หนังสือเรียนรายวิชาพุทธวิถีหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ สค3300174 ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอําเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี

1

2 ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอสัตหีบ สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดชลบุรี สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงศึกษาธิการ

ก คำนิยม กกกกกกกหนังสือเรียนรายวิชาพุทธวิถีหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ สค3300174 ระดับมัธยมศึกษาตอน ปลาย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี เป็นสื่อการ เรียนรู้วิชาเลือกเสรี ที่มีคุณค่าเป็นอย่างยิ่ง เพราะช่วยให้นักศึกษา เกิดการเรียนรู้ และมีความเข้าใจ เกี่ยวกับ พุทธวิถี ประวัติหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ สามารถสืบสาน และอนุรักษ์แนวทางการปฏิบัติของ วิถีพุทธหลวงพ่ออี๋ ด้วยการบอกกล่าวเล่าขาน หรือเป็นมัคคุเทศก์อาสาควบคู่กับการทำสื่อ ประชาสัมพันธ์ให้กับประชาชนที่มานมัสการหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ และส่งผลต่อความภาคภูมิใจใน ชุมชนท้องถิ่น บ้านเกิด และยังช่วยให้นักศึกษาตระหนักถึงความดีของหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ เห็น คุณค่าของพระพุทธศาสนา และการเป็นศาสนิกชนด้วย กกกกกกกขอชื่นชม นางสุรัสวดี เลี้ยงสุพงศ์ ผู้อำนวยการศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอัธยาศัยอำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี และคณะ ได้แก่ ข้าราชการครู ครูอาสาสมัครฯ ครู กศน. ตำบล ครูศูนย์การเรียนชุมชน บรรณารักษ์ สังกัดศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม อัธยาศัยอำเภอ สัตหีบ สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัด ชลบุรี ที่ร่วมมือกันจัดทำสื่อหนังสือเรียนฉบับนี้จนสำเร็จลุล่วง ให้ครูผู้สอนใช้เป็นสื่อการเรียนรู้ ช่วยให้นักศึกษาที่ลงทะเบียนเรียนรายวิชาพุทธวิถีหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ สค3300174 เกิดการเรียนรู้ บรรลุมาตรฐานการเรียนรู้ และจุดมุ่งหมายของหลักสูตรได้เป็นอย่างดี (นายอนุชา พงษ์เกษม) ผู้อำนวยการสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดชลบุรี

ข คำนำ กกกกกกกหนังสือเรียน สาระการพัฒนาสังคม รายวิชา สค 3300174 พุทธวิถีหลวงพ่ออี๋ วัด สัตหีบ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี จัดทำ ขึ้นเพื่อใช้เป็นสื่อการเรียนรู้ของนักศึกษาที่ลงทะเบียนเรียน หลักสูตรรายวิชา สค3300174 พุทธวิถี หลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ส่งผลให้นักศึกษาเกิดความรู้ความเข้าใจ และมี ทักษะเกิดขึ้นตามมาด้วย หลังจากได้ฝึกปฏิบัติกิจกรรมท้ายบทของหนังสือเรียนฉบับนี้ กกกกกกกหนังสือเรียนฉบับนี้ ประกอบด้วย (1) คำแนะนำการใช้หนังสือเรียน (2) โครงสร้าง รายวิชา (3) รายละเอียดของเนื้อหาหนังสือเรียน มี 5 บท ได้แก่ บทที่ 1 พุทธวิถี บทที่ 2 ประวัติหลวง พ่ออี๋บทที่ 3 คุณค่า ความศรัทธา บทที่ 4 ศาสนพิธีที่เกี่ยวกับหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ และบทที่ 5 การ สืบสานและอนุรักษ์หลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ (4) บรรณานุกรม และ (5) ภาคผนวก กกกกกกกหนังสือเรียนฉบับนี้ สำเร็จลงได้ด้วยดี เนื่องจากได้รับการสนับสนุนจาก นายอนุชา พงษ์เกษม ผู้อำนวยการสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดชลบุรี นางสาวอุไรรัตน์ ชนะบำรุง รองผู้อำนวยการสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอัธยาศัยจังหวัดชลบุรี ตลอดจนคณะทำงานของศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตาม อัธยาศัยอำเภอ สัตหีบ ได้แก่ ข้าราชการครู ครูอาสาสมัครฯ ครู กศน.ตำบล ครูศูนย์การเรียน ชุมชน บรรณารักษ์ที่ช่วยมุ่งมั่นจัดทำเอกสารฉบับนี้จนสมบูรณ์ ใช้เป็นสื่อการเรียนรู้ของนักศึกษา ได้ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี ขอขอบพระคุณ ทุกท่าน มา ณ ที่นี้ด้วย (นางสุรัสวดี เลี้ยงสุพงศ์) ผู้อำนวยการศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอสัตหีบ

ค สารบัญ หน้า คำแนะนำการใช้หนังสือเรียน........................................................................................... 1 โครงสร้างรายวิชา........................................................................................................... 2 กกกสรุปสาระสำคัญ ......................................................................................................... 2 กกกผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง ............................................................................................. 7 กกกขอบข่ายเนื้อหา ......................................................................................................... 8 กกกสื่อประกอบการเรียนรู้ ................................................................................................ 9 บทที่ 1 วิถีพุทธ ............................................................................................................... 10 กกกสาระสำคัญ ................................................................................................................ 10 กกกผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง ............................................................................................. 10 กกกขอบข่ายเนื้อหา ......................................................................................................... 10 กกกสื่อประกอบการเรียนรู้ ................................................................................................ 11 กกกเรื่องที่ 1 กำเนิดศาสนา........................................................................................... 12 กกกเรื่องที่ 2 นิกายในศาสนาพุทธ................................................................................ 21 กกกเรื่องที่ 3 การนับถือศาสนา.................................................................................... 24 กกกกิจกรรมท้ายบท........................................................................................................ 26 บทที่ 2 ประวัติหลวงพ่ออี๋ ............................................................................................... 30 กกกสาระสำคัญ ................................................................................................................ 30

ง กกกผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง............................................................................................ 31 กกกขอบข่ายเนื้อหา....................................................................................................... 31 กกกสื่อประกอบการเรียนรู้............................................................................................ 31 กกกเรื่องที่ 1 ชาตภูมิ................................................................................................... 32 กกกเรื่องที่ 2 บรรพชิต................................................................................................. 32 กกกเรื่องที่ 3 สมณศักดิ์ ................................................................................................... 33 กกกเรื่องที่ 4 พระอภิญญาณ.......................................................................................... 34 กกกเรื่องที่ 5 ละสังขาร ................................................................................................... 34 กกกกิจกรรมท้ายบท ......................................................................................................... 36 บทที่ 3 คุณค่า ความศรัทธา……………………………………….……....................................... 38 กกกสาระสำคัญ.............................................................................................................. 38 กกกสารบัญ (ต่อ) หน้า กกกผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง ............................................................................................. 38 กกกขอบข่ายเนื้อหา ......................................................................................................... 38 สื่อประกอบการเรียนรู้............................................................................................... 38 กกกเรื่องที่ 1 วัตถุมงคล................................................................................................. 39 กกกเรื่องที่ 2 ประสบการณ์ ปาฏิหารย์........................................................................... 64 กกกกิจกรรมท้ายบท........................................................................................................ 68 บทที่ 4 ศาสนพิธีที่เกี่ยวกับพ่ออี๋วัดสัตหีบ....................................................................... 70 กกกสาระสำคัญ............................................................................................................... 70 กกกผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง ............................................................................................. 72 กกกขอบข่ายเนื้อหา ......................................................................................................... 72

จ กกกสื่อประกอบการเรียนรู้ ................................................................................................ 73 กกกเรื่องที่ 1 ความเชื่อเกี่ยวกับหลวงพ่ออี๋ ...................................................................... 74 กกกเรื่องที่ 2 พิธีกรรมเกี่ยวกับวันคล้ายวันมรณภาพ ...................................................... 74 กกกเรื่องที่ 3 ศาสนพิธีในวันสำคัญทางศาสนา............................................................... 74 กกกกิจกรรมท้ายบท........................................................................................................ 137 บทที่ 5 การสืบสานและอนุรักษ์ สืบสานหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ.......................................... 140 กกกสาระสำคัญ............................................................................................................... 140 กกกผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง............................................................................................ 141 กกกขอบข่ายเนื้อหา ......................................................................................................... 141 กกกสื่อประกอบการเรียนรู้............................................................................................... 141 กกกเรื่องที่ 1 การบอกกล่าวเล่าขาน ............................................................................... 143 กกกเรื่องที่ 2 การเป็นมัคคุเทศก์อาสา ............................................................................. 143 กกกเรื่องที่ 3 การประชาสัมพันธ์ด้วยสื่อที่หลากหลาย ..................................................... 158 กกกเรื่องที่ 4 การฝึกปฏิบัติ ศีล สมาธิปัญญา................................................................ 168 กกกกิจกรรมท้ายบท ......................................................................................................... 180 บรรณานุกรม .................................................................................................................... 182 ภาคผนวก ........................................................................................................................ 187 กกกก คำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการจัดทำสื่อหนังสือเรียน................................................. 189 กกกข ใบอนุญาตใช้หนังสือเรียน ............................................................................................ 192

1 คำแนะนำการใช้หนังสือเรียน กกกกกกกหนังสือเรียน สาระการพัฒนาสังคม รายวิชา สค3300174 พระปฐมเจดีย์วิถีพุทธ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย เป็นสื่อเอกสารเพื่อช่วยให้นักศึกษา ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี เกิดการเรียนรู้ตาม หลักสูตรรายวิชา สค3300174 ระดับมัธยมศึกษาตอนปลายของสถานศึกษา และผู้ที่สนใจเกี่ยวกับ วิถีพุทธหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ ได้ศึกษาเรียนรู้ โดยเฉพาะนักศึกษาที่ลงทะเบียนเรียนหลักสูตรรายวิชานี้ จำนวน 2 หน่วยกิต จำนวน 80 ชั่วโมง ได้ใช้เป็นสื่อการเรียนรู้ให้บรรลุมาตรฐานของหลักสูตร กกกกกกกในการศึกษาหนังสือเรียนเล่มนี้ ให้นักศึกษาปฏิบัติตามคำแนะนำต่อไปนี้ จึงจะทำให้การ เรียนรู้หนังสือเรียนมีประสิทธิภาพและเกิดประสิทธิผล กกกกกกก1. ให้นักศึกษาศึกษาโครงสร้างรายวิชา ประกอบด้วย สรุปสาระสำคัญ ผลการเรียนรู้ที่ คาดหวัง ขอบข่ายเนื้อหา และสื่อประกอบการเรียนรู้รายวิชานี้ให้เข้าใจ ก่อนที่จะศึกษาเนื้อหา ในแต่ละบทในลำดับต่อไป กกกกกกก2. ให้นักศึกษา ศึกษารายละเอียดของเนื้อหารายวิชา ในแต่ละบท มีทั้งหมด 5 บท ใน แต่ละบทประกอบด้วย สาระสำคัญ ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง ขอบข่ายเนื้อหา สื่อประกอบการ เรียนรู้และรายละเอียดของแต่ละเรื่องในบทนั้น ๆ ต่อจากนั้นให้ทำกิจกรรมท้ายบท เพื่อสรุปความรู้ ที่ได้ศึกษาเนื้อหา หลังจากนั้นสามารถตรวจสอบผลการตอบหรือทำกิจกรรมท้ายบทได้จากเฉลย กิจกรรมท้ายบท ถ้ากรณีผลการตรวจสอบคำตอบไม่ถูกต้อง ให้นักศึกษาทบทวนด้วยการกลับไป ศึกษาเนื้อหาในบทนั้น ๆ ใหม่อีกครั้งหนึ่ง หรือจนกว่าจะตอบได้ถูกต้อง นอกจากนี้นักศึกษาสามารถ นำผลการตอบกิจกรรมที่ได้ทำ ไปพูดคุยแลกเปลี่ยนกับครูผู้สอนรายวิชานี้ หรือเพื่อนนักศึกษาที่ ลงทะเบียนรายวิชานี้ หรือนักศึกษาคนอื่น ๆ ในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายระดับเดียวกันได้ กกกกกกก3. หนังสือเรียนเล่มนี้ ประกอบด้วย 5 บท บทที่ 1 พุทธวิถี บทที่ 2 ประวัติหลวงพ่ออี๋ บทที่ 3 คุณค่า ความศรัทธา บทที่ 4 ศาสนพิธี บทที่ 5 การสืบสาน และอนุรักษ์

2 โครงสร้างรายวิชา พุทธวิถีหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ สค3300174 ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย สรุปสาระสำคัญ กกกกกกก1. บทที่ 1 วิถีพุทธ 1.1. กำเนิดศาสนา ศาสนามีกำเนิดจากสาเหตุหลายประการตามความเชื่อ ของ ประชาชนแต่ละกลุ่ม และสภาพสิ่งแวดล้อมที่โน้มน้าวให้เกิดความเชื่อเช่นนั้น ซึ่งสามารถแบ่งสาเหตุ ออกได้ 6 ประการ คือ (1) เกิดจากความไม่รู้ (2) เกิดจากความกลัว (3) เกิดจากความจงรักภักดี(4) เกิดจากความอยากรู้เหตุผล หรือปัญญา (5) เกิดจากอิทธิพลของคนสำคัญ และ (6) เกิดจากลัทธิ การเมือง 1.2 นิกายสำคัญของพุทธศาสนา มี 2 นิกาย คือ (1) นิกายเถรวาท (หินยาน) เป็น นิกาย ที่ยึดถือพระธรรมวินัยเดิมของพระพุทธเจ้าอย่างเคร่งครัด โดยยึดหลักที่ว่า พระธรรมวินัยของ พระพุทธเจ้าเป็นกาลิโก ซึ่งหมายถึง ทันสมัยตลอดกาล ทำให้ผู้ปฏิบัติบรรลุจุดหมายปลายทางได้ ยาก(2) นิกายอาจริยวาท (มหายาน) เป็นนิกายที่ยึดหลักที่ว่า ศาสนาจำเป็นต้องเสริมการพัฒนาให้ ทันสมัยเหมาะสมกับกาลเวลา และสภาวะของสังคมอยู่เสมอ ไม่กำหนดเรื่องกาลเวลา สามารถ พัฒนาได้เรื่อยไป ทำให้นิกายนี้แตกแยกเป็นนิกายย่อยจำนวนมากมาย จุดเด่นของนิกายนี้อยู่ที่ แนวคิดเรื่องการบำเพ็ญตนเป็นพระโพธิ์สัตว์ สร้างบารมีเพื่อช่วยเหลือ สรรพชีวิตในโลกไปสู่ความ พ้นทุกข์ 1.3 การนับถือศาสนาพุทธ มี 2 แนว ได้แก่ (1) พระพุทธศาสนาแนวจารีต หมายถึง พระพุทธศาสนานัยที่สะท้อนความเป็นจารีตดั้งเดิม คือ พระไตรปิฎก เป็นแก่น สาระสำคัญ เน้นการปฏิบัติตามวิถีแห่งมรรค เพื่อความพ้นทุกข์โดยสิ้นเชิง และ(2) พระพุทธศาสนา แนวประชานิยม หมายถึง ศาสนานัยที่สะท้อนวัฒนธรรม หรือวิถีชีวิตดั้งเดิมของคนไทย ที่ถูกเสริม แต่งหรือกลมกลืนกับพระพุทธศาสนา มีพุทธธรรมบ่อเกิดประเพณี และถูกสร้างสรรค์ให้มีความ งดงามอย่างเป็นเอกลักษณ์ เฉพาะท้องถิ่นผสมผสานกับความเชื่อดั้งเดิมทั้งพราหมณ์ รวมทั้งลัทธิ นับถือผีสาง เทวดา และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่าง ๆ วิถีการปฏิบัติที่เห็นได้เด่นชัด คือ การทำบุญตาม ประเพณีในเทศกาลต่าง ๆ กกกกกกก2. บทที่ 2 ประวัติหลวงพ่ออี๋ 1. ชาติภูมิ

3 พระครูวรเวทมุนี ปรากฏนามเป็นที่รู้กันทั่วไปว่า "หลวงพ่ออี๋" หลวงพ่ออี่ ท่าน เกิดเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พุทธศักราช 2418 ตรงกับวันอาทิตย์ ขึ้น 11 ค่ำเดือน 11 ปีฉลู ที่ตำบลบ้าน ปีก อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี 2. บรรพชิต หลวงพ่ออี๋ บรรพชาอุปสมบทเป็นพระภิกษุพ.ศ. ๒๔๓๓ เมื่อ อายุครบ ๒๕ ปี ณ วัดอ่างศิลานอก ได้รับฉายาในทางพระศาสนาว่า "พุทธสโรภิกขุ" แปลว่า ผู้ระลึกถึงคุณของ พระพุทธเจ้าหลังจากที่บวชเป็นพระภิกษุแล้ว หลวงพ่ออี๋ ท่านได้อยู่จำพรรษาที่วัดอ่างศิลานอก ได้ ศึกษาเล่าเรียนพระธรรมวินัยทั้งพระอาจารย์แตง และพระอาจารย์จัน วัดเสมืด 3. สมณศักดิ์ การแต่งตั้งให้เป็นเจ้าคณะตำบลสัตหีบ เมื่อปี พ.ศ.2467 และได้รับการแต่งตั้ง ให้ เป็นพระอุปัชฌาย์ในปีเดียวกัน เมื่อตำบลสัตหีบได้รับการ สถาปนาขึ้นเป็นกิ่งอำเภอ ท่านได้รับการ แต่งตั้งเป็นเจ้าคณะแขวงกิ่งอำเภอสัตหีบ เมื่อ พ.ศ.2484 และได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็น พระครูสัญญาบัตร ในราชทินนามที่ “พระครูวรเวทมุนี” 4. พระอภิญญา ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี ชาวบ้านและผู้คน ในอำเภอสัตหีบ จะมาหลบภัยอยู่ในวัดสัตหีบ และหลวงพ่อสามารถปกป้องโดยการเพ่งไม่ให้ระเบิด ไม่ทำงาน การทิ้งระเบิดทั้งสามครั้ง ประชาชนจึงเชื่อในปาฎิหาริย์ของท่านยิ่งนัก 5. ละสังขาร หลวงพ่ออี๋ ละสังขาร วันที่ 20 กันยายน พ.ศ.2489 ตรงกับวันแรม 10 ค่ำ เดือน 10 ปีจอ เวลา 20.35 น. รวมสิริอายุของท่าน ได้80 ปี354 วัน แม้ว่าหลวงพ่ออี๋ท่านมาร ภาพละสังขารจากโลกนี้ไป แต่คุณงามความดียังเป็นที่พึ่งทางจิตใจของชาวสัตหีบ และผู้ที่เคารพ ศรัทธาอย่างแรงกล้าถึงปัจจุบันนี้ ณ วิหารหลวงพ่ออี๋ เป็นสถานที่ประดิษฐานรูปเหมือนของท่าน มีศิษยานุศิษย์และผู้ที่เคารพศรัทธา ได้เดินทางมานมัสการรูปเหมือนท่านอย่างมิรู้เสื่อมคลาย 3 บทที่ 3 คุณค่าและความศรัทธา คุณค่าของพระครูวรเวทมุนี (หลวงพ่ออี๋) พระครูวรเวทมุนี (หลวงพ่ออี๋) ท่านเป็นเจ้าอาวาสรูปแรกของวัดสัตหีบ โดยนายขำ และนางเอียงบิดามารดาของหลวงพ่ออี๋ได้ขอพระราชทานที่ดินว่างเปล่าที่เป็นป่าไม้เพื่อสร้างวัดจาก พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 เมื่อปีพ.ศ. 2442 และพระองค์ได้ทรงอนุญาต โดยมีชาวบ้านและลูกศิษย์ลูกหาร่วมแรงร่วมใจกันสร้างวัด เพื่อให้ใช้ประกอบศาสนกิจต่างๆ จนสำเร็จสมประสงค์ ในนาม “วัดสัตหีบ” หรือที่เรียกว่า “วัด หลวงพ่ออี๋”

