แผนจัดการเรียนรู้ วิชางานเครื่องมือกลเบื้องต้น

แผนการจัดการเรียนรู้แบบฐานสมรรถนะ หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ พุทธศักราช 2562 ประเภทวิชาอุตสาหกรรม สาขาวิชาช่างกลโรงงาน สาขางานเครื่องมือกล รหัสวิชา 20100-1007 วิชา งานเครื่องมือกลเบื้องต้น จัดท าโดย นายศุภชัย ชิณศรี ต าแหน่ง ครู วิทยฐานะ ช านาญการพิเศษ ประจ าแผนกวิชาช่างกลโรงงาน วิทยาลัยเทคนิคนครปฐม ส านักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา

1 หลกัสูตรรายวชิา รหัสวิชา 20100 -1007 วิชา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้ หลกัสูตร ประกาศนียบัตรวิชาชีพ ประเภทวิชา ช่างอุตสาหกรรม สาขาวิชา ช่างกลโรงงาน สาขางาน เครื่องมือกล จุดประสงค์รายวชิา 1.รู้และเขา้ใจเกี่ยวกบัหลกัการทา งาน การคา นวณที่ใชใ้นงานเครื่องมือกลพ้ืนฐาน 2.ทกัษะเกี่ยวกบัการ ตดัเจาะกลึง งานดว้ยเครื่องมือกลเบ้ืองตน้ 3.มีเจตคติและกิจนิสัยที่ดีในการทา งานดว้ยความละเอียดรอบคอบ ปลอดภยัเป็นระเบียบ สะอาด มีเจตคติและกิจนิสัยที่ดีในการทา งานดว้ยความละเอียดรอบคอบ ปลอดภยัเป็นระเบียบ สะอาดตรงต่อ เวลามีความซื่อสัตย์ รับผิดชอบ และรักษาสภาพแวดล้อม สมรรถนะรายวิชา 1.แสดงความรู้เกี่ยวกบัหลกัการทา งาน การบา รุงรักษาการปรับต้งัการใชง้านเครื่องมือกล พ้ืนฐานตามคู่มือ 2.คา นวณค่าความเร็วรอบ ความเร็วตดัอตัราการป้อนงานเครื่องมือกลพ้ืนฐาน 3.ลบัคมตดังานกลึงและงานเจาะ ตามคู่มือ 4.ลับมีดกลึงปาดหน้า มีดกลึงปอกลบัดอกสวา่น กลึงปาดหนา้กลึงปอก ตามคู่มือ 5.เจาะรูและรีมเมอร์ตามแบบสั่งงาน 6.กลึงข้ึนรูปชิ้นงานโลหะตามแบบสั่งงาน ค าอธิบายรายวิชา ศึกษาและปฏิบตัิงานเกี่ยวกบัหลกัความปลอดภยัในการปฏิบตัิงานเครื่องมือกล ชนิด ส่วนประกอบการทา งานการใชง้านและการบา รุงรักษาเครื่องมือกลเบ้ืองตน้การคา นวณค่า ความเร็วรอบ ความเร็วตัด อัตราการป้อน ปฏิบัติงานกลึงปาดหน้า กลึงปอก เจาะรู และรีมเมอร์ งานลบัคมตดัมีดกลึงปาดหนา้มีดกลึงปอก ดอกสวา่น

2 ตารางวเิคราะห์หลกัสูตร หน่วย ที่ ชื่อหน่วย ระดับพฤติกรรมที่พึงประสงค์ รวม ล าดับ ความส าคัญ พุทธิพิสัย ทักษะ พิสัย จิต 1 2 3 4 5 6 พิสัย 1 การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยดว้ยเครื่องเลื่อย กล 1. บอกชนิดของเครื่องเลื่อยกลได้ 1 1 2 2. บอกส่วนประกอบที่สา คญัเครื่องเลื่อย กลแบบชักได้ 1 1 2 3. บอกเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใชก้บั เครื่องเลื่อยกลได้ 1 1 2 4. อธิบายข้นัตอนการใชเ้ครื่องเลื่อยกลได้ 1 1 2 5. บอกหนา้ที่ของน้า มนัหล่อเยน็ได้ 1 1 2 6. บอกวิธีการบ ารุงรักษาเครื่องเลื่อยกลได้ 1 1 2 7. บอกความปลอดภัยในการใช้เครื่องเลื่อย กลได้ 1 1 2 8. สามารถควบคุมตา แหน่งชิ้นส่วนเครื่อง เลื่อยกลได้ 3 2 5 9. สามรถตัดเหล็กด้วยเครื่องเลื่อยกลตาม แบบที่กา หนดได้ 3 2 5 รวม 24 ล าดับความส าคัญ 4

3 ตารางวเิคราะห์หลกัสูตร(ต่อ) หน่วย ที่ ชื่อหน่วย ระดับพฤติกรรมที่พึงประสงค์ รวม ล าดับ ความส าคัญ พุทธิพิสัย ทักษะ พิสัย จิต 1 2 3 4 5 6 พิสัย 2 การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดวัยเครื่องเจียระไน ลับคมตัด 1. บอกประเภทของเครื่องเจียระไนลับคม ตัดได้ 1 1 2 2. บอกส่วนประกอบที่สา คญัของเครื่อง เจียระไนลับคมตัดได้ 1 1 2 3. บอกเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการ เจียระไนลับคมตัดได้ 1 1 2 4. อธิบายข้นัตอนการทา งานของเครื่อง เจียระไนลับคมตัดได้ 1 1 2 5. บอกวิธีการบ ารุงรักษาเครื่องเจียระไน ลับคมตัดได้ 1 1 2 6. บอกความปลอดภัยในการใช้เครื่อง เจียระไนลับคมตัดได้ 1 1 2 7. สามารถควบคุมตา แหน่งและแต่งลอ้หิน เครื่องเจียระไนลับคมตัดได้ 2 2 4 8. สามารถลับมีดกลึงปอกขวาได้ 2 2 4 9. สามารถลับมีดกลึงปาดหน้าได้ 2 2 4 10. สามารถลับมีดไสได้ 2 2 4 11. สามารถลบัดอกสวา่นมุม 118 องศาได้ 2 2 4 รวม 32 ล าดับความส าคัญ 3

4 ตารางวเิคราะห์หลกัสูตร(ต่อ) หน่วย ที่ ชื่อหน่วย ระดับพฤติกรรมที่พึงประสงค์ รวม ล าดับ ความส าคัญ พุทธิพิสัย ทักษะ พิสัย จิต 1 2 3 4 5 6 พิสัย 3 การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเจาะ และ รีมเมอร์ 1. บอกชนิดของเครื่องเจาะได้ 1 1 2 2. บอกส่วนประกอบที่สา คญัของเครื่อง เจาะได้ 1 1 2 3. บอกเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใชก้บั เครื่องเจาะได้ 1 1 2 4. บอกข้นัตอนการทา งานของเครื่องเจาะ 1 1 2 5. สามารถค านวณความเร็วในงานเจาะได้ 1 1 2 6. บอกการบ ารุงรักษาเครื่องเจาะได้ 1 1 2 7. บอกความปลอดภัยในการใช้เครื่องเจาะ ได้ 1 1 2 8. บอกชนิดของดอกรีมเมอร์ 1 1 2 9. บอกส่วนประกอบของดอกรีมเมอร์ได้ 1 1 2 10. อธิบายข้นัตอนการรีมเมอร์ได้ 1 1 2 11. บอกการเก็บบา รุงรักษาดอกรีมเมอร์ได้ 1 1 2 12. สามารถควบคุมตา แหน่ง ชิ้นส่วน เครื่องเจาะได้ 2 2 4 13. สามารถปรับความเร็วเจาะได้ 2 2 4 14. สามารถจบัชิ้นงานเจาะได้ 2 2 4 15. สามารถจับดอกเจาะได้ 2 2 4 16. สามารถเจาะรูชิ้นงานตามแบบที่ กา หนดได้ 2 2 4 17. สามารถรีมเมอร์รูตามแบบที่กา หนดได้ 2 2 4 รวม 46 ล าดับความส าคัญ 2

