ในความสามารถของผู้เรียน ให้ผู้เรียนประเมินตนเองและสะท้อนคิดสู่การปรับปรุงและพัฒนา และครูควรใช้ การประเมินที่หลากหลายและให้ข้อมูลย้อนกลับที่เน้นการพัฒนากระบวนการเรียนรู้ การปรับบทบาทครูสู่การเป็นโค้ชของผู้เรียนยุคใหม่นั้น จ าเป็นต้องมีการสนับสนุนและมีส่วนร่วมจากทุก ภาคส่วนทั้งตัวผู้เรียน ผู้ปกครอง ผู้บริหารสถานศึกษา และเพื่อนครูรวมทั้งจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องการพัฒนาครู การพัฒนาหลักสูตรและสื่อการเรียนรู้ยุคใหม่ ที่จ าเป็นปรับเปลี่ยนขับเคลื่อนไปด้วยกัน เพื่อให้เกิดการพลิกโฉม บทบาทครูสู่การพลิกโฉมคุณภาพการศึกษาได้ในอนาคต 3) สร้างความกระตือรือร้นในการเรียนรู้ (Enliven) ครูควรกระตุ้นแรงบันดาลใจและแรงปรารถนา (Passion) ในการเรียนรู้ของผู้เรียนให้เกิดขึ้น กระตุ้นแรงจูงใจภายใน ของผู้เรียนและความต้องการเรียนรู้ในสิ่งที่ท้าทาย ครูชี้แนะให้เห็น ความท้าทาย สื่อสารและสร้างบรรยากาศที่เอื้อต่อการเรียนรู้ พูดชื่นชมพฤติกรรมที่ดีและจุดเด่นในผลงานของผู้เรียน กระตุ้นให้ ผู้เรียนมีความมุ่งมั่นและพยายามในการเรียนรู้ ออกแบบกิจกรรม ให้ท้าทายความสามารถของผู้เรียนอย่างพอดี และครูควร แสดงออกถึงความกระตือรือร้นและการเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ เพื่อกระตุ้นและเป็นแบบอย่างที่ดีแก่ผู้เรียน ในความสามารถของผู้เรียน ให้ผู้เรียนประเมินตนเองและสะท้อนคิดสู่การปรับปรุงและพัฒนา และครูควรใช้ การประเมินที่หลากหลายและให้ข้อมูลย้อนกลับที่เน้นการพัฒนากระบวนการเรียนรู้ การปรับบทบาทครูสู่การเป็นโค้ชของผู้เรียนยุคใหม่นั้น จ าเป็นต้องมีการสนับสนุนและมีส่วนร่วมจากทุก ภาคส่วนทั้งตัวผู้เรียน ผู้ปกครอง ผู้บริหารสถานศึกษา และเพื่อนครูรวมทั้งจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องการพัฒนาครู การพัฒนาหลักสูตรและสื่อการเรียนรู้ยุคใหม่ ที่จ าเป็นปรับเปลี่ยนขับเคลื่อนไปด้วยกัน เพื่อให้เกิดการพลิกโฉม บทบาทครูสู่การพลิกโฉมคุณภาพการศึกษาได้ในอนาคต 3) สร้างความกระตือรือร้นในการเรียนรู้ (Enliven) ครูควรกระตุ้นแรงบันดาลใจและแรงปรารถนา (Passion) ในการเรียนรู้ของผู้เรียนให้เกิดขึ้น กระตุ้นแรงจูงใจภายใน ของผู้เรียนและความต้องการเรียนรู้ในสิ่งที่ท้าทาย ครูชี้แนะให้เห็น ความท้าทาย สื่อสารและสร้างบรรยากาศที่เอื้อต่อการเรียนรู้ พูดชื่นชมพฤติกรรมที่ดีและจุดเด่นในผลงานของผู้เรียน กระตุ้นให้ ผู้เรียนมีความมุ่งมั่นและพยายามในการเรียนรู้ ออกแบบกิจกรรม ให้ท้าทายความสามารถของผู้เรียนอย่างพอดี และครูควร แสดงออกถึงความกระตือรือร้นและการเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ เพื่อกระตุ้นและเป็นแบบอย่างที่ดีแก่ผู้เรียน 3) สร้้างความกระตืือรืือร้้นในการเรีียนรู้้� (Enliven) ครููควรกระตุ้้น แรงบัันดาลใจ และแรงปรารถนา (Passion) ในการเรีียนรู้้ของผู้้เรีียนให้้เกิิดขึ้้�น กระตุ้้นแรงจููงใจภายในของผู้เ้รีียนและความต้้องการเรีียนรู้้ในสิ่่�งที่่�ท้้าทาย ครูชีู้้�แนะ พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 49
ให้้เห็็นความท้้าทาย สื่่�อสารและสร้้างบรรยากาศที่่�เอื้้�อต่่อการเรีียนรู้้ พููดชื่่�นชม พฤติิกรรมที่่�ดีีและจุุดเด่่นในผลงานของผู้้เรีียน กระตุ้้นให้้ผู้้เรีียนมีีความมุ่่งมั่่�นและ พยายามในการเรีียนรู้้ ออกแบบกิิจกรรมให้้ท้้าทายความสามารถของผู้้เรีียน อย่่างพอดีี และครููควรแสดงออกถึึงความกระตืือรืือร้้นและการเป็็นบุุคคล แห่่งการเรีียนรู้้เพื่่�อกระตุ้้นและเป็็นแบบอย่่างที่่�ดีีแก่่ผู้้เรีียน การปรัับบทบาทครููสู่่การเป็็นโค้้ชของผู้้เรีียนยุุคใหม่่นั้้�น จำเป็็นต้้องมีี การสนัับสนุุนและมีีส่่วนร่่วมจากทุุกภาคส่่วนทั้้�งตััวผู้้เรีียน ผู้้ปกครอง ผู้้บริิหาร สถานศึึกษาและเพื่่�อนครููรวมทั้้�งจากหน่วย่ งานที่่�เกี่ยวข้ ่� ้องการพััฒนาครููการพััฒนา หลัักสููตรและสื่่�อการเรีียนรู้้ยุุคใหม่่ ที่่�จำเป็็นปรัับเปลี่่� ยนขัับเคลื่่�อนไปด้้วยกััน เพื่่�อให้้เกิิดการพลิิกโฉมบทบาทครููสู่่การพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษาได้้ในอนาคต พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 50
สำำนัักงานคณะกรรมการส่่งเสริิมการศึึกษาเอกชน พลัังหััวใจครููปฐมวััย ของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา เด็็กปฐมวััยเป็็นช่่วงวััยแห่่งการวางรากฐานสำคััญของชีีวิิตทั้้�งกาย ใจ สติิปััญญา และสัังคม เป็็นช่่วงวััยที่่�พััฒนาการด้้านสมองและการเรีียนรู้้เป็็นไป อย่่างรวดเร็ว มีี ็ความพร้้อมในการเรีียนรู้้ทุุกสิ่่�งครูปู ฐมวััยจึึงไม่่ใช่่เพีียงเป็็นครููที่่�ทำหน้้าที่่� สอนหน้้าชั้้�นเท่่านั้้�น แต่่เปรีียบเสมืือน “แม่่ครูู” ผู้เ้ป็็นแม่่ที่่�โอบกอดและตระเตรีียมเด็็ก ให้้พร้้อมเข้้าสู่่โลกการศึึกษา ซึ่่�งต้้องใช้้ความรัักความเมตตาเด็็ก มีีความโอบอ้้อมอารีี จากหัวัใจอย่่างจริิงของท่่านให้้การสั่่�งสอนอบรมพััฒนา ฟููมฟัักเด็็กตัวน้ั ้อยให้้เติิบโต อย่่างงดงามก่่อนที่่�จะส่่งพวกเขาเข้้าชั้้�นประถมศึึกษา ดัังนั้้�น ครููผู้้สอนในระดัับชั้้�นนี้้� จึึงมีีบทบาทที่่�สำคััญมากเป็็นผู้้โอบอุ้้มเด็็กให้้ก้้าวสู่่บัันไดขั้้�นแรกของการพััฒนาเด็็ก ในรั้้ว�สถานศึึกษาซึ่่�งถืือว่่าเป็็นบ้้านหลัังที่่�สองของเด็็กปฐมวััย การพััฒนาเด็็กปฐมวััย ของประเทศไทย จึึงเป็็นสิ่่�งที่่�รััฐบาลให้้ความสำคััญมาอย่่างต่่อเนื่่�อง เนื่่�องจาก เป็็นช่่วงเวลาที่่�ให้้ผลของการลงทุุนที่่�คุ้้มค่่าที่่�สุุดต่่อการสร้้างรากฐานของชีีวิิต พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 51
สำนัักงานคณะกรรมการส่่งเสริิมการศึึกษาเอกชนเล็็งเห็็นถึึงความสำคััญของ การพััฒนาเด็็กปฐมวััยให้้มีีกระบวนคิิด และทัักษะการเรีียนรู้้ด้้วยการลงมืือทำ ได้้ปฏิิบััติิจริิง และได้้นำความรู้้ไปคิิดสร้้างสรรค์์ได้้ด้้วยตนเอง ดัังนั้้�น การวางแผน ออกแบบการเรีียนรู้้จึึงเป็็นสิ่่�งสำคััญของการจััดการศึึกษาที่่�จะเป็็นเครื่่�องมืือ ในการพััฒนาเด็็กปฐมวััย และสร้้างสมรรถนะให้้ผู้้บริิหารและครูู ได้้มองเห็็นการเรีียนรู้้ของผู้้เรีียนหรืือเด็็กปฐมวััยให้้สอดคล้้องกัับบริิบท ของโรงเรีียนที่่�แตกต่่างกััน ให้้สามารถออกแบบการจััดการเรีียนรู้้มีีกระบวนการ ที่่�ใช้้ความคิิดสร้้างสรรค์์มองเห็็นสภาวะการเรีียนรู้้ของเด็็กปฐมวััยที่่�เรีียนรู้้ อยู่่ตลอดเวลา จึึงได้้ให้้ความสำคััญของการพััฒนาครููปฐมวััย ปีีงบประมาณ 2565 โดยได้้จััดการอบรมเชิิงปฏิิบััติิการ “สมรรถนะครููปฐมวััยหััวใจใหม่่ (Holistic Teacher)” ขึ้้�น เพื่่�อให้้ผู้้บริิหารและครูมีีูความรู้้ความเข้้าใจ นำความรู้้จากการอบรม ไปขัับเคลื่่�อนการจััดการเรีียนรู้้ในระดัับปฐมวััยแบบองค์์รวมอย่่างจริิงจััง ให้้เกิิดประสิิทธิิภาพสููงสุุดต่่อไป พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 52
ครูู คืือ ผู้้สร้้างคน เป็็นผู้้ขััดเกลาลููกศิิษย์์ให้้เติิบโตไปเป็็นผู้้สร้้างสิ่่�งดีีงาม ให้้เกิิดกับสัังคม ครูจึูึงเป็็นแบบเบ้้าแม่พิิ่มพ์ชั้้์ �นเลิิศที่่�จะคอยหลอมหล่่อก่่อเกื้้�อลููกศิษิย์์ ให้้บรรเจิิดดีีงามตามศัักยภาพของแต่่ละคน คำสอนของครููเปรีียบประดุุจแสงสว่่าง ยามเช้้าที่่�คอยส่่องนำทางให้้ศิิษย์์ก้้าวไปถึึงฝั่่�งฝัันด้้วยความปรารถนาดีี คำสอน ที่่�สะท้้อนถึึงความคิิดผิิดชอบชั่่�วดีี เปรีียบประดุุจเข็็มทิิศชี้้�นำชีีวีีให้้ไปสู่่ทางที่่�ถููกต้้อง ดีีงาม พระคุุณของครููจึึงมีีมากล้้นคณนาเนื่่�องด้้วยเป็็นผู้้ที่่�สอนสั่่�งศิิษย์์ในสรรพวิิชา พลัังครุุศาสตร์์-ศึึกษาศาสตร์์ : เบ้้าหลอมแม่่พิิมพ์์แห่่งความหวััง ผศ.ดร.สิิระ สมนาม หััวหน้้าภาควิิชาหลัักสููตร การสอนและการเรีียนรู้้ คณะศึึกษาศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยเชีียงใหม่่ พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 53
ให้้ได้รู้้้มวลมหาหลัักทฤษฎีีอัันจำเป็็นสำหรับัการก้้าวย่่าง เสริิมส่่งศิษิย์์ในทางสายกลาง แห่่งสััมมาชีีพ สาธิิตและลงมืือปฏิิบััติิให้้เห็็นจนแจ้้งครบจบกระบวนความ จนศิิษย์์ เกิิดพลัังปััญญาดีีงาม พร้้อมที่่�จะสานก่่อต่่อลมหายใจแห่่งบรรพชน แม่่พิิมพ์์แบบเบ้้าชั้้�นเลิิศนี้้�ล้้วนถููกหลอมหล่่อก่่อสานมาจากสถาบัันผลิิตครูู นั่่�นคืือ คณะครุศุาสตร์ ศึ์ ึกษาศาสตร์์แหล่่งรวมศาสตร์์และศิิลป์์แห่่งถนนสายวิิชาชีีพครูู วิิชาชีีพชั้้�นสููงที่่�ร่่วมกัันสร้้างและส่่งพลัังให้้ครููเป็็นหััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพ การศึึกษา ที่่�ทั้้�งคณาจารย์์และบุุคลากรทางการศึึกษา ต่่างทุ่่มเทใส่่ใจกับักระบวนการสร้้าง ก่่อหล่่อหลอมนัักศึึกษาครููให้้เป็็นฟัันเฟืืองขัับเคลื่่�อนการศึึกษาและนำพา ประเทศไทยไปสู่่ยุุค 4.0 ที่่�มีีพลัังแห่่งเทคโนโลยีีดิิจิิทััลเป็็นฐานการพััฒนาสัังคม ประเทศ มุ่่งสู่่เป้้าหมายแห่่งการพััฒนาที่่�ยั่่�งยืืนของสหประชาชาติิ (Sustainable Development Goals:SDGs) โดยเฉพาะเป้้าหมายที่่�4 ที่่�ว่่าด้วย้การจััดการศึึกษา ที่่�มีีคุุณภาพ (Quality Education) อัันจะช่วย่เสริิมสร้้างความเป็็นพลเมืืองที่่�เข้้มแข็็ง ให้้ยุุวชนและประชาชนทุุกคน ให้้สามารถใช้้ชีีวิิตอยู่่ในสัังคมได้้อย่่างปกติิสุุข พลัังครุุศาสตร์์- ศึึกษาศาสตร์์จะเป็็นเบ้้าหลอมแม่่พิิมพ์์แห่่งความหวััง เพื่่�อร่ว่มกัันส่่งพลัังให้้ครููเป็็นหัวัใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษาในยุุคการเรีียนรู้้ทัักษะ ศตวรรษที่่� 21 และยุุคดิิจิิทััลได้้อย่่างไรนั้้�น ทิิศทางอัันแจ่่มชััดที่่�จะช่่วยให้้มองเห็็น แนวโน้้มแห่่งคำตอบได้ก็้คืื็อ นโยบายการสร้้างความเข้้มแข็็งให้้ครุศุาสตร์ศึ์ ึกษาศาสตร์์ กลายเป็็นแหล่่งขุุมพลัังหลอมรวมสมรรถนะความเป็็นครููที่่�ขััดเกลาและเสริิมสร้้าง พลัังแห่่งวิิชาชีีพครููเพื่่�อมุ่่งสู่่การสรรค์์สร้้างและยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตของผู้้คน ในสัังคมโดยแท้้จริิง โดยจะต้้องจััดการศึึกษาที่่�สอดรัับกัับระดัับความพร้อม ทางเทคโนโลยีี (TechnologyReadiness Level) ในการจััดการเรีียนรู้้และการวิิจััย ร่ว่มด้วย้ระดับัความพร้อมทางสัังคม (SocietalReadiness Level) เพื่่�อร่ว่มกัันขับัเคลื่่�อน พัันธกิิจแห่่งครุุศาสตร์์ ศึึกษาศาสตร์์ ใหเกิิดการพััฒนาองค์ความรููทางการศึึกษา ในรูปูแบบศาสตร์์การสอนแนวใหม นำไปสูู่การขยายผลเชิิงนวััตกรรมทางการเรีียนรู้้ และตอยอดไปสูู ่การใชประโยชน์ในพื้้�นที่่�จริิง ซึ่่�งได้้แก่่ โรงเรีียนและชุุมชน ทางการศึึกษาโดยเฉพาะโรงเรีียนในเขตพื้้�นที่่�นวััตกรรมทางการศึึกษา อัันมีีเยาวชน เป็็นเป้้าหมายการยกระดับคุัุณภาพชีีวิิตร่ว่มกััน ส่่งเสริิมให้้มีีการทำบัันทึึกข้้อตกลงร่ว่มกััน พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 54
