมี
ผู้เสียชีวิตมากกว่า 150,000 คน สาหรับประเทศไทยมี 6 จังหวัดในฝั่งทะเลอันดามันที่ได้รับ
ผลกระทบ คือ จังหวัดระนอง พังงา กระบี่ ภูเก็ต ตรัง และสตูล มีผู้เสียชีวิตทั้งคนไทย และต่างชาติ
มากกว่า 5,395 คน และสูญหายมากกว่า 2,000 คน บาดเจ็บประมาณ 8,000 คน ส่วนอาคาร
บ้านเรือน โรงแรมท่ีพักเสียหายอย่างยับเยิน และพ้ืนที่ชายฝั่งทะเลไทยได้รับผลกระทบมากกว่า
475,000 ไร่

ลาดับเหตุการณ์ของสึนามิท่ีมีผลกระทบกับประเทศไทยในวันที่ 26 ธันวาคม 2547 โดยมี
ยอดคลื่นสงู สดุ 10 เมตร พัดเข้าสชู่ ายฝัง่ ทะเลอนั ดามนั ซ่งึ สามารถลาดบั เหตุการณไ์ ด้ ดงั นี้

เวลา 09.35 น. นา้ ทะเลแห้งจากบรเิ วณชายหาดโดยถดถอยลงเป็นระยะทาง 100 เมตร
เปน็ เวลา 5 นาที

เวลา 09.38 น. คล่นื สูงประมาณ 2-3 เมตร เขา้ กระทบฝ่งั

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครูเช่ยี วชาญ 19

ชดุ ที่ 9 สึนามิ

เวลา 09.43 น. คล่ืนสงู 6-7 เมตร เขา้ กระทบฝ่ัง
เวลา 10.03 น. คลน่ื สูงเกินกวา่ 10 เมตร เข้ากระทบฝั่งเป็นเวลา 20 นาที
เวลา 10.20 น. คลนื่ สงู 5 เมตร เข้ากระทบฝง่ั ทาใหเ้ กดิ น้าท่วมอย่ปู ระมาณ 1 ชั่วโมง
และนา้ ทะเลกลับส่รู ะดับปกติเวลาประมาณ 12.00 น.
แผ่นดินไหวคร้ังนี้เกิดจากการเคลื่อนท่ีของมวลหินเป็นแนวยาวประมาณ 1,200 กิโลเมตร
ขนานกับแนวร่องลึกซุนดา อันเป็นแนวมุดตัวของแผ่นเปลือกโลกอินเดียเข้าใต้แผ่นเปลือกโลกย่อย
พม่า (เป็นส่วนหนึ่งของแผ่นเปลือกโลกยูเรเซีย) ด้วยมุมเอียงจากแนวราบ 10 องศาในอัตราปีละ 6
เซนติเมตร จากรายงานของ USGS พบว่าแผ่นดินไหวครั้งนี้มวลหินที่เคล่ือนท่ีครอบคลุมพ้ืนท่ี
ประมาณ 100 x 400 ตารางกโิ ลเมตร และมกี ารยกตวั ในแนวดิ่งเฉลย่ี 10 เมตร สง่ ผลให้มวลน้าทะเล
ถกู ยกข้ึนเป็นบริเวณกว้าง และกระจายออกเปน็ คล่ืนสึนามิ
ต่อมานักธรณีวิทยาของมหาวิทยาลัย Northwestern สหรัฐอเมริกา ได้วิเคราะห์ขนาด
แผ่นดินไหวของเหตุการณ์คร้ังน้ีใหม่พบว่ามีขนาด 9.3 ริกเตอร์ (Moment Magnitude) เน่ืองจาก
พลังงานท่ีถูกปลดปล่อยออกมาทาลายพื้นที่มากมายขนาดน้ี เกิดมาจากการเคลื่อนที่ของมวลหิน
ครอบคลมุ พ้ืนที่ประมาณ 400 x1,200 ตารางกิโลเมตร ซง่ึ ตรวจสอบไดจ้ ากตาแหน่งของแผน่ ดินไหว
ระลอกหลังท่ีเกิดขึ้นตามมาตั้งแต่หัวเกาะสุมาตรา ผ่านหมู่เกาะนิโคบาร์ จนถึงหมู่เกาะอันดามัน
และจากข้อมูลพ้ืนที่เสียหายอย่างรุนแรงในประเทศศรีลังกา และอินเดียบ่งชี้ว่าเป็นบริเวณท่ีเปิดรับ
คลื่นสึนามิเข้ามาโดยตรง ซึ่งมักเป็นแนวตั้งฉากกับแนวการเคล่ือนตัวของมวลหิน หรือด้านยาวของ
รอยเลื่อนในบรเิ วณหมูเ่ กาะอันดามัน
สานักข่าว BBC ของประเทศอังกฤษ รายงานข่าวผลการสารวจเบื้องต้นของพื้นท้องทะเล
นอกชายฝ่ังทิศตะวันตกของเกาะสุมาตราด้วยคลื่นโซนาร์ ของสถาบัน SouthThumtum Oceanic
Center ด้วยความร่วมมือของกองทัพเรือ ประเทศอังกฤษ พบว่าบริเวณศูนย์กลางแผ่นดินไหวของ
เหตกุ ารณ์วนั ที่ 26 ธนั วาคม 2547 น้ันเกิดมดี นิ ถลม่ ของภเู ขาใต้ทะเลหลายตาแหน่ง บางตาแหน่งดิน
ถล่มมขี นาดความยาว 2 กิโลเมตร และความสงู 100 เมตร ซึง่ สรุปได้วา่ เหตุการณธ์ รณีพบิ ัตภิ ัยสนึ ามิ
คร้ังรุนแรงนี้ นอกจากเกิดมาจากแผ่นดินไหวขนาด 9.3 ริกเตอร์แล้วยังมีสาเหตุของดินถล่มใต้ทะเล
เกิดร่วมดว้ ย

