วิจัยเรื่องการพัฒนาการเขียนเรียงความโดยแผนผังมโนทัศน์ร่วมกับชุดฝึกทักษะ

รายงานการวิจยั
เรอ่ื ง

การพฒั นาการเขยี นเรียงความโดยใชแ ผนผงั มโนทศั นรว มกบั ชดุ ฝกทักษะ
นักเรียนระดบั ชนั้ มัธยมศึกษาปท ี่ ๒ โรงเรยี นผาเวยี ง จังหวดั สโุ ขทัย

นายชัยรตั น พิมพทอง โดย รหัสนักศึกษา ๖๓๐๓๑๐๑๐๑๖๗

นางสาวครองขวัญ ต๊ิบลําเอีย้ ง รหัสนกั ศกึ ษา ๖๓๐๓๑๐๑๐๑๗๖
นางสาวฐดิ ารัตน ยวงสอน รหสั นักศึกษา ๖๓๐๓๑๐๑๐๑๗๘
นางสาวกุลธรา บญุ สทิ ธิ์ รหสั นักศึกษา ๖๓๐๓๑๐๑๐๑๙๕
Section o๓

รายงานการวิจัยเปน สว นหนึ่งของรายวิชาการวิจยั และพัฒนานวัตกรรมการเรียนรู
รหสั วชิ า ๑๐๔๓๔๑๒

คณะครศุ าสตร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั อตุ รดิตถ
ภาคเรียนที่ ๑ ปก ารศกึ ษา ๒๕๖๕

รายงานการวิจยั
เร่ือง

การพฒั นาการเขียนเรียงความโดยใชแ ผนผงั มโนทศั นรว มกบั ชดุ ฝกทักษะ
นกั เรียนระดับชนั้ มัธยมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรยี นผาเวยี ง จังหวดั สโุ ขทัย

นายชัยรตั น พิมพทอง โดย รหัสนักศึกษา ๖๓๐๓๑๐๑๐๑๖๗

นางสาวครองขวัญ ต๊บิ ลําเอีย้ ง รหัสนกั ศกึ ษา ๖๓๐๓๑๐๑๐๑๗๖
นางสาวฐิดารัตน ยวงสอน รหสั นักศึกษา ๖๓๐๓๑๐๑๐๑๗๘
นางสาวกลุ ธรา บญุ สทิ ธิ์ รหสั นักศึกษา ๖๓๐๓๑๐๑๐๑๙๕
Section o๓

รายงานการวิจยั เปน สวนหนึง่ ของรายวิชาการวิจยั และพัฒนานวัตกรรมการเรียนรู
รหัสวชิ า ๑๐๔๓๔๑๒

คณะครศุ าสตร มหาวทิ ยาลัยราชภฏั อตุ รดิตถ
ภาคเรยี นที่ ๑ ปก ารศกึ ษา ๒๕๖๕

ก

กติ ติกรรมประกาศ

วิจัยการพัฒนาการเขียนเรียงความโดยใชแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะของนักเรียนช้ัน
มัธยมศึกษาปที่ ๒ โรงเรียนบานผาเวียง อําเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย โดยการแผนผังมโนทัศนรวมกับ
ชดุ ฝก ทักษะ สําเรจ็ ลลุ วงไดด วยความกรณุ าของอาจารยประจําวิชา ไดแก อาจารยอ สิ ระ ทบั สีสด และอาจารย
ประจําสาขาวิชาภาษาไทยท่ีไดใหคําปรึกษา แนะนํา ชี้แนะในการศึกษาคนควา แนะนําขั้นตอนและวิธีจัดทํา
รายงานจนสําเรจ็ ลุลว งดว ยดคี ณะผจู ัดทาํ จึงขอกราบขอบพระคุณเปนอยา งสูงไว ณ โอกาสน้ี

ขอกราบขอบพระคุณอาจารยอาจารยพิชญา สกุลวิทย อาจารยสุภัคกาญจน จิวาลักษณ และ
อาจารยจิราภรณ ภูเทศ ท่ีใหความอนุเคราะหดานการวิจัย ตลอดจนไดปรึกษาแนะนําการจัดทํารายงานจน
ประสบผลสําเรจ็

ขอบพระคุณ บิดา มารดา ท่ีใหกําลังใจในการศึกษาเลาเรียน และสมาชิกในกลุมที่ใหความรวมมือใน
การทํางานเปนอยางดีในการทํารายงานครั้งน้ีจนกระท่ังประสบความสําเร็จดวยดี สุดทายถาทานพบขอ
บกพรอ ง โปรดใหข อเสนอแนะ

ข

การพัฒนาการเขยี นเรียงความโดยใชแผนผงั มโนทศั นรวมกบั ชดุ ฝกทักษะ
นักเรยี นระดับชน้ั มธั ยมศกึ ษาป ท่ี ๒

โรงเรยี นบานผาเวยี ง อําเภอศรสี ชั นาลัย จังหวัดสุโขทยั

นายชัยรัตน พิมพท อง*
นางสาวครองขวญั ต๊ิบลําเอ้ยี ง*

นางสาวฐิดารตั น ยวงสอน*
นางสาวกุลธรา บญุ สิทธ*์ิ

บทคดั ยอ

การวจิ ัยครง้ั น้กี ระทาํ กบั กลุมตวั อยางนกั เรียนระดบั ชั้นนกั เรยี นระดับช้ันมัธยมศึกษาป ที่ ๒ โรงเรียน
บา นผาเวียง อําเภอศรีสชั นาลัย จงั หวดั สโุ ขทยั ภาคเรียนที่ ๑ ปการศกึ ษา ๒๕๖๕ จํานวน ๓๑ คน ซง่ึ เปนกลุม
ตัวอยาง โดยมีวัตถุประสงคเพื่อ ๑. เพ่ือพัฒนาทักษะการเขียนเรียงความโดยใชแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝก
ทักษะ สําหรับพัฒนาสัมฤทธิ์การเรียนรูเรื่องการเขียนเรียงความของนักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปท่ี ๒
โรงเรียนบา นผาเวียง ๒. เพือ่ ทดลองและศึกษาผลการทดลองใชแผนผังมโนทัศนร วมกับชดุ ฝกทักษะจดั กจิ กรรม
การเรียนรู เรอื่ งการเขยี นเรยี งความกับนักเรียนระดับช้ันมัธยมศกึ ษาปท ี่ ๒ โรงเรียนบานผาเวียง ๓. เพือ่ ศึกษา
ระดับความพึงพอใจของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรียนบานผาเวียงที่มีตอการทดลองใชแผนผัง
มโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะจัดกิจกรรมการเรียนรูเร่ือง การเขียนเรียงความวิเคราะหขอมูลดวยคาเฉลี่ย สวน
เบ่ยี งเบนมาตรฐาน และ One –Samplet Test ผลการวจิ ัยพบวา

ชุดฝก ทกั ษะการเขียนเรยี งความโดยใชแ ผนผงั มโนทศั น สรา งขึ้นตามแนวคิด ทฤษฎี หลกั การ วิธกี าร
ของเกริก ทวมกลาง และจินตนา ทวมกลาง,๒๕๕๕ เม่ือจัดกิจกรรมการเรียนรูเรื่องการเขียนเรียงความ กับ
นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปท่ี ๒ ปการศึกษา ๒๕๖๕ จํานวน ๓๑ คน ท่ีเปนกลุมตัวอยางโดยทดลองใช
แผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะพบวา นักเรียนมีผลสัมฤทธ์ิการเรียนรูที่ระดับดี เมื่อเทียบกับเกณฑของ
โรงเรียน ซ่ึงระดับผลสัมฤทธ์ิการเรียนรูดังกลาวต่ํากวาระดับ ดี ซึ่งเปนเกณฑประเมินผาน ดวยสาเหตุดังกลาว
ผวู ิจยั ในฐานะผสู อนจงึ ตอ งการทําการวิจัยเพอ่ื พฒั นาผลสัมฤทธิก์ ารเรยี นรเู ร่ืองการเขยี นเรยี งความกลุม ตัวอยาง
มีผลสัมฤทธ์ิการเรียนรูท่ีระดับดีมาก เมื่อเทียบกับเกณฑของ สพฐ. ซึ่งสูงกวา เกณฑตั้งแตระดับ ดี ของ สพฐ.
เมื่อเปรียบระดับผลสัมฤทธ์ิการเรียนรูของกลุมตัวอยางกับเกณฑต้ังแตระดับ ดี ของ สพฐ.ดวย One –
Samplet Test พบวา ระดับผลสัมฤทธ์ิการเรียนรูของกลุมตัวอยางสูงกวา การจัดกิจกรรมการเรียนรูโดย
ทดลองใชแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะมีผลตอการพัฒนาผลสัมฤทธิ์การเรียนรูเรื่องการเขียนเรียงความ
กับอยางมีนัยสําคัญทางสถิติท่ี ๐.๐๕ หรือท่ีระดับความเช่ือม่ัน ๙๕% โดยนักเรียนจะมีผลสัมฤทธ์ิการเรียนรูท่ี
ระดบั ดี และมคี วามพึงพอใจโดยภาพรวมทรี่ ะดับปานกลาง
________________________________________________________________________________
* นกั ศกึ ษาวิชาเอกสาขาภาษาไทย คณะครศุ าสตร มหาวิทยาลัยราชภฏั อตุ รดิตถ์

สารบญั ค

กิตติกรรมประกาศ หนา
บทคัดยอ ก
สารบญั ข
สารบัญตาราง ค
บทที่ ๑ บทนํา จ
๑
๑.๑ ที่มาและความสําคัญของปญหา ๒
๑.๒ คาํ ถามการวิจยั ๓
๑.๓ วตั ถุประสงคก ารวิจยั ๓
๑.๔ ผลและประโยชนท ค่ี าดวา จะไดรบั ๓
๑.๕ ขอบเขตการวิจัย ๔
๑.๖ นิยามคาํ ศพั ทเ ฉพาะ ๕
๑.๗ สมมตฐิ านการวิจยั ๗
บทท่ี ๒ การทบทวนเอกสารและงานวิจยั ท่เี กี่ยวของ ๙
๒.๑ การวจิ ัยในชนั้ เรียน ๑๖
๒.๒ นวตั กรรมทางการศกึ ษา ๑๘
๒.๓ นวตั กรรมเฉพาะ ๑๙
๒.๔ เทคนคิ การสอน ๒๑
๒.๕ วธิ ีการสรา งและหาคุณภาพของนวตั กรรม ๒๓
๒.๖ เครอ่ื งมอื การวิจยั ๒๕
๒.๗ ระดับความพงึ พอใจ ๓๐
๒.๘ ผลสมั ฤทธิ์การเรยี นรู ๓๓
๒.๙ งานวิจัยท่เี กย่ี วขอ ง ๓๓
บทที่ ๓ วิธดี ําเนนิ การวิจยั ๓๓
๓.๑ ระเบียบวธิ วี จิ ยั ๓๗
๓.๒ แหลง ขอ มลู การวิจยั ๓๗
๓.๓ เครอ่ื งมือการวจิ ัย
๓.๔ การดําเนินการรวบรวมขอ มูล
๓.๕ การวเิ คราะหข อมลู

ง

สารบัญ (ตอ) หนา
๓๙
บทท่ี ๔ ผลการวิเคราะหขอมูล ๔๑
๔.๑ ผลการพฒั นาแผนผงั มโนทัศนรว มกับชุดฝกทักษะโดยใชทฤษฎี ๔๔
๔.๒ การพัฒนาผลสมั ฤทธกิ์ ารเรยี นรู
๔.๓ ระดับความพงึ พอใจ ๔๖
๔๗
บทท่ี ๕ สรุป อภิปราย และขอเสนอแนะผลการวจิ ยั ๔๘
๕.๑ สรปุ ผลการวจิ ยั ๔๙
๕.๒ อภปิ รายผลการวิจัย
๕.๓ ขอ เสนอแนะ

เอกสารอา งอิง
ภาคผนวก

ภาคผนวก ก เคร่อื งมอื การวิจยั
ภาคผนวก ข ขอมลู การประเมินเครื่องมือการวิจยั จากผเู ชี่ยวชาญแตละคน
ประวตั ิยอของผูวจิ ัย

จ

สารบญั ตาราง หนา
ตารางที่ ๑ : ตารางแสดงผลการประเมินความเหมาะสมของแผนผังมโนทศั นร ว มกบั ๓๙
๔๑
ชดุ ฝก ทักษะ จากผเู ช่ียวชาญจํานวน ๓ คน
ตารางที่ ๒ : ตารางแสดงคะแนนผลสมั ฤทธกิ์ ารเรียนรเู รอื่ งการเขยี นเรียงความ ๔๒

จากการจัดกิจกรรมการเรียนรูโดยทดลองใชแผนผังมโนทัศนรวมกับ ๔๔
ชุดฝกทักษะ กับกลุมตัวอยา ง
ตารางท่ี ๓ : ตารางแสดงผลการเปรียบเทยี บระดบั ผลสัมฤทธ์กิ ารเรยี นรู
เรอื่ งการเขียนรายงาน ของกลุมตวั อยางซงึ่ ถูกจดั กจิ กรรมการเรียนรู
เร่ืองโดยทดลองใชแ ผนผงั มโนทัศนร ว มกับชดุ ฝกทักษะ
ตารางท่ี ๔ : ตารางแสดงระดับความพงึ พอใจของนักเรยี นท่ีมตี อการทดลอง
ใชแผนผงั มโนทัศนรว มกบั ชดุ ฝก ทกั ษะจดั กจิ กรรมการเรยี นรู
เร่อื งการเขียนเรียงความ

๑

บทที่ ๑
บทนํา

ท่ีมาและความสําคญั ของปญ หา

การเขียนเรียงความ คือ การนําเอาความรูความคิดเห็น ตลอดจนความจําเรื่องราวตาง ๆ มาปรับปรุง
เรียบเรียงข้ึนเปนเรื่องราวโดยใชศิลปะในการเรียบเรียง รูจักเลือกสรรถอยคําใชใหถูกตองเหมาะสม รูจักผูก
ประโยคใหเปนขอความท่ีกระชับรัดกุม สละสลวย มีนํ้าหนักและสามารถลําดับความไดชัดเจน อานเขาใจงาย
นาอานการเขียนเรียงความมีความสําคัญ ชวยใหพูดหรือเขียนในรูปแบบตาง ๆ ไดดี นอกจากนี้กอนเขียน
เรียงความเราตองคนควา รวบรวมความรู ความคิด และนํามาจัดเปนระเบียบ จึงเทากับเปนการฝกส่ิงเหลาน้ี
ใหกับตนเองไดอยางดี เขียนเรียงความ กาญจนา นาคสกุล และคณะ (๒๕๖๑ : ๘๐) กลาวถึงความแตกตาง
ของเรยี งความและความเรยี งไวว า เรียงความจะมีเนอื้ หานอยกวา และซับซอนนอยกวา ความเรยี ง ความเรยี งจึง
ใช ในการอธิบายความรู ความคิดท่ีสลับซับซอนใหงายข้ึน จึงเปนทักษะที่สําคัญที่จะตองไดรับการพัฒนาและ
ฝกฝนจน เกิดความชํานาญ ดงั นน้ั ผูเขียนตอ งใชทักษะกระบวนการคิดในการรวบรวมความรู จดั ลาํ ดับความคิด
และมีความสามารถในการใชภาษาที่มีความชัดเจนและถูกตองตามหลักการใชภาษาเพื่อสื่อสารใหผูอาน
เขา ใจอยา ง ถูกตองชัดเจน

ท ๒.๑ ม. ๒/๓ กําหนดขอความเฉพาะตัวชี้วัดวา ใชกระบวนการเขียนเขียนสื่อสาร เขียนเรียงความ
ยอความ และเขียนเรื่องราวในรูปแบบตาง ๆ โดยเฉพาะการเขียนเรียงความ กําหนดเปนสาระการเรียนรู
แกนกลางวา การเขยี นเรยี งความเกย่ี วกบั ประสบการณ

โรงเรยี นบานผาเวียง หมูที่ ๓ ตําบลแมส นิ อําเภอศรสี ัชนาลัย จงั หวดั สุโขทยั เปน โรงเรยี นขยายโอกาส
สํานักงานเขตพ้ืนที่การศึกษาประถมศึกษา เขต ๒ หรือ สพป. ทําหนาท่ีจัดการศึกษาตามหลักสูตรแกนกลาง
การศึกษาข้ันพื้นฐาน พ.ศ.๒๕๕๑ จัดการศึกษาตั้งแตระดับประถมศึกษาถึงมัธยมศึกษาตอนตน สําหรับการจัด
กจิ กรรมการเรียนรูตาม ท ๒.๑ ม. ๒/๓ ใหกับนกั เรียนช้ันมัธยมศึกษาปท่ี ๒ จัดการเรยี นรูตามหนังสือรายวิชา
ภาษาไทยพ้ืนฐาน สาระการเรียนรูภาษาไทยเร่ือง การเขียนเรียงความจัดกิจกรรมการเรียนรูโดยใชว ิธกี ารสอน
แบบวิธีเดมิ (สอนตามหนังสอื ) การวัดและประเมินผลกาํ หนดผลสมั ฤทธ์กิ ารเรยี นรขู องนักเรยี นประเมนิ ๓ ดาน
รวมกันคือ ดานความรู (K) ดานทักษะ/กระบวนการ (P) และดานคุณลักษณะอันพึงประสงค (A) และกําหนด
ระดับผลการประเมินออกเปน ๔ ระดับตามเกณฑการวัดและประเมินผลของหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้น
พ้ืนฐาน ๒๕๕๑ ระดับดีมาก (ชวงคาคะแนนเฉล่ียระหวาง ๘๐-๑๐๐) ระดับดี (ชวงคาคะแนนเฉลี่ย
ระหวาง ๗๐-๗๙) ระดับพอใช (ชวงคาคะแนนเฉล่ียระหวาง ๖๐-๖๙) และระดับตองปรับปรุง (ชวงคาคะแนน
เฉลี่ยระหวาง ๐-๕๙) เกณฑการประเมินผานท่ีกําหนดเพ่ือตัดสินนักเรียนท้ังช้ันคือ นักเรียนตองมีผลสัมฤทธ์ิ
การเรียนรูโ ดยมีคาเฉลีย่ อยางนอยตอ งผา นระดับดขี น้ึ ไปอยางนอยรอยละ ๗๐

จากการวัดและประเมินผลรวมทั้งชั้นเรียนเรื่อง การเขียนเรียงความ สาระการเรียนรู ภาษาไทยตาม
เกณฑก ารประเมนิ ผานดงั กลาวกอนหนา พบวา นกั เรียนท่มี ผี ลสัมฤทธกิ์ ารเรียนรรู ะดบั ดี คิดเปนรอยละ ๖๗.๗๔
ของจํานวนท้ังหมด ซ่ึงตํ่ากวาเกณฑที่กําหนดคือรอยละ ๗๐ ของจํานวนทั้งหมด จากการสัมภาษณนักเรียน
พบวา สาเหตทุ ่ีทาํ ใหผลสมั ฤทธ์ิการเรียนรูตาํ่ กวา เกณฑการประเมนิ ผานท่ีกําหนดเปนเพราะวา การจัดกจิ กรรม
การเรียนรูเร่ือง การเขียนเรียงความ ดวยวิธีและเทคนิคการสอนวิธีเดิมไมสอดคลองกับความถนัดและความ