4 กกกกกกก ความศรัทธาที่มีต่อพระครูวรเวทมุนี (หลวงพ่ออี๋) หลวงพ่ออี๋ ท่านเป็นพระเกจิผู้โด่งดังในยุคสงครามอินโดจีนและสงครามโลกครั้งที่ 2 พร้อม หลวงพ่อจาด วัดบางกระเบา, หลวงพ่อคง วัดบางกะพ้อม และ หลวงพ่อจง วัดหน้าต่างนอก ในนาม ‘จาด จง คง อี๋’ วัตถุมงคลที่ท่านสร้างแจกจ่ายแก่เหล่าทหารหาญล้วนทรงพุทธคุณปรากฏ เป็นที่ยำเกรงของศัตรู ท่านยังเป็นพระเกจิผู้อุทิศตนเสริมสร้างพระพุทธศาสนาและพัฒนาชุมชน เป็นที่เคารพศรัทธาของสาธุชน เปรียบเสมือน “เทพเจ้าแห่งภาคตะวันออก” "หลวงพ่ออี๋" ได้สร้างวัตถุมงคลต่างๆ ไว้มาก รวมทั้งปลัดขิกที่มีชื่อมาก ทั้งตะกรุด เสื้อยันต์ เหรียญ พระปิดตา "พระสาม" และ "พระสี่" (พรหมสี่หน้า) กล่าวกันว่าในระยะ พ.ศ. 2483 -2486 นั้น หลวงพ่ออี๋ก็มีของดีเกรียงไกรออกสู่สงครามอินโดจีนไปก็มาก วัตถุมงคลของขลัง ของหลวงพ่ออี๋มีสร้างออกมามากแบบเอาใน พ.ศ.2484 และตาม พ.ศ. นี้เอง "พระสาม" และ "พระ สี่" หรือ พระพรหมสี่หน้า ก็ได้กำเนิดตามออกมาด้วย พระทั้ง 2 พิมพ์เป็นพระเนื้อเมฆพัด องค์หนึ่ง ทำเป็นพระ 3 หน้าพระทับนั่งบนฐานบัวกลีบ (3 หน้า 3 องค์) ส่วนพระสี่หรือพรหมสี่หน้าก็ทำเป็น พระประทับนั่งบนฐานเขียงเหมือนกันทั้ง 4 หน้า (4 หน้า 4 องค์) ด้านพุทธคุณมีทั้งแคล้วคลาด และคงกระพันชาตรี 1. วัตถุมงคล ประกอบด้วยเหรียญ ตั้งแต่ปีเหรียญ พ.ศ.2471 ถึงปี2530 2. ปาฏิหาริย์ 3.1 ปาฏิหาริย์ กสิณลม หรือวาโยกสิณ 3.2 ปาฏิหาริย์ คุ้มทัย 3.3 ปาฏิหาริย์ จิตตุธรรม 3.4 ปาฏิหาริย์ วัตถุศักดิ์สิทธิ์ 3.5 ปาฏิหาริย์ เหตุเรือรบหลวง 4. บทที่ 4 ศาสนพิธีที่เกี่ยวกับหลวงพ่ออี๋ 4.1 ความเชื่อเกี่ยวกับหลวงพ่ออี๋และวิธีการบูชา การนมัสการหลวงพ่ออี๋ถือเป็นสิริมงคลและ ได้อานิสงส์อย่างมาก ในปัจจุบันมีผู้เลื่อมใสในหลวงพ่ออี๋ ต่างพากันมาทำบุญและปิดทองนมัสการ รูปหล่อของท่านที่วัดเป็นจำนวน 4.2. พิธีกรรมศาสนพิธีในวันคล้ายวันมรณภาพหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ ศาสนาพิธีในวันคล้ายวันมรณภาพหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ จะจัดขึ้นปีละ 3 ครั้งคือช่วง ก่อนวันตรุษจีน ช่วงวันที่ 1 -9 พฤษภาคม และวันมรณภาพของหลวงพ่ออี๋ ซึ่งตรงกับวันแรม 1 ค่ำ เดือน 10 (ประมาณเดือนกันยายน) เพื่อบำเพ็ญกุศลให้กับหลวงพ่ออี๋ หรือพระครูวรเวทมุนีวัดสัต หีบ เกจิอาจารย์ชื่อดังภาคตะวันออก อีกทั้งอดีตเจ้าอาวาสวัดสัตหีบทุกรูป เพื่อแสดงความนอบ น้อมกตัญญู ระลึกถึงความดีและพระคุณที่พระเดชพระคุณหลวงพ่อได้มีแต่เราท่านทั้งหลาย..

5 4.3. ศาสนพิธีในวันสำคัญทางศาสนา 1 วันวิสาขบูชา วันวิสาขบูชา ถือเป็นวันสำคัญยิ่งทางพระพุทธศาสนา เพราะเป็นวันที่เกิด 3 เหตุการณ์สำคัญ ที่เกี่ยวกับวิถีชีวิตของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเวียนมาบรรจบกันในวันเพ็ญเดือน 6 แม้จะมีช่วงระยะเวลาห่างกันนับเวลาหลายสิบปีซึ่งเหตุการณ์อัศจรรย์3 ประการ ได้แก่วันที่ พระพุทธเจ้าระสูติวันที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้(อนุตตรสัมโพธิญาณ) และวันที่พระพุทธเจ้าเสด็จเข้าสู่ ปรินิพพาน (ดับสังขารไม่กลับมาเกิดสร้างชาติสร้างภพอีกต่อไป) 2 วันอาสาฬหบูชา วันอาสาฬหบูชา คือวันที่พระพุทธเจ้าได้ทรงประกาศพระพุทธศาสนาเป็น ครั้งแรก หลังจากตรัสรู้ได้ 2 เดือน โดยแสดงปฐมเทศนาโปรดพระปัญจวัคคีย์ทั้ง 5 ได้แก่ พระโกณ ฑัญญะ พระวัปปะ พระภัททิยะ พระมหานามะ และพระอัสสชิ ที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน เมือง พาราณสี แคว้นมคธ จน พระอัญญาโกณฑัญญะ ได้บรรลุธรรมและขอบวชเป็นพระภิกษุรูปแรกใน พระพุทธศาสนา จึงถือว่าวันนี้มีพระรัตนตรัยครบองค์สามบริบูรณ์ครั้งแรกในโลก คือ มีทั้งพระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ 3 วันมาฆบูชา วันมาฆบูชา ซึ่งถือเป็นวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาวันหนึ่ง ตามประวัติกล่าว ว่า เป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงประชุมครั้งใหญ่ ครั้งแรกในพุทธศาสนา ณ วัดเวฬุวันมหาวิหาร เรียกว่า มหาสาวกสันนิบาต ในการประชุมครั้งนี้ มีองค์ประกอบ 4 ประการ เรียกว่า จาตุรงค สันนิบาต มีความหมายดังนี้ เป็นวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 มีพระสาวกเข้าประชุมโดยมิได้นัดหมาย จำนวน 1,250 รูป มีพระสาวกเข้าร่วมประชุมล้วนแต่เป็นพระอรหันต์ และพระอรหันต์สาวกที่เข้า ร่วมประชุมทุกรูปเป็นผู้ได้รับอุปสมบทจากพระพุทธองค์โดยตรง ดังนั้น พระองค์ทรงได้แสดง โอวาทปาติโมกข์ ประกาศตั้งหลักการของพระพุทธศาสนา เพื่อให้พระสาวก ถือเป็นหลักปฏิบัติใน การสั่งสอนประชาชนตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา 4 วันเข้าพรรษา วันเข้าพรรษา ซึ่งเป็นวันที่พระสงฆ์เถรวาทจะอธิษฐานว่าจะพักประจำอยู่ ณ ที่ ใดที่หนึ่ง ตลอดระยะเวลาฤดูฝนที่มีกำหนดเป็นระยะเวลา 3 เดือน ตามที่พระธรรมวินัยบัญญัติไว้ โดยไม่ไปค้างแรมที่อื่น หรือที่เรียกติดปากกันโดยทั่วไปว่า จำพรรษา โดยเหตุที่พระภิกษุในสมัย พุทธกาล มีหน้าที่จะต้องจาริกโปรดสัตว์ และเผยแผ่พระธรรมคำสั่งสอนแก่ประชาชนไปในที่ต่าง ๆ ไม่จำเป็นต้องมีที่อยู่ประจำ แม้ในฤดูฝน ชาวบ้านจึงตำหนิว่าไปเหยียบข้าวกล้าและพืชอื่น ๆ จน เสียหาย พระพุทธเจ้าจึงทรงวางระเบียบการจำพรรษาให้พระภิกษุอยู่ประจำที่ตลอด 3 เดือน ในฤดู ฝน 5 วันออกพรรษา วันออกพรรษา คือ วันที่สิ้นสุดระยะการจำพรรษาเป็นเวลา 3 เดือน (นับตั้งแต่

6 วันเข้าพรรษา) เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า "วันมหาปวารณา" คำว่า "ปวารณา" แปลว่า "อนุญาต" หรือ "ยอมให้" ในวันออกพรรษานี้พระสงฆ์จะประกอบพิธีทำสังฆกรรม เรียกว่า มหาปวารณา เป็นการ เปิดโอกาสให้ภิกษุว่ากล่าวตักเตือนกันได้ เพราะในระหว่างเข้าพรรษา พระสงฆ์บางรูปอาจมี ข้อบกพร่องที่ต้องแก้ไข การให้ผู้อื่นว่ากล่าวตักเตือนได้ ทำให้ได้รู้ข้อบกพร่องของตน และยังเปิด โอกาสให้ซักถามข้อสงสัยซึ่งกันและกันด้วย 6 บทสวดในพิธีกรรม การสวดมนต์คือการกล่าวคำศักดิ์สิทธิ์ อันมีฤทธิ์มีอำนาจเหนือชีวิตจิตใจ ได้แก่การสรร เสริญ พระพุทธคุณ พระธรรมคุณ พระสังฆคุณ และมนต์ของพระพุทธเจ้าซึ่งเรียกว่า “พระพุทธมนต์” แต่พระพุทธมนต์เป็นคำศักดิ์สิทธิ์อย่างยิ่ง ผู้นับถือพระพุทธศาสนาย่อมนับถือพระ พุทธมนต์เสมอด้วยชีวิตจิตใจ ถือว่าเป็นเครื่องป้องกันภัยอันตราย และประสิทธิ์ประสาทความเจริญ ให้จัดเป็นกุศลพิธีมาแต่ครั้งพุทธกาล การสวดมนต์ใช้สวดกันเป็นภาษามคธเป็นพื้น เพราะภาษา มคธเป็นภาษาหลักเดิมของพระพุทธศาสนา และนับถือกันว่าเป็นของศักดิ์สิทธิ์ ข้อสำคัญควรรู้ความ ที่สวดนั้นด้วย การสวดมนต์ที่เราเห็นกันอยู่คือการสวดเป็นกิจวัตรสำหรับตนอย่างหนึ่ง ฟังพระสวด มนต์ในพิธีต่างๆ อย่างหนึ่ง ในการสวดก็มีหลายแบบ หลายวิธีสุดแต่จะนิยมสวดกัน ส่วนที่นิยมเป็น อย่างเดียวกันและเว้นไม่ได้ก็คือ บทนมัสการพระ ได้แก่ “นะโม” บทนี้ต้องใช้ขึ้นต้นเสมอไปไม่ว่าใน พิธีใด ๆ และดูเหมือนจะขึ้นใจกันในบทนี้ก่อน เพราะเป็นบทไหว้พระบรมครู ที่ต้องการว่าก่อน เรียกว่าตั้ง นะโม ทั้งนี้ เพื่อเป็นการแสดงความเคารพต่อท่านผู้เป็นพระบรมครูของโลก ผู้เริ่มสร้าง หลักธรรมของพระพุทธศาสนาขึ้นจะได้เกิดความศักดิ์สิทธิ์ 5 บทที่ 5. การสิบสานและอนุรักษ์สืบสานหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ 5.1. การบอกกล่าวเล่าขานเกี่ยวกับการสืบสานและอนุรักษ์พุทธวิถีหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ เป็น การเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ ซึ่งเป็นความรู้ต่างๆ ที่อยู่กับตัวบุคคล ที่มีความรู้ หรือประสบการณ์ในเรื่องเกี่ยวกับหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ กกก5.2. การเป็นมัคคุเทศก์อาสา มัคคุเทศก์หมายถึง ผู้ที่ให้ความช่วยเหลือ ทำหน้าที่อำนวยความสะดวก ให้ข้อมูล ความเข้าใจทางด้านวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ และเหตุการณ์ร่วมสมัยต่าง ๆ แก่บุคคลที่อยู่ในกลุ่ม นักท่องเที่ยว ในกรณีทัศนศึกษาที่สถานที่ทางศาสนาหรือประวัติศาสตร์ พิพิธภัณฑ์ และสถานที่ ท่องเที่ยวที่ได้รับความสนใจอื่น ๆ มัคคุเทศก์ส่วนใหญ่จะได้รับการรับรองจากองค์กรที่เกี่ยวข้องก่อน ปฏิบัติหน้าที่มัคคุเทศก์ คุณลักษณะที่ดีของมัคคุเทศก์จะต้องมีคุณสมบัติพิเศษหลาย ๆ อย่าง สามารถปรับตัว ให้เหมาะสมกับแต่ละสถานการณ์ แก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าได้อย่างเหมาะสม จำเป็นต้องมีคุณสมบัติ 5 ประการ ดังนี้(1) มนุษยสัมพันธ์ดี (2) บุคลิกภาพ (3) มีความรู้ดี (4) รักงานรักหน้าที่ และ (5) มี ศิลปะใน การพูด

7 กกกก5.3. การประชาสัมพันธ์ด้วยสื่อที่หลากหลาย ความหมายของสื่อสังคมออนไลน์หมายถึง สื่อดิจิทัลที่เป็นเครื่องมือในการปฏิบัติการ ทางสังคม (Social Tool) เพื่อใช้สื่อสารระหว่างกันในเครือข่ายทางสังคม (Social Network) ผ่าน ทางเว็บไซต์และโปรแกรมประยุกต์บนสื่อใดๆ ที่มีการเชื่อมต่อกับอินเทอร์เน็ต โดยเน้นให้ผู้ใช้ทั้งที่ เป็นผู้ส่งสารและผู้รับสารมีส่วนร่วม (Collaborative) อย่างสร้างสรรค์ ในการผลิตเนื้อหาขึ้น เอง (User-GenerateContent: UGC) ในรูปของข้อมูล ภาพ และเสียง รวมถึงการประชาสัมพันธ์ ด้วยสื่อแผ่นพับ แผ่นพับ หมายถึง สื่อโฆษณาที่เป็นสิ่งพิมพ์ที่ผู้ผลิตส่งตรงถึงผู้บริโภค มีทั้งวิธีการส่ง ทาง ไปรษณีย์ และแจกตามสถานที่ต่าง ๆ ลักษณะเด่นของแผ่นพับ คือ มีขนาดเล็ก หยิบง่าย ให้ข้อมูล รายละเอียดได้มากพอสมควร ผู้อ่านสามารถเลือกอ่านเวลาใดก็ได้ ผู้ออกแบบมีเทคนิคการออกแบบ ตามอิสระ หลากหลาย ค่าใช้จ่ายในการผลิตต่ำกว่าสิ่งพิมพ์ชนิดอื่น นอกจากนี้ยังเป็นสื่อที่เข้าถึง เป้าหมายได้อย่างแท้จริง การทำแผ่นพับที่ดี ต้องประกอบไปด้วย (1) หลักการทั่วไป การออกแบบแผ่นพับ มี 2 เรื่องที่สำคัญ คือ หลักการที่ 1 สิ่งที่ต้องกำหนดและวางแผนก่อนการออกแบบแผ่นพับ หลักการที่ 2 องค์ประกอบ และการจัดวางองค์ประกอบในการออกแบบแผ่นพับ (2) สิ่งที่ต้องกำหนด และ วางแผนก่อนการออกแบบแผ่นพับ มี 4 ข้อ ดังนี้ การกำหนดขนาดและรูปแบบของแผ่นพับ การ กำหนดลักษณะการส่ง การกำหนดกระดาษ และการกำหนดลำดับของการอ่านตามลักษณะของ แผ่นพับ และ (3) องค์ประกอบ และการจัดวางองค์ประกอบในการออกแบบแผ่นพับที่ต้องกำหนด และวางแผนเฉพาะในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการออกแบบ มี 4 องค์ประกอบ ดังนี้ พาดหัว ภาพประกอบข้อความ ภาพสถานที่หลัก และตราสัญลักษณ์ เป็นต้น กกก4. การฝึกปฎิบัติ ศีล สมาธิ ปัญญา พระธรรมเป็นเรื่องละเอียดลึกซึ้ง โดยเฉพาะหนทางการดับกิเลส ดังนั้น ในเรื่องของ ศีล สมาธิ และปัญญา คือศีล มีหลายอย่าง หลายระดับ ทั้ง ศีล ที่เรามักเข้าใจกันทั่วไป คือ การงดเว้น จากการทำบาป ทางกาย วาจา เป็นต้น แต่มีศีลที่ละเอียดยิ่งไปกว่านั้น ที่เป็นศีล ที่เรียกว่า อธิศีล อันเป็นศีลที่เกิดพร้อมกับ สมาธิและปัญญาสมาธิโดยทั่วไป ก็เข้าใจกันว่า คือ การนั่งสมาธิให้สงบ แต่ในทางพระพุทธศาสนาจะใช้คำว่า อธิจิตสิกขา หรือ บางครั้งใช้คำว่า สัมมาสมาธิ ที่มุ่งหมายถึง การเจริญสมถภาวนา และ สมาธิที่เกิดพร้อมกับปัญญาในปัญญาขั้นวิปัสสนาปัญญา ปัญญาใน พระพุทธศาสนา ก็มีหลายระดับ แต่คือ ความเห็นถูกเช่น เชื่อกรรมและผลของกรรม ปัญญาขั้นการ ฟังการศึกษา ปัญญาขั้นสมถภาวนา และปัญญาขั้นวิปัสสนาภาวนา

8 ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง กกกกกกก1. ผู้เรียนมีความรู้เกี่ยวกับวิถีพุทธ ประวัติหลวงพ่ออี๋ คุณค่า ความภาคภูมิใจศาสนพิธี และการสืบสาน และอนุรักษ์หลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ กกกกกกก2. ผู้เรียนสามารถปฏิบัติตนในพิธีกรรมที่เกี่ยวกับพระปฐมเจดีย์อย่างเหมาะสม และ สามารถบอกกล่าวเล่าขานหรือเป็นมัคคุเทศก์อาสาแนะนำประวัติความเป็นมา ความศรัทธาที่มีต่อ พ่ออี๋วัดสัตหีบได้ กกกกกกก3. ผู้เรียนเห็นคุณค่า ความสำคัญและภาคภูมิใจที่ได้เรียนรู้เรื่องราวเกี่ยวกับหลวงพ่ออี๋ ตลอดจนเห็นคุณค่าในการมีส่วนร่วมสืบสานและอนุรักษ์คุณงามความดีของหลวงพ่ออี๋ ขอบข่ายเนื้อหา กกกกกกกบทที่ 1 วิถีพุทธ กกกกกกกบทที่ 2 ประวัติหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ กกกกกกกบทที่3 คุณค่า ความศรัทธาที่มีต่อหลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ กกกกกกกบทที่ 4 ศาสนพิธีเกี่ยวกับหลวงพ่ออี๋ กกกกกกก กกกกกกกบทที่5 การสืบสานและอนุรักษ์ หลวงพ่ออี๋วัดสัตหีบ กกกกกกก สื่อและแหล่งเรียนรู้ กกกกกกก1. สื่อเอกสาร ได้แก่ 1.1 ใบความรู้ 1.2 ใบงาน 1.3 หนังสือเรียนสาระการพัฒนาสังคมรายวิชา สค3300174 พุทธวิถีหลวงพ่ออี๋วัด สัตหีบ 1.4 หนังสือที่เกี่ยวข้องกับวิถีพุทธ ได้แก่ 1.4.1 ชื่อหนังสือ สารานุกรมไทย จีน-ฉัททันต์ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน เล่ม 9 ผู้แต่งราชบัณฑิตยสถาน ปีที่พิมพ์ 2512-2513 โรงพิมพ์ รุ่งเรืองธรรม 1.4.2 ชื่อหนังสือ ภูมิประวัติพระพุทธศาสนา ผู้แต่ง เสถียร โฑธินันทะ ปีที่ พิมพ์2515 โรงพิมพ์บรรณาคาร 1.4.3 ชื่อหนังสือ ประวัติศาสตร์ศาสนา ผู้แต่ง สุชีพ ปัญญานุภาพ ปีที่พิมพ์ 2516 โรงพิมพ์ ห้างหุ้นส่วนจำกัด รวมสาส์น 1.4.4 ชื่อหนังสือ พระไตรปิฎกสำหรับประชาชน ผู้แต่ง สุชีพ ปัญญานุภาพ ปีที่ พิมพ์ 2539 โรงพิมพ์ กรุงเทพฯ : มกุฏราชวิทยาลัย.