(MOU) ในรููปแบบของการออกแบบนวััตกรรมหลัักสููตรและการสรรค์์สร้้าง กระบวนการจััดการเรีียนรู้้รููปแบบใหม่่ที่่�สอดคล้้องกัับผู้้เรีียนยุุคดิิจิิทััล ตลอดจน การมุ่่งฉายภาพความสำเร็จด้็ ้านการเผยแพร่่งานวิิจัยัในระดับันานาชาติิ ซึ่่�งการดำเนิินการ ดัังกล่่าวจำเป็็นต้้องอาศััยศาสตร์์ด้้านหลัักสููตร การสอน และการเรีียนรู้้ (Curriculum,Teaching & Learning) เป็็นแนวคิิดหลัักในการออกแบบระบบและ วิิธีีการจััดการเรีียนรู้้ โดยเฉพาะแนวคิิด TPACK Model ที่่�ใช้้ในการออกแบบ การเรีียนรู้้ (Instructional Design) ประกอบด้้วย ความรู้้ด้้านเทคโนโลยีี (Technological Knowledge) ความรู้้ด้้านวิิธีีการสอน (Pedagogical Knowledge) และความรู้้ด้้านเนื้้�อหา (Content Knowledge) อัันจะช่่วย สร้้างเสริิมพลัังครููให้้มีีความแข็็งแกร่่งทางวิิชาการและวิิชาชีีพหน้้าที่่�ความเป็็นครูู ในฐานะครููผู้้สร้้างและบ่่มเพาะนัักศึึกษาวิิชาชีีพครููและในฐานะศิิษย์์มีีครูู ขอรำลึึกถึึงพระคุุณบููรพาจารย์์พร้้อมตั้้�งจิิตสมานสมััครสามััคคีีอุทิิศุพลีีกายใจ อบรม จรรยาบรรณของวิิชาชีีพแก่่นัักศึึกษาครููให้้เป็็นครููดีี มีีคุุณธรรม อีีกทั้้�งสืืบสาน ปณิิธานบููรพาจารย์์ในการผนึึกกำลัังประกาศศัักดาให้้ครุุศาสตร์์ ศึึกษาศาสตร์์ เป็็นรอยหวัังของการทำหน้้าที่่�เป็็นเบ้้าหลอมแม่่พิิมพ์์ของชาติิชั้้�นเลิิศ เป็็นพลััง บรรเจิิดนำพาวิิชาชีีพครููให้้ขจรไกลด้้วยศาสตร์์การสอนสั่่�ง และเป็็นพลัังร่่วมกััน ยกระดัับคุุณภาพชีีวิิตของเหล่่ายุุวชนให้้เป็็นทรััพยากรบุุคคลที่่�ยัังประโยชน์์แก่่ สัังคมประเทศ สมเจตนารมณ์์ของการเป็็นครููผู้้เป็็นพลัังพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา และพลิิกโฉมคุุณภาพสัังคมประเทศสืืบไป พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 55
การพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา ด้้วย Growth Mindset ผู้้�ช่่วยศาสตราจารย์์ทิิพสุุดา คิิดเลิิศ นายเจษฏาภรณ์์ สรรคอนุุรัักษ์์ นางสาวเพ็็ญศรีี โชติิรััตน์์ ศาสตราจารย์์ธานิินทร์์ สิิทธิิวิิรััชธรรม ท่่ามกลางช่่วงเวลาวิิกฤตการณ์์ COVID -19 ที่่�ผ่่านมา ผู้้คนเกืือบทั้้�งโลก ต้้องต่่อสู้้กัับบาดแผลทั้้�งทางใจและทางกายในการสููญเสีียที่่�เกิิดขึ้้�น ประกอบกัับ ภาวะเศรษฐกิิจตกต่ำ่ภาวะฉุุกเฉิินด้้านสภาพอากาศ และภาวะสงครามรััสเซีีย - ยููเครน ทวีีความรุุนแรงขึ้้�น ส่่งผลกระทบอย่่างมากต่่อระบบการศึึกษาทั่่�วโลก นัักเรีียนกว่่า 1.6 พัันล้้านคนต้้องออกจากโรงเรีียนและไม่่ได้้เรีียนในห้้องเรีียน ด้วย้เหตุนีุ้้�การพลิิกโฉม คุุณภาพการศึึกษาจึึงเป็็นสิ่่�งที่่�สำคััญมากครููได้้กลายเป็็นหััวใจสำคััญของการศึึกษา ของทุุกระบบโรงเรีียนในโลก ครููคืือบุุคคลสำคััญและเป็็นที่่�พึ่่�งพาของเหล่่าลููกศิิษย์์ ในการทำให้้พวกเขาตามทัันการเรีียนรู้้ที่่�อาจหายไปและไม่่ต่่อเนื่่�อง ครููต้้องใช้้ ความพยายามอย่่างเต็็มที่่�ในการพััฒนาตนเองและการใช้้เทคโนโลยีีในการส่่งมอบ องค์์ความรู้้แก่นั่ ักเรีียน ต้้องสร้้างวิิธีีการสอนในรูปูแบบใหม่่รวมถึึงการติิดต่่อสื่่�อสาร กับัผู้เ้รีียนเพื่่�อให้้แน่่ใจว่่าการเรีียนรู้้ไม่่ได้หยุุ้ดลงโดยสิ้้�นเชิิงหลัังจาการเรีียนรู้้นั้้�นจบลง พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 56
การพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษาต้้องเริ่่�มที่่�ครููโดยการพััฒนาคุุณภาพผู้้เรีียน ซึ่่�งจะเป็็นทรััพยากรทุุนมนุุษย์์ที่่�สำคััญในการพััฒนาขับัเคลื่่�อนประเทศไปสู่่การพััฒนา เศรษฐกิิจและสัังคมยุุคใหม่่ ยุุคของการพััฒนาประเทศด้้วยการสร้้างความมั่่�งคั่่�ง ผ่่านกลไกขัับเคลื่่�อนเศรษฐกิิจด้้วยนวััตกรรมและเทคโนโลยีี ครููเป็็นพลัังสำคััญ ในการปรัับเปลี่่� ยนกระบวนการเรีียนรู้้ของทุุกโรงเรีียนในระบบการศึึกษาทุุกระดัับ ครููพลิิกโฉมการพััฒนานวััตกรรมของครูสู่่นวััตกรรมของผู้เ้รีียน เพื่่�อยกระดับคุัุณภาพ การศึึกษาและพััฒนาสัังคมของประเทศให้้เป็็นสัังคมฐานความรู้้ ที่่�นำไปสู่่การพััฒนา ทั้้�งด้้านเศรษฐกิิจด้วย้ นวััตกรรมและเทคโนโลยีีสู่่ระดับัมาตรฐานสากลที่่�จะทำให้้เป็็น ประเทศชั้้�นนำของโลก (วิิษณุุเครืืองาม, 2565) นอกจากนี้้�ครููจำเป็็นต้้องสร้้างและปลููกฝัังกรอบความคิิดที่่�สามารถทำให้้ นัักเรีียนมีีความฉลาดทางความคิิดและอารมณ์์พร้้อมรัับมืือกัับความสำเร็็จและ ล้้มเหลวของตนในอนาคต การสร้้างและปลููกฝัังกรอบความคิิด(Mindset) เป็็นเครื่่�องมืือ สำคััญที่่�ทำงานร่ว่มกับัพลัังครููในการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษาในอนาคต การสร้้าง กรอบความคิิดต้้องเริ่่�มต้้นจากครููและส่่งต่่อไปยัังผู้้เรีียน กรอบความคิิดคืือ พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 57
กระบวนการทางความคิิด ความเชื่่�อ มุุมมอง ที่่�บุุคคลยึึดถืือจากประสบการณ์์ ส่่งผลต่่อการแสดงออกพฤติิกรรม การตััดสิินใจและการดำเนิินชีีวิิตของบุุคคล ซึ่่�งเป็็นสิ่่�งสำคััญต่่อความสำเร็็จหรืือความล้้มเหลวของชีีวิิตได้้(Dweck, 2015) กรอบความคิิดที่่�มีีความยึึดติิด (Fixed Mindset) เป็็นความคิิดทััศนคติิ เชิิงลบ ที่่�ยึึดติิดอยู่่กัับความสำเร็็จเคยเกิิดขึ้้�นในอดีีต ไม่่เปิิดใจยอมรัับสิ่่�งใหม่่ๆ ไม่่มีีความพยายามที่่�จะเรีียนรู้้และพััฒนาตนเองให้้มีีความสามารถที่่�ดีีขึ้้�น กลัวัความล้้มเหลว มองทุุกอย่่างว่่าเป็็นปััญหาและอุปุสรรคไม่่สามารถแก้้ไขปััญหาได้้ ไม่่ชอบทำสิ่่�งที่่�ท้้าทายตนเอง ส่่วนกรอบความคิิดแบบเติิบโต (Growth Mindset) เป็็นกรอบความคิิดทััศนคติิเชิิงบวก สามารถปรัับตััว เปิิดใจรัับสิ่่�งใหม่่ๆ ไม่่กลััว ความผิิดพลาดและล้้มเหลว และเปิิดรับั ฟัังคำชี้้�แนะและคำติิชมได้้(Dweck,2016) ผลลััพธ์์ของบุุคคลที่่�มีีกรอบความคิิดแบบยึึดติิด คืือ ศัักยภาพในการพััฒนาจะช้้าลง และจะประสบความสำเร็็จต่่ำกว่่าศัักยภาพของตนเอง ส่่วนผลลััพธ์์ของบุุคคล ที่่�มีีกรอบความคิิดแบบเติิบโต คืือ จะสามารถประสบความสำเร็็จในระดัับที่่�สููงขึ้้�น พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 58
เรื่่�อย ๆ ผลัักดัันเกิิดอิิสระในการคิิดริิเริ่่�มสร้้างสรรค์์มากขึ้้�น การเปลี่่� ยนแนวคิิด เพื่่�อพััฒนาตััวเองจากกรอบความคิิดแบบยึึดติิดให้้เป็็นกรอบความคิิดแบบเติิบโต สามารถเริ่่�มจากการเรีียนรู้้สิ่่�งใหม่่ๆ เรื่่�องที่่�สนใจ และความคิิดที่่�แตกต่่างจากเดิิม กรอบความคิิดนี้้จ�ะช่วย่ ให้้เราก้้าวข้้ามความกลัวัไปสู่่ความสำเร็จ็ได้้มากกว่่าการมีีแนวคิิด ในกรอบเดิิม ๆ เปิิดรัับฟัังคำชี้้�แนะและคำติิชมให้้เป็็นแรงผลัักดััน มองความสำเร็็จ ของผู้้อื่่�นให้้เป็็นเป้้าหมายหรืือเรื่่�องที่่�ท้้าทาย มองความล้้มเหลวของตััวเอง ให้้เป็็นบทเรีียนมากกว่่าความผิิดพลาด ครููผู้้สอนควรบููรณาการทฤษฎีีกรอบความคิิดแบบเติิบโต ให้้เกิิดขึ้้�น ในห้้องเรีียนเพราะสามารถช่วย่ผู้เ้รีียนในการเพิ่่�มประสิิทธิิภาพผลสััมฤทธิ์์ท�างการเรีียน เพิ่่�มความสามารถในการเรีียนรู้้ ช่่วยให้้ผู้้เรีียนเกิิดความอิิสระในการเรีียนรู้้ และ ช่วย่ ให้้ผู้เ้รีียนพััฒนานิิสัยัการเรีียนรู้้ตลอดชีีวิิตในเชิิงบวกได้้(Lennie & Marianne, 2018) สิ่่�งเหล่่านี้้�จะทำให้้ผู้้เรีียนเกิิดการเรีียนรู้้แบบพััฒนาและนำไปสู่่ทัักษะ การเรีียนรู้้ในอนาคตได้้ นัับได้้ว่่าเป็็นการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษาอย่่างแท้้จริิง บรรณานุุกรม วิิษณุุเครืืองาม. (2565). นโยบายการปฏิิรููปกระบวนการเรีียนรู้้�ด้้วยการพลิิกโฉม โรงเรียีนต้้นแบบสร้้างนวััตกรรมครูสู่่นวััตกรรมนัักเรียีนแบบ Active Learning. https://www.trueplookpanya.com/. Dweck, C.S (2015). Growth mindset revisited. Education Week, 35(5), pp. 20-24. Dweck, C.S (2016). Mindset: The New Psychology of Success (2nd ed). New York: Random House. Lennie,F.B. & Marianne,K.B., (2018).Early Childhood Teachers’Perspectives of Growth Mindset: Developing Agency in Children. Australasian Journal of Early Childhood, 43(3). pp. 16-24. พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 59
พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 60 “ครูู” คืือ หััวใจของความสำ ำ เร็็จ Teacher is a key success อาจารย์์ ดร.สุุวิิมล สพฤกษ์์ศรีี ประธานสาขาวิิชาหลัักสููตรและการนิิเทศ ภาควิิชาหลัักสููตรและการวิิธีีสอน คณะศึึกษาศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยศิิลปากร รููปแบบการใช้้ชีีวิิตของผู้้คนทั่่�วโลกเปลี่่� ยนไปหลัังภาวะวิิกฤติิโควิิด 19 โดยเฉพาะด้้านการศึึกษา มีีการเปิิดรัับเทคโนโลยีีเข้้ามาอำนวยความสะดวก ในกระบวนการเรีียนรู้้มากขึ้้�น นำไปสู่่เทรนด์์การจััดการเรีียนรู้้เพื่่�อตอบสนอง ยุุค Next Normal มีีการใช้้เทคโนโลยีีผ่่านแพลตฟอร์์มต่่างๆ ในการจััดการเรีียนรู้้ แต่่ทว่่าสิ่่�งสำคััญที่่�เป็็นผลกระทบในวิิกฤตดัังกล่่าวที่่�ชััดเจน คืือ การที่่�นัักเรีียน เกิิดภาวะ Learning Loss หรืือ ภาวะถดถอยทางการเรีียนรู้้ นัักเรีียนบางคน ขาดโอกาสในการเรีียนรู้้ให้้เท่่าเทีียม ทััดเทีียมกัับเพื่่�อนล้้วนเป็็นสถานการณ์์ ที่่�มีีผลกระทบต่่อนัักเรีียนทั้้�งสิ้้�น ส่่งผลให้้นัักเรีียนจำนวนไม่่น้้อยหลุุดจาก ระบบการศึึกษา และต้้องรีีบดำเนิินการ Learning Recovery หรืือการฟื้้�นฟูู ภาวะถดถอยทางการเรีียนรู้้ และการกลัับเข้้ามาในระบบถืือเป็็นเรื่่�องสำคััญ ที่่�ทุุกภาคส่ว่ นที่่�เกี่ยวข้ ่� ้องกับัการศึึกษา ควรร่ว่มมืือกัันพััฒนาผู้เ้รีียน และผู้ที่่�สำ ้ คััญที่่�สุุด ของกระบวนการนี้้� คืือ ครูู นั่่�นเอง บางวััน ครููอาจเกิิดภาวะหมดไฟด้้วยภาระงานอื่่�น ๆ ที่่�มีีมากมาย ถามตััวเองซ้้ำๆ ว่่า เราจะเป็็นครููอีีกนานแค่่ไหน เราจะไปโรงเรีียนสอนหนัังสืือ จนถึึงอายุุเท่่าไร ถ้้าเราไม่่เป็็นครููแล้้วเราจะไปประกอบอาชีีพใด แต่่สิ่่�งที่่�ทำให้้ครูู ยัังคงอยู่่และพยายามพััฒนาตนเองอย่่างสม่่ำเสมอ นั่่�นคืือ ลููกศิิษย์์ตััวน้้อย ๆ ของเราที่่�รอให้้เราฟููมฟัักพััฒนาให้้เป็็นเด็็กดีี มีีความสามารถทั้้�ง Hard Skills และ Soft Skills รอครููเป็็นที่่�ปรึึกษา (Coach) ผู้้สร้้างแรงบัันดาลใจ ไปจนถึึงเป็็นพ่่อแม่่ คนที่่�สองของลููกศิิษย์์ ดัังนั้้�น การมุ่่งพััฒนาครููให้้มีีพลััง จึึงเป็็นแรงขัับเคลื่่�อนสำคััญ ในการพััฒนาพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา
พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 61 การเติิมไฟให้้ครููที่่�เห็็นผลได้้รวดเร็็วที่่�สุุด นั่่�นคืือ การคืืนครููให้้กัับห้้องเรีียน ให้้ครููได้พั้ ัฒนาการจััดการเรีียนรู้้ เพื่่�อให้้นัักเรีียนบรรลุตุามเป้้าหมาย ได้้สร้้างความรู้้ (Knowledge) ทัักษะ (Skill) คุุณลัักษณะ( Character) ทััศนคติิ (Attitude) และ แรงจููงใจ (Motivation) ให้้เกิิดขึ้้�นทั้้�งกัับครููและศิิษย์์ ผ่่านการเรีียนรู้้แบบเชิิงรุุก (Active Learning) สอดคล้้องกัับสภาพท้้องถิ่่�น บริิบทแวดล้้อมของนัักเรีียน ครููควรมีีการแลกเปลี่ย ่� นซึ่่�งกัันและกัันกับัเพื่่�อนครููผู้้บริิหารและผู้ที่่� ้ มีีส่ว่นเกี่ยวข้ ่� ้อง ทางการศึึกษา ผ่่านชุุมชนการเรีียนรู้้วิิชาชีีพครูู (Professional Learning Community) อย่่างเป็็นระบบและต่่อเนื่่�อง เพื่่�อให้้ได้้เห็็นมุุมมองใหม่่ ในการจััดการศึึกษา และถืือเป็็นการเติิมพลัังกาย พลัังใจ ได้้เป็็นอย่่างดีี สุุดท้้ายแล้้วนั้้�นผู้้เขีียนมองว่่า ฟัันเฟืืองที่่�สำคััญที่่�สุุดที่่�จะพาลููกศิิษย์์ อัันเป็็นที่่�รัักของเราจะเดิินต่่อไปในอนาคต เรีียนรู้้และเป็็นผู้้ใหญ่่ที่่�ดีี มีีคุุณภาพ พลิิกโฉมการศึึกษาได้้ นั่่�นคืือเกิิดจากครููที่่�ทุ่่มเทพััฒนาทั้้�งตนเองและนัักเรีียน อย่่างเต็็มที่่�“ครูู จึึงคืือ หััวใจของความสำเร็็จ Teacher is a key success.”