๒

สนใจของนักเรียน เชน นางสาวกรรณิการ กางดวง คุณครูผูสอนรายวิชาภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๒
สัมภาษณเมื่อวันท่ี ๒๒ สิงหาคม ๒๕๖๕ ใหเหตุผลวา “เด็กนักเรียนมีการเขียนท่ีนอยไมมีสมาธิในการเขียน
เรียงความ และยังมีการเขียนท่ีวกวน” จากสาเหตุของปญหาและความสําคัญของการจัดกิจกรรมการเรียนรู
เร่ือง การเขียนเรียงความ สาระการเรียนรู ภาษาไทย ดังกลาวกอนหนา ผูวิจัยในฐานะผูสอนจึงตองทําการวิจัย
เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธ์ิการเรียนรูเรื่อง การเขียนเรียงความ สาระการเรียนรู ภาษาไทย ของนักเรียนระดับชั้น
มัธยมศึกษาปที่ ๒

แผนผังมโนทัศนคือผังมโนทัศนเปนเคร่ืองมือสําหรับการจัดทําโครงสรางความรูและการสรางตัวแทน
ความรู แสดงใหเห็นภาพมโนทัศนของขอบเขตเนื้อหาและความสัมพันธท่ีเปนอยูของมโนทัศนเหลาน้ัน
ประโยชนข องแผนผังมโนทศั นค ือทาํ ใหสามารถเหน็ ภาพความคิดรวบยอด ในรปู แบบทจี่ บั ตองได ทาํ ใหสามารถ
ใหความสําคัญไดงายดาย จึงสะดวกในการนําไปทบทวนทุกครั้งที่ตองการ นอกจากน้ีในการรวบรวมความคิด
รวบยอดตองใชความเขาใจท่ชี ดั เจนและแมนยําทั้งในเรื่องความหมาย และความเชื่อมโยงของความคิดรวบยอด
จึงทาํ ใหการเรียนรู กลายเปน กระบวนการท่มี ีปฏสิ มั พันธกัน แผนผงั มโนทัศนมคี วามสัมพนั ธกบั ปญหาของการ
เขียนเรียงความของนักเรียนคือจากสาเหตุของการเขียนเรียงความของนักเรียนที่ยังมีนักเรียนเขียนเรียงความ
ยงั ไมถ กู ตองมกี ารเขยี นเรียงความเปน ขอความยาว ๆ ไมได และนกั เรยี นมีการเขียนวกวน จงึ ตองนาํ แผนผังมโน
ทัศนมาใชในการจัดการเรียนรูใหเกิดผลสัมฤทธ์ิท่ีดีขึ้นจึงใชมาเปนแนวทางพัฒนาการเขียนเรียงความของ
นักเรียนคือการนําแผนผังมโนทัศนมาประกอบการสอนเพราะจะเปนการวางโครงรางในการสอนแบบคราว ๆ
กอนท่ีจะนําไปสอนนักเขียนเปนขั้นเปนตอนมาก และสามารถระบุรายระเอียดการเขียนเรียงความไดมาก ดัง
นางสาวเทียนทิพย จิอู ทําวิจัยในช้ันเรียนเรื่อง ผลของการใชผังมโนทัศนสรุปเน้ือหาท่ีมีตอผลสัมฤทธ์ิทางการ
เรียนวิชาวิทยาศาสตรของนกั เรยี นชั้นประถมศึกษาปท่ี ๔ และประสบผลสําเรจ็ ในการจัดการเรียนการสอน ซ่ึง
ชดุ ฝกทักษะจะชว ยใหผเู รียนเกิดทักษะและกระบวนการคิดรอบดาน เนอ่ื งจากชดุ ฝก ทักษะการเขียนเรยี งความ
เรื่องโรงเรียนในฝน ชุดฝกทักษะการเขียนเรียงความเร่ืองมหัตภัยยาเสพติด ชุดฝกทักษะการเขียนเรียงความ
เร่ืองธรรมชาติในชีวิต ดังนางสาววันนิสา คลังคนเกา ไดจัดทําวิจัยเรื่องการใชชุดฝกทักษะเร่ืองการคูณท่ีมีตอ
ผลสมั ฤทธิท์ างการเรยี นของนกั เรียนช้นั ประถมศึกษาปที่ ๓ และประสบผลสาํ เร็จในการจัดการเรยี นการสอน

ดวยจากปญหาของการเขียนเรียงความ ผูวิจัยจึงมีแนวคิดท่ีจะทําวิจัยเพื่อพัฒนาทักษะการเขียน
เรยี งความโดยใชแ นวคิดของแผนผังมโนทศั นแ ละชุดฝกทกั ษะ

คําถามการวิจัย

๑.การพฒั นาการเขียนเรยี งความจดั กจิ กรรมการเรียนรูโ ดยการใชแ ผนผงั มโนทัศนร วมกบั ชดุ ฝก ทกั ษะ
สาํ หรบั พัฒนาสัมฤทธ์ิการเรียนรเู รือ่ งการเขยี นเรยี งความ ของนกั เรียนระดบั ชั้นมัธยมศึกษาปท ี่ ๒ โรงเรียนบา น
ผาเวียงทาํ อยา งไร

๒. ผลการทดลองใชแ ผนผงั มโนทัศนร ว มกับชุดฝกทักษะจัดกิจกรรมการเรียนรูเรื่องการเขยี น
เรยี งความกับนักเรยี นระดับชน้ั มัธยมศกึ ษาปที่ ๒ โรงเรยี นบานผาเวียงเปน อยางไร

๓. ระดบั ความพงึ พอใจของนักเรยี นระดับช้ันมธั ยมศกึ ษาปที่ ๒ โรงเรียนบานผาเวียงท่มี ตี อการทดลอง
ใชแ ผนผังมโนทศั นรวมกับชุดฝกทกั ษะจัดกจิ กรรมการเรียนรูเรอื่ งการเขยี นเรยี งความเปน อยา งไร

๓

วัตถุประสงคการวจิ ยั

๑. เพื่อพัฒนาทักษะการเขียนเรียงความโดยใชแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะ สําหรับพัฒนา
สมั ฤทธิก์ ารเรยี นรเู ร่ืองการเขยี นเรียงความของนักเรียนระดับช้นั มัธยมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรียนบา นผาเวยี ง

๒. เพ่ือทดลองและศึกษาผลการทดลองใชแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะจัดกิจกรรมการเรียนรู
เร่อื งการเขียนเรียงความกบั นักเรียนระดับชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที่ ๒ โรงเรียนบานผาเวยี ง

๓. เพอ่ื ศึกษาระดบั ความพึงพอใจของนักเรียนระดับชั้นมธั ยมศึกษาปที่ ๒ โรงเรยี นบานผาเวียงที่มีตอ
การทดลองใชแ ผนผังมโนทศั นรวมกับชุดฝกทักษะจดั กจิ กรรมการเรียนรเู รื่อง การเขยี นเรียงความ

ผลและประโยชนท่ีคาดวา จะไดร บั

๑. มีแผนผังมโนทัศนสําหรับการจัดกิจกรรมการเรยี นรเู ร่ืองการเขียนเรียงความ ใหกบั นกั เรยี นระดบั
ชัน้ มัธยมศึกษาปท ี่ ๒

๒. นักเรียนระดบั ชน้ั มธั ยมศึกษาปท่ี ๒ ทง้ั ชั้นเรียน โรงเรียนบา นผาเวียงมผี ลสมั ฤทธกิ์ ารเรียนรู เรอ่ื ง
การเขียนเรียงความ ที่คุณภาพระดับดีขึน้ ไป เมื่อใชแ ผนผังมโนทศั นจัดกิจกรรมการเรียนรแู ทนวิธีและเทคนิค
การสอนวธิ เี ดมิ

๓. ความสําเร็จของงานวิจัยสามารถใชเปนแนวทางการพัฒนาผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนรูของนักเรียน
กลุม สาระการเรยี นรูอืน่ ๆ

ขอบเขตการวิจัย

๑. ประชากร คือ นกั เรยี นระดบั ชน้ั มธั ยมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรยี นบา นผาเวียง อาํ เภอศรสี ัชนาลัย จังหวดั
สโุ ขทยั

๒. ขอบเขตดา นตัวแปร
๒.๑ ตวั แปรอิสระ
๑. การพัฒนาการเขียนเรียงความจัดกิจกรรมการเรียนรูโดยการใชแผนผังมโนทัศนรวมกับ

ชุดฝกทักษะสําหรับพัฒนาสัมฤทธ์ิการเรียนรูเรื่องการเขียนเรียงความ ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๒
โรงเรียนบานผาเวียง

๒. การทดลองจัดกิจกรรมการเรียนรูเรื่อง การเขียนเรียงความ กับนักเรียนระดับชั้น
มธั ยมศกึ ษาปที่ ๒ โรงเรียนบานผาเวียง อําเภอศรีสัชนาลยั จงั หวดั สุโขทัย โดยใชแ ผนผังมโนทัศนรวมกบั ชุดฝก
ทักษะ

๒.๒ ตวั แปรตาม ประกอบดวย ๓ ตัวแปรคอื
๑. การพัฒนาการเขียนเรียงความจัดกิจกรรมการเรียนรูโดยการใชแผนผังมโนทัศนรวมกับ

ชุดฝกทักษะสําหรับพัฒนาสัมฤทธ์ิการเรียนรูเร่ืองการเขียนเรียงความ ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปท่ี ๒
โรงเรยี นบา นผาเวียง

๒. ผลสัมฤทธิ์การเรียนรูเรื่อง การเขียนเรียงความ จากการทดลองจัดกิจกรรมการเรียนรูกับ
นักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรียนบานผาเวียง อําเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัยโดยใช
แผนผงั มโนทัศนรวมกบั ชดุ ฝกทกั ษะ

๔

๓. ระดับความพึงพอใจของนักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรียนบานผาเวียง
อําเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย ที่มีตอการทดลองจัดกิจกรรมการเรียนรูเรื่อง การเขียนเรียงความ
โดยใชแผนผังมโนทศั น

๓. ขอบเขตดา นเนือ้ หา
การจัดกิจกรรมการเรียนรูเร่ือง การเขียนเรียงความ ตามตัวช้ีวัดท่ี ๓ เขียนเรียงความ

มาตรฐานการเรียนรู ท ๒.๑ ใชกระบวนการเขยี นเขียนส่ือสาร เขยี นเรยี งความ ยอ ความ และเขยี นเรื่องราวใน
รปู แบบตา ง ๆ เขยี นรายงานขอมูลสารสนเทศและรายงานการศึกษาคน ควา อยางมีประสิทธภิ าพ และสาระการ
เรยี นรทู ่ี ๒ การเขียน

๔. ขอบเขตดา นระยะเวลาและสถานท่ี
ดําเนินการวิจัยระหวา งเดือน กรกฎาคม ถึง เดือน ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๖๕ ณ โรงเรียนบา นผาเวยี ง

อําเภอศรีสชั นาลัย จังหวดั สโุ ขทัย

นิยามคาํ ศพั ทเฉพาะ

๑. นักเรียนช้ัน ม.๒ หมายถึง นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๒ โรงเรียนบานผาเวียง
อําเภอศรีสชั นาลยั จงั หวัดสุโขทัย

๒. ชุดฝก ทักษะการเขยี นเรียงความโดยใชแ ผนผังมโนทศั น
๑. ชุดฝก ทักษะใหน กั เรียนเขียนโครงสรางเรียงความ
๒. ชดุ ฝก ทกั ษะใหน กั เรยี นเขียนเรียงความตามรูปภาพ
๓. ชุดฝกทกั ษะใหนกั เรียนเขยี นเรียงความเกีย่ วกบั ประสบการณชีวติ

๓. วิธีการสอนแบบวิธีการเดิม (สอนตามหนังสือ) หมายถึง กิจกรรมการเรียนรูท่ีผูสอนนํามาใชจัด
กิจกรรมการเรยี นรูเ รือ่ ง การพัฒนาการเขียนเรียงความ กับนักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปที่ ๒ โรงเรียนบานผาเวียง
กอนการใชแผนผงั มโนทัศน โดยมีลาํ ดบั ขน้ั ตอนการจัดกจิ กรรมประกอบดว ย

๑ การบรรยายพรอมยกตวั อยางอธบิ ายประกอบ
๒ ทําแบบฝกหดั
๓ วดั และประเมินผลความรู ความเขาใจ
๔. สาระการเรียนรเู รื่อง การเขียนเรียงความ หมายถงึ การนาํ มาแตงเรื่องเพ่ือใชเปนขอเขียนท่ีแสดง
ความคิด ความรคู วามรูสกึ และความคดิ เห็น และขอเสนอแนะตา ง ๆ ของผูเขียนถายทอดสูผฟู ง
๕. ผลสมั ฤทธ์ิการเรยี นรู หมายถึง
๕.๑ จากการสอนแบบเดมิ คา คะแนนเฉลี่ยรวมของนักเรียนระดับชัน้ มัธยมศึกษาปที่ ๒ โรงเรียน
บานผาเวียง อําเภอศรีสชั นาลัย จังหวัดสุโขทัย อยทู ่รี อ ยละ ๖๗.๗๔
๕.๒ การสอนโดยใชแ ผนผังมโนทศั นรว มกับชดุ ฝกุ ทักษะ
คะแนนเฉลี่ยรวมจากนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรียนบานผาเวียง อําเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย
ทุกคนท่ีทําแบบทดสอบภายหลังการทดลองจัดกิจกรรมการเรียนรู เรื่องการเขียนเรียงความ โดยใช
แผนผังมโนทัศนกับนักเรียนดังกลาวชั้นมัธยมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรียนบานผาเวียง อําเภอศรีสัชนาลัย
จังหวดั สุโขทัย

๕

๖. การพัฒนาผลสัมฤทธ์ิการเรียนรู หมายถึง ผลการเปรียบเทียบคะแนนผลสัมฤทธ์ิการเรียนรู
ระหวางการจัดกิจกรรมการเรียนรูเร่ืองการเขียนเรียงความระหวางแบบเดิมและการใชแ ผนผงั มโนทัศนรวมกบั
ชุดฝกทักษะกับนกั เรยี นระดับชัน้ มัธยมศกึ ษาปท่ี ๒ โรงเรยี นบานผาเวยี ง อําเภอศรสี ัชนาลยั จงั หวัดสโุ ขทัย

๗. ความพึงพอใจ หมายถึง ความพึงพอใจของนักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรียนบานผา-
เวียง อําเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย ที่มีตอการจัดกิจกรรมการเรียนรูเร่ือง การเขียนเรียงความโดยทดลอง
ใชแ ผนผังมโนทัศน ประกอบดว ย ดา นผูส อน ดานความรู ดา นบรรยากาศ ดานกจิ กรรม ดา นส่อื การเรียนรู

๘. ระดับความพึงพอใจ หมายถึง ระดับความพึงพอใจแบบประมาณคา (Likert Scale) โดย
เรียงลําดับจากระดับมากที่สุดถึงนอยท่ีสุด ๕ ระดับคือ มีความพึงพอใจมากที่สุด มีความพึงพอใจมาก มีความ
พึงพอใจปานกลาง มีความพึงพอใจคอนขางนอย และมีความพึงพอใจนอยท่ีสุด แตละระดับดังกลาวกําหนดโดย
เกณฑชวงคา เฉล่ยี ของบญุ ชม ศรสี ะอาด (๒๕๔๔) ดงั น้ี

ระดบั ความพงึ พอใจ ระดบั คา เฉลยี่
มากทส่ี ดุ ๔.๕๑ – ๕.๐๐
มาก ๓.๕๑ – ๔.๕๐
ปานกลาง ๒.๕๑ – ๓.๕๐
นอย ๑.๕๑ – ๒.๕๐
นอยทสี่ ุด ๑.๐๐ – ๑.๕๐

สมมตฐิ านการวิจยั

สมมติฐานการวิจยั ท่ี ๑
จากการจัดกิจกรรมการเรียนรูเร่ืองการเขียนเรียงความโดยใชวิธีการสอนแบบเดิม กับนักเรียน
ระดับชั้นมัธยมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรียนบานผาเวียง อําเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย พบวานักเรียนมีคาเฉล่ีย
รวมอยูท่ีรอยละ ๖๗.๗๔ ของนักเรียนจํานวนทั้งหมดมีผลสัมฤทธิ์การเรียนรูท่ีระดับพอใชซึ่งต่ํากวาเกณฑการ
ประเมินผานคือตองผานอยางนอยรอยละ ๗๐ ของนักเรียนจํานวนท้ังหมด สาเหตุเปนเพราะเด็กนักเรียนมีการ
เขียนท่ีนอยไมมีสมาธิในการเขียนเรียงความ และยังมีการเขียนที่วกวน จากการศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่
เก่ยี วขอ งพบวา แนวคดิ การทําแผนผังมโนทศั น มสี าระสาํ คญั คอื การเขยี นเรียงความ คือ การนาํ เอาความรู
ความคิดเห็น ตลอดจนความจําเร่ืองราวตาง ๆ มาปรับปรุงเรียบเรียงขึ้นเปนเรื่องราวโดยใชศิลปะในการเรียบ
เรียง รูจักเลือกสรรถอยคําใชใหถูกตองเหมาะสมผูเขียนตองใชทักษะกระบวนการคิดในการรวบรวมความรู
จัดลําดับความคิด และมีความสามารถในการใชภาษาที่มีความชัดเจนและถูกตองตามหลักการใชภาษาเพื่อ
ส่ือสารใหผูอานเขาใจอยาง ถูกตองชัดเจน ซ่ึงสาระสําคัญดังกลาวสัมพันธกับสาเหตุของปญหาของนักเรียน
ดังกลาวกอนหนากลาวคือเด็กนักเรียนมีการเขียนท่ีนอยไมมีสมาธิในการเขียนเรียงความ และยังมีการเขียนที่
วกวน ผูวจิ ัยจึงมีแนวคิดทจ่ี ะนํามาใชในการพัฒนาผลสัมฤทธิ์การเรียนรูของนักเรียน และจากการเฉพาะงานวิจัย
ท่ีเกี่ยวของยังพบอีกวา บุญรัตน เช้ือวงศ (๒๕๖๓) ทําการวิจัยเร่ืองการพัฒนาความสามารถในการเขียนความ
เรียง กับนักเรียนระดับชั้นช้ันมัธยมศึกษาปท่ี ๒/๑ โรงเรียนเซนตฟรังซีสซาเวียรคอนแวนต โดยใชชุดกิจกรรม
รว มกบั แผนผังมโนทศั น ผลการวจิ ัยพบวา นกั เรียนมีการพัฒนาผลสัมฤทธ์ิการเรยี นรูอยางมีนยั สาํ คัญทางสถิติท่ี
.๐๕ นางสาวศรีพระจันทร แสงเขตต (๒๕๕๗) ทาํ การวจิ ยั เร่อื ง การพัฒนาความสามารถในการเขียนเรียงความ