5 ตารางวเิคราะห์หลกัสูตร(ต่อ) หน่วย ที่ ชื่อหน่วย ระดับพฤติกรรมที่พึงประสงค์ รวม ล าดับ ความส าคัญ พุทธิพิสัย ทักษะ พิสัย จิต 1 2 3 4 5 6 พิสัย 4 การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ย เครื่องกลึง 1. บอกชนิดของเครื่องกลึงได้ 1 1 2 2. บอกส่วนประกอบที่สา คญัของเครื่องกลึงได้ 1 1 2 3. บอกเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใชก้บัเครื่องกลึง ได้ 1 1 2 4. อธิบายข้นัตอนการทา งานของเครื่องกลึงได้ 1 1 2 5. สามารถค านวณความเร็วรอบในงานกลึง 1 1 2 6. บอกการบ ารุงรักษาเครื่องกลึงได้ 1 1 2 7. บอกความปลอดภัยในการใช้เครื่องกลึงได้ 1 1 2 8. สามารถควบคุมตา แหน่งชิ้นส่วน เครื่องกลึงได้ 2 2 4 9. สามารถปรับความเร็วรอบได้ 2 2 4 10. สามารถถอดและประกอบฟันจับ ชนิด 3 จับได้ 2 2 4 11. สามารถจบัชิ้นงานกลึงเพื่อปาดหนา้ ด้วยฟัน 3 จับได้ 2 2 4 12. สามารถเจาะน าศูนย์บนเครื่องกลึงได้ 2 2 4 13. สามารถต้งัศูนยม์ีดได้ 2 2 4 14. สามารถจบัชิ้นงานกลึงเพื่อปอกดว้ย ฟัน 3 จับได้ 2 2 4 15. สามารถกลึงปาดหน้าตามแบบที่ กา หนดได้ 2 2 4 16. สามารถกลึงปอกตามแบบที่กา หนดได้ 2 2 4 รวม 50 ล าดับความส าคัญ 1

6 หมายเหตุระดบัพุทธิพิสัย 1 = ความจ า 2 = ความเข้าใจ 3 = การน าไปใช้ 4 = การวิเคราะห์ 5 = สร้างสรรค์ (สังเคราะห์) 6 = ประยุกต์ใช้ (ประเมินค่า) ระดับทักษะพิสัย 1 = การเลียนแบบ 2 = ท าตามแบบ 3 = ความถูกต้องตามแบบ 4 = การกระทา อยา่งต่อเนื่อง 5 = การท าจนเคยชิน ระดับจิตพิสัย 1 = การเรียนรู้ 2 = การตอบสนอง 3 = การสร้างคุณค่า 4 = การจัดระบบ 5 = การสร้างลักษณะนิสัย

7 หน่วยการเรียนรู้ รหัสวิชา 20100 -1007 รายวิชา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้หน่วย ที่ ชื่อหน่วย สมรรถนะประจ าหน่วย 1 การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเลื่อยกล ทฤษฎี - หลักการท างานและชนิดของเครื่องเลื่อยกล - ส่วนประกอบที่สา คญัของเครื่องเลื่อยกล - เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใชก้บัเครื่องเลื่อยกล -ข้นัตอนการใชเครื่องเลื่อยกล ้ -การบ ารุงรักษาเครื่องเลื่อยกล -ความปลอดภัยในการใช้เครื่องเลื่อยกล ปฏิบัติ - งานควบคุมตา แหน่งชิ้นส่วนเครื่องเลื่อยกล - งานตัดเหล็กด้วยเครื่องเลื่อยกล 2 การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเจียระไนลบัคมตดั ทฤษฎี - ประเภทของเครื่องเจียระไนลับคมตัด - ส่วนประกอบที่สา คญัของเครื่องเจียระไนลบัคมตดั - เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการเจียระไนลับคมตัด -ข้นัตอนการทา งานของเครื่องเจียระไนลบัคมตดั -การบ ารุงรักษาเครื่องเจียระไนลับคมตัด -ความปลอดภัยในการใช้เครื่องเจียระไนลับคมตัด ปฏิบัติ - งานควบคุมตา แหน่งและแต่งลอ้หินเครื่อง เจียระไนลับคมตัด - งานลับมีดกลึงปอกขวา - งานลับมีดไส - งานลับมีดกลึงปาดหน้า - งานลบัดอกสวา่นมุม 11 8 องศา

8 หน่วยการเรียนรู้(ต่อ) รหัสวิชา 20100 -1007 รายวิชา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้หน่วย ที่ ชื่อหน่วย สมรรถนะประจ าหน่วย 3 การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเจาะและรีมเมอร์ ทฤษฎี - ชนิดของเครื่องเจาะ - ส่วนประกอบที่สา คญัของเครื่องเจาะ - เครื่องมือและอปุกรณ์ที่ใชก้บัเครื่องเจาะ -ข้นัตอนการทา งานของเครื่องเจาะ -การค านวณความเร็วในงานเจาะ -การบ ารุงรักษาเครื่องเจาะ -ความปลอดภัยในการใช้เครื่องเจาะ - ส่วนประกอบของดอกรีมเมอร์ - ชนิดของดอกรีมเมอร์ -ลักษณะคมตัดของดอกรีมเมอร์ -ลักษณะมุมคมตัดของดอกรีมเมอร์ -ข้นัตอนการรีมเมอร์ -การบ ารุงรักษาดอกรีมเมอร์ ปฏิบัติ - งานควบคุมตา แหน่งชิ้นส่วนเครื่องเจาะ - งานปรับความเร็วเจาะ - งานจบัชิ้นงานเจาะ - งานจับดอกเจาะ - งานเจาะรู - งานรีมเมอร์รู

9 หน่วยการเรียนรู(ต่อ) รหัสวิชา 20100 -1007 รายวิชา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้หน่วย ที่ ชื่อหน่วย สมรรถนะประจ าหน่วย 4 การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องกลึง ทฤษฎี - ชนิดของเครื่องกลึง - ส่วนประกอบที่สา คญัของเครื่องกลึง - เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใชก้บัเครื่องกลึง -ข้นัตอนการทา งานของเครื่องกลึง -การค านวณความเร็วในงานกลึง -การบ ารุงรักษาเครื่องกลึง -ความปลอดภัยในการใช้เครื่องกลึง ปฏิบัติ - งานควบคุมตา แหน่งชิ้นส่วนเครื่องกลึง - งานปรับความเร็วรอบ - งานถอดและประกอบ หัวจับ - งานถอดประกอบฟัน จับชนิด 3 จับ - งานจบัชิ้นงานกลึงเพื่อ ปาดหนา้ดว้ยฟัน 3 จับ - งานเจาะน าศูนย์บน เครื่องกลึง - งานต้งัศูนยม์ีด - งานจบัชิ้นงานกลึงเพื่อปอกดว้ยฟัน 3 จับ - งานกลึงปาดหน้า - งานกลึงปอก

10 ก าหนดการเรียนรู้ รหัสวิชา 20100 -1007 รายวิชา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้ สัปดาห์ ที่ หน่วย ที่ ชื่อหน่วย ชั่วโมง ที่ เวลา ชั่วโมง 1-2 1 การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเลื่อยกล 1-8 8 3-8 2 การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเจียระไนลบัคมตดั9-32 24 9-11 3 การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเจาะและรีมเมอร์33-44 12 12-18 4 การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานด้วยเครื่องกลึง 45-72 28 72