มาตราการปอ้ งกันภัยจากสึนามิ
1. ขณะท่ีอยู่บริเวณชายฝั่งเม่ือรู้สึกว่ามีแผ่นดินไหวหรือพบว่าระดับน้าทะเลลดลงมาก

ผดิ ปกติ ให้รีบอพยพไปยังบรเิ วณทส่ี งู ทันที
2. เม่ือได้รับฟังประกาศจากทางการเกี่ยวกับการเกิดแผ่นดินไหวในทะเล ให้เตรียมรับ

สถานการณท์ ่อี าจจะเกิดสึนามติ ามมาได้

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ 20

ชุดที่ 9 สึนามิ

3. ถ้าอยู่ในเรือซ่ึงจอดอยู่ในท่าเรือ ให้รีบนาเรือออกไปกลางทะเล เมื่อทราบข่าวว่าจะเกิด
สนึ ามิพดั เข้าหา

4. คลื่นสึนามิ อาจเกิดขึ้นได้หลายระลอกจากการเกิดแผ่นดินไหวคร้ังเดียว เนื่องจากมีการ
แกว่งไปมาของนา้ ทะเล ดงั นัน้ ควรรอประกาศจากการกอ่ นจงึ สามารถลงไปชายหาดได้

5. ตดิ ตามการเสนอขา่ วของทางราชการอยา่ งใกล้ชิดและต่อเนือ่
6. หากท่ีบ้านเรือนอยู่ใกล้ชายหาด ควรจัดทาเขื่อน กาแพง ปลูกต้นไม้ วางวัสดุ ลดแรง
ปะทะของนา้ ทะเล ในบรเิ วณย่านท่มี ีความเสย่ี งภยั ในเรือ่ งสึนามิ
7. ควรหลีกเลยี่ งการก่อสร้างอาคารบา้ นเรอื ใกล้ชายฝัง่ ในย่านทีม่ ีความเสย่ี งภัยสูง
8. วางแผนในการฝึกซ้อมรับภัยจากสึนามิเป็นประจาทุกปี เช่นกาหนดเส้นทางหนีภัยสึนามิ
สถานทใ่ี นการอพยพ และแหล่งสะสมนา้ สะอาด เปน็ ต้น
9. จัดวางผงั เมืองให้เหมาะสม บรเิ วณแหล่งท่อี าศัยควรมรี ะยะห่างจากชายฝงั่
10. ประชาสัมพันธ์และให้ความรู้ประชาชนในเร่ืองการป้องกันและบรรเทาภัยจากสึนามิ
และแผน่ ดนิ ไหว
11. วางแผนล่วงหน้า หากเกิดสถานการณ์ข้ึนจริง ในเร่ืองการประสานงานระหว่าง
หน่วยงานท่ีเกี่ยวข้องกาหนดข้ันตอนในด้านการช่วยเหลือบรรเทาภัย ด้านสาธารณะสุข การรื้อถอน
และฟนื้ ฟสู ง่ิ กอ่ สรา้ ง เป็นต้น

