SKEMA JAWAPAN MODUL BIOLOGI EXCELL SPM JPM SABAH 2020

3 ARAS: MEREKACIPTA
Rajah di bawah menunjukkan suatu ekosistem paya bakau.

Tumpahan minyak yang berlaku di kawasan tersebut telah mengganggu ekosistem.
Dengan menggunakan pengetahuan biologi anda, cadangkan cara yang boleh
digunakan untuk menyingkirkan minyak yang tertumpah itu tanpa menganggu
ekosistem paya bakau itu
P1 : proses biodegradasi semulajadi
P2 : tambah bahan kimia / dispersan tumpahan minyak ke tumpahan minyak
P3 : meningkatkan luas permukaan molekul minyak
P4 :menggalakkan pertumbuhan bekteria
P5 : bakteria menguraikan minyak
P6 : menggunakan enzim lipase
P7 : minyak akan dihidrolisis menjadi molekul yang lebih kecil

[4 markah]
OBJEKTIF PEMBELAJARAN : 8.4 MEMAHAMI KONSEP BIOKEPELBAGAIAN

1 ARAS : MENGANALISIS
Rajah di bawah menunjukkan lima alam dalam pengkelasan organisma.

Terangkan persamaan dan perbezaan antara plantae dan animalia.

101

S1 : Kedua-duanta adalah organisma multisel.
S2 : kedua-duanya mempunyai sel khusus.
D1 :plantae mengandungi kloroplas manakala animalia adalah sel tanpa kloroplas.
D2 : sel plantae mempunyai dinding sel diperbuat selulosa manakala sel animalia

adalah sel tanpa dinding sel.
D3 : Plantae adalah autotrof manakala animalia adalah heterotrof.
D4 : Plantae tidak boleh bergerak manakala animalia adalah boleh bergerak

[4 markah]

OBJEKTIF PEMBELAJARAN : 8.5 MEMAHAMI IMPAK MIKROORGANISMA KE
ATAS KEHIDUPAN

1 ARAS : MENGANALISIS

Selain tindakan mikroorganisma, terangkan dua perkara lain yang boleh
menambah kandungan nitrat dalam tanah.

M1 : Kilat
F1 : tenaga dari kilat
E1 : menggabung oksigen dan nitrogen
E2 : Untuk membentuk oksida nitrogen
E3 : melarut di air hujan untuk membentuk asid nitrik
E4 : yang bergabung dengan mineral dalam tanah untuk membentuk nitrat

M2 : Kilang baja
F2 : menggunakan baja nitrogen sintetik/ urea
E5 : meningkatkan amaun pengikatan nitrogen / pembentukan nitrat

[4 markah]

2 ARAS: PENILAIAN

Terangkan kepentingan mikroorganisma yang hidup dalam salur pencernaan anai-
anai dan dalam usus manusia.

F1 : Bakteria symbiosis hidup dalam kolon manusia
E1 : mensintesiskan vitamin B12 dan vitamin K

F2 : Trychonympha dalam salur pencernaan anai-anai
E3 : akan merembeskan enzim selulose
E4 : Untuk mencernakan selulosa kepada gula ringkas
E5 : untuk kegunaan anai-anai menjalankan respirasi sel

[4 markah]

102

3 ARAS: MEREKACIPTA

Cadangkan bagaimana anda boleh menggunakan mikroorganisma dalam
penghasilan produk makanan di rumah.

P1 : Yis pembuatan roti dan ban // penghasilan alkohol
E1 : penapaian yis // respirasi anaerob yis
E2 : menghasilkan karbon dioksida yang menaikkan doh roti dan ban // Penapaian

gula barli menghasilkan bir // Penapaian gula anggur menghasilkan wain.

P2 : Lactobacillus dalam penghasilan dadih // yogurt
E3 : Lactobacillus menggunakan laktosa dari susu
E4: untuk menghasilkan asid laktik.
E5 :Asid laktik menyebabkan protein terurai dan membentuk dadih // memberi rasa
masam kepada yogurt

P3 : fungi digunakan dalam pembuatan kicap
E6 : penapaian kacang soya oleh fungi

[4 markah]

OBJEKTIF PEMBELAJARAN : 8.6 MENGHARGAI BIOKEPELBAGAIAN

1 ARAS: PENILAIAN

Adalah penting untuk kita memulihara dan memelihara kepelbagaian biologi.
Terangkan kesan terhadap manusia sekiranya usaha untuk memulihara dan
memelihara kepelbagaian biologi diabaikan.

P1 : kekurangan bekalan makanan.
E1 : akibat kepupusan flora dan fauna
E2 : Rantaian makanan akan termusnah.

P2 : kehilangan sumber perubatan.
E3 : kekurangan tumbuhan herba
E4 : perubatan alternatif menggunakan herba tidak dapat dijalankan.

P3 : kekurangan Tumbuhan hijau
E5 : kepekatan karbon dioksida meningkat // kurang oksigen dibebaskan
E6 : sistem respirasi manusia tidak sihat
E7 : kitaran hidrologi terjejas
E8 : sumber air manusia terganggu

[6 markah]

2 ARAS: MEREKACIPTA

Adalah penting untuk kita memulihara dan memelihara kepelbagaian biologi.
Cadangkan tiga cara bagaimana untuk melaksanakannya.

P1 : Mewartakan hutan simpan
P2 : Mewujudkan taman negara
P3 : Mengawal/ mengehadkan kegiatan pembalakan/ penyahhutanan
P4 : Penguatkuasaan undang-undang/ mendenda pembalak haram
P5 : Pendidikan alam sekitar// kempen alam sekitar

103

P6 : Penghutanan semula// menanam semula pokok
P7 : Pengurusan hutan secara lestari
P8 : Penyelidikan hutan oleh agensi seperti FRIM

[6 markah]
BIDANG PEMBELAJARAN : 9.0 EKOSISTEM TERANCAM
OBJEKTIF PEMBELAJARAN : 9.1 MENILAI AKTIVITI MANUSIA YANG MENGANCAM

EKOSISTEM
1 ARAS : MENGANALISIS

Rajah di bawah menunjukkan sebuah kolam yang berdekatan dengan satu
kawasan kilang.

Berdasarkan rajah huraikan kesan aktiviti ke atas kolam tesebut. Terangkan kesan
keadaan kolam itu ke atas organism akuatik di dalam kolam tersebut.
F1: keadaan kolam merupakan akibat eutrofikasi
P1: Disebabkan nitrat dari kilang-kilang meresap ke dalam kolam
P2: disebabkan peresapan nitrat / fosfat dari lading minyak sawit
P3: nutrien yang berlebihan menggalakkan pertumbuhan alga dengan cepat
P4: alga menutup permukaan kolam
P5: Menghalang penembusan cahaya ke dalam air
P6: menyebabkan kadar fotosintesis dalam tumbuhan akuatik mengurang/

tumbuhan akuatik mati
F2: Pencemaran air
P7: kolam mengandungi banyak bahan organik
P8: pereputan bahan organik terurai oleh mikroorganisma terurai/ bakteria aerobik
P9: Peningkatan dalam BOD mengakibatkan penipisan oksigen // pengurangan

amaun oksigen terlarut dalam kolam
F3: jaringan makanan akuatik tidak seimbang
P10: aras oksigen terlarut berkurang membunuh organisma akuatik seperti udang-

udang air tawar/ nimfa lalat

104

P11: jika aras oksigen terus menurun, bakteria aerobik akan bertumbuh dan
melepaskan gas bertosik/ hidrogen sulfat/ membunuh ikan/ cacing-cacing
tubifex/ cacing-cacing kumbahan akan muncul

[10 markah]

2 ARAS : MENGANALISIS

Rajah di bawah menunjukkan impak aktiviti manusia ke atas alam sekitar.

Berdasarkan Rajah, bincangkan keburukan aktiviti manusia itu.

E1: Menghakis bangunan
E2: Hidupan akuatik mungkin mati kerana keasidan air/ pH air rendah
E3: Mineal dalam tanah akan terlarut/ hakis ke dalam sungai
E4: Tanah menjadi tidak subur/ tanah yang berasid tidak sesuai untuk pertanian
E5: Tumbuhan akan mati
E6: Keseimbangan ekosistem diganggu

[4 markah

3 ARAS: PENILAIAN

Kawasan hutan tropika dibangunkan menjadi kawasan perindustrian seperti yang
ditunjukkan pada Rajah.

Bincangkan kesan baik dan kesan buruk terhadap sosial, ekonomi dan
persekitaran akibat pembangunan ini.

105

G1 : Membekalkan peluang pekerjaan
G2 : Memajukan status ekonomi
G3 : Membekalkan keperluan asas infrastruktur
G4 : Membekalkan hotel, hospital, sekolah // untuk aktiviti sosial // peluang yang

lebih baik dalam pelajaran
G5 : Membekalkan keadaan hidup yang lebih baik/ tempat lebih selesa untuk

penempatan
G6 : Seperti sistem sanitasi yang baik // bekalan air bersih // bekalan elektrik yang

lebih baik
G7 : Sistem pengangkutan yang lebih kemudahan
G8 : Pengangkutan yang lebih

cepat

B1: hilang habitat untuk fauna dan flora
B2: Kurang pokok/ tumbuhan-tumbuhan untuk menjalankan fotosintesis // Kurang

CO2 diserap untuk fotosintesis
B3: Amaun CO2 dalam atmosfera meningkat
B4: Meningkatkan impak kesan rumah hijau/ pemanasan global
B5: Banyak spesies fauna dan flora pupus // Mengurangkan biodiversiti

[10 markah]

4 ARAS: PENILAIAN
Rajah di bawah menunjukkan aktiviti perindustrian.

Bincangkan kesan-kesan aktiviti di atas kepada manusia dan alam sekitar.