11 ใบความรู้ หน่วยที่1 วชิา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้ สอนคร้ังที่1-2 ชื่อหน่วย การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเลื่อย ชวั่ โมงรวม 2 ชวั่ โมง เรื่อง เครื่องเลื่อย 1.สาระส าคัญ เครื่องเลื่อยกลเป็นเครื่องจกัรกลที่มีประโยชน์ในโรงงานอุตสาหกรรม เป็นข้นัการนา วสัดุต่างๆ ก่อนทา การข้ึนรูปจะตอ้งนา มาตดัเตรียมวสัดุดว้ยเครื่องเลื่อยกลเพื่อจะผา่นกรรมวธิีผลิตต่อไป เป็ นการ ประหยดัแรงงานและเวลา การศึกษาหลกัการทา งานและวธิีการใชเ้ครื่องเลื่อยอยา่งถูกตอ้งปลอดภยัจึงมี ความจา เป็นต่อผปู้ฏิบตัิงาน 2. สมรรถนะประจา หน่วย 1. หลักการท างานและชนิดของเครื่องเลื่อยกล 2. ส่วนประกอบที่สา คญัเครื่องเลื่อยกล 3. เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใชก้ บเครื่องเลื่อยกล ั 4.ข้นัตอนการใชเ้ครื่องเลื่อยกล 5. วิธีการบ ารุงรักษาเครื่องเลื่อยกล 6. ความปลอดภัยในการใช้เครื่องเลื่อยกล 7. การควบคุมตา แหน่งชิ้นส่วนเครื่องเลื่อยกล 8. การตัดเหล็กด้วยเครื่องเลื่อยกล 3. จุดประสงค์ 3.1จุดประสงคท์วั่ ไป 1. อธิบายหลักการท างานและบอกชนิดของเครื่องเลื่อยกลได้ 2. บอกส่วนประกอบที่สา คญัเครื่องเลื่อยกลได้ 3. บอกเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใชก้บัเครื่องเลื่อยกลได้ 4.อธิบายข้นัตอนการใชเ้ครื่องเลื่อยกลได้

12 5. บอกวิธีการบ ารุงรักษาเครื่องเลื่อยกลได้ 6. บอกความปลอดภัยในการใช้เครื่องเลื่อยกลได้ 3.2 จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม 1. สามารถควบคุมตา แหน่งชิ้นส่วนเครื่องเลื่อยกลได้ 2. สามรถตดัเหล็กดว้ยเครื่องเลื่อยกลตามแบบที่กา หนดได้ 4.คุณธรรม จริยธรรม (จิตพิสัย) 1. การตรงต่อเวลา 2. ความรับผิดชอบ 5. สาระการเรียนรู้ 1. หลักการท างานและชนิดของเครื่องเลื่อยกล 2. ส่วนประกอบที่สา คญัเครื่องเลื่อยกล 3. เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใชก้บัเครื่องเลื่อยกล 4.ข้นัตอนการใชเ้ครื่องเลื่อยกล 5. วิธีการบ ารุงรักษาเครื่องเลื่อยกล 6. ความปลอดภัยในการใช้เครื่องเลื่อยกล 7. การควบคุมตา แหน่งชิ้นส่วนเครื่องเลื่อยกล 8. การตัดเหล็กด้วยเครื่องเลื่อยกล

13 กิจกรรมการเรียนรู้ กิจกรรมครูกิจกรรมผูเ้รียน ทฤษฎี 1. ครูบอกจุดประสงค์การเรียนรู้ 2.ครูแจกใบความรู้แก่นกัเรียน 3. ครูอธิบายเน้ือหา 4. ทดสอบประจา หน่วย ปฏิบัติ 1. ครูแจกใบงาน 2. ข้นัสาธิตทกัษะ ครูเป็นผูป้ฏิบตัิ ทักษะให้นักเรียนดูเป็นการเรียนรู้ข้นัตน้จาก การสังเกตุ 3. ข้นัสาธิตและให้นักเรียนปฏิบตัิ ครูสาธิตการใช้ทักษะและให้นักเรียนปฏิบัติ ตาม ข้นัน้ี ผู้เรียนลงมือปฏิบัติตามผู้สอน 4. ข้นั ให้นกัเรียนปฏิบตัินักเรียนฝึ ก ทักษะการปฏิบัติตามใบงานด้วยตนเอง 5. ข้นั ให้เทคนิควิธีการ ครูผู้สอน คอยแนะเทคนิคในการปฏิบตัิงานแก่นกัเรียน 6. ข้นั ให้เชื่อมโยงทกัษะ นกัเรียนใช้ ความรู้ตามข้ันตอนแต่ต้นเชื่อมโยงและ ปฏิบัติงานด้วย ตนเองจนเสร็จตามใบงานที่มอบหมาย 7. ครูและนกัเรียนมีส่วนร่วมในการ ประเมินผล ทฤษฎี 1. ศึกษาจุดประสงค์การเรียนรู้ 2.รับใบความรู้ 3. ศึกษาเน้ือหา 4. ท าแบบทดสอบ ปฏิบัติ 1. ศึกษาใบงาน 2. นกัเรียนดูเป็นการเรียนรู้ข้นัตน้จาก การสังเกตุ 3. ใหน้กัเรียนปฏิบตัิตาม ข้นัน้ี ผู้เรียนลงมือปฏิบัติตามผู้สอน 4.นักเรียนฝึ กทักษะการปฏิบัติตามใบ งานด้วยตนเอง 5. ข้นั ให้เทคนิควิธีการ ครูผูส้อน คอยแนะเทคนิคในการปฏิบัติงาน 6.นักเรียนใช้ความรู้ตามข้นัตอนแต่ ต้นเชื่อมโยงและปฏิบัติงาน 7. ครูและนกัเรียนมีส่วนร่วมในการ ประเมินผล

14 สื่อการเรียนรู้ 1. สื่อออนไลน์เรื่องเครื่องเลื่อย การวัดและประเมินผล 1. แบบทดสอบประจา หน่วย 2. ใบประเมินผลการปฏิบัติงาน

15 ใบความรู้ หน่วยที่1 วชิา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้ สอนคร้ังที่1-2 ชื่อหน่วย การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเลื่อย ชวั่ โมงรวม 2 ชวั่ โมง จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม บอกชนิดของเครื่องกลได้ เครื่องเลื่อยกล (Sawing Machine) เครื่องเลื่อยกลที่นิยมใชใ้นโรงงานอุตสาหกรรม สา หรับงานเลื่อยชิ้นงานผลิตจา นวนมาก ๆ ท้งั ชิ้นงานขนาดเล็กและขนาดใหญ่สามารถแบ่งตามลกัษณะรูปร่างของเครื่องออกเป็น 4 ชนิดดงัน้ี 1. เครื่องเลื่อยชัก (Power Hack Saw) 2. เครื่องเลื่อยสายพานแนวนอน (Horizontal Band Saw) 3. เครื่องเลื่อยสายพานต้งั (Vertical Band Saw) 4. เครื่องเลื่อยวงเดือน (Radius Saw or Circular Saw) 1. เครื่องเลื่อยกลแบบชัก (Power Hack Saw)

16 รูปที่1.1 เครื่องเลื่อยกลแบบชัก (Power Hack Saw) ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) 2. เครื่องเลื่อยสายพานแนวนอน (Horizontal Band Saw) รูปที่1.2 เครื่องเลื่อยสะพานแนวนอน (Horizontal Band Saw) ที่มา (อ านวย ซื่อตรง, 2556: 37)

17 3. เครื่องเลื่อยสายพานแนวต้งั (Vertical Band Saw) รูป 1.3 เครื่องเลื่อยสานพานแนวต้งั (Vertical Band Saw) ที่มา (อ านวย ซื่อตรง, 2556: 38) 4. เครื่องเลื่อยวงเดือน (Radius Saw or Circular Saw) รูปที่1.4 เครื่องเลื่อยวงเดือน (Radius Saw or Circular Saw) ที่มา (อ านวย ซื่อตรง, 2556: 39)

18 ใบความรู้ หน่วยที่ 1 วชิา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้ สอนคร้ังที่1-2 ชื่อหน่วย การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเลื่อย ชวั่ โมงรวม 2 ชวั่ โมง จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม บอกส่วนประกอบที่สา คญัเครื่องเลื่อยกลแบบชักได้ ส่วนประกอบที่สา คญัของเครื่องเลื่อยกลแบบชกั รูปที่1.5 ส่วนประกอบเครื่องเลื่อยกล ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) 1. ฐานเครื่อง (Base) เป็นส่วนที่รองรับน้า หนกัของเครื่องส่วนใหญ่ทา ดว้ยเหล็กหล่อ มีความ แข็งแรง 2. โครง (Flame) ส่วนใหญ่ทา ด้วยเหล็กหล่อ เป็นที่ส าหรับจบัยึดใบเลื่อย ท างานโดยการชัก เดินหน้าและถอยหลงัเพื่อนา ใบเลื่อยเลื่อยตดัชิ้นงาน จงัหวะงานจะมีจงัหวะเดียว ในจงัหวะยกจะไม่ใช่ จงัหวะงาน ในการเดินหนา้และถอยหลงักลบัหน่ึงคร้ังเราเรียกวา่ “คู่จงัหวะชกั” ฐานเครื่อง ระบบไฮดรอลิกส์ ปากกาจับงาน โครง มอเตอร์