๖

ของนกั เรียนชนั้ ประถมศึกษาปที่ ๖ กับนักเรยี นระดบั ชนั้ ประถมศึกษาปท่ี ๖ โรงเรียนวดั ศรีสําราญราษฎรบํารุง
(แชมประชาอุทิศ) โดยใชแผนท่ีความคิดรวมกับแบบฝกทักษะภาพการตูน ผลการวิจัยพบวา นักเรียนมีการ
พัฒนาผลสัมฤทธิ์การเรียนรูอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ .๐๕ สุนิษา เกาะออม (๒๕๕๗) ทําการวิจัยเร่ืองการ
พัฒนาความสามารถการเขียนความเรียงภาษาไทยของนักเรียน กับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปที่ ๒ โรงเรียน
รัตนโกสินทรรังสิตโดยใชแผนผังความคิด ผลการวิจัย พบวา นักเรียนมีการพัฒนาผลสัมฤทธ์ิการเรียนรูอยางมี
นยั สาํ คญั ทางสถติ ิที่ .๐๕

โดยการอางอิงแนวคิด ทฤษฎี หลักการ วิธีการ และงานวิจัยท่ีเก่ียวของดังกลาวกอนหนา จึงกําหนด
สมมติฐานการวิจัยขอที่ ๑ วา การจัดกิจกรรมการเรียนรูเรื่องการพัฒนาการเขียนเรียงความโดยทดลองใช
แผนผังมโนทัศนมผี ลตอ การพฒั นาผลสัมฤทธ์ิการเรียนรูของนกั เรียนระดบั ชนั้ มัธยมศกึ ษาปท่ี ๒ โรงเรียนบา นผา
เวยี ง อาํ เภอศรสี ชั นาลัย จังหวดั สโุ ขทยั

สมมติฐานการวิจัยที่ ๒
จากการศึกษาเอกสารและงานวจิ ัยท่ีเกีย่ วขอ งพบวา บุญรัตน เชือ้ วงศ (๒๕๖๓) ทาํ การวจิ ัยเรอื่ งการ
พัฒนาชุดฝกทักษะการเขยี นเรียงความโดยใชแผนผังมโนทัศน กับนักเรียนระดับชั้นช้ันมัธยมศึกษาปท ี่ ๒/๑
โรงเรยี นเซนตฟ รงั ซสี ซาเวียรคอนแวนต โดยใชแผนผงั มโนทัศนร ว มกบั ชุดฝก ทกั ษะ ผลการวิจยั พบวา นักเรียนมี
ความพงึ พอใจตอการทดลองจัดกิจกรรมการเรยี นรดู วยนวัตกรรมดังกลาวท่ีระดบั ดีมาก (๔.๕๕) สนุ ษิ า เกาะ
ออ ม (๒๕๕๗) ทาํ การวิจัยเร่อื งการพัฒนาความสามารถการเขียนความเรียงภาษาไทยของนักเรียนกับนักเรียน
ชัน้ ประถมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรยี นรตั นโกสนิ ทรรงั สติ โดยใชแ ผนผงั ความคดิ ผลการวิจัยพบวา นกั เรยี นมีความพงึ
พอใจตอการทดลองจัดกิจกรรมการเรยี นรดู ว ยนวตั กรรมดงั กลาวทรี่ ะดับมาก (๒.๗๔) สนุ ษิ า เกาะออม (๒๕๕๗)
ทําการวจิ ัยเรื่องการพฒั นาความสามารถการเขียนความเรียงภาษาไทยของนักเรียนกบั นกั เรียนชน้ั ประถมศึกษา
ปที๒่ โรงเรียนรตั นโกสนิ ทรรังสิตโดยใชแผนผังความคดิ ผลการวจิ ยั พบวา นกั เรียนมีความพึงพอใจตอการ
ทดลองจดั กจิ กรรมการเรยี นรู ดว ยนวตั กรรมดงั กลาวทรี่ ะดับมาก (๒.๙๓)
โดยการอางองิ เฉพาะงานวิจัยท่ีเกยี่ วของดังกลาวมา จะเหน็ วาการจดั กจิ กรรมการเรียนรูโดยใช
แผนผงั มโนทัศนม ผี ลตอ ระดบั ความพึงพอใจของนกั เรยี นดงั นน้ั จึงกําหนดสมมตฐิ านการวจิ ัยขอท่ี ๒ วา การจดั
กจิ กรรมการเรียนรูเร่ืองการพัฒนาการเขียนเรียงความ โดยทดลองใช แผนผังมโนทศั น มผี ลตอ ระดบั ความพึงพอใจ
ของนักเรียนระดับช้นั มัธยมศกึ ษาปท ่ี ๒ โรงเรียนบานผาเวยี ง อาํ เภอศรีสชั นาลยั จงั หวดั สุโขทัย

๗

บทท่ี ๒
การทบทวนเอกสารและงานวิจัยทเ่ี ก่ยี วขอ ง

การทําวิจัยในชั้นเรียนเร่ืองการเขียนเรียงความโดยใชแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะผูวิจัยขอ
เสนอผลการทบทวนเอกสารและงานวจิ ยั ท่ีเกยี่ วขอ งประกอบดว ยหัวขอหลักตามลาํ ดบั ดังน้ี

๑. การวิจยั ในช้นั เรยี น
๒. ความจําเปน ทคี่ รูตอ งทําวิจัยในช้ันเรยี น
๓. นวัตกรรมทางการศึกษา
๔. เครอื่ งมอื การวจิ ยั
๕. ความพึงพอใจ
๖. ผลสมั ฤทธ์ิการเรยี นรู
๗. งานวิจัยทีเ่ กย่ี วของ
แตละหัวขอหลักดังกลาว นาํ เสนอรายละเอียดตามลาํ ดบั ข้ัน ดังนี้

การวจิ ยั ในชนั้ เรียน

๑. ความหมายของการวิจัยในชนั้ เรียน
การวิจัยในช้ันเรียน คือ การแกปญหาของนักเรียนบางคน บางเรื่อง เพ่ือพัฒนานักเรียนคนนั้น

กลุมน้นั เพือ่ จะไดเรยี นทนั เพอื่ นกลมุ ใหญ หรือวิธีท่ียอมรบั ในศาสตรน ้ัน ๆ
พิชิต ฤทธิจ์ รญู (๒๕๔๔ : ๒๑) การวิจัยเปน กระบวนการสืบคนหาขอเท็จจริง คาํ ตอบ องคค วามรู

ใหม หรือการสรางพัฒนานวัตกรรมตาง ๆ ดวยวิธีการที่เปนระบบและเช่ือถือไดเพ่ือใหไดขอคนพบ คําตอบ
องคความรใู หมห รือนวัตกรรมทเ่ี ช่อื ถอื ได

ไพจิตร สะดวกการ (๒๕๔๕ : ๔) การวิจัยเปนกระบวนการในการแกไขปญหาหรือพัฒนา
กระบวนการจดั การเรยี นรูในชน้ั เรียนท่ีครูรับผิดชอบอยางเปนระบบ เพ่ือสบื คน ใหไ ดสาเหตุของปญหา แลวหา
วิธีแกไขหรือพฒั นาทเ่ี ชือ่ ถือได เชน การสงั เกต จดบนั ทึกและวเิ คราะหห รือสงั เคราะห เพือ่ นาํ ไปสกู ารแกปญหา
หรือกระบวนการพัฒนาการเรียนการสอนของครู และพัฒนาการเรียนรูของผูเรียนใหม ีคุณภาพตามเปาหมายท่ี
กาํ หนดไว เพอ่ื สงเสริมผเู รียนใหไดร ับการพฒั นาตามธรรมชาตแิ ละเต็มตามศักยภาพ

สมบัติ บุญประคม (๒๕๔๕ : ๓๕) การวิจัยเชิงปฏิบัติการ ใชกระบวนการปฏิบัติอยางเปนระบบ
ผูวิจัยและผูเกี่ยวของมีสวนรวมในการปฏิบัติการ และวิเคราะหวิจารณผลการปฏิบัติโดยใชวงจร ๔ ขั้นตอน
คอื การวางแผน การลงมอื ทําจริง การสังเกต และการสะทอนผลการปฏิบัติการดาํ เนินการตองตอเนื่อง เพ่ือ
จะนําไปสูการปรับปรุงแผนเขาสูวงจรใหม จนกวาจะไดขอสรุปที่แกปญหาไดจริง หรือสภาพการณของส่ิงท่ี
ศกึ ษาไดอ ยางมีประสิทธภิ าพ

๘
๒. ประเภทของการวจิ ยั ในชัน้ เรยี น

การวิจยั ในชนั้ เรียนมักพบวา ใชก ารวจิ ยั เชงิ บรรยายและวิจัยเชงิ ทดลอง รายละเอยี ดเปนดังนี้
๑. การวิจัยเชงิ บรรยาย เปนการศึกษาคนควาในลักษณะตอไปน้ี ๑) ศึกษารวบรวมขอมูลตา ง ๆ ที่
เกดิ ขึ้นในปจจบุ นั คนหาขอ เท็จจรงิ ตา ง ๆ ในเหตุการณท เ่ี กิดขึน้ แลว ๒) ไมมีการสรางสถานการณใด ๆ ๓) ไมม ี
การกําหนดตัวแปรอิสระและตวั แปรตามใด ๆ

๑) ลกั ษณะของปญ หาหรือเรื่องทเ่ี หมาะสมสําหรบั การวจิ ยั เชงิ บรรยาย เปน ดงั นี้
(๑) ลกั ษณะเปน ความสมั พนั ธในปจ จบุ ัน
(๒) เปนส่งิ ทป่ี ฏบิ ัตอิ ยเู ปนประจาํ
(๓) ความเช่อื แนวคิด หรือทัศนคติ
(๔) กระบวนการทีก่ าํ ลงั ดาํ เนินอยู
(๕) เปน การทาํ นายลักษณะของผลทจี่ ะเกดิ ขึ้น
(๖) แนวโนมหรอื ความเปลี่ยนแปลทกี่ ําลงั พัฒนาอยู

๒) ประเภทของการวิจัยเชงิ บรรยาย
สําหรับการวิจยั ในชั้นเรยี นแบบการสํารวจ เปน แบบทีค่ วรใชอ ยา งมาก กอนทจี่ ะทาํ การวิจยั
เชิงทดลอง เพราะการวจิ ัยแบบสํารวจจะทําใหผวู จิ ยั ไดร ูจักเด็ก รจู ักนักเรยี นอยา งแทจรงิ รปู ญหาของการเรยี น
การสอนท่ีแทจรงิ รูสาเหตขุ องปญ หาที่แทจ ริง ทําใหร ูวา มนี กั เรยี นจํานวนเทาใดทเ่ี ปนปญหา มีปญ หาเรอ่ื งใด
เพื่อครูจะสามารถแกไขปญหาไดตรงจุดและแกปญหากับกลุมนกั เรยี นท่เี ปน ปญ หาจริงๆ เมื่อครูวิจัยในช้ัน
เรียนรจู กั เด็กอยางดีแลว ครูจึงตองคิดตอ ไปวา จะแกไขอยางไร แลวจงึ ลงมือแกไข ซึง่ เปน การวิจยั ในชัน้ เรียน
เชงิ ทดลอง
๒. การวิจัยเชิงทดลอง เปนการศึกษาโดยจงใจ เปล่ียนแปลงสวนใดสวนหนึ่งของสถานการณทท่ี ํา
อยสู รางสถานการณข ึ้นเองเพื่อศกึ ษาผลการเปลี่ยนแปลงการวิจัยในชน้ั เรียนก็คือทดลองใชนวตั กรรมการศึกษา
ทีส่ รางข้นึ เพือ่ แกไ ขปญ หาการเรียนการสอนที่เกดิ ขึ้นในหองตัวอยางเชน "ผลของการสอนโดยวธิ ีเกมผลสมั ฤทธิ์
ทางการเรียนวิชาภาษาไทยและความพอใจ ตอการเรียนการสอนของนักเรียนชั้นประถมศึกษา ปที่ ๖/๒
โรงเรียนปยะวิทยาคม" จากตัวอยางผูสอนจงใจเปล่ียนแปลงวิธีสอนจากแบบเดิมมาเปนสอนดวยวิธีเกม เพ่ือ
ศึกษาวาจะเกิดอะไรขึ้นคือผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนวิชาภาษาไทยและความพอใจตอการเรียนการสอนของ
นกั เรียนชนั้ ประถมศึกษาปท ่ี ๖/๒ จะเปนอยางไร
๓. ความจาํ เปนท่ีครตู องทาํ การวจิ ัยในชน้ั เรียน
ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ ซึ่งเปนกฎหายแมบทดานการศึกษาฉบับแรกของ
ประเทศไทย ไดกลาวถงึ ครผู สู อนท่ีเก่ียวของกับการวิจัยไว ดังตอไปนี้
มาตรา ๒๔ (๕) สงเสริมสนับสนุนใหผูสอนสามารถจัดบรรยากาศ สภาพแวดลอมส่ือการเรียนและ
อํานวย ความสะดวก เพื่อใหผูเรียนเกิดการเรียนรูรวมท้ังสามารถใชการวิจัยเปนสวนหน่ึงของกระบวนการ
เรียนรู ทั้งนี้ผูสอนและผูเรียนอาจเรียนรูไปพรอมกันจากส่ือการเรียนการสอนและแหลงวิทยาการประเภท
ตาง ๆ
มาตรา ๓๐ ใหสถานศึกษาพัฒนากระบวนการเรียนการสอนท่ีมีประสิทธิภาพรวมท้ังการสงเสริมให
ผสู อนสามารถวิจัยเพอ่ื พฒั นาการเรียนรทู ีเ่ หมาะสมกับผูเรยี นในแตละระดับการศึกษา
จากเหตุผลดังกลาว ทําใหเห็นวา พ.ร.บ. การศึกษาฉบับน้ีใหความสําคัญในการกระบวนการวิจัยมาใชเปน
แนวทางในการพฒั นาวิธีการจดั การเรียนรขู องครูดวยตนเองซงึ่ การวิจัยเปนกระบวนการที่ตองมีการดาํ เนินงาน

๙

ที่สอดคลองกับวิถีชีวิต การปฏิบัติจริงของครูมิใชแยกสวนจากการจัดการเรียนการสอน ดังนั้น การวิจัยและ
พฒั นา การเรยี นการสอนจึงเกดิ ขึน้ พรอมกนั ในการปฏบิ ตั งิ านการเรียนการสอนตามปกติของครู

๔. ประโยชน/ความสาํ คัญของการวจิ ัยในช้ันเรยี น
การวิจัยเปนกลไกสําคัญประการหนึ่งในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา มีประโยชนตอผูเกี่ยวของ
๔ กลุม (สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน, ๒๕๕๑: ๑๔-๑๕ และ สุวิมล วองวานิช (๒๕๕๔: ๔๔-
๕๕) โดยสรปุ ดังน้ี
๑. ประโยชนตอผูเรียน ผูเรียนในชั้นเรียนมีความรูความสามารถพื้นฐานแตกตางกัน ถาครูใชรูปแบบ
การสอนเพียงแบบเดียวกับผูเรียนทุกคน อาจทําใหผูเรียนบางคนไมไดรับการพัฒนาหรือแกไขปญหา ซึ่งอาจ
สง ผลกระทบไปถึงปญ หาอืน่ เชน จากปญหาพฤตกิ รรมการเรยี นสงผลกระทบไปถึงปญ หาความประพฤติ สง ผล
กระทบไปถึงครูวิชาอ่ืน ครูที่รับชวงในช้ันตอไป โรงเรียน และสังคมโดยสวนรวม จึงเปนหนาที่ของครูท่ีจะตอง
พยายามวิเคราะหหาสาเหตุของปญหา แลวคิดหาทางแกปญหาจนสามารถเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผูเรียน
ใหดีขึ้น พัฒนาผูเรียนใหเกิดการใฝรู ใฝเรียน มีผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนอยูในระดับที่นาพอใจ และไมมีปญหา
การเรียนอกี ตอไป ซึง่ สง ผลไปถึงการขจดั ปญ หาและผลกระทบอน่ื ๆ ดว ย
๒. ประโยชนตอครู ครูมีการวางแผนการทํางานในหนาท่ีของตนอยางเปนระบบ ไดแก วางแผนการ
เรียนการสอน ออกแบบการจัดกระบวนการเรยี นรทู ี่เหมาะสมกับผูเ รียน ประเมินผลการทาํ งานเปน ระยะ โดยมี
เปาหมายชัดเจนวาจะทําอะไร กับใคร เมื่อไร เพราะอะไร และทําใหทราบผลการกระทําวาบรรลุเปาหมายได
อยา งไร เพียงใด ชวยใหค รูเกิดความคิดริเริ่ม สรางสรรค ในการหาทางแกป ญ หาไดอยางเหมาะสม ไดน วัตกรรม
ที่ผานการปรับปรุงจนเปนท่ียอมรับได และเกิดความมั่นใจในการทํางานมากข้ึน สามารถอธิบายไดวาตนเอง
สามารถจดั การเรยี นรูใหเกดิ ผลแกผเู รยี นเปน รายคนและแตล ะคนอยางไรบาง
๓. ประโยชนตอโรงเรียน ครูในโรงเรียนมีปฏิสัมพันธกันมากขึ้นทั้งภายในกลุมสาระ และระหวางกลุม
สาระ มีการรว มกันคดิ แกป ญหา ตงั้ แตก ารวเิ คราะหห าสาเหตุจนถึงการเขียนรายงาน การศกึ ษาคน ควาเอกสาร
และงานวิจัยที่เก่ียวของกับงานในหนาท่ีท่ีครูรับผิดชอบอยู จะชวยใหการบริหารงานวิชาการในโรงเรียนเปนไป
อยางมีประสิทธภิ าพมากขึน้ สามารถวิเคราะหสาเหตแุ ละชีป้ ระเด็นปญ หาไดช ดั เจน แกป ญหาไดตรงจุด
๔. ประโยชนตอวงการการศึกษา ผลงานการวิจัยในชั้นเรียน สามารถนํามาเปนขอมูลในการ
แลกเปลี่ยนเรียนรูของครูเกี่ยวกับวิธีการแกปญหาและพัฒนาผูเรียน ที่ครูแตละคนดําเนินการวามีความ
เหมือนกันหรือตางกันอยางไร ครูผูสอนแตละคนจะประยุกตนําไปใชเพ่ือพัฒนาผูเรียนของตนไดอยางไร เปน
การสรางสังคมทางการศึกษาและกระตุนใหมีการพัฒนาผลงานทางวิชาการท่ีเกิดข้ึนจากประสบการณอันมี
คุณคา ของครอู ยา งไมห ยุดยง้ั ทําใหว ชิ าชีพครมู ภี าพลกั ษณท ดี่ ี เปน ทย่ี อมรับของสังคมมากขึ้น