G1 : Meningkatkan peluang pekerjaan
G2 : Meningkatkan ekonomi/ pendapatan

B1 : Asap kilang mengandungi gas beracun seperti sulfur dioksida/ nitrogen
dioksida

106

B2 : Menyebabkan hujan asid/ pencemaran udara
B3 : Menghakis bangunan// mempercepatkan pengaratan besi
B4 : Boleh menyebabkan keracunan/ penyakit
B5: Seperti asma/ alergi/ batuk/ masalah pernafasan
B6 : Merosakkan klorofil/ tumbuhan tidak dapat menjalankan fotosintesis
B7: Tanah menjadi berasid/ nilai pH tanah menurun// kesuburan tanah merosot
B8 : Tumbuhan layu/ mati // hasil tanaman merosot.
B9 : Nilai pH air tasik menurun/ air tasik menjadi berasid
B10 : plankton musnah
B11 : Mengganggu rantai makanan
B12 : Habitat hidupan akuatik terancam
B13 : Hidupan akuatik/tumbuhan/ikan/haiwan mati
B14 : Logam berat dan sisa toksik dilepaskan ke sungai
B15 : Menyebabkan pencemaran air
B16 : Habitat hidupan akuatik terancam
B17 : Hidupan akuatik/tumbuhan/ikan/haiwan mati
B18 : Sumber protein/ makanan berkurangan
B19 : Boleh menyebabkan keracunan/ penyakit

[10 markah]
5 ARAS: MEREKACIPTA

Rajah di bawah menunjukkan perubahan suatu ekosistem dinamik yang telah
berlaku akibat aktiviti pembalakan.

Bincangkan langkah-langkah pemeliharaan dan pemuliharaan yang boleh diambil
bagi mengatasi masalah di atas.
P1 : Mewartakan hutan simpan
P2 : Mewujudkan taman negara
P3 : Mengawal/ mengehadkan kegiatan pembalakan/ penyahutanan

107

P4 : Penguatkuasaan undang-undang/ mendenda pembalak haram
P5 : Pendidikan alam sekitar// kempen alam sekitar
P6 : Penghutanan semula// menanam semula pokok
P7 : Pengurusan hutan secara lestari
P8 : Penyelidikan hutan oleh agensi seperti FRIM

[4 markah]

OBJEKTIF PEMBELAJARAN : 9.2 MEMAHAMI KESAN RUMAH HIJAU DAN
PENIPISAN LAPISAN OZON

1 ARAS: MENGANALISIS

Penipisan lapisan ozon seperti ditunjukkan dalam rajah di bawah merupakan satu
daripada isu alam sekitar yang sering dibincangkan.

Huraikan bagaimana kejadian penipisan lapisan ozon dan kesannya kepada
manusia serta alam sekitar.

P1: Disebabkan penggunaan CFC secara meluas
P2: Dalam aerosol, pelarut perindustrian, elektronik dan Freon di penyaman

udara
P3: Sinaran ultralembayung bertemu dengan satu molekul CFC
P4: menyebabkan klorin atom dipecahkan
P5: Klorin atom bertemu dengan molekul ozon dan bergabung dengan oksigen

atom untuk membentuk klorin monoksida dan oksigen
P6: Kemudian atom oksigen yang bebas bertemu dengan klorin monoksida, dua

atom oksigen untuk membentuk molekul oksigen
P7: Klorin atom dibebaskna dan bebas untuk memusnahkan lebih banyak molekul

ozon
P8: Klorin dihasilkan dan masuk semula ke dalam kitaran
P9: Apabila lapisan ozon menjadi semakin nipis, lebih banyak sinaran

ultralembayung sampai ke bumi

108

E1: Melemahkan sistem keimunan badan/ kanser kulit/ katarak
E2: Sel daun dan klorofil mudah rosak // merendahkan kadar fotosintesis
E3: kematian plankton/ mengurangkan bekalan makanan kepada organisma

akuatik
E4: Gangguan/ kemusnahan rantaian makanan/ jaringan
E5: Perubahan iklim
E6: Suhu persekitaran meningkat

[10 markah]

2 ARAS: PENILAIAN
Rajah di bawah menunjukkan aktiviti yang dilakukan oleh sebuah syarikat pemaju
di kawasan hutan.

Berdasarkan pengetahuan biologi anda, justifikasi mengapa aktiviti ini harus
dihentikan.
F1: kepupusan fauna dan flora
P1: mengganggu rantaian makanan/ jaringan makanan/ habitat semulajadi
F2: meningkatkan suhu
P2: kurang penyerapan karbon dioksida
F3: hakisan tanah/ tanah runtuh
P3: struktur tanah tidak stabil/ sistem akar tumbuhan untuk memegang tanah

tidak hadir
F4: banjir kilat
P4: Mengurangkan kawasan tadahan air
F5: kehilangan biodiversiti
P5: kehilangan habitat
F6: perubahan iklim
P6: mengganggu bentuk cuaca yang normal/ lebih panas/ cuaca yang kering/

membebaskan lebih banyak karbon dioksida
F7: tanah tidak subur/ tidak sesuai untuk penanaman/ mengurangkan kandungan

organik dalam tanah
P7: tanah terdedah kepada matahari secara berterusan

[10 markah]

109

3 ARAS: MEREKACIPTA
Memperkenalkan hibrid elektrik yang pertama dengan prestasi kuasa
elektrik

Jurutera kami telah mencipta kenderaan hibrid yang paling maju. Tidak seperti
hibrid di pasaran, kami menggunakan bateri Polimer Lithium yang dipatenkan. Ia
mempunyai kurang 40% isipadu, 25% lebih ringan dan 10% lebih cekap. Baterinya
tahan lebih lama, ada jaminan seumur hidup. Anda akan berpuas hati apabila dapat
memelihara alam sekitar dengan kereta anda.

Berdasarkan promosi ini, bincangkan faedah-faedah menggunakan kereta mesra
alam.
P1: Kurangkan kesan buruk terhadap alam sekitar.
P2: Kereta elektrik tidak menggunakan bahan api fosil
P3: Tidak mengeluarkan CO2 ke atmosfera./
P4: Kurang pembebasan gas rumah hijau
P5: Mengurangkan pemanasan global
P6: Banyak spesies tumbuhan dan haiwan boleh diselamatkan daripada pupus
P7: Mengurangkan pelepasan gas lain dari enjin gas, seperti: NO2./SO2
P8: Mmengurangkan pencemaran udara
P9: Mengelakkan pembentukan asap /
P10: Mengurangkan hujan asid
P11: Mengelakkan masalah pernafasan.
P12: Kecekapan Kuasa
P13: Bahan yang digunakan dalam kereta mesra alam kurang daripada yang

tradisional
P14: Tiada Kos Bahan Api - meningkatkan menyimpan wang

[10 markah]

110

OBJEKTIF PEMBELAJARAN : 9.3 MENYEDARI KEPENTINGAN PENGURUSAN
TERANCANG AKTIVITI PEMBANGUNAN DAN EKOSISTEM

1 ARAS : MENGANALISIS

Rajah di bawah menunjukkan maklumat berkenaan kempen amalan kitar semula.

Berdasarkan maklumat yang diberi, terangkan bagaimana amalan kitar semula
dapat mengekalkan keseimbangan alam sekitar.

F1: Kurang pokok akan ditebang
P1: Lebih banyak CO2 diserap oleh pokok-pokok untuk fotosintesis
P2: Mengelakkan peningkatan CO2 dalam atmosfera
P3: Mengurangkan impak kesan rumah hijau // pemanasan global
P4: Kurangkan pemusnahan habitat untuk flora dan fauna
P5: Mengurangkan/ mengelakkan kepupusan flora dan fauna
P6: Untuk mengekalkan/ memelihara biodiversiti

F2: Mengurangkan pembakaran minyak/bahan api
P7: Lebih bahan api/tenaga dapat dipelihara untuk masa depan
P8: Kurang gas-gas rumah hijau/ gas-gas berasid dilepaskan
P9: Mengurangkan/mengelakkan impak kesan rumah hijau/ hujan asid

F3: Kurang kawasan perlombongan akan dibuka
P10 : Mengurangkan pengguanaan mineral
P11: Timbus tanah meyebabkan pencemaran air bawah tanah
P12: Lebih kurang penyakit/ masalah kesihatan yang disebabkan oleh
pengurusan timbus tanah dengan tidak waja

F4: Lebih kurang air yang telah diguna/ efluen/ kumbahan yang tidak dirawat
P13: dilepaskan ke dalam sungai
Mengurangkan/ mengelakkan impak pencemaran air/ mengelakkan
kepupusan organisma akuatik

[10 markah]

111

2 ARAS: PENILAIAN
Populasi penduduk dunia sekarang meningkat secara drastik. Bagi memenuhi
keperluan penambahan populasi ini, berekar-ekar tanah terpaksa dibangunkan
menjadi kawasan perumahan, sekolah, kilang dan lebuh raya.