พลัังครููเพื่่�อลดความเหลื่่�อมล้ำ ำ� ในสัังคมพหุุภาษา -พหุุวััฒนธรรม รองศาสตราจารย์์ ดร.วััชรพล วิิบููลยศริิน รองผู้้อำำนวยการฝ่่ายการศึึกษา บริิการวิิชาการ และสื่่�อสารองค์์กร สถาบัันวิิจััยภาษาและวััฒนธรรมเอเชีีย มหาวิิทยาลััยมหิิดล ในปีี2558 ที่่�ผ่่านมา สมััชชาแห่่งสหประชาชาติิได้้กำหนดเป้้าหมาย การพััฒนาที่่�ยั่่�งยืืนหรืือโดยทั่่�วไปรู้้จัักกัันในชื่่�อย่่อว่่า เอสดีีจีี (Sustainable Development Goals: SDGs) เพื่่�อเป็็นกรอบการพััฒนาโลกในอนาคตที่่�ตั้้�งใจ ให้้บรรลุุภายในปีี2573 หนึ่่�งในเป้้าหมายสำคััญ 17 ข้้อ คืือ เป้้าหมายที่่� 10 ลดความเหลื่่�อมล้้ำ (Reduce Inequalities) โดยเฉพาะอย่่างยิ่่�งในประเทศไทย ซึ่่�งพบปััญหาความเหลื่่�อมล้้ำในหลายมิิติิ ทั้้�งด้้านโอกาสทางการศึึกษา การเข้้าถึึง สวััสดิิการ โครงสร้้างพื้้�นฐาน ความมั่่�งคั่่�ง และอื่่�น ๆ ส่่งผลให้้เกิิดความไม่่เสมอภาค ระหว่่างกลุ่่มคนในสัังคม พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 62
สัังคมไทยในปัจจุับัุันเป็็นสัังคมพหุุภาษา-พหุุวััฒนธรรม ประกอบด้วย้กลุ่่มคน ที่่�มีีความหลากหลาย แตกต่่างกัันไปตามสัังคมและวััฒนธรรม ไม่่ว่่าจะเป็็นด้้าน ศาสนา ภาษา เชื้้�อชาติิ การแต่่งกาย วิิถีีชีีวิิตความเป็็นอยู่่ ฯลฯ เช่่น ในชุุมชน บนเกาะลัันตา จัังหวััดกระบี่ ป่� ระกอบด้วย้กลุ่่มคนที่่�มีีความหลากหลายทางชาติิพัันธุ์์ ความเชื่่�อ ทางศาสนา ไม่่ว่่าจะเป็็นชาวไทยพุุทธ ชาวไทยจีีน ชาวไทยมุุสลิิม และ ชาวไทยใหม่่ (ชาวเล) หรืือในแถบจัังหวััดชายแดนภาคใต้้ที่่�มีีอััตลัักษณ์์พิิเศษ ด้้านภาษาและวััฒนธรรมในพื้้�นที่่�แตกต่่างจากภาษาราชการและวััฒนธรรมส่่วนกลาง เช่่น ในระบบการศึึกษาขั้้�นพื้้�นฐาน ได้้มีีการประกาศใช้้กฎหมายทางการศึึกษา ให้้เยาวชนในประเทศ รวมถึึงเยาวชนที่่�ใช้้ภาษาไทยเป็็นภาษาที่่�สอง เข้้าเรีียน ในโรงเรีียนที่่�จััดการเรีียนการสอนด้วย้ ภาษาไทย ใช้สื่้่�อการเรีียนการสอนที่่�เป็็นภาษาไทย และผลิิตองค์์ความรู้้จากส่่วนกลาง ซึ่่�งอาจมีีเนื้้�อหาไม่่สอดคล้้องกัับวิิถีีชีีวิิต ภาษา วััฒนธรรม และความต้้องการของคนในพื้้�นที่่� เป็็นเหตุุให้้ผู้้เรีียนไม่่ประสบ ความสำเร็็จ ไม่่มีีความสุุขในการเรีียน ไม่่มีีความมั่่�นคงในอััตลัักษณ์์ของตนเอง ตลอดจนไม่มั่่่ �นใจในระบบโรงเรีียนของรััฐ (ยููเนีียนสาสมีีต้้า สาเมาะ, 2561) ด้วยปั ้ ัญหา ดัังกล่่าวข้้างต้้นนี้้�พลัังของครูจึูึงมีีบทบาทสำคััญอย่่างมากในการช่วยล่ดความเหลื่่�อมล้้ำ อัันเนื่่�องมาจากภาษาและวััฒนธรรมที่่�แตกต่่างกััน พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 63
ปััญ ห า ดัังก ล่่า ว ไ ม่่เพีียงแต่่เกิิ ดขึ้้�น กัั บ ผู้้ เรีีย น กลุ่่มชาติิพััน ธ์์ใน ประเทศ ไทย เ ท่่านั้้�น แต่่ ยัังเกิิดในหล า ย ประเทศทั่่ว� โ ล ก เ นื่่�อง จากภาษาแ ละวััฒนธรรมของผู้ เ ้รีีย น เหล่่านี้้�แ ตกต่่าง กัั บภาษาแ ละวััฒนธรรม ส่่ วนก ลาง ก่่อนเข้้าเรีียนในระบบโรงเรีีย น ผู้้ เรีีย นมีีต้้น ทุุน ทางภาษา แ ละวััฒนธรรมเดิิมสะสมอยู่่ก่่อนแ ล้ว ้ ค รู จึ ูึงไ ม่่ค ว ร ละเลย ต้้น ทุุน ทางภาษาแ ละค วามรู้้ท้้อง ถิ่่�นที่่�ผู้ เ ้รีีย นมีี อยู่่ แต่่ค ว ร พิิจารณาการ จััดการ ศึึกษาแบบสองภาษาควบคู่่กััน ระหว่่างภาษาไทย แ ละภาษาแ ม่่ของผู้้ เรีียนในพื้้�นที่่� โด ยอา ศั ยั ค วาม ร่ ว ่ มมืื อ กัันระหว่่างหน่วย่งาน อง ค์์กร แ ล ะ ภาค ส่่ วนต่่าง ๆ ที่่�เ กี่่� ยวข้้อง ซึ่่�งสอดค ล้้อง กัับแนวคิิดของ คััมมิิ น ส์์ (Cummins, 2001) นัักการ ศึึกษา ด้้านการใ ช้้ ภาษา ท้้อง ถิ่่�นหรืือภาษาแ ม่่ในระบบการ ศึึกษาที่่� ว่่า การใช้้ภาษาแ ม่่ในโรงเรีีย น นอก จาก จ ะ พััฒนาภาษาแ ม่่เองแ ล้ว ้ ยััง ช่่วยให้้ภาษาที่่�สองมีีพััฒนาการที่่�ดีีขึ้้�น ด้้วย แ ล ะ เ มื่่�อ พััฒนาการ ทางภาษาเกิิดการ ถ่่า ยโอนระหว่่าง กััน ก็็ จ ะ ส่่งผลต่่อ พััฒนาการเรีีย นรู้้ด้้าน อื่่�น ๆ ด้้วย เ มื่่�อคำ นึึงถึึง พััฒนาการเรีีย นรู้้ของผู้ เ้รีียนเ ป็็นสำ คััญ ค รููค วรเ ริ่่�ม ต้้น จากการแ ก้้ไข ปััญ หาค วามแ ตกต่่าง ทางภาษา ด้้วยการ จััดการเรีียนการสอนที่่�เ ชื่่�อมโ ย ง ภาษาแ ม่่ไปสู่่ภาษาราชการ ซึ่่�ง ก็็คืื อ ภาษาไทย โด ยให้้ ค วามรู้้ แ ก่่ผู้้ เรีียนเ ป็็นภาษาแ ม่่ ก่่อนเ พื่่�อให้้เ ด็็กเรีีย นรู้้ วิิธีีการรู้้หนัังสืืออ ย่่างต่่อเ นื่่�อง ผู้ เ ้รีีย น จ ะ รั บัเอาค วามรู้้ใหม่่ ของค รููอ ย่่างเ ข้้าใจ ไ ม่่ใ ช่่การ ท่่อง จำ แต่่เ ป็็นการคิิ ด วิิเคราะ ห์์อ ย่่างมีี เหตุผลุในระ ดับต้ั ้น ด้วย้ภาษาแ ม่่ของ ต น ต่่ อ ม า เ มื่่� อ ผู้้ เรีีย น มีีพื้้�นฐาน ท างภาษาของ ต น มากเพีียงพอแ ล้้ว ค รูู ก็็สามารถถ่่ายทอดภาษาที่่�สอง พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 64
ให้้กับัผู้เ้รีียนอย่่างเป็็นลำดับขั้้�นตอนต่่อไป โดยเริ่่�มต้้นจากการพััฒนาทัักษะการฟัังและการพููด เพื่่�อความเข้้าใจด้้วยการใช้้แนวคิิดการตอบสนองด้้วยท่่าทาง (Total Physical Response) หรืือแนวคิิดการสื่่�อสารภาษาเพื่่�อการสื่่�อสาร (Communicative Approach) โดยให้้ความสำคััญกัับความคล่่องแคล่่ว (Fluency) ในการใช้้ภาษา มากกว่่าความถููกต้้อง(Accuracy)ของภาษาและพััฒนาความสามารถด้้านการอ่่าน และการเขีียนภาษาไทยด้วย้แบบเรีียนหรืือแบบฝึึกเสริิมทัักษะการอ่่านเขีียนภาษาไทย แบบบููรณาการ ซึ่่�งจะช่่วยให้้ผู้้เรีียนประสบความสำเร็็จในการเรีียนระดัับที่่�สููงขึ้้�น และการประกอบอาชีีพที่่�มั่่�นคง อัันจะเป็็นรากฐานสำคััญของการพััฒนาเศรษฐกิิจ ของประเทศต่่อไป พลัังของครููจึึงเป็็นพลัังสำคััญอย่่างยิ่่�งในการช่่วยลดความเหลื่่�อมล้้ำ โดยเฉพาะโอกาสทางการศึึกษาของผู้้เรีียน ช่่วยให้้ผู้้เรีียนสามารถใช้้ภาษาราชการ ของประเทศไทยเพื่่�อความเข้้าใจและการอาศััยอยู่่ร่่วมกััน และในขณะเดีียวกััน ก็็ยัังไม่่หลงลืืมหรืือละทิ้้�งภาษาแม่่ของตน นอกจากจะเป็็นการส่่งเสริิมเป้้าหมาย ของการพััฒนาที่่�ยั่่�งยืืนแล้้ว ยัังสอดรัับกัับการเข้้าสู่่การเป็็นทศวรรษสากล ของภาษาพื้้�นเมืือง (International Decade of Indigenous Languages 2022-2032) ระหว่่างปีี2565-2575 เพื่่�อการอนุุรัักษ์์ ฟื้้�นฟููและส่่งเสริิม ภาษาพื้้�นเมืือง ตามแนวทางขององค์์การสหประชาชาติิอีีกด้้วย บรรณานุุกรม Cummins, J. (2001). Bilingual children’s mother tongue: Why is it important for education?. Retrieved December 11, 2022, from http://www.lavplu.eu/central/bibliografie/cummins_eng.pdf. ยููเนีียนสาสมีีต้้า สาเมาะ. (2561). การจััดการเรีียนการสอนภาษามลายููปาตานีี (ภาษาแม่่) และการเชื่่�อมโยงไปสู่่ภาษามลายููกลาง (ภาษามาเลเซีีย) ในการจััดการศึึกษาแบบทวิิ-พหุุภาษาในพื้้�นที่่�จัังหวััดชายแดนใต้้. ใน ศิิริิรััตน์์ นีีละคุุปต์์และอุุบลวรรณ เปรมศรีีรััตน์์(บ.ก.), หนัังสืือรวมบทความ การจััดการศึึกษาแบบทวิิ-พหุุภาษาในจัังหวััดชายแดนภาคใต้้(หน้้า 27–37). ศููนย์์ศึึกษาและฟื้้�นฟููภาษาและวััฒนธรรมในภาวะวิิกฤต สถาบัันวิิจััยภาษาและ วััฒนธรรมเอเชีีย มหาวิิทยาลััยมหิิดล. พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 65
ปััจจุุบัันเทคโนโลยีีเข้้ามามีีบทบาทกัับกระบวนการศึึกษาเพิ่่�มมากขึ้้�น ความเปลี่่� ยนแปลงต่่าง ๆ ที่่�เกิิดขึ้้�น ส่่งผลให้้มนุุษย์์จำเป็็นต้้องปรัับตััว เพื่่�อการดำรงชีีวิิตที่่�มีีคุุณภาพการศึึกษาเป็็นกระบวนการสำคััญที่่�มนุุษย์์สามารถ ปรัับตััวและพััฒนาอย่่างมีีคุุณภาพ ดัังจะเห็็นได้้จากพระราชบััญญััติิการศึึกษา แห่่งชาติิ พ.ศ.2542ในมาตรา6ความว่่า“การจััดการศึึกษาต้้องเป็็นไปเพื่่�อพััฒนา คนไทยให้้เป็็นมนุุษย์ที่่์ �สมบููรณ์ทั้้์ �งร่่างกายจิิตใจ สติปัิัญญา ความรู้้� และคุุณธรรม มีีจริิยธรรมและวััฒนธรรมในการดำรงชีีวิิต สามารถอยู่่ร่่วมกัับผู้้�อื่่�นได้้อย่่าง มีีความสุุข” แต่่จากสถานการณ์์การแพร่่ระบาดของโรคติิดเชื้้�อไวรััสโคโรนา 2019 (COVID - 19) ทำให้้การเรีียนการสอนของครููเปลี่่� ยนแปลงไปอย่่างรวดเร็็ว เทคโนโลยีีที่่�เคยมีีการคาดการณ์์ว่่าจะเกิิดขึ้้�นในอีีก 5-10 ปีีข้้างหน้้าก็็เกิิดขึ้้�น ไวมาก การเปลี่่� ยนแปลงที่่�เกิิดขึ้้�นอย่่างพลิิกผััน (Disruption) สถานการณ์์เหล่่านี้้� เรีียกว่่า VUCA World ซึ่่�งเป็็นลัักษณะที่่�มีีความผัันผวน (V - Volatility) ความไม่่แน่่นอน (U - Uncertainty) ความซัับซ้้อน (C - Complexity) และ ความคลุุมเคลืือ (A - Ambiguity) ส่่งผลให้้ครููและบุุคลากรทางการศึึกษาต้้อง ปรับัเปลี่ย ่� นตนเองพร้้อมจะเรีียนรู้้และเปิิดกว้้างสำหรับัความท้้าทายใหม่่ๆอยู่่เสมอ จึึงจะสามารถเอาชนะและรัับมืือกัับสถานการณ์์ที่่�เกิิดขึ้้�นได้้ในยุุคของวิิถีีถััดไป (Next Normal) (เจริิญ ภูวิิูจิิตร์์, 2564) ดัังนั้้�น ครูตู้้องปรับัเปลี่ย ่� นรูปูแบบการสื่่�อสาร เทคนิิค วิิธีีการ ครููไม่่ได้้เป็็นเพีียงผู้้ให้้ความรู้้เท่่านั้้�น แต่่จะต้้องเรีียนรู้้ ปรัับตััว และ จากการเปลี่่�ยนแปลง ในยุุค VUCA World ดร.อััญชนา กลิ่่�นเทีียน อาจารย์์ประจำำ�วิิทยาลัยั นวััตกรรมสื่่อ�สารสัังคม มหาวิิทยาลัยศรีี ันคริินทรวิิโรฒ พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 66
ทำให้้ผู้ เ ้รีียนสามาร ถ ไ ด้ รั ้ บั ค วามรู้้ อ ย่่าง เสมอภาคเ ท่่าเทีีย ม กััน แ ม้้ผู้้ เรีีย น จ ะ ขาด อุุ ปกร ณ์์ ทางเ ทคโนโลยีีที่่� จะใ ช้้ ในการ สื่่�อสาร ก็็ ตาม นอก จากนี้้�กลวิิธีี ในการสอนที่่� จะกระตุ้้นให้้ผู้้ เรีียนสนใจ แ ละอยู่่กัับ ผู้้สอนใน รูู ป แบบออนไลน์์ หรืื อ Onsite ก็็เ ป็็นค วาม ท้้า ท า ยของ ผู้้สอนเช่่นเดีียวกััน ใน ยุุคของVUCAWorld ทัักษะ ในศตวรรษที่่� 21 ถืือเ ป็็น สิ่่�งสำ คััญที่่� ผู้ เ้รีีย น ต้้องไ ด้ รั้ บั เ พื่่�อนำไ ปต่่อ ยอดในการ ใช้ชีีวิิต ้ แ ละการ ทำงาน ค รู จ ู ะ ต้้อง ทำให้้ ผู้้ เรีียนเกิิ ด ทัักษะการเรีีย นรู้้ แ ล ะ น วัั ตกรรม ทัักษะสารสนเ ทศ สื่่�อเ ทคโนโลยีี ทัักษะชีีวิิต แ ละอาชีี พ ค วร เ น้้นผู้้ เรีีย น เ ป็็นสำ คััญแ ล ะ จัั ดกิิจกรรมการเรีีย นการสอนตามความสนใจ ความถนััดของผู้้เรีียน โด ยคำ นึึงถึึง ศััก ยภาพของแต่่ ล ะ บุุคค ล ที่่�มีี ค วามแ ตกต่่ าง กััน เ นื่่�อง จาก เ ทคโนโลยีีที่่�เ ข้้ามา ทำให้้อ าชีี พ ถููกเปลี่่� ยนแปลงไป แ ล ะมีีอาชีีพใหม่่ ๆ เกิิ ดขึ้้�นตลอดเวล า สอดค ล้้อง กัั บ แ ผนการ ศึึกษาแ ห่่งชาติิ พ. ศ . 2560 - 2574 หััวข้้ อ ค วา ม ก้้ าวหน้้ า ด้้านเ ทคโนโลยีีสารสนเทศ แ ล ะ การ สื่่�อสารแบบก้้า วกระโดดที่่� ส่่งผลต่่อ พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 67