รปู ท่ี 9.6 ความสัมพันธ์ระหว่างความลกึ ความเร็ว และความยาวคลนื่ ของสึนามิ
ที่มา : www.globalsecurity.org/eye/images/tsunami-3.jpg

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชย่ี วชาญ 21

ชดุ ที่ 9 สนึ ามิ

รปู ที่ 9.7 ศูนยก์ ลางแผน่ ดนิ ไหวของเหตุการณ์ 26 ธันวาคม 2547 และ 28 มีนาคม 2548
ทม่ี า : www.emsc-csem.org
โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเช่ยี วชาญ 22

ชุดท่ี 9 สึนามิ

รปู ที่ 9.7 ภาพจาลองสามมติ ิจากข้อมูลโซนาร์ของพน้ื ท้องทะเลนอกชายฝ่ังเกาะสุมาตรา
ประเทศอนิ โดนเี ซยี บริเวณรอยต่อของแผน่ เปลือกโลกอนิ เดีย และแผน่ เปลือกโลกพม่า

ทีพ่ บหลักฐานของดินถล่มใต้ทะเล (Landslip) ภาพนีม้ องไปทศิ ใต้
ที่มา :

http://news.bbc.co.uk/1/shared/sp1/hi/pop_ups/05/sci_nat_asian_tsunami_rupt
ure_zone/html/2.stm

การเตรียมความพร้อมกอ่ นเกิดสึนามิ
1. ทาความเข้าใจเกี่ยวกับสนามิวิธีการเตรียมรับมือรวมท้ังให้ความรู้กับครอบครัวเกี่ยวกับ

การปฏิบตั ติ นให้ปลอดภยั จากสนึ ามิ
2. ศึกษาและทาความเข้าใจเก่ียวกับการอพยพหนีภัยป้ายแสดงเขตเสี่ยงภัยป้ายแสดง

เส้นทางอพยพ
โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ 23

ชุดที่ 9 สึนามิ
3. เตรียมชุดอุปกรณ์ฉุกเฉินซ่ึงควรประกอบด้วยอาหารน้าดื่มยารักษาโรคและของใช้อ่ืน ๆ
ท่จี าเปน็ เช่นอุปกรณใ์ หแ้ สงสวา่ งชุดปฐมพยาบาลกระดาษชาระสบู่แปรงสีฟันยาสีฟนั เสอ้ื ผา้ สารอง
การปฏิบัตติ นขณะเกดิ สึนามิ
1. วิ่งหนีไปยังพ้ืนท่ีปลอดภัยโดยควรหนีขึ้นท่ีสูงและอย่าวิ่งหนีตามเส้นทางท่ีขนานไปกับ
ชายฝง่ั หากว่ิงหนไี ปยังพนื้ ท่ีปลอดภัยไม่ทนั ควรวิง่ ขึ้นอาคารสูงหรืออาจปนี ข้นึ ต้นไม้สงู
2. อยู่ในที่ท่ีปลอดภัยจนกระทั่งแน่ใจว่าปลอดภัยหรือมีประกาศจากศูนย์เตือนภัยว่าไม่มี
สนึ ามแิ ลว้
3. ไมค่ วรหลบอยใู่ นรถยนตเ์ นอ่ื งจากคลื่นสามารถพดั พารถยนต์ไปได้
4. ตดิ ตามขา่ วสารคาสั่งและขอ้ แนะนาอยา่ งตอ่ เน่อื ง
5. ถ้าอยู่บนเรือให้แล่นเรือออกไปบริเวณน้าลึกและลอยเรืออยู่กลางทะเลจนกว่าเหตุกาจะ
สงบลงหรอื ติดตอ่ สอบถามข้อมูลจากทา่ เรือถึงความปลอดภยั ก่อนเดนิ ทางกลบั ทา่ เรือ
การปฏิบตั ิตนภายหลังเกิดสนึ ามิ
1. ไมเ่ ขา้ ไปในพืน้ ท่ีที่แจ้งว่าเป็นพืน้ ทอ่ี ันตราย
2. ตรวจสอบสภาพของบ้านและเคร่อื งใช้ไฟฟ้าใหแ้ น่ใจว่าปลอดภัยก่อนนากลบั มาใชอ้ ีก
3. ระมดั ระวังโรคระบาดหลงั เกดิ สึนามิ