Berikan satu penilaian tentang pernyataan di atas dengan mempertimbangkan
impak ke atas alam sekitar.
Penilaian:
P1: Membawa lebih banyak kesan buruk kepada persekitaran
Im1: Penerokaan hutan akan menyebabkan banjir kilat/ tanah runtuh
Im2: Pembakaran terbuka akan menyebabkan banjir kilat/ tanah runtuh
Im3: Banyak karbon dioksida dari pembakaran terbuka memerangkap haba
Im4: Menyebabkan kesan rumah hijau/ pemanasan global
Im5: Menyebabkan perubahan iklim
Im6: Kesan rumag hijau/ pemanasan global/ meningkatkan suhu bumi
Im7: Memusnahkan flora dan fauna
Im8: Permindahan fauna/ burung-burung
Im9: Menyebabkan kehilangan herba untuk tujuan perubatan/ kayu
Im10: Tiada/ kawasan tadahan terganggu

[10 markah]
3 ARAS: PENILAIAN

Rajah di bawah menunujukkan kawasan hutaan yang besar yang terlibat dalam
pembinaan empangan.

Bincangkan kesan baik dan buruk dari segi ekonomi dan alam persekitaran bagi
pembangunan ini.

112

Kesan yang baik

G1: Menjana bekalan elektrik kuasa hidro
G2: Sebagai takungan/ untuk menyimpan air/ membekalkan air tawar
G3: Membekalkan air untuk pertanian/ industri-industri
G4: Tempat/tapak untuk rekreasi/ pelancongan
G5: Mengurangkan masalah banjir di hilir

Kesan buruk
B1: Membanjiri/ menenggelami pokok-pokok/ habitat untuk fauna dan flora
B2: Kurang pokok/ tumbuhan-tumbuhan untuk menjalankan fotosintesis //

Kurang CO2 diserap untuk fotosintesis
B3: Amaun CO2 dalam atmosfera meningkat
B4: Meningkatkan impak kesan rumah hijau/ pemanasan global
B5: Banyak spesies fauna dan flora pupus // Mengurangkan biodiversiti
B6: Mengurangkan aliran air di hilir
B7: Menyebabkan populasi kehidupan akuatik di hilir mengurang
B8: Pengurangan tanah digunakan untuk kawasan kediaman/ pertanian
B9: Membanjiri/memusnahkan/kehilangan tapak pembinaan yang bersejarah

[10 markah]

4 ARAS: MEREKACIPTA

Sebuah syarikat pemaju telah mencadangkan untuk membina sebuah sekolah di
lereng bukit seperti dalam rajah di bawah.

Pemaju tersebut telah menyenaraikan langkah-langkah keselamatan kawasan itu.
 membina penghadang bagi menghalang tanah runtuh
 membina sistem perparitan

113

Cadang dan terangkan apakah langkah keselamatan tambahan yang perlu pemaju
sertakan dalam kertas cadangan mereka bagi meyakinkan pihak berkuasa.
P1 : pemaju perlu menarah dan mengurangkan kecerunan bukit
E1 : ini dapat menghalang pengumpulan air tanah semasa hujan lebat dan

berpanjangan
P2 : pemaju perlu menanam rumput dan pokok baru di kawasan cerun bukit yang

terdedah
E2 ; sebagai kawasan tadahan air di kawasan bawah tanah
E3 : ketiadaan akar pokok boleh menyebabkan struktur tanah tidak kukuh
E4 : Apabila hujan turun dengan lebat dalam tempoh yang lama lapisan atas

tanah senang pecah
E5 : menyebabkan tanah runtuh
P3 : pemaju tidak perlu menebang semua pokok
E6 : kehadiran pokok dapat mengekalkan pola cuaca normal di kawasan itu
E7 : menghalang daripada cuaca panas dan kering
E8 : mengekalkan habitat haiwan dan tumbuhan
E9 : menghalang dari haiwan berpindah ke kawasan sekolah

[10 markah]

114

MANUAL GURU

SET 4 : BAB 1, 2 & 3 (TINGKATAN 5) 2020

BIDANG PEMBELAJARAN : 10. SISTEM PENGANGKUTAN
OBJEKTIF PEMBELAJARAN : 1.2 Mensintesiskan konsep sistem peredaran darah
ARAS:ANALISIS

Seorang individu yang menggunakan perentak elektronik tidak digalakkan
1 melakukan aktiviti cergas.

Penyataan manakah yang menerangkan situasi tersebut?
A Perentak tiruan menghalang pemindahan impuls elektrik
B Perentak tiruan menyebabkan pengenduran atria dan ventrikel
C Denyutan jantung dikawal oleh perentak tiruan
D Denyutan jantung diperlahankan oleh perentak tiruan.

ARAS: ANALISIS ‘
2 Terangkan mengapa dinding ventrikel kiri lebih tebal dan lebih berotot

daripada dinding ventrikel kanan.
[2 markah]

P1-Ventrikel kiri perlu menghasilkan tekanan yang tinggi

P2-untuk mengepam darah ke seluruh bahagian badan sementara ventrikel kanan hanya
mengepam darah ke peparu sahaja.

ARAS: ANALISIS ‘
3 Rajah menunjukkan sistem peredaran darah dalam organisma P dan organisma Q.

115

Organisma P Organisma Q

(a) Bandingkan antara sistem peredaran darah organisma P dengan organisma Q.

[6 markah]

Persamaan:

P1- Kedua-duanya mempunyai peredaran tertutup.

P2- Darah mengalir dalam salur darah.

P3-Kedua-duanya mempunyai jantung,atria dan ventrikel.

P4-Jantung sebagai organ pengepam/mengepam darah

Perbezaan:

No Organisma P/Ikan Organisma Q/Manusia

P5 Peredaran tunggal iaitu darah Peredaran ganda dua iaitu

mengalir melalui jantung darah mengalir melalui jantung 2

hanya sekali dalam satu kali dalam satu peredaran

peredaran lengkap.

lengkap. Jantung mempunyai empat
P6 Jantung mempunyai dua

ruang//Jantung terdiri daripada ruang// Jantung terdiri dari 2

satu autrium dan satu ventrikel. atrium dan 2

P7 Tiada septum ventrikel.
Ada septum

P8 Darah beroksigen mengalir dari Darah beroksigen mengalir dari

insang ke sel badan/tisu peparu ke jantung

P9 Darah terdeoksigen mengalir dari Darah terdeoksigen mengalir dari

jantung ke insang jantung ke peparu.

OBJEKTIF PEMBELAJARAN :1.3 Memahami mekanisme pembekuan darah

ARAS: ANALISIS ‘
1 Seorang budak perempuan terluka jarinya dengan tidak sengaja. Darah membeku

dengan perlahan. Apakah yang menyebabkan darah membeku dengan perlahan?

A. Kekurangan vitamin D dalam makanannya
B. Kekurangan vitamin K dalam makanannya
C. Darah budak itu dijangkiti pathogen
D. Darah budak perempuan itu mengalir dengan tekanan yang tinggi pada luka itu.

116

ARAS: MENILAI

2 Rajah 2.1 menunjukkan mekanisme semulajadi yang menghentikan pendarahan pada

manusia.

Rajah 2.1
Seorang budak perempuan telah tercedera lengannya. Dia mengalami pendarahan
berpanjangan selepas kecederaan disebabkan oleh pembekuan darah tidak berlaku secara
normal.
Ramalkan akibar jika mekanisme seperti ditunjukkan dalam Rajah 2.1 gagal berlaku.
P1- Budak perempuan adalah penghidap haemophilia/ tidak mewarisi gene/ alel normal bagi
pembekuan darah
P2- Darah gagal membeku disebabkan tidak mempunyai faktor pembeku
P3- Menyebabkan kehilangan darah yang banyak
P4- Menyebabkan tekanan darah menurun
P5- Darah tidak akan mengalir di dalam system peredaran tertutup
P6- Bahagian yang tercedera tidak akan tertutup
P7- Patogen akan mudah masuk ke dalam sistem darah
P8- Bahagan tercedera pulih dengan perlahan/ tidak akan pulih

[6 markah]

OBJEKTIF PEMBELAJARAN :1.4 Konsep Sistem Limfa
ARAS: MENGANALISIS

1 Rajah menunjukkan sistem peredaran darah dan sistem limfa dalam badan
manusia.

Terangkan perbezaan antara komposisi bendalir P dan Q,

Bendalir P/limfa Bendalir Q/darah .[4 markah]
P1 Banyak limfosit Kurang limfasit 117

P2 Dihasilkan oleh Dihasilkan oleh sel
nodus limfa darah putih
Kandungan oksigen
P3 Kandungan tinggi
oksigen kurang Ada platlet
Terdapat molekul
P4 Tiada platlet protein besar
P5 Tiada molekul

protein besar

OBJEKTIF PEMBELAJARAN :1.5 Memahami peranan sistem peredaran darah

dalam mekanisme pertahanan badan

ARAS: MENILAI

1 Rajah (a) dan Rajah (b) menunjukkan jumlah antibodi dalam darah pada individu P

dan individu Q masing-masing semasa rawatan untuk memperolehi keimunan.

Kepekatan antibodi di Aras keimunan Aras
dalam darah(unit arbitari) Masa (minggu) keimunan

Tahap antibodi

Suntikan Suntikan Masa
pertama kedua (minggu)

Suntikan pertama Suntikan kedua

Keimunan Q Keimunan P

Rajah (a) Rajah (b)

(a) Nyatakan bahan yang dihasilkan oleh badan yang berkaitan dengan keimunan.