9 1.4.5 ชื่อหนังสือ พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 เฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธันวาคม 2554. ผู้แต่ง ราชบัณฑิตยสถาน ปีที่พิมพ์ 2556 โรงพิมพ์ กรุงเทพฯ: ราชบัณฑิตยสถาน 1.4.6 ชื่อหนังสือ 4 ศาสนาสำคัญของโลกปัจจุบัน หน้าที่ 51-52 นิกายใน ศาสนา พุทธ ผู้แต่ง มนต์ ทองชัช กกกกกกก2. สื่ออิเล็กทรอนิกส์ 2.1 CD 2.2 Website ได้แก่ 2.2.1 Website เรื่อง มูลเหตุการณ์เกิดศาสนา ผู้เขียน ณัฐพงษ์ สังข์กลิ่นหอม (2559) สืบค้นจาก https://sites.google.com/site/nathphngssangkhklinhxmiom/prawati 2.2.2 Website เรื่อง กำเนิดพุทธศาสนา สืบค้นเมื่อวันที่20 ตุลาคม 2564 จาก https://www.youtube.com/watch?v=X3EMTCaZNDU 2.2.3 Website เรื่อง การนับถือศาสนาพุทธ เว็บ GotoKnow โดย อาจารย์ ญาณภัทร ยอดแก้ว ในพุทธชยันตี 2,600 ปีสืบค้นจาก https://www.gotoknow.org/posts/485798 กกกกกกก3. สื่อบุคคลและภูมิปัญญา 3.1 พระครูทัศนีย์คุณากร เจ้าคณะอำเภอสัตหีบ เจ้าอาวาสวัดสัตหีบ ที่อยู่ 333 หมู่ ที่ 1 ตำบลสัตหีบ อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี กกกกกกก4. สื่อแหล่งเรียนรู้ในชุมชน 4.1 วัดสัตหีบ ที่อยู่ เลขที่ 333 หมู่ที่ 1 ถนนชายทะเล ตำบลสัตหีบ อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี หมายเลขโทรศัพท์ 038-437125, 038-431400 4.2 ห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” อำเภอสัตหีบ (ห้องสมุด กศน.อำเภอสัต หีบ) ที่อยู่ เลขที่ 471 หมู่ที่ 1 ตำบลสัตหีบ อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี หมายเลขโทรศัพท์ 038- 437807

10 บทที่1 วิถีพุทธ สาระสำคัญ กกกกกกก1. การกำเนิดศาสนา ศาสนามีกำเนิดจากสาเหตุหลายประการตามความเชื่อของ ประชาชนแต่ละกลุ่ม และสภาพสิ่งแวดล้อมที่โน้มน้าวให้เกิดความเชื่อเช่นนั้น ซึ่งสามารถแบ่งสาเหตุ ออกได้ 6 ประการ คือ (1) เกิดจากความไม่รู้ (2) เกิดจากความกลัว (3) เกิดจากความจงรักภักดี(4) เกิดจากความอยากรู้เหตุผล หรือปัญญา (5) เกิดจากอิทธิพลของคนสำคัญ และ (6) เกิดจากลัทธิ การเมือง กกกกกกก2. นิกายสำคัญของพุทธศาสนา มี 2 นิกาย คือ (1) นิกายเถรวาท (หินยาน) เป็นนิกาย ที่ ยึดถือพระธรรมวินัยเดิมของพระพุทธเจ้าอย่างเคร่งครัด โดยยึดหลักที่ว่า พระธรรมวินัยของ พระพุทธเจ้าเป็นกาลิโก ซึ่งหมายถึง ทันสมัยตลอดกาล ทำให้ผู้ปฏิบัติบรรลุจุดหมายปลายทางได้ ยาก(2) นิกายอาจริยวาท (มหายาน) เป็นนิกายที่ยึดหลักที่ว่า ศาสนาจำเป็นต้องเสริมการพัฒนาให้ ทันสมัยเหมาะสมกับกาลเวลา และสภาวะของสังคมอยู่เสมอ ไม่กำหนดเรื่องกาลเวลา สามารถ

11 พัฒนาได้เรื่อยไป ทำให้นิกายนี้แตกแยกเป็นนิกายย่อยจำนวนมากมาย จุดเด่นของนิกายนี้อยู่ที่ แนวคิดเรื่องการบำเพ็ญตนเป็นพระโพธิ์สัตว์ สร้างบารมีเพื่อช่วยเหลือ สรรพชีวิตในโลกไปสู่ความ พ้นทุกข์ กกกกกกก3. การนับถือศาสนาพุทธ มี 2 แนว ได้แก่ (1) พระพุทธศาสนาแนวจารีต หมายถึง พระพุทธศาสนานัยที่สะท้อนความเป็นจารีตดั้งเดิม คือ พระไตรปิฎก เป็นแก่นสาระสำคัญ เน้นการ ปฏิบัติตามวิถีแห่งมรรค เพื่อความพ้นทุกข์โดยสิ้นเชิง และ (2) พระพุทธศาสนาแนวประชานิยม หมายถึง ศาสนานัยที่สะท้อนวัฒนธรรม หรือวิถีชีวิตดั้งเดิมของคนไทย ที่ถูกเสริมแต่งหรือกลมกลืน กับพระพุทธศาสนา มีพุทธธรรมบ่อเกิดประเพณี และถูกสร้างสรรค์ให้มีความงดงามอย่างเป็น เอกลักษณ์ เฉพาะท้องถิ่นผสมผสานกับความเชื่อดั้งเดิมทั้งพราหมณ์ รวมทั้งลัทธินับถือผีสาง เทวดา และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่าง ๆ วิถีการปฏิบัติที่เห็นได้เด่นชัด คือ การทำบุญตามประเพณีในเทศกาลต่าง ๆ กกกกกกก ผลการเรียนที่คาดหวัง กกกกกก1. บอกการกำเนิดศาสนา 2. บอกนิกายในศาสนาพุทธได้ 3. อธิบายจุดหมายการนับถือศาสนาพุทธ และความสำคัญของวิถีพุทธ ขอบข่ายเนื้อหา กกกกกกก1. การกำเนิดศาสนา กกกกกกก2. นิกายในศาสนาพุทธ กกกกกกก3. การนับถือศาสนาพุทธ กกกก สื่อและแหล่งเรียนรู้ กกกกกกก1. สื่อเอกสาร ได้แก่ 1.1 ใบความรู้ 1.2 ใบงาน 1.3 หนังสือเรียนสาระการพัฒนาสังคม รายวิชา สค3300174พุทธวิถีหลวงพ่ออี๋วัด สัตหีบ มัธยมศึกษาตอนปลาย 1.4 หนังสือที่เกี่ยวข้องกับวิถีพุทธ ได้แก่ 1.4.1 ชื่อหนังสือ สารานุกรมไทย จีน-ฉัททันต์ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน เล่ม 9 ผู้แต่งราชบัณฑิตยสถาน ปีที่พิมพ์ 2512-2513 โรงพิมพ์ รุ่งเรืองธรรม

12 1.4.2 ชื่อหนังสือ ภูมิประวัติพระพุทธศาสนา ผู้แต่ง เสถียร โฑธินันทะ ปีที่ พิมพ์2515 โรงพิมพ์บรรณาคาร 1.4.3 ชื่อหนังสือ ประวัติศาสตร์ศาสนา ผู้แต่ง สุชีพ ปัญญานุภาพ ปีที่พิมพ์ 2516 โรงพิมพ์ ห้างหุ้นส่วนจำกัด รวมสาส์น 1.4.4 ชื่อหนังสือ พระไตรปิฎกสำหรับประชาชน ผู้แต่ง สุชีพ ปัญญานุภาพ ปีที่ พิมพ์ 2539 โรงพิมพ์ กรุงเทพฯ : มกุฏราชวิทยาลัย. 1.4.5 ชื่อหนังสือ พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 เฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธันวาคม 2554. ผู้แต่ง ราชบัณฑิตยสถาน ปีที่พิมพ์ 2556 โรงพิมพ์ กรุงเทพฯ: ราชบัณฑิตยสถาน 1.4.6 ชื่อหนังสือ 4 ศาสนาสำคัญของโลกปัจจุบัน หน้าที่ 51-52 นิกายใน ศาสนาพุทธ ผู้แต่ง มนต์ ทองชัช กกกกกกก2. สื่ออิเล็กทรอนิกส์ 2.1 CD 2.2 Website ได้แก่ 2.2.1 Website เรื่อง มูลเหตุการณ์เกิดศาสนา ผู้เขียน ณัฐพงษ์ สังข์กลิ่นหอม (2559) สืบค้นจาก https://sites.google.com/site/nathphngssangkhklinhxmiom/prawati 2.2.2 Website เรื่อง กำเนิดพุทธศาสนา สืบค้นเมื่อวันที่20 ตุลาคม 2564 จาก https://www.youtube.com/watch?v=X3EMTCaZNDU 2.2.3 Website เรื่อง การนับถือศาสนาพุทธ เว็บ GotoKnow โดย อาจารย์ ญาณภัทร ยอดแก้ว ในพุทธชยันตี 2,600 ปีสืบค้นจาก https://www.gotoknow.org/posts/485798 กกกกกกก3. สื่อบุคคลและภูมิปัญญา 3.1 พระครูทัศนีย์คุณากร เจ้าคณะอำเภอสัตหีบ เจ้าอาวาสวัดสัตหีบ ที่อยู่ 333 หมู่ ที่ 1 ตำบลสัตหีบ อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี กกกกกกก4. สื่อแหล่งเรียนรู้ในชุมชน 4.1 วัดสัตหีบ ที่อยู่ เลขที่ 333 หมู่ที่ 1 ถนนชายทะเล ตำบลสัตหีบ อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี หมายเลขโทรศัพท์ 038-437125, 038-431400 4.2 ห้องสมุดประชาชน “เฉลิมราชกุมารี” อำเภอสัตหีบ (ห้องสมุด กศน.อำเภอสัต หีบ) ที่อยู่ เลขที่ 471 หมู่ที่ 1 ตำบลสัตหีบ อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี หมายเลขโทรศัพท์ 038- 437807 เรื่องที่ 1 การกำเนิดศาสนา

13 1.1 ความหมายของศาสนา ความหมายของศาสนาตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 และ ตามความเห็นของนักวิชาการด้านการศาสนาที่สำคัญ มีดังต่อไปนี้ ศาสนา หมายถึง ลัทธิความเชื่อถือของมนุษย์อันมีหลัก คือ แสดงกำเนิด และความ สิ้นสุดของโลก เป็นต้น อันเป็นไปในฝ่ายปรมัตถ์ประการหนึ่ง แสดงหลักธรรมเกี่ยวกับบุญ บาป อัน เป็นไปในฝ่ายศีลธรรมประการหนึ่ง พร้อมทั้งลัทธิพิธีที่กระทำตามความเห็นหรือตามคำสั่งสอนใน ความเชื่อถือนั้น ๆ ศาสนา หมายถึง คำสั่งสอน ท่านผู้ใดเป็นต้นเดิม เป็นผู้บัญญัติสั่งสอนก็เรียกว่า ศาสนาของท่านผู้นั้น หรือท่านผู้บัญญัติสั่งสอนนั่นได้นามพิเศษอย่างไร ก็เรียกชื่อนั้นอย่างนั้น เพราะฉะนั้น ศาสนาจึงมีมาก คำสอนก็ต่างกัน ศาสนา หมายถึง ที่รวมแห่งความเคารพนับถืออันสูงส่งของมนุษย์เป็นที่พึ่ง ทาง จิตใจซึ่งมนุษย์ส่วนมากย่อมเลือกยึดเหนี่ยวตามความพอใจ และความเหมาะสมแก่เหตุแวดล้อม ของตน มีคำสั่งสอน อันว่าด้วยศีลธรรม และอุดมคติสูงสุดในชีวิตของบุคคล รวมทั้งแนวความ เชื่อถือและแนวการปฏิบัติต่าง ๆ กันตามคติของแต่ละศาสนา กล่าวโดยสรุปแล้ว ศาสนา หมายถึง ความเชื่อของมนุษย์ที่เกี่ยวกับการกำเนิด และ การสิ้นสุดของโลก ความเชื่อเกี่ยวกับการหลุดพ้นอันเป็นปรมัตถ์ และความเชื่อเกี่ยวกับบุญ บาป อันเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจของมนุษย์ช่วยให้มนุษย์ได้ทำความดีตามความเชื่อของตน ศาสนาจะมี ชื่อเรียกตามนามศาสดาผู้ให้กำเนิดหรือนามพิเศษที่กำหนดขึ้น 1.2 สาเหตุการกำเนิดศาสนา นักวิชาการกล่าวถึงสาเหตุของการกำเนิดศาสนาไว้หลายประการ สามารถ จัดเป็น 2 ความเห็นที่สำคัญ ดังต่อไปนี้ ความเห็นที่ 1 มีความเห็นว่าศาสนามีกำเนิดจาก 6 สาเหตุ ได้แก่ สาเหตุที่ 1 เกิดจากความไม่รู้ หรืออวิชชา สาเหตุที่ 2 เกิดจากความกลัว สาเหตุที่ 3 เกิดจากความจงรักภักดี สาเหตุที่ 4 เกิดจากความอยากรู้เหตุผล หรือการใช้ปัญญา สาเหตุที่ 5 เกิดจากอิทธิพลของคนสำคัญ สาเหตุที่ 6 เกิดจากลัทธิการเมือง โดยมีรายละเอียดดังต่อไปนี้

14 สาเหตุที่ 1 เกิดจากความไม่รู้ หรืออวิชชา ความไม่รู้เหตุผลที่ถูกต้องตามหลักวิชาการ เมื่อเห็นสิ่งที่เกิดขึ้นตามปรากฏการณ์ ธรรมชาติก็คิดว่าเป็นอำนาจของเทพเจ้าบันดาลให้เป็นไป ซึ่งความไม่รู้ในเหตุผลทั้งหลายเหล่านั้น สรุปได้ดังนี้ ความไม่รู้เหตุผลทางภูมิศาสตร์ คนในประเทศอินเดียไม่เคยปีนไปบนยอดเขา หิมาลัยอันปกคลุมด้วยหิมะอย่างหนาทึบในฤดูหนาว เมื่อถึงฤดูร้อนหิมะละลาย น้ำไหลลงมาเป็น แม่น้ำคงคา ชาวอินเดียไม่รู้ว่าต้นน้ำของแม่น้ำคงคาเกิดจากเหตุนี้เข้าใจว่าเป็นน้ำที่ไหลมาจาก สวรรค์ผ่านเศียรพระศิวะ ซึ่งเป็นเทพเจ้าศักดิ์สิทธิ์ของศาสนาพราหมณ์ และเข้าใจว่าแม่น้ำคงคานั้น ศักดิ์สิทธิ์สามารถล้างบาปได้ คนจึงนิยมไปอาบน้ำในแม่น้ำคงคาเพื่อล้างบาป ตามความเชื่อของ ศาสนาพราหมณ์ ความไม่รู้เหตุผลทางดาราศาสตร์เมื่อเกิดจันทรุปราคาและสุริยุปราคาขึ้นเพราะ การโคจร ของโลกรอบดวงอาทิตย์ ประชาชนที่ไม่รู้เหตุผลก็เรียกว่าเกิดราหูอมจันทร์ จึงยิงปืนบ้าง จุดประทัดบ้าง หรือตีเกราะเคาะไม้ เพื่อให้ราหูตกใจแล้วจะได้หนีไป ความไม่รู้เหตุผลทางชีววิทยา คนบางคนเดินผ่านต้นไม้ใหญ่ เขาจะยกมือไหว้ โดย เชื่อว่า ต้นไม้นั้นเป็นที่สิงสถิตของเทพเจ้าผู้ที่เดินทางผ่านภูเขาใหญ่ หรือภูเขาที่ประกอบด้วยหน้าผา รูปแปลก ๆ ชาวบ้านให้ชื่อภูเขานั้นตามที่ตนนึกว่าเหมือนอะไร แล้วก็แสดงความเคารพภูเขานั้น โดยถือว่ามีเทพเจ้าสิงสถิตอยู่ ความไม่รู้เหตุผลทางวิทยาศาสตร์เมื่อเห็นรุ้งกินน้ำ ก็เข้าใจว่าเกิดจากอำนาจสิ่ง ศักดิ์สิทธิ์บันดาลให้เกิดขึ้น จึงทำนายไปตามความเข้าใจของตนว่า รุ้งกินน้ำทางทิศนี้ฝนจะตกชุก รุ้ง กินน้ำ ทางทิศนั้นฝนจะแล้ง จากความไม่รู้เหตุผลดังกล่าวมาแล้ว ทำให้คนยึดถือสิ่งศักดิ์สิทธิ์เป็นที่พึ่งที่ระลึก ซึ่งเป็นเหตุให้เกิดศาสนาประเภทเทวนิยม หรือศาสนาที่นับถือเทพเจ้าขึ้น สาเหตุที่ 2 เกิดจากความกลัว เนื่องจากความไม่รู้เหตุผล เมื่อบุคคลได้เห็นปรากฏการณ์ธรรมชาติต่าง ๆ ลม พายุ ฟ้าผ่า ฟ้าร้อง แผ่นดินไหว มีดาวหางปรากฏขึ้นก็เกิดความกลัว จึงขวนขวายหาที่พึ่งโดยคิดว่า ปรากฏการณ์เหล่านั้นมีเทพเจ้าบันดาลให้เกิดขึ้น จึงได้อ้อนวอนบนบานศาลกล่าวขอให้เทพเจ้า เหล่านั้น โปรดระงับสิ่งเหล่านั้นเสีย สาเหตุที่ 3 เกิดจากความจงรักภักดี ความภักดี คือ ความเชื่อในสิ่งนั้นว่ามีอำนาจเหนือคน หรือเชื่อในบุคคลว่า มีความ ดี