ระบบเศรษฐกิิจและสัังคมของประเทศ ภููมิิภาค และของโลก ความว่่า “การปฏิิวััติิ ดิิจิิทััล การเปลี่่� ยนแปลงสู่่อุุตสาหกรรม 4.0 และการปรัับเปลี่่� ยนประเทศไปสู่่ ประเทศไทย 4.0 จะเป็็นแรงผลัักดัันให้้ประชากรสามารถเข้้าถึึงข้้อมููลข่่าวสารและ แหล่่งเรีียนรู้้ที่่�ไร้้ขีีดจำกััด สามารถพััฒนาองค์์ความรู้้ และสร้้างปััญญาที่่�เพิ่่�มขึ้้�น เป็็นทวีีคููณ มีีการนำเทคโนโลยีี การสื่่�อสาร และระบบการเรีียนรู้้แบบเคลื่่�อนที่่� (Mobile Learning) มาใช้้มากขึ้้�น ดัังนั้้�น การจััดการศึึกษาของไทยจำเป็็นต้้องกำหนด เป้้าหมายการพััฒนาทรััพยากรมนุุษย์ ว์างแผนพััฒนาและเตรีียมกำลัังคนที่่�จะเข้้าสู่่ ตลาดงานเมื่่�อสำเร็จ็การศึึกษาในระดับัต่่างๆ ปรับหลัักสูตูรและวิิธีีการเรีียนการสอน ที่่�มีีความยืืดหยุ่่นหลากหลาย เพื่่�อพััฒนาศัักยภาพและขีีดความสามารถของ ทรััพยากรมนุุษย์์ให้้มีีทัักษะความรู้้ความสามารถ และสมรรถนะที่่�พร้้อมรัับ การเปลี่ย ่� นแปลงและการแข่่งขัันอย่่างเสรีีแบบไร้้พรมแดนในยุุคเศรษฐกิิจและสัังคม 4.0” จากตรงนี้้�จะเห็็นได้้ว่่า ครูู คืือ พลัังสำคััญในการผลัักดััน สนัับสนุุนผู้้เรีียน ให้้สามารถออกไปเผชิิญโลกภายนอกได้้อย่่างมีีสมรรถนะ หลายต่่อหลายครั้้�งครููอาจ เหนื่่�อย อาจท้้อ แต่่เมื่่�อใดก็็ตามที่่�ได้้เห็็นลููกศิิษย์์ประสบความสำเร็็จ มีีอาชีีพ ในการหาเลี้้�ยงตััวเองได้้ มีีทัักษะในการทำงานที่่�ดีีและทัันต่่อโลกที่่�เปลี่่� ยนแปลง ก็็จะทำให้้ครููมีีพลัังใจในการเรีียนรู้้สิ่่�งใหม่่ๆ เพื่่�อมาต่่อยอดและเติิมเต็็มความรู้้ ให้้แก่่นัักเรีียน ให้้สามารถใช้้ชีีวิิตได้้อย่่างมีีคุุณภาพ สมกัับจุุดมุ่่งหมายสููงสุุดของ การเป็็นครู คืืูอการสร้้างและพััฒนาเยาวชนให้้มีีคุุณภาพเพื่่�อเป็็นเสาหลัักของสัังคม และประเทศชาติิต่่อไป บรรณานุุกรม เจริิญ ภูวิิูจิิตร์์. (2564).การจััดการเรียีนรู้้�ทางออนไลน์์อย่่างมีีประสิิทธิิภาพในยุุคดิจิทัิัล (Efficiency in Online Learning Management of Digital Age). สืืบค้้น เมื่่�อวัันที่่�17 ธัันวาคม 2565 จากhttp://www.nidtep.go.th/2017/publish/ doc/20210827.pdf. พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 68
“ครูู องค์์ประกอบแห่่งความสำเร็จ็ของมนุุษยชาติิ” ประโยคนี้้�คงไม่่เกิินไปนััก เพราะทุุก ๆ ความสำเร็็จ จะต้้องมีีครููเป็็นส่่วนหนึ่่�งที่่�ก่่อให้้เกิิดความสำเร็็จนั้้�น ไม่่ว่่าจะทางตรงหรืือทางอ้้อม นัับจากเริ่่�มจนถึึงเสร็็จสิ้้�นกระบวนการ เราไม่่อาจปฏิิเสธได้้ว่่า มนุุษย์์ตั้้�งแต่่เกิิดมาจะผููกพัันกัับคำว่่า “ครูู” ไม่่ว่่า “ครูู” ที่่�หมายถึึงนั้้�นจะมีีชีีวิิตหรืือไม่่ ดัังเช่่น เมื่่�อแรกเกิิด เราเรีียนรู้้ การเคลื่่�อนไหว การเลีียนเสีียง การเรีียนรู้้พฤติิกรรมจากคนที่่�ใกล้้ตััวที่่�สุุดนั่่�นคืือ แม่่และพ่่อ ไม่่ว่่าจะเป็็นการหยิิบ จัับ ทาน เดิิน พููด ฯลฯ เราจึึงนัับว่่าแม่่และพ่่อ เป็็นครููคนแรกของเรา เมื่่�อเราก้้าวเข้้าสู่่กระบวนการศึึกษา ไม่่ว่่าระบบใด ก็็จะต้้อง “พลัังครูู คืือหััวใจการพลิิกโฉม คุุณภาพการศึึกษา” นายภััทร์์กร ศรีีเมืือง นายดิิเรก เตชะมา นายปรีีดีี ภููสีีน้ำำ� นายวััชรพงศ์์ วงเวีียน พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 69
มีีครููผู้้ดููแล ครููที่่�ปรึึกษา หรืือครููประจำวิิชา เพื่่�อแนะแนวทางให้้เราได้้เรีียนรู้้ และ ผลพวงที่่�คาดไม่่ถึึงและมีีพลัังอัันมหาศาลต่่อผู้้เรีียน นั่่�นก็็คืือ ทััศนคติิ ที่่�เกิิดขึ้้�น จากการเรีียนรู้้ที่่�ได้้รัับจากครููไม่่ว่่าจะเป็็นด้้านลบ หรืือบวกก็็ตาม ล้้วนเป็็นปััจจััย แห่่งพฤติิกรรมของนัักเรีียนทั้้�งสิ้้�น วิิชาชีีพครูถืืูอเป็็นวิิชาชีีพชั้้�นสููงที่่�มีีความสำคััญและเป็็นกลไกหลัักในการพััฒนา ทรััพยากรมนุุษย์์ให้้แก่่ประเทศชาติิ ผู้้ประกอบวิิชาชีีพทางการศึึกษาจะต้้องใช้้ องค์์ความรู้้ในสาขาวิิชาเฉพาะ และวิิชาชีีพครููร่่วมกัับคุุณลัักษณะความเป็็นครูู ที่่�สะท้้อนการเป็็นผู้้มีีจิิตวิิญญาณความเป็็นครูู จึึงจะสามารถสั่่�งสอนอบรมศิิษย์์ ให้้เป็็นคนดีี คนเก่่ง มีีความสุุข และใฝ่่เรีียนรู้้ตลอดชีีวิิต รวมทั้้�งสร้้างเสริิมให้้ผู้้เรีียน สามารถพััฒนาคุุณลัักษณะตามที่่�สัังคมต้้องการได้้อย่่างเต็็มศัักยภาพของผู้้เรีียน แต่่ละบุุคคล ดัังพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็็จพระบรมชนกาธิิเบศร มหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิิตร ที่่�ได้้พระราชทานแก่่ครููอาวุุโส ในโอกาสเข้้ารัับพระราชทานเข็็มเครื่่�องหมายเชิิดชููเกีียรติิ ซึ่่�งมีีลัักษณะของครููที่่�ดีี ตอนหนึ่่�งว่่า “...ครููที่่�แท้้นั้้�น ต้้องเป็็นผู้้กระทำแต่่ความดีี ต้้องหมั่่�นขยัันและอุุตสาหะ พากเพีียร ต้้องเอื้้�อเฟื้้�อ เผื่่�อแผ่่และเสีียสละ ต้้องหนัักแน่่น อดกลั้้�น และอดทน ต้้องสำรวม ระวัังความประพฤติิของตนเองให้้อยู่่ในระเบีียบแบบแผนอัันดีีงาม ต้้องปลีีกตัว ปลีี ั กใจออกจากความสบาย และความสนุุกรื่่�นเริิงที่่�ไม่่ควรแก่่เกีียรติิภูมิิ ู ต้้องตั้้�งใจให้้มั่่�นคงและแน่่วแน่่ ต้้องซื่่�อสััตย์์ รัักษาความจริิงใจ ต้้องเมตตา หวัังดีี ต้้องวางใจเป็็นกลาง ไม่่ปล่่อยไปตามอำนาจ อคติิ ต้้องอบรมปััญญาให้้เพิ่่�มพููน สมบููรณ์ขึ้้์ �นทั้้�งในด้้านวิิทยาการและความรู้้ในเหตุผลุ...”(วััลนิิกา ฉลากบาง,2559) ครููมีีบทบาทความสำคััญต่่อสัังคมมากมาย จนกระทั่่�งสัังคมยกย่่องให้้ครูู เป็็นปููชนีียบุุคคล เพราะนอกจากครููจะคอยสั่่�งสอนอบรมวิิชาความรู้้ต่่างๆ แล้้ว ครููจะต้้องคอยดููแลเอาใจใส่่ต่่อสุุขทุุกข์์ของศิิษย์์ความเจริิญก้้าวหน้้าของศิิษย์์และ คอยปกป้้องมิิให้้ศิษิย์์กระทำความชั่่ว�ต่่างๆงานของครููเป็็นงานสร้้างสรรค์์ที่่�บริิสุทธิ์์ุ� เพราะเป็็นการวางรากฐานความรู้้ ความดีี และความสามารถทุุกๆ ด้้านแก่่ศิิษย์์ เพื่่�อช่่วยให้้สามารถดำรงตนเป็็นคนดีี มีีอาชีีพเป็็นหลัักฐาน และเป็็นประโยชน์์ แก่สั่ ังคม เพื่่�อความสำเร็จ ็ความก้้าวหน้้าและความสุุขความเจริิญของผู้้อื่่�นตลอดชีีวิิต พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 70
ครููเป็็นบุุคคลที่่�มีีความสำคััญต่่อสัังคมและประเทศชาติิ เพราะครููเป็็นทั้้�งผู้้สร้้าง และผู้้กำหนดอนาคตของเยาวชน สัังคมและประเทศชาติิ ให้้พััฒนาไปในทิิศทาง ที่่�ต้้องการและถููกต้้องแต่่ความคาดหวัังที่่�หลายฝ่่ายหวัังไว้้กัับครูู จะสำเร็็จได้้ ก็็ต้้องขึ้้�นอยู่่กัับความรัับผิิดชอบ ความตั้้�งใจจริิง ความเสีียสละ ความเอาใจใส่่ ความอดทน ในการที่่�จะอบรมสั่่�งสอนศิิษย์์ของครููนั่่�นเอง (พระมหาตุ๋๋�ย ขนฺฺติิธมฺฺโม (คำหน่่อ), และพระสมุุห์์พุุฒิิพงษ์์ พุุทฺฺธิิวํํโส (กล่่ำทวีี), 2564) ในศตวรรษที่่� 21 ระบบการศึึกษาจำเป็็นต้้องพััฒนาทรััพยากรมนุุษย์์ เพื่่�อตอบสนองต่่อการเปลี่ย ่� นแปลง จากเดิิมการศึึกษามุ่่งเน้้นให้้ผู้เ้รีียนมีีทัักษะเพีียง อ่่านออกเขีียนได้้เท่่านั้้�น แต่่สำหรับัในศตวรรษที่่�21 ต้้องมุ่่งเน้้นให้้ผู้เ้รีียนเกิิดการเรีียนรู้้ การปฏิิบััติิ และการสร้้างแรงบัันดาลใจไปพร้้อมกััน คืือ จะไม่่เป็็นเพีียงผู้้รัับเท่่านั้้�น แต่่ผู้้เรีียนต้้องเป็็นผู้้ฝึึกหััดการเรีียนรู้้จากการปฏิิบััติิและการแสวงหาความรู้้ ด้้วยตนเอง ซึ่่�งคุุณครููจะเป็็นพี่่�เลี้้�ยงที่่�ให้้การช่่วยเหลืือเพื่่�อให้้ผู้้เรีียนบรรลุุผล ตามวััตถุุประสงค์์ พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 71
ทัักษะของครููที่่�ต้้องเตรีียมคนออกไปเป็็น Knowledge Worker ครููจะต้้อง เปลี่ย ่� นแปลงตัวัเองโดยสิ้้�นเชิิงเพื่่�อให้้เป็็น “ครููในศตวรรษที่่�21” ไม่่ใช่่ครููในศตวรรษที่่�20 หรืือศตวรรษที่่� 19 ที่่�เตรีียมคนออกไปทำงานในสายพานการผลิิตในยุุค อุุตสาหกรรม การศึึกษาในศตวรรษที่่� 21 ต้้องเตรีียมคนออกไปเป็็นคนทำงาน ที่่�ใช้้ความรู้้ (Knowledge Worker) และเป็็นบุุคคลพร้้อมเรีียนรู้้ (Learning Person) ไม่่ว่่าจะประกอบสััมมาชีีพใด มนุุษย์์ในศตวรรษที่่� 21 ต้้องเป็็นบุุคคลพร้้อมเรีียนรู้้ และเป็็นคนทำงานที่่�ใช้้ความรู้้ แม้จ้ะเป็็นชาวนาหรืือเกษตรกรก็ต้็ ้องเป็็นคนที่่�พร้้อม เรีียนรู้้ และเป็็นคนทำงานที่่�ใช้้ความรู้้ ดัังนั้้�น ทัักษะสำคััญที่่�สุุดของศตวรรษที่่� 21 จึึงเป็็นทัักษะของการเรีียนรู้้ (Learning Skills) (พระครููสุุตวรธรรมกิิจ และ พระมหาพงศ์์ทราทิิตย์์ สุุธีีโร, 2563) บรรณานุุกรม วััลนิิกา ฉลากบาง. (2559). จิิตวิิญญาณความเป็็นครูู: คุุณลัักษณะสำคััญของครูมืืูออาชีีพ. วารสารวิิทยานิิพนธ์์ปรััชญาดุุษฎีีบััณฑิิต, สาขาวิิชาหลัักสููตรและการสอน, บััณฑิิตวิิทยาลััย,มหาวิิทยาลััยนเรศวร. พระมหาตุ๋๋�ย ขนฺฺติิธมฺฺโม (คำหน่่อ) และพระสมุุห์์พุุฒิิพงษ์์ พุุทฺฺธิิวํํโส (กล่่ำทวีี) (2564), บทบาทครููในศตวรรษที่่� 21 “ครููผู้้สร้้างคน”. วารสารภาวนาสารปริิทััศน์์, ปีีที่่� 1 ฉบัับที่่� 3 (กัันยายน-ธัันวาคม 2564). พระครููสุุตวรธรรมกิิจ และพระมหาพงศ์์ทราทิิตย์์ สุุธีีโร (2563). การพััฒนาครููไทยสู่่ ศตวรรษที่่� 21. วารสารบััณฑิิตสาเกตปริิทรรศน์์ ปีีที่่� 5 ฉบัับที่่� 2 (กรกฎาคม - ธัันวาคม 2563). พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 72
นางสาวอภิิญรััตน์์ สุุนทรพรพัันธ์์ ศึึกษานิิเทศก์์ สำำ�นัักงานเขตพื้้�นที่่�การศึึกษาประถมศึึกษานนทบุุรีี เขต 1 นางสาวชนิิตว์์พร ชมกลิ่่�น ผู้้�อำำ�นวยการโรงเรีียนวััดใหม่่เกตุุงาม (วิิบููลย์์ราษฎร์์วิิทยา) นางธััญพร ปองทอง อาจารย์์พิิเศษ ภาควิิชาวิิจััยและจิิตวิิทยาทางการศึึกษา “จิิตวิิทยาแห่่งผู้้นำำ ” พลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา จิิตวิิทยาแห่่งผู้้�นำ คืือ พฤติิกรรมหรืือ สิ่่�งที่่�ผู้้นำสื่่�อออกมาไม่่ว่่าจะเป็็นความคิิด วิิสัยทัศน์ั ์คำพููด หรืือการกระทำที่่�ส่่งผลต่่อผู้้ตาม ในการสร้้างแรงจููงใจหรืือโน้้มน้้าวจิิตใจ เพื่่�อเป็็น ประโยชน์์ต่่อการบริิหารคน และการบริิหารงาน “ผู้้�นำ” ใครก็็เป็็นได้้แต่่การที่่�จะเป็็น ผู้้นำที่่�ผู้้ใต้้บัังคัับบััญชาให้้การยอมรัับ ศรััทธา และเต็็มใจที่่�จะทำงานให้้อย่่างเต็็มความสามารถนั้้�น ผู้้นำจำเป็็นที่่�จะต้้องมีีความเข้้าใจในการ บริิหารงานและบริิหารคนอย่่างลึึกซึ้้�งเพราะคน มีีความรู้้สึึกนึึกคิิด มีีจิิตใจ และมีีความแตกต่่างกััน ดัังนั้้�น ผู้้นำจึึงต้้องเป็็นผู้้ที่่�ต้้องมีีวิิสััยทััศน์์ สามารถถ่่ายทอดสิ่่�งที่่�ตนคิิดสู่่ผู้้ใต้้บัังคัับบััญชา อย่่างมีีศิิลปะ มีีทัักษะในการใช้้จิิตวิิทยา เพื่่�อสร้้างแรงบัันดาลใจจููงใจผู้้อื่่�น และกระตุ้้นให้้ ผู้ใ้ต้บั้ ังคับบััญชาเกิิดแนวคิิดในการทำงานใหม่่ๆ อย่่างเป็็นระบบ เพื่่�อเพิ่่�มประสิิทธิิภาพในการทำงาน และลดความขััดแย้้งในองค์์กร พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 73