[1 markah]

Antibodi
b) Nyatakan jenis mekanisme pertahanan badan yang terlibat

dalam keimunan di atas.

[1 markah]

P: Keimunan aktif buatan

Q: Keimunan pasif buatan

(c) Beri alasan bagi jawapan anda di (b)
[2 markah]

P1-Jumlah antibodi pada individu Q semasa suntikan pertama adalah sifar
manakala pada P, aras antibodi meningkat secara mendadak melebihi aras
keimunan.

P2-Ini disebabkan oleh badan Q belum terangsang dengan kemasukan vaksin untuk
penghasilan antibodi. Pada Q suntikan antiserum mengandungi antibodi sedia ada

(vi) Nyatakan perbezaan peranan antara jenis keimunan yang diperoleh individu P
dengan jenis keimunan yang diperoleh individu Q

118

[2 markah]
P1-Jenis keimunan yang diterima oleh individu Q tahan lebih lama dengan tujuan
pencegahan penyakit manakala

P2-Keimunan bagi individu P tidak tahan lama tetapi bertindak dengan segera untuk
menyembuhkan penyakit yang sedang dihadapi

(d) Terangkan mengapa suntikan kedua diperlukan oleh individu P dan individu Q
[2 markah]

P1- P: untuk membekalkan antibodi yang cukup kuantiti yang mencapai aras
keimunan dan dapat memusnahkan patogen dengan segera.
P2- Q: untuk meningkatkan penghasilan antibodi dengan lebih banyak sehingga
mencapai aras keimunan bagi tindakan pencegahan pada masa akan datang.

2 Seorang kanak-kanak lelaki telah dipatuk sekor ular. Dia tidak sedarkan diri dan
dibawa ke hospital.

Menggunakan pengetahuan biologi anda, huraikan bagaimana anda dapat membantu
budak lelaki itu.

[4 markah]

P1-Racun bertindak sebagai antigen kepada badan budak itu.

P2-Suntikan serum yang mengandungi antibodi/antiserum perlu diberikan.

P3-Tindakan antibodi sangat cepat akibat suntikan antibody tersedia ada.
P4- Kuantiti antibodi melebihi aras keimunan memastikan badan

memperolehi keimunan pasif buatan.
P5-Antiserum bertindakbalas dengan toksin ular dengan meneutralkannya
maka budak itu akan terselamat.

119

3 Sindrom Pernafasan Timur Tengah (MERS) adalah penyakit pernafasan yang disebabkan

olehvirus korona. Sindrom PernafasanTimur Tengah, atauMERS-CoV. MERS-CoV pertama
kali dilaporkan di Arab Saudi pada September 2012. Dalam kenyataan akhbar yang
dikeluarkan pada 2 Mei 2014, Pusat Kawalan dan Pencegahan (CDC) Amerika telah
mengenal pasti 401 kes yang disahkan jangkitan MERS-CoV di 12 buah negara,dengan
kesemua laporan kes berasal dari Semenanjung Arab. Virus ini merebak dari seorangke
seorang yang lain melalui hubungan rapat, tetapi mungkin juga merebak kepada manusia
daripada haiwan. Satu kajian ke atas unta dari Arab Saudi diterbitkan pada Disember 2013
mendedahkan kehadiran MERS-CoV dalam 90% daripada unta yang dikaji. Ini menunjukkan
bahawa unta bukan sahaja boleh menjadi takungan utama MERS-CoV, tetapi juga sumber
haiwan bagi MERS.

Rajah 1.1 menunjukkan virus korona. Rajah 1.2 menunjukkan seekor unta

Rajah 1.1 Rajah 1.2

a) Berikan cadangan anda bagaimana virus ini boleh menyebabkan jangkitan MERS-CoV
di 12 buah negara
[3 markah]

P1- Apabila pesakit menghidapiMERS-CoV, virus disebarkan kepada kontak
rapat pesakit.
P2- Penyebaran berlaku daripada pesakit kepada kakitangan keshatan
P3- Penyebaran berlaku daripada unta kepada manusia/ pesakit menerusi sentuhan
P4- Penyebaran daripada permukaan objek kepada manusia/ pesakit

b) Berikan pendapat anda tentang kesan virus kepada kesihatan seseorang.

[3 markah]

P1- Pesakit yang menghidap Mers-CoV akan mengalami gejala demam
P2- Simptom penyakit pernafasan, seperti batuk dan kesukaran bernafas
P3- Penumonia
P4- Simptom gastro usus seperti cirit birit
P5- Kegagalan organ seperti buah pinggang

c) Apakah persamaan MERS-CoV dengan Sindrom Pernafasan Akut Yang Teruk,
(SARS)?

[2 markah]

P1- Kedua-duanya berpunca daripada virus
P2- Kedua-duanya merupakan penyakit berkaitan pernafasan
P3- Kedua-duanya merupakan penyakit berjangkit
P4- Kedua-duanya disebarkan oleh haiwan, manusia, sentuhan

d) Terangkan apa yang pasti berlaku kepada sistem keimunan apabilaseseorang
dijangkiti oleh MERS-CoV.

120

[4 markah]

F1- Virus adalah patogen
P1- Barisan pertahanan ketiga merupakan mekanisme pertahanan spesifik
P2- limfosit akan menghasilkan antibodi
P3- untuk melawan patogen/ virus
P4- kandungan antibodi peru mencapai tahap keimunan

e) Cadangkan penyelesaian yang lebih baik untuk menghapuskan virus korona?
[2 markah]

P1- menghapuskan faktor persekitaran yang merangsang pertumbuhan virus
P2- mengenalpasti dan menghapuskan punca jangkitan dan sumber penyebaran yang wujud
P3- mengenalpasti dan menghapuskan punca utama jangkitan untuk manusia/ unta
P4- mengenalpasti mereka yang baru pulang daripada kawasan yang dijangkiti serta kontak
rapat sekiranya mereka menunjukkan gejala kesukaran pernafasan dan demam

121

OBJEKTIF PEMBELAJARAN : 1.6 Menghargai Sistem Kardiovaskular yang Sihat
ARAS:ANALISIS

Seorang kanak-kanak dengan masalah jantung mempunyai satu lubang pada
1 septum. Terangkan bagaimana kecatatan ini mempengaruhi tekanan darah dalam

salur darah.
[2 markah]

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

2 Rajah (a) menunjukkan satu arteri koronari yang sihat
Rajah(b) menunjukkan arteri koronari seorang pesakit kardiovaskular. Arteri
koronari membekalkan darah ke otot jantung.

Rajah (a) Rajah (b)
Terangkan bagaimana enapan X dan trombus mengakibatkan penyakit
kardiovaskular.
[2 markah]
P1-(Lumen)arteri menjadi sempit/tersumbat
P2-Tisu jantung rosak/mati

122

ARAS:SINTESIS

Rajah menunjukkan pandangan luar jantung seorang pesakit arteri koronari
3 tersumbat.

Keadaan pesakit tersebut boleh dirawat dengan memasukkan satu tiub pintasan .

Pasangan salur darah yang manakah perlu disambung oleh tiub ini?

(iii) T dan W sahaja

(iv) U dan W sahaja

(v) T dan U sahaja

(vi) V dan W sahaja.
4 Cadangkan dua cara mengekalkan kesihatan jantung.

[2 markah]

P1-mengambil makanan yang kurang kolestrol/lemak tepu/gizi seimbang.

P2-Mengamalkan gaya hidup sihat

P3-Kerap bersenam

P4-Kurangkan tekanan

5 Cadangkan satu kebaikan dan keburukan menggunakan vena pesakit sendiri

berbanding pemindahan arteri daripada penderma.

[2 markah]

P1-Kebaikan: Tidak menggunakan tisu dari luar badan
P2-Keburukan:Struktur vena adalah berbeza daripada arteri iaitu dinding vena lebih
nipis berbanding arteri.

123

OBJEKTIF PEMBELAJARAN : 1.7 Memahami pengangkutan bahan-bahan di dalam
tumbuhan
ARAS:ANALISIS

1 Satu eksperimen dijalankan untuk menyiasat kadar kehilangan air daripada satu
tumbuhan dalam sehari. Faktor kelajuan angin dan kelembapan relatif dimalarkan.

Graf menunjukkan keputusan yang diperoleh dari jam 0600 hingga jam 1300

Kadar kehilangan
air(g/jam)

Masa (jam)

Antara lengkungan A, B, C dan D, yang manakah dijangka menunjukkan
kadar kehilangan air selepas jam 1300.

2 Keadaan manakah akan menyebabkan kadar transpirasi yang paling rendah
dalam tumbuhan.
Faktor persekitaran

Pergerakan udara Suhu Kelembapan udara

A Lambat Tinggi Rendah

B Lambat Rendah Tinggi

C Cepat Rendah Tinggi

D Cepat Tinggi Rendah

3 Rajah menunjukkan satu patometer gelembung udara

Masa yang diambil untuk gelembung udara bergerak dari P ke Q ialah 20 minit.
Berapakah kadar transpirasi tumbuhan ini?

124

A. 0.0042cmsaat-1
B. 0.05 cmsaat-1
C. 0.008 cmsaat-1
D. 0.00013 cmsaat-1

4 Rajah menunjukkan bahagian batang pokok itu yang gelang kulitnya telah dibuang.

(i) Ramal keadaan pada S dan T selepas satu bulan. [2 markah]

F1-S:Membengkak
F2-T:Pertumbuhan dan diameter berkurangan

(i) Terangkan ramalan anda pada S.