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ 24

ชุดท่ี 9 สนึ ามิ

บตั รกจิ กรรม 9.1
เรื่อง แบบจาลองการเกิดสนึ ามิ

จดุ ประสงคก์ ิจกรรม
สืบคน้ ข้อมูลและสรา้ งแบบจาลองเพื่ออธบิ ายกระบวนการเกดิ สึนามิ และผลกระทบ

จากสนึ ามิ

วสั ดุ-อุปกรณ์
1. ตู้กระจกหรือกล่องพลาสติก 1 ใบกว้าง 5 เซนติเมตรยาว 100 เซนติเมตรสูง 20

เซนตเิ มตร
2. น้า (ปรมิ าตรตามขนาดของตหู้ รือกลอ่ งพลาสติก)
3. ดินนา้ มันหรอื วสั ดุอน่ื ใช้รองให้พื้นเอยี ง
4. แผ่นพลาสตกิ ลกู ฟกู
5. เชือก 1 เมตร (ใช้จึงตามแนวระดับน้าเพ่ือช่วยในการสังเกตและสาหรับร้อยกับแผ่น

พลาสติกลกู ฟูก)
6. เทปใส 1 ม้วน

วธิ กี ารทากจิ กรรม
ใช้ปากกาขดี ตาแหน่งชายฝัง่ และตาแหนง่ ทคี่ ลื่นไปถึง

1. เตรียมอุปกรณด์ งั ขนั้ ตอนตอ่ ไปนี้
- ตัดพลาสติกลูกฟูกให้มีความกว้างเท่ากับขนาดของตู้ความยาวประมาณ 15

เซนติเมตรจานวน 2 แผ่น
- ใชเ้ ทปใสติดแผ่นพลาสติกลูกฟกู เขา้ ดว้ ยกัน ดงั รปู

- เจาะรทู ่ปี ลายขา้ งหนงึ่ ของแผ่นพลาสติกลูกฟกู 2 ช่อง ดังรูป

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครูเชย่ี วชาญ 25

ชดุ ที่ 9 สึนามิ
- ร้อยปลายเชอื กเขา้ ไปในรทู ัง้ สองและมัดปมไว้ ดงั รูป กาหนดให้เปน็ พื้นมหาสมทุ ร
- ติดปลายแผ่นพลาสติกลูกฟูกด้านท่ีไม่มีเชือกให้แนบกับพ้ืนตู้โดยให้ชืดด้านใดด้าน
หน่งึ ของตู้ ดังรปู

- เทน้าลงในตู้ให้สูงประมาณครึ่งหน่ึง ของด้านท่ีเอียงลง หรือเมื่อเอียงตู้ลงแล้วให้น้า
ท่วมลึกเข้าไป 2 ใน 3 ส่วนของความยาวตู้ จากนั้นใช้เชือกขึงที่ด้านข้างของตู้ตามระดับน้า เพ่ือทา
เส้นอา้ งอิงตามระดบั ผิวนา้ ดงั รปู

2. ทาให้เกิดคล่นื จากบริเวณ ข เคล่ือนที่เขา้ สบู่ ริเวณ ก โดยดงึ ปลายเชอื กขนึ้ ด้านบนอย่าง
รวดเร็ว ดงั รปู

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ 26

ชดุ ท่ี 9 สนึ ามิ

ผลการทากิจกรรม
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

สรปุ ผลการทากิจกรรม
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเช่ยี วชาญ 27

ชุดท่ี 9 สึนามิ

คาถามท้ายกจิ กรรม
1. ก่อนยกแผ่นพลาสติกขนึ้ ระดบั น้าท่บี ริเวณ ก และ ข เป็นอย่างไร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

