ภาษาไทย
ภ า ษ า ถิ่ น
ง่ า ย ๆ ส ไ ต ล์ ช า ว แ ม ว
ภาษาไทย ภาษาถิ่น
รายวิชาภาษาไทยพื้นฐาน ท๒๓๑๐๒
ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓
๑. นาย นูรุต หวังตักวาดีน เลขที่ ๓
๒. นางสาว ธีร์ญา วันไชยธนวงศ์ เลขที่ ๔
๓. เด็กหญิง รพิตา พรหมนารท เลขที่ ๕
๔. นางสาว แก้วตาดวงใจ อินทประเสริฐ เลขที่ ๖
๕. นาย กนลณภพ แก้วตา เลขที่ ๑๑
๖. นางสาว เจสสิก้า เคลแบร์เกอร์ เลขที่ ๑๙
๗. เด็กหญิง ณัชชา สายสินธ์ เลขที่ ๒๓
ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓.๑๑
เสนอ
คุณครูปรารถนา ศิริกัน
ภาคเรียนที่ ๒ ปี การศึกษา ๒๕๖๔
โรงเรียนสามัคคีวิทยาคม จังหวัดเชียงราย
ก
คำนำ
หนังสือรวมคำภาษาไทยภาษาถิ่นเล่มนี้เป็ นส่วนหนึ่งของรายวิชาภาษาไทย
ท๒๓๑๐๒ ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๓ มีจุดประสงค์เพื่อการศึกษาลักษณะของคำศัพท์ภาษา
ถิ่นในแต่ละภาค การออกเสียงและสำเนียง และได้รวบรวมเป็ นเล่มเพื่อเผยแพร่ให้แก่ผู้ที่
กำลังสนใจหรือศึกษาในหัวข้อนี้
ทั้งทางคณะผู้จัดทำก็ขอขอบคุณ คุณครูปรารถนา ศิริกัน ที่ปรึกษาผู้ให้คำแนะนำ
ช่วยเหลือและความรู้ ทางคณะผู้จัดทำขอกราบขออภัยมา ณ ที่นี้หากมีสิ่งใดตกหล่นไป
และทางคณะผู้จดทำหวังเป็ นอย่างยิ่งว่าหนังสือเล่มนี้จะให้ความรู้เกี่ยวกับภาษาถิ่นที่
เป็ นประโยชน์ต่อผู้อ่านทุกท่านด้วย
คณะผู้จัดทำ
๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕
สารบัญ ข
หัวข้อ หน้า
คำนำ ก
สารบัญ ข
ภาษาไทยมาตรฐานและภาษาถิ่น ๑
๒
ภาษามาตรฐาน VS ภาษาถิ่นกลาง ๓
ภาษาถิ่นพายัพ (ภาคเหนือ) ๔
ภาษาถิ่นอีสาน ๕
ภาษาถิ่นใต้ ๖
หมวดผักผลไม้ ๑๔
หมวดสิ่งของเครื่องใช้ ๒๒
หมวดสัตว์ ๓๐
หมวดสิ่งแวดล้อม ๓๘
หมวดคำพูด ๔๖
หมวดกริยา อาการและความรู้สึก ๕๔
หมวดบุคคลและสรรพนาม ๖๒
บรรณานุกรม
๑
ภาษาไทยมาตรฐานและภาษาถิ่น
➤ ภาษาไทยมาตรฐาน หมายถึง ภาษาที่ใช้เป็ น ➤ ภาษาถิ่น หมายถึง ภาษาย่อยที่ใช้สื่อสารกัน
ภาษาราชการของประเทศ ทำหน้าที่เป็ นภาษากลางใน ในท้องถิ่นต่าง ๆ ซึ่งเกิดจากการใช้ภาษาเพื่อการ