ผู้นำ้ ต้้องมีีการประยุุกต์์ใช้หลั้ ักจิิตวิิทยาเพื่่�อการพััฒนาและเพิ่่�มประสิิทธิิภาพ การทำงานของผู้ใ้ต้บั้ ังคับบััญชาและเพื่่�อให้้การบริิหารงานเป็็นไปอย่่างราบรื่่�นและ มีีประสิิทธิิภาพ และเมื่่�อเราพููดถึึงลัักษณะของบุุคคลที่่�มีีจิิตวิิทยาแห่่งผู้้นำในระดัับ โลกาภิิวััตน์์(Global Leadership) ซึ่่�งประกอบด้วย ้การมีีความฉลาดทางสติิปััญญา (IQ) การมีีวุุฒิิภาวะทางอารมณ์์ (EQ) การมีีวิิสััยทััศน์์และความสามารถในการสร้้าง แรงบัันดาลใจให้้กับัผู้้อื่่�น (AbilitytoInspire)การปฏิิบัติิตันเป็็นแบบอย่่างที่่�ดีี จููงใจ ให้้คนมีีความผููกพัันเป็็นอัันหนึ่่�งอัันเดีียวกัันเพื่่�อบรรลุุเป้้าหมายร่่วมกััน (Aligning People with Corporate Goals) และรู้้จุุดเด่่นจุุดด้้อยของตนเองอย่่างถ่่องแท้้ ควบคู่่ไปกับัการรอบรู้้ความเป็็นไปของสัังคม เศรษฐกิิจ และการเมืืองของสภาวะแวดล้้อม ภายนอก (Business Savvy and Organization Savvy) การเป็็นผู้นำที่่� ้ มีีเสน่ห์่ ถืื ์อว่่าเป็็นจิิตวิิทยาขั้้�นพื้้�นฐานของผู้นำ้ เพราะจะทำให้้ ผู้้ตามเคารพ ศรััทธา และเชื่่�อถืือ นอกจากจะทำให้้ตััวเองประสบความสำเร็็จ ในการเป็็นผู้้นำแล้้ว ยัังทำให้้ผู้้ตามเติิบโตจากภายใน ซึ่่�งเป็็นการเติิบโตที่่�งอกงาม และยั่่�งยืืน ผู้้นำที่่�ยิ่่�งใหญ่่ในประเทศไทย และมีีจิิตวิิทยาแห่่งผู้้นำที่่�ทรงพลัังมากที่่�สุุด จะเป็็นใครไปไม่่ได้ ถ้้ ้าไม่่ใช่่ พระบาทสมเด็็จพระบรมชนกาธิิเบศร มหาภูมิูิพลอดุุลยเดช มหาราช บรมนาถบพิิตร พระองค์์ทรงเป็็นแบบอย่่างของผู้้นำที่่�เป็็นผู้้ให้้ได้้อย่่าง พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 74
ชััดเจนที่่�สุุด งานของพระองค์์ไม่่ใช่่ธุุรกิิจที่่�แสวงหาผลกำไร แต่่เป็็นการช่่วยเหลืือ ประชาชนให้้มีีสภาพความเป็็นอยู่่ที่่�ดีีขึ้้�น แก้ปั้ ัญหาด้วยวิิธีีคิิ ้ดแบบผู้ให้้ ้ โดยดูวู่่าผู้้อื่่�น ต้้องการอะไรและเป็็นการแก้ปั้ ัญหาที่่�ทุุกฝ่่ายได้รั้บปั ระโยชน์ หรืื ์อ Win-Win ซึ่่�งเป็็น กลยุทธ์ุ์ที่่�ทำให้้เกิิดความร่ว่มมืือได้ดีี้ ที่่�สุุด เช่่น การแก้้ปััญหาการปลููกฝิ่่�นของชาวเขา ที่่�เป็็นจุุดเริ่่�มต้้นของโครงการหลวง โดยมีีวััตถุุประสงค์์เพื่่�อที่่�จะชวนให้้ชาวบ้้าน หัันมาปลููกพืืชเศรษฐกิิจอื่่�นที่่�ให้้รายได้ดีี้แทนการปลููกฝิ่่�น เช่่น แอปเปิิล สตรอว์์เบอร์รีี ์ และเมื่่�อชาวบ้้านเห็็นว่่ารายได้้ดีีจริิง ทำให้้ปััญหาการปลููกฝิ่่�นลดลงไปเอง โดยที่่�ไม่ต้่ ้องใช้วิิธีี ้การบัังคับหรืื ั อใช้้ความรุุนแรงใดๆ หากแต่่เป็็นการใช้้จิิตวิิทยาสร้้าง แรงจููงใจเชิิงบวกแทน ซึ่่�งวิิธีีการแก้้ปััญหานี้้�แสดงให้้เห็็นถึึงสายพระเนตร อัันกว้้างไกลที่่�ทรงมองเห็็นทางออกของปััญหาแบบระยะยาวและยั่่�งยืืน นอกจากนี้้�แนวพระราชดำริิที่่�เป็็นสากลในเรื่่�องหลัักปรััชญาของเศรษฐกิิจ พอเพีียงที่่�เป็็นหลัักในการสร้้างความมั่่�นคงทางโครงสร้้างของเศรษฐกิิจ ที่่�ช่่วย ให้้พึ่่�งพาตนเอง และสามารถปรัับตััวให้้เข้้ากัับสถานการณ์์การเปลี่่� ยนแปลง ได้้โดยไม่่ตกเป็็นเหยื่่�อจากความไม่่แน่่นอนและวิิกฤตการณ์์ต่่าง ๆ ก็็เป็็นแนวทาง ในการดำเนิินชีีวิิตให้้กัับประชาชนทุุกระดัับได้้เป็็นอย่่างดีี สำหรับัผู้้�นำทางการศึึกษาไม่่ได้ห้มายถึึงผู้ที่่� ้ มีีตำแหน่่งเป็็นผู้นำเ ้ พีียงเท่่านั้้�น แต่่การเป็็นผู้้นำทางการศึึกษาเริ่่�มต้้นได้้จาก “ครูู” เพราะพลัังของครูู คืือ หััวใจ ของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษาครููสามารถนำคุุณลัักษณะของผู้นำที่่� ้ ดีี และเด่่น มาประยุุกต์์ใช้้ในห้้องเรีียน ใช้้จิิตวิิทยาของความเป็็นครููควบคู่่กัับจิิตวิิทยาแห่่งผู้้นำ เพื่่�อเป็็นผู้้นำแห่่งการเรีียนรู้้ เป็็นผู้้สร้้างความเปลี่่� ยนแปลง และสร้้างคน ด้้วยการสร้้างแรงบัันดาลใจ หรืือสร้้างแรงจููงใจให้้เกิิดขึ้้�นในผู้้เรีียนผ่่านพฤติิกรรม ของครูู ดัังวลีีเด็็ดที่่�ว่่า “แบบอย่่างที่่�ดีี มีีค่่ากว่่าคำสอน” จะเห็็นได้้ว่่าความคิิด และวิิสััยทััศน์์ของผู้้นำที่่�สะท้้อนผ่่านคำพููด หรืือ พฤติิกรรมล้้วนมีีอิิทธิิพล และส่่งผลต่่อผู้้ตามในทางจิิตวิิทยาทั้้�งสิ้้�น ดัังนั้้�น บุุคคล ที่่�เป็็นผู้้นำทางการศึึกษา ไม่่ว่่าจะเป็็นครููผู้้บริิหารสถานศึึกษา ผู้้บริิหารการศึึกษา หรืือศึึกษานิิเทศก์์ จำเป็็นจะต้้องแสดงออกถึึงความมีีภาวะผู้้นำในเชิิงบวก ที่่�สร้้างสรรค์์และสร้้างแรงบัันดาลใจ จึึงจะถืือว่่าเป็็นผู้้นำที่่�นำจิิตวิิทยามาใช้้ ในการดำเนิินงานได้้อย่่างสมดุุล สมบููรณ์์และเกิิดประโยชน์์ต่่อตนเองและส่่วนรวม มากที่่�สุุด พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 75
“คนบางคนเป็็นหััวหน้้า แต่่ไม่่ได้้เป็็นผู้้�นำ ส่่วนบางคนเป็็นผู้้�นำแต่่ไม่่ได้้ เป็็นหััวหน้้า แต่่คนบางคนเป็็นทั้้�งหััวหน้้าเป็็นทั้้�งผู้้�นำ” หััวหน้้าคืือคนที่่�ได้้รัับ การแต่่งตั้้�งให้้ดำรงตำแหน่่งผู้้บัังคัับบััญชา ซึ่่�งคนในกลุ่่มอาจจะยอมรัับ หรืือ ไม่ย่อมรับก็ั ็ได้้แต่่ต้้องปฏิิบัติิตั ามคำสั่่�งเพราะมีีอำนาจตามตำแหน่่งหน้้าที่่� ส่ว่นผู้นำ้ เป็็นคนที่่�มีีความสามารถในการชัักจููงผู้้อื่่�น ด้้วยภาวะผู้้นำใช้้อำนาจบารมีี ให้้คนยอมรัับปฏิิบััติิด้้วยความเต็็มใจ ภาวะการนำ ำ ของผู้้บริิหาร สู่่การสร้้างแรงบัันดาลใจในการทำำงานของครููผู้้สอน นายวีีรวััฒน์์ มาศนุ้้�ย นางสาวธาราลัักษณ์์ ศรีีสุุข นางสาวจริิยา รััมมนต์์ นัักศึึกษาหลัักสูตูรศึึกษาศาสตรดุุษฎีีบััณฑิิตสาขาวิิชาภาวะผู้้นำำ ทางการศึึกษา พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 76
หน้้าที่่�สำคััญที่่�สุุดประการหนึ่่�งของภาวะผู้้นำก็็คืือ การสร้้างแรงบัันดาลใจ ให้้ผู้้ร่่วมงาน แต่่น่่าเสีียดายที่่�มีีหััวหน้้าจำนวนน้้อยมากที่่�จะสร้้างแรงบัันดาลใจ ให้้แก่่ลููกน้้อง ไม่่ใช่่ทุุกคนจะสร้้างแรงบัันดาลใจหรืือเป็็นแรงบัันดาลใจให้้แก่่ผู้้อื่่�นได้้ แต่่อย่่างน้้อยทุุกคนสามารถฝึึกการสร้้างแรงบัันดาลใจได้้ที่่�มาของแรงบัันดาลใจ จำแนกได้้4 ประเภท ได้้แก่่ 1) แรงบัันดาลใจจากเป้้าหมาย 2) แรงบัันดาลใจ จากต้้นแบบ 3) แรงบัันดาลใจจากแรงกระตุ้้น และ 4) แรงบัันดาลใจที่่�เกิิดขึ้้�นจาก การขัับเคลื่่�อน คุุณสมบัติิัที่่�สำคััญของผู้นำที่่� ้ จะสร้้างแรงบัันดาลใจ ไปสู่่เป้้าหมายในอนาคต จะต้้องสร้้างสมาชิิกที่่�ร่ว่มทำงานไปด้วยกั้ ัน จะช่วย่ ให้้การทำงานนั้้�นไปสู่่ความสำเร็จ็ ได้้อย่่างง่่ายดาย และยัังกระตุ้้นให้้เกิิดการมีีส่ว่นร่ว่มของทีีมงานทั้้�งขวััญและกำลัังใจ จนกลายเป็็นแรงผลัักดัันให้้งานที่่�รัับผิิดชอบไปสู่่เป้้าหมาย ซึ่่�งนัับเป็็นหนึ่่�ง ในคุุณสมบัติิัของภาวะผู้นำ้ การจะเป็็นผู้นำอ ้ ย่่างแท้จริิ ้งอยู่่ที่่�ตัวบุัุคคลที่่�จะมีีความสามารถ มีีอำนาจโน้้มน้้าวใจให้้ผู้้อื่่�นอยากทำตาม การสื่่�อสารเป็็นงานที่่�ยากและ ท้้าทายสำหรัับผู้้นำในการสื่่�อสารแน่่นอนว่่าคำพููดและการกระทำต้้องมาพร้้อมกััน พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 77
และในจัังหวะเวลาที่่�เป็็นที่่�เหมาะสม ดัังนั้้�นผู้นำ้ จะต้้องประเมิินสถานการณ์์ที่่�กำลััง เกิิดขึ้้�น และที่่�สำคััญผู้้นำอยากให้้ผู้้ปฏิิบััติิรัับฟััง ผู้้นำต้้องเป็็นผู้้ฟัังของผู้้ปฏิิบััติิด้้วย และต้้องรัับฟัังอย่่างตั้้�งใจ ซึ่่�งจะทำให้้พวกเขารู้้สึึกว่่าดผู้้นำให้้ความสำคััญ และใส่่ใจ พวกเขาอย่่างแท้้จริิงการสื่่�อสารของผู้้นำจะประสบความสำเร็็จได้้นั้้�น สำคััญสุุดคืือ เรื่่�องของความไว้ว้างใจ ดัังนั้้�นผู้นำ้ จะต้้องเป็็นผู้้ปฏิิบัติิตัามสิ่่�งที่่�ตนเองสื่่�อสารออกมา สร้้างความไว้้เนื้้�อเชื่่�อใจอย่่างสม่่ำเสมอ และคอยระวัังไม่่ให้้ตััวเองเป็็นคนทำลาย ความเชื่่�อใจเสีียเอง ในการบริิหารงานในสถานศึึกษาผู้้บริิหารสถานศึึกษาในบทบาทของผู้นำ้ จะ ต้้องรู้้จัักวิิธีีการสร้้างแรงบัันดาลใจให้้กับัครููและบุุคลากรในโรงเรีียน เพราะครูถืืูอว่่า เป็็นบุุคลากรมีีความสำคััญมากต่่อการสร้้างแรงบัันดาลใจในการเรีียนรู้้ของนัักเรีียน ผู้้บริิหารสถานศึึกษาจึึงต้้องมีีความใส่ใจในรายละเอีียดของคณะครููและบุุคลากร แต่่ละคน และมีีกลยุทธ์ุ์ในการสร้้างแรงบัันดาลใจ เพื่่�อช่วย่กระตุ้้นให้้เกิิดการมีีส่ว่นร่ว่ม ในการทำงาน และสื่่�อสารให้้ครููและบุุคลากรทราบถึึงเป้้าหมาย ภารกิิจ และ วิิสััยทััศน์์ของโรงเรีียน เพื่่�อสร้้างความสำเร็็จร่่วมกัันอย่่างยั่่�งยืืน บรรณานุุกรม พจน์์ใจชาญสุุขกิิจ. (2556). The Power of Inspiration การสื่่�อสารเพื่่�อสร้้างพลััง แห่่งแรงบัันดาลใจของผู้้�นำ. http://www.drphot.com/images/ journal/2553/ceo_tips/Article_inspiration_communicate20%20 Jan%202010. สาวิิตรีี ยอยยิ้้�ม, นลิินณััฐ ดีีสวััสดิ์์�และเฉลิิมชััย กิิตติิศัักดิ์์�นาวิิน. (2560). ภาวะผู้้นำ กัับการสร้้างแรงจููงใจเพื่่�อความสำเร็็จในการพััฒนาองค์์กร. วารสารธุุรกิิจ ศรีีนคริินทรวิิโรฒ. (น. 140 – 153). สุุพััตรา ภููนาวััง. (2562). แนวทางการพััฒนาภาวะผู้้�นำเชิิงบัันดาลใจของผู้้�บริิหาร สถานศึึกษา สัังกััดสำนัักงานเขตพื้้�นที่่�การศึึกษามััธยมศึึกษา เขต 25 (วิิทยานิิพนธ์ปริิ ์ญญาครุศุาสตรมหาบััณฑิิต). มหาวิิทยาลัยัราชภัฏัมหาสารคาม. อภิิชาติิ พานสุุวรรณ. (2561). ผู้้นำกัับการสร้้างความเปลี่่� ยนแปลง. วารสาร มจร. สัังคมศาสตร์์ ปริิทรรศน์์ ปีีที่่�7 ฉบับั ที่่�1 มกราคม-มีีนาคม 2561. (น.289–294). พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 78
เล่่า เรื่่�อง “ครููคููล” ของเด็ ็ ก ๆ : Think about cool-teacher for kid kid “ปุ้้ง!!!” เสีียงของจรวดขวดน้้ำ (Water Rocket) ที่่�ลอยออกจากแท่่น ด้วย้แรงดัันของลมหรืือแก๊๊สที่่�อััดเข้้าไปในขวด ส่่งขวดน้้ำให้้ทะยานขึ้้�นบนท้้องฟ้้าด้วย้กฎ การเคลื่่�อนที่่�ของนิิวตััน เรีียกเสีียงฮืือฮาจากรอบสนามการแข่่งขััน ด้้วยเป็็นทีีม ที่่�สามารถส่่งขวดน้้ำได้้สููงที่่�สุุดในการแข่่งขัันระดัับภููมิิภาค...นี่่�เป็็นภาพจิินตนาการ ในหััวของผู้้เขีียนเมื่่�อได้้อ่่านเจอบทสััมภาษณ์์ของผู้้อำนวยการโรงเรีียนท่่านหนึ่่�ง ที่่�เล่่าถึึงที่่�มาของโครงการส่่งดาวเทีียมอวกาศของโรงเรีียน ว่่ามีีแรงบัันดาลใจจากการอ่่าน คำถาม?? ใครจะเชื่่�อว่่าการอ่่านจะช่่วยเปลี่่� ยนการเรีียนการสอนแบบใหม่่ จนนำไปสู่่การสร้้างดาวเทีียมส่่งไปอวกาศด้วยฝี ้ มืืีอนัักเรีียนมััธยม แต่่ไม่่เชื่่�อก็ต้็ ้องเชื่่�อ เพราะ “ดร.ศุุภกิิจ จิิตคล่่องทรััพย์์” ผู้้อำนวยการโรงเรีียนกรุุงเทพคริิสเตีียน หรืือผู้อำน ้ วยการ- เกรีียน เจ้้าของวิิธีีคิิดแบบตีีลัังกา ก็็ได้ท้ ำไปแล้ว ด้้วย้ความเชื่่�อว่่า “อนาคตสร้้างได้้ด้้วยการอ่่าน” นวรััตน์์ รามสููต พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 79