15 ที่เชื่อถือได้เกิดความเลื่อมใสในสิ่งนั้น หรือบุคคลนั้นว่ามีศักดิ์ศรีหรือมีจริยาวัตรที่ควรแก่การ ยกย่อง เมื่อเกิดความเชื่อความเลื่อมใสแล้ว ความเคารพ ความรักและความนับถือจะเกิดขึ้นตามมา กิจกรรมประกอบในสิ่ง ที่ตนมีความเชื่อความเลื่อมใสนั้น ได้แก่ การแสดงความเคารพทางกายมีการ กราบไหว้บูชา เคารพทางวาจาได้แก่ การกล่าวคำสรรเสริญ ยกย่อง เคารพทางใจได้แก่ การ เลียนแบบจริยาวัตร หรือปฏิบัติตาม คำสอนของผู้นั้น ซึ่งก็เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้เกิดศาสนาขึ้น สาเหตุที่ 4 เกิดจากความอยากรู้เหตุผล หรือการใช้ปัญญา ความอยากรู้เหตุผลนั้น เป็นความรู้ที่ประกอบด้วยปัญญา ซึ่งจะต้องคิดค้นถึง เหตุผล ที่แท้จริงว่าสิ่งนั้นเกิดขึ้นมาจากอะไร ดังเช่นเจ้าชายสิทธัตถะได้ทอดพระเนตรเห็นคนแก่ คนเจ็บ และคนตาย ทรงเห็นว่าสิ่งเหล่านี้ล้วนแต่เป็นทุกข์ จึงทรงพยายามที่จะแก้ทุกข์ทั้งสามอย่าง โดยทรง ดำริว่าในโลกมีสิ่งที่เป็นคู่ ๆ ตรงข้ามกันเสมอ เช่น มีมืดแล้วก็มีสว่าง มีร้อนแล้วก็มีเย็น ฉะนั้นเมื่อมี แก่ก็ต้องมีไม่แก่ได้ มีเจ็บก็ต้องมีไม่เจ็บได้ มีตายก็ต้องมี ไม่ตายได้ ความอยากรู้เหตุผลเป็นเหตุให้เกิด ศาสนาที่เป็น อเทวนิยม หรือศาสนาที่ไม่นับถือเทพเจ้า สาเหตุที่ 5 เกิดจากอิทธิพลของคนสำคัญ การเคารพต่อวิญญาณของบรรพบุรุษ เป็นสิ่งที่ได้กระทำกันมาช้านาน ถ้าบุคคล นั้น เป็นที่สำคัญต่อชุมชน ก็สามารถเป็นจุดศูนย์รวมน้ำใจของคนส่วนมากไว้ได้ อีกประการหนึ่งการ เคารพบุคคลสำคัญทางวรรณคดี เช่น พระราม และพระกฤษณะในเรื่องมหาภารตะ ซึ่งเป็นวรรณคดี ที่ยิ่งใหญ่ของอินเดีย พราหมณ์ต้องการให้พระราม และพระกฤษณะเข้ามาเป็นเทพเจ้าในศาสนา ฮินดู เพื่อต้องการให้ประชาชนนับถือศาสนาฮินดูมากยิ่งขึ้น จึงได้ประกาศแก่ประชาชนว่า พระราม และพระกฤษณะก็ไม่ใช่ใครที่ไหน คือ พระวิษณุได้อวตารลงมานั่นเอง ประชาชนได้ทราบเช่นนั้นก็ไม่ ว่าอะไร เพราะเขานับถือของเขาอยู่แล้วก็ยิ่งเป็นความดียิ่ง ๆ ขึ้น การเคารพนับถือวิญญาณของ บุคคลสำคัญก็เป็นทางหนึ่งที่ทำให้เกิดศาสนาขึ้น สาเหตุที่ 6 เกิดจากลัทธิการเมือง ความเชื่อถือทางลัทธิการเมือง ทำให้คนมีจิตใจเบี่ยงเบนออกไปจากศาสนาประจำ ชาติของตนได้ เช่น ลัทธิคอมมิวนิสต์ ได้กล่าวประณามศาสนาเป็นยาเสพติด เอาเปรียบสังคม เป็น กาฝากสังคม สูบเลือดเอาประโยชน์จากสังคม ผู้ที่เชื่อถือศาสนาเป็นพวกงมงาย ทำให้เริ่มต้น เผยแพร่ลัทธินี้ คือ ประเทศรัสเซีย และจีนบนผืนแผ่นดินใหญ่ ซึ่งเป็นประเทศที่ถือลัทธิคอมมิวนิสต์ เป็นศาสนาประจำชาติ ความเห็นที่ 2 มีความเห็นว่าศาสนามีกำเนิดจาก 6 ประการ ได้แก่ ประการที่ 1 อวิชชา (Lack of Knowledge) ความไม่รู้ ความไม่รู้ ไม่เข้าใจในเหตุผลทางด้านภูมิศาสตร์ดาราศาสตร์ ชีววิทยา รวมถึง

16 ปรากฏการณ์ธรรมชาติอื่น ๆ รอบตัวของคนสมัยดึกดำบรรพ์ เมื่อไม่รู้สาเหตุที่แท้จริงจึงคิดว่ามีสิ่งที่ มีอำนาจเหนือมนุษย์เหนือธรรมชาติ แล้วพากันบูชาบวงสรวงอ้อนวอนให้เมตตาปรานีเพื่อขอความ ปลอดภัยในชีวิต ความคิดลักษณะเช่นว่านี้ เป็นสาเหตุทำให้เกิดศาสนาขึ้น และศาสนาของคน โบราณจึงมักจะมีมูลเหตุมาจากอวิชชา หรือความไร้ความรู้เหตุผล ประการที่ 2 ความกลัวภัย (Fear) เพราะความไม่รู้ ความไม่รู้เป็นสาเหตุให้เกิดความกลัว เช่น ไม่รู้ ไม่เข้าใจในปรากฏการณ์ ธรรมชาติ อาจเป็นฝนตกหนัก น้ำท่วม ฟ้าผ่า ความมืด ก็เกิดความกลัวในปรากฏการณ์ธรรมชาติ พร้อมกับ เข้าใจไปว่าเกิดเหตุการณ์อย่างนั้น ๆ จะต้องมีผู้มีฤทธิ์เดชเป็นผู้ดลบันดาล จึงเกิดความเชื่อเรื่องเทพ เจ้าหรือเทวดาต่าง ๆ เช่น เทพเจ้าแห่งฝน เทพเจ้าแห่งพายุ เป็นต้น และเทพเจ้าเหล่านั้นก็คงมี ลักษณะเช่นเดียวกับมนุษย์ คือ มีรัก มีโกรธ มีการให้รางวัล และการลงโทษ จึงคิดหาทางเอาอกเอา ใจด้วยการเคารพกราบไหว้ เพื่อมิให้เทพเจ้าเหล่านั้นบันดาลภัยพิบัติแก่ตน แต่ให้บันดาลความสุข สวัสดีมาให้ ภัยหรือความกลัวจึงเป็นมูลเหตอย่างหนึ่งที่ทำให้เกิดศาสนาขึ้น ประการที่ 3 ความศรัทธา (Faith) ความศรัทธา นำไปสู่ความเชื่อ หรือ ความเลื่อมใสในสิ่งที่ตนเองมั่นใจว่ามี อำนาจ เหนือมนุษย์ธรรมดา มีอำนาจเหนือธรรมชาติที่จะสามารถดลบันดาลให้ตนได้รับความคุ้มครอง ป้องกันจากภัยพิบัติต่าง ๆ ได้ เมื่อเกิดความเชื่อและความเลื่อมใสเช่นนี้ก็ยอมที่จะปฏิบัติตาม ยอมที่ จะมอบกายถวายตนด้วยความจงรักภักดีอย่างสุดจิตสุดใจ ศรัทธาหรือความจงรักภักดีจึงกลายเป็น มูลเหตุที่ทำให้เกิดศาสนา โดยเฉพาะศาสนาประเภทเทวนิยม หรือศาสนาที่นับถือเทพเจ้า ประการที่ 4 ความต้องการเหตุผล (Want of Sources) เมื่อมนุษย์มีความเจริญมากขึ้น ก็มีสติปัญญาสามารถพิจารณาหาเหตุผลได้ หา ความจริงของชีวิตได้ ศาสนาที่เกิดจากความต้องการเหตุผล เช่น ศาสนาพุทธ เจ้าชายสิทธัตถะก่อน จะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้านั้น พระองค์ทรงมีสติปัญญาดี รู้จักค้นคิด เข้าใจคิด เช่น คิดเรื่องความ แก่ ความเจ็บ ความตาย ซึ่งเป็นเรื่องธรรมดาสามัญที่มีอยู่ในทุกยุคทุกสมัย และทุกหนทุกแห่ง แต่ พระองค์ได้เข้าใจคิดให้เป็นประโยชน์ รู้จักหาประโยชน์จากเหตุการณ์ธรรมดา ๆ เหล่านี่มาเป็นตัว ปลุกเร้าให้เกิดปัญญาญาณ หรือรู้อย่างถ่องแท้ ความต้องการเหตุผล เมื่อค้นพบเหตุผลแล้วก็จะเกิด ความศรัทธาและปฏิบัติตาม เป็นสาเหตุของการเกิดศาสนาได้ ประการที่ 5 ความต้องการที่พึ่งทางใจ (Needs of Spiritual Refuge) ที่พึ่งทางใจเป็นสิ่งที่มนุษย์ต้องการมากเพราะสภาพแวดล้อมต่าง ๆ ของตนรู้สึก ว่า

17 จะไม่เป็นที่ปลอดภัย ไม่ว่าจะเป็นภัยจากธรรมชาติ จากอมนุษย์หรือจากมนุษย์ด้วยกัน หรือจาก ธรรมดาของชีวิต เช่น ความผิดหวัง ความกังวลใจ ทรมานใจ ความเจ็บ ความแก่ ความตาย ความ พลัดพรากจากของรักของชอบใจ เป็นต้น สิ่งเหล่านี้ทำให้มนุษย์ขาดความอบอุ่นทางจิตใจ จึง จำเป็นต้องมีที่ยึดเหนี่ยวเพื่อให้ชีวิตยังคงมีความหวังมีความหมาย ผู้ที่จะเป็นที่พึ่งยึดเหนี่ยวทางใจ ได้ก็ต้องมีอำนาจเหนือมนุษย์ธรรมดา อันได้แก่ พระเจ้า หรือเทพเจ้า มนุษย์จึงพากันบูชาเทพเจ้า เพื่อให้เกิดความรู้สึกว่าจิตใจปลอดโปร่งปลอดภัย ประการที่ 6 ความต้องการความสงบสุขของสังคม (Social Needs of Happiness) การอยู่ร่วมกันของมนุษย์เป็นกลุ่มเป็นสังคมนั้น สิ่งที่พึงปรารถนาสำหรับ สมาชิก ของสังคม คือ การอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข สงบเรียบร้อย ทุกคนสามารถหาความสุข ความสำเร็จ ความปลอดภัยได้ตามสมควรแก่อัตภาพ การที่จะบรรลุเป้าหมายเช่นนั้นได้ สมาชิกของสังคมจะต้อง อยู่ในกฎเกณฑ์และระเบียบแบบแผน ขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมที่ดีงามของสังคม นอกจากสิ่งเหล่านี้จะเป็นกลไกควบคุมระเบียบสังคมให้เรียบร้อยแล้ว จำเป็นต้องมีศาสนาเข้าไปมี บทบาทด้วย จึงจะได้ผลสมบูรณ์มากขึ้น เพราะการที่มนุษย์จะเชื่อหรือปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ทาง สังคมมากน้อยเพียงใดนั้น ศาสนามีความสำคัญมากในการช่วยกล่อมเกลาโน้มน้าวจิตใจ และสร้าง สำนึกทางศีลธรรมต่อสังคม อันจะยังผลให้เกิดความสงบสุขร่มเย็นแก่สังคมที่ทุกคนต้องการ 1.3 ประวัติพระศาสดาของศาสนาพุทธ กกกกกกก พระพุทธเจ้าทรงมีพระนามเดิมว่า “สิทธัตถะ” ซึ่งหมายถึง ผู้ที่สำเร็จความมุ่ง หมาย แล้ว หรือผู้ปรารถนาสิ่งใดย่อมได้สิ่งนั้น เจ้าชายสิทธัตถะทรงเป็นพระราชโอรสของพระเจ้าสุทโธท นะ กษัตริย์ผู้ครองกรุงกบิลพัสดุ์ แคว้นสักกะ และพระนางสิริมหามายาพระราชธิดาของกษัตริย์ราช สกุลโกลิยวงศ์แห่งกรุงเทวทหะ แคว้นโกลิยะ กกกกกกก พุทธประวัติย่อ ประสูติ กกกกกกก ในคืนที่พระพุทธเจ้าเสด็จปฏิสนธิในครรภ์พระนางสิริมหามายา พระนางทรงพระ สุบิน

18 นิมิตว่า มีช้างเผือกมีงาสามคู่ได้เข้ามาสู่พระครรภ์ ณ ที่บรรทม ก่อนที่พระนางจะมีพระประสูติกาลที่ใต้ ต้นสาละ ณ สวนลุมพินีวัน เมื่อวันศุกร์ ขึ้นสิบห้าค่ำ เดือนวิสาขะ ปีจอ 80 ปี ก่อนพุทธศักราชปัจจุบัน คือ สวนลุมพินีวัน อยู่ในเขตประเทศเนปาล ทันทีที่ประสูติเจ้าชายสิทธัตถะทรงดำเนินด้วยพระบาท 7 ก้าว และมีดอกบัวผุดขึ้นมารองรับพระบาท พร้อมเปล่งพระวาจาว่า “เราเป็นเลิศที่สุดในโลก ประเสริฐที่สุดในโลก การเกิดครั้งนี้เป็นครั้งสุดท้ายของ เรา” แต่หลังจากเจ้าชายสิทธัตถะประสูติกาลได้แล้ว 7 วัน พระนางสิริมหามายาก็เสด็จสวรรคาลัย เจ้าชาย สิทธัตถะ จึงอยู่ในความดูแลของพระนางประชาบดี โคตรมี ซึ่งเป็นพระกนิษฐาของพระนางสิริมหามายา มี พราหมณ์ จำนวน 8 คน ได้ทำนายว่าเจ้าชายสิทธัตถะ มีลักษณะเป็นมหาบุรุษหากดำรงตนในฆราวาสจะได้ เป็นจักรพรรดิ ถ้าออกบวชจะได้เป็นศาสดาเอกของโลก แต่โกณฑัญญะ พราหมณ์ผู้อายุน้อยที่สุดในจำนวนนั้น ยืนยันหนักแน่นว่าพระราชกุมารสิทธัตถะ จะ เสด็จออกบวช และจะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าแน่นอน ชีวิตในวัยเด็กของเจ้าชายสิทธัตถะ ในวัยเด็กเจ้าชายสิทธัตถะ ทรงศึกษาเล่าเรียนจนจบศิลปศาสตร์ 18 แขนง อันเป็น ศาสตร์ ที่กษัตริย์ต้องเล่าเรียนในสำนักครูวิศวามิตร และเนื่องจากพระบิดาไม่ประสงค์ให้เจ้าชายสิทธัตถะ เป็นศาสดาเอกของโลก จึงพยายามทำให้เจ้าชายสิทธัตถะพบเห็นแต่ความสุข โดยการสร้างปราสาท 3 ฤดู ให้ประทับ

19 การอภิเษกสมรสของเจ้าชายสิทธัตถะ เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะ พระชนมายุ 16 พรรษา ทรงอภิเษกสมรสกับพระนางยโสธรา หรือ พระนางพิมพา พระธิดาของพระเจ้ากรุงเทวทหะ ซึ่งเป็นพระญาติฝ่ายพระมารดา จนกระทั่งมี พระชนมายุ 29 พรรษา พระนางพิมพาได้ให้ประสูติพระราชโอรส มีพระนามว่า “ราหุล” ซึ่ง หมายถึง “บ่วง” การเสด็จออกผนวชของเจ้าชายสิทธัตถะ เจ้าชายสิทธัตถะทรงเบื่อความจำเจในปราสาท 3 ฤดู จึงชวนสารถีทรงรถม้า ประพาส อุทยาน ครั้งนั้นได้ทอดพระเนตรเห็นคนแก่ คนเจ็บ คนตาย และนักบวช โดยเทวทูต หรือทูตสวรรค์ ที่แปลงกายมา พระองค์จึงทรงคิดได้ว่านี่เป็นธรรมดาของโลก ชีวิตของทุกคนต้องตกอยู่ในสภาพ เช่นนั้น ไม่มีใครสามารถหลีกเลี่ยงการเกิด แก่ เจ็บ และตายได้ จึงทรงเห็นว่าความสุขทางโลกเป็น เพียงภาพมายาเท่านั้น และวิถีทางที่จะพ้นจากความทุกข์ คือต้องครองเพศสมณะ ดังนั้นพระองค์จึง ใคร่จะเสด็จออกบรรพชา ในขณะที่มีพระชนม์ 29 พรรษา โดยพระองค์ทรงม้ากัณฐกะ สู่แม่น้ำอโน มา ก่อนจะประทับนั่งบนกองทราย ทรงตัดพระเมาลีด้วยพระขรรค์ และเปลี่ยนชุดผ้ากาสาวพัตร์ หรือผ้าย้อมด้วยรสฝาดแห่งต้นไม้ แล้วให้นายฉันทะนำเครื่องทรงกลับไปยังกรุงกบิลพัสดุ์