19 3. ปากกาจับงาน (Vise) ส่วนใหญ่ทา ดว้ยเหล็กหล่อ ใชส้ าหรับจบัชิ้นงานที่จะนา มาเลื่อย โดยทวั่ๆ ไปจะสามารถเอียงเป็ นมุมได้ประมาณ 45 องศา ใชเ้อียงชิ้นงานเพื่อตดังานเป็นมุมต่าง ๆ 4. มอเตอร์ (Motor) เป็นระบบส่งกา ลงัเพื่อใหโ้ครงเลื่อยเคลื่อนที่ชกัเลื่อยชิ้นงาน 5. แขนต้งัระยะงาน (Cut off Gage) ทา หนา้ที่เป็นตวัต้งัตา แหน่งความยาวงาน เพื่อใชต้้งัระยะความ ยาวตดัชิ้นงาน ไม่ตอ้งเสียเวลามาวดัชิ้นงานทุกชิ้นกรณีตอ้งการตดังานที่มีความยาวขนาดเดียวกนั รูปที่1.6 การใชแ้ขนต้งัระยะงานต้งัความยาวงาน ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) 6. ระบบป้อนตัด มีแบบใช้ระบบไฮดรอลิกส์และแบบใชน้ ้า หนกัถ่วง ท้งัสองแบบเป็นการ ใช้เลื่อยตัดชิ้นงาน กลไกการท างานของเครื่องเลื่อยชัก กลไกการทา งานของเครื่องเลื่อยชกัเป็นกลไกส่งกา ลงัดว้ยมอเตอร์ส่งกา ลงัผา่นเฟืองขบั ซึ่งเป็ นเฟื องทด เพื่อทดความเร็วรอบมอเตอร์ และเพื่อทดแรงขับของมอเตอร์ ที่ข้างเฟื องขับ มีจุดหมุน

20 กา้นต่ออยคู่นละศูนยก์บัศูนยก์ลางเฟือง เพื่อต่อกา้นต่อไปขบัโครงเลื่อย ใหช้กัโครงเลื่อยเดินหนา้และ ถอยหลังได้ รูปที่1.7 กลไกการท างาน ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) น ้าหนักกดโครงเลื่อย สา หรับน้า หนกักดโครงเลื่อย ยงิ่เลื่อนห่างออกจากหวัเครื่องมากเท่าใด จะกดใหใ้บเลื่อยตดั เฉือนมากเท่าน้นัดงัน้นัการเลื่อนปรับระยะน้า หนกักด ใหส้ ังเกตการตดัเฉือนของฟังเลื่อยดว้ย น้า หนกักดใกลห้วัเครื่อง = น้า หนกักดโครงเลื่อยนอ้ย น้า หนกักดห่างหวัเครื่อง = น้า หนกักดโครงเลื่อยมาก จุดหมุนกา้นต่อ เฟื องขับ เฟื องขับ

21 รูปที่1.8 น้า หนกักดโครงเลื่อย ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) แท่งน้า หนกั

22 ใบความรู้ หน่วยที่1 วชิา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้ สอนคร้ังที่1-2 ชื่อหน่วย การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเลื่อย ชวั่ โมงรวม 2 ชวั่ โมง จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม บอกเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใชก้บัเครื่องเลื่อยกลได้ อุปกรณ์ของเครื่องเลื่อยชัก ใบเลื่อย (Saw Blade) เป็นเครื่องมือตดัชิ้นงานในเครื่องเลื่อยมีลกัษณะเป็นใบยาว มีรูที่ปลายท้งัสองขา้งสา หรับคลอ้งเขา้กบัโครงเลื่อยมีฟันอยดู่า้นเดียว ทา จากเหล็กรอบสูง (High Speed Steel) ความยาวของใบเลื่อยวดัจากระยะห่างระหวา่งจุดศูนยก์ลางของรูใบเลื่อย จ านวนฟัน ของใบเลื่อยบอกเป็นจา นวนฟันต่อนิ้ว เช่น 10 ฟันต่อนิ้ว โดยทวั่ ไปนิยมใชก้นัคือ10 ฟันต่อนิ้ว วสัดุ ประเภทอลูมิเนียม ทองแดง พลาสติก ใช้ 4 – 6 ฟันต่อนิ้ว ใบเลื่อยเครื่องเลื่อยกลแบบชัก (Saw Blade) ใบเลื่อยเครื่องแบบน้ีจะทา ดว้ยเหล็กรอบสูง (High Speed Steel) ความยาวของใบเลื่อยจะวดัจากระยะห่างระหวา่งจุดศูนยก์ลางของรูใบเลื่อย จะมีขนาด 350 มิลลิเมตร รูปที่ 1.9 การบอกความยาวของใบเลื่อย ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) ใบเลื่อยที่บอกเป็ นระยะพิตช์คือการบอกระยะห่างระหว่างฟัน ถา้มีระยะพิตช์ห่างมาก คือ ใบ เลื่อยชนิดหยาบ ถา้มีระยะพิตช์ห่างนอ้ยคือใบเลื่อยชนิดละเอียด รูปที่1.10 ใบเลื่อยที่บอกเป็ นระยะพิตช์ ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) ความยาว ระยะห่างระหวา่งฟัน

23 การบอกเป็นจา นวนฟันต่อนิ้ว คือ การบอกจา นวนฟันต่อความยาว 1 นิ้ว ถา้ใน 1 นิ้ว มีจ านวน ฟันมากจะเป็นชนิดละเอียด ถา้มีจา นวนฟันนอ้ยจะเป็นชนิดหยาบ โดยทวั่ๆ ไป จะใช้ 10 ฟัน/นิ้ว รูปที่1.11 ใบเลื่อยที่บอกเป็นจา นวนฟันต่อนิ้ว ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) ขาต้งัประคองงาน (Stand) เป็ นอุปกรณ์ประคองปลายงานที่มีความยาวเพื่อให้ได้ระดับความสูง เท่ากบัตวัเครื่องเลื่อย ขาต้งัสามารถปรับระยะสูงทา ไดก้รณีที่ไม่ใชข้าต้งัประคองงานใบเลื่อยอาจหกัได้ เนื่องจากเมื่องานถูกตดัขาด เหล็กที่ขาดจะตีใบเลื่อยอยา่งแรงทา ให้ใบเลื่อยหักทันที รูปที่1.12 ขาต้งัประคองชิ้นงาน ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) จา นวนฟันต่อนิ้ว

24 ใบความรู้ หน่วยที่1 วชิา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้ สอนคร้ังที่1-2 ชื่อหน่วย การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเลื่อย ชวั่ โมงรวม 2 ชวั่ โมง จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม อธิบายข้นัตอนการใชเ้ครื่องเลื่อยกลได้ การประกอบใบเลื่อยเข้าโครงเลื่อย การประกอบใบเลื่อยเขา้กบัโครงเลื่อยตอ้งระวงัทิศทางของฟันเลื่อย จะตอ้งใส่ใหถู้กทิศทาง เนื่องจากจงัหวะถอยกลบัของโครงเลื่อย จะเป็นจงัหวะที่ทา การตดัเฉือน เพื่อตดัเฉือนชิ้นงานการ ประกอบใบเลื่อยตอ้งผอ่นตวัดึงใบเลื่อยใหย้นื่ออกแลว้ใส่ใบเลื่อยเขา้ไปใหรู้ของใบเลื่อยตรงกบัสลกัร้อย ท้งั2 ขา้ง ของโครงเลื่อย จากน้นั ปรับตวัดึงใบเลื่อยใหพ้อตึง ๆ แลว้ปรับขยบัใบเลื่อยใหต้้งัฉากโดยการ ใชค้อ้นเคาะเบา ๆ ใหใ้บเลื่อยแนบสนิทกบัตวัดึงใบเลื่อย จึงขนั ใหต้ึงอีกคร้ังดว้ยแรงมือ รูปที่1.13 ฟันเลื่อยตดัเฉือนหนา้ชิ้นงาน ที่มา (อ าพล ซื่อตรง, 2556: 34)