เรื่่�องเริ่่�มจากเมื่่�อสมัยยัังเป็็นครูนู้้อยของที่่�นี่ ่� ครูศุู ุภกิิจได้ผลั้ ักดัันเรื่่�องการอ่่าน ให้้แก่่ครููและนัักเรีียนทั้้�งโรงเรีียนด้้วยหวัังเพีียงให้้ครููอ่่านเป็็นแบบอย่่างให้้กัับเด็็ก เมื่่�อครูอู่่าน เด็็กก็จ็ะอ่่าน และเชื่่�อว่่าการอ่่านเป็็นเรื่่�องที่่�สำคััญที่่�ต้้องกระตุ้้นอยู่่ตลอด โดยได้้แทรกกิิจกรรมรณรงค์์การอ่่านของทั้้�งครููและนัักเรีียนอย่่างต่่อเนื่่�อง เช่่น เชิิญนัักเขีียนมาพููดคุยุเรื่่�องการอ่่านกับนัักเรีียน รวมทั้้�งครููในวัันประชุุมครูกู่่อนเปิิดเทอม และปัจจุับัุันแม้จ้ะเป็็น ผอ.ศุุภกิิจ แล้วก็้ต็าม ก็ยั็ังคงให้้ความสำคััญกับัการอ่่าน และ มีีแนวคิิดต่่อยอดการอ่่านไปสู่่การ“วิิเคราะห์์ คิิดต่่อ นำไปใช้้” บนพื้้�นฐานความคิิด เชิิงสร้้างสรรค์์และเรีียนอย่่างมีีความสุุข นี่ ่�คืือที่่�มาของ “โครงการส่่งดาวเทีียม อวกาศ” (BCC SPACE PROGRAM) โรงเรีียนกรุุงเทพคริิสเตีียน มีีเป้้าหมายผลิิต ผู้้สร้้างและผู้้นำทางเทคโนโลยีีอวกาศ บููรณาการและการเชื่่�อมโยงความรู้้ ทางด้้านอิิเล็็กทรอนิิกส์์คณิิตศาสตร์์ ฟิิสิิกส์์เคมีี และชีีววิิทยา ภายใต้้การควบคุุม อย่่างใกล้้ชิิดของผู้้ทรงคุุณวุุฒิิทางด้้านการพััฒนาดาวเทีียมและเทคโนโลยีีอวกาศ พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 80
“แรงบัันดาลใจของการเริ่่�มโครงการฯ มาจากการอ่่านหนัังสืือด้้านการศึึกษา เล่่มหนึ่่�ง ที่่�ทำให้้ได้้เริ่่�มคิิดจะนำองค์์ความรู้้แขนงอื่่�น ๆ ที่่�อยู่่นอกห้้องเรีียนมาให้้ เด็็กนัักเรีียนในโรงเรีียนได้้เรีียนรู้้ เพราะ“ดาวเทีียม”ไม่่ใช่่แค่่งานด้้านวิิทยาศาสตร์์ แต่่เด็็กจะได้้เข้้าใจว่่า การออกแบบดาวเทีียมสัักดวงประกอบด้้วยอะไรบ้้าง งานออกแบบมาเกี่ ่� ยวข้้องอย่่างไร และสิ่่�งแวดล้้อมอื่่�น ๆ จำเป็็นแค่่ไหน โครงการนี้้� เป็็นโครงการที่่�กระตุ้้นให้้เด็็กๆ เริ่่�มมองหาความรู้้ที่่�ไม่มีี่ ในหลัักสูตูร ซึ่่�งเชื่่�อว่่าผลที่่�ได้้ จะคุ้้มค่่ามาก นอกจากนี้้ยั�ังมีีโครงการอื่่�น ๆ ที่่�เกิิดจากการอ่่าน อาทิิ “การแต่่งไปรเวท มาโรงเรีียนอาทิิตย์ล์ ะวััน”ให้้เด็็กได้้อยู่่ร่ว่มกับัผู้้อื่่�นในแนวทางของสัังคมที่่�ไม่่เปลี่ย ่� น ตััวตนของเขา “การยกเลิิกแบ่่งสายวิิทย์์สายศิิลป์์ในมััธยมปลาย” เพราะต้้องการ ช่่วยให้้เด็็กที่่�มีีความสนใจพิิเศษ ได้้เจาะลึึกความรู้้นั้้�น ๆ พร้้อมเพิ่่�มหลัักสููตร เรีียนทำอาหาร เจ้้าของกิิจการ การออกแบบ เป็็นต้้น” ผอ.ศุุภกิิจ กล่่าว (ขอบคุุณข้้อมููล https://adaymagazine.com/Supakit-bcc) คำคลููๆ ของศุุภกิิจ “ความคิิดสร้้างสรรค์์คืือทุุกสิ่่�ง และมัันเกิิดขึ้้�นเองได้้ หน้้าที่่�ของโรงเรีียนคืือ การสร้้างคน ครูมีีหนู้้าที่่�ทำให้้ผลผลิิตที่่�ได้มีีป้ระสิิทธิิภาพสููงสุุด ในแบบที่่�เป็็นเอกลัักษณ์์ของนัักเรีียนแต่่ละคน ย้้ำอีีกครั้้�งว่่า โรงเรีียนต้้องสร้้างคน และเตรีียมเด็็กออกสู่่โลกภายนอกที่่�กว้้างขึ้้�น จึึงต้้องสอนให้้เด็็กรู้้จัักฟัังและลงมืือ ทำให้้เป็็น” ######## ตััดภาพมาที่่�อีีกหนึ่่�งเจ้้าของบทสััมภาษณ์์“รู้้สึึกว่่าชอบรอยยิ้้�มของเด็็ก ๆ เราชอบสอนหนัังสืือชอบเจอเด็็กชอบทำให้้เด็็กมีีความสุุข จากตรงนั้้�นเราก็็เลยไม่่อยาก ให้้แค่่เด็็กที่่�เราสอนมีีความสุุข แต่่อยากเห็็นเด็็กทั่่วป�ระเทศมีีความสุุขจากการเรีียนรู้้” นะโม (ชลิิพา ดุุลยากร) ผู้้มีีแพสชัันด้้านการศึึกษาเพราะเติิบโตอยู่่ละแวกโรงเรีียน ผู้้ที่่�เคยเกืือบจะได้้เป็็นครููอนุุบาล แต่่เกิิดเหตุุพลิิกผัันให้้เข้้าสู่่การเรีียนสถาปััตย์์ ซึ่่�งเป็็นหนึ่่�งในผู้้ร่่วมตั้้�งพื้้�นที่่�แบ่่งปัันไอเดีียการสอนออนไลน์์ภายใต้้ชื่่�อ “InsKru” ที่่�มาจากคำว่่าInspireและKruเป็็นแพลตฟอร์์มเว็บ็ ไซต์์เสมืือนเป็็นคลัังแสงสำหรับั คนรัักการสอน เป็็นพื้้�นที่่�แบ่่งปัันไอเดีียการสอนเจ๋๋งๆระหว่่างครููและคนรัักการสอน ทั่่�วประเทศ โดยเริ่่�มแรกเกิิดจากการแชร์์ไอเดีียของครููผ่่านเฟซบุ๊๊ก แต่่ยัังไม่่เกิิด พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 81
การแชร์์อย่่างเป็็นธรรมชาติิ และด้วย้ความที่่�ฟีีดเฟซบุ๊๊กจะเลื่่�อนลงมาเรื่่�อย ๆ ทำให้้ย้้อนหา คอนเทนต์์ลำบาก ก็็เลยปรัับวิิธีีการ และมาลงตััวที่่�เว็็บไซต์์ ซึ่่�งมีีฟัังก์์ชัันจััดแยก เนื้้�อหาเป็็นหมวดหมู่่วิิชาได้้ มีีรููปแบบการนำเสนอต่่าง ๆ เช่่น โพสต์์ อััลบั้้�มภาพ วิิดีีโอ รวมถึึงแชร์์ข้้อมููลข่่าวสารกิิจกรรมดีี ๆ จากนั้้�น นะโมยัังปิ๊๊�งไอเดีียจากปรััชญาที่่�อยู่่ในใจว่่า ทำไมต้้องเอาแต่่หนัังสืือ มาสอน มัันไม่่สนุุก ก็็เลยนำไอเดีียของครููมาผนวกกัับกระแสต่่างๆ มาสอน โดยให้้ เชื่่�อมโยงเข้้ากัับวิิชาต่่าง ๆ เช่่น หมููป่่าติิดถ้้ำ ก็็ได้้นำประเด็็นนี้้�มาสอนแยกเป็็นวิิชา วิิทยาศาสตร์์คณิิตศาสตร์์และสัังคมศึึกษา เชื่่�อมโยงกัับสิ่่�งที่่�เรีียน และนำมาโพสต์์ ต่่อลงในเพจ ซึ่่�งมีีคนแชร์์ต่่อจำนวนมาก ส่่งผลให้้ยอดไลค์์เพจเพิ่่�มขึ้้�นจาก500เป็็น 5,000คนก็็ชอบเพราะมัันใหม่่มาก จนถึึงปัจจุับัุันนี้้�นะโมก็ยั็ังคงหาวิิธีีทำให้้เว็บ็ ไซต์์ เพจ และกิิจกรรมต่่าง ๆ ยัังคงเคลื่่�อนไหวอย่่างมีีชีีวิิตชีีวาอยู่่ต่่อได้้ยาว ๆ ...จากการอ่่านบทสััมภาษณ์์ของ “นะโม” รัับรู้้ได้้ว่่า เธอไม่่ได้้ขัับเคลื่่�อน InsKru ให้้เป็็นพื้้�นที่่�แชร์์ไอเดีียสอน ด้้วยแรงบัันดาลใจหรืือความชอบการเป็็นครูู เท่่านั้้�น แต่่เธอยัังเจ๋๋งพอที่่�จะนำไอเดีียการ “ออกแบบ” มาออกแบบการเรีียน ในวิิชาธรรมดาๆให้้เป็็นไอเดีียใหม่่ๆเพื่่�อเป็็นพลัังหนุุนให้้การสร้้างพื้้�นที่่�แชร์์ไอเดีีย การสอน ช่่วยให้้ครููได้้เรีียนรู้้ รัับรู้้ ได้้มีีวิิธีีสอนเจ๋๋ง ๆ โดนใจมากขึ้้�น ทั้้�ง #ออกแบบ ที่่�ช่่วยดีีไซน์์คาบเรีียนให้้คล้้ายคลึึงกัับการออกแบบเซอร์์วิิสร้้านค้้าต่่าง ๆ พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 82
สร้้างความน่่าสนใจ น่่ารััก และเป็็นกัันเอง #คอมพิิวเตอร์์ นำข้้อดีีของเทคโนโลยีี “เว็็บไซต์์” มาใช้้ให้้เกิิดประโยชน์์ ในการจำแนกหมวดหมู่่ ค้้นหาได้้ง่่าย และ เข้้าถึึงได้้สะดวก #สัังคมศึึกษา ซึ่่�งรู้้กัันดีีว่่า ครููเป็็นอาชีีพที่่�สัังคมยกย่่อง มัักได้้รัับ ความคาดหวัังสููง สิ่่�งที่่�ทำต้้องถููกต้้องดีีเสมอ ที่่�ผ่่านมาครูจึูึงไม่่กล้้าแชร์์ความคิิด-ไม่่กล้้า เปิิดห้้องเรีียนใน InsKru ทั้้�ง ๆ ที่่�ความจริิงแล้้ว การแชร์์คืือวััฒนธรรมที่่�ดีีที่่�สุุด ในการส่่งต่่อองค์์ความรู้้ ดัังนั้้�น InsKru ที่่�นะโมพยายามผลัักดัันให้้ครููแชร์์ความรู้้ กัันอย่่างเป็็นธรรมชาติิ จึึงเป็็นพื้้�นที่่�หนึ่่�งที่่�ช่่วยแทรกซึึมทางวััฒนธรรม ด้้วยปััจจััย ของ “ครููสมััยนี้้�” ที่่�เปลี่่� ยนไป และ InsKru ที่่�เข้้ามา Disrupt วััฒนธรรมอีีกทีีหนึ่่�ง จนอาจพููดได้้ว่่า “InsKru” ช่่วยสร้้างความเข้้มแข็็งให้้กัับคำว่่า “วััฒนธรรม เป็็นสิ่่�งที่่�เปลี่่� ยนแปลงได้้” แบบค่่อยเป็็นค่่อยไป (ขอบคุุณข้้อมููล https://aday magazine.com/inskru) คำคลููๆ ของนะโม “แม้้แพลตฟอร์์มดููเป็็นสื่่�อสำหรัับคนรุ่่นใหม่่ แต่่ก็็ยััง มีีครููเก่่า ครููอายุุมาก เข้้ามาร่่วมกิิจกรรมเสมอ เป็็นการแสดงให้้เห็็นว่่า การเรีียนรู้้ ไม่่ได้จ้ำกััดอายุหรืืุอยุุคสมัย ั สำคััญคืือ หัวัใจของคุุณยัังรัักที่่�จะเปลี่ย ่� นแปลงและเรีียนรู้้ ไปพร้้อมกัับเด็็ก ๆ ไหมต่่างหาก เพราะสุุดท้้ายแล้้ว ต่่อให้้เราเปลี่่� ยนระบบไม่่ได้้ แต่่เปลี่่� ยนตััวเอง เปลี่่� ยนวิิธีีสอน และเปลี่่� ยนบรรยากาศการเรีียนได้้นอกจากเด็็ก จะมีีความสุุขแล้้ว เชื่่�อว่่า ครููผู้้สอนเองก็็จะมีีความสุุขไม่่แพ้้กััน” ***มวลรวมไอเดีียนอกกรอบ & นอกห้้องเรีียน ที่่�ผู้้เขีียนต้้องการนำเสนอ ผ่่านบทสััมภาษณ์์ของครูทัู้้�งสองคน อาจจะเป็็นไอเดีียแบบคลููๆ ที่่�ดิ้้�นได้้ไม่มีี่แบบแผน และดููแหวกแนวเหมืือนหลุุดไปสู่่โลกอวตารก็็ตาม แต่่โดยส่่วนตััวแล้้ว เชื่่�อว่่า หากเราคิิดจะ“พลิิก”เพื่่�อเปลี่ย ่� น ดััดแปลงกลับด้ั ้าน หรืือทำอะไรที่่�ต่่างไปจากเดิิม เพื่่�อเด็็กไทย การศึึกษาไทย ไอเดีียของคนเคยเป็็นครููและคนอยากเป็็นครูู ถืือว่่า ตอบโจทย์์#พลัังครููไทย ที่่�พร้้อมคิิด พร้้อมแชร์์ไอเดีีย พร้้อมทำ เพื่่�อสร้้างการเรีียนรู้้ ให้้กัับเด็็ก โดยยึึดผู้้เรีียนเป็็นศููนย์์กลางอย่่างที่่�พููดกััน ก็็คงจะไม่่ผิิด นั่่�นก็็คืือ “การทำให้้นัักเรีียนได้้เรีียนอย่่างมีีความสุุขกัับครููที่่�สอนแบบใหม่่ๆ ในห้้องเรีียน ที่่�มีีแต่่เรื่่�องสนุุก มีีการแชร์์- ฟััง- ทำ ไปพร้้อมกััน เมื่่�อนั้้�นโรงเรีียนก็็จะเต็็มไปด้้วย ห้้องเรีียนที่่�มีีความสุุข และไม่่ใช่่พื้้�นที่่�ปิิดอีีกต่่อไป” พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 83
ยุุทธ โตอดิิเทพย์์ สมาคมนัักเขีียนแห่่งประเทศไทย พลัังครูู คืือหััวใจ ของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา “มิิใช่่เพีียงความเป็็นครููคืือผู้้สอน ตามขั้้�นตอนอ่่านเขีียนเพีียรศึึกษา มิิใช่่เพีียงผู้้ประสิิทธิ์์�วิิทยา ศิิษย์์ก้้าวหน้้าสุุขสบายเป็็นนายคน..” หน้้าที่่�ของครููในปัจจุับัุัน คงไม่่ได้ห้มายถึึงผู้้สั่่�งสอนอบรมศิษิย์์ให้้มีีวิิชาความรู้้ ทัันโลกทัันเหตุุการณ์์เท่่านั้้�น เป้้าหมายการศึึกษาของไทยตามที่่�หลัักสููตรการศึึกษา ทุุกหลัักสููตรกำหนดไว้้จะมีีส่่วนเหมืือน หรืือคล้้ายกัันทุุกยุุคสมััย ตั้้�งแต่่เราเริ่่�มมีี พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 84
การเรีียนการสอนในประเทศไทย จากเรีียนในวััดวาอารามกระทั่่�งศึึกษาเล่่าเรีียน ในรั้้ว�ในวััง กระทั่่�งต่่อมามีีการถ่่ายทอดวิิชาความรู้้ในสถานศึึกษาเป็็นโรงเรีียน วิิทยาลัยั มหาวิิทยาลััย บทบาทสำคััญยิ่่�งในการขัับเคลื่่�อนการศึึกษาคงไม่่พ้้นคำว่่า “ครูู” แม้้จะมีีชื่่�อเรีียกต่่างกัันออกไปอย่่างไร หััวใจสำคััญครููก็็คืือ ผู้้สอน ผู้้สร้้างให้้เกิิด พััฒนาการด้้านความรู้้ ความเข้้าใจ ทัักษะชีีวิิต และมีีเจตคติิที่่�ดีีงามในความเป็็นมนุุษย์์ ที่่�ได้้รัับการฝึึกตนดีีแล้้ว ครููเป็็นสิ่่�งศัักดิ์์�สิิทธิ์์�สำหรัับบทบาทการพััฒนาคุุณภาพการศึึกษา พลัังครูู สำคััญยิ่่�งในการเป็็นผู้้นำต่่อการเปลี่่� ยนแปลงทางการศึึกษาของประเทศไทย และ ครููเป็็นพลัังสำคััญยิ่่�งในการขับัเคลื่่�อนให้้ผู้เ้รีียนได้รั้บัการพััฒนาอย่่างเต็็มตามศัักยภาพ ที่่�เรามัักจะใช้้เป็็นหลัักสำคััญในการจััดการเรีียนการสอนคืือ เพื่่�อให้้เกิิดความรู้้ คู่่คุุณธรรม เป็็นพลเมืืองที่่�ดีี สามารถเรีียนรู้้ได้ด้้วยต้นเองอย่่างต่่อเนื่่�องและหลากหลาย การจััดการศึึกษาในเมืืองไทยทั้้�งการศึึกษาในระบบ การศึึกษานอกระบบ และ การศึึกษาตามอััธยาศัย ัพลัังหลัักที่่�ต้้องใช้ก็้็ไม่พ้่ ้นพลัังการขับัเคลื่่�อนของครู ปูระกอบกับั ความเปลี่่� ยนแปลงของกระแสการเมืือง เศรษฐกิิจ และสัังคม วััฒนธรรม ค่่านิิยม วิิทยาศาสตร์์เทคโนโลยีี ความเจริิญก้้าวหน้้าที่่�เปลี่่� ยนแปลงไปอย่่างรวดเร็็วนี้้�เอง ทำให้้ผู้้คนที่่�จะมีีชีีวิิตอยู่่รอดปลอดภััย อย่่างเป็็นสุุข ช่่วยเหลืือสัังคมบ้้านเมืือง จึึงจะต้้องมีีความรู้้ขั้้�นพื้้�นฐานพอเพีียง รู้้วิิธีีแก้้ปััญหาเชิิงสร้้างสรรค์์ รู้้จัักปรัับตััว มีีวิิสััยทััศน์์อัันพึึงประสงค์์ รู้้จัักการปรัับเปลี่่� ยนพััฒนา มีีค่่านิิยมที่่�ดีีงาม พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 85