2. ขณะท่ียกแผ่นพลาสติกข้ึนอย่างรวดเร็วที่บริเวณ ก และ ข เกิดอะไรขึ้นบ้างระดับน้าท่ี ข
สงู ขึน้ เกิดเปน็ คล่ืนไหลไปทาง ก
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

3. หลังจากยกแผน่ พลาสตกิ ขึน้ และเหตุการณ์สงบนงิ่ ระดบั น้าที่บรเิ วณ ก และ ข เปน็ อย่างไร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

4. หากเปรียบผู้ท่ใี ช้ในกจิ กรรมเปน็ มหาสมุทรบริเวณ ก และ ข เปน็ บรเิ วณใดของมหาสมุทร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

5. หากเปรยี บแผ่นพลาสตกิ ลูกฟูกเป็นพ้ืนมหาสมุทร เหตุการณ์ใดที่สามารถทาใหเ้ กดิ การยกตัวของ
พ้นื มหาสมุทร
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชย่ี วชาญ 28

ชุดที่ 9 สนึ ามิ

บัตรกจิ กรรมที่ 9.2
แผนผังมโนทัศน์ เรื่อง สนึ ามิ

คาช้ีแจง ให้นักเรียนสรุปความรู้ท่ีเกี่ยวกับ “สึนามิ” เป็นแผนผังมโนทัศน์ (Concept Mapping)
ในกระดาษทแี่ จกใหแ้ ลว้ นาเสนอผลงานหน้าช้นั เรียน

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชยี่ วชาญ 29

ชุดท่ี 9 สึนามิ

บตั รกิจกรรมท่ี 9.3
ถอดบทเรียน เรอ่ื ง สึนามิ

คาช้ีแจง ใหน้ ักเรยี นถอดบทเรียนท่ีเก่ียวกับ “สนึ าม”ิ ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งเป็น
ในกระดาษชาร์ตที่กาหนดใหแ้ ล้วนาเสนอผลงาน โดยนาไปตดิ ป้ายนิเทศหน้าช้นั เรยี น

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ 30

ชุดท่ี 9 สึนามิ

แบบฝกึ หัด
เรอื่ ง สึนามิ

1. สึนามิคอื อะไร จงอธิบายพอสังเขป
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

2. ผลกระทบจากสึนามทิ ีม่ ผี ลตอ่ มนุษย์และสงิ่ แวดล้อม
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชย่ี วชาญ 31

ชดุ ที่ 9 สนึ ามิ

3. ขอ้ ควรปฏิบัติเม่ือเกดิ สนึ ามิ
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเชยี่ วชาญ 32

ชุดท่ี 9 สนึ ามิ

แบบทดสอบหลังเรยี น ชั้นมธั ยมศึกษาปีท่ี 6
เรอื่ ง สึนามิ

รายวิชาโลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ รหัสวิชา ว30104

คาช้ีแจง 1. แบบทดสอบฉบบั น้ี จานวน 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลาท่ใี ช้ 10 นาที
2. จงเลอื กคาตอบทถี่ กู ต้องที่สดุ แลว้ เขียนเคร่ืองหมาย  ลงในกระดาษคาตอบ

1. พ้ืนท่ีลักษณะใดเสย่ี งภัยต่อการเกดิ สึนามิ
ก. บรเิ วณชายฝง่ั ทะเล
ข. บริเวณทรี่ าบเชิงเขา
ค. บริเวณทร่ี าบลุม่ แม่นา้
ง. บริเวณที่เป็นพื้นหินแข็งแรง

2. ข้อใดไมใ่ ช่สาเหตขุ องการเกิดสึนามิ
ก. การปะทุของภเู ขาไฟใต้มหาสมทุ รท่มี รี ะดับรนุ แรง
ข. แผ่นดินไหวท่ีมศี ูนย์กลางอยู่ลกึ ลงไปใต้มหาสมทุ ร
ค. การเกดิ ดนิ ถล่มบริเวณเทือกเขาแอลปแ์ ละเทือกเขาหมิ าลยั
ง. การตกของดาวหางหรืออุกกาบาตขนาดใหญ่ลงสู่พ้นื ทะเลหรือมหาสมุทร