นวตั กรรมทางการศึกษา

๑. ความหมาย
“นวัตกรรม” (Innovation) มีรากศัพทม าจาก innovare ในภาษาลาติน แปลวา ทาํ ส่ิงใหมข้นึ มา

ความหมายของนวัตกรรมในเชิงเศรษฐศาสตรคือ การนําแนวความคิดใหมหรือการใชประโยชนจากส่ิงที่มีอยู
แลวมาใชในรูปแบบใหม เพื่อทําใหเกิดประโยชนทางเศรษฐกิจ หรือก็คือ ”การทําในสิ่งที่แตกตางจากคนอ่ืน
โดยอาศัยการเปลี่ยนแปลงตาง ๆ (Change) ที่เกิดขึ้นรอบตัวเราใหกลายมาเปนโอกาส (Opportunity) และ
ถายทอดไปสแู นวความคิดใหมทีท่ าํ ใหเ กิดประโยชนต อตนเองและสังคม” แนวความคิดนไ้ี ดถ ูกพัฒนาขน้ึ มา

๑๐
ในชวงตนศตวรรษที่ ๒๐ โดยจะเห็นไดจากแนวคิดของนักเศรษฐอุตสาหกรรม เชน ผลงานของ Joseph
Schumpeter ใน The Theory of Economic Development,๑๙๓๔ โดยจะเนนไปท่ีการสรางสรรค การ
วิจัยและพัฒนาทางวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี อันจะนําไปสูการไดมาซ่ึง นวัตกรรมทางเทคโนโลยี
(Technological Innovation) เพื่อประโยชนในเชิงพาณิชยเปนหลัก นวัตกรรมยังหมายถึงความสามารถใน
การเรยี นรูและนาํ ไปปฏิบัติใหเกิดผลไดจรงิ อกี ดว ย (พันธอุ าจ ชยั รัตน , Xaap.com)

คําวา “นวัตกรรม” เปนคําที่คอนขางจะใหมในวงการศึกษาของไทย คําน้ี เปนศัพทบัญญัติของ
คณะกรรมการพิจารณาศัพทวิชาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ มาจากภาษาอังกฤษวา Innovation มาจาก
คํากริยาวา innovate แปลวา ทําใหม เปลี่ยนแปลงใหเกิดส่ิงใหม ในภาษาไทยเดิมใชคําวา “นวกรรม” ตอมา
พบวาคํานี้มีความหมายคลาดเคลื่อน จึงเปลี่ยนมาใชคําวา นวัตกรรม (อานวา นะ วัด ตะ กํา) หมายถึงการนํา
ส่ิงใหม ๆ เขามาเปล่ียนแปลงเพ่ิมเติมจากวิธีการที่ทําอยูเดิม เพื่อใหใชไดผลดียิ่งข้ึน ดังนั้นไมวาวงการหรือ
กจิ การใด ๆ กต็ าม เม่ือมกี ารนาํ เอาความเปล่ียนแปลงใหมๆ เขา มาใชเพ่อื ปรบั ปรุงงานใหดีข้ึนกวาเดิมก็เรียกได
วาเปนนวัตกรรม ของวงการน้ัน ๆ เชนในวงการศึกษานําเอามาใช ก็เรียกวา “นวัตกรรมการศึกษา”
(Educational Innovation) สําหรับผูที่กระทํา หรือนําความเปลี่ยนแปลงใหม ๆ มาใชน้ี เรียกวาเปน
“นวัตกร” (Innovator)

ทอมัส ฮิวช (Thomas Hughes) ไดใหความหมายของ “นวัตกรรม” วา เปนการนําวิธีการใหม ๆ มา
ปฏบิ ตั ิหลงั จากไดผานการทดลองหรือไดรบั การพฒั นามาเปน ขัน้ ๆ แลว เรม่ิ ตง้ั แตก ารคดิ คน (Invention) การ
พัฒนา (Development) ซงอาจจะเปนไปในรปู ของ โครงการทดลองปฏิบตั ิกอน (Pilot Project) แลว จงึ นําไป
ปฏบิ ัตจิ ริง ซง มึ คี วามแตกตางไปจากการปฏิบตั เิ ดมิ ทเ่ี คยปฏิบัติมา

มอรตัน (Morton,J.A.) ใหความหมาย “นวัตกรรม” วาเปนการทําใหใหมข้ึนอีกคร้ัง(Renewal) ซ่ึง
หมายถึง การปรับปรุงสิ่งเกาและพัฒนาศักยภาพของบุคลากร ตลอดจนหนวยงาน หรือองคการนั้น ๆ
นวตั กรรม ไมใ ชก ารขจัดหรือลมลา งสงิ่ เกา ใหห มดไป แตเ ปนการ ปรบั ปรงุ เสริมแตง และพฒั นา

ไชยยศ เรืองสวุ รรณ (๒๕๒๑ : ๑๔) ไดใหค วามหมาย “นวตั กรรม” ไวว า หมายถึง วิธีการปฏิบัตใิ หม ๆ
ที่แปลกไปจากเดิมโดยอาจจะไดมาจากการคิดคนพบวิธีการใหม ๆ ขึ้นมาหรือมีการปรับปรุงของเกาให
เหมาะสมและส่ิงท้ังหลายเหลานี้ไดรับการทดลอง พัฒนาจนเปนท่ีเชื่อถือไดแลววาไดผลดีในทางปฏิบัติ ทําให
ระบบกา วไปสูจ ดุ หมายปลายทางไดอยางมีประสิทธภิ าพขนึ้

จรญู วงศสายัณห (๒๕๒๐ : ๓๗) ไดก ลาวถึงความหมายของ “นวัตกรรม” ไวว า “แมในภาษาอังกฤษ
เอง ความหมายกต็ า งกันเปน ๒ ระดบั โดยทั่วไป นวัตกรรม หมายถึง ความพยายามใด ๆ จะเปน ผลสาํ เร็จหรือ
ไม มากนอยเพียงใดก็ตามท่ีเปนไปเพื่อจะนําส่ิงใหม ๆ เขามาเปล่ียนแปลงวิธีการที่ทําอยูเดิมแลว กับอีกระดับ
หน่ึงซึ่งวงการวิทยาศาสตรแ หง พฤติกรรม ไดพยายามศึกษาถึงที่มา ลักษณะ กรรมวิธี และผลกระทบที่มีอยูตอ
กลุมคนที่เกี่ยวของ คําวา นวัตกรรม มักจะหมายถึง สิ่งท่ีไดนําความเปลี่ยนแปลงใหมเขามาใชไดผลสําเร็จ
และแผก วางออกไป จนกลายเปนการปฏิบตั อิ ยางธรรมดาสามญั (บุญเกอื้ ควรหาเวช , ๒๕๔๓)

กลาวโดยสรุป “นวัตกรรมทางการศึกษา” (Educational Innovation) หมายถึง การนําเอาส่ิงใหมซงึ่
อาจจะอยูในรูปของความคิดหรือการกระทํา รวมทง้ั สง่ิ ประดษิ ฐกต็ ามเขามาใชในระบบการศึกษา เพือ่ มุงหวังท่ี
จะเปลยี่ นแปลงสิง่ ทมี่ ีอยูเ ดิมใหร ะบบการจดั การศกึ ษามปี ระสิทธิภาพย่งิ ข้นึ ทาํ ใหผ เู รยี นสามารถเกดิ การเรียนรู
ไดอ ยางรวดเรว็ เกดิ แรงจงู ใจในการเรียน และชว ยใหประหยัดเวลาในการเรยี น เชน การสอนโดยใชค อมพิวเตอร
ชวยสอน การใชวิดีทศั นเ ชงิ โตตอบ(Interactive Video) สอื่ หลายมติ ิ (Hypermedia) และ อินเตอรเ น็ต เหล
านเ้ี ปนตน

๑๑
๒. การจําแนกประเภท

๒.๑ หลักสตู ร
๒.๑.๑ ความหมาย

กูด (Good. ๑๙๗๓ : ๑๕๗) ไดใหความหมายของหลักสูตรไว ๓ ประการ ดังน้ี ๑. หลักสูตร
หมายถึง เนื้อหาวิชาที่จัดไวเปนระบบใหผูเรียนไดศึกษา เพื่อสําเร็จหรือรับประกาศนียบัตรในสาขาวิชาหน่ึง
๒. หลกั สตู ร หมายถึง เคา โครงสรางทวั่ ไปของเน้ือหาหรือสง่ิ เฉพาะท่จี ะตองสอน ซ่งึ โรงเรียนจดั ใหแ กเ ดก็ เพ่ือให
สําเร็จการศกึ ษาและสามารถเขาศึกษาตอในทางอาชีพตอไป ๓. หลกั สูตร หมายถงึ กลุมวชิ าและการจดั ประสบ
การณท ่กี าํ หนดไวใหผเู รียนไดเ รยี นภายใตก ารแนะนาํ ของโรงเรยี นและสถานศึกษา

วชิ ัย วงษใ หญ (๒๕๓๗ : ๑๒) ไดใหแ นวคดิ วา หลักสตู ร คือ มวลประสบการณท้ังปวงทีจ่ ัดใหผ ู
เรียนเกิดการเรียนรูครบถวนตามมาตรฐานคุณภาพสากล มาตรฐานความเปนชาติไทยและมาตรฐานที่ชุมชน
ทอ งถ่ินตอ งการ

สงัด อุทรานันท (๒๕๓๘ : ๖) กลาว หลักสูตร หมายถึง ลักษณะใดลักษณะหน่ึงตอไปนี้
๑. หลกั สตู ร คือ สิง่ ทสี่ รางขน้ึ ในลักษณะของรายวชิ า ซึ่งประกอบไปดว ยเนื้อสาระท่จี ดั เรยี งลาํ ดับความยากงาย
หรอื เปนข้นั ตอนอยางดีแลว ๒. หลักสูตร ประกอบดวยประสบการณทางเรยี นซ่ึงไดวางแผนลวงหนาเพื่อมุงหวัง
จะใหเ ด็กไดเ ปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในทางท่ีตองการ ๓.หลักสูตร เปนสิ่งทส่ี ังคมสรางข้ึนสําหรับใหป ระสบการณ
ทางการศึกษาแกเ ด็กในโรงเรียน ๔. หลักสตู ร ประกอบดวยมวลประสบการณทงั้ หมดของผเู รียน ซง่ึ เขาไดท ําได
รบั รู และไดต อบสนองตอการแนะแนวของโรงเรยี น

จากแนวคิดขางตน จึงสรุปไดวา หลักสูตร คือ แนวทางในการจัดการศึกษาที่มุงเนนพัฒนาผู
เรียนใหบรรลุจุดมุงหมายทางการศึกษาตามมาตรฐานสากล มาตรฐานหลักสูตรแกนกลาง และความตองการ
ชมุ ชนทอ งถนิ่

๒.๑.๒ โครงสรา ง/องคประกอบ
ธํารง บัวศรี (๒๕๔๒ : ๘ – ๙) ไดกลาวถึงองคประกอบของหลักสูตรพอสรุปไดดังนี้

๑. เปาหมายและนโยบายการศึกษา (Education Good and Policies) หมายถึง ส่ิงท่ีรัฐตองตามแผนพัฒนา
เศรษฐกิจและสังคมแหงชาตใิ นเรอื่ งเก่ียวกบั การศึกษา ๒. จดุ หมายของหลกั สตู ร (Curriculum Aims) หมายถึง
ผลสวนรวมที่ตองการใหเกิดแกผูเรียนหลังจากเรียนจบหลักสูตรไปแลว ๓. รูปแบบและโครงสรางหลักสูตร
(Type and Structure) หมายถึง ลักษณะและแผนผังที่แสดงการแจกแจงวิชาหรือกลุมวิชา หรือกลุมประสบ
การณ ๔. จุดประสงคของวิชา (Subject objectives) หมายถึงผลท่ตี อ งการใหเกิดแกผูเรียนหลงั จากท่ีไดเรียน
วิชานั้นแลว ๕. เนื้อหา (Content) หมายถึงสิ่งที่ตองการใหผูเรียนไดเรียนรูทักษะและความสามารถที่ตองการ
ใหมรี วมทั้งประสบการณท ตี่ องการใหไ ดรับ

ซเลอร และอเลกซานเดอร (Saylor and Alexander, ๑๙๗๔ : ๑๐๐) ไดกลาววา
องคประกอบของหลักสูตรประกอบดวย ๑. แผน ๒. ขอบเขตของหลักสูตร ๓. การออกแบบหลักสูตร
๔. รปู แบบการประเมินผล ๕. ระเบยี บการประเมนิ ผล

ไทเลอร (Tyler, ๑๙๕๐: ๑ อางถึงใน ชมุ ศักดิ์ อนิ ทรรกั ษ, ๒๕๕๑ : ๔๘) ไดเ สนอขอ คิดเห็นไว
๔ ประการในการจัดทําหลักสูตรดังนี้ ๑. ความมุงหมายทางการศึกษาท่ีสถาบันตองการใหบรรลุมีอะไรบาง
๒. เพื่อใหบรรลุความมุงหมายจะตองจัดประสบการณอะไรบาง ๓. ประสบการณท่ีกําหนดไวสามารถจัดใหมี
ประสิทธิภาพไดอยา งไร ๔. ทราบไดอ ยา งไรวาบรรลคุ วามประสงคแลว

๑๒
๒.๑.๓ ประโยชน

หลักสูตรเปรียบเสมือนเข็มทิศท่ีใชในการจัดการศึกษา เพื่อใหผูเรียนบรรลุผลตาม
จุดมุงหมายของแผนการศึกษาแหงชาติท่ีตองการใหหลักสูตรชวยพัฒนาบุคคลตาง ๆ ใหเปนคนที่มีความรู
ความสามารถและพัฒนาการในทุก ๆ ดาน นอกจากนี้หลักสูตรยังชวยทําใหบุคคลตาง ๆ สามารถกําหนด
แนวทางในการประกอบอาชีพตามความสามารถ ความถนัดและความสนใจของตนเอง เพื่อบําเพ็ญตนให
เปนประโยชนแกสังคมและประเทศชาติ ตลอดจนชวยพัฒนาประเทศชาติไปสูความเจริญในทุก ๆ ดาน
(สนั ต ธรรมบาํ รงุ (๒๕๒๗ : ๙ – ๑๐))

๒.๑.๔ วธิ ีการใช
การนําหลักสูตรไปใชเปนขั้นตอนสําคัญของการพัฒนาหลักสูตร เปนกระบวนการดําเนินงาน

และกิจกรรมตาง ๆ ในการนําหลักสูตรไปสูโรงเรียนและจัดการเรียนการสอนเพ่ือใหบรรลุจุดมุงหมายของ
หลักสูตร การนําหลักสูตรไปใชเปนงานเก่ียวของกับบุคคลหลายฝาย ต้ังแตระดับกระทรวงศึกษาธิการ
แตละฝา ยมีความเกี่ยวขอ งในแตล ะสว นของการนาํ หลักสตู รไปใช เชน หนวยงานสว นกลางเกยี่ วของในดา นการ
บรหิ ารและบรหิ ารหลกั สตู รกบั การนเิ ทศและติดตามผลการใชห ลักสตู ร

การนําหลักสูตรไปใชจําตองเปนข้ันตอนตามลําดับ นับแตข้ันการวางแผน และเตรียมการใน
การประชาสัมพันธหลักสูตร และการเตรียมบุคลากรที่เก่ียวของ ข้ันตอมาคือการดําเนินการนําหลักสูตรไปใช
อยางมรี ะบบ นบั แตการจดั ครูเขา สอนตามหลักสูตร การบรกิ ารวสั ดหุ ลักสูตรและส่งิ อํานวยความสะดวกในการ
นาํ หลกั สูตรไปใช และดําเนนิ การเรียนการสอนตามหลกั สตู ร

สวนข้ันสุดทายตอ งติดตามประเมินผลการนําหลกั สตู รไปใช นับแตการนิเทศตดิ ตามผลการใช
หลกั สตู ร การติดตามและประเมินผลการใชห ลักสูตร การนาํ หลักสูตรไปใชถือเปน กระบวนการทส่ี าํ คัญ ท่จี ะทํา
ใหหลักสูตรท่ีสรางขึ้นบรรลุผลตามจุดหมาย และเปนกระบวนการที่ตองไดรับความรวมมือจากบุคคลที่
เกี่ยวของหลาย ๆ ฝา ย และท่สี าํ คัญท่ีสดุ คอื ครผู ูส อน

๒.๒ เทคนคิ และวิธกี ารสอน
๒.๒.๑ ความหมาย
วารี ถิระจิตร (๒๕๓๐ : ๕๐) ใหความหมายของเทคนิคและวิธีการสอนคือวิธีสอนคือการจัด

กจิ กรรมแบบตา ง ๆ ที่เหมาะสมใหแกผ เู รยี น เพือ่ ใหเ กดิ ความเจรญิ งอกงามและพัฒนาไปในทางที่พงึ ปรารถนา
กาญจนา เกียรติประวัติ (๑๕๒๔ : ๑๓๔) ไดอธิบายความหมายของเทคนิคและวิธีการสอน

หมายถึงวธิ กี ารที่ครูจดั กิจกรรมการเรยี นการสอน รวมทง้ั การใชเทคนคิ การสอนเน้ือหาวชิ าและส่ือการสอนเพื่อ
ใหบ รรลุถึงวัตถุประสงคข องการสอน

สุพิน บุญชูวงค (๒๕๓๐ : ๔๓) ไดใหความหมายของเทคนิคและวิธีการสอนคือ กระบวนการ
ตา ง ๆ ที่ครนู าํ มาใชส อนนักเรยี นเพื่อใหการเรยี นการสอนมปี ระสิทธิภาพในดานความรู ความเขา ใจ ดานเจตคติ
และทักษะ

จึงสรุปไดวาเทคนิคและวิธีการสอนหมายถึง กระบวนการตาง ๆ ท่ีมุงใหผูเรียนไดเกิด
การเรียนรู การเปล่ียนแปลงพฤติกรรมในดานความรู ความเขาใจ เจตคติ และทักษะของนักเรียนเปนไปตาม
กระบวนการทผี่ ูส อนไดใ ชในการสอนกับผูเ รยี น

๒.๒.๒ โครงสรา ง/องคป ระกอบ
ประไพ ฉลาดคิด (๒๕๔๘ : ๔-๕) ไดกลาวถึงองคประกอบของวิธีการสอนไวดังน้ี ๑. จุดมุง-
หมายการสอน กอนจะเร่ิมตนสอนครูผูสอนตองศึกษาหลักสูตร แลวกําหนดจุดมุงหมายของการสอนใหชดั เจน