การสื่อสารอย่างทั่วไป ภาษาที่ใช้ในการเรียนการสอน สื่อความหมาย ความเข้าใจกันระหว่างผู้คนที่อยู่
ในโรงเรียน ภาษาที่ใช้ในโชเหตุการณ์ทางสังคมที่เป็ น ตามท้องถิ่นนั้น ๆ ซึ่งอาจจะแตกต่างไปจากภาษา
ทางการต่าง ๆ และภาษาที่สื่อสารมวลชนใช้ด้วย ไทยมาตรฐาน และอาจจะมีความแตกต่างจาก
เนื่องจากกรุงเทพ ฯ เป็ นศูนย์กลางของการบริหาร ภาษาในท้องถิ่นอื่นทั้งทางด้านการออกเสียง การ
ประเทศ ผู้คนจึงคิดว่าภาษามาตรฐานของประเทศไทย สะกดคำและ การใช้คำ ภาษาถิ่นของไทยจะแบ่ง
คือ “ภาษากรุงเทพฯ” ตามภูมิศาสตร์ภาคต่าง ๆ แบ่งเป็ น ภาษาถิ่นกลาง
ภาษาถิ่นเหนือ ภาษาถิ่นอีสานและภาษาถิ่นใต้
๒
ภาษาถิ่นกลาง
ภาษาถิ่นกลาง คือ ภาษาที่ใช้สื่อสารอยู่ในบางจังหวัดของภาคกลาง เช่น เพชรบุรี กาญจนบุรี สุพรรณบุรี
ราชบุรี นครปฐม อ่างทอง และพระนครศรีอยุธยา เป็ นต้น ภาษาถิ่นที่ใช้สื่อสารอยู่ในจังหวัดเหล่านี้ มี
สำเนียงพูดที่แตกต่างกันออกไป จะมีลักษณะเพี้ยนเสียงไปจากภาษากลางที่เป็ นภาษามาตรฐานภาษาถิ่น
ที่ใช้สื่อสารอยู่ในบางจังหวัดของภาคกลาง เช่น เพชรบุรี กาญจนบุรี สุพรรณบุรี ราชบุรี นครปฐม
อ่างทองและพระนครศรีอยุธยา เป็ นต้น ภาษาถิ่นที่ใ
ช้สื่อสารอยู่ในจังหวัดเหล่านี้ มีสำเนียงพูดที่แตกต่าง
กันออกไป จะมีลักษณะเพี้ยนเสียงไปจากภาษามาตรฐาน ดังนั้นภาษาถิ่นกลางจึงไม่ใช่ภาษามาตรฐาน
๓
ภาษาถิ่นพายัพ (ภาคเหนือ)
ภาษาถิ่นพายัพ ภาษาเหนือ หรือ คำเมือง คือ ภาษาถิ่นที่ใช้สื่อสารอยู่ในบางจังหวัดของภาคเหนือตอนบน
หรือภาษาในอาณาจักรล้านนาเดิม มักจะพูดกันมากในจังหวัดเชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน เชียงราย พะเยา
ลำปาง น่าน ลำพูน ตาก แพร่ เป็ นต้น
๔
ภาษาถิ่นอีสาน
ภาษาถิ่นอีสานของประเทศไทยมีลักษณะใกล้เคียงกับภาษาที่พูดที่ใช้กันในประเทศลาว แต่ภาษาอีสานก็ยัง
ถือว่าเป็ นภาษาถิ่นของภาษาไทย มีภาษาถิ่นย่อยหลายภาษา ได้แก่ ภาษาที่ชนกลุ่มใหญ่ในภาคอีสานใช้พูดจา
กัน ซึ่งใช้สื่อสารอยู่ในจังหวัดต่าง ๆ ของภาคอีสาน หรือภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เช่น สกลนคร หนองคาย
นครพนม ขอนแก่น อุดรธานี อุบลราชธานี ร้อยเอ็ด เลย ชัยภูมิ มหาสารคาม กาฬสินธุ์ เป็ นต้น