3. เม่ือชาวประมงหรือนักท่องเท่ยี วที่แลน่ เรือตามแนวชายฝ่งั สังเกตเหน็ ระดับน้าทะเลลดลง
อย่างรวดเรว็ เป็นสัญญาณเตือนของภัยธรรมชาติชนดิ ใด

ก. ภยั แล้ง
ข. คลน่ื สึนามิ
ค. แผ่นดินไหว
ง. ภูเขาไฟปะทุ

4. สึนามิ เป็นภยั ธรรมชาติที่มักเกดิ เม่ือใด
ก. แผน่ ดินไหวรนุ แรงใตท้ ้องมหาสมทุ ร
ข. แผ่นเปลือกโลกเคล่ือนท่ีออกจากกนั
ค. แผน่ ดนิ ไหวพรอ้ มกับภูเขาไฟระเบิด
ง. พายหุ มุนอยา่ งฉบั พลันบรเิ วณกลางมหาสมุทร

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเช่ยี วชาญ 33

ชุดที่ 9 สนึ ามิ

5. ขอ้ ใดไม่ได้อยู่ในบรเิ วณทีเ่ รยี กว่า "วงแหวนแห่งไฟ (ring of fire)"
ก. บรเิ วณรอยต่อภเู ขาแอลป์และภเู ขาหมิ าลยั
ข. บริเวณขอบมหาสมุทรแปซิฟกิ ทั้งหมด
ค. บริเวณด้านตะวนั ตกของเม็กซิโก
ง. ประเทศญีป่ นุ่ ท้งั หมด

6. สึนามิเป็นภยั พิบตั ิท่เี กยี่ วขอ้ งกับภยั ธรรมชาติในข้อใด
ก. วาตภยั
ข. อทุ กภัย
ค. พายุซัดฝ่ัง
ง. แผน่ ดนิ ไหว

7. ข้อใดต่อไปนี้กลา่ วถึงคลนื่ สึนามถิ ูกตอ้ ง
ก. ความเรว็ ของคลื่นไม่ข้ึนอยู่กับความลกึ
ข. เปน็ คล่นื นา้ ทมี่ ีความยาวคลืน่ 1,000 กิโลเมตร
ค. ปรากฏการณน์ ม้ี ักเกิดบริเวณชายฝัง่ มหาสมทุ รแปซิฟกิ
ง. จะเกดิ ขน้ึ ทกุ ครั้งทเี่ กิดแผน่ ดินไหวขนาด 7.0 ริกเตอร์ ขึ้นไปในมหาสมุทร

8. คล่นื สนึ ามมิ ีการเคลือ่ นตัวด้วยความเร็วสงู เทา่ ใด
ก. 700 - 800 กิโลเมตรต่อชว่ั โมง
ข. 600 - 700 กิโลเมตรต่อชั่วโมง
ค. 500 - 600 กิโลเมตรต่อชว่ั โมง
ง. 400 - 500 กิโลเมตรต่อชั่วโมง

9. ข้อใดไม่ใชข่ ้อปฏิบัติเพ่อื ความปลอดภัยจากสึนามิ
ก. มหี อเตือนภยั
ข. รบั ฟังข้อมลู ข่าวสารอยู่ตลอดเวลา
ค. ไมป่ ลกู ส่ิงก่อสร้างใกล้แนวชายฝ่ังทะเล
ง. เมอ่ื ได้รบั เตือนให้จอดเรือไว้ชายฝงั่ หา้ มนาออกไป

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ 34

ชดุ ที่ 9 สนึ ามิ
10. จงั หวัดทางภาคใต้ของประเทศไทยจังหวดั ใดทไ่ี ม่เคยประสบภยั จากสนึ ามิ

ก. ภูเกต็
ข. พงั งา
ค. สตูล
ง. นครศรธี รรมราช

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชีย่ วชาญ 35

ชดุ ที่ 9 สึนามิ

กระดาษคาตอบ
แบบทดสอบกอ่ นเรยี นและหลงั เรียน

ชดุ ที่ 9 สึนามิ

แบบทดสอบก่อนเรียน ง แบบทดสอบหลังเรียน ง
ขอ้ ก ข ค ขอ้ ก ข ค
1 1
2 2
3 3
4 4
5 5
6 6
7 7
8 8
9 9
10 10