๑๓
วาหลังจากสิ้นสดุ การเรยี นการสอนแลว ครผู ูส อนประสงคจ ะใหนักเรยี นเรียนรูอะไรบา ง และมีความสามารถทํา
อะไรไดบาง จุดมุงหมายในการสอนควรกําหนดใหอยูในรูปของจุดมุงหมายเชิงพฤติกรรม (Behavioral-
Objectives) ซึง่ สามารถสงั เกตไดแ ละวัดได ๒. พฤตกิ รรมพน้ื ฐานของผูเ รยี น กอ นท่คี รูจะทําการสอนในเรื่องใด
หากครูไดทราบสภาพพ้ืนฐานของผูเรียนกอน ก็จะทําใหสามารถจัดกิจกรรมในการเรียนการสอนใหเกิด
ประสิทธภิ าพไดอยางเต็มท่ี ๓. การเรยี นการสอน เปนขน้ั ตอนทีค่ รจู ะทําการสอนในเน้ือหาวิชาจริง ๆ ครูผสู อน
อาจเลือกใชเทคนิควิธีสอนตาง ๆ ใหเหมาะสมกับวัย และสภาพพื้นฐานของผูเรียน โดยคํานึงถึงลักษณะของ
เนื้อหาวิชาดวยวา จะแบงเน้ือหาวิชาเปน หนวยยอ ยไดอ ยางไร หนวยยอยใดควรสอนกอ นหรือหลัง และเนื้อหา
ในแตละหนวยยอยนั้นจะใชอุปกรณช นิดใดเขาชวย ๔.การวัดและประเมินผลเปนการตรวจสอบผลการเรียน
การสอนเพื่อจะไดทราบวาภายหลังจากผานการเรียนการสอนแลว ผูเรียนเกิดการเปล่ียนแปลงพฤติกรรมไดดี
ขึ้นเพียงไร อยูในเกณฑนาพอใจหรือไมโดยเทียบกับจุดมุงหมายของการเรียนการสอนท่ีครูกําหนดไวกอนการ
เรียนการสอน

๒.๒.๓ ประโยชน
๑) เปน การสงเสรมิ ผูท่ีเปนครผู ูสอนใหม ที กั ษะในการสอน เพราะทกั ษะนับเปน จุดมุงหมาย

หมวดหน่ึงของการศึกษา ซึ่งจะตองฝก ควบคกู บั ความรูแ ละเจตคติ
๒) เปนการสง เสริมความชาํ นาญ คลอ งแคลว หรือเชี่ยวชาญในดานการปฏบิ ัตกิ ารสอน
๓) ชว ยใหผฝู กเกิดความมั่นใจในตนเองมากขึน้ ซ่ึงเปนการสง เสรมิ บคุ ลิกภาพของผสู อน
๔) ชวยใหง านสอนบรรลุตามจดุ ประสงคท ีต่ งั้ ไว โดยไมเสยี เวลา
๕) ชว ยใหการทํางานมีประสิทธิภาพ และสามารถพฒั นางานสอนขน้ึ อีก

๒.๒.๔ วธิ ีการใช
ใชในการจัดการเรียนการสอน โดยผูสอนตองสามารถจัดกิจกรรมการเรียนการสอนได

หลากหลายวิธีและสามารถเลือกใชไดตามความเหมาะสมกับผูเรียน กับแตละสถานการณ และแตละ
สิ่งแวดลอม การสอนแบบบรรยายอยา งเดียวไมเพียงพอ ครูผูสอนตองใชวธิ ีสอน เทคนิคการสอนท่ีหลากหลาย
เขามาใชบูรณาการในการจดั การเรียนการสอน

๒.๓ สอ่ื / แหลง เรียนรู
๒.๓.๑ ความหมาย
ฮาส และแพคเกอร (๑๙๖๔ : ๑๑) กลาววา ส่ือการสอนหมายถึงเคร่ืองมือท่ีชวยในการ

ถา ยทอดสงิ่ ตา ง ๆ ทเี่ ปน จรงิ ไดแก ทกั ษะ ทศั นะคตคิ วามรูค วามเขา ใจ และความซาบซึง้ ไปยังผูเ รยี น หรือเปน
เครื่องมือประกอบการสอน ท่ีเราสามารถไดยินและมองเหน็ ไดเ ทา ๆ กนั

นิคม ทาแดง และคณะ (๒๕๔๕) กลาววาส่ือการสอนหมายถึง แหลงขอมูลขาวสาร
สารสนเทศ และประสบการณท่ีสนับสนุนสงเสริมใหผูเรียนใฝเรียน ใฝรูแสวงหาความรูและเรียนรูดวยตนเอง
ตามอธั ยาศยั เพอ่ื เสริมสรางใหผ เู รยี นเกิดกระบวนการเรยี นรู

๒.๓.๒ โครงสรา ง/องคป ระกอบ
๑) ควรเปน ส่อื ทีเ่ หมาะสมกบั ความมงุ หมายของการนําไปใช
๒) เปนส่อื ทม่ี ีลักษณะการออกแบบงายตอการทาํ ความเขาใจ การนาํ ไปใชงานและ

กระบวนการผลติ
๓) ตอ งมีสัดสวนทด่ี แี ละเหมาะสมตามสภาพการใชง านของส่ือ

๑๔
๒.๓.๓ ประโยชน

ชวลิต เขงทอง (ม.ป.ป.) กลาววา สื่อการเรียนการสอน นับเปนองคประกอบท่ีสําคัญมาก
ประการหนึ่งในกระบวนการเรียนการสอน ส่ือการเรียนการสอนก็คือตัวกลางหรือชองทาง ท่ีใชในการนํา
เรอ่ื งราวขอ มลู ขา วสารจากผูสอนไปสผู ูเ รยี น เพ่อื ทาํ ใหก ารเรยี นรูหรือการเรียนการสอนบรรลผุ ลสําเรจ็ ตามวัตถุ
ประสงคหรือจุดมุง หมายท่ีวางไวไ ดเปน อยา งดีจึงอาจกลา วไดวา สื่อการเรียนการสอนนับไดวาเปนปจจัยสาํ คัญ
ประการหน่ึงที่จะทาํ ใหการเรียนการสอนดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิภาพสื่อการเรยี นการสอนมีหลายประเภท
แตละประเภทก็มีคุณลักษณะหรือคุณสมบัติตางกันไป ผูสอนที่ตระหนักในคุณคาของสื่อการเรียนการสอน
จะตองศึกษาใหเขาใจถึงเงื่อนไขการเลือกใชส่ือ และใชงานไดอยางถูกตองเต็มตามประสิทธิภาพของส่ือการ
เรียนการสอนนั้น ๆ

กิดานันท มลิทอง (๒๕๔๐) สื่อการเรียนการสอนสามารถใชประโยชนไดทั้งผูเรียนและผู
สอนดังตอไปนี้ ๑.เปนสิ่งที่ชวยใหการเรียนรูอยางมีประสิทธิภาพ เพราะจะชวยใหผูเรียนเกิดความเขาใจ
บทเรียนที่ ยุงยากซบั ซอนไดงายข้นึ ในระยะเวลาอันส้ัน และสามารถชวยใหเกดิ ความคดิ รวบยอดในเรื่องนั้นได
อยางถูกตองและรวดเร็ว ๒.ส่ือจะชวยกระตุนและสรางความสนใจใหก ับผูเรียน ทําใหเกิดความสนุกสนานและ
ไมรูสึกเบื่อหนายการเรียน ๓.การใชสอ่ื จะทาํ ใหผเู รียนมีความเขาใจตรงกนั และเกิดประสบการณรว มกนั ในวิชา
ท่ีเรียนน้ัน ๔.ส่ือจะชวยแบงเบาภาระของผูสอนในดานการเตรียมเนื้อหาเพราะบางครั้งอาจใหผูเรียนศึกษา
เน้ือหาจากส่ือไดเอง ๕.เปนการกระตุนใหผูสอนตื่นตัวอยูเสมอในการเตรียมและผลิตวสั ดุใหม ๆ เพ่ือใชเปนส่อื
การสอนตลอดจนคิดคน เทคนิควิธกี ารตาง ๆ เพ่ือใหการเรยี นรูนาสนใจยิง่ ขึ้น

๒.๓.๔ วิธกี ารใช
สือ่ สามารถนาํ ไปใชใ นการจัดการเรยี นการสอนในข้ันตอนตาง ๆ ไดดงั น้ี
๑) ขั้นนําเขาสูบทเรียน เพื่อกระตุนใหผูเรียนเกิดความสนใจในเน้ือหาท่ีกําลังจะ

เรียนนนั้ ส่ือที่ใชในข้ันนี้จงึ เปน สอ่ื ทแ่ี สดงเนื้อหากวาง ๆ หรอื เนอื้ หาทเ่ี ก่ยี วขอ งกับการเรียนในครงั้ กอน
๒) ข้นั ดําเนินการสอนหรือประกอบกิจกรรมการเรียน เปน ข้นั ท่จี ะใหความรู เนอื้ หา

อยางละเอียดเพ่ือสนองวัตถุประสงคที่ต้ังไว ผูสอนควรเลือกสื่อใหตรงกับเนื้อหา และวิธีการสอน ตองมีการ
จดั ลําดับขัน้ ตอนการใชส ือ่ ใหเหมาะและสอดคลองกบั กิจกรรมการเรียน

๓) ข้ันวิเคราะหและฝกปฏิบัติ เปนการเพ่ิมพูนประสบการณตรงแก ผูเรียน เพื่อให
ผเู รียนไดทดลองนําความรทู เ่ี รยี นมาแลวไปใชแ กปญหาในข้นั ฝก หดั โดยการลงมอื ฝก ปฏบิ ตั ิเอง

๔) ข้นั สรปุ บทเรยี น เปน การยา เน้ือหาบทเรยี นใหผเู รยี นมคี วามเขา ใจ ท่ถี ูกตอง และ
ตรงตามวัตถุประสงคท่ีตั้งไว ข้ันสรุปควรใชเ วลาเพียงสั้นๆ ส่ือที่สรุปจึงควร ครอบคลุมเน้ือหาสําคัญท้ังหมด เช
น แผนภูมิ แผน โปรงใส เปน ตน

๕) ขั้นประเมินผูเรียน เปนการทดสอบวาผูเรียนเขาใจในส่ิงท่ีเรียนไปถูกตอง
มากนอ ยเพยี งใด และบรรลตุ ามวัตถุประสงคทีต่ ั้งไวหรือไม ส่ือในขน้ั การประเมินน้มี ักจะเปนคําถามจากเน้ือหา
บทเรยี นโดยอาจมีภาพประกอบดว ยกไ็ ด

๒.๔ การวัดและประเมนิ ผล
๒.๔.๑ ความหมาย
การวัดผล (Measurement) หมายถึงกระบวนการในการกําหนดตัวเลขแทนขนาด

หรือปริมาณใหก ับส่ิงทต่ี องการวัด โดยใชเ ครอ่ื งมือวัดทเี่ หมาะสม

๑๕
การประเมินผล (Evaluation) หมายถึงกระบวนการในการตัดสินคุณคาใหกับส่ิง
ตา ง ๆ โดยนาํ ผลทไี่ ดจากการวัดมาเทยี บกบั เกณฑท่ีกําหนดไว แลวทาํ การพจิ ารณาตัดสินวาส่ิงน้นั มีคุณภาพใน
ระดับใด เชน ดี พอใช ไมด ี
๒.๔.๒ โครงสรา ง/องคประกอบ
๑) ผลการวัด (Measurement) ทําใหทราบสภาพความจรงิ ของส่งิ ท่ีจะประเมนิ วา มี
ปรมิ าณเทาไร มคี ณุ สมบตั อิ ยางไร เพือ่ นําขอมูลไปพจิ ารณา
๒) เกณฑการพิจารณา (criteria) ในการท่ีจะตัดสินใจหรือลงสรุปสิ่งใดจะตองมี
มาตรฐานสําหรบั สิ่งทจ่ี ะเปรยี บเทยี บกบั สิ่งท่ีไดจ ากการวดั
๓) การตัดสินใจ (Decision) เปนการชี้ขาดหรือสรุปผลการเปรียบเทียบระหวางผล
การวัดกับเกณฑที่กําหนดวาสอดคลองกันหรือไมการตัดสินใจที่ดีตองอาศัยการพิจารณาอยางถี่ถวน กระทํา
อยา งยตุ ธิ รรม
๒.๔.๓ ประโยชน
๑) ชว ยชี้ใหเ ห็นวา การดําเนินงานเหมาะสมเพียงใด
๒) ทาํ ใหทราบวาการดาํ เนนิ งานบรรลุตามจุดประสงคหรือไม
๓) ชวยกระตนุ ใหมกี ารเรงรดั ปรับปรงุ และการดาํ เนนิ งาน
๔) ชวยเหน็ ขอบกพรองในการดําเนนิ งานในแตล ะขัน้ ตอนเปนหลักในการปรับปรุงใน
การดาํ เนนิ งาน
๕) ชวยควบคุมการดําเนินงานใหม ปี ระสิทธภิ าพ
๒.๔.๔ วธิ กี ารใช
๑) ตองวัดใหตรงกับจุดมุงหมายของการเรียนการสอน คือ การวัดผลจะเปนส่ิง
ตรวจสอบผลจากการสอนของครูวา นกั เรยี นเกดิ พฤตกิ รรมตามที่ระบุไวใ นจุดมงุ หมายการสอนมากนอยเพียงใด
๒) เลือกใชเคร่ืองมือวัดที่ดีและเหมาะสมการวัดผลครูตองพยายามเลือกใชเครื่องมอื
วัดทมี่ คี ณุ ภาพใชเ คร่อื งมอื วัดหลายๆ อยา งเพอ่ื ชว ยใหการวดั ถกู ตอ งสมบรู ณ
๓) ระวังความคลาดเคล่ือนหรือความผิดพลาดของการวัดเมื่อจะใชเครื่องมือชนิดใด
ตอ งระวังความบกพรอ งของเคร่ืองมือหรือวธิ ีการวัดของครู
๔) ประเมินผลการวัดใหถูกตอ งเชนคะแนนทีเ่ กิดจาการสอนครูตองแปลผลใหถ ูกตอง
สมเหตสุ มผลและมีความยุตธิ รรม
๕) ใชผลการวัดใหคุมคาจุดประสงคสําคัญของการวัดก็คือเพื่อคนและพัฒนา
สมรรถภาพของนักเรียนตองพยายามคนหาผูเรียนแตละคนวาเดน-ดอยในเร่ืองใด และหาแนวทางปรับปรุง
แกไขแตล ะคนใหดีขึน้
๓. ความสาํ คญั
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนจะเปนตัวที่คอบบอกวา คุณลักษณะ รวมถึงความรู ความสามารถ ของบุคคล
อันเปนผลมาจากการเรียนการสอน หรือ มวลประสบการณทั้งปวงที่บุคคลไดรับจากการเรียนการ สอน ทําให
บุคคลเกิดการเปล่ียนแปลงพฤติกรรมในดานตางๆ ของสมรรถภาพทางสมองซึ่งมีจุดมุงหมายเพ่ือเปนการ
ตรวจสอบระดับความสามารถสมองของบุคคลวาเรียนแลวรูอะไรบาง และมีความสามารถดานใดมากนอย
เทาไร ตลอดจนผลที่เกิดข้ึนจากการเรียนการฝกฝนหรือประสบการณตาง ๆ ทั้งในโรงเรียน ที่บาน และ
สิ่งแวดลอ มอน่ื ๆ รวมท้ังความรสู ึก คานิยม จรยิ ธรรมตาง ๆ กเ็ ปน ผลมาจากการฝกฝนดวย

๑๖

นวัตกรรมเฉพาะ

แผนผังมโนทัศน หมายถึง รูปแบบการจัดการเรียนรู เพื่อพัฒนาทักษะกระบวนการคิดอยางมีระบบ
สามารถ นําไปใชเปนแนวทางในการเขียนงานเขียนในแตละประเภทได โดยนักวิชาการหลายทานไดกลาวถึง
ความหมายของ แผนผงั มโนทศั นไว ดังนี้

วัชรพล วิบูลยศริน (๒๕๕๖: ๒๕๙) กลาววา แผนผังมโนทัศน เปนการแสดงความสัมพันธของสาระ
หรือ ความคิดรวบยอดตาง ๆ ใหเห็นเปนภาพแลวมาลําดับความคิดและเรยี บเรียงขอมูลตาง ๆ เช่ือมโยงเขาไว
ดว ยกัน อาจใชรปู วงกลมแทนมโนทัศนหรือความคิดก็ได

อรนุช ลิมตศิริ (๒๕๕๗: ๑๓๓) กลาววา แผนผังมโนทัศน หมายถึง แผนผังหรือแผนภาพท่ีแสดง
ความสมั พันธ ของมโนทัศนหรือความคิดรวบยอดเรื่องใดเรื่องหนง่ึ อยา งเปน ระบบ และเปน ลาํ ดับขัน้ โดยอาศัย
คําหรือขอความ เปนตัวเชื่อมใหความสัมพันธของมโนทัศนตาง ๆ เปนไปอยางมีความหมาย ซ่ึงอาจมีทิศทาง
เดียว หรือมากกวา ก็ได

ทิศนา แขมมณี (๒๕๖๓: ๒๓๐) กลาววา ผังความคิดหรือผังมโนทัศน เปนผังท่ีแสดงความสมั พันธของ
สาระ หรือความคิดตาง ๆ ใหเห็นเปน ๔ โครงสรางในการรวมความคิด แสดงความหมายและความเชื่อมโยง
ของความคิด ท่ีประกอบดวยการเขียนความคิดรวบยอดไวตรงกลางแลวแตกสาขาออกไปเปนความคิดยอย ๆ
ลากเสนเช่ือมโยง ความคิดเพ่ือแสดงความสัมพันธ โดยใชสัญลักษณตาง ๆ แทนความหมายของความคิด และ
สรางแผนผงั ใหส มบูรณ

กลาวโดยสรุปไดวา แผนผังมโนทัศน หมายถึง แผนผังท่ีสรางข้ึนเพื่อแสดงความสัมพันธของมโนทัศน
หรือ ความคิด ซ่ึงประกอบดวยความคิดหลักหรือความคิดรวบยอดเปนระบบ และเปนลําดับข้ัน โดยอาศัยคํา
หรือ ขอความเปนตัวเชื่อมใหความสัมพันธของมโนทัศนตาง ๆ เปนไปอยางมีความหมาย โดยใชเสน หรือ
สญั ลกั ษณแทน ความหมาย

๑. แนวคิด/ทฤษฎี/หลักการ/วิธีการ
ภพ เลาหไพบูลย (๒๕๔๓, หนา ๗๔-๗๕) อธบิ ายถงึ การเรยี นรอู ยา งมี ความหมายวา การเรียนรจู ะ
เกดิ ขึ้นไดถ า ในการเรยี นรูสง่ิ ใหมน น้ั ผูเรยี นเคยมพี ื้นฐานซ่ึง เชือ่ มโยงเขากบั ความรูใหมไดจะทําใหการเรียนสิ่ง
ใหมน ้ันมคี วามหมาย แตถ าผูเรยี น พยายามรับรูส่งิ ทเ่ี รียนใหมโดยทีไ่ มเคยมีพ้นื ฐาน และพยายามจดจําใหได
เรียกการเรยี นรู ชนิดนวี้ าเปน การเรยี นรแู บบทองจาํ เพราะผเู รยี นสามารถเรยี นไดแ ตไมรูค วามหมาย ออซูเบล
กําหนดการเรยี นรูไวเ ปน ๒ มติ ิ ดงั น้ี