พลัังครููเป็็นเครื่่�องมืือและกระบวนการสำคััญอย่่างยิ่่�งต่่อการพััฒนาให้้มีี คุุณสมบััติิของผู้้เรีียนที่่�เราพึึงประสงค์์ทั้้�งทางกาย อารมณ์์ สัังคม และสติิปััญญา บทบาทในการพััฒนาคน พััฒนางาน ประสานสััมพัันธ์์สร้้างขวััญสร้้างกำลัังใจ ให้้เกิิดขึ้้�นในวงการศึึกษา พลัังครููที่่�มีีนัักวิิชาการศึึกษาบ่่งบอกไว้้ โดยจำแนก ออกเป็็น ครููโดยอััธยาศััย หรืือครููโดยวััฒนธรรม ได้้แก่่ พ่่อแม่่ ปู่่ย่่าตายาย ผู้้ทรงภููมิิปััญญาในแผ่่นดิิน พระภิิกษุุสงฆ์์ ครููโดยอาชีีพก็็คืือ ผู้้ประกอบอาชีีพครูู ที่่�สำเร็็จจากสถาบัันครููครููโดยธรรมชาติิใช้้ธรรมชาติิสิ่่�งแวดล้้อมที่่�อยู่่รอบตััว ก่่อให้้เกิิดประสบการณ์์การเรีียนรู้้แก่่มนุุษย์์ครููโดยเทคโนโลยีี ปััจจุุบัันเทคโนโลยีี สารสนเทศต่่างๆ มีีบทบาทสำคััญก่่อให้้เกิิดประสบการณ์์การเรีียนรู้้ได้้อย่่างรวดเร็ว ็ กว้้างขวางและหลากหลายไร้้ขอบเขต ครููโดยตนเอง ท่่านหมายถึึงความใฝ่รู้้่ ใฝ่่เรีียน ที่่�แต่่ละคนสามารถสอนตนเองหรืือเรีียนรู้้ด้้วยตนเองได้้ ซึ่่�งจะมีีความสำคััญยิ่่�ง ในการดำรงชีีวิิตยุุคโลกาภิิวััตน์์ ไม่่ว่่าการศึึกษาจะเป็็นแบบใด จะมีีการปฏิิรููปการศึึกษากัันอย่่างไรก็็ตาม หรืือจะมีีพระราชบััญญััติิการศึึกษาฉบัับใดก็็ตามเกิิดขึ้้�นมาแล้้วมีีผลต่่อผู้้เรีียน พลัังครู ก็ูคืื็อหัวัใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษาอยู่่ตลอดทุุกยุุคสมัย ัครูจึูึงเป็็น สิ่่�งศัักดิ์์�สิิทธิ์์�ยิ่่�ง ตั้้�งแต่่บรรพชนเรามาตราบกระทั่่�งถึึงปััจจุุบััน “ครููเป็็นสิ่่�งศัักดิ์์�สิิทธิ์์�แรงฤทธิ์์�เลิิศ สำนึึกเถิิดความจริิงครููยิ่่�งใหญ่่ ยกระดัับวิิญญาณศิิษย์์ฝึึกจิิตใจ บอกตััวได้้ ใช้ตั้ัวเป็็น เห็็นตััวเอง” พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 86
ครูนักเรียนและผู้ปกครอง สามประสานงานศึกษา ดร.สจัภูมิละออ สมาคมนักเขียนแห่งประเทศไทย คุณภาพการศึกษาอยู่ทีค่รูนัน้ถูกต้อง แต่ถูกไม่ถึงครึ่ ง เพราะคุณภาพการศึกษาไม่ได้ขึน้อยู่ กับครูเพียงฝ่ายเดียว หากยังต้องขึน้อยู่กับเดก็ทีเ่ข้าสู่ระบบการศึกษาและผู้ปกครองด้วย ดงันนั้ถา้จะพดูใหถู้ กตอ้งอาจกล่าวได้ว่า คณุภาพการศกึษาขนึ้อยู ก่บัสามประสาน น่ นัคอื 1.ครู 2.นักเรียน และ 3. ผู ป้กครอง ครูนักเรียนและผู้ปกครองต้องท ำอย่ำงไร ถึงจะพัฒนำคุณภำพกำรศึกษำได้ คงไม่มีค ำตอบแบบ บะหมี่กึ่งส ำเร็จรูป แต่จำกประสบกำรณ์ที่ข้ำพเจ้ำพบมำ และคิดว่ำทั้งสำมประสำนดังกล่ำวนั้น ต้องแสดง บทบำทหน้ำที่ของตนอย่ำงเต็มก ำลังสำมำรถ เพื่อพัฒนำเด็กที่จะต้องเติบโตไปเป็นก ำลังของชำติเพรำะ “เด็กวันนี้ คือผู้ใหญ่ในวันหน้ำ” ครูต้องสอนหนังสือ สมัยข้ำพเจ้ำยังเป็นเด็กนักเรียนชั้นประถมปีที่1 นั่งเรียนกับเพื่อน ๆ บนม้ำนั่ง ตัวเดียวกัน 3-4 คน ข้ำพเจ้ำขอนั่งซ้ำยสุดเพรำะว่ำถนัดมือซ้ำย เวลำเขียนหนังสือจะได้ไม่ต้องเอำศอกไป ชนกับเพื่อน ๆ อำคำรที่นั่งเรียนหลังคำมุงจำก ฝำไม้กระดำนน ำมำตีแปะ ๆ ไว้พอกันลม เวลำฝนตกมำ ครำวใด ถ้ำลมแรงก็ซัดสำดเข้ำมำเปียกปอน คุณครูต้องน ำเด็ก ๆ ไปรวมกันอยู่ในจุดที่ฝนสำดเข้ำไปไม่ถึง หรือถึงน้อยที่สุด ท่ำมกลำงควำมขำดแคลนนี้ คุณครูเอำใจใส่ดูแลข้ำพเจ้ำและเพื่อน ๆ เป็นอย่ำงดี คนที่ เขียนหนังสือไม่ได้ก็ช่วยจับมือลำกเส้นเบำ ๆ ตั้งแต่ ก.ไก่ จนถึง ฮ.นกฮูก ตลอดเวลำที่เรียนชั้นประถมปีที่1 ข้ำพเจ้ำไม่เคยได้ยินครูบ่นว่ำเหนื่อย ท้อ หรือแสดงให้เห็นว่ำเบื่อหน่ำยกำรสอน หำกแต่สอนให้เขียน อ่ำน อย่ำงสนุกสนำน บำงวันก็แต่งเพลงสั้น ๆ เพื่อให้เรียนรู้ควำมหมำยของค ำ หรือจดจ ำบทเรียนได้ด้วยบท ครูู นัักเรีียน และผู้้ปกครอง สามประสานงานศึึกษา ดร.สััจภููมิิ ละออ สมาคมนัักเขีียนแห่่งประเทศไทย คุุณภาพการศึึกษาอยู่่ที่่�ครูนัู้้�น ถููกต้้อง แต่่ถููกไม่่ถึึงครึ่่�ง เพราะ คุุณภาพการศึึกษาไม่่ได้้ขึ้้�นอยู่่กัับครูู เพีียงฝ่่ายเดีียว หากยัังต้้องขึ้้�นอยู่่กัับ เด็็กที่่�เข้้าสู่่ระบบการศึึกษาและผู้้� ปกครองด้้วย ดัังนั้้�น ถ้้าจะพููดให้้ถููกต้้องอาจ กล่่าวได้้ว่่า คุุณภาพการศึึกษาขึ้้�นอยู่่กัับสามประสาน นั่่�นคืือ 1) ครูู2) นัักเรีียน และ 3) ผู้้ปกครอง ครู นัูักเรีียน และผู้้ปกครองต้้องทำอย่่างไร ถึึงจะพััฒนาคุุณภาพการศึึกษาได้้ คงไม่่มีีคำตอบแบบบะหมี่ ่�กึ่่�งสำเร็็จรููป แต่่จากประสบการณ์์ที่่�ข้้าพเจ้้าพบมา และ คิิดว่่าทั้้�งสามประสานดัังกล่่าวนั้้�น ต้้องแสดงบทบาทหน้้าที่่�ของตนอย่่างเต็็มกำลััง สามารถ เพื่่�อพััฒนาเด็็กที่่�จะต้้องเติิบโตไปเป็็นกำลัังของชาติิ เพราะ “เด็็กวัันนี้้� คืือ ผู้้ใหญ่่ในวัันหน้้า” ครููต้้องสอนหนัังสืือ สมััยข้้าพเจ้้ายัังเป็็นเด็็กนัักเรีียนชั้้�นประถมปีีที่่� 1 นั่่�งเรีียนกัับเพื่่�อน ๆ บนม้้านั่่�งตััวเดีียวกััน 3-4 คน ข้้าพเจ้้าขอนั่่�งซ้้ายสุุดเพราะว่่า ถนััดมืือซ้้าย เวลาเขีียนหนัังสืือจะได้้ไม่ต้่ ้องเอาศอกไปชนกับัเพื่่�อน ๆ อาคารที่่�นั่่�งเรีียน หลัังคามุุงจากฝาไม้้กระดานนำมาตีีแปะๆ ไว้้พอกัันลม เวลาฝนตกมาคราวใด พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 87
ถ้้าลมแรงก็ซั็ัดสาดเข้้ามาเปีียกปอน คุุณครูตู้้องนำเด็็กๆ ไปรวมกัันอยู่่ในจุุดที่่�ฝนสาด เข้้าไปไม่่ถึึงหรืือถึึงน้้อยที่่�สุุด ท่่ามกลางความขาดแคลนนี้้ คุ�ุณครููเอาใจใส่ดูู่แลข้้าพเจ้้า และเพื่่�อน ๆ เป็็นอย่่างดีี คนที่่�เขีียนหนัังสืือไม่่ได้้ก็็ช่่วยจัับมืือลากเส้้นเบา ๆ ตั้้�งแต่่ ก.ไก่่ จนถึึง ฮ.นกฮููก ตลอดเวลาที่่�เรีียนชั้้�นประถมปีีที่่�1 ข้้าพเจ้้าไม่่เคยได้้ยิินครููบ่่น ว่่าเหนื่่�อย ท้้อ หรืือแสดงให้้เห็็นว่่าเบื่่�อหน่่ายการสอน หากแต่่สอนให้้เขีียน อ่่าน อย่่างสนุุกสนาน บางวัันก็็แต่่งเพลงสั้้�น ๆเพื่่�อให้้เรีียนรู้้ความหมายของคำ หรืือจดจำ บทเรีียนได้ด้้วยบท้เพลง อาทิิ “ง งูมีีหลูายชนิิด บางอย่่างมีีพิิษกััดหกคะเมน” นั่่�นเป็็น วิิธีีการสอนแบบโบราณ ปััจจุุบัันสื่่�อการสอนก้้าวไกลเอื้้�อให้้ผู้้สอนและเรีียน ก้้าวสู่่จุุดมุ่่งหมายได้้ง่่ายกว่่าเดิิม ความที่่�กล่่าวมานี้้�เพื่่�อจะบอกว่่าแม้้สภาพของโรงเรีียนจะล้้าหลัังหรืือเจริิญ เพีียงใด ครููต้้องเป็็นผู้้สอนและมีีจิิตวิิญญาณความเป็็นครููเพื่่�อประสิิทธิ์์�ประสาท ความรู้้ให้้เด็็ก ๆ คุุณครููจะต้้องไม่่ทำเรื่่�องเกี่ ่� ยวกัับเอกสาร เรื่่�องธุุรการจนต้้องลด เรื่่�องการเรีียนการสอน พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 88
นัักเรีียนต้้องเรีียนรู้้�เมื่่�อครููตั้้�งใจสอนแล้้ว นัักเรีียนก็็ต้้องใส่่ใจเรีียนรู้้ด้้วย ถ้้านัักเรีียนไม่่สนใจเรีียนรู้้ ความรู้้ที่่�ควรจะได้ก็้็อาจเพีียงแค่่สอบผ่่าน ๆไป ไม่่สามารถ นำไปประยุุกต์์ใช้้กัับชีีวิิตประจำวัันได้้อย่่างเต็็มเม็็ดเต็็มหน่่วย คุุณครููชั้้�น ป.1 ของข้้าพเจ้้าเปรีียบความรู้้ให้้ฟัังว่่า คนมีีความรู้้เหมืือนกับมีีข้ ั ้าวสารอยู่่ในถััง เวลาหิิว จะหุุงกิินเมื่่�อไรก็็ได้ นั่่ ้ �นหมายถึึงนำความรู้้ไปประยุุกต์์ใช้้ในชีีวิิตได้้เสมอการใฝ่่เรีียน ใฝ่่รู้้ของนัักเรีียนจะเกิิดขึ้้�นได้้นอกจากนิิสััยของเด็็กที่่�มีีมากและน้้อยต่่างกัันแล้้ว ยัังต้้องอาศััยแรงจููงใจอื่่�น ๆ ที่่�สำคััญทั้้�งครููและผู้้ปกครองต้้องคอยประคัับประคอง ให้้เด็็กได้้“เรีียนรู้้ ดููเป็็น เล่่นได้้” หมายถึึง เรีียนแล้้วนำไปใช้้ประโยชน์์ได้้นั่่�นเอง ผู้�ปกครอง้ต้้องดููแลและส่่งเสริิม ผู้้ปกครองมีีส่ว่ นสำคััญอย่่างยิ่่�ง ในการเรีียนรู้้ ของเด็็ก ถ้้าผู้้ปกครองเอาแต่่ตามใจเด็็กก็็อาจจะเป็็นแบบงิ้้�วเรื่่�อง“พ่่อแม่่รัังแกฉััน” เรื่่�องมีีอยู่่ว่่าพ่่อแม่่เอาใจลููกต้้องการอย่่างไรให้้หมดในที่่�สุุดลููกก็็เสีียคน การดููแลเด็็ก ต้้องใช้้ศาสตร์์และศิิลป์์ประกอบกััน เหนืือกว่่าศาสตร์์ศิิลป์์คืือ การเอาใจใส่่และ พร้้อมส่่งเสริิมเด็็กๆ ในการเรีียนรู้้ด้้านต่่างๆ เมื่่�อสามประสานทำหน้้าที่่�เต็็มศัักยภาพแล้้ว นโยบายเบื้้�องบนจะต้้อง ไม่่ปรัับเปลี่่�ยนชนิิดไม่่ยอมหยุุดหย่่อน จนครููผู้้�ปฏิิบััติิตามไม่่ทััน และต้้อง ไม่่ขโมยครููจากห้้องสอนไปทำอย่่างอื่่�นจนเกิินไป ข้้าพเจ้้าเชื่่�อว่่าคุุณภาพ การศึึกษาจะต้้องดีีขึ้้�น พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 89
สมปอง ดวงไสว ทุุกอณููความรัักของครูู พลิิกชีีวิิตได้้ “กว่่าบััวจะบานตระการไสว กว่่าจะได้้พ้้นน้้ำความขมขื่่�น กว่่าจะเติิบโตต้้องสู้้รู้้หยััดยืืน กว่่าจะถึึงวัันตื่่�นรู้้สู่่บััวงาม” ครููใหญ่่โรงเรีียนวััด ท่่าทางใจดีีแต่่ไม่่ยิ้้�ม พวกเราเด็็กๆ ชั้้�นประถมสููงสุุด ของโรงเรีียนรู้้สึึกเคารพ เดิินผ่่านหน้้าห้้องต้้องสงบ ไม่ส่่ ่งเสีียงดัังเป็็นกัันทั้้�งโรงเรีียน ทั้้�งเคารพรัักและเกรงกลััว ครููอรุุณสอนเสร็็จสั่่�งการบ้้านแล้้วอนุุญาตให้้พััก ไปดื่่�มน้้ำ ไปปััสสาวะได้้ ค่่อย ๆ ทยอยไปนะครูบูอก ฉัันกับดิิ ัษฐ์์คำนับัครููแล้ว้เดิินออกมานอกห้้อง เพื่่�อดื่่�มน้้ำ จากคููลเลอร์์ที่่�ตั้้�งไว้้บนโต๊๊ะหน้้าห้้องครููใหญ่่ “เธอสองคนเข้้ามานี่ ่�ซิิ”ครููใหญ่่เรีียกเข้้าไปในห้้องฉัันรู้้สึึกวาบไปถึึงหััวใจ มองหน้้าดิิษฐ์ ท์ ำอะไรผิิดหรืือเปล่่า ครููใหญ่นั่่่ �งที่่�เก้้าอี้้ป�ระจำตำแหน่่ง ส่ว่นเราสองคน ยืืนอยู่่ต่่อหน้้า รอครููใหญ่่จะพููดว่่าอย่่างไร “เธอสองคน เป็็นพี่ ่� น้้องกััน รู้้ไหม” ฉัันและดิิษฐ์์ ทำหน้้างงงง และบอก “ไม่่รู้้ครัับ” ครููใหญ่่เอ่่ยต่่อ “เธอเป็็นพี่ ่� น้้องกััน มีีพ่่อคนเดีียวกััน แต่่คนละแม่่ ครููอยากบอกให้้เธอรู้้จัักกัันไว้้เธอเป็็นน้้อง ดิิษฐ์์เป็็นพี่่�” “ครัับ” เราสองคนตอบรัับพร้้อมกััน “ไปได้้แล้้วละ” ครููใหญ่่ยิ้้�มให้้และ เราลาครููใหญ่่ออกมาจากห้้อง พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 90
ตั้้�งแต่่นั้้�นมาฉัันเรีียกพี่ ่�ดิิษฐ์์และดิิษฐ์์เรีียกฉัันว่่าน้้อง แม้้ไม่่รู้้เหตุุผลแต่่ก็็รู้้ถึึง ความรัักของครููใหญ่่ได้้ เมื่่�อวัันที่่�เรีียนจบชั้น ้ สููงสุดุของโรงเรีียน เข้้าไปลาท่่าน จะไปเรีียนต่่อชั้น ้ มััธยม ที่่�โรงเรีียนวััดไกลออกไป เหมืือนได้้กราบลาญาติิผู้้ใหญ่่ที่่�เคารพ ครููป่่วนยิ้้มให้้และ บอกให้้ตั้้งใจเรีียน ให้้สมกัับที่่�พ่่อแม่่ตั้้งใจ โรงเรีียนวััดสอนชั้้�นมััธยมอยู่่ห่่างจากบ้้าน 6 กิิโลเมตร พ่่อจึึงให้้ไปเป็็น ลููกศิิษย์์วััด ที่่�นี่่�ครููและเด็็กๆ พัักอยู่่วััดด้้วยกััน ไม่่ต้้องเดิินทาง ครููวััดและเด็็กวััด จึึงสนิิทสนมกััน เป็็นคนวััดเหมืือน ๆ กััน หน้้าที่่�ของเด็็กวััด เช้้าหิ้้�วปิ่่�นโตเดิินตาม พระบิิณฑบาต จััดแจงให้้พระเสร็็จ กิินข้้าวแล้้ววิ่่�งไปโรงเรีียน ตกค่่ำสวดมนต์ท์ ำวััตร อ่่านหนัังสืือเข้้านอน หน้้าที่่�พิิเศษที่่�หลวงพ่่อให้้ผมทำ คืือ อ่่านหนัังสืือพิิมพ์์ให้้ฟัังทั้้�งวััดทุุกค่่ำและทุุกเช้้าวัันพระให้้เปิิดแผ่่นเสีียงให้้คนมาวััด ทำบุุญ เป็็นเพลงลููกทุ่่งที่่�คนชนบทชอบฟััง พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 91