[2 markah]
P1-Penyingkiran tisu floem dari batang yang mengangkut bahan organik.
P2-mengganggu pergerakan bahan organic yang dihasilkan oleh daun semasa
proses fotosintesis ke bawah.
P3-Pengumpulan bahan organik menyebabkan bengkak dan peningkatan diameter di
S

125

OBJEKTIF PEMBELAJARAN: 1.8 Mensintesis konsep pengangkutan bahan di dalam
tumbuhan.

1 Rajah menunjukkan sebahagian organ tumbuhan yang terlibat dengan
pengangkutan bahan-bahan dalam satu tumbuhan hijau

Berdasarkan Rajah, huraikan pergerakan air dari akar ke daun.

 Tekanan akar

 Tindakan kapilari

 Tarikan transpirasi [10 markah]
F1-Tekanan akar

P1-Sap sel rambut akar adalah hipotonik kepada air tanah kerana sap sel
mengandungi garam,gula dan asid amino.
P2-Air meresap ke rambut akar secara osmosis dan ion mineral diangkut secara aktif
P3-Oleh itu,rerambut akar menjadi hipotonik kepada sel korteks disebelahnya.
P4-Air bergerak secara osmosis ke sel korteks,endodermis hingga ke xilem.

P5-Pergerakan air yang berterusan menghasilkan suatu daya tolakan dinamakan
tekanan akar yang menolak air naik ke batang tumbuhan.

F2-Tindakan Kapilari
P6-Tindakan kapilari ialah kombinasi daya lekatan dan lekitan yang membolehkan air
bergerak sepanjang salur xilem.
P7-Daya lekitan-tarikan antara molekul air dan molekul air P8-
Daya lekatan-tarikan antara molekul air dan salur xilem
P9-Oleh itu,salur xilem membentuk pengajaran air yang berterusan dari akar ke daun.

F3-Tarikan transpirasi

P10-Waktu siang, air tersejat daripada sel mesofil ke ruang antara sel dalam
daun.
P11- Wap air meresap ke persekitaran

126

BIDANG PEMBELAJARAN: 2.0 PERGERAKAN DAN SOKONGAN
OBJEKTIF PEMBELAJARAN:2.1 Memahami pergerakan dan sokongan pada manusia
dan haiwan.

ARAS : MENGANALISIS
Seorang atlet mesti melakukan senaman memanaskan badan sebelum memulakan
1 acara. Terangkan mengapa.

[5 markah ]
P1- Memanaskan badan adalah perlu untuk meningkatkan kadar denyutan
jantung
P2- Ini membolehkan oksigen di dalam darah diedarkan dengan lebih cepat
P3- Kapilari darah akan mengembang dan lebih banyak darah beroksigen
beredar dengan lebih cepat
P4- Memanaskan badan juga meningkatkan suhu dalam otot
P5- Ini akan merenggangkan otot dan sendi
P6- Dapat menyingkirkan asid laktik
P7- Otot menjadi lebih elastik dan mudah lentur
P8- Meningkatkan daya dan pengecutan otot
2 Rajah di bawah menunjukkan lengan atas manusia

(a) Bandingkan sendi S dan T.
[4markah ]

Persamaan
P1-Kedua-dua sendi S dan T mempunyai ruang yang dipenuhi bendalir synovial/
dilapisi membran synovial
P2- Hujung permukaan humerus sendi S dan sendi T dilitupi rawan// diperkuatkan
oleh ligamen
Perbezaan
P3- Sendi S adalah sendi engsel manakala T adalah sendi lesung
P4- Sendi S membolehkan pergerakan tulang dalam satu arah manakala Sendi T
membolehkan pergerakan putaran tulang pada semua arah
P5- Sendi S menghubungkan humerus, ulna dan radius, manakala sendi T
menghubungkan humerus dengan skapula

(b) Huraikan pergerakan melurus dan membengkok yang ditunjukkan oleh tindakan antagonis
otot M dan N.
[ 5markah]

P1 : M adalah biseps dan triseps
P2 : Apabila M mengecut, tendon akan memindahkan daya tarikan ke
radius.
P3 : Pada masa yang sama, trispes mengendur menyebabkan lengan dibengkokkan//
lengan ditarik ke atas
P4 : Apabila triseps mengecut, tendon memindahkan daya tarikan ke ulna
P5 : Pada masa yang sama biseps mengendur, maka lengan diluruskan

127

BIDANG PEMBELAJARAN: 2.0 PERGERAKAN DAN SOKONGAN
OBJEKTIF PEMBELAJARAN : 2.2 Menghargai sistem otot rangka yang sihat
ARAS: MENGANALISIS

1 Terdapat banyak cara untuk menjaga sistem otot rangka kita supaya sentiasa sihat.
Mengapa nutrisi yang kaya dengan kalsium, fosforus dan vitamin D adalah penting?
[1 markah]
P1 : Untuk membentuk tulang yang kuat
P2 :Dapat menghalang osteoporosis.

3 Rajah di bawah menunjukkan seorang wanita memakai kasut bertumit tinggi. Beliau telah

memakai kasut tumit tinggi selama beberapa tahun.

Cadangkan apakah kesan memakai kasut tumit tinggi kepada kesihatan wanita itu.

[5 markah]

P1 : Menyebabkan kecederaan kepada sendi dan tulang

P2 : Menyebabkan arthritis
P3 : Menyebabkan berat badan memberi bebanan kepada kaki hadapan

P4 : Menyebabkan kesakitan otot

P5 : Menyebabkan kalus

P6 : Menyebabkan kaki terseliuh

P7 : Menyebabkan keradangan tendon/ tendinitis

128

3 Rajah di bawah menunjukkan keratan rentas tulang femur seorang wanita yang
sudah berusia. Beliau telah mengalami menopaus selama beberapa tahun.

Terangkan keadaan yang dialami oleh wanita itu dan berikan cadangan yang boleh
diambil oleh wanita lain yang lebih muda bagi mencegah keadaan tersebut.

[6 markah]

Keadaan
P1 : Dia mengalami osteoporosis
P2: Tulang menjadi semakin nipis, berongga dan rapuh
P3: Disebabkan kurang hormone estrogen dalam
wanita menopaus

P4: Menyebabkan badan gagal menyerap kalsium &
fosforus

P5: Tulang mudah retak

Langkah pencegahan
P1 : Mengambil kalsium dan fosforus yang mencukupi
P2 : Senaman untuk meningkatkan ketumpatan tulang

BIDANG PEMBELAJARAN: 2.0 PERGERAKAN DAN SOKONGAN [2 markah]
OBJEKTIF PEMBELAJARAN :2.3 Sistem sokongan pada tumbuhan
ARAS: MENGANALISIS

Nyatakan dua perbezaan antara struktur floem dengan xilem.
1

Floem Xilem

Terdiri daripada tiub tapis Terdiri daripada trakeid dan
dan sel rakan salur xilem

Dinding selnya tidak ditebalkan Dinding sel berlignin.
oleh lignin.

129

2 Tumbuhan disesuaikan dengan ciri-ciri tertentu untuk memperolehi sokongan
dalam habitat masing-masing. Rajah di bawah menunjukkan tumbuhan yang
hidup di dua kawasan yang berbeza.

Bincangkan bagaimana tumbuhan tertentu beradaptasi untuk mendapat sokongan
dalam air & di atas darat.

[10 markah]
P1 : Pokok keladi bunting adalah contoh tumbuhan akuatik yang terapung di atas
permukaan air.
P2 :Pokok ini mempunyai tisu aerenkima.
P3 :Tisu ini mempunyai dinding yang nipis dan ruang udara yang besar antara
sel. P4 :Ini menyebabkan tumbuhan menjadi ringan dan terapung di atas
permukaan air. P5 :Tumbuhan akuatik ini juga disokong oleh daya ke apungan
air.
P6 : Daunnya yang lebar dan mempunyai banyak ruang udara menambah lagi
kebolehannya untuk terapung di atas permukaan air.
P7 : Petiol dan batangnya mempunyai banyak pundi udara untuk
membolehkannya terapung diatas permukaan air.
P8 : Akar serabutnya yang halus dan banyak memerangkap gelembung udara
Menyebabkannya terapung di permukaan air.
P9: Tumbuhan tenggelam seperti Hydrilla sp. mempunyai penyesuaian dengan
mempunyai batang dan daun kecil dan tidak mempunyai tisu vascular
P10 :tetapi hanya mempunyai sel parenkima dan mempunyai banyak ruang udara.
P11 :Tumbuhan ini sangat ringan yang membolehkannya terapung tegak di dalam
air.
P12 :Tumbuhani ni juga disokong oleh daya keapungan air

(ii) Adaptasi tumbuhan di atas daratan.
P13 : Dua jenis tumbuhan yang tumbuh di daratan ialah tumbuhan herba dan
tumbuhan berkayu.
P14 :Tumbuhan herba mempunyai batang yang lembut dan tidakb erkayu.
P15 :Tumbuhan ini m endapat sokongan melalui kesegahan sel-sel parenkima.
P16 : Air daripada tanah meresap kedalam sel parenkima melaui osmosis.
P17 :Sel menjadi segah dan memberi sokongan kepada tumbuhan.
P18 :Tumbuhan berkayu adalah pokok yang bersaiz besar dan pokok renek dengan
b atangnya berkayu.
P19 :Tumbuhan ini perlukan sokongan mekanikal yang kuat.
P20 : Tumbuhan berkayu mempunyai banyak tisu berkayu seperti vessel xilem dan
trakeid yang memberi sokongan kepada tumbuhan.
P21 : Dinding vessel xilem dan trakeid ditebalkan dengan lignin
P22 : untuk menyediakan sokongan yang kuat kepada tumbuhan berkayu yang besar.