๕
ภาษาถิ่นใต้
ภาษาถิ่นใต้ ได้แก่ ภาษาถิ่นที่ใช้สื่อสารอยู่ในจังหวัดต่าง ๆ ของภาคใต้ของประเทศไทย ลงไปถึงชายแดน
ประเทศมาเลเซีย รวม 14 จังหวัด เช่น ชุมพร ระนอง สุราษฎร์ธานี ภูเก็ต พัทลุง สงขลา นครศรีธรรมราช
เป็ นต้น และบางส่วนของจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ภาษาถิ่นใต้ ยังมีภาษาถิ่นย่อยลงไปอีก เป็ นภาษาถิ่นใต้
ภาคตะวันออก เช่น ภาษาถิ่นที่ใช้ใน จังหวัดนครศรีธรรมราช พัทลุง สงขลา ปั ตตานี ตรัง สตูล
ภาษาถิ่นใต้ตะวันตก เช่น ภาษาถิ่นที่ใช้ในจังหวัดกระบี่ พังงา ระนอง สุราษฎร์ธานีและชุมพร
และภาษาถิ่นใต้สำเนียงเจ๊ะเห เช่น ภาษาถิ่นที่ใช้ในจังหวัดนราธิวาส และปั ตตานี ในแต่ละภาคก็จะมีภาษาถิ่นใต้
เป็ นภาษาถิ่นย่อยลงไปอีก เช่น ภาษาถิ่นระนอง ภาษาถิ่นภูเก็ต ภาษาถิ่นพัทลุง ภาษาถิ่นสงขลา เป็ นต้น
๖
หมวดผักผลไม้
๗
กลาง อีสาน
ฟั กทอง บักอึ
เหนือ ใต้
บะฟั กแก้ว น้ำเต้า
๘
กลาง อีสาน
สับปะรด บักนัด
เหนือ ใต้
บะขะนัด ยานัด
๙
กลาง อีสาน
มะละกอ บักหุ่ง
เหนือ ใต้
บะก้วยเต๊ด ลอกอ
๑๐
กลาง อีสาน
มะพร้าว บักพร้าว
เหนือ ใต้
บะป๊ าว ลูกพร้าว
๑๑
กลาง อีสาน
ละมุด บักละมุด
เหนือ ใต้
หละมุด หมุดหรั่ง
๑๒
กลาง อีสาน
น้อยหน่า บักเขียบ
เหนือ ใต้
ม่ะหน้อแหน้ น้อยหน่า
๑๓
กลาง อีสาน
แตงกวา บักแตง
เหนือ ใต้
บะแต๋ง แตงเบา
๑๔
หมวดสิ่งของเครื่องใช้
๑๕
กลาง อีสาน
รองเท้า เกิบ
เหนือ ใต้
เกิบ เกือก
๑๖
กลาง อีสาน
นาฬิ กา โมง
เหนือ ใต้
นาลิก๋า นากา
๑๗
กลาง อีสาน
ไม้ขีดไฟ กับไฟ
เหนือ ใต้
กั๊บไฟ เหล็กไฟราง
๑๘
กลาง อีสาน
เชือก ค่าว
เหนือ ใต้
เจื้อก เชียก
๑๙
กลาง อีสาน
สากกระเบือ สากต่าว
เหนือ ใต้
แก๋นครก สากเบือ
๒๐
กลาง อีสาน
กระจก แหว่น
เหนือ ใต้
แว่น จก
๒๑
กลาง อีสาน
กางเกง โก้ง
เหนือ ใต้
เต่ว กางเก๋ง
๒๒
หมวดสัตว์
๒๓
กลาง อีสาน
จิ้งจก ขี้เกี้ยม
เหนือ ใต้
จั๊กกิ้ม จิ้งจก
๒๔
กลาง อีสาน
วัว งัว
เหนือ ใต้
งัว งัว
๒๕
กลาง อีสาน
นกฮูก นกกู้หูก
เหนือ ใต้
นกเก๊า นกตูก
๒๖
กลาง อีสาน
ตุ๊กแก กั๊บแก้
เหนือ ใต้
ตั๊กโต ตุ๊กแก
๒๗