มิติที่ ๑ วิธกี ารเรยี นรไู วเปน ๒ มติ ิ ดังนี้
๑. การเรยี นรูแ บบรบั รูไว ผูสอนบอกใหห มดผูเรยี นไมตองคนควา
๒. การเรียนรูแ บบคนพบดวยตนเอง ผูเรียนตองคนควาสืบเสาะหา ความรู
มติ ทิ ่ี ๒ กระบวนการเรียนรูภายในของผูเรียน มี ๒ แบบ คือ
๑. การเรยี นแบบทองจาํ ผเู รียนเมื่อเรียนรูแลว ทองจาํ ไวเพื่อเปน ประสบการณของตนเองหรอื อาจ
เรยี กวา การเรยี นรูแบบรับไวเพอ่ื จดจาํ
๒. การเรียนรอู ยา งมีความหมาย ผูเ รียนเมือ่ เรยี นรูแลวสามารถ เช่อื มโยงความรูใหมใ หสมั พันธก ับ
ความรูเดิม หรอื อาจเรยี กวาการเรยี นรูแบบรบั ไวเ พื่อใหไดความหมาย
การสรางผังมโนทัศนมีพ้ืนฐานมาจากทฤษฎีการเรียนรูอยางมีความหมาย ของออซูเบล (Ausubel,-
๑๙๘๖, p. ๑๕) ซึ่งมีแนวคิดวาครูควรจะสอนส่ิงท่ีสัมพันธกับความรูที่นักเรียนมีอยูเดิม ความรูที่มีอยูเดิมน้ีจะ
อยูในโครงสรางของความรู ซ่ึงเปนขอมูลท่ีสะสมอยูในสมองและมีการจัดระบบไวเปนอยางดี มีการเชื่อมโยง

๑๗
ระหวางความรูเกาและความรูใหมอยางมีระดับชั้น ดังนั้นโครงสรางของความรูจะใชเปนผังมโนทัศนและใช
บันทึกประสบการณตาง ๆ ท่ีไดรับการเรียนรูอยางมีความหมายจะเกิดข้ึนเม่ือความรูใหมสัมพันธ กับมโนทัศน
ซง่ึ อยูใ นโครงสรา งของความรเู ดิมที่มีอยู ซึ่งออซูเบลเรยี กวา กระบวนการดดู ซมึ หรือเรียกมโนทศั นทีเ่ กดิ จากการ
เชื่อมโยงนัน้ วาซับซัมเมอร แตถาไมไดนําความรูใหม เขาไปเชอ่ื มโยงกับความรเู ดิมที่มีอยจู ะเปนการเรยี นรูแบบ
ทอ งจาํ

๒. องคป ระกอบ/โครงสราง/ลําดบั ขั้น
๑) ควรเปน สื่อที่เหมาะสมกบั ความมงุ หมายของการนาํ ไปใช
๒) เปน สอื่ ทมี่ ลี ักษณะการออกแบบงายตอการทาํ ความเขา ใจ การนําไปใชง านและ

กระบวนการผลติ
๓) ตองมีสดั สวนทด่ี แี ละเหมาะสมตามสภาพการใชงานของส่ือ

๓. ขอด/ี ขอเสยี
ชวลิต เขงทอง (ม.ป.ป.) กลาววา ส่ือการเรียนการสอน นับเปนองคประกอบท่ีสําคัญมากประการ

หน่ึงในกระบวนการเรียนการสอน ส่ือการเรียนการสอนก็คือตัวกลางหรือชองทาง ท่ีใชในการนํา เร่ืองราว
ขอมลู ขาวสารจากผูสอนไปสูผเู รยี น เพอ่ื ทําใหการเรียนรูหรือการเรียนการสอนบรรลผุ ลสําเรจ็ ตามวัตถปุ ระสงค
หรือจุดมุงหมายท่ีวางไวไดเปนอยางดีจงึ อาจกลาวไดวา ส่ือการเรียนการสอนนบั ไดว า เปนปจจัยสําคัญประการ
หนึ่งที่จะทําใหการเรียนการสอนดําเนินไปไดอยางมีประสิทธิภาพสื่อการเรียนการสอนมีหลายประเภท แตละ
ประเภทก็มีคุณลักษณะหรือคุณสมบัติตางกันไป ผูสอนท่ีตระหนักในคุณคาของส่ือการเรียนการสอน จะตอง
ศึกษาใหเขาใจถึงเงื่อนไขการเลือกใชสื่อ และใชงานไดอยางถูกตองเต็มตามประสิทธิภาพของสื่อการเรียนการ
สอนนนั้ ๆ

กิดานันท มลิทอง (๒๕๔๐) สื่อการเรียนการสอนสามารถใชประโยชนไดท้ังผูเรียนและผูสอน
ดังตอไปนี้ ๑. เปนส่ิงท่ีชวยใหการเรียนรูอยางมีประสิทธิภาพ เพราะจะชวยใหผูเรียนเกิดความเขาใจเน้ือหา
บทเรียนท่ียุงยากซับซอนไดงา ยข้ึนในระยะเวลาอันสนั้ และสามารถชวยใหเกิดความคิดรวบยอดในเรื่องนั้น ได
อยา งถกู ตองและรวดเร็ว ๒. สอื่ จะชวยกระตุน และสรา งความสนใจใหกบั ผูเรียน ทําใหเ กดิ ความสนุกสนานและ
ไมรูสึกเบ่ือหนายการเรียน ๓. การใชส่ือจะทําใหผูเรียนมีความเขาใจตรงกัน และเกิดประสบการณรวมกันใน
วิชาทเ่ี รยี นนน้ั ๔. สอ่ื จะชวยแบงเบาภาระของผูสอนในดานการเตรยี มเน้ือหาเพราะบางคร้ังอาจใหผ เู รยี นศึกษา
เนื้อหาจากส่ือไดเอง ๕. เปนการกระตุนใหผูสอนต่ืนตัวอยูเสมอในการเตรียมและผลิตวัสดุใหม ๆ เพ่ือใชเปน
ส่ือการสอนตลอดจนคิดคนเทคนคิ วธิ กี ารตาง ๆ เพื่อใหก ารเรียนรูนา สนใจยงิ่ ขนึ้

๔. วธิ กี ารใช
สอ่ื สามารถนําไปใชใ นการจัดการเรยี นการสอนในข้นั ตอนตาง ๆ ไดดงั นี้
๑) ข้ันนาํ เขาสบู ทเรียน เพื่อกระตุนใหผเู รียนเกดิ ความสนใจในเนื้อหาที่กาํ ลงั จะเรียนนั้น ส่อื ที่ใชใน

ขัน้ นจี้ ึงเปนสือ่ ท่ีแสดงเนื้อหากวา ง ๆ หรือเน้ือหาทีเ่ กยี่ วของกบั การเรยี นในคร้ังกอ น
๒) ขั้นดําเนนิ การสอนหรือประกอบกิจกรรมการเรยี น เปนข้ันทีจ่ ะใหค วามรู เนอ้ื หาอยางละเอยี ด

เพือ่ สนองวัตถุประสงคที่ตั้งไว ผสู อนควรเลือกสอื่ ใหต รงกับเน้ือหา และวธิ ีการสอน ตองมีการ
จัดลาํ ดับข้นั ตอนการใชส่อื ใหเหมาะและสอดคลองกับกิจกรรมการเรียน

๓) ข้นั วเิ คราะหแ ละฝกปฏบิ ัติ เปนการเพ่ิมพนู ประสบการณตรงแก ผเู รียน เพ่ือใหผ เู รียนไดท ดลอง
นําความรูท ีเ่ รียนมาแลว ไปใชแกป ญ หาในขัน้ ฝกหัด โดยการลงมือ ฝก ปฏบิ ตั เิ อง

๑๘

๔) ข้ันสรุปบทเรียน เปนการยํ้าเนื้อหาบทเรียนใหผูเรียนมีความเขาใจ ที่ถูกตอง และตรงตาม
วัตถุประสงคที่ตั้งไว ขั้นสรุปควรใชเวลาเพียงสั้น ๆ สื่อท่ีสรุปจึงควร ครอบคลุมเนื้อหาสําคัญท้ังหมด เชน
แผนภูมิ แผน โปรง ใส เปนตน

๕) ขนั้ ประเมินผเู รียน เปน การทดสอบวา ผูเรียนเขา ใจในส่ิงท่เี รียนไปถูกตองมากนอยเพียงใด และ
บรรลุตามวัตถุประสงคที่ตั้งไวหรือไม ส่ือในขั้นการประเมินนี้มักจะเปนคําถามจากเนื้อหาบทเรียนโดยอาจมี
ภาพประกอบดวยก็ได

เทคนิคการสอน

๑. ความหมาย
วารี ถิระจิตร (๒๕๓๐ : ๕๐) ใหความหมายของเทคนิคและวิธีการสอนคือวิธีสอนคือการจัดกิจกรรม
แบบตา ง ๆ ท่เี หมาะสมใหแ กผ เู รียน เพ่ือใหเกดิ ความเจรญิ งอกงามและพฒั นาไปในทางท่ีพึงปรารถนา
กาญจนา เกียรติประวัติ (๒๕๔๒ : ๑๓๔) ไดอธิบายความหมายของเทคนิคและวิธีการสอน หมายถึง
วธิ กี ารท่ีครจู ดั กิจกรรมการเรียนการสอน รวมทัง้ การใชเ ทคนิคการสอนเนื้อหาวิชาและสื่อการสอนเพื่อใหบรรลุ
ถึงวัตถุประสงคของการสอน
สุพิน บุญชูวงค (๒๕๓๐ : ๔๓) ไดใหความหมายของเทคนิคและวิธีการสอนคือ กระบวนการตาง ๆ ที่
ครูนํามาใชสอนนักเรียนเพื่อใหการเรียนการสอนมีประสิทธิภาพในดานความรู ความเขาใจ ดานเจตคติ และ
ทักษะ
จึงสรุปไดวาเทคนิคและวิธีการสอนหมายถึง กระบวนการตาง ๆ ท่ีมุงใหผูเรียนไดเกิดการเรียนรู การ
เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในดานความรู ความเขาใจ เจตคติ และทักษะของนักเรียนเปนไปตามกระบวนการท่ีผู
สอนไดใชใ นการสอนกบั ผูเรยี น
๒. องคป ระกอบ/โครงสราง/ลาํ ดบั ขั้น

ประไพ ฉลาดคดิ (๒๕๔๘ : ๔-๕) ไดก ลา วถึงองคป ระกอบของวิธกี ารสอนไวดังน้ี
๑. จุดมุงหมายการสอน กอนจะเร่ิมตนสอนครูผูสอนตองศึกษาหลักสูตร แลวกําหนดจุดมุงหมายของการสอน
ใหชัดเจนวา หลังจากส้ินสุดการเรียนการสอนแลว ครูผูสอนประสงคจะใหนักเรียนเรียนรูอะไรบาง และมี
ความสามารถทําอะไรไดบาง จุดมุงหมายในการสอนควรกําหนดใหอยูในรูปของจุดมุงหมายเชิงพฤติกรรม
(Behavioral Objectives) ซ่ึงสามารถสังเกตไดแ ละวดั ได ๒. พฤติกรรมพ้ืนฐานของผูเรียน กอนท่ีครูจะทําการ
สอนในเร่ืองใด หากครูไดทราบสภาพพื้นฐานของผูเรียนกอน ก็จะทําใหสามารถจัดกิจกรรมในการเรียนการ
สอนใหเกิดประสิทธิภาพไดอยางเต็มท่ี ๓. การเรียนการสอน เปนข้ันตอนท่ีครูจะทําการสอนในเนื้อหาวิชา
จรงิ ๆ ครผู ูส อนอาจเลือกใชเทคนคิ วธิ ีสอนตา ง ๆ ใหเหมาะสมกบั วยั และสภาพพ้ืนฐานของผูเ รียน โดยคาํ นงึ ถึง
ลกั ษณะของเน้ือหาวิชาดวยวา จะแบง เนื้อหาวชิ าเปน หนวยยอยไดอยางไร หนวยยอยใดควรสอนกอนหรือหลัง
และเนื้อหาในแตละหนวยยอยน้ันจะใชอุปกรณช นิดใดเขาชวย ๔. การวัดและประเมินผล เปนการตรวจสอบ
ผลการเรียนการสอนเพื่อจะไดทราบวาภายหลังจากผานการเรียนการสอนแลว ผูเรียนเกิดการเปลี่ยนแปลง
พฤตกิ รรมไดดีข้นึ เพียงไรอยูในเกณฑนาพอใจหรือไมโ ดยเทียบกับจดุ มุง หมายของการเรียนการสอนท่ีครูกําหนด
ไวก อ นการเรียนการสอน

๑๙

๓. ขอดี/ขอเสยี
๑) เปน การสงเสรมิ ผูทเี่ ปน ครผู ูสอนใหมีทักษะในการสอน เพราะทักษะนบั เปนจดุ มุง หมายหมวด

หน่งึ ของการศึกษา ซึ่งจะตองฝก ควบคกู ับความรแู ละเจตคติ
๒) เปนการสงเสรมิ ความชาํ นาญ คลอ งแคลว หรอื เช่ยี วชาญในดานการปฏิบตั ิการสอน
๓) ชว ยใหผฝู ก เกิดความม่นั ใจในตนเองมากขน้ึ ซึ่งเปนการสง เสริมบคุ ลกิ ภาพของผูสอน
๔) ชว ยใหง านสอนบรรลุตามจดุ ประสงคท ี่ต้งั ไว โดยไมเ สยี เวลา
๕) ชวยใหการทาํ งานมีประสทิ ธภิ าพ และสามารถพัฒนางานสอนขน้ึ อกี

๔. วธิ ีการใช
ใชในการจัดการเรียนการสอน โดยผสู อนตองสามารถจัดกิจกรรมการเรียนการสอนไดห ลากหลาย

วธิ ีและสามารถเลอื กใชไ ดต ามความเหมาะสมกับผูเรยี นกบั แตละสถานการณ และแตละแวดลอม การสอนแบบ
บรรยายอยา งเดยี วไมเพียงพอ ครผู ูสอนตองใชว ธิ สี อน เทคนคิ การสอนทีห่ ลากหลายเขามาใชบ รู ณาการในการ
จัดการเรยี นการสอน

วธิ ีการสรา งและหาคณุ ภาพของนวัตกรรม

๑. วิธีการสราง
๑.๑ ทําการศึกษาเอกสารและงานวิจัยท่ีเกี่ยวของเพ่ือศึกษาแนวคิด ทฤษฎี หลักการ วิธีการที่
เกยี่ วของกับการสรางชดุ ฝกทักษะเรื่องการเขยี นเรียงความโดยแผนผังมโนทัศนรวมกบั ชุดฝกทักษะซ่ึงการวิจัยน้ี
จะสรางหรือพัฒนาจะอา งองิ ตามแนวคิด ทฤษฎหี ลักการ วธิ ีการของ ดร.เอดเวริ ด เดอ โบโน
๑.๒ สรางฉบับราง (ยกราง) ชุดฝกทักษะเรื่องการเขียนเรียงความโดยแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝก
ทกั ษะโดยอา งองิ จากผลการศกึ ษาเอกสาร และงานวจิ ยั ทีเ่ กี่ยวขอ งดงั กลา วขอ ๑ กอ นหนา
๑.๓ สรางแบบประเมินความเหมาะสมของนวัตกรรมท่ีสรางหรือพัฒนาขึ้นเพ่ือใหผูเชี่ยวชาญ
ประเมนิ ประสิทธิภาพเชิงเหตุผลของนวตั กรรมที่สรางหรือพัฒนาขน้ึ ดังกลา ว
๑.๔ นําชุดฝกทักษะเร่ืองการเขียนเรียงความโดยแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะ ท่ีสรางเปน
ฉบับรางแลวไปใหผูเช่ียวชาญดานเทคโนโลยี การศึกษา ดานภาษา และดานการวิจัยหรือการวัดประเมินผล
ดานละ ๑ คน รวมท้ังสิ้นจํานวน ๓ คน ทําการประเมินความเหมาะสมดวยแบบประเมิน แตละขอคําถาม
(Item) ของแตละประเด็นท่ีประเมินตองมีคาเฉลยี่ อยา งนอ ย ๓๕๐ จึงจะตัดสินวา ขอ คําถามที่ประเมนิ มีความ
เหมาะสม ๒๒
๑.๕ นําชุดฝกทักษะเรื่องการเขียนเรียงความโดยแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะที่ผานการ
ประเมนิ ดังกลา วขอ ๔ มาแกไ ขปรบั ปรงุ ตาม คาํ แนะนําของผูเ ชย่ี วชาญ
๑.๖ จดั ทํารปู เลมชุดฝกทักษะเรอื่ งการเขียนเรยี งความโดยแผนผงั มโนทัศนร ว มกบั ชดุ ฝกทักษะ
๑.๗ นําชุดฝกทักษะเรื่องการเขียนเรียงความโดยแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะ ท่ีจัดทําเปน
รูปเลมแลวมาทดลองใชเพื่อหาประสิทธิภาพเชิง ประจักษกับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปท่ี ๒
โรงเรยี นบา นผาเวียง ซ่ึงเปน คนละกลุมกบั กลมุ ตัวอยางการวิจยั
๑.๘ จัดทํารูปเลมชดุ ฝก ทักษะเรื่องการเขียนเรียงความโดยแผนผงั มโนทัศนรวมกับชดุ ฝกทักษะพรอม
สําหรับการนําไปทดลองใชกับนักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปที่ ๒ โรงเรียนบานผาเวียง ซ่ึงเปนกลุมตัวอยาง
การวจิ ยั

๒๐
๒. การหาคุณภาพ

๒.๑ การหาคุณภาพเชิงเหตุผล
๑) นําเคร่ืองมือรวบรวมขอมูลแตละชนิดท่ีสรางเปนฉบับรางไปใหผูเช่ียวชาญดานภาษา

ดานเทคโนโลยกี ารศกึ ษา และดานการวจิ ัยหรือการวัดประเมนิ ผลดานละ ๑ คน ทําการประเมินความเท่ยี งตรง
เชงิ เนอ้ื หาดวยแบบประเมนิ IOC แตล ะขอคาํ ถาม (Item) ของแตละประเด็นที่ประเมินตอ งมีคาเฉล่ียอยางนอ ย
๐.๕ หรือ ผูเชี่ยวชาญจํานวน ๒ ใน ๓ คน เห็นวามีความตรง จึงจะตัดสินวาขอคําถามนั้นมีความเท่ียงตรง
(ประพนั ธ ชัยกิจอุราใจ, ๒๕๕๖, หนา ๕๒) โดยกาํ หนดคะแนนความเหน็ ดงั น้ี