20 การบำเพ็ญทุกรกิริยาของเจ้าชายสิทธัตถะ พระองค์มุ่งไปที่แม่น้ำคยา แคว้นมคธ ได้พยายามเสาะแสวงทางพ้นทุกข์ด้วย การศึกษา ค้นคว้าทดลองในสำนักอาฬารดาบส กาลามโครตร และอุทกดาบส รามบุตร แต่เมื่อเรียนจบทั้ง 2 สำนักแล้วทรงเห็นว่านี่ยังไม่ใช่ทางพ้นทุกข์ จากนั้นพระองค์ได้เสด็จไปที่แม่น้ำเนรัญชรา ในตำบลอุรุ เวลาเสนานิคม และทรงบำเพ็ญทุกรกิริยาด้วยการขบฟันด้วยฟัน กลั้นหายใจ และอดอาหารจน ร่างกายซูบผอม แต่หลังจากทดลองได้ 6 ปี ทรงเห็นว่านี่ยังไม่ใช่ทางพ้นทุกข์ จึงทรงเลิกบำเพ็ญทุกร กิริยา และหันมาฉันอาหารตามเดิม ด้วยพระราชดำริตามที่ท้าวสักกเทวราชได้เสด็จลงมาดีดพิณ ถวาย 3 วาระ คือ ดีดพิณสายที่ 1 ขึงไว้ตึงเกินไปเมื่อดีดก็จะขาด ดีดพิณวาระที่ 2 ซึ่งขึงไว้หย่อน เสียงจะยืดยาด ขาดความไพเราะ และวาระที่ 3 ดีดพิณสายสุดท้ายที่ขึงไว้พอดี จึงมีเสียงกังวาน ไพเราะ ดังนั้นจึงทรงพิจารณาเห็นว่า ทางสายกลาง คือ ไม่ตึงเกินไป และไม่หย่อนเกินไป นั่นคือทาง ที่จะนำสู่การพ้นทุกข์ หลังจากพระองค์เลิกบำเพ็ญทุกรกิริยา ทำให้พระปัญจวัคคีย์ทั้ง 5 ได้แก่ โกณ ฑัญญะ วัปปะ ภัททิยา มหานามะ อัสสชิ ที่มาคอยรับใช้พระองค์ด้วยความคาดหวังว่าเมื่อพระองค์ ค้นพบทางพ้นทุกข์ จะได้สอนพวกตนให้บรรลุด้วย เกิดเสื่อมศรัทธาที่พระองค์ล้มเลิกความตั้งใจ จึง เดินทางกลับไปที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน ตำบลสารนาถ เมืองพาราณสี

21 การตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าของเจ้าชายสิทธัตถะ เจ้าชายสิทธัตถะทรงตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าในตอนเช้าวันเพ็ญเดือน 6 ปีระกา ก่อน พุทธศักราช 45 ปี ขณะนั้นนางสุชาดาได้นำข้าวมธุปายาสไปบวงสรวงเทวดา ครั้นเห็นพระมหา บุรุษประทับที่โคนต้นไทรด้วยอาการสงบ นางคิดว่าเป็นเทวดา จึงถวายข้าวมธุปายาส เมื่อเจ้าชาย สิทธัตถะทรงเสวยข้าวมธุปายาสแล้ว จึงเสด็จไปริมฝั่งแม่น้ำเนรัญชรา ตอนเย็นวันนั้นเองพระองค์ ได้กลับมายังต้นโพธิ์ที่ประทับ พบคนหาบหญ้าชื่อโสตถิยะนำหญ้ามาถวายให้พระองค์ปูลาด ณ ใต้ ต้นโพธิ์ พระองค์ทรงนำหญ้าปูลาดเป็นที่ประทับ แล้วขึ้นประทับหันพระพักตร์ไปทางทิศตะวันออก และได้ตั้งจิตอธิษฐานว่า แม้เลือดในกายของเราจะเหือดแห้งไปเหลือแต่หนัง เอ็น กระดูก ก็ตาม ถ้า ยังไม่พบธรรมวิเศษแล้วจะไม่ยอมหยุดความเพียรเป็นอันขาด เมื่อทรงตั้งจิตอธิษฐานแล้ว พระองค์ก็ ทรงสำรวมจิตให้สงบแน่วแน่เริ่มบำเพ็ญเพียรทางจิต และในที่สุดทรงชนะความลังเลพระทัย ทรง บรรลุความสำเร็จ เมื่อพระองค์ทรงรู้เห็นอย่างนี้ จิตก็พ้นจากกิเลสทั้งปวง พระองค์ก็ตรัสรู้เป็นพระ สัมมา สัมพุทธเจ้า เมื่อพระชนมายุ 35 พรรษา ในวันเพ็ญ เดือน 6 ปีระกา ธรรมสูงส่งที่พระพุทธเจ้า ตรัสรู้นั้น คือ อริยสัจ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ และมรรค การเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระพุทธเจ้า ต่อมาพระพุทธเจ้าได้เทศน์พระธรรมเทศนาโปรดแก่ยสกุลบุตรและเพื่อนของยสกุล บุตร จนได้สำเร็จเป็นพระอรหันต์ทั้งหมด รวม 60 รูป พระพุทธเจ้าทรงมีพระราชประสงค์จะให้มนุษย์โลก พ้นทุกข์ พ้นกิเลส จึงตรัสเรียกสาวกทั้ง 60 รูป มาประชุมกัน และตรัสให้พระสาวก 60 รูป จาริก แยกย้ายกันเดินทางไปประกาศศาสนา 60 แห่ง โดยลำพัง ในเส้นทางที่ไม่ซ้ำกัน เพื่อให้สามารถเผย แผ่พระพุทธศาสนาได้ในหลายพื้นที่อย่างครอบคลุม ส่วนพระองค์เองได้เสด็จไปแสดงธรรม ณ

22 ตำบลอุรุเวลา เสนานิคม หลังจากสาวกได้เดินทางไปเผยแผ่พระพุทธศาสนาในพื้นที่ต่าง ๆ ทำให้มีผู้ เลื่อมใสพระพุทธศาสนาเป็นจำนวนมาก พระองค์จึงทรงอนุญาตให้สาวกสามารถดำเนินการบวชได้ โดยใช้วิธีการ “ติสรณคมนูปสัมปทา” คือ การปฏิญาณตนเป็นผู้ถึงพระรัตนตรัย พระพุทธศาสนาจึง หยั่งรากฝังลึกและแพร่หลายในดินแดนแห่งนั้นเป็นต้นมา พระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธ์ปรินิพพาน พระพุทธเจ้าได้เสด็จโปรดสัตว์และแสดงพระธรรมเทศนา ตลอดระยะเวลา 45 พรรษา ทรงสดับว่า อีก 3 เดือนข้างหน้าจะปรินิพพาน จึงได้ทรงปลงอายุสังขาร ขณะนั้นพระองค์ได้ประทับจำ พรรษา ณ เวฬุคาม ใกล้เมืองเวลาสี แคว้นวัชชี โดยก่อนเสด็จดับขันธ์ปรินิพพาน 1 วัน พระองค์ได้เสวย สุกรมัททวะที่นายจุนทะทำถวาย แต่เกิดอาพาธลง ทำให้พระอานนท์โกรธ แต่พระองค์ตรัสว่า “บิณฑบาตที่มีอานิสงส์ที่สุด มี 2 ประการ คือ เมื่อตถาคตเสวยบิณฑบาตแล้วตรัสรู้ และปรินิพพาน” และมีพระดำรัสว่า “โย โว อานนท ธมม จ วินโย มยา เทสิโต ปญญตโต โสโว มมจจเยน สตถา” อัน แปลว่า “ดูก่อนอานนท์ ธรรมและวินัยอันที่เราแสดงแล้ว บัญญัติแล้วแก่เธอ ทั้งหลายธรรมวินัยนั้นจัก เป็นศาสดาของเธอทั้งหลายเมื่อเราล่วงลับไปแล้ว”พระพุทธเจ้าทรงประชวรหนัก แต่ทรงอดกลั้นมุ่ง หน้าไปยังเมืองกุสินารา ประทับ ณ ป่าสาละเพื่อเสด็จดับขันธุ์ปรินิพพาน โดยก่อนที่จะเสด็จดับขันธ์ ปรินิพพานนั้น พระองค์ได้อุปสมบทแก่ พระสุภัททะปริพาชก ซึ่งถือได้ว่า “พระสุภภัททะ” คือสาวก องค์สุดท้ายที่พระพุทธองค์ทรงบวชให้ ในท่ามกลางคณะสงฆ์ทั้งที่เป็นพระอรหันต์ และปุถุชนจาก แคว้นต่าง ๆ รวมทั้งเทวดา ที่มารวมตัวกันในวันนี้ ในครานั้นพระองค์ทรงมีปัจฉิมโอวาทว่า “ดูก่อน ภิกษุทั้งหลาย เราขอบอกเธอทั้งหลาย สังขารทั้งปวงมีความเสื่อมสลายไปเป็นธรรมดา พวกเธอจึง ทำประโยชน์ตนเอง และประโยชน์ของผู้อื่นให้สมบูรณ์ด้วยความไม่ประมาทเถิด” (อปปมาเทน สม ปาเทต) จากนั้นได้เสด็จดับขันธ์ปรินิพพาน ใต้ต้นสาละ ณ สาลวโนทยาน ของเหล่ามัลลกษัตริย์

23 เมืองกุสินารา แคว้นมัลละ ในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 รวมพระชนม์ 80 พรรษา และวันนี้ถือเป็นการ เริ่มต้นของพุทธศักราชพระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธ์ปรินิพพาน สรุป ศาสนามีกำเนิดจากสาเหตุหลายประการตามความเชื่อของประชาชนแต่ละ กลุ่ม และสภาพสิ่งแวดล้อมที่โน้มน้าวให้เกิดความเชื่อเช่นนั้น ซึ่งสามารถแบ่งสาเหตุออกได้ 6 ประการ คือ (1) เกิดจากความไม่รู้ (2) เกิดจากความกลัว (3) เกิดจากความจงรักภักดี(4) เกิดจากความอยาก รู้เหตุผล หรือปัญญา (5) เกิดจากอิทธิพลของคนสำคัญ และ (6) เกิดจากลัทธิการเมือง เรื่องที่ 2 นิกายในศาสนาพุทธ 2.1 นิกายที่สำคัญของพุทธศาสนา มี 2 นิกาย ได้แก่ 2.1.1 นิกายอาจริยวาท (มหายาน) หมายถึง นิกายในศาสนาพุทธ ฝ่ายอาจริ ยวาท ที่นับถือกันอยู่ในประเทศแถบตอนเหนือของอินเดีย เนปาล จีน ญี่ปุ่น เกาหลี เวียดนาม มองโกเลีย รวมถึงบางส่วนของรัสเซีย สมัยต่อมาเรียกตัวเองว่า“มหายาน” แปลว่า พาหนะอันใหญ่โตเพราะ การแก้ไขวัตรปฏิบัติให้อำนวยความสะดวกสบายยิ่งขึ้นจะช่วยให้สามารถนำผู้พ้นทุกข์ได้จำนวน มาก มีหลักความเชื่อว่า มหายาน แปลว่า “ยานใหญ่” เป็นนามซึ่งตั้งขึ้นเพื่อแสดงว่า พระพุทธศาสนาแบบนี้ สามารถช่วยให้สัตว์โลกข้ามพ้นวัฎสงสารได้มาก นิกายอาจาริยวาท เป็น นิกายที่ยึดหลักที่ว่า ศาสนาจำเป็นต้องได้รับการพัฒนาให้ทันสมัยเหมาะสมกับกาลเวลา และสภาวะ ของสังคมอยู่เสมอ อกาลิโกในทัศนะของฝ่ายอาจริยวาท จึงหมายถึง ไม่กำหนดเรื่องกาลเวลา สามารถพัฒนาได้เรื่อยไป ความคิดเห็นดังกล่าวของผู้นับถือนิกายอาจาริยวาท ทำให้นิกายนี้ แตกแยกเป็นนิกายย่อยจำนวนมากมายในสมัยนี้ จุดเด่นของนิกายนี้อยู่ที่แนวคิดเรื่องการบำเพ็ญตน เป็นพระโพธิสัตว์ สร้างบารมีเพื่อช่วยเหลือ สรรพชีวิตในโลกไปสู่ความพ้นทุกข์ 2.1.2 นิกายเถรวาท (หินยาน) หมายถึง นิกายที่ยึดถือพระธรรมวินัยเดิม ของ พระพุทธเจ้าอย่างเคร่งครัด นิกายนี้ยึดหลักที่ว่า พระธรรมวินัยของพระพุทธเจ้าเป็นกาลิโก ซึ่ง หมายถึง ทันสมัยตลอดกาล หินยาน แปลว่า “ยานอันคับแคบ”เพราะวัตรปฏิบัติอันเข้มงวดกวดขันจะ ทำให้ผู้ปฏิบัติบรรลุจุดหมายปลายทางได้ยาก นิกายเถรวาท หรือ หินยาน เป็นนิกายเก่าแก่ที่สุด ยึดถือพระธรรมวินัยเดิมอย่างเคร่งครัด นับถือมากในไทย พม่า เขมร ลาว ศรีลังกา 2.2 สาเหตุของการเกิดนิกาย ความแตกแยกนิกายในวงการพุทธศาสนาครั้งสำคัญ เริ่มขึ้นหลังจากการ สังคายนา ครั้งที่ 2 เมื่อคณะสงฆ์วัชชีบุตรซึ่งมีพวกมากประพฤตินอกรีตนอกรอย และแก้ไขพระวินัย 10 ข้อ เป็นเหตุให้คณะสงฆ์ที่ยึดมั่นในพระธรรมวินัยเดิมอย่างเคร่งครัดและคณะสงฆ์วัชชีบุตร ต่างฝ่ายต่าง

24 แยกกันทำสังคายนา ครั้งนั้นพุทธศาสนาได้เริ่มแตกแยกเป็น 2 นิกาย คือ เถรวาท กับ อาจริ ยวาท ฝ่ายเถรวาท เรียกว่า นิกายสถวีระ หรือ สถวีระ ฝ่ายอาจริยวาท เรียกว่า นิกายมหาสังฆิกะ นิกายมหาสังฆิกะเจริญรุ่งเรืองในอินเดียภาคเหนือ ส่วนนิกายสถวีระ เจริญรุ่งเรืองในอินเดียภาคใต้ ฐานะของนิกายทั้งสองในสังคมอินเดียขณะนั้นต่างกัน คือ นิกายสถวีระ เป็นนิกายของทางราชการ เพราะได้อุปถัมภ์จากกษัตริย์นับแต่ต้นมาโดยตลอด ส่วนนิกายมหาสังฆิกะ เป็นนิกายของประชาชน เพราะอำนวยความสะดวกในการปฏิบัติและพัฒนาตามสภาวะของสังคม จึงได้รับความนิยมในหมู่ ประชาชนและมีจำนวนผู้นับถือมากกว่านิกายเถรวาท เนื่องจากนิกายมหาสังฆิกะ เริ่มต้นด้วยพุทธบริษัทที่มีความคิดก้าวหน้า ต้องการ พัฒนา ศาสนาให้มีผู้นิยมนับถือมากที่สุด ประกอบกับการที่ต้องแข่งขันกับอิทธิพลของศาสนาอื่น เช่น ศาสนาพราหมณ์ ฮินดู ศาสนาเซน และศาสนากรีก (สมัยพระเจ้าอเล็กซานเดอร์รุกรานอินเดีย) ทำ ให้บรรดาคณาจารย์ที่แยกย้ายกันออกไปเผยแผ่ศาสนาต่างเพิ่มเติมความคิดส่วนตัวของตนเข้าในคำ สอน เป็นเหตุให้เกิดคัมภีร์ใหม่และนิกายใหม่ขึ้นหลายนิกาย เช่น คําภีร์ มหาวัสดุ ของนิกายโลกุดร วาทีนและคัมภีร์ ลลิตวิลดร ของนิกายสรวาทติวาทิน เป็นต้น ประมาณพ.ศ. 235 นิกายเถรวาท ได้รับอุปถัมภ์จากพระเจ้าอโศกมหาราช จนแพร่ขยายไปตั้งมั่นอยู่ในประเทศลังกา พม่า ไทย ลาว และกัมพูชาสมัยต่อมา ประมาณ พ.ศ. 624 พุทธศาสนานิกายย่อยของนิกายมหาสังฆิกะ ชื่อนิกายล วาสทิน ได้รับความอุปถัมภ์จากพระเจ้ากนิษกะ แห่งราชวงศ์กุษานซึ่งปกครองอินเดียระหว่าง พ.ศ. 613 - 645 ทำการสังคายนา ครั้งที่ 3 ครั้งนั้นได้จารึกพระไตรปิฎกทั้งหมดลงแผ่นทอง นับแต่นั้น พุทธศาสนานิกาย ลวาสทินได้ตั้งมั่นในอินเดียภาคเหนือ และแพร่ขยายสู่ประเทศจีน มองโกเลีย ทิเบต เกาหลี เวียดนามและญี่ปุ่น นิกายมหายานเริ่มต้นอุบัติขึ้นในสมัยของพระเจ้ากนิษกะ และ ปรากฏเด่นชัดโดยสมบูรณ์ในปี พ.ศ. 700 2.3 หลักความเชื่อในนิกายมหายาน 2.3.1 พระพุทธเจ้าที่แท้จริงทรงเป็นอมตะ ทรงมี 3 สภาวะ เรียกว่า “ตรีกาย” คือ ธรรมกาย สัมโภกาย และนิรนามกาย ประทับอยู่เหนือโลก (โลกุตระ) ณ แดนที่เรียกว่า “พุทธ เกษตร” หรือสุขาวดี ทรงถือกำเนิดมาเป็นมนุษย์เพียงครั้งคราวเพื่อช่วยเหลือสัตว์โลกให้พ้นทุกข์ 2.3.2 ผู้ใดปฏิบัติธรรมจนถึงขั้นบรรลุโพธิญาณก็สามารถเป็นพระพุทธเจ้าได้ ทั้งนั้น พระพุทธเจ้า จึงมีจำนวนมากมายนับไม่ถ้วน 2.3.3 มหายานบางนิกายให้ความเคารพนับถือพระโพธิสัตว์ (ผู้ที่จะตรัสรู้ เป็น พระพุทธเจ้าด้วยการบำเพ็ญบุญบารมี ในอนาคต) ซึ่งก็มีจำนวนมากมายหลายพระองค์เช่นกัน องค์ ที่ได้รับความนิยมสูงสุดได้แก่องค์ที่มีพระนามว่า อวโลกิเตศวรและมัญชุนาถ คัมภีร์สัทธรรมปุณฑริก ถือว่า พระมัญชุนาถ (มัญชุศรีหรือมัญชุโฆษ) เป็นองค์ปฐมโพธิสัตว์ และเป็นพระอาจารย์ของพระ