130

BIDANG PEMBELAJARAN: 3.0 Koordinasi dan Gerak Balas
OBJEKTIF PEMBELAJARAN : 3.1 Memahami koordinasi dan gerak balas
ARAS: MENGANALISIS
Rajah di bawah menunjukkan gerak balas yang ditunjukkan oleh badan manusia terhadap

1 rangsangan.

Dengan merujuk kepada sel khusus yang terlibat, huraikan urutan kejadian berdasarkan rajah

di atas. [5 markah]

P1 - Reseptor dalam deria mengesan rangsangan
P2 - Reseptor mencetuskan impuls
P3 - impuls dihantar ke saraf tunjang melalui neuron aferen.
P4 - Impuls dihantar ke otak untuk ditafsirkan
P5 - impuls dihantar ke efektor melalui neuron eferen
P6 - efektor mengahsilkan gerakbalas

2 Rajah di bawah menunjukkan dua jenis gerak balas yang ditunjukkan oleh badan manusia

terhadap ransangan.

Rajah 1.1

Rajah 1.2

Bandingkan antara sistem yang ditunjukkan dalam Rajah 1.1 dan Rajah 1.2.

[6 markah]

Persamaan

P1 - kedua-dua sistem melibatkan penerimaan rangsangan dan gerakbalas

P2 - kedua-dua sistem melibatkan penghantaran maklumat

Perbezaan

Rajah 1.1 Rajah 1.2

D1 Melibatkan sistem Melibatkan sistem
saraf endokrin

D2 Maklumat dihantar Maklumat dihantar
dalam bentuk impuls dalam bentuk hormon
saraf

D3 Impuls dipindahkan Hormon dihantar
melalui neuron melalui peredaran
darah

131

D4 Efektor menghasilkan Organ sasaran
gerakbalas menghasilkan
gerakbalas

D5 Gerakbalas berlaku Gerakbalas lambat
cepat Kesan kekal

D6 Kesan sementara

OBJEKTIF PEMBELAJARAN : 3.2 Menganalisis peranan sistem saraf manusia

ARAS: MENGANALISIS

1 Rajah di bawah menunjukkan dua tindakan mata yang berbeza apabila terdedah
kepada keamatan cahaya yang berbeza.

Terangkan bagaimana sistem saraf terlibat dalam tindakan pupil terhadap rangsangan
kepada cahaya yang terang.

[2 markah]
P1-Di dalam cahaya terang / rangsangan, reseptor mengesan rangsangan
P2-Reseptor menghantar impuls ke otak melalui neuron aferen

OBJEKTIF PEMBELAJARAN : 3.3 Menganalisis peranan hormon dalam
manusia
1 ARAS: MENGANALISIS
Rajah di bawah menunjukkan sistem endokrin manusia.

Terangkan peranan hormon yang dirembeskan oleh R apabila aras glukosa dalam
darah adalah 3.5mmol/l

[2 markah]
P1 - paras gula dalam darah adalah sangat rendah
P2 - R merembeskan glucagon
P3 - Glukagon menukarkan glikogen kepada glukosa
P4 - menggalakkan pertukaran lemak di tisu adipos kepada glukosa
ARAS: PENILAIAN
2 Rajah di bawah ialah graf yang menunjukkan hubungan antara aras glukosa darah
melawan masa.

132

Makanan yang mengandungi gula diambil pada pukul 1.00 tengahari. Penyataan yang
manakah menerangkan graf dari P ke Q?

A ADH dirembeskan
B Insulin dirembeskan
C Jus oren diminum
D Glukosa diserap

OBJEKTIF PEMBELAJARAN : 3.4 Mensintesis konsep homeostasis dalam manusia
ARAS: MENGANALISIS

1 Jadual di bawah menunjukkan kepekatan asid amino dalam plasma darah dan air kencing.

Terangkan perbezaan di antara kepekatan asid amino dalam plasma darah dan air kencing.
[2 markah]

P1 - kepekatan asid amino di dalam plasma darah yang memasuki ginjal adalah
tinggi
P2 - Penyerapan semula bagi semua asid amino berlaku di tubul berlingkar
proksima
P3 - oleh itu air kencing tidak mengandungi asid amino.

133

OBJEKTIF PEMBELAJARAN : Memahami hormon tumbuhan

ARAS: MENGANALISIS

1 Graf menunjukkan kesan kepekatan auksin yang berbeza ke atas gerak balas
pertumbuhan pucuk dan akar.

Gerak balas pertumbuhan

% rangsangan pucuk
% perencatan
akar
Kepekatan
auksin(mg/-1)

Penyataan yang manakah betul tentang graf tersebut?

A Kepekatan auksin yang tinggi merangsang pertumbuhan pucuk dan akar
B Pertumbuhan pucuk dan akar tidak dipengeruhi oleh kepekatan auksin.
C Kepekatan auksin yang rendah merangsang pertumbuhan pucuk
D Kepekatan auksin yang rendah merangsang pertumbuhan akar.

2 Rajah 2.1(a) menunjukkan buah yang dihasilkan secara semula jadi manakala Rajah
2.1(b) menunjukkan buah yang dihasilkan menerusi teknik komersil dalam pertanian.

Rajah 2.1(a) Rajah 2.1(b)

Terangkan perbezaan, bagaimanakah buah yang dihasilkan dalam Rajah 2.1(a) dan
Rajah 2.1(b).

[2 markah]

Diagram 3.1 (a) Diagram 3.1 (b)
F1: Tiada hormone digunakan Hormon auksin disembur pada
stigma
P1: Pendebungaan berlaku Tiada pendebungaan berlaku
F2: Persenyawaan ganda dua Tanpa persenyawaan
P1: Tidak melibatkan debunga Melibatkan debunga

134

MANUAL GURU

SET 5 : BAB 5 DAN BAB 6, TINGKATAN 5 2020
BIDANG PEMBELAJARAN: 5.0 PEWARISAN

1 Rajah menunjukkan pewarisan jenis cuping telinga bagi sepasang suami isteri.
Sekiranya F mewakili alel dominan bagi cuping telinga bebas dan f mewakili alel
resesif bagi cuping telinga melekap, apakah kebarangkalian untuk mendapat anak
cuping telinga melekap?

Genotip induk Ff x Ff

Gamet F fF f

A. 0.25 C. 0.75
B. 0.50 D. 1.00

2 Rajah menunjukkan satu gambar rajah skema bagi kacukan monohibrid pada tikus.

Induk : Bulu putih x Bulu hitam

Generasi F1: 1 bulu putih 1 bulu hitam

Sekiranya H mewakili alel dominan bagi bulu hitam dan h mewakili alel resesif bagi
bulu putih, apakah genotip induknya?

A. HH x Hh C. Hh x Hh
B. HH x hh D. Hh x hh

3 Rajah menunjukkan pokok kacang pea tinggi berbuah kuning dikacukkan dengan
pokok kacang pea rendah berbuah hijau. Semua pokok kacang pea generasi F1
ialah pokok kacang pea tinggi berbuah hijau.

T : mewakili alel dominan bagi pokok tinggi
t : mewakili alel resesif bagi pokok rendah
H : mewakili alel dominan bagi buah hijau
h : mewakili alel resesif bagi buah kuning

135

Pokok tinggi, X Pokok rendah,
buah kuning buah hijau

P Q

Pokok tinggi, buah hijau
R

Lengkapkan rajah untuk menunjukkan genotip bagi L, M dan N. (3 markah)

P: TThh
Q: ttHH
R: TtHh

4 Seorang lelaki penglihatan normal (XBY) mempunyai isteri (XBXb) yang merupakan
pembawa gen buta warna. Menggunakan rajah skema, terangkan kemungkinan
kombinasi genetik dalam anak-anak mereka. (10 markah)

P1:Fenotip induk Lelaki x Perempuan
normal pembawa gen buta warna
P2:Genotip induk
meiosis XBY XBXb

P3:Gamet XB Y XB Xb

Persenyawaan

P4:Genotip F1 XBXB XBXb XBY XbY

P5: Fenotip F1 Perempuan Perempuan Lelaki Lelaki
Normal pembawa normal buta warna

P6: Nisbah 1: 1: 1. : 1

P7: buta warna disebabkan oleh alel resesf yang terangkai pada kromosom seks X
P8: Semasa meiosis, gamet jantan XB dan Y dan gamet betina XBdan Xb terhasil .
P9:Semasa persenyawaan, genotip anak-anak yang terhasil ialah XBXB, XBXb, XBY
dan XbY

P10: 25% anak perempuan penglihatan normal, 25% anak perempuan pembawa,

25% lelaki normal dan 25% anak lelaki buta warna.