ขอ คําถามใดทีท่ านเหน็ วา สอดคลองกับดา นท่ีตองการวเิ คราะห มีระดับคะแนน +๑
ขอคําถามใดทท่ี านไมแนใ จวา สอดคลอ งกบั ดานที่ตองการวเิ คราะห มรี ะดบั คะแนน ๐
ขอ คําถามใดทีท่ านเหน็ วา ไมสอดคลองกับดานที่ตองการวิเคราะห มรี ะดบั คะแนน -๑
นาํ คะแนนของผเู ชี่ยวชาญแตล ะคนมาคํานวณจากสูตร

เมอ่ื IOC แทน ดัชนีความสอดคลองระหวางเครอ่ื งมือนนั้ กบั วตั ถุประสงค
แทน ผลรวมของคะแนนความคิดเห็นจากผูเชย่ี วชาญ

n แทน จํานวนผูเชย่ี วชาญ
๒) นําเคร่ืองมือรวบรวมขอมูลแตละชนิดที่ผานการประเมินดังกลาวขอ ๔ มาแกไข

ปรบั ปรุงตามคาํ แนะนาํ ของผูเชยี่ วชาญ
๒.๒ การหาคุณภาพเชงิ ประจักษ
๒.๒.๒วธิ กี าร
จะใชว ิธีการเทียบกบั เกณฑประสทิ ธิภาพ E๑/E๒ = ๗๐/๗๐ เมื่อ

E๑ หมายถงึ รอ ยละของคะแนนรวมทั้งหมดจากการทํากจิ กรรม และการทดสอบ ยอย (ถา ม)ี ระหวาง
การทดลองใชชุดฝกทักษะเร่ืองการเขียนเรียงความโดยใชแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะเกณฑประเมิน
ผานคือ รอ ยละ ๗๐

E๒ หมายถงึ รอยละของคะแนนรวมทั้งหมดจากการหาแบบทดสอบภายหลังส้ินสดุ การทดลองใชการ
พัฒนาชุดฝกทกั ษะเร่ืองรอยละโดยใชเทคนคิ หมวกหกใบซึ่งเกณฑประเมินผา นคือ รอ ยละ ๗๐

เกณฑการตัดสินประสิทธิภาพจากการทดลองใชแบบฝกทักษะเรื่องการเขียนเรียงความโดยใช
แผนผังมโนทัศนร วมกบั ชุดฝกทักษะเมื่อเทียบกับเกณฑประสิทธภิ าพที่กําหนดข้นึ วา ถา คา รอยละของคะแนนที่
คํานวณของ E๑= ๗๐ ±๒.๕๕ แสดง วา ประสิทธิภาพของ E๑ เปนไปตามเกณฑรอยละ ๗๐ แตถามากกวา
หรอื นอ ยกวา ๗๐ ±๒.๕ แสดงวา ประสทิ ธภิ าพของ E๑ สงู กวา หรือ นอ ยกวาเกณฑท่ีตั้ง ตอ งปรับนวตั กรรมให
เทากับเกณฑท่ีต้ังคือ ๗๐ สวนการ ตัดสินประสิทธิภาพของ E๒ ทาเชนเดียวกับ E๑ และถารอยละของคะแนน
ระหวาง E๑ และ ๒ ตา งกนั มากกวา รอ ยละ ๕ แสดงวา ประสทิ ธภิ าพของแบบฝก ทกั ษะเร่ืองการเขียนเรยี งความ
โดยใชแผนผังมโนทัศนรวมกับชดุ ฝกทักษะ มปี ระสทิ ธิภาพไมเปนไปตาม เกณฑ ตองทําการปรบั ปรุงใหม

๒๑

เคร่ืองมือการวจิ ัย

๑. ความหมาย
สง่ิ พมิ พ วัสดุอุปกรณ/ วิธกี าร ท่ีผวู จิ ัยไดน าํ มาใชสําหรบั การเกบ็ รวบรวมขอมูลจากกลุมตัวอยางหรือ

ประชากรท่ีศึกษา เพื่อนําขอมูลมาวิเคราะหใชตอบปญหาการวิจัยไดอยางถูกตอง ชัดเจน ซงเครื่องมือวิธีการท่ี
ใชใ นการวิจัยมี หลากหลาย ซึง่ ผูวิจยั จะตองมคี วามเขาใจและเลือกใชใ หเ หมาะสมกับวตั ถปุ ระสงคกลุมตวั อยาง
และ การวเิ คราะหข อ มลู

๒. การจาํ แนกประเภท
เคร่ืองมือท่ีใชรวบรวมขอมูลประกอบดวยแบบทดสอบเพ่ือวัดผลสัมฤทธ์ิการเรียนรูเร่ืองการเขียน

เรียงความ ของผูเรียนช้ันมัธยมศึกษาชั้นปที่ ๒ โรงเรียนบานผาเวียง และแบบวัดระดับความพึงพอใจของ
ผูเรียนช้ันมัธยมศึกษาชั้นปที่ ๒ โรงเรียนสุริยาวิทยาผาเวียงท่ีมีตอการจัดกิจกรรมการเรียนรูโดยการใช
แผนผงั มโนทัศนร ว มกบั ชดุ ฝก ทกั ษะ

๒.๑ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนรู คือแบบทดสอบที่ใชวัดความรู และทักษะ
ความสามารถจากการเรียนรูในอดีตหรือในสภาพปจจบุ นั ของแตละบุคคล โดยไพโรจน คเชนทร (๒๕๕๖) ไดจ ดั
ประเภทของแบบทดสอบวดั ผลสัมฤทธ์ิทางการเรยี น แบง ออกเปน ๒ ประเภท คือแบบทดสอบท่คี รูสรางขึ้นเอง
(Teacher made tests) และแบบทดสอบมาตรฐาน (Standardized tests)

๒.๑.๑ แบบทดสอบที่ครูสรางข้ึนเปนแบบทดสอบที่ครูสรางขึ้นเองเพ่ือใชในการทดสอบผู
เรียนในชนั้ เรียน แบง เปน ๒ ประเภท คอื

๑) แบบทดสอบปรนยั (Objective tests) ไดแ ก แบบถกู – ผิด (True-false) แบบจบั คู
(Matching) แบบเตมิ คาํ ใหส มบรู ณ( Completion) หรือแบบคําตอบสั้น (Short answer) และแบบเลือกตอบ
(Multiple choice)

๒) แบบอัตนัย (Essay tests) ไดแก แบบจาํ กัดคาํ ตอบ (Restricted response items)
และแบบไมจาํ กดั ความตอบ หรอื ตอบอยา งเสรี (Extended response items)

๒.๑.๒ แบบทดสอบมาตรฐาน (Standardized tests) เปนแบบทดสอบท่ีสราง โดย
ผูเชี่ยวชาญท่ีมีความรูใ นเนื้อหา และมีทักษะการสรางแบบทดสอบ มีการวิเคราะหหาคุณภาพของแบบทดสอบ
มีคําช้ีแจงเกี่ยวกับการดําเนินการสอบ การใหคะแนนและการแปลผล มีความเปนปรนัย (Objective) มีความ
เที่ยงตรง (Validity) และความเชื่อมั่น (Reliability) แบบทดสอบมาตรฐาน ไดแก California Achievement
Test, Iowa Test of Basic Skills, Standford Achievement Test และ the Metropolitan Achievement-
tests เปนตน

๒.๒ แบบวดั ความพึงพอใจ คือมาตรวดั ความพึงพอใจภาวะของอารมณ ความรูสึกรวม ของบุคคล
ที่มีตอการเรียนรูประสบการณท่ีเกิดจากแรงจูงใจซึ่งเปนพลังภายในของแตละบุคคล อันเปนความสัมพันธ
ระหวา งเปาหมายท่คี าดหวังและความตองการดานจติ ใจ นําไปสูก ารคนหาสงิ่ ทต่ี องการ มาตอบสนอง เม่อื ไดร ับ
การตอบสนองความตองการแลวจะเกิดความรูสึกมีความสุข กระตือรือรน มุงม่ันเกิดขวัญกําลังใจกอใหเกิด
ประสิทธิภาพและประสิทธิผลของการกระทํากิจกรรมที่นําไปสูเปาหมายน้ันสําเร็จตามที่กําหนดไว
ปริญญา จเรรัชต และคณะ (๒๕๔๖, หนา ๕ อางถึงใน เกวลี ผังดี, ๒๕๕๖) โดยแบบวัดความพึงพอใจสามารถ
แยกประเภทไดดงั น้ี

๒.๒.๑ ความพึงพอใจตอ ความสะดวกท่ไี ดรับจากบริการ (Convenience) ซงึ่ แยกออกเปน
๑) การใชเวลารอคอยในสถานทีบ่ ริการ Ooffice Waiting Time)

๒๒
๒) การไดรับการดูแลเม่อื มีความตอ งการ (Availability of Care When Needs)
๓) ความสะดวกสบายท่ีไดรบั ในสถานบริการ (Base of Getting to Care)
๒.๒.๒ ความพึงพอใจตอ การประสานงานของการบริการ (Co-ordination) ซึ่งแยกออกเปน
๑) การไดรับบริการทุกประเภทในสถานที่หน่ึง คือ ผูใชบริการสามารถขอรับบริการ
ตามความตองการของผใู ชบรกิ าร (Getting all needs met at one place)
๒) ผใู หบริการใหความสนใจผูใ ชบรกิ าร
๓) ไดม กี ารติดตามผลงาน (Follow-up)
๒.๒.๓ ความพงึ พอใจตอ ขอมูลทไ่ี ดร ับจากบรกิ าร (Information)
๒.๒.๔ ความพึงพอใจตออัธยาศัย ความสนใจของผูใหบริการ (Courtesy) ไดแก การแสดง
อธั ยาศัยทาทางท่ดี ี เปนกันเองของผูใหบรกิ าร และความสนใจ หวงใยตอ ผูใ ชบ รกิ าร
๒.๒.๕ ความพึงพอใจตอคุณภาพของบริการ (Quality of Care) ไดแก คุณภาพของการ
บรกิ ารตอ ผูใ ชบ รกิ าร
๒.๒.๖ ความพึงพอใจตอ คาใชจา ยเมื่อใชบ รกิ าร (Output-off-pocket cost) ไดแกคา ใชจา ย
ตาง ๆ ทีเ่ กดิ ขึ้นของผใู ชบ รกิ าร (อเดยแ ละแอนเดอรเชน, ๑๙๗๘)
๓. ข้นั ตอนการหาคณุ ภาพ
๓.๑ การหาคาความเทีย่ งตรงเชงิ เนือ้ หา (Content Validity)
๓.๑.๑ ความหมายคุณสมบตั ิของขอ คําถามทสี่ ามารถวัดไดต รงตามเนือ้ หาและพฤติกรรมท่ี
ตอ งการวัด และเมื่อรวบรวมขอคําถามทกุ ขอ เปน เคร่อื งมือทงั้ ฉบับจะตองวดั ไดค รอบคลุมเนื้อหาและพฤติกรรม
ทง้ั ท่ตี องการวัดดว ย
๓.๑.๒ วิธกี ารหาคาความเทยี่ งตรง
๑) นําเครื่องมือรวบรวมขอมูลแตละชนดิ ที่สรางเปนฉบับรางไปใหผูเช่ยี วชาญดา นภาษา ดาน
เทคโนโลยีการศึกษา และดานการวจิ ัยหรือการวัดประเมนิ ผลดานละ ๑ คน ทําการประเมนิ ความเทีย่ งตรง เชิง
เน้ือหาดวยแบบประเมิน IOC แตละขอคําถาม (Item) ของแตละประเด็นที่ประเมินตองมีคาเฉลี่ยอยางนอย
๐.๕ หรือ ผูเช่ียวชาญจํานวน ๒ ใน ๓ คน เห็นวามีความตรง จึงจะตัดสินวา ขอคําถามน้ันมีความเที่ยงตรง
(ประพันธ ชยั กิจอรุ าใจ, ๒๕๕๖, หนา ๕๒) โดยกําหนดคะแนนความเห็นดังนี้
ขอ คําถามใดทท่ี านเหน็ วาสอดคลองกับดา นทต่ี องการวเิ คราะห มรี ะดบั คะแนน +๑
ขอคําถามใดทีท่ านไมแนใจวาสอดคลองกบั ดา นที่ตอ งการวิเคราะห มีระดบั คะแนน ๐
ขอ คําถามใดท่ที านเห็นวา ไมสอดคลองกับดานที่ตองการวิเคราะห มรี ะดบั คะแนน -๑
นําคะแนนของผูเชี่ยวชาญแตล ะคนมาคํานวณจากสูตร
เมอื่ IOC แทน ดัชนคี วามสอดคลองระหวา งเครื่องมือนั้นกับวัตถุประสงค
แทน ผลรวมของคะแนนความคิดเห็นจากผูเ ชย่ี วชาญ
n แทน จํานวนผเู ช่ียวชาญ
๒) นําเครอ่ื งมอื รวบรวมขอมลู แตละชนดิ ที่ผานการประเมนิ ดงั กลาวขอ ๔ มาแกไขปรบั ปรุง
ตามคําแนะนาํ ของผเู ช่ียวชาญ

๒๓

๓.๒ การหาคาความเชอ่ื ม่ัน (Reliability)
๓.๒.๑ ความหมาย

ความคงที่ ความม่ันคง หรือความสมํ่าเสมอของผลการวัด เชน ถา นาํ แบบทดสอบไปวัด
สิ่งเดียวกันสองครั้งแลวไดผลไมแตกตางกัน ถือวามีความคงท่ีของผลคะแนนที่ไดสูง อีกกรณีหน่ึงก็คือถาใหทํา
แบบทดสอบฉบับเดียวกันสองครั้งในเวลาตางกันและไดคะแนนเกือบเทากันท้ังสองครั้ง ก็จะหมายความวา
แบบทดสอบนั้นมีความเชื่อมั่นสูง คําของความเช่ือมั่นแสดงเปนตัวเลขที่มีคําไมเกิน ๑.๐๐ หรือ ๑๐๐% ซ่ึง
เรยี กวา สัมประสทิ ธิ์ (Coefficient)ถาแบบทดสอบมคี าํ สมั ประสิทธสิ์ งู กแ็ สดงวามคี วามเชอื่ มั่นสูง

๓.๒.๒ วิธีการหาคาความเชือ่ มน่ั
๑) จัดทาํ รปู เลม เครอ่ื งมือรวบรวมขอมลู แตละชนดิ ทที่ าํ การแกไขแลว
๒) นําเคร่ืองมือรวบรวมขอมูลแตละชนิดที่จัดทําเปนรูปเลมแลวมาหาคาความเช่ือมั่น

(Reliability) ซ่ึงเปนการหาประสิทธิภาพเชิงประจักษ โดยทดลองใชกับนักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปที่ ๒
โรงเรียนบานผาเวียง อําเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย ซึ่งเปนคนละกลุมกับกลุมท่ีเปนตัวอยางการวิจัยการ
หาคาความเชอ่ื มน่ั ใชวิธีการหาคาสัมประสทิ ธแ์ิ อลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficienty)

๓) ปรับปรุงเครื่องมือรวบรวมขอมูลแตละชนิดหากพบวา คาสัมประสิทธ์ิแอลฟา
ตาํ่ กวา ๐.๗

๔) ยกเวนแบบทดสอบ จัดทํารูปเลมเคร่ืองมือรวบรวมขอมูลแตละชนิด พรอมสําหรับ
การนําไปทดลองใชกับนักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปที่ ๒ โรงเรียนบานผาเวียง อําเภอศรีสัชนาลัย จังหวัด
สุโขทัยซ่ึงเปน กลุมเปา หมายการวิจัย

ระดบั ความพงึ พอใจ

๑. ความหมาย
ความพึงพอใจเปนปจจัยสําคัญประการหนงึ่ ท่ีมีผลตอความสําเร็จของงานท่ีบรรลุเปา หมายที่วางไว

อยางมีประสิทธิภาพอันเปนผลจากการไดรับการตอบสนองตอแรงจูงใจหรือความตองการของแตละบุคคลใน
แนวทางท่ีเขาประสงคความพึงพอใจโดยทั่วไปตรงกับคําในภาษาอังกฤษวา Satisfaction และยังมีผูให
ความหมายคําวา “ความพึงพอใจ” พอสรุปไดดังนี้

มอรส (Morse,๑๙๕๓, p. ๒๗) ไดแสดงความเห็นไวว า ความหมายของความพึงพอใจหมายถึง การลด
ความเครยี ดของผทู าํ งานใหน อยลง ทงั้ น้ีเพราะธรรมชาตขิ องมนุษยน ้ันมีความตองการถาความตองการน้ันไดร ับ
การตอบสนองทั้งหมดหรือบางสวน ความเครียดจะนอยลงความพอใจจะเกิดข้ึน และในทางกลับการถา
ความตอ งการไมไดรบั การตอบสนอง ความเครียดและความไมพอใจจะเกดิ ข้นึ

สเตราสและเซยเลส (Strauss & Sayless,๑๙๖๐, p. ๑๑๙-๑๒๑) ไดสรุปไววาความพึงพอใจหมายถึง
ความรูสึกพอใจในงานท่ีทาํ และเตม็ ใจทีจ่ ะปฏบิ ตั งิ านน้ันใหส าํ เรจ็ ตามวัตถปุ ระสงคตามหนว ยงานหรือองคกร

แอบเพิลไวท (Apple white, ๑๙๖๕, p. ๘) ไดแสดงความคิดเห็นไววา ความพึงพอใจหมายถึง
ความสขุ ความสบายทไี่ ดร ับจากการทํางาน ความสขุ ที่ไดร ับจากการทํางานรวมกับเพื่อนรวมงานและทัศนคติที่
ดตี อ งาน

เชอรเมอรฮอรน (Schermerhorn, ๑๙๘๔, p.๒๓๐) ไดแสดงความคิดเห็นไววา ความพึงพอใจเปน
ระดับหรือขั้นของความรูสึก ในดานบวกหรือลบของคนท่ีมีตอลักษณะตางๆ ของงาน รวมท้ังงานท่ีไดรับ
มอบหมาย การจดั ระบบงาน และความสมั พนั ธก บั เพื่อนรวมงาน

๒๔

จันทรเพ็ญ ตูเทศานันท (๒๕๔๒, หนา ๔๗ อางอิงจาก Wolman, ๑๙๗๓, p. ๓๐๔) ใหความหมาย
ของความพึงพอใจ ความพึงพอใจคือความรูสึกมีความสขุ เมื่อประสบผลสําเร็จตามความคาดหวังความตองการ
จากแรงจงู ใจ

กิติมา ปรีดลิ ก (๒๕๒๔, หนา ๓๒๑-๓๒๒) กลา ววา ความพึงพอใจ หมายถงึ ความรูสกึ ชอบหรอื พอใจที่
มีตอ องคประกอบและสิ่งจงู ใจในดานตางๆ ของงานและเขาไดรับการตอบสนองความตองการของเขาได

โวลแมน (Wolman, ๑๙๗๓) ความพึงพอใจ (Satisfaction) ตามความหมายของพจนานุกรมทาง
ดา นพฤติกรรม ไดใหค วามจํากัดความไววา หมายถงึ ความรูสกึ ที่ดีมคี วามสุขเม่ือคนเราไดรบั ผลสําเรจ็ ตามความ
มุงหมาย (Goals) ความตองการ (Need) หรอื แรงจงู ใจ (Motivation)