25 ศรี อารยเมตไตรย (ในอนาคต) พระพุทธรูปซึ่งสร้างขึ้นบุชาพระสงค์มักทำเป็นรูปพระหัตถ์หนึ่ง ทรงกระบี่ (หมายถึง ปัญญา) อีกพระหัตถ์หนึ่งถือหนังสือ 2.3.4 จุดหมายสูงสุดของนิกายมหายาน คือ การบรรลุ “ฌาน” (ญี่ปุ่นเรียก “เซน”) หมายถึง ปัญญาความรู้ที่เกิดจากสมาธิจิตระดับสูง 2.3.5 นิกายมหายาน ถือว่า พระพุทธเจ้าทรงบรรลุนิพพาน (สอปาทิเสสนิ พาน) นับแต่วันตรัสรู้ ข้อควรทราบ ผู้สั่งสอนแลเผยแผ่ลัทธิมหายานโดยตรง และเด่นชัดที่สุดเป็นคนแรก คือ “นาคารชุน” บุตรพราหมณ์ชาวเมืองวิทรรภ ท่านผู้นี้เป็นคณาจารย์ในพุทธศาสนาทางภาคใต้ ของอินเดีย (ประมาณ พ.ศ. 700) 2.4 ความแตกต่างระหว่างนิกายมหายานกับนิกายเถรวาท เปรียบเทียบข้อแตกต่างระหว่างนิกายมหายานกับนิกายเถรวาท นิกายอาจริยวาท (มหายาน) นิกายเถรวาท (หินยาน) 1. สอนให้ทุกคนมุ่งมั่นโพธิญาณด้วยการปฏิบัติ ตามทศบารมีเพื่อเป็นพระโพธิสัตว์ 2. มุ่งพัฒนาปริมาณผู้ศรัทธาเข้ามานับถือ ศาสนา ก่อนการพัฒนาด้านคุณภาพ 3. มุ่งประโยชน์สูงสุดโพธิจิตเป็นใหญ่แม้ต้อง กระทำผิดวินัย เช่น การค้าถ้าจำเป็น 4. มีการปรับปรุงพิธีกรรมและใช้ธรรมสังคีต เป็นเครื่องมือประกอบการประกาศพระศาสนา 5. มีการอธิบายขยายความเพิ่มเติมพระพุทธเจ้า วัจนะออกไปอย่างกว้างขวาง 6. มีการแต่งพระสูตรใหม่ ๆ เพิ่มเติมอย่างมาก โดย มิได้ยึดถือพระพุทธเจ้าเป็นหลัก 7. เป็นศาสนาเทวนิยมนับถือและให้ความสำคัญ แก่พระพุทธเจ้าหลายองค์ซึ่งไม่ใช่พระสมณโค ดม 8. เน้นความช่วยเหลือที่จะได้รับจากพระเจ้า ด้วย ความศรัทธาและภักดีต่อพระองค์ 1. สอนให้มุ่งอรหันต์ผลเพื่อพ้นทุกข์โดยเน้น หลักอริยสัจ 4 2. มุ่งพัฒนาคุณภาพผู้เข้ามานับถือศาสนา เป็นสำคัญ 3. มุ่งผลสูงสุดที่สอดคล้องกับหลักปฏิบัติอัน ถูกต้องตามพระวินัย 4. ไม่ถือว่าพิธีกรรมเป็นเรื่องสำคัญและไม่ นิยมใช้ธรรมสังคีตประกอบการเผยแพร่ ศาสนา 5. ยึดถือพระพุทธเจ้าคณะเดิมอย่าง เคร่งครัด 6. มีการแต่งเพิ่มเติมบ้างแต่น้อยและยึดถือ พระพุทธเจ้าเป็นหลักสำคัญ 7. เป็นศาสนาอเทวนิยมนับถือและให้ ความสำคัญแก่พระพุทธเจ้าองค์ที่มีพระ นาม ว่าพระสมณโคดมสูงสุด 8. ให้พึ่งตนเองและเชื่อกฎแห่งกรรม 9. นิพพานของพระพุทธเจ้าเป็นการดับสูญ ตามอายุไขของมนุษย์ธรรมดาแต่เป็นการ

26 นิกายอาจริยวาท (มหายาน) นิกายเถรวาท (หินยาน) 9. นิพพานของพระพุทธเจ้ามิใช่การดับสูญโดย สิ้นเชิงแต่เป็นการเสด็จจากโลกมนุษย์กลับสู่ สวรรค์โลกุตระเมื่อไดโลกเกิดยุคเข็ญจะลงมา เกิดเป็นมนุษย์โพธิสัตว์เพื่อชี้ทางพ้นทุกข์แก่ สัตว์โลกอีก 10. พระไตรปิฎกจารึกบนแผ่นทองด้วยภาษา สันสกฤต ดับสูญโดยสิ้นเชิงไม่หวนกลับมาเกิดอีก 10. พระไตรปิฎกจารึกบนใบลานด้วยภาษา สันสกฤต กกกกกกกสรุป นิกายสำคัญของพุทธศาสนา มี 2 นิกาย คือ (1) นิกายเถรวาท (หินยาน) เป็น นิกายที่ ยึดถือพระธรรมวินัยเดิมของพระพุทธเจ้าอย่างเคร่งครัด โดยยึดหลักที่ว่า พระธรรมวินัยของ พระพุทธเจ้าเป็นกาลิเก ซึ่งหมายถึง ทันสมัยตลอดกาล ทำให้ผู้ปฏิบัติบรรลุจุดหมายปลายทางได้ ยาก(2) นิกายอาจริยวาท (มหายาน) เป็นนิกายที่ยึดหลักที่ว่า ศาสนาจำเป็นต้องเสริมการพัฒนาให้ ทันสมัยเหมาะสมกับกาลเวลา และสภาวะของสังคมอยู่เสมอ ไม่กำหนดเรื่องกาลเวลา สามารถ พัฒนาได้เรื่อยไป ทำให้นิกายนี้แตกแยกเป็นนิกายย่อยจำนวนมากมาย จุดเด่นของนิกายนี้อยู่ที่ แนวคิดเรื่องการบำเพ็ญตนเป็นพระโพธิ์สัตว์ สร้างบารมีเพื่อช่วยเหลือ สรรพชีวิตในโลกไปสู่ความ พ้นทุกข์ เรื่องที่ 3. การนับถือศาสนาพุทธ ในอดีตที่ผ่านมาสันนิษฐานว่าเดิมทีสังคมในดินแดนสุวรรณภูมิ ก่อนที่จะนับ ถือ พระพุทธศาสนานั้น มีลัทธิความเชื่อดั้งเดิมแพร่หลายอยู่ก่อนทั้งความเชื่อ เรื่องผีสาง เทพเจ้า ไสยศาสตร์ และลัทธิศาสนาพราหมณ์ที่เข้ามามีอิทธิพลอยู่ก่อน การเข้ามาของพระพุทธศาสนาจึง เป็นไปไม่ได้เลยที่จะเปลี่ยนความเชื่อและวิถีชีวิตดั้งเดิมไปโดยสิ้นเชิง คงเป็นไปได้เพียงค่อย ๆ สร้าง ความสนใจ ความเข้าใจและความเคารพนับถือจากผู้คนไปอย่างค่อยเป็นค่อยไปในลักษณะปรับตัว เข้ากับความเป็นดั้งเดิมนั้น แต่ในขณะเดียวกันแก่นหรือสาระเดิมแท้ที่เป็นหลักสำคัญอันได้แก่ ความ เชื่อและหลักปฏิบัติเพื่อความพ้นทุกข์ที่เรียกว่า “พระธรรมวินัย” ก็จะต้องรักษาไว้ให้มั่นคงตาม แนวคิดของพระพุทธศาสนาเถรวาท เพราะนั่นคือ วิถีแห่งสัจจะที่มิอาจเปลี่ยนแปลงได้เมื่อเป็น เช่นนี้ นับจากอดีตสู่ปัจจุบัน พระพุทธศาสนาในสังคมไทยจึงก่อเกิดภาพลักษณ์ 2 ด้าน กลายเป็น นัยแห่งพระพุทธศาสนา 2 แนว ดังนี้ 3.1 พระพุทธศาสนาแนวจารีต หมายถึง พระพุทธศาสนานัยที่สะท้อนความเป็น จารีต

27 ดั้งเดิม ถือพระไตรปิฎกเป็นแก่นสาระสำคัญ เน้นการปฏิบัติตามวิถีแห่งมรรคเพื่อความพ้นทุกข์โดย สิ้นเชิง ในปัจจุบันพบได้ในแนวปฏิบัติของวัดที่เป็นสำนักปฏิบัติสายพระป่าเป็นส่วนมาก ที่ไม่เน้น การดำรงชีวิตแบบเรียบง่าย ไม่เน้นอามิส ศาสนพิธีและประเพณีทางศาสนาที่ผิดหลักหรือ คลาดเคลื่อนจากพระธรรมวินัยดั้งเดิม มีเป้าหมายของการปฏิบัติสู่พระนิพพานอย่างชัดเจน 3.2 พระพุทธศาสนาแนวประชานิยม หมายถึง พระพุทธศาสนานัยที่สะท้อน วัฒนธรรม หรือความเป็นวิถีชีวิตดั้งเดิมของคนไทยที่ถูกเสริมแต่ง หรือกลมกลืนกับพระพุทธศาสนา มีพุทธ ธรรมเป็นบ่อเกิดประเพณีและถูกสร้างสรรค์ให้มีความงดงามอย่างเป็นเอกลักษณ์เฉพาะท้องถิ่น ผสมผสานกับความเชื่อดั้งเดิมทั้งพราหณ์รวมทั้งลัทธินับถือผีสาง เทวดา และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่าง ๆ วิถี การปฏิบัติที่เห็นได้ชัด คือ การทำบุญตามประเพณีในเทศกาลต่าง ๆ การไหว้เจ้า ไหว้เจ้าที่ นับถือ สิ่งศักดิ์สิทธิ์ บนบานสานกล่าว ทรงเจ้าเข้าผี สะเดาะเคราะห์ต่อชะตา เสริมดวงและความเชื่อทาง ไสยศาสตร์ที่มีรูปแบบทางพุทธเข้าไปมีส่วนร่วมด้วย เป็นต้น ซึ่งดูจะเป็นความเชื่อและวิถีชีวิตของ คนส่วนมากในสังคมไทย มีเป้าหมายเพื่อตอบสนองความต้องการ ความสุขสบาย โชคลาภ ความ เจริญก้าวหน้าและสิริมงคลสำหรับชีวิตเป็นหลัก การนับถือพระพุทธศาสนาทั้ง 2 ลักษณะนี้ ดูเหมือนจะเป็นคนละทางเดียวกัน คือ มิใช่ ว่าจะแยกขาดจากกันโดยสิ้นเชิง พุทธศาสนิกชนจำนวนหนึ่งที่ศึกษาเรียนรู้และเข้าใจแก่นสำคัญ ของพระพุทธศาสนาก็จะมุ่งเน้นสู่การปฏิบัติธรรมตามหลักธรรมวินัยดั้งเดิมเป็นหลัก เรียกว่า นับถือ โดยการปฏิบัติธรรม แต่ด้วยความเป็นส่วนหนึ่งของสังคมไทยก็มิอาจละทิ้งวิถีสังคมที่ปฏิบัติกันใน รูปแบบวัฒนธรรมไปได้ การร่วมงานประเพณีต่าง ๆ การปฏิบัติตามศาสนพิธีของท้องถิ่น การรักษา ขนบธรรมเนียมต่าง ๆ และการปฏิบัติตามมารยาททางสังคมที่ถูกหล่อหลอมมาจากพุทธธรรม เป็น ต้น ยังคงเป็นสิ่งที่ควรปฏิบัติตามโอกาส แม้กระทั่งพิธีที่ดูเหมือนจะมิใช่พุทธ เช่น การสะเดาะ เคราะห์ต่อชะตา สืบชะตา เสริมสง่าราศี และประเพณีท้องถิ่นทั้งหลาย ก็มิใช่ว่าจะเป็นสิ่งที่ต้อง ปฏิเสธไปเสียที่เดียว เพราะพิธีเหล่านี้ก็มีนัยเชิงลึกที่แฝงไว้ด้วยปรัชญา และความปรารถนาที่ดี เพียงแต่ว่ามิควรยึดติดหรือคิดสร้างสรรค์กันจนลืมแก่นธรรมะ หรือแก่นสารที่ดีงามไปเสีย เครื่องชี้ วัดอย่างง่ายที่สุดว่ายังอยู่ในร่องลอยพุทธที่พอจะรับได้กันหรือไม่ก็คือ สิ่งเหล่านั้นเป็นไปเพื่อ เบียดเบียนผู้อื่นหรือไม่ เป็นไปเพื่อความเดือนร้อนสับสนทางจิตใจหรือไม่ เป็นไปเพื่อความหลงมัว เมา เขลาปัญญาจนเป็นที่มาของปัญหาต่าง ๆ หรือไม่ หากเป็นไปในทางคำถามเหล่านี้ ผู้ที่เรียกตนว่า เป็น “ชาวพุทธ” ก็ควรวางท่าทีให้ถูกเสีย ไม่ส่งเสริม สนับสนุนหรือมีส่วนร่วมเพราะจะพาให้ตัว “เสียศูนย์” เสียหลักความเป็นพุทธและอาจพบกับความ “สูญเสีย” ในที่สุด กล่าวโดยสรุป การนับถือศาสนาพุทธ มี 2 แนว ได้แก่ (1) พระพุทธศาสนา แนวจารีต หมายถึง พระพุทธศาสนานัยที่สะท้อนความเป็นจารีตดั้งเดิม คือ พระไตรปิฎก เป็นแก่น สาระสำคัญ เน้นการปฏิบัติตามวิถีแห่งมรรค เพื่อความพ้นทุกข์โดยสิ้นเชิง และ (2) พระพุทธศาสนา

28 แนวประชานิยม หมายถึง ศาสนานัยที่สะท้อนวัฒนธรรม หรือวิถีชีวิตดั้งเดิมของคนไทย ที่ถูกเสริม แต่งหรือกลมกลืนกับพระพุทธศาสนา มีพุทธธรรมบ่อเกิดประเพณี และถูกสร้างสรรค์ให้มีความ งดงามอย่างเป็นเอกลักษณ์ เฉพาะท้องถิ่นผสมผสานกับความเชื่อดั้งเดิมทั้งพราหมณ์ รวมทั้งลัทธิ นับถือผีสาง เทวดา และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ต่าง ๆ วิถีการปฏิบัติที่เห็นได้เด่นชัด คือ การทำบุญตามประเพณี ในเทศกาลต่าง ๆ กิจกรรมท้ายบท กกกกกกกกิจกรรมที่ 1 คำชี้แจง : โปรดเลือกตัวอักษรหน้าข้อที่นักศึกษาคิดว่าข้อนั้นเป็นคำตอบที่ถูกต้อง ที่สุดเพียงข้อเดียว แล้วเขียนคำตอบลงในกระดาษของนักศึกษา 1. องค์ประกอบใดจำแนกศาสนาเป็นเทวนิยม อเทวนิยม เอกเทวนิยม หรือ พหุเทวนิยม ก. ศาสนา ข. พิธีกรรม ค. ความเชื่อ ง. รูปเคารพ 2. มูลเหตุการเกิดศาสนาที่สำคัญที่สุดคือข้อใด ก. อวิชชา ข. ความกลัว ค. ความจงรักภักดี ง. อิทธิพลของผู้นำ 3. ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับนิกายเถรวาท (หินยาน) ก. สามารถช่วยให้สัตว์โลกข้ามพ้นวัฎสงสารได้ง่าย ข. เป็นนิกายที่เก่าแก่ที่สุด ยึดถือพระธรรมวินัยเดิมของพระพุทธเจ้าอย่าง เคร่งครัด ค. เป็นนิกายที่ไม่กำหนดเรื่องกาลเวลา สามารถพัฒนาได้เรื่อยไป จึงแตกแยก เป็น นิกายย่อยจำนวนมากมาย ง. สอนให้ทุกคนมุ่งมั่นโพธิญาณด้วยการปฏิบัติตามทศบารมีเพื่อเป็นพระ โพธิสัตว์ ช่วยเหลือสรรพชีวิตในโลกไปสู่ความพ้นทุกข์ได้ 4. นิกายต่าง ๆ ในทางพระพุทธศาสนา เกิดขึ้นเนื่องจากเหตุผลในข้อใด ก. ความขัดแย้งกันระหว่างผู้นำของศาสนา ข. ความเห็นไม่ตรงกันในเรื่องสิกขาบทเล็ก ๆ น้อย ๆ

29 ค. พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาที่คนส่วนใหญ่ให้การยอมรับ ง. ความเห็นไม่ตรงกันเกี่ยวกับหลักธรรมต่าง ๆ ของศาสนา 5. ความเชื่อและหลักปฏิบัติเพื่อความพ้นทุกข์ เรียกว่าอะไร ก. พระธรรมวินัย ข. ลัทธิความเชื่อผีสาง เทวดา ค. พระธรรมทูต และคำสอน ง. ลัทธิคำสอนแนวประชานิยม 6. การนับถือศาสนาพุทธแนวจารีต คือข้อใด ก. ศาสนาที่เป็นความศักดิ์สิทธิ์ ข. ศาสนาที่นับถือที่เป็นวัฒนธรรม ค. ศาสนาที่เป็นความเป็นเอกลักษณ์ท้องถิ่น ง. ศาสนาที่นับถือตามพระไตรปิฎกเป็นแก่นสาระสำคัญ 7. พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสให้บูชาพระเจดีย์ ซึ่งมี3 อย่าง ข้อใดถูกต้อง ก. ธาตุเจดีย์บริโภคเจดีย์และอุทเทสิกเจดีย์ ข. ธาตุเจดีย์พระธรรมเจดีย์และบริโภคเจดีย์ ค. พระธาตุเจดีย์ธรรมเจดีย์และอุทเทสิกเจดีย์ ง. ธรรมเจดีย์อุทเทสิกเจดีย์และพระสถูปเจดีย์ 8. ข้อใดคือเจดีย์ประธาน ก. เจดีย์ที่สร้างขึ้น ข. เจดีย์ที่สวยงามที่สุดในวัด ค. เจดีย์ที่สร้างขึ้นมีความเก่าแก่ของวัด ง. เจดีย์ที่ใหญ่ที่สุดในบรรดาเจดีย์ภายในวัด กกกก กิจกรรมที่ 2 คำชี้แจง : โปรดจับคู่ข้อมูลที่อยู่หลังตัวอักษรที่ตรงกับข้อเลขนั้น ๆ หรือมี ความสัมพันธ์ตรงกับข้อเลขนั้น ๆ ให้ถูกต้อง แล้วนำตัวอักษรหน้าข้อมูลมาใส่ที่หน้าตัวเลขข้อนั้น ๆ .......1. นิกายเรื่องการบำเพ็ญตนเป็นพระโพธิสัตว์ ก. ศาสนา .......2. นิกายที่ยึดถือพระธรรมวินัยของพระพุทธเจ้า อย่างเคร่งครัด ข. มหายาน .......3. พระเจดีย์ที่บรรจุพระธรรม คำสอนของ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ค. อุทเทสิกเจดีย์ .......4. พระเจดีย์ที่สร้างขึ้นเพื่ออุทิศแด่พระสัมมาสัมพุทธ เจ้า ง. หินยาน

30 .......5. ความเชื่อของมนุษย์ที่เกี่ยวกับการกำเนิด การหลุด พ้น เป็นปรปัตถ์ บุญบาป จ. ธรรมเจดีย์ กก กก กิจกรรมที่ 3 คำชี้แจง : โปรดทำเครื่องหมายถูก (✓) หรือ เครื่องหมายผิด ( x ) ลงหน้าข้อตัว เลขที่นักศึกษาอ่านข้อมูลแล้วคิดว่าถูก ให้ทำเครื่องหมาย (✓)ถ้าคิดว่าข้อมูลที่อ่านผิด ให้ทำ เครื่องหมาย (x) ........ 1. นิกายสำคัญของพระพุทธเจ้าปัจจุบัน มี 2 นิกาย คือ นิกายเถรวาท (หินยาน) กับนิกายอาจริยวาท (มหายาน) ........ 2. ศาสนา หมายถึง ความเชื่อของมนุษย์ที่เกี่ยวกับการกำเนิดและการสิ้นสุดของ โลก ........ 3. พุทธศาสนามีความเชื่อเกี่ยวกับเจดีย์ว่า เมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จปรินิพพาน แล้ว พระบรมสารีริกธาตุ ถูกแบ่งออกไปเป็นเก้าส่วน และนำไปบรรจุไว้ตามสถูป เจดีย์เก้าแห่งที่ทำเป็นการเฉพาะก่อน ........ 4. ความเชื่อและหลักปฏิบัติเพื่อความพ้นทุกข์เรียกว่า “พระธรรมฑูต” ........ 5. พระสถูปเจดีย์ คือ สัญลักษณ์แสดงความรุ่งเรืองของพระพุทธศาสนา กกกกกกก4. กิจกรรมที่ 4 คำชี้แจง : โปรดเติมคำหรือตัวเลขหรือข้อความสั้น ๆ ลงในช่องว่างของแต่ละข้อให้ สมบูรณ์ ถูกต้อง 1. พระพุทธเจ้าทรงมีพระนามเดิมว่า..........................หมายถึง ผู้ที่สำเร็จความมุ่ง หมาย หรือผู้ปรารถนาสิ่งใดย่อมได้สิ่งนั้น 2. พระปัญจวัคคีย์ทั้ง 5 ได้แก่ ........................................................................................ 3. จุดมุ่งหมายสูงสุดของนิกายมหายาน คือ..........................................หมายถึง ปัญญา ความรู้ที่เกิดจากสมาธิจิตระดับสูง

31 ใบงานบทที่ 1 พุทธวิถี 1. พระพุทธเจ้าทรงมีพระนามว่า....................................................................................................... หมายถึง…………………………………………………………………………………………………………………………… …. 2. จงบอกสาเหตุการกำเนิดศาสนาพุทธ ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... ............................................................ 3. นิกายในศาสนาพุทธมี................นิกาย ได้แก่ นิกายอะไรบ้างพร้อมอธิบาย ......................................................................................................................................................... .......... ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... .................... 4. จงเปรียบเทียบข้อแตกต่างระหว่างนิกายมหายานกับนิกายเถรวาท นิกายอาจริยวาท (มหายาน) นิกายเถรวาท (หินยาน) …………………………………………………………… …… …………………………………………………………… …… …………………………………………………………… …… …………………………………………………………… …… ………………………………………………………….………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… …………………………………………………………………… ……. …………………………………………………………………… …….