คะแนนเต็ม 10 คะแนน คะแนนเตม็ 10 คะแนน
ได้ ...................คะแนน ได้ ...................คะแนน

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชย่ี วชาญ 36

ชดุ ท่ี 9 สึนามิ

บรรณานกุ รม

กรมทรัพยากรธรณ.ี (2544), ธรณีวิทยาประเทศไทยเฉลิมพระเกยี รติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
เน่ืองในวโรกาสพระราชพิธมี หามงคลเฉลมิ พระชนมพรรษา 6 รอบ 5 ธนั วาคม
2542. (พมิ พค์ ร้ังท่ี 1). กรุงเทพฯ : กองธรณวี ิทยากรมทรพั ยากรธรณี.

กรมทรพั ยากรธรณ.ี (2550), ธรณวี ิทยาประเทศไทย. (พมิ พ์ครงั้ ที่ 2). กรุงเทพฯ : โรงพมิ พ์ดอกเบยี้ .
ราชบณั ฑิตยสถาน. (2558) พจนานกุ รมศพั ทธ์ รณีวทิ ยา A-M. (พิมพ์ครัง้ ท่ี 2). กรุงเทพฯ :

สานกั พมิ พ์คณะรฐั มนตรีและราชกจิ จานเุ บกษา.
ราชบณั ฑิตยสถาน. (2558), พจนานกุ รมศัพท์ธรณวี ทิ ยา N-Z. (พมิ พค์ รงั้ ที่ 2). กรุงเทพฯ :

สานกั พิมพ์คณะรฐั มนตรีและราชกิจจานเุ บกษา.
สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลย.ี (2551). หนงั สอื เรยี นรายวิชาพ้ืนฐาน

วทิ ยาศาสตร์ ดวงดาวและโลกของเรา. (พิมพ์คร้งั ที่ 1). กรงุ เทพฯ : โรงพิมพ์ สกสค.
สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลย.ี (2551). หนงั สือเรยี นรายวิชาพน้ื ฐาน

โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ. (พิมพค์ รงั้ ท่ี 8). กรุงเทพฯ : โรงพมิ พ์ สกสค.
สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลย.ี (2554). หนังสือเรียนรายวิชาเพมิ่ เตมิ

โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ. (พิมพ์คร้งั ท่ี 1). กรุงเทพฯ : โรงพมิ พ์ สกสค.
สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลย.ี (2561). หนงั สอื เรียนรายวิชาเพม่ิ เติม

โลก ดาราศาสตร์ และอวกาศ เล่ม 1. (พิมพ์คร้ังท่ี 1). กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์
แห่งจฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั .
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2563). หนงั สอื เรยี นรายวิชาพื้นฐาน
วิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี วิทยาศาสตร์โลก และอวกาศ. (พิมพค์ ร้ังท่ี 1).
กรุงเทพฯ : โรงพมิ พ์ สกสค. ลาดพรา้ ว.
สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลย.ี (2563). คู่มือครูรายวิชาพ้ืนฐาน
วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี วทิ ยาศาสตร์โลก และอวกาศ. (พิมพ์ครงั้ ท่ี 1).
กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ สกสค. ลาดพรา้ ว.
https://th.wikipedia.org/wiki8C:Tsunami_comic_book_style.png
https://www.kroobannok.com/news_file/p90135902226.pdf
http://www.dmr.go.th/n_more_news.php?filename=tsunami3
https://www.khaosod.co.th/special-stories/news_2005108
www.emsc-csem.org
www.globalsecurity.org/eye/images/tsunami-3.jpg

โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ 37

ชดุ ท่ี 9 สึนามิ
โดย นางพชั รี คณู ทอง ตาแหนง่ ครู วิทยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ 38

ชดุ ท่ี 9 สนึ ามิ

เฉลยบัตรกจิ กรรม 9.1
เร่อื ง แบบจาลองการเกิดสึนามิ

จุดประสงค์กจิ กรรม
สบื ค้นข้อมลู และสร้างแบบจาลองเพื่ออธิบายกระบวนการเกดิ สึนามิ และผลกระทบ