ฮอรนบ้ี(Hornby, ๒๐๐๐) ความพึงพอใจหมายถึงความรูสึกที่ดีเม่ือประสบความสําเร็จหรือไดรับสิ่ง
ที่ตอ งการใหเกิดขน้ึ เปนความรูส กึ ทพ่ี อใจ

วิรุฬ พรรณเทวี (๒๕๔๒, หนา ๑๑๑) หมายถึง ความรูสึกภายในจิตใจของมนุษยท่ีไมเหมือนกันข้ึนอยู
กับแตละบุคคลวาจะคาดหวังกับสิ่งใดส่ิงหน่ึงอยางไรถาคาดหวังหรือมีความต้ังใจมากและไดรับการตอบสนอง
ดวยดีจะมีความพึงพอใจมาก แตในทางตรงกันขามอาจผิดหวังหรือไมพึงพอใจเปนอยางย่ิง เม่ือไมไดรับการ
ตอบสนองตามที่คาดหวังไวท้งั นี้ข้นึ อยูก บั ส่ิงที่ตนตง้ั ใจไวว ามมี ากหรือนอย

คณิต ดวงหัสดี (๒๕๓๘) ไดสรุปแนวคิดเก่ียวกับความพึงพอใจวา หมายถึง ความรูสึกชอบหรือพอใจ
ของบคุ คลทม่ี ีตอ การทํางานและองคประกอบหรอื สิง่ จงู ใจอนื่ ๆ ถา งานท่ที ําหรอื องคป ระกอบเหลา นัน้ ตอบสนอง
ความตองการของบุคคลไดบุคคลน้ันจะเกิดความพึงพอใจในงานข้ึนจะอุทิศเวลา แรงกาย แรงใจ รวมท้ัง
สติปญญาใหแกงานของตนใหบรรลวุ ตั ถปุ ระสงคอยา งมีคณุ ภาพ

๒. เครอื่ งมือวัดระดับความพึงพอใจ
โยธิน แสวงดี (๒๕๕๑) กลา ววา เครือ่ งมือวดั ระดบั ความพึงพอใจสามารถกระทําไดหลายวธิ ี ไดแก
๑) การใชแ บบสอบถาม โดยผูตอบแบบสอบถามจะออกแบบสอบถามเพื่อตอ งการทราบความ

คิดเหน็ ซง่ึ สามารถทําไดในลกั ษณะทก่ี ําหนดคําตอบใหเ ลือกหรือตอบคาํ ถามอสิ ระ คําถามดังกลา วอาจถาม
ความพงึ พอใจในดานตาง ๆ เชน การบรหิ าร และการควบคุมงาน และเง่ือนไขตาง ๆ เปนตน

๒) การสัมภาษณ เปนวิธวี ดั ความพึงพอใจทางตรงทางหนึง่ ซึง่ ตอ งอาศัยเทคนิคและวธิ กี ารท่ีดี
จึงจะทาํ ใหขอ มูลที่เปนจริงได

๓) การสงั เกต เปนวิธีการวัดความพงึ พอใจ โดยสงั เกตพฤติกรรมของบคุ คลเปา หมาย ไมวา จะ
แสดงออกจากการพดู กริ ิยาทาทาง วธิ ีนีจ้ ะตองอาศัยการกระทาํ อยา งจรงิ จงั และการสังเกตอยา งมีระเบียบ
แบบแผน

๓. วิธกี ารสรา งเคร่อื งมือวัดระดับความพึงพอใจ
วารุณี ไชยรงศรี (๒๕๕๗, หนา ๒๑) กลาวไววา การวดั ความพึงพอใจสามารถทาํ ไดห ลากหลายวธิ ีคอื
๑) การใชแบบสอบถาม โดยผูออกแบบสอบถาม ตองการทราบความคิดเห็น ซึ่งสามารถ

กระทาํ ไดใ นลกั ษณะกาํ หนดคําตอบใหเ ลือก หรือตอบคําถามอสิ ระ คาํ ถามดงั กลา วอาจถามความพอใจใน ด
านตาง ๆ เพ่ือใหผูตอบทุกคนมาเปนแบบแผนเดียวกัน มักใชในกรณีท่ีตองการ ขอมูลกลุมตัวอยางมาก ๆ วิธีนี้
เปน วิธที ี่นยิ มใชกนั มากทส่ี ดุ ในการวัดทัศนคติ รูปแบบของ แบบสอบถามจะใชม าตรวัดทัศนคติ ซึ่งท่ีนยิ มใชใ นป
จจุบันวิธีหนึ่ง คือ มาตราสวนแบบลิเคิรท ประกอบดวยขอความท่ีแสดงถึงทัศนคติของบุคคลที่มีตอส่งิ เรา อยา
งใดอยา งหน่งึ ที่มคี าํ ตอบทแี่ สดงถงึ ระดับความรูสึก ๕ คาํ ตอบ เชน มากทีส่ ดุ มาก ปานกลาง นอ ย นอยท่สี ุด

๒๕

๒) การสมั ภาษณ เปน วิธกี ารท่ีผูว ิจยั จะตอ งออกไปสอบถามโดยการพดู คยุ โดยมีการเตรียม
แผนงานลว งหนา เพ่ือใหไ ดขอมูลท่เี ปนจริงมากทสี่ ุด

๓) การสงั เกต เปนวิธวี ัดความพึงพอใจ โดยการสังเกตพฤติกรรมของบคุ คล เปาหมายไมวา จะ
แสงดออกจากการพูดจา กริยา ทาทาง วิธีน้ีตองอาศัยการกระทําอยางจริงจัง และ สังเกตอยางมีระเบียบแบบ
แผน วธิ ีนเ้ี ปน วธิ ีการศกึ ษาที่เกา แก และยังเปน ที่นิยมใชอยางแพรห ลาย จนถงึ ปจจุบัน

สรุปไดวา การวัดความพึงพอใจ สามารถกระทําไดหลายวิธี ข้ึนอยูกับความสะดวก เหมาะสม
ตลอดจนจดุ มงุ หมายของการวัดดว ย จงึ จะสงผลใหก ารวดั นั้นมปี ระสิทธิภาพและนาเช่อื ถือได

๔. การประเมินระดบั ความพึงพอใจดวยคาเฉลยี่
ระดับความพึงพอใจแบบประมาณคา (Likert Scale) โดยเรียงลําดับจากระดับมากท่ีสุดถึงนอย

ที่สุด ๕ ระดับคือ มีความพึงพอใจมากท่ีสุด มีความพึงพอใจมาก มีความพึงพอใจปานกลาง มีความพึงพอใจ
คอนขางนอยและมีความพึงพอใจนอ ยท่ีสุดแตล ะระดับดังกลาวกําหนดโดยเกณฑชว งคาเฉล่ียของ บุญชม ศรี -
สะอาด (๒๕๔๕) ดงั น้ี

ระดับความพึงพอใจ ระดบั คา เฉลีย่
ความพงึ พอใจท่ีระดบั มากสุด ๔.๕๑ – ๕.๐๐
ความพึงพอใจทรี่ ะดับมาก ๓.๕๑ – ๔.๕๐
ความพงึ พอใจทรี่ ะดับปานกลาง ๒.๕๑ – ๓.๕๐
ความพงึ พอใจทร่ี ะดบั นอ ย ๑.๕๑ – ๒.๕๐
ความพึงพอใจทีร่ ะดบั นอ ยสุด ๑.๐๐ – ๑.๕๐

ผลสัมฤทธ์กิ ารเรียนรู

๑. ความหมาย
ไพศาล หวังพาณิช (๒๕๒ต : ๒๘) กลาววา ผลสัมฤทธ์ิการเรียนรู หมายถึง คุณลักษณะและ

ความสามารถของบคุ คลอันเกิดจากการเรยี นการสอน เปนการเปล่ียนแปลงพฤติกรรมและประสบการณเรียนรู
ที่เกิดจากการฝกอบรม หรือการสอนซ่ึงจะใหวัดผลสัมฤทธิ์ในการตรวจสอบระดับความสามารถ หรือความ
สมั ฤทธ์ิผลของบคุ คลวาเรยี นรูม าแลว เทา ไหร มีความสามารถเพียงใด

กระทรวงศึกษาธิการ (๒๕๓๓ : ๒๓) กลาววา ผลสัมฤทธิ์การเรียนรู หมายถึง ความสําเร็จ
ความสามารถในการกระทําใด ๆ ท่ตี องอาศยั ทักษะหรือความรอบรูในวิชาหนึ่งวชิ าใดโดยเฉพาะ

พชิ ิต ฤทธจ์ิ รูญ (๒๕๔๓ : ๙๖) กลา ววา ผลสัมฤทธิ์การเรยี นรู หมายถงึ ส่ิงที่แสดงใหเ หน็ ถงึ ความรู
และความสามารถทางวชิ าการทีผ่ เู รียนไดเ รียนรูม าแลววา บรรลผุ ลสําเรจ็ ตามจดุ ประสงคท ีก่ าํ หนดไวเ พียงใด

พัชรี ปฏิรูปวาที (๒๕๔๗ : ๓๒) กลาววา ผลสัมฤทธ์ิการเรียนรู หมายถึง เปนผลของพฤติกรรมท่ี
เก่ียวของกับสมรรถภาพทางสมอง และสติปญญาของนักเรียนที่เปล่ียนแปลงไป หลังจากที่ไดเรียนไปแลว
สามารถวัดไดโด ยใชแ บบทดสอบ

พัฒนาพงษ สีกา (๒๕๕๑ : ๓๒) กลาววา ผลสัมฤทธิ์การเรียนรู หมายถึง ผลท่ีเกิดจากการกระทํา
ของบุคคล ซึ่งเปนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเนื่องจากการไดรับประสบการณโดยการเรียนรูดวยตนเอง หรือ

๒๖
จากการเรียนการสอนในช้ันเรียน และสามารถประเมินหรือวัดประมาณคาไดจากการทดสอบ หรือการสังเกต
พฤติกรรมทเี่ ปล่ียนแปลง

ขนิษฐา บุญภักดี (๒๕๕๒ : ๑๐) กลาววา ผลสัมฤทธิ์การเรียนรู หมายถึง คุณลักษณะและ
ความสามารถของบุคคลอันเกิดจากการเรียนการสอน อาจไดมาจากกระบวนการท่ีไมตองอาศัยการทดสอบ
เชน การสังเกต และจากการใชแบบวดั ผลสัมฤทธ์ิทางการเรยี นทวั่ ไป

พิมพประภา อรัญมิตร (๒๕๕๒ : ๑๘) กลาววา ผลสัมฤทธ์ิการเรียนรู หมายถึง คุณลักษณะและ
ความรูค วามสามารถทแ่ี สดงถึงความสําเร็จท่ีไดจ ากการเรียนการสอนในวชิ าตาง ๆ ซ่งึ สามารถวัดเปนคะแนนได
จากแบบทดสอบทางภาคทฤษฎหี รอื ภาคปฏิบตั ิหรอื ท้งั สองอยาง

วุฒิชัย ดานะ (๒๕๕๓ : ๓๒) กลาววา ผลสัมฤทธ์ิการเรียนรู หมายถึง ระดับความรู ความสามารถ
และทักษะที่ไดรับและพัฒนามาจากการเรียนการสอนวิชาตางๆ โดยอาศัยเครื่องมือในการวัดผลหลังจากการ
เรียนหรือจากการฝก อบรม

มารียะหมะเซ็ง (๒๕๕๖) กลาววา ผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน หมายถึง ขนาดของความสําเร็จ หรือ
ความสามารถในการเรียนรูที่ไดรับการฝกฝนของผูเรียน สามารถเปล่ียนแปลงพฤติกรรม และประสบการณ
สามารถวัดไดจากพฤติกรรม ๓ ดาน ตามวัตถุประสงคของ Bloom คือ ดานพุทธิพิสัย ดานจิตพิสัย
ดา นทกั ษะพิสัย

วารุณี ไชยรงศรี (๒๕๕๗) กลาววา ผลสัมฤทธ์ิการเรียนรู หมายถึง ความรู ความเขาใจ
ความสามารถ และทกั ษะทางดานวิชาการ รวมท้งั สมรรถภาพทางสมอง และมวลประสบการณท้งั ปวง ทผ่ี เู รียน
ไดรับการเรียนการสอน ทาํ ใหเกดิ การเปลีย่ นแปลงพฤติกรรมในดานตาง ๆ ซ่ึงวัดไดจากการใชเคร่ืองมือ การวัด
หรอื แบบทดสอบวดั ผลสมั ฤทธทิ์ างการเรยี น

จิรภา นุชทองมวง (๒๕๕๘) กลาววา ผลสัมฤทธิ์การเรียนรู หมายถึง ความรู ความสามารถของ
ผเู รียนทเี่ กดิ จากการเรยี นรูผา นกระบวนการเรยี นการสอน และสามารถใช เครอื่ งมือวัดได

อัจฉราพรรณ โพธิ์ตุน (๒๕๕๙) กลาววา ผลสัมฤทธิ์การเรียนรู หมายถึง ความสามารถในการ
แสดงออกโดยการทําแบบทดสอบใหถูกตองหลังจากผานการศึกษาจากบทเรียนแลว เปนการตรวจสอบ
ความสามารถของบคุ คลวา เรียนแลวมีความรูเพียงใดซึง่ สวนใหญเ ปน ความรดู านสมอง

มาเรียม วัทนาด (๒๕๕๙) กลาววา ผลสัมฤทธิ์การเรียนรู หมายถึง ผลท่ีเกิดจากกระบวนการเรียน
การสอนทจี่ ะทาํ ใหผ เู รยี นเกดิ การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม และสามารถวดั ไดโ ดยการแสดงออกมาทงั้ ๓ ดา น คือ
ดา นพทุ ธพิ ิสัย ดา นจิตพิสยั และดานทักษะพิสยั

สรุปไดวา ผลสัมฤทธิ์การเรียนรู หมายถึง ความรู ความสามารถและทักษะที่ไดรับจากการเรียนรู
ดวยตนเองหรือการเรียนรูในช้ันเรียนในรายวิชาตาง ๆ โดยอาศัยความสามารถเฉพาะบุคคล ซ่ึงสามารถวัด
เปน คะแนนที่ไดจ ากการทดสอบ หรือเกรดที่ไดจากการเรยี น

๒.๒ การจาํ แนกประเภท
๒.๒.๑ ดา นความรู (Knowledge: K) ความสามารถในการระลกึ ถงึ เรอื่ งราวตาง ๆ ออกมา

ไดอยา งถูกตองแมนยํา เชน สามารถบงบอกถึงเหตุการณ วัน เวลา วธิ กี าร หรอื ขน้ั ตอนการกระทําสงิ่ หนง่ึ สิ่งใด
ไดอ ยา งถกู ตอง ความรนู จ้ี ึงขึ้นอยูกับการที่บคุ คลไดรับรูและจดจาํ เอาไวอยางไร กจ็ ะระลกึ ออกมาตามลกั ษณะ
นั้น นักการศึกษาจาํ นวนมากจึงนิยมเรยี กพฤติกรรมข้ันน้ีวา ความรู – ความจํา ซง่ึ จําแนกเปน ๓ ประเภท คอื

๑) ความรูเ ฉพาะเจาะจง (Specifics) เปน ความสามารถในการระลึกขอมูลตา ง ๆ ที่
เปน รายละเอยี ดปลกี ยอ ย มีลกั ษณะเปนรปู ธรรมหรือสัญลักษณ ถือเปน สมรรถภาพข้ันต่ําสุดทจี่ ะเปนพนื้ ฐานให

๒๗
เกิดสมรรถภาพขั้นสงู ทจ่ี ะรบั รูส ง่ิ ทซ่ี ับซอนและเปน นามธรรมยง่ิ ๆ ขน้ึ ตอ ไป จําแนกเปน ๒ ระดบั ยอย คอื

๑.๑) ความรูเกี่ยวกับคําศัพทและนิยาม (Terminology) เปนความสามารถในการ
บอกความหมายของคํา กลมุ คาํ และสญั ลักษณตาง ๆ ในลักษณะตรงไปตรงมา ตามทีไ่ ดเคยรูและจดจําไว เชน
บอกนิยามของคําวา “เสนตรง” ไดอยางถกู ตอง

๑.๒) ความรูเกี่ยวกับขอเท็จจริงเฉพาะ (Specific Facts) เปนความสามารถในการ
บงบอกเร่ืองราวตาง ๆ ท่ีเกี่ยวกับรายละเอียดเฉพาะของเหตุการณ บุคคลสถานที่ วันที่ ป พ.ศ. ขนาด จํานวน
....ฯลฯ เชน บอกไดว า พระมหากษัตรยิ พระองคใดในสมยั อยธุ ยาท่ีครองราชยยาวนานท่ีสดุ

๒) ความรูเกี่ยวกับวิธีดําเนินการเฉพาะอยาง (Way and Means of Dealing with
Specifics) เปนความสามารถท่ีจะบง บอกถึงวิธีการจัดระเบียบ วิธีการศึกษาวิธกี ารตัดสนิ วิธีการสืบเสาะความ
รู หรอื แนวปฏบิ ตั อิ ืน่ ใด ตามขอเทจ็ จริงทไี่ ดก าํ หนดไว ซงึ่ จาํ เปน ๕ พฤตกิ รรม คอื

๒.๑) ความรูเกี่ยวกับระเบียบแบบแผน (Conventions) เปนความสามารถท่ีจะบง
บอกถงึ รปู แบบการปฏิบัติหรือแบบฉบับท่ีเหมาะสมในการกระทําส่ิงหนงึ่ สิ่งใด เชน แบบฉบบั การพูด การเขียน
การแตง กาย

๒.๒) ความรูเกี่ยวกับลําดับข้ันและแนวโนม (Trend and Sequence) เปนความ
สามารถท่ีจะบงบอกถึงข้ันตอนกอนหลัง ทิศทางหรือแนวโนมของเรื่องราวหรือเหตุการณใด ๆ เชน
ความสามารถในการลําดับเวลาของเหตุการณหรอื เรือ่ งราวใด ๆ ความสามารถในการลําดบั ขั้นตอนปฏิบัตงิ าน

๒.๓) ความรูเก่ียวกับการจําแนกประเภทและจัดกลุม (Classification and -
Categories) เปนความสามารถในการจําแนก จัดหมวดหมู จัดแบงสิ่งของ เหตุการณ ตามจุดมุงหมายเหตุผล
หรือ เกณฑอ ยางใดอยางหนง่ึ เชน บอกไดวา จากรายชอ่ื สตั วทรี่ ะบมุ าใหส ตั วช นดิ ใดท่ีจดั อยูในประเภทสัตวเล้ียง
ลกู ดว ยนม

๒.๔) ความรูเกี่ยวกับเกณฑ (Criteria) เปนความสามารถท่ีจะบงบอกถึงขอเท็จจริง
หลักการ ความคิดเห็น และการกระทํา ท่ีใชเปนเกณฑในการตัดสินหรือวินิจฉัยสิ่งหนึ่งส