136

5 Rajah menunjukkan kacukan lalat buah yang dilakukan oleh sekumpulan pelajar.

Induk LL Sayap
Sayap vestig
panjang
ll
Genotip induk

Gamet L L ll

F1

Genotip F1 Ll Ll Ll Ll

(a) Menggunakan L untuk alel dominan yang mewakili sayap panjang dan l untuk
alel resesif mewakili sayap vestif, lengkapkan rajah di atas dengan
memberikan genotip yang mungkin bagi induk, gamet dan genotip F1.
(3 markah)

(b) Apakah genotip lalat buah yang harus.digunakan dalam satu kacukan bagi
mendapatkan nisbah sayap panjang kepada sayap vestig 3:1? (1 markah)

Ll x Ll
………………………………………………………………………………………

6 Rajah menunjukkan salasilahkeluarga bagi pewarisan kumpuan darah.

Individu T

B

AB B O

Jika individu T ingin menderma darah, kumpulan darah manakah boleh menerima

darah daripada T?

A. Kumpulan darah B sahaja C. Kumpulan darah AB dan B sahaja

137

B. Kumpulan darah B dan O sahaja D. Kumpulan darah AB dan A sahaja

7 Kebarangkalian untuk mendapat anak lelaki atau perempuan adalah sama.

Berdasarkan pengetahuan Biologi anda, terangkan pernyataan di atas. (8 markah)

Jawapan:
P1: Sperma dihasilkan oleh testis/ Ovum dihasilkan oleh ovari
P2: Sperma/ ovum mempunyai 22 autosom
P3: Sperma mempunyai satu kromosom seks samada X atau Y
P4: Ovum mempunyai kromosom X sahaja
P5: Persenyawaan antara ovum X dan sperma X akan meghasilkan zigot

dengan kromosom seks XX.
P6: Persenyawaan antara ovum X dan sperma Y akan meghasilkan zigot

dengan kromosom seks XY.
P7: Kromosom XY menghasilkan anak lelaki
P8: Kromosom XX menghasilkan anak perempuan.
P9:Persenyawaan sperma dan ovum adalah rawak

8 Rajah menunjukkan beberapa contoh produk daripada organisma terubahsuai genetic
(GMO) yang dihasilkan melalui kejuruteraan genetik.

Produk GMO

Jagung Susu kacang soya Kapas Betik Beras

Minyak canola Ubi kentang Tomato Produk tenusu Kacang pea

138

Kejuruteraan genetik melibatkan satu teknik yang digunakan untuk menukar trait

sesuatu organisma dengan cara mengubah kandungan genetiknya.

Bincangkan perkembangan kejuruteraan genetik dengan merujuk kepada kebaikan

dan kelemahan teknik ini. (10 markah)

P1: Kejuruteraan genetic mengenalpasti dan mengekstrak gen yang akan
dimanipulasi atau diubahsuaikan

P2: Segmen DNA dipindahkan dari satu organisma ke organisma lain untuk
menghasilkan organisma baharu yang mempunyai ciri yang dipindahkan

Kebaikan
P3: Mikroorganisma seperti bakteria digunakan untuk menghasilkan gen

termodidikasi
P4: DNA rekombinan boleh dihasilkan dengan menggunakan bakteria sebagai agen

pengklonan
P5: Kejuruteraan genetic boleh digunakan dalam bidang perubatan
P6: Penghasilan hormone insulin dan hormone pertumbuhan dengan memindahkan
gen ke dalam sel bakteria
P7: Hormon pertumbuhan dapat digunakan untuk merawat kekerdilan
P8: Hormon insulin digunakan untuk merawat penyakit kencing manis
P9: Penghasilan factor pembeku untuk merawat penyakit Hemofilia
P10: Kejuruteraan genetic boleh digunakan untuk menghasilkan tananam yang
mempunyai daya rintangan terhadap serangga dan racun rumpa, mengurangkan
penggunaan racun perosak
P13: menghasilkan tanaman dan ternakan yang berkualiti tinggi
P14: tanaman yang boleh hidup dalam keadaan yang kurang sesuai seperti kemarau
P15: haiwan yang dimanipulasi kandungan genetic menghasilkan lebih banyak susu
dan daging

Kelemahan
P10: Baka asli mengalami kepupusan
P11: mengganggu fungsi normal gen yang lain, menyebabkan masalah kesihatan
seperti kanser
P11: menghasilkan organisma yang mempunyai daya rintangan yang tinggi terhadap
pestisid
P12:menyebabkan mutase dan ekosistem semula jadi terganggu
P13: kejuruteraan genetic boleh digunakan untuk menghasilkan organisma baharu
yang dapat digunakan sebagai sengata biologi

9 Seorang lelaki yang mempunyai faktor rhesus dalam darahnya ialah Rh-positif.
Isterinya yang tidak mempunyai factor rhesus dalam darahnya ialah Rh-negatif. Anak
pertama mereka yang Rh-positif dapat hidup tetapi anak kedua mereka yang juga Rh-
positif tdak dapat hidup.

Terangkan petikan di atas. (6 markah)

P1: factor rhesus menyebabkan masalah sekiranya seseorang ibu yang Rh-negatif
mempunyai lebih daripada seorang bayi yang mempunyai RH-positif
P2:Pada waktu akhir kehamilan kali pertama, sedikit daripada darah fetus Rh-positif
mungkin bercampur dengan darah ibu yang Rh-negatif
P3:Sistem pengimunan ibu akan menghasilkan antibodi rhesus menentang antigen
rhesus
P4: bayi pertama dilahirkan dengan selamat

139

P5:Penghamilan kali kedua bayi Rh-posirif , antibody dari plasma darah ibu akan
meresap merentasi plasenta ke dalam system peredaran fetus
P6:Antibodi ini menyerang sel darah merah bayi Rh-positif menyebabkan sel darah
merah fetus meletus
P7:Ini menyebabkan kerosakan otak dan keguguran fetus

10 Ahmad mempunyai kumpulan darah B manakala isterinya, Aminah mempunyai

kumpulan darah A.Salah seorang anak mereka, Ali mempunyai kumpulan darah O.

Ali kehilangan darah yang banyak dalam satu kemalangan dan memerlukan

pemindahan darah tetapi kedua ibubapanya bukan penderma darah yang sesuai.

Terangkan situasi ini. (6 markah)

P1: Ahmad mempunyai kumpulan darah B, maka dia mempunyai antigen B pada
permukaan sel darah merah dan antibody anti-A dalam plasma darahnya
P2: Aminah mempunyai darah A, maka dia mempunyai antigen A pada permukaan
sel darah merah dan antibodi anti -B di dalam plasma darahnya
P3:Ali mempunyai darah O, maka dia tidak mempunyai antigen A dan antigen B pada
permukaan membran sel darah merah tetapi mempunyai antibodi anti-A dan anti-B
dalam plasma darahnya
P4:Jika Ali menerima darah daripada Ahmad / Aminah, antigen A/ antigen B akan
merangsang penghasilan antibody
P5: Penggumpalan darah berlaku
P6:boleh menyebabkan kematian

BIDANG PEMBELAJARAN: 6.0 VARIASI

1 Variasi pada organisma adalah penting untuk kemandirian spesies.

Bincangkan pernyataan di atas. (5 markah)

Jawapan
P1: variasi membolehkan spesies organisma menyesuaikan diri kepada perubahan
persekitaran
P2: Spesies baharu ini bermandirian dalam persekitaran yang telah berubah
P3: spesies baharu dapat melindungidiri daripada pemangsa
P3: Trait genetic ini dapat diturunkan kepada anak
P4: spesies baharu muncul dan populasi meningkat
P5:mengelakkan kepupusan spesies

2. Rajah menunjukkan proses pindah silang semasa pembentukan gamet. Variasi warna
anak mata di kalangan manusia adalah disebabkan oleh proses tersebut.

140

Berdasarkan rajah, terangkan bagaimana proses ini boleh menyebabkan variasi.
(3 markah)

P1: berlaku semasa profasa I
P2: pertukaran segmen DNA berlaku
P3:di antara kromosom bukan beradik
P4: menghasilkan kombinasi genetic yang baharu dalam gamet
P5:yang menyebabkan variasi

3 Buta warna dan Sindrom Down merupakan dua contoh
penyakit genetik manusia

Bincangkan dua contoh penyakit ini dan langkah awal untuk menghindarkan penyakit

tersebut. (10 markah)

Jawapan:

Hemofilia
H1: Penghidap penyakit tidak dapat membezakanbeberapa warna biasanya warna

merah dan hijau

H2: Penyakit disebabkan gen resesif yang terangkai pada kromosom X
H3: Lebih ramai lelaki menjadi mangsa penyakit ini disebabkan lelaki cuma ada

satu kromosom X
H4: Perempuan adalah pembawa penyakit ini.

Sindrom Down
S1: Individu mengalami kecacatan mental
S2: Ia disebabkan oleh mutasi pada kromosom ke 21
S3: Persenyawaan antara satu gamet yang abnormal yang ada 24

kromosom dan gamet yang normal yang ada 23 kromosom berlaku

141

S4: Terdapat tiga kromosom pada pasangan ke 21
S5: Setiap sel soma individu mempunyai 47

kromosom (Max 4)

Langkah awal menghindar Hemofilia dan Sindrom Down

L1: Menjalankan amnionsentesis
L2: Bendalir amnion diuji semasa peringkat embrio
L3: Perubahan pada kromosom dan gen dapat dikenalpasti

L4: Mengikuti kaunseling genetik
L5: Individu yang berpenyakit genetik ini dapat menghindar daripada melahirkan z

zuriat akibat genotip ibu bapa.
4. Graf di bawah menunjukkan dua jenis variasi di kalangan pelajar dalam satu kelas.