จากสึนามิ

วัสดุ-อุปกรณ์
1. ตู้กระจกหรือกล่องพลาสติก 1 ใบกว้าง 5 เซนติเมตรยาว 100 เซนติเมตรสูง 20

เซนติเมตร
2. นา้ (ปริมาตรตามขนาดของตูห้ รือกลอ่ งพลาสติก)
3. ดินนา้ มันหรอื วสั ดอุ ื่นใชร้ องใหพ้ ืน้ เอยี ง
4. แผ่นพลาสตกิ ลูกฟูก
5. เชือก 1 เมตร (ใช้จึงตามแนวระดับน้าเพื่อช่วยในการสังเกตและสาหรับร้อยกับแผ่น

พลาสติกลกู ฟูก)
6. เทปใส 1 มว้ น

วธิ กี ารทากิจกรรม
ใช้ปากกาขีดตาแหน่งชายฝัง่ และตาแหน่งทคี่ ลน่ื ไปถงึ

1. เตรียมอปุ กรณด์ งั ขน้ั ตอนต่อไปน้ี
- ตัดพลาสติกลูกฟูกให้มีความกว้างเท่ากับขนาดของตู้ความยาวประมาณ 15

เซนตเิ มตรจานวน 2 แผ่น
- ใช้เทปใสติดแผน่ พลาสตกิ ลกู ฟูกเข้าด้วยกัน ดังรูป

- เจาะรูทปี่ ลายข้างหนึ่งของแผน่ พลาสตกิ ลูกฟกู 2 ช่อง ดงั รปู

โดย นางพัชรี คณู ทอง ตาแหน่ง ครู วทิ ยฐานะ ครูเชย่ี วชาญ 39

ชุดที่ 9 สนึ ามิ
- ร้อยปลายเชอื กเขา้ ไปในรทู ัง้ สองและมัดปมไว้ ดงั รูป กาหนดใหเ้ ปน็ พื้นมหาสมทุ ร
- ติดปลายแผ่นพลาสติกลูกฟูกด้านท่ีไม่มีเชือกให้แนบกับพ้ืนตู้โดยให้ชืดด้านใดด้าน
หน่งึ ของตู้ ดังรปู

- เทน้าลงในตู้ให้สูงประมาณครึ่งหนึ่ง ของด้านท่ีเอียงลง หรือเมื่อเอียงตู้ลงแล้วให้น้า
ท่วมลึกเข้าไป 2 ใน 3 ส่วนของความยาวตู้ จากนั้นใช้เชือกขึงที่ด้านข้างของตู้ตามระดับน้า เพ่ือทา
เส้นอา้ งอิงตามระดบั ผิวนา้ ดงั รปู

2. ทาให้เกิดคล่นื จากบริเวณ ข เคล่ือนที่เขา้ สูบ่ รเิ วณ ก โดยดงึ ปลายเชือกขนึ้ ด้านบนอย่าง
รวดเร็ว ดงั รปู

โดย นางพชั รี คูณทอง ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครูเชี่ยวชาญ 40

ชุดท่ี 9 สนึ ามิ

ผลการทากจิ กรรม
เมื่อดึงเชือกเพื่อยกแผ่นพลาสติกข้นึ จะเกิดเหตุการณ์ ดังรูป

สรปุ ผลการทากิจกรรม
เม่ือดงึ เชือกเพอ่ื ยกแผ่นพลาสติกลกู ฟูกขึ้น จะทาให้น้าบรเิ วณ ข สงู ข้นึ และเกดิ คล่นื

เคลอ่ื นทเ่ี ขา้ สูบ่ ริเวณ ก ทเ่ี ปน็ บริเวณน้าต้ืน เมอ่ื เคลอื่ นทีไ่ ปยงั บริเวณที่ความลกึ ลดลง
จะสังเกตเหน็ ความสงู คลน่ื เพิ่มมากข้ึน ความยาวคลน่ื ลดลง และระดบั น้าใกลช้ ายฝั่งลดลงตา่ กว่า
ระดับนา้ เดิม จากนั้นนา้ จะพัดขึน้ พน้ื ที่บริเวณ ก หรอื บริเวณชายฝ่งั

โดย นางพัชรี คูณทอง ตาแหน่ง ครู วิทยฐานะ ครูเช่ียวชาญ 41