32 …………………………………………………………… …… …………………………………………………………… …… …………………………………………………………… … …………………………………………………………… …………………………………………………………… …… …………………………………………………………… …… …………………………………………………………… …… …………………………………………………………… …… …………………………………………………………… …… …………………………………………………………… …… …………………………………………………………………… ……. …………………………………………………………………… ……. …………………………………………………………………… ……. …………………………………………………………………… ……. …………………………………………………………………… ……. …………………………………………………………………… ……. …………………………………………………………………… ……. …………………………………………………………………… ……. …………………………………………………………………… …….

33 บทที่ 2 ประวัติหลวงพ่ออี๋ สาระสำคัญ ประวัติพระครูวรเวทมุนี (หลวงพ่ออี๋) เจ้าอาวาสวัดสัตหีบ 1. ชาติภูมิ พระครูวรเวทมุนี ปรากฏนามเป็นที่รู้กันทั่วไปว่า "หลวงพ่ออี๋" หลวงพ่ออี่ ท่าน เกิดเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พุทธศักราช 2418 ตรงกับวันอาทิตย์ ขึ้น 11 ค่ำเดือน 11 ปีฉลู ที่ตำบลบ้าน ปีก อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี 2. บรรพชิต หลวงพ่ออี๋ บรรพชาอุปสมบทเป็นพระภิกษุพ.ศ. ๒๔๓๓ เมื่อ อายุครบ ๒๕ ปี ณ วัด อ่างศิลานอก ได้รับฉายาในทางพระศาสนาว่า "พุทธสโรภิกขุ" แปลว่า ผู้ระลึกถึงคุณของ พระพุทธเจ้าหลังจากที่บวชเป็นพระภิกษุแล้ว หลวงพ่ออี๋ ท่านได้อยู่จำพรรษาที่วัดอ่างศิลานอก ได้ ศึกษาเล่าเรียนพระธรรมวินัยทั้งพระอาจารย์แตง และพระอาจารย์จัน วัดเสมืด 3. สมณศักดิ์ การแต่งตั้งให้เป็นเจ้าคณะตำบลสัตหีบ เมื่อปี พ.ศ.2467 และได้รับการแต่งตั้งให้ เป็นพระอุปัชฌาย์ในปีเดียวกัน เมื่อตำบลสัตหีบได้รับการ สถาปนาขึ้นเป็นกิ่งอำเภอ ท่านได้รับการ แต่งตั้งเป็นเจ้าคณะแขวงกิ่งอำเภอสัตหีบ เมื่อ พ.ศ.2484 และได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็น พระครูสัญญาบัตร ในราชทินนามที่ “พระครูวรเวทมุนี” 4. พระอภิญญา

34 ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี ชาวบ้านและผู้คนใน อำเภอสัตหีบ จะมาหลบภัยอยู่ในวัดสัตหีบ และหลวงพ่อสามารถปกป้องโดยการเพ่งไม่ให้ระเบิดไม่ ทำงาน การทิ้งระเบิดทั้งสามครั้ง ประชาชนจึงเชื่อในปาฎิหาริย์ของท่านยิ่งนัก 5. ละสังขาร หลวงพ่ออี๋ ละสังขาร วันที่ 20 กันยายน พ.ศ.2489 ตรงกับวันแรม 10 ค่ำ เดือน 10 ปีจอ เวลา 20.35 น. รวมสิริอายุของท่าน ได้80 ปี354 วัน แม้ว่าหลวงพ่ออี๋ท่านมารภาพละ สังขารจากโลกนี้ไป แต่คุณงามความดี ยังเป็นที่พึ่งทางจิตใจของชาวสัตหีบ และผู้ที่เคารพศรัทธา อย่างแรงกล้าถึงปัจจุบันนี้ ณ วิหารหลวงพ่ออี๋ เป็นสถานที่ประดิษฐานรูปเหมือนของท่าน มีศิษยานุ ศิษย์และผู้ที่เคารพศรัทธา ได้เดินทางมานมัสการรูปเหมือนท่านอย่างมิรู้เสื่อมคลาย ผลการเรียนที่คาดหวัง 1. บอกประวัติความเป็นมาของวัดสัตหีบได้ 2. บอกประวัติความเป็นมาของพระครูวรเวทมุนี (หลวงพ่ออี๋) ได้ ขอบข่ายเนื้อหา 1. ประวัติวัดสัตหีบ 2. ประวัติพระครูวรเวทมุนี (หลวงพ่ออี๋) 2.1 ชาติภูมิ 2.2 บรรพชิต 2.3 สมณศักดิ์ 2.4 พระอภิญญา 2.5 ละสังขาร สื่อและแหล่งเรียนรู้ กกกกกกก1. สื่อเอกสาร ได้แก่ 1.1 ใบความรู้ 1.2 ใบงาน 1.3 หนังสือเปิดตำนานหลวงพ่ออี๋ พระครูวรเวทมุนี เทพเจ้าแห่งลุ่มน้ำทะเล ตะวันออก วัดสัตหีบ ฉบับสมบูรณ์ กกกกกกก2. Website ได้แก่ 2.1 บทความ เรื่อง หลวงพ่ออี๋ วัดสัตหีบ สืบค้น เมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2563 จาก http://www.bp.or.th/webboard/index.php?topic=4337

35 2.2 บทความ เรื่อง เหรียญรูปเหมือนรุ่นแรก ปี 2473 หลวงพ่ออี๋ วัดสัตหีบ จ.ชลบุรี สืบค้น เมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2563 จาก https://siamrath.co.th/n/166869 2.3 บทความ ชื่อ วัดสัตหีบ (หลวงพ่ออี๋) สืบค้นเมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2563 จาก http://www.sattahipmunicipality.go.th/travels/travel.php?salb_id=1 2.4 บทความ เรื่อง ชวนไปไหว้ “หลวงพ่ออี๋” เดินเล่นถนนเลียบชายทะเลสัตหีบ สืบค้น เมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2563 จาก https://siamrath.co.th/n/137203 2.5 เพจเฟซบุ๊ก ชื่อ หลวงปู่อี๋ พระเครื่อง ยอดนิยม (วัดสัตหีบ) สืบค้นเมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2563 https://www.facebook.com/groups/1698385303769172 2.6 วิทยานิพนธ์ เรื่อง ศึกษาการบูชาวัตถุมงคลเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมดีในทาง พระพุทธศาสนาของประชาชนอำเภอนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์ สืบค้น เมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2563 จาก http://br.mcu.ac.th/site/thesiscontent_desc.php?ct=1&t_id=3528 2.7 บทความ เรื่อง หลวงพ่ออี๋ วัดสัตหีบ พระเกจิดังยุคสงครามอินโดจีน สืบค้น เมื่อ วันที่ 24 ธันวาคม 2563 จาก http://www.arjanram.com/relic_detail.php?g=3&id=718 1. ประวัติพระครูวรเวทมุนี (หลวงพ่ออี๋) เจ้าอาวาสวัดสัตหีบ 1.1 ชาติภูมิ พระครูวรเวทมุนี ปรากฏนามเป็นที่รู้กันทั่วไปว่า "หลวงพ่ออี๋" หลวงพ่ออี่ ท่านเกิดเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พุทธศักราช 2418 ตรงกับวันอาทิตย์ ขึ้น 11 ค่ำเดือน 11 ปีฉลู ที่ตำบลบ้านปีก อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรีต่อมาในภายหลังครอบครัวของท่าน ซึ่งอันประกอบไปด้วยโยมบิดาโยมมารดา รวมทั้ง ญาติพี่น้องของท่านได้อพยพย้ายถิ่นฐาน มาปักหลักตั้งรกรากทำมาหากินแถบชายฝั่งทะเลที่ตำบล สัตหีบ กิ่งอำเภอสัตหีบ(ได้เปลี่ยนเป็น อำเภอสัตหีบในปัจจุบัน) จังหวัดชลบุรีโยมบิดาของ หลวง พ่ออื่ ท่านชื่อ ขำา หรือนายกองข้า ทองขำ สาเหตุที่เรียกว่า นายกองข้า เพราะโยมบิดาของท่านรับ

36 ราชการ มีตำแหน่งเป็น"นายกอง" ในสมัยนั้น ส่วนโยมมารดาของท่านชื่อ นางเอียง ทองชำหลวง พ่ออี่ ท่านมีพี่น้องด้วยกันทั้งหมด 5 คน ได้แก่ 1.หลวงพ่ออี๋ 2.นายยิ้ม 3.นายแดง 4.นางฝ้าย 5.นาง นุ่นโดยที่ท่านเป็นบุตรคนโตเมื่อวัยเยาว์ ท่านได้รับการศึกษาตามอัตตภาพของเด็กชาวชนบทที่อยู่ ห่างไกลความเจริญ ส่วนโยมบิดามารดา ท่านทั้งสองก็ยังได้ช่วยกันอบรมสั่งสอนให้ด้วยอีกทาง โยม บิดามารดาท่านเป็นผู้เคร่งครัดต่อระเบียบวินัยกับความเป็นอยู่มากไม่ว่าจะเป็นการทำงานการกิน การอยู่ซึ่งหลวงพ่ออี่ ก็ได้ถูกกวดขันในเรื่องนี้ หลวงพ่ออี๋ ท่านจึงเป็นเด็กที่อยู่ในโอวาสของบิดา มารดา ขยันขันแข็งช่วยการงานทุกชนิดโดยไม่เคยปริปากบ่น จึงเป็นที่รักที่ชื่นชมในหมู่ญาติพี่น้อง หลวงพ่ออี๋ท่านเป็นเด็กที่ฉลาด มีจิตใจโอบอ้อมอารี มีจิตที่เมตตาชอบช่วยเหลือผู้อื่นที่ท่าน สามารถ ช่วยได้มาตั้งแต่เด็ก นับว่าท่านเป็นผู้ประเสริฐยิ่งนัก 2.2 บรรพชิต เมื่ออายุได้ 25 ปี ได้อุปสมบทที่วัดอ่างศิลานอก (ซึ่งปัจจุบันได้ยุบรวมเข้าเป็นวัดอ่างศิลา) โดยมีพระอาจารย์จั่น จนทสโร เป็นพระอุปัชฌาย์ พระอาจารย์ทิม เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และ พระอาจารย์แดง เป็นพระอนุสาวนาจารย์ พระอุปัชฌาย์ได้ตั้งฉายาให้ว่า “พุทธสโร” เมื่ออุปสมบทแล้ว ท่านได้อยู่ศึกษาพระธรรมวินัยและศาสนพิธีในสำนักพระอุปัชฌาย์รวม 6 พรรษา ท่องจำพระพุทธมนต์ได้มากและแม่ยำ รวมถึงพระปาฏิโมกข์ด้วย ต่อมาท่านได้ไปศึกษา สมถะและวิปัสสนาธุระในสำนักของพระครูนิโรธาจารย์ หรือหลวงพ่อปาน วัดมงคลโคธาวาส (วัด บางเหี้ย) ตำบลบางเหี้ย (ตำบลคลองด่านในปัจจุบัน) อำเภอบางบ่อ จังหวัดสมุทรปราการ มีความ ชำนาญในการปฏิบัติสมถะและวิปัสสนากัมมัฏฐาน และได้เดินทางกลับมาจำพรรษาที่วัดอ่านศิลา นอก จังหวัดชลบุรี ตามเดิม หลวงพ่ออี๋ไม่ได้กลับบ้านเลย เป็นเวลา 11 พรรษา เพื่อเล่าเรียนวิชาต่างๆ จนพอสมควร แล้ว ท่านจึงได้ราบลาหลวงพ่อปาน กลับไปอำเภอสัตหีบ เมื่อไปถึงบ้าน โยมบิดาได้นิมนต์ ให้ท่าน อยู่เสียในที่สงบแห่งหนึ่งซึ่งอยู่ชายทะเล ปลูกกระต๊อบเล็กๆ ให้อยู่ปฏิบัติภาวนาธรรม และได้เห็น ปฏิปทาของพระลูกชาย ดูน่าเลื่อมใสศรัทธา จึงคิดว่าทานคงไม่ศึกหาลาเพศเป็นแน่ บิดาของทานรับราชการ ตำแหน่งที่ชาวบ้านในสมัยนั้นเรียกว่า นายกอง ในปี พ.ศ. 2450 โยมบิดาของท่านมีโอกาสไปกรุงเทพฯ และเข้าไปยังสำนักพระราชวัง ได้มีโอกาสกราบบังคมทูลต่อ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เพื่อขอพระบรมราชานุญาตสร้างวัดสัตหีบ ภายใน บริเวณที่ดินว่างเปล่า เมื่อได้รับพระกรุณา โยมบิดาแสนจะดีใจรีบเดินทางกลับมานมัสการ ให้พระ ลูกชายทราบ ช่วงปี พ.ศ. 2450-2451 หลวงพ่ออี๋ โยมบิดา ตลอดถึงชาวบ้าน ได้ร่วมกันก่อสร้างวัดแห่งนี้ ขึ้น โดยไปหาไม้สวยๆ ในบริเวณใกล้เคียง มาทำเสา ทำฝา และหาดินเหนียวที่บางปะกง ไปเผาทำ กระเบื้องมุงหลังคา การสร้างวัดของท่าน ไม่ถึง 5 ปี ก็แล้วเสร็จ เว้น อุโบสถ วิหาร และศาลาการ เปรียญ มีการสร้างในเวลาต่อมา และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา เมื่อวันที่ 21 กันยายน ร.ศ. 138 (พ.ศ.2463)

37 2.3 สมณศักดิ์ ในปีที่หลวงพ่ออี๋ทานสร้างวัดนั้น กิตติศัพท์ของท่านขจรจายไปไกล ในด้านความศักดิ์สิทธิ์ และอภินิหาร ผู้คนพากันหลั่งไหลไปมากมาย มีทั้งที่ต้องการฟังธรรมะและการปฏิบัติสมาธิกับท่าน บางคนต้องการวัตถุมงคล ก็ได้สมปารถนาทุกประการ ดังนั้น ท่านจึงเป็นเจ้าอาวาสรูปแรกและเป็นผู้สร้างวัดสัตหีบ นับว่าท่านมีพระคุณต่อวัดสัต หีบและชาวอำเภอสัตหีบเป็นอย่างมาก ท่านได้รับการแต่งตั้งให้เป็นเจ้าคณะตำบลสัตหีบ เมื่อปี พ.ศ. 2467 และได้รับการแต่งตั้งให้เป็นพระอุปัชฌาย์ในปีเดียวกัน เมื่อตำบลสัตหีบได้รับการ สถาปนาขึ้น เป็นกิ่งอำเภอ ท่านได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าคณะแขวงกิ่งอำเภอสัตหีบ เมื่อ พ.ศ.2484 และได้รับ พระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตร ในราชทินนามที่ “พระครูวรเวทมุนี” พระวรเวทมุนี หรือหลวงพ่ออี๋ มีความรู้ทางด้านการใช้ยาแผนโบราณรักษาโรคทั่วไป มีวัตถุ มงคลที่มีความขลังและศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งญาติโยมนำมาให้ท่านปลุกเสก จนเป็นที่นิยมของประชาชน ทั่วไป แม้ว่าท่านจะได้สมณศักดิ์เป็นพระครุวรเวทมุนีแล้ว แต่ประชาชนทั่วไปนิยมเรียกท่านว่า “หลวงพ่ออี๋” มาจนถึงทุกวันนี้ หลวงพ่ออี๋มีความชำนาญในด้านสมถะและวิปัสสนาธุระ คือ คล่องแคล่วในการเข้า-ออก และการพักจิตอยู่ในกศิณ ตามปรารถนา จะเรียกว่ามีวสีภาพก็ควร เพราะเมื่อท่านปารถนาจำ สำรวมจิตแล้วไม่มีอะไรจะมาขวางทางเดินภายในของท่านได้ สามารถกำหนดทางเดินเข้า-ออก ได้ ตามประสงค์ เมื่อกล่าวถึงคุณสมบัติข้อนี้แล้ว ดูเหมือนว่าท่านจะเหนือกว่าพระเถระรูปอื่นๆ เพราะ ท่านสามารถยกจิตให้พ้นจากเวทนาได้ ดังจะเห็นได้จากเวทนาที่เกิดขึ้นจากความหนาว ร้อน หิว กระหาย ความเจ็บปวด เป็นต้น ท่านไม่เคยปริปากในเรื่อทุกขเวนาให้ผู้อื่นได้ยินเลย คงอยู่ ใน อาการสงบเป็นปกติ จนหมดอายุขัยของท่าน 2.4 พระอภิญญา ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี เป็นจุดยุทธศาสตร์ที่สำคัญ ของทางทหาร และเป็นเป้าหมายโจมตีของฝ่ายพันธมิตร บรรดาผู้หวาดหวั่นในภัยสงครามต่างยึด เอาหลวงพ่ออี๋เป็นที่พึ่ง วันหนึ่งๆชาวบ้านและผู้คนในอำเภอสัตหีบ จะมาหลบภัยอยู่ในวัดสัตหีบกัน จนหมดสิ้น ด้วยเกรงว่าข้าศึกจะมาทิ้งระเบิดปรากฏว่าเครื่องบินฝ่านพันธมิตรได้นำระเบิดมาทิ้งที่สัต หีบถึงสามครั้ง แต่ลูกระเบิดไม่ระเบิดสักลูกเดียว เพราะตกลงในทะเลเสียหมด เวลาเครื่องบินมาทิ้ง ระเบิดหลวงพ่ออี๋ท่านจะออกไปยืนอยู่กลางแจ้ง แล้วเพ่งมองขึ้นไปเบื้องบน กำหนดกสิณลมพัดเอา ลูกระเบิดหนักเป็นตันๆ นั้น ไปตกลงในทะเล ลูกระเบิดเหล่านั้นไม่ทำงาน เพราะเมื่อเครื่องบินฝูง ใหญ่มาถึง หลวงพ่ออี๋ท่านได้เดินลงไปที่ลาดวัดเอาผ้าอาบน้ำฝนที่ท่านพาดบ่าไว้นั้น สะบัดโบกไปมา ท่านเพ่งกสิณน้ำ ไปที่ชนวนและดินระเบิด ลูกระเบิดเมื่อเปียกน้ำก็เหมือนลูกเหล็กหนักๆ ลูกหนึ่ง เท่านยืนบริกรรมเฉยอยู่ ฝูงเครื่องบินพอบินมาถึงตลาดสัตหีบ ก็โปรยลูกระเบิดเปียกน้ำลงมา พอ