Bincangkan perbezaan antara kedua-dua jenis variasi tersebut. (10 markah)

P1:Variasi pada Rajah A ialah variasi selanjar manakala
P2: Variasi pada Rajah B ialah variasi tak selanjar
P3: Variasi selanjar bersifat kuantitatif manakala
P4:Variasi tak selanjar bersifat kualitatif
P5: Variasi selanjar menunjukkan perbezaan yang tidak ketara kerana wujud ciri

perantaraan manakala
P6: Variasi tak selanjar menunjukkan perbezaan yang ketara kerana tiada ciri

perantaraan.
P7: Variasi selanjar dipengaruhi oleh factor persekitaran manakala
P8: Variasi tak selanjar dipengaruhi oleh factor genetic
. P9: Variasi selanjar tidak boleh diwarisi manakala
P10: Variasi tak selanjar boleh diwarisi
P11 :Variasi selanjar menunjukkan taburan graf normal manakala
P12: variasi tak selanjar menunjukkan taburan graf diskrit.

5 Rajah menunjukkan satu urutan bes nukleotida yang membawa gen pembentukan
pigmen haemoglobin sebelum dan selepas mutasi.

142

Hemoglobin DNA normal Hemoglobin DNA mutan

Hemoglobin normal Hemoglobin sel sabit

Berdasarkan rajah diatas, terangkan bagaimana anemia sel sabit berlaku. (8 markah)
Jawapan
P1: Anemia sel sabit berlaku akibat mutasi gen
P2: Apabila berlaku perubahan pada urutan bes bernitrogen dalam DNA
P3: Satu bes nukleotida timina (T) digantikan dengan bes nukleotida adenina (A)
P4:Perubahan ini mengubah kod genetik
P5: Seterusnya mengubah asid amino yang disintesiskan
P6: Akibatnya, struktur protein yang dihasilkan berubah
P6: Protein baharu yang disintesiskan tidak dapat berfungsi
P7: Haemoglobin yang dihasilkan tidak normal
P8: Sel darah merah berbentuk sabit terhasil

143

MARKING SCHEME SET 1

QUESTION 1 ASNWER Total area MARKS
QUESTION covered by 3
(a) Number of light bulbs Mucor sp. (cm2)
3
Bread 0 32 3
1 12
P 2 5
Q
R

(b)(i) 1. When bread P is placed in cabinet with no light bulb, the total area
(b)(ii)
covered by Mucor sp. is 32 cm2
(c)
2. When bread R is placed in cabinet with 2 light bulbs, the total area

covered by Mucor sp. is 5 cm2

1. When light intensity is low, the growth rate of Mucor sp. increase

because it is a suitable condition for growth of Mucor sp.

2. When light intensity is high, the growth rate of Mucor sp. decrease

because it is not a suitable condition for growth of Mucor sp.

Variable Method to handle the variable

Manipulated variable

Number of light bulbs Use different number of light

bulbs which are 0, 1 and 2

Responding variable

Total area covered by Mucor Calculate and record the total

sp. area covered by Mucor sp.

using the formula:

Total number of small squares

covered by half or more Mucor

sp. X area of 1 small square

(cm2)

Growth rate of Mucor sp. Calculate and record the 3
growth rate of Mucor sp. by
using formula:
Growth rate =

Constant variable Use the same type of bread
Type of bread which is white bread

144

(d) 1. The fewer the number of light bulbs, the higher the total area
(e)(i)
covered by Mucor sp. 3
(e)(ii) 3
2. The lower the light intensity, the higher the rate of growth of

Mucor sp.

Bread Number of light bulbs Total area Growth rate

covered by of Mucor sp.

Mucor sp. (cm2/day)

(cm2)

P0 32 6.4

Q1 12 2.4

R2 5 1.0

3

(f) 1. The higher the number of light bulbs, the lower the growth rate of

Mucor sp. This is because when light intensity increase, the

condition is less suitable for the growth of Mucor sp.

(g) 1. The total area covered by Mucor sp. is higher than 32 cm2 because

the humidity is higher, thus more suitable for growth of Mucor sp.

(h) 1. Population size is the percentage coverage of Mucor sp. on white

bread shown by the total area covered by Mucor sp. The 3

population size is affected by the light intensity

(i) Biotic factor Abiotic factor

Decomposer Humidity
Producer Temperature

pH

Topography

145

MARKING SCHEME SET 2

QUESTION 1 Type of food sample ANSWER MARKS
QUESTION P / Bread Increase in water temperature (oC) 3
(a) 3
Q / Anchovy 9
R / Cashew nut 15

(b)(i) 1. For P / bread, the increase in water temperature is 3 oC 3
(b)(ii) 3
2. For R / cashew nut, the increase in temperature is 15 oC
(c)
1. P / bread is a carbohydrate food class which has lowest energy value

2. R / cashew nut is a lipid food class which has highest energy value

Variable Method to handle the variable

Manipulated variable

Type of food sample Use different type of food sample

which are bread, anchovy and

cashew nut

Responding variable

Increase in temperature Measure and record the increase in

water temperature using

thermometer

Energy value Calculate and record the energy
value using formula:
Energy value =

Constant variable Used the initial water temperature
Initial water temperature of 29 oC

(d) 1. Cashew nut has the highest energy value compared to bread and
(e)(i)
anchovy

Type of Mass of food Increase in water Energy value
food sample sample (g) temperature (oC)

P 0.6 3 420

Q 0.8 9 945

R 1.2 15 1050

146

(e)(ii)

(f) 1. R / Cashew nut has the highest energy value compare to Q / anchovy

and P / bread because it is a carbohydrate food class. More heat is

absorbed by water to increase the temperature

(g) 1. The energy value is the same because the class of food sample is

unchanged so the heat energy released is the same per gram of food

sample

(h) 1. Energy value is the quantity of heat produce by food sample shown

by the increase in water temperature. The energy value is affected by

the type of food sample

(i) Apparatus Materials

Needle

Retort stand Bread / food sample

Boiling tube Distilled water

Thermometer

147

MARKING SCHEME SET 3

QUESTION 1 ANSWER MARKS
3
QUESTION Materials Apparatus
J-tube 3
(a) Ruler 0.1 % Potassium hydroxide
Water
(b) Rubber tube
Beaker Sportsman
Test tube
Length of air column (cm)
Distance (m) 9.7
100 9.3
400 8.9
800

(c)(i) 1. After running for 100 m, the length of the air column is 9.7 cm 3
(c)(ii) 3
2. After running for 800 m, the length of the air column is 8.9 cm
(d)
1. The air column is longer because there is more carbon dioxide in the

air column due to less carbon dioxide being absorbed potassium

hydroxide

2. The air column is shorter because there is less carbon dioxide in the

air column due to more carbon dioxide being absorbed potassium

hydroxide

Variable Method to handle the variable

Manipulated variable

The distance taken by the boy Use difference distance taken

to run by the boy to run which were

100m, 400m, and 800m

Responding variable

Length of air column Measure and record the length

of air column in J-Tube using a

ruler

Percentage of carbon dioxide Calculate and record the
. percentage of carbon dioxide
using formula:
Percentage of carbon=

Constant variable Use the same initial distance of
Initial length of air column air column which is 10cm

(e) 1. The longer the distance taken by the boy, the shorter the length of air
column

148

(f)(i) Distance taken by The difference in the Percentage of carbon
(f)(ii) the boy to run (m) air column before dioxide (%)
and after running
100 (cm) 3.0
400 0.3 7.0
800 0.7 12.0
1.2

(g) 1. When the distance taken by the boy to run increase, the percentage of
carbon dioxide increase. This is because more carbon dioxide is
produced due to increase in the rate of cellular respiration.

(h) 1. The percentage of carbon dioxide is higher than 12% because more
carbon dioxide is produced due to the increase in the rate of cellular
respiration

(i) 1. Exhaled air contains carbon dioxide which can be absorbed by
potassium hydroxide shown by the length of air column. Exhaled air
is influenced by the distance taken by the boy.

149

MARKING SCHEME SET 4

QUESTION 1 ANSWER MARK
QUESTIO S
N Temperature (oC) Volume of urine collected (ml) 3
(a) 17 205 3
22 136 3
(b)(i) 27 78
(b)(ii) 3
1. At the temperature of 17 oC, the volume of urine collected is 205ml
(c) 2. At the temperature of 27 oC, the volume of urine collected is 78ml

1. The blood osmotic pressure is low, thus the rate of water
reabsorption in the kidney decreases

2. The blood osmotic pressure is high, thus the rate of water
reabsorption in the kidney increase

Variable Method to handle the variable

Manipulated variable

Temperature Use different temperature in

the room which were 17 oC,

22oC and 27 oC

Responding variable

Volume of urine collected Measure and record the

volume of urine collected

using measuring cylinder

Percentage of urine produced Calculate the percentage of
urine produced using the
formula:
Percentage of urine produced=

Constant variable Use the same volume of
Volume of drinking water drinking water which is 250ml

(d) 1. The higher the temperature, the higher the volume of urine collected 3
(e)(i) 3
Temperature Volume of urine collected (ml) Percentage of urine
(oC) produced (%)
17 205 82.0
22 136 54.4
27 78 31.2

150