ค่่ำวัันหนึ่่�งหลัังจากเสร็็จภารกิิจประจำแล้้ว ครููมณีีเรีียกให้้ไปพบที่่�ห้้อง เสีียงเพลงจากวิิทยุุดัังแว่่ว ครููว่่า “เธอเปิิดแผ่่นเสีียงเพลงลููกทุ่่ง ชอบลููกทุ่่ง ลองฟััง เพลงยอดพธููเมืืองแปรดูู” เพลงขึ้้�นด้้วยการอ่่านโคลง “โฉมควรจัักฝากฟ้้า ฤาดิินดีีฤา เกรงเทพไท้้ธรนิินทร์์ ลอบกล้้ำ ฝากลมเลื่่�อนโฉมบิิน บนเล่่านาแม่่ เกรงชายจัักชัักช้้ำ ชอกเนื้้อเรีียมสงวน” ครููอธิิบายโคลงให้้ฟััง ผมคิิด ยัังไงครููก็็เปลี่่� ยนความชอบเพลงลููกทุ่่งของผม ไม่่ได้้แต่่เชื่่�อหรืือไม่่ ครููกลัับเปลี่่� ยนแปลงชีีวิิตให้้ผมเป็็นคนรัักชอบบทกวีีขึ้้นมาได้้ตั้้งแต่่วัันนั้้น พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 92
ในชั่่�วโมงภาษาไทย ครููวรรณาอธิิบายถึึงลัักษณะกลอนแปดให้้ฟััง จนเข้้าใจ ทั้้�งห้้องแล้ว้ให้้ทุุกคนแต่่งมาส่่งครููให้้เสร็จ็ ในชั่่ว�โมง ชีีวิิตเพิ่่�งรู้้จัักกลอนแปดครั้้�งแรก จึึงพยายามแต่่งพอได้้ความว่่า “เป็็นเด็็กวััดหััดเขีียนเรีียนหนัังสืือ ให้้คนลืือตั้้งใจใฝ่่เรีียนรู้้ เด็็กหััดใหม่่ให้้หมั่่�นขยัันสู้้ หััดซัักครููสงสััยต้้องไต่่ถาม อนาคตอยู่่ไหนใครรู้้บ้้าง วัันข้้างหน้้าอย่่างไรยัังไม่่เห็็น แต่่พอรู้้วัันนี้้อยู่่และเป็็น เด็็กวััดเล่่นซนซนคนระอา” เขีียนเสร็็จก็็ไปส่่ง ด้้วยความอาย ผมวางซุุกไว้้ใต้้สุุดของกอง เพื่่�อให้้ครููตรวจ ถึึงช้้าที่่�สุุดให้้พ้้นชั่่�วโมง แต่่ครููก็็เหลืือบเห็็น แล้้วหยิิบมาตรวจก่่อนใคร อ่่านแล้้ว ครููก็็ยิ้้�ม ๆ แล้้วเรีียกให้้ไปพบที่่�โต๊๊ะ ครููบอกว่่า “ครููเข้้าใจเจตนาการเขีียนของเธอเธอเขีียนได้้ดีีสนุุกแต่่การเชื่่�อมระหว่่างบท ยัังไม่่ถููก ถามกัับเห็็นไม่่รัับสััมผััสกััน แก้้ตรงนี้้นิิดเดีียวแล้้วจะดีีมากๆ” ครููวรรณา บอกเบาๆ ให้้กำลัังใจรัับรู้้เพีียงสองคน แล้้วครููก็็ให้้ผมอ่่านดัังๆ ให้้เพื่่�อนฟััง พออ่่านจบเพื่่�อน ๆ ขำกัันทั้้�งห้้อง ผมสงสััยมัันขำอะไรนัักหนา ผมรู้้สึึกหน้้าชาอัับอาย แต่่ได้้กำลัังใจจากครูู หััวใจพองโตเป็็นปลื้้�ม จึึงชอบ อ่่านเขีียนบทกวีีมาจนวัันนี้้� ถึึงเทคโนโลยีีก้้าวหน้้าสัักเพีียงใด ครููคืือครููมีีหััวใจ ครููยัังเป็็นหััวใจ ของการเรีียนการสอน ครููยัังเป็็นหััวใจของชีีวิิตศิิษย์์ ด้้วยพลัังแห่่งความรััก ของครูู รัักในความรู้้� รัักในวิิชาชีีพครูู พลัังทุุกอณูทีู่่�ครูทุ่่ ูมเทให้้การเรียีนการสอน ย่่อมพลิิกคุุณภาพการศึึกษาได้้ย่่อมพลิิกชีีวิิตของศิิษย์์ได้้ผมมั่่�นใจครูู พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 93
ประเด็็นที่่�ท้้าทายวงการการศึึกษาของไทยในขณะนี้้� คืือ การพลิิกโฉม เพื่่�อเปลี่ย ่� นแปลงระบบการศึึกษาโดยเฉพาะการฟื้้�นฟููการศึึกษาภายหลัังการแพร่่ระบาด ของโควิิด-19โดยในปัจจุับัุันกระทรวงศึึกษาธิิการมีีแนวทางในการรับมืื ัอตามบริิบท และความเหมาะสมอย่่างต่่อเนื่่�อง ไม่่ว่่าจะเป็็นการจััดการศึึกษาแบบ On- Air, On-line, On-Demand, On-Hand และ On-Site ซึ่่�งได้้ให้้ความสำคััญกับัการเรีียน การสอนแบบ On-Siteในการเป็็นมาตรการสำคััญที่่�นำนัักเรีียนกลัับคืืนสู่่โรงเรีียน โดยสร้้างความปลอดภััยในโรงเรีียน จััดสรรวััคซีีนให้้แก่่ครููและนัักเรีียนอย่่างทั่่�วถึึง ฐิิติิพงษ์์ แสงศรีีจัันทร์์ พลัังครูู คืือ หััวใจ ของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 94
หรืือโครงการอาชีีวะอยู่่ประจำ เรีียนฟรีี มีีอาชีีพ ที่่�บููรณาการ ICT ในการเรีียนการสอน การจััดหลัักสููตรฝึึกอบรมสมรรถนะครููด้้านทัักษะ ICT รวมไปถึึงการจััดทำ โปรแกรม “CAPER” เพื่่�อสำรวจผู้้พิิการที่่�ไม่่สามารถเข้้าถึึงการศึึกษาแล้วจั้ ัดการศึึกษา ให้้เหมาะสมเป็็นรายบุุคคล เป็็นต้้น ซึ่่�งโครงการเหล่่านี้้�ล้้วนเป็็นสิ่่�งกระตุ้้นให้้ทุุกฝ่่ายหัันมาให้้ความสำคััญกัับ ระบบการศึึกษาที่่�ต้้องพััฒนาให้้ทัันกัับยุุคสมััยและเหตุุการณ์์ในทุุกมิิติิ ส่่วนของ ผู้สอน ้ ก็นั็บัเป็็นประเด็็นสำคััญที่่�สุุดข้้อหนึ่่�งที่่�จะช่วย่ ให้้การพลิิกโฉมการศึึกษาของไทย ได้้สำเร็็จอย่่างมีีประสิิทธิิภาพ โดยในหลายประเทศมีีกลยุุทธ์์หรืือวิิธีีการได้้มาซึ่่�ง ครููคุุณภาพที่่�ไม่่แตกต่่างกัันมาก คืือ การคััดคนเก่่ง คนดีีมาเป็็นครููและการพััฒนาครูู อย่่างต่่อเนื่่�อง โดยเริ่่�มจากคััดคนเก่่งร้้อยละ 10 - 20 ของประเทศมาเรีียนครููและ มีีระบบการผลิิตและพััฒนาครููที่่�ยอดเยี่ ่� ยม ประเทศไทยดำเนิินในลัักษณะเช่่นนี้้� ซึ่่�งเป็็นที่่�รู้้จัักในชื่่�อคุรุทุายาท โดยคััดคนที่่�เก่่งที่่�สุุดของแต่่ละจัังหวััดมาเรีียนโรงเรีียน ฝึึกหััดครูู ซึ่่�งต่่อมาบุุคคลระดัับหััวกะทิิเหล่่านี้้�ก็็เติิบโตขึ้้�นมีีตำแหน่่งหน้้าที่่�การงาน มีีชื่่�อเสีียงเป็็นที่่�รู้้จัักระดัับประเทศ และระดัับนานาชาติิ พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 95
ดัังนั้้�น หาก จะพลิิกโ ฉมการ ศึึกษาไทย ให้้ไปสู่่ เ ป้้า หมา ย ไ ด้้คำ ต อบจึึงอยู่่ที่่�การส ร้้างค รูู คุุณภาพรุ่่นใหม่่อ ย่่างเ ป็็นระบบ ไ ม่่ไ ด้้พึ่่�งพา เพีียงการปรับตั วัของค รููเองเพราะต่่อให้้ค รููแต่่ ละคน แสดง ศััก ยภาพ ส่่ ว น ตััวออกมาไ ด้้มากอ ย่่างที่่� ต้้องการ แต่่ ก็็อาจจ ะติิ ด ขััด ปััญ หาในระบบ บางอ ย่่าง ซึ่่�งเ ท่่า กัับ เ ป็็นการส กััดกั้้�นการ พััฒนา การ ศึึกษาไ ปโดยปริิย าย ส่่ ว น ด้้านงบประมาณ ในการส ร้้างค รููที่่�มีีศััก ยภาพอา จมอง ว่่าเ ป็็น การ ล ง ทุุน สููงแต่่เ มื่่�อเทีียบโครงการใหญ่ อื่ ่ ่�น ๆ ที่่�เ ป็็น โครงส ร้้างพื้้�นฐานของ ประเทศ ก ลัับ เ ป็็น ตััว เ ล ข การ ล ง ทุุนที่่�ต่ำ่แต่่ไ ด้ผลผลิิตคุ้้ ้ม ค่่าต่่อการ พััฒนา ประเทศใน ทุุกมิิติิ โด ยกระ ท ร ว ง ศึึกษาธิิการไ ด้้เปิิ ด รัับฟััง ค วามคิิดเ ห็็นแ ละระดมสมอง จาก ทุุก ฝ่่า ย เ พื่่�อ ยกระ ดับคุัุณภาพการ ศึึกษา อ ย่่างในการ ประ ชุุม ห ารืื อ ร่่ ว ม กัันเ พื่่�อแ ลกเปลี่่� ยนแ ละกำ หนด วิิสัยทัศน์ั ์อนาคตด้้านการ ศึึกษาในการ ขั บัเค ลื่่�อน ให้้เกิิดการ ป ฏิิบััติิที่่�สอดค ล้้อง กัับการดำเนิินงาน ที่่� จ ะ บ ร ร ลุุ เ ป้้ า ห ม ายวาระการ พััฒนา สหประชาชาติิ ค. ศ .2030 เ ป็็นการเตรีียมค วามพ ร้้อม ในการพลิิกโ ฉมการ ศึึกษาของ ประเทศ ไทย ที่่� จะนำไปสู่่ข้้อเสนอแนะแ ละแสดงถึึงแนวทาง การ ศึึกษาของไทยต่่อที่่� ประ ชุุม Transforming Education Summit (TES) ที่่� จััดขึ้้�นเ มื่่�อ เดืือน กััน ย า ย น 2565 ณ สำ นัักงานใหญ่่สหประชาชาติิ นครนิิวย อ ร์์ก ประเทศ สหรััฐอเมริิกา ประเทศไทย ไ ด้้แสดงวิิสััยทััศน์์ นำเสนอ ถ้้อ ย แถล ง ร วมถึึง พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 96
รายงานผลการหารืือระดัับชาติิที่่�ครอบคลุุมแนวทางปฏิิบััติิการทั้้�ง 5 หััวข้้อ ได้้แก่่ การศึึกษาที่่�ครอบคลุุมการเรีียนรู้้ ทัักษะชีีวิิตและงาน การเปลี่่� ยนแปลงด้้านดิิจิิทััล การพััฒนาครููและงบประมาณด้้านการศึึกษาเพื่่�อไปสู่่การพลิิกโฉมการศึึกษาที่่�แท้จริิ ้ง สำหรัับแนวทางปฏิิบััติิและไอเดีียด้้านนโยบายที่่�พอจะช่่วยให้้มองเห็็นภาพ “การพลิิกโฉมการศึึกษาเพื่่�อยกระดัับคุุณภาพการศึึกษาไทย” ให้้เป็็นรููปธรรมนั้้�น ประกอบด้้วยหลายส่่วน โดยความคิิดเห็็นที่่�น่่าสนใจและน่่าจะปรัับใช้้กัับ การเปลี่่� ยนแปลงครั้้�งนี้้�อาทิิ 1. กระทรวงศึึกษาธิิการเสนอโครงการขนาดใหญ่่ (Mega Project) เป็็นโครงการบููรณาการแบบต่่อเนื่่�อง 5 - 10 ปีี(การยกระดัับคุุณภาพการศึึกษา ไม่่มีีทางลััด) เพื่่�อการจััดสรรงบประมาณผููกพัันต่่อเนื่่�อง ภายใต้้โครงการการผลิิต และพััฒนาครููรููปแบบใหม่่เพื่่�อยกระดัับคุุณภาพการศึึกษา 2. ตั้้�งทีีมงานจััดทำรายละเอีียดโครงการ โดยมีีแผนงานหรืือโครงการย่่อย ที่่�รััดกุุมชััดเจน (โครงการต่่อเนื่่�อง 5 - 10 ปีี) พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 97
3. ปรัับปรุุงกฎเกณฑ์์ระบบบริิหารงานบุุคคลให้้ครููที่่�เข้้าร่่วมโครงการ มีีฐานะเป็็นบุุคลากรทางการศึึกษา ที่่�อาจไม่่อยู่่ในฐานะข้้าราชการ(เพื่่�อรองรับั นโยบาย ลดกำลัังคนภาครััฐ) แต่่กำหนดเงิินเดืือนและค่่าตอบแทนสููง (มีีเงิินตอบแทนเริ่่�มต้้นสููง) มีีระบบการประเมิินผลการปฏิิบััติิงานที่่�เข้้มข้้น 4. จััดจ้้างนัักวิิชาการที่่�มีีชื่่�อเสีียงและมีีผลงานระดัับนานาชาติิ (อาจเป็็น คนไทยหรืือคนต่่างชาติิ) มาร่่วมพััฒนาครููที่่�เข้้าร่่วมโครงการ ทั้้�งในช่่วงเวลาที่่�ศึึกษา ในสถาบัันผลิิตครููและพััฒนาครููระหว่่างปฏิิบััติิงานในโรงเรีียนที่่�เข้้าร่่วมโครงการ เน้้นการพััฒนาความรู้้และทัักษะด้้านวิิทยาศาสตร์์และเทคโนโลยีีสารสนเทศ ภาษาอัังกฤษ การจััดทำสื่่�อและการใช้้สื่่�อดิิจิิทััล 5. รััฐบาลโดยคณะรััฐมนตรีีมอบหมายให้้องค์์กรปกครองส่่วนท้้องถิ่่�น จััดทำแผนปฏิิบััติิการด้้านการศึึกษา เพื่่�อรองรัับการขยายโครงการและรัับผิิดชอบ ในการขยายไปยัังโรงเรีียนในสัังกััด ทั้้�งการคััดคนเรีียนครููและคััดโรงเรีียนเข้้าร่่วม โครงการ 6. กระทรวงศึึกษาธิิการเสนอรััฐบาลแต่่งตั้้�งคณะกรรมการบริิหารโครงการ เพื่่�อรัับผิิดชอบการดำเนิินงานให้้มีีความต่่อเนื่่�องจนสิ้้�นสุุดโครงการ เป็็นต้้น ในท้้ายที่่�สุุด เราจะเห็็นได้้ว่่าข้้อเสนอต่่าง ๆ ข้้างต้้นล้้วนมีีความเชื่่�อมโยงกัับ ทุุกฝ่่ายจะต้้องดำเนิินงานแบบบููรณาการร่่วมกััน ภายใต้้กรอบระยะเวลาที่่�แน่่นอน ในทางปฏิิบััติิต้้องใช้้ทรััพยากรที่่�เพีียงพอและต่่อเนื่่�อง ถ้้าหากดำเนิินการได้้สำเร็็จ ก็็จะเป็็นกลไกสำคััญที่่�จะขัับเคลื่่�อนนโยบายการศึึกษาด้้านต่่าง ๆ สู่่เป้้าหมาย ในการยกระดัับคุุณภาพการศึึกษาได้้อย่่างเป็็นรููปธรรม ทั้้�งนี้้� ส่่วนของครููผู้้สอนเอง ก็็ต้้องมีีการเตรีียมพร้้อมปรัับตััวเพื่่�อให้้เข้้าสู่่ยุุคของการเรีียนการสอนยุุคใหม่่ สอดรัับกัับการเปลี่่� ยนแปลงเชิิงโครงสร้้างทางการศึึกษาที่่�พร้้อมจะสร้้างครูู ให้้มีีศัักยภาพ สร้้างรููปแบบการศึึกษาที่่�ยั่่�งยืืนต่่อผู้้เรีียนและครููต่่อไป อ้้างอิิง https://www.moe.go.th/360national-consultation-tes/ https://www.matichon.co.th/education/news_2804718 พลัังครูู คืือ หััวใจของการพลิิกโฉมคุุณภาพการศึึกษา Teacher’s Power is the Heart of Transforming the Educational Quality 98