25 รูปที่1.14 การประกอบใบเลื่อย ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) การจับยึดชิ้นงานส าหรับงานเลื่อย การจบังานที่ผิดวธิีในกรณีชิ้นงานส้ัน ปากของปากกาไม่สามารถจะจบัชิ้นงานใหแ้น่นได้ แรงกดของเกลียวจะดนัชิ้นงานหลุด ถา้ฝืนเลื่อย ใบเลื่อยจะหกัการจบังานที่ถูกวธิี ปากของปากกา จะตอ้งกดขนานกนัท้งั2 ปาก การจบัชิ้นงานส้ัน ใชเ้หล็กหนุนช่วยในการจบัดนั ปากของปากกาให้ ขนาน กดชิ้นงานแน่นเมื่อขนัเกลียวจะทา ใหช้ิ้นงานไม่หลุด รูปที่1.15 การจบัชิ้นงานส้ัน ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) สกรูยึด ใบเลื่อย

26 รูปที่1.16 การจบัยดึชิ้นงานในลกัษณะต่าง ๆ ที่มา (ประเวช มณีกุต, 2552: 53) การวัดตัดชิ้นงาน การเลื่อยชิ้นงานขนาดเดียวกนัจา นวนมาก ๆ ถา้ต้งัวดังานทุกคร้ังที่ทา การตดัจะใชเ้วลามาก และขนาดของชิ้นงานจะไม่เท่ากนัมีโอกาสคลาดเคลื่อนได้วธิีการแกไ้ขในการตดัชิ้นงานขนาดเดียวกนั จา นวนมาก ๆ โดยการต้งัวดัระยะงานชิ้นแรก แลว้ใชแ้ขนต้งัระยะช่วยในการเลื่อยชิ้นงานชิ้นต่อไป รูปที่1.17 การวัดขนาดหาระยะความยาวชิ้นงาน ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี)การใช้แขนตั้งระยะ

27 แขนต้งัระยะ ช่วยในการวดัชิ้นงานที่ตอ้งการตดัจา นวนมาก ๆ ใหไ้ดข้นาดเดียวกนัทุกชิ้น แขนต้งัระยะสามารถปรับระยะได้ โดยการขนัสกรูยดึให้แน่น และมือหมุนขนัแน่น เมื่อปรับไดท้ ี่แลว้ ต้องขนัแน่นท้งั2 จุด เพราะเมื่อดนัชิ้นงานเขา้มาตดัใหม่จะเกิดการกระแทก อาจทา ใหข้นาด เปลี่ยนแปลงไปได้ รูปที่1.18 แขนต้งัระยะ ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) ขั้นตอนการใช้เครื่องเลื่อยชัก เครื่องเลื่อยชกัมีข้นัตอนการใชด้งัน้ี ตรวจสอบความพร้อมของเครื่องเลื่อยชักและอุปกรณ์ ตรวจความพร้อมสภาพร่างกายของผปู้ฏิบตัิงาน เปิดสวติซ์เมนใหญ่ใหก้ระแสไฟฟ้าเขา้เครื่องเลื่อยชกั ยกโครงเลื่อยคา้งไวก้่อนตดั บีบจบัชิ้นงานดว้ยปากกาจบังานไม่ตอ้งแน่น ใหส้ามารถเลื่อนปรับชิ้นงานได้ ปรับโครงเลื่อยลงใหฟ้ ันของใบเลื่อยห่างจากชิ้นงานประมาณ 10 มิลลิเมตร ต้งัระยะความยาวชิ้นงานโดยใชบ้รรทดัเหล็กวดัขนาด

28 บีบจบัชิ้นงานดว้ยปากกาจบังานใหแ้น่น ปรับแขนต้งัระยะใหย้าวเท่ากบัความยาวของชิ้นงาน เปิ ดสวิตซ์เดินเครื่องเลื่อยชักท างาน ค่อย ๆ ปรับระบบป้อนตดัไฮดรอลิกส์ให้โครงเลื่อยเลื่อนลงช้า ๆ ปรับท่อน้า หล่อเยน็ ใหน้ ้า ฉีดตรงคลองเลื่อยเพื่อช่วยระบายความร้อน คอยจนกวา่เลื่อยตดัชิ้นงานขาด

29 ใบความรู้ หน่วยที่1 วชิา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้ สอนคร้ังที่1-2 ชื่อหน่วย การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเลื่อย ชวั่ โมงรวม 2 ชวั่ โมง จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม บอกหนา้ที่ของน้า มนัหล่อเยน็ ได้ หน้าที่ของน ้ามันหล่อเย็น น้า มนัหล่อเยน็มีหนา้ที่หลกั4 ประการ คือ 1. ระบายความร้อน น้า มนัตดักลึงโลหะมีหนา้ที่ระบายความร้อนออกจากบริเวณใบมีดและชิ้นงานเพื่อไม่ให้ ใบมีดสูญเสียความแขง็หรืออ่อนตวัอนัเนื่องมาจากความร้อน ป้องกนัไม่ใหเ้กิดการหลอมติดของเศษ โลหะที่ปลายใบมีด (BUE) ทา ใหส้ามารถทา งานตดักลึงไดเ้ร็วชิ้นงานไดข้นาดและคุณภาพผดิตาม ต้องการ 2. หล่อลื่นลดแรงเสียดทาน น้า มนัตดักลึงโลหะทา หนา้ที่หล่อลื่นลดแรงเสียทานระหวา่ง ระหวา่งชิ้นงานกบั ใบมีด รวมท้งัเศษโลหะที่เคลื่อนที่ผา่นหนา้ใบมีด การตดักลึงใชก้า ลงันอ้ยลง ลดการสึกหรอของใบมีดช่วย ป้องกนัการเกิดปัญหา BUE 3. ซะล้างและพาเศษโลหะ น้า มนัตดักลึงโลหะทา หนา้ที่ในการชะลา้งและพาเศษโลหะที่เกิดจากการตดัเฉือนออกไป จากบริเวณตดัเฉือน และชิ้นงาน 4. ป้องกันสนิม น้า มนัตดักลึงโลหะทา หนา้ที่ป้องกนัสนิม ใหแ้ก่ชิ้นงานที่ถูกตดัเฉือนใหม่ซ่ึงผวิโลหะ ส่วนน้ีมกัไวต่อการเกิดสนิมมากและยงัทา หนา้ที่ป้องกนัสนิม ใหแ้ก่เครื่องจกัรและรางแท่น (Slide ways) ด้วย