38 ผ่านฐานทัพเรือก็โปรยลูกระเบิดลงมา ก็ไม่มีผล ลูกระเบิดถูกลมหอบพัดไปตกลงกลางทะเลหมด การทิ้งระเบิดทั้งสามครั้งระเบิดแม้ลูกเดียวก็ไม่ทำงาน ประชาชนจึงเชื่อในปาฎิหาริย์ของท่านยิ่งนัก ทหารเรือทั้งหลาย นอกจะมีความเคารพในหลวงปู่ศุข กรมหลวงชุมพรฯ แล้วก็มีหลวง พ่ออี๋ พุทธสโร อีกองค์หนึ่งที่เป็นที่เคารพสักการบูชา อนึ่ง ความที่สุขภาพที่แข็งแรงหรือความมีอาพาธน้อยก็ดี ดูเหมมือนจะเป็นคุณสมบัติ พิเศษของท่านอีกอย่างหนึ่งด้วยเพราะแม้ว่าท่านจจะมีอายุถึง 80 ปีแล้วคนหนุ่มๆก็เดินเอาชนะท่าน ได้ยาก เป็นที่รู้จักทั่วไป ถ้าไม่นึกอานุภาพกำลังคุณธรรมภายในใจของท่านก็น่าจะชื่นชมกำลังกาย ของท่านอีกอย่างหนึ่งด้วย ฉะนั้น จึงพาพระภิกษุที่มีกำลังกายและกำลังใจเสมอเหมือน ท่านได้ยาก 2.5 ละสังขาร หลวงพ่ออี๋ เริ่มอาพาธในอวสานแห่งชีวิตนี้ ด้วยโรคฝีที่คอตั้งแต่เดือนมีนาคม พ.ศ. 2498 แต่ท่านก็ไม่ได้ใส่รักษานัก ท่านเคยปรารภว่า “มันจะเอาชีวิตท่าน” คงใช้แค่ยาของท่านเอง ปิดบ้างพอกบ้าง ใช้น้ำมนต์บ้าง เรื่อยมา และไม่ได้หยุดการรับกิจนิมนต์ กำลังของท่านเริ่มลดลง หัว ฝีเล็กๆ ใต้คางด้านขวาก็เริ่มบวมมากขึ้น มีผู้ห่วงใยแนะนำท่านให้เข้าโรงพยาบาลเพื่อผ่าตัดเสีย ท่านบอกว่า “ช่างมันเถอะเป็นกรรมเก่าของฉัน เจ้ากวางหนองไก่เตี้ย มันตามมาทวงหนี้แล้ว ท่านเคยบอกคนใกล้ชิดว่า ในอดีตนั้น เคยไปยิงกวางตัวหนึ่งที่หนองไก่เตี้ย ถูกที่ซอกคอ กวางตัวนั้นตาย กรรมนั้นจึงตามมมาให้ผล ท่านคิดว่าเป็นกรรมเก่า อยากชำระหนี้ให้เสร็จสิ้น จึง ไม่ได้สนใจที่จะรักษาทางการแพทย์ปัจจุบัน แม้โรงพยาบาลก็ไม่ได้พูดถึงเวลาผ่านไปฝีที่คอโตเร็ว มากขึ้นและทำให้กำลังร่วงโรย ประกอบกับเข้าสู่วัยชราภาพมากแล้ว วันที่ 20 กันยายน พ.ศ.2489 พระภิกษุสงฆ์ได้จัดเวรยาม ผลัดกันเฝ้าพยาบาลท่าน 4 รูป บ้าง 5 รูปบ้าง จนกระทั้งถึงวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2489 ตรงกับวันแรม 10 ค่ำ เดือน 10 ปีจอ เวลา 20.35 น. คือวันถึงกาลอาวสานแห่งชีวิติของหลวงพ่ออี๋ ท่านได้สั่งให้พระภิกษุจำเนียร พระ หลานชาย ช่วยประคองให้ท่านลุกขึ้นนั่ง และสั่งไม่ให้คนแตะต้องตัวท่าน เสร็จแล้วท่าน ได้ นั่งขัดสมาธิ ตัวตรง เริ่มเจริญ จิตตภาวนา ขณะที่ทุกคนกำลังใจจดใจจ่อห่วงใยอาการอาพาธ ของ ท่านอยู่ก็เกิดเหตุการณ์ที่ทุกกคนคาดไม่ถึง ทำให้ตกใจกันสุดขีด เมื่อไม้กระดานแผ่นหนึ่งซึ่งตั้งพิงฝา ผนังภายในกุฏิอยู่อย่างนั้นมานานแล้ว ได้ล้มโครมลงมาฟาดกับพื้นกระจกแผ่นหนึ่งที่ติดกับบาน ประตูตู้ ห่างจากไม้กระดานหลายเมตร กระเด็นหลุดออกมาแตกกระจายทั่วพื้น ทั้งพระและลูกศิษย์ ต่างหันมาดูหลวงพ่ออี๋ท่านนั่งสงบนิ่งปราศจากลมหายใจเข้าออกแล้ว ทุกคน เริ่มตะลึง บ้างก็คร่ำ ครวญร้องไห้ด้วยความอาลัยรักต่อหลวงพ่ออี๋ ข่าวการมรณภาพของท่าน แพร่กระจายไปทั่วกิ่ง อำเภอสัตหีบอย่างรวดเร็ว รวมสิริอายุของท่าน 81 ปี แม้ว่าหลวงพ่ออี๋ท่านมารภาพละสังขารจากโลกนี้ไป จนถึงปัจจุบัน (พ.ศ.2558) นับได้ 69 ปีแล้วก็ตาม แต่ดูประหนึ่งว่าชีวิตของท่านยังดำรงอยู่ เพราะคุณงามความดีที่ท่านได้บำเพ็ญมา ตั้งแต่เริ่มอุปสมบทจนถึงมรณภาพ ยังคงตราตรึงอยู่ในจิตใจของศิษยานุศิษย์ ท่านเป็นพระสุปฏิปัน

39 โน เป็นที่พึ่งทางจิตใจของชาวสัตหีบ และผู้ที่เคารพศรัทธาอย่างแรงกล้าถึงปัจจุบันนี้ ณ วิหารหลวง พ่ออี๋ เป็นสถานที่ประดิษฐานรูปเหมือนของท่าน มีศิษยานุศิษย์และผู้ที่เคารพศรัทธา ได้เดินทางมา นมัสการรูปเหมือนท่านอย่างมิรู้เสื่อมคลาย วัดสัตหีบในอดีต เป็นแหล่งธรรม และยังเป็นสถานที่ให้ความร่มเย็นแก่ญาติโยม ผู้เดินทาง มาพึ่งพาอาศัย คนป่วยจากจังหวัดต่าง ๆ ได้รอนแรมมาเพื่ออาศัยอิทธิบุญมารมีของหลวงพ่ออี๋ ได้ ช่วยขจัดปัดเป่าทุกข์ให้ ด้วยอำนาจแห่งอภิญญาญาณของท่าน สามารถช่วยเหลือชีวิตผู้เจ็บป่วย ให้หายวันหายคืนจนกลับสู่บ้านเรือนของตนได้ รวมทั้งคนเจ็บป่วยที่ต้องด้วยคุณไสยร้ายแรง หลวง พ่อท่านก็ช่วยปัดเป่าให้รอดชีวิตกลับไปได้ จนเป็นที่เลื่องลือในหมู่ชนทั่วไป กิจกรรมท้ายบท ใบงาน คำชี้แจง กกกกกกก1. ใบงานนี้จัดทำขึ้นเพื่อให้นักศึกษามีความรู้และประสบการณ์ในหัวเรื่องที่ 2 ประวัติ ความเป็นมา กกกกกกก2. ให้นักศึกษาปฏิบัติตามขั้นตอนต่อไปนี้ กกกกกกกกกก2.1 ให้นักศึกษาค้นคว้าประเด็น เรื่องประวัติความเป็นมาของวัดสัตหีบ และ จากสื่อ การเรียนรู้ที่หลากหลาย ได้แก่ สื่อหนังสือที่เกี่ยวข้อง (2 เล่ม) สืบค้นจากอินเตอร์เน็ต (2 เว็บไซด์) สัมภาษณ์ภูมิปัญญาหรือผู้รู้ จำนวน 1 คน และศึกษาจากแหล่งเรียนรู้ในชุมชน (ห้องสมุด ประชาชน “เฉลิมราชกุมารี”อำเภอสัตหีบ) จากสื่อหนังสืออย่างน้อย 2 เล่ม รวมถึงศึกษาจากใบ ความรู้เรื่อง ประวัติความเป็นมา

40 2.2 ให้นักศึกษารวมรวบข้อมูลที่ได้จากการศึกษาค้นคว้าในข้อ 2. 1 ลงในเอกสาร การเรียนรู้ด้วยตนเอง (กรต.) ส่งครูผู้สอนเมื่อวันที่มาพบกลุ่มเสร็จสิ้นในวันที่..... เดือน ......... พ.ศ. .............. กกกกกกกกกก2.3 นักศึกษามาพบกลุ่มในวันที่ที่ได้กำหนดไว้ในข้อ 2.2 อภิปรายข้อมูลที่ศึกษา ค้นคว้าได้ แลกเปลี่ยนกับเพื่อนนักศึกษาและครูผู้สอน อภิปราย วิเคราะห์ข้อมูลที่ศึกษาแลกเปลี่ยน กับครู กกกกกกกกกก2.4 สรุปการเรียนรู้ที่ได้จากการอภิปรายและวิเคราะห์ข้อมูลที่ได้ร่วมกัน บันทึกลงใน เอกสารการเรียนรู้ด้วยตนเอง (กรต.) กกกกกกกกกก2.5 นักศึกษานำผลสรุปการเรียนรู้ที่ได้ไปทดลอง ปฏิบัติตอบคำถามในใบงานฉบับนี้ แล้วบันทึกคำตอบที่ได้ลงในเอกสารการเรียนรู้ด้วยตนเอง (กรต.) ส่งครูผู้สอนหลังเสร็จสิ้นการพบ กลุ่มในวันที่....... เดือน ................. พ.ศ. ........... คำถาม 1. ให้นักศึกษาบอกประวัติความเป็นมาของวัดสัตหีบ (วัดหลวงพ่ออี๋) ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………… 2. ใหนักศึกษาบอกประวัติหลวงพ่ออี๋มาพอสังเขป ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………… 3. หลวงพ่ออี๋มีความชำนาญในด้านใด ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………

41 4. สงครามโลกครั้งที่2ฝ่ายพัทธมิตรทิ้งระเปิดลงจุดยุทธศาสตร์ของอำเภอสัตหีบ หลวงพ่ออี๋แสดง อภินิหารแบบใด และส่งผลอย่างไร ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………… 5. ให้นักศึกษา อธิบายอภินิหารการดับขันของหลวงพ่ออี๋ ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………… บทที่3 คุณค่า และความศรัทธาที่มีต่อพระครูวรเวทมุนี (หลวงพ่ออี๋) สาระสำคัญ

42 กกกกกกกพระครูวรเวทมุนี (หลวงพ่ออี๋) เป็นพระสมณะ เป็นพระเกจิผู้อุทิศตนเสริมสร้าง พระพุทธศาสนาและพัฒนาชุมชน เป็นที่เคารพศรัทธาของสาธุชน เปรียบเสมือน “เทพเจ้าแห่งภาค ตะวันออก” แม้เวลาจะผ่านไปนานจนถึงในปัจจุบันชื่อเสียงของท่านก็ยังเป็นที่บอกกล่าวเล่าขานกัน สืบต่อมา มีทั้งวัตถุมงคล และบารมีของท่านและวัดสัตหีบ (วัดหลวงพ่ออี๋) ก็ยังคงอยู่ตราบนานเท่า นาน ผลการเรียนคาดหวัง กกกกกกก1. ให้คุณค่า และความศรัทธาที่มีต่อพระครูวรเวทมุนี (หลวงพ่ออี๋) ได้ กกกกกกก2. เห็นคุณค่า และความศรัทธาที่มีต่อพระครูวรเวทมุนี (หลวงพ่ออี๋) ขอบข่ายเนื้อหา 1. วัตถุมงคล ประกอบด้วยเหรียญ ตั้งแต่ปีเหรียญ พ.ศ.2471 ถึงปี2530 2. ปาฏิหาริย์ 3.1 ปาฏิหาริย์ กสิณลม หรือวาโยกสิณ 3.2 ปาฏิหาริย์ คุ้มทัย 3.3 ปาฏิหาริย์ จิตตุธรรม 3.4 ปาฏิหาริย์ วัตถุศักดิ์สิทธิ์ 3.5 ปาฏิหาริย์ เหตุเรือรบหลวง สื่อและแหล่งเรียนรู้ กกกกกกก1. สื่อเอกสาร ได้แก่ 1.1 ใบความรู้ 1.2 ใบงาน 1.3 หนังสือเปิดตำนานหลวงพ่ออี๋พระครูวรเวทมุนี เทพเจ้าแห่งลุ่มน้ำทะเล ตะวันออก วัดสัตหีบ ฉบับสมบูรณ์ กกกกกกก2. Website ได้แก่ 2.1 บทความ เรื่อง หลวงพ่ออี๋ วัดสัตหีบ สืบค้น เมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2563 จาก http://www.bp.or.th/webboard/index.php?topic=4337 2.2 บทความ เรื่อง เหรียญรูปเหมือนรุ่นแรก ปี 2473 หลวงพ่ออี๋ วัดสัตหีบ จ.ชลบุรี สืบค้น เมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2563 จาก https://siamrath.co.th/n/166869 2.3 บทความ ชื่อ วัดสัตหีบ (หลวงพ่ออี๋) สืบค้นเมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2563 จาก http://www.sattahipmunicipality.go.th/travels/travel.php?salb_id=1

43 2.4 บทความ เรื่อง ชวนไปไหว้ “หลวงพ่ออี๋” เดินเล่นถนนเลียบชายทะเลสัตหีบ สืบค้น เมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2563 จาก https://siamrath.co.th/n/137203 2.5 เพจเฟซบุ๊ก ชื่อ หลวงปู่อี๋ พระเครื่อง ยอดนิยม (วัดสัตหีบ) สืบค้นเมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2563 https://www.facebook.com/groups/1698385303769172 2.6 วิทยานิพนธ์ เรื่อง ศึกษาการบูชาวัตถุมงคลเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมดีในทาง พระพุทธศาสนาของประชาชนอำเภอนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์ สืบค้น เมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2563 จาก http://br.mcu.ac.th/site/thesiscontent_desc.php?ct=1&t_id=3528 2.7 บทความ เรื่อง หลวงพ่ออี๋ วัดสัตหีบ พระเกจิดังยุคสงครามอินโดจีน สืบค้น เมื่อ วันที่ 24 ธันวาคม 2563 จาก http://www.arjanram.com/relic_detail.php?g=3&id=718 กกกกกกก4. สื่อแหล่งเรียนรู้ในชุมชน 4.1 ห้องสมุดประชาชน "เฉลิมราชกุมารี" อำเภอสัตหีบ (ห้องสมุด กศน.อำเภอสัตหีบ) ที่อยู่ เลขที่ 471 หมู่ 1 ตำบลสัตหีบ อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรี หมายเลขโทรศัพท์ 038-437807 เรื่องที่ 1 วัตถุมงคล 1.1 เหรียญ พ.ศ.2471 เหรียญพระพุทธบนฐานบัว เป็นเหรียญที่แจกในปีพ.ศ. 2471 เพื่อเป็นที่ระลึกในงานผูกพัทธสีมาของพระอุโบสถ หลังเก่าในสมัยของหลวงพ่ออี๋ (ปัจจุบันได้ทำการรื้อถอนไปแล้ว) ท่านได้นำวัตถุมงคลเหรียญนี้แบ่ง มาจากพระอาจารย์แตง วัดอ่างศิลานอกในสมัยนั้น ซึ่งพระอาจารย์แตง พระอาจารย์หลวงพ่ออี๋ ท่านได้ทำการพุทธาภิเษกเหรียญนี้มาแล้ว และหลวงพ่ออี๋ ได้ทำการอธิษฐานจิตซ้ำอีกครั้ง เหรียญ เป็นเหรียญเนื้อตะกั่วลักษณะคล้ายกลีบบัว พิมพ์ภายในเหรียญ เป็นรูปองค์พระประธานปรางค์มาร วิชัยนั่งประทับบนฐานบัวโค้ง ด้านหน้าเหรียญ เป็นรูปพระพุทธ หรือพระประธานนั่งบนบัวโค้งคว่ำ-หงาย ใต้ฐานมี อักขระยันต์ตัว “นะ” ด้านหลังเหรียญ จะเรียบ และมีรอยจารมือของ หลวงพ่ออี๋ เป็นจารตัวยันต์ทุกเหรียญ จำนวนการสร้าง ไม่มีข้อมูลหลักฐานระบุว่าสร้างไว้จำนวนกี่เหรียญ แต่คงสร้างจำนวน ไม่มาก ท่านแจกให้ชาวบ้านเอาไว้บูชา เป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ และไว้เพื่อป้องกันภัย ปัจจุบันพบเห็น เหรียญนี้ได้น้อยมากถึงแม้นว่าจะเป็นในพื้นที่สัตหีบเองก็ตาม วัตถุมงคลประเภทอื่น ๆ ที่จัดสร้างในปีพ.ศ. 2471 ได้แก่ รูปภาพหลวงพ่ออี๋ ขนาด 1 นิ้ว และ 2 นิ้ว , พระบูชา, ผ้าประเจียด และปลัดขิก เป็นต้น 1.2 เหรียญรุ่นหล่อพระพุทธรูป พ.ศ. 2473 คือ เป็นเหรียญที่จัดสร้างโดยหลวงพ่ออี๋ และหลวงพ่ออี๋ท่านได้ทำการพุทธาภิเษกด้วย ตัวของท่านเอง สร้างเป็นเหรียญที่ระลึกเมื่อคราวงงานหล่อพระประธาน เพื่อนำเข้าประดิษฐานใน