กลาง อีสาน
ลูกอ๊อด ลูกฮวก
เหนือ ใต้
อิฮวก ลูกรวก
๒๘
กลาง อีสาน
ผีเสื้อ แมงกะเบื้อ
เหนือ ใต้
แมงก๋ำเบ้อ แมงบี้
๒๙
กลาง อีสาน
กิ้งกือ ขี่ไก่กือ
เหนือ ใต้
แมงแสนตีน จิ้งกือ
๓๐
หมวดสิ่งแวดล้อม
๓๑
กลาง อีสาน
ทุ่งนา ท่งนา
เหนือ ใต้
โต่ง ท๋อง
๓๒
กลาง อีสาน
ตลาด ตลาด
(กตลางด)
ใต้
เหนือ
หลาด
กาด
๓๓
กลาง อีสาน
ตลาด ป่ าเฮ่ว
(กป่ลาาช้งา)
ใต้
เหนือ
เปรว
ป่ าเห้ว
๓๔
กลาง อีสาน
ตลาด คอกวัว
(คกอลกาวงัว)
ใต้
เหนือ
คอกงัว
ผามงัว
๓๕
กลาง อีสาน
ตลาด เฮือน
(กบล้าานง)
ใต้
เหนือ
เริน
เฮือน
๓๖
กลาง อีสาน
ตลาด โฮงหมอ
โรง(กพลยาางบ)าล
ใต้
โรงบาล
เหนือ
โฮงบาล
๓๗
กลาง อีสาน
ตลาด บักนัด
ก(กระลทา่งอ)ม
ใต้
เหนือ
ขนำ
ตูบ
๓๘
หมวดคำพูด
๓๙
กลาง อีสาน
ตลาด ไปไส
(กสวลัสางดี)
ใต้
เหนือ
พันพรือ
สวัสดีเจ้า
๔๐
กลาง อีสาน
ตลาด ไปไส
(ไกปลไาหงน)
ใต้
เหนือ
ไปไส
ไปตางใด
๔๑
กลาง อีสาน
ตลาด เมือบ้าน
ก(ลกับลาบ้งา)น
ใต้
เหนือ
หลบเริน
บิ๊กบ้าน
๔๒
กลาง อีสาน
ตลาด กินเข่า
(กกินลขา้างว)
ใต้
เหนือ
กินข้าว
กิ๋นข้าว
๔๓
กลาง อีสาน
ตลาด คิดฮอด
(คกิลดาถึงง)
ใต้
เหนือ
หวังเหวิด
กึ๊ดเติง
๔๔
กลาง อีสาน
ตลาด แซบคัก
(กอลร่อางย)
ใต้
เหนือ
หรอย
ลำ
๔๕
กลาง อีสาน
ตลาด ฮัก
(กรลักาง)
ใต้
เหนือ
รัก
ฮัก
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
หนังสือรวมคำภาษาไทยภาษาถิ่นเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาภาษาไทย ท๒๓๑๐๒ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ มีจุดประสงค์เพื่อการศึกษาลักษณะของคำศัพท์ภาษาถิ่นในแต่ละภาค การออกเสียงและสำเนียง และได้รวบรวมเป็นเล่มเพื่อเผยแพร่ให้แก่ผู้ที่กำลังสนใจหรือศึกษาในหัวข้อนี้
ทั้งทางคณะผู้จัดทำก็ขอขอบคุณ คุณครูปรารถนา ศิริกัน ที่ปรึกษาผู้ให้คำแนะนำช่วยเหลือและความรู้ ทางคณะผู้จัดทำขอกราบขออภัยมา ณ ที่นี้หากมีสิ่งใดตกหล่นไป และทางคณะผู้จดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสือเล่มนี้จะให้ความรู้เกี่ยวกับภาษาถิ่นที่เป็นประโยชน์ต่อผู้อ่านทุกท่านด้วย
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search