30 น ้ามันหล่อเย็น น้า มนัหล่อเยน็หรือในภาษาองักฤษวา่ “Water Emulsifiable Cutting Fluid” จะผสมน้า ใช้ งานที่อตัราส่วนผสม แตกต่างกนัไปตามคุณสมบตัิของน้า มนัหล่อเยน็หรือตามความตอ้งการใช้งาน โดย ปกติจะผสมใช้งานอยใู่นช่วง 2% ถึง 10% ในน้า ซ่ึงนิยมแบ่งน้า มนัหล่อเยน็ออกเป็น 3 ประเภทตาม เปอร์เซนต์สัดส่วนผสมของน้า มนัหล่อลื่นพ้ืนฐานประเภทน้า มนัแร่ในผลิตภณัฑก์ ่อนผสมน้า คือ 1. น า้มันสบู่ น้า มนัหล่อเยน็ ประเภทน้า มนัสบู่หรือเรียกในภาษาองักฤษวา่ Soluble Oil มีองค์ประกอบ ที่สา คญัคือ น้า มนัหล่อลื่นพ้ืนฐานประเภทน้า มนัแร่ (Mineral Oil) กบัสาร Emulsifier ซึ่งท าหน้าที่ให้ น้า มนัแร่สามารถกระจายและอยตู่วัไดใ้นน้า โดยมีสัดส่วนผสมของน้า มนัหล่อลื่นพ้ืนฐานประเภทน้า มนั แร่ในผลิตภณัฑก์ ่อนผสมน้า ประมาณ 75% หรือมากกวา่เมื่อผสมน้า แลว้จะมีสีขาวคลา้ยน้า นม จึงมกั ถูกเรียกอีกวา่เป็นน้า มนัหล่อเยน็ ประเภท “น้า นม” หรือ “Milky” ท้งัน้ีเพราะน้า มนัสบู่มีเปอร์เซ็นต์ สัดส่วนผสมของน้า มนัแร่อยสูู่งอนุภาคของน้า มนัแร่ที่กระจายอยใู่นน้า จึงมีขนาดใหญ่เกิดการทึบแสง และมองเห็นเป็ นสีขาว น้า มนัหล่อเยน็ชนิดน้า มนัสบู่มีขอ้ดีที่เด่นชดัคือ ราคาต่อลิตไม่สูง และใชง้านไดก้บังาน ทวั่ ไปที่ไม่หนกัหรือไม่มีความตอ้งการพิเศษ แต่ขอ้เสียโดยทวั่ ไป คือการอยตู่วัในน้า (Stability) ไม่ ค่อยดีและมีอายกุารใชง้านส้ันจนถึงอาจเกิดกลิ่นเหมน็ ไดง้่าย 2. น ้ามันสังเคราะห์ น้า มนัหล่อเยน็ชนิดน้า มนัสังเคราะห์หรือเรียกในภาษาองักฤษวา่ “Synthetic Fluid” น้ีผลิต จากน้า มนัพ้ืนฐานหรือสารเคมีที่มาจากการสังเคราะห์ท้งัหมด โดยที่ไม่มีสัดส่วนของน้า มนัหล่อลื่น พ้ืนฐานประเภทน้า มนัแร่ผสมอยเู่ลยมกันิยมใชส้า หรับงานเจียระไนคุณภาพสูง โดยใช้งานที่อัตรา ส่วนผสมน้า ข้นัต่า ประมาณ 2% หรืออตัราส่วนน้า มนัต่อน้า 1 ต่อ49 ท้งัน้ีเพราะลกัษณะงานเจียระไน ต้องการการระบายความร้อนเป็นสา คญัและไม่ตอ้งการคุณสมบตัิการหล่อลื่นมากนกัการที่ไม่มีน้า มนั แร่อยูเ่ลย ทา ใหห้นา้หินไม่บอดง่ายจากการที่เศษผงโลหะขนาดเล็กที่เกิดจากการเจียระไนเกาะติดอุดหน้า หิน

31 ขอ้พึงระวงัจากการใชน้ ้า มนัหล่อเยน็ชนิดสังเคราะห์โดยทวั่ ไป คือ ปัญหาเรื่องสนิมที่มัก เกิดข้ึนกบัเครื่องจกัร และรางแท่น (Slide ways) โดยเฉพาะน้า มนั ในอตัราส่วนที่สูงมาก เกิดการ สิ้นเปลือง เมื่อมีการหยดุเครื่อง หรือหากไม่เกิดสนิมก็อาจตอ้งผสม 3. น ้ามันกึ่งสังเคราะห์ น้า มนัหล่อเยน็ ประเภทก่ึงสังเคราะห์จะมีน้า มนัหล่อลื่นพ้ืนฐานผสมกนัระหวา่งน้า มนั สังเคราะห์และน้า มนัแร่หรือเรียกในภาษาองักฤษวา่ “Semi Synthetic Fluid” โดยมีสัดส่วนผสมของ น้า มนัแร่อยใู่นช่วงระหวา่ง 20% ถึง 60% ท้งัน้ีเพื่อผสมผสานคุณสมบตัิดา้นการหล่อลื่นที่ดีของน้า มนั แร่กบัคุณสมบตัิพิเศษที่ตอ้งากรของน้า มนัสังเคราะห์ใหเ้หมาะกบัความตองการของการใช้งาน ้ น้า มนัชนิดก่ึงสังเคราะห์โดยทวั่ ไปเมื่อผสมน้า จะมีสีข่นุไม่ทึบแสง (Translucent) เพราะมี ปริมาณน้า มนัแร่ต่า กวา่น้า มนัสบู่อนุภาคน้า มนัที่กระจายในน้า จึงมีขนาดเล็กกวา่ยงิ่ ไปกวา่น้นั ปริมาณ สาร Emulsifier ที่ตอ้งการก็มีนอ้ยกวา่เมื่อเทียบกบัน้า มนัสบู่น้า มนัหล่อเยน็ชนิดก่ึงสังเคราะห์ โดยทวั่ ไปจึงมีคุณสมบตัิตา้นทานแบคทีเรียในเบ้ืองตน้ดีกวา่

32 ใบความรู้ หน่วยที่1 วชิา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้ สอนคร้ังที่1-2 ชื่อหน่วย การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเลื่อยกล ชวั่ โมงรวม 2 ชวโมง ั่ จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม บอกวิธีการบ ารุงรักษาเครื่องเลื่อยกลได้ การบ ารุงรักษาเครื่องเลื่อยชัก เครื่องเลื่อยชกัเป็นเครื่องจกัรกลพ้ืนฐานที่มีความจา เป็นมาก ดงัน้นัเพื่อยดือายกุารใชง้านให้ ยาวนานจา เป็นจะตอ้งมีการบา รุงรักษาเครื่องดงัต่อไปน้ี 1. ก่อนใชเ้ครื่องเลื่อยชกัทุกคร้ังควรหยอดน้า มนัหล่อลื่นตรงบริเวณจุดที่เคลื่อนที่ 2. หลงัเลิกใชง้านทุกคร้ังควรทา ความสะอาด และใชผ้า้คลุมเครื่องป้องกนัฝ่นุละออง 3. ควรเปลี่ยนน้า หล่อเยน็ทุก ๆ สัปดาห์ 4. ตรวจสอบกระบอกสูบน้า มนัไฮดรอลิกส์วา่รั่วซึมหรือไม่ 5. ตรวจสอบ สายพาน มู่เล่ เฟืองทด ปั๊มน้า หล่อเยน็เพื่อใหใ้ชง้านไดต้ลอด

33 ใบความรู้ หน่วยที่1 วชิา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้ สอนคร้ังที่1-2 ชื่อหน่วย การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเครื่องเลื่อยกล ชวั่ โมงรวม 2 ชวั่ โมง จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม บอกความปลอดภัยในการใช้เครื่องเลื่อยกลได้ ความปลอดภัยในการใช้เครื่องเลื่อยชัก เครื่องจกัรทุกชนิดมีประโยชน์แต่ก็มีโทษมากเช่นกนัดงัน้นัก่อนใชง้านทุกคร้ังตอ้งคา นึงถึง ความปลอดภยัเสมอ การใชเ้ครื่องเลื่อยชกัก็เช่นกนัสามารถเกิดอนัตรายได้เพื่อความปลอดภยัจึงตอ้งรู้ วธิีใชด้งัน้ี 1. ก่อนใชเ้ครื่องเลื่อยชกัทุกคร้ังตอ้งตรวจสอบความพร้อมของเครื่องเสมอ 2. บีบปากกาจบัชิ้นงานใหแ้น่นก่อนเปิดสวติซ์เครื่องทา งาน 3. หา้มตดัชิ้นงานที่มีความยาวนอ้ยกวา่ ปากของปากกาจบังาน เพราะจะทา ใหใ้บเลื่อยหกั 4. เมื่อตอ้งการตดัชิ้นงานยาว ๆ ควรมีฐานรองรับงานมารองรับปลายชิ้นงานทุกคร้ัง 5. ก่อนเปิดสวทิซ์เดินเครื่องเลื่อยชกัตอ้งยกใบเลื่อยใหห้ ่างจากชิ้นงานประมาณ 10 มิลลิเมตร 6. การป้อนตัดด้วยระบบไฮดรอลิกส์มากเกินไปจะทา ใหใ้บเลื่อยหกั 7. เหล็กหล่อ ทองเหลือง ทองแดง และอะลูมิเนียมควรหล่อเยน็ ใหถู้กประเภท 8. ไม่ควรกมหน้าเข้าใกล้โครงเลื่อยชักขณะจะเปิ ดสวิตซ์เดินเครื่องเลื่อยท างาน ้ 9. ขณะเครื่องเลื่อยชกักา ลงัตดัชิ้นงานหา้มหมุนถอยปากกาจบังานออกเป็นอนัขาด 10. เพื่อความปลอดภยัใหค้ิดก่อนทา เสมอ

34 แบบประเมินผลสัมฤทธ์ิการเรียนรู้ เรื่อง เครื่องเลื่อยกล ชื่อ – สกุล _________________________________ระดบัช้นั ____________เลขที่____________ ให้นักศึกษาท าเครื่องหมาย (X) ทับตัวอักษรหน้าค าตอบที่ถูกที่สุด 1. เครื่องเลื่อยกลชนิดใดที่นิยมใช้ตามโรงงานทวั่ๆ ไป ก. เครื่องเลื่อยเลื่อยกลแบบชัก ข. เครื่องเลื่อยมือ ค. เครื่องเลื่อยวงเดือน ง. เครื่องเลื่อยสายพานต้งั 2. ลักษณะการท างานของเครื่องเลื่อยกลแบบชัก คือข้อใด ก. การตดังานต่อเนื่อง ข. จังหวะงานจังหวะเดียว ค. จังหวะงานสองจังหวะ ง. จังหวะงานเป็ นวงกลม 3. ใบเลื่อยที่นิยมใชก้บัเครื่องเลื่อยกลแบบชกัทวั่ๆ ไปมีจา นวนฟันกี่ฟันต่อกี่นิ้ว ก. 14 ฟันต่อนิ้ว ข. 12 ฟันต่อนิ้ว ค. 10 ฟันต่อนิ้ว ง. 16 ฟันต่อนิ้ว 4. ส่วนประกอบของเครื่องเลื่อยกลแบบชักข้อใดใช้จับยึดใบเลื่อย ก. โครงเลื่อย ข. แขนเหวี่ยง ค. แขนต้งัระยะ ง. แท่นรองรับงาน

35 5. โดยปกติอตัราส่วนผสมของน้า มนัหล่อเยน็กบัน้า อยใู่นช่วงใด ก. 2% - 10% ข. 11% - 15% ค. 16% - 20% ง. 21% - 25% 6. เพื่อความปลอดภัยในการใช้เครื่องเลื่อยชักข้อใดส าคัญที่สุด ก. จบัชิ้นงานใหแ้น่น ข. ยกโครงเลื่อยค้างไว้ ค. หยอดน้า มนัหล่อลื่น ง. ตรวจความพร้อมของเครื่องเลื่อยทุกจุด 7. ปากกาจบังานสามารถปรับเอียงมุมไดก้ี่องศา ก. 15 องศา ข. 30 องศา ค. 45 องศา ง. 60 องศา 8. ระบบป้อนตัดเครื่องเลื่อยชักไฮดรอลิกส์ใช้อะไรเป็ นตัวป้อนตัด ก. น้า ข. ลม ค. เฟื อง ง. น้า มนั 9. เครื่องเลื่อยชกัมีระบบป้อนตดักี่วธิี ก. 1 วิธี ข. 2 วิธี ค. 3 วิธี

36 ง. 4 วิธี 10. ระบบหล่อเยน็ของเครื่องเลื่อยชกัมีประโยชน์อยา่งไร ก. หล่อลื่นลดแรงเสียดทาน ข. ป้องกนัสนิม ค.ระบายความร้อน ง.ถูกทุกข้อ

37 ใบเฉลย 1. ก 2. ข 3. ค 4. ค 5. ก 6. ง 7. ข 8. ง 9. ข 10. ง

38 ใบความรู้ หน่วยที่2 วชิา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้ สอนคร้ังที่3-8 ชื่อหน่วย การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเจียระไนลบัคมตดัชวั่ โมงรวม 6 ชวั่ โมง เรื่อง เครื่องเจียระไน 1.สาระส าคัญ เครื่องเจียระไนลบัคมตดัเป็นเครื่องมือกลพ้ืนฐานชนิดหน่ึงที่มีประโยชน์มากสามารถท างาน ไดอ้ยา่งกวา้งขวาง เช่น ใชส้า หรับลบัคมตดัต่าง ๆ ของเครื่องมือตดั ไดแ้ก่มีดกลึง มีดไส ดอกสวา่น และยงัสามารถเจียระไนตกแต่งชิ้นงานต่าง ๆ ไดโ้ดยคา นึงถึงเรื่องความปลอดภยั 2. สมรรถนะประจา หน่วย 1. ประเภทของเครื่องเจียระไนลับคมตัด 2. ส่วนประกอบที่ส าคัญของเครื่องเจียระไนลับคมตัด 3. เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการเจียระไนลับคมตัด 4.ข้นัตอนการทา งานของเครื่องเจียระไนลบัคมตดั 5. การบ ารุงรักษาเครื่องเจียระไนลับคมตัด 6. ความปลอดภัยในการใช้เครื่องเจียระไนลับคมตัด 7. การควบคุมตา แหน่งและแต่งลอ้หินเครื่อง เจียระไนลับคมตัด 8. การลับมีดกลึงปอกขวา 9.การลับมีดไส 10.การลับมีดกลึงปาดหน้า 11.การลบัดอกสวา่นมุม 118 องศา 3. จุดประสงค์ 3.1จุดประสงคท์วั่ ไป 1. บอกประเภทของเครื่องเจียระไนลับคมตัดได้

39 2. บอกส่วนประกอบที่สา คญัของเครื่องเจียระไนลบัคมตดัได้ 3. บอกเครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการเจียระไนลับคมตัดได้ 4. อธิบายข้นัตอนการทา งานของเครื่องเจียระไนลบัคมตดัได้ 5. บอกวิธีการบ ารุงรักษาเครื่องเจียระไนลับคมตัดได้ 6. บอกความปลอดภัยในการใช้เครื่องเจียระไนลับคมตัดได้ 3.2 จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม 1.สามารถควบคุมตา แหน่งและแต่งลอ้หินเครื่องเจียระไนลบัคมตดัได้ 2.สามารถลับมีดกลึงปอกขวาได้ 3.สามารถลับมีดกลึงปาดหน้าได้ 4.สามารถลับมีดไสได้ 5.ลบัดอกสวา่นมุม 118 องศาได้ 4.คุณธรรม จริยธรรม (จิตพิสัย) 1. การตรงต่อเวลา 2. ความรับผิดชอบ 5. สาระการเรียนรู้ 1. ประเภทของเครื่องเจียระไนลับคมตัด 2. บอกส่วนประกอบที่สา คัญของเครื่องเจียระไนลับคมตัด 3. เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในการเจียระไนลับคมตัด 4. การท างานของเครื่องเจียระไนลับคมตัด 5. การบ ารุงรักษาเครื่องเจียระไนลับคมตัด 6. ความปลอดภัยในการใช้เครื่องเจียระไนลับคมตัด

40 กิจกรรมการเรียนรู้ กิจกรรมครูกิจกรรมผูเ้รียน ทฤษฎี 1. ครูบอกจุดประสงค์การเรียนรู้ 2.ครูแจกใบความรู้แก่นกัเรียน 3. ครูอธิบายเน้ือหา 4. ทดสอบประจา หน่วย ปฏิบัติ 1. ครูแจกใบงาน 2. ข้นัสาธิตทกัษะ ครูเป็นผูป้ฏิบตัิ ทกัษะให้นักเรียนดูเป็นการเรียนรู้ข้นัตน้จาก การสังเกตุ 3. ข้นัสาธิตและให้นักเรียนปฏิบตัิ ครูสาธิตการใช้ทักษะและให้นักเรียนปฏิบัติ ตาม ข้นัน้ี ผู้เรียนลงมือปฏิบัติตามผู้สอน 4. ข้นั ให้นกัเรียนปฏิบตัินักเรียนฝึ ก ทักษะการปฏิบัติตามใบงานด้วยตนเอง 5. ข้นั ให้เทคนิควิธีการ ครูผูส้อน คอยแนะเทคนิคในการปฏิบตัิงานแก่นกัเรียน 6. ข้นั ให้เชื่อมโยงทกัษะ นกัเรียนใช้ ความรู้ตามข้ันตอนแต่ต้นเชื่อมโยงและ ปฏิบัติงานด้วย ตนเองจนเสร็จตามใบงานที่มอบหมาย 7. ครูและนกัเรียนมีส่วนร่วมในการ ประเมินผล ทฤษฎี 1. ศึกษาจุดประสงค์การเรียนรู้ 2.รับใบความรู้ 3. ศึกษาเน้ือหา 4. ท าแบบทดสอบ ปฏิบัติ 1. ศึกษาใบงาน 2. นกัเรียนดูเป็นการเรียนรู้ข้นัตน้จาก การสังเกตุ 3. ใหน้กัเรียนปฏิบตัิตาม ข้นัน้ี ผู้เรียนลงมือปฏิบัติตามผู้สอน 4.นักเรียนฝึ กทักษะการปฏิบัติตามใบ งานด้วยตนเอง 5. ข้นั ให้เทคนิควิธีการ ครูผูส้อน คอยแนะเทคนิคในการปฏิบัติงาน 6.นักเรียนใช้ความรู้ตามข้นัตอนแต่ ต้นเชื่อมโยงและปฏิบัติงาน 7. ครูและนกัเรียนมีส่วนร่วมในการ ประเมินผล

41 สื่อการเรียนรู้ 1. สื่อออนไลน์ เรื่องเครื่องเจียระไน การวัดและประเมินผล 1. แบบทดสอบประจา หน่วย 2. ใบประเมินผลการปฏิบัติงาน

42 ใบความรู้ หน่วยที่2 วชิา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้ สอนคร้ังที่3-8 ชื่อหน่วย การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเจียระไนลบัคมตดัชวั่ โมงรวม 6 ชวั่ โมง จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม บอกประเภทของเครื่องเจียระไนลับคมตัดได้ เครื่องเจียระไนลับคมตัด 1. ชนิดของเครื่องเจียระไนลับคมตัด เครื่องเจียระไนลบัคมตดัโดยทวั่ๆ ไป แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ เครื่องเจียระไนแบบต้งัโตะ๊ และเครื่องเจียระไนแบบต้งัพ้ืน 1.1 เครื่องเจียระไนแบบต้งัโตะ๊ (Bench Grinding) เครื่องเจียระไนชนิดน้ีจะยดึติดอยกู่บัโตะ๊ เพื่อเพิ่มความสูงและสะดวกในการใชง้าน รูปที่2.1 เครื่องเจียระไนแบบต้งัโตะ๊ ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี)

43 1.2 เครื่องเจียระไนแบบต้งัพ้ืน (Floor Grinding) เป็ นเครื่องเจียระไนลับคมตัดที่มีขนาด ใหญ่กวา่แบบต้งัโตะ๊มีส่วนที่เป็นฐานเครื่อง เพื่อใชย้ดึติดกบัพ้ืนทา ใหเ้ครื่องเจียระไนมีความ มนั่คงแขง็แรงกวา่เครื่องเจียระไนแบบต้งัโตะ๊ รูปที่2.2 เครื่องเจียระไนแบบต้งัพ้ืน ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี)

44 ใบความรู้ หน่วยที่2 วชิา งานเครื่องมือกลเบ้ืองตน้ สอนคร้ังที่3-8 ชื่อหน่วย การปฏิบตัิงานพ้ืนฐานดว้ยเจียระไนลบัคมตดัชวั่ โมงรวม 6 ชวั่ โมง จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม บอกส่วนประกอบที่สา คญัของเครื่องเจียระไนลบัคมตดัได้ ส่วนประกอบของเครื่องเจียระไนลับคมตัด โดยทวั่ๆ ไปของเครื่องเจียระไนต้งัพ้ืน จะมีส่วนประกอบดงัน้ี รูปที่2.3 แสดงส่วนประกอบของเครื่องเจียระไนต้งัพ้ืน ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) แผน่ ประกบัลอ้หิน ฐาน ถงัน้า หล่อเยน็ สวิทช์ มอเตอร์ แท่นรองรับงาน ล้อหิน

45 มอเตอร์ (Motor) เป็นส่วนสา คญัของเครื่องเจียระไนลบัคมตดัทา หนา้ที่ส่งกา ลงัให้ลอ้หินเจียระไน หมุน เครื่องเจียระไนลบัคมตดัมีมอเตอร์เป็นรูปทรงกระบอก โดยปลายแกนเพลาท้งสองข้างใช้จับ ั ยดึลอ้หินเจียระไน มอเตอร์ส่วนใหญ่จะใชแ้รงดนัไฟฟ้า 220 โวลต์หรือ380 โวลต์ รูปที่2.4 มอเตอร์เครื่องเจียระไน ที่มา (นาศุภชัย ชิณศรี) ล้อหินเจียระไน (Grinding Wheel) จะมีอยู่2 ลกัษณะ คือ ลอ้หินเจียระไนชนิดหยาบและลอ้หิน เจียระไนชนิดละเอียด จะยดึติดอยูอ่ยา่งละขา้งของแกนมอเตอร์โดยจะมีลอ้หินเจียระไนชนิดหยาบ เพื่อเจียระไนหยาบช่วยใหเ้จียระไนไดเ้ร็วข้ึน และอีกขา้งหน่ึงจะใชจ้บัยดึลอ้หินเจียระไนชนิดละเอียด เพื่อใช้เจียระไนผวิเรียบเพื่อเป็นการเจียระไนข้นัสุดทา้ย ในการเลือกใชล้อ้หินเจียระไนจะตอ้งเลือก มอเตอร์เครื่องเจียระไนต้งัพ้ืน มอเตอร์เครื่องเจียระไนต้งัโต๊ะ

46 ลอ้หินเจียระไนใหต้รงกบัชนิดวสัดุของมีดตดัที่จะนา มาลบัเพราะวสัดุทา มีดตดัมีหลายประเภท เช่น มีดกลึงเหล็กรอบสูง (High Speed Steel) มีดกลึงคาร์ไบด์หรือมีดเล็บ (Carbide Tool) รูปที่2.5 เครื่องเจียระไนเครื่องมือตัดที่เป็ นคาร์ไบด์ ที่มา (ประเวช มณีกุต, 2552: 67) การเลือกลอ้หินเจียระไนลบัคมตดัตอ้งคา นึงถึงขนาดของลอ้หินเจียระไนดว้ยวา่เครื่อง เจียระไนระบุใหใ้ชล้อ้หินขนาดเท่าใด สิ่งที่ตอ้งทราบก็คือ - ขนาดเส้นผา่ศูนยก์ลางโตนอกของลอ้หินเจียระไน - ความหนาของล้อหินเจียระไน - ขนาดเส้นผา่ศูนยก์ลางรูในของลอ้หินเจียระไน

47 รูปที่2.6 ส่วนต่าง ๆ ของลอ้หินเจียระไน ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) รูปที่2.7 ขนาดต่าง ๆ ของลอ้หินเจียระไน ที่มา (นายศุภชัย ชิณศรี) ก่อนนา หินเจียระไนมาใชค้ร้ังแรก จะตอ้งทา การปรับศูนยล์อ้หินเจียระไนใหไ้ดศู้นยก์ ่อน จึงจะนา ไปติดต้งักบัเครื่องเจียระไน ขนาดของล้อหิน เม็ดหิน ปลอกพลาสติก กระดาษบอกรายละเอียด

48 รูปที่2.8 การปรับศูนย์ล้อหินเจียระไนให้ได้ศูนย์ ที่มา (อ านวย ซื่อตรง, 2556: 51) หินเจียระไนหลังจากท าการปรับศูนยแ์ละนา มาติดต้งับนเครื่องเจียระไนแลว้จะตอ้งทา การ แต่งหนา้หินก่อนใชง้านเสมอ หลงัจากการใชง้านเมื่อหินเจียระไนทื่อ หรือมีรอยบิ่น หนา้ไม่เรียบ สม่า เสมอ ตอ้งทา การแต่งหนา้หินใหเ้รียบพร้อมใชง้านตลอดเวลา รูปที่2.9 การแต่งหนา้หินเจียระไนดว้ยลอ้แต่งหนาหินเจียระไน ้ (Wheel Dresser) ที่มา (อ านวย ซื่อตรง, 2556: 50)

49 . รูปที่2.10 การแต่งหินเจียระไนดว้ย Abrasive Stick. ที่มา (ศุภชัย รมยานนท์, 2529: 284) รูปที่2.11 การแต่งหินเจียระไนดว้ยเพชรแต่งหนา้หิน ที่มา (อ านวย ซื่อตรง, 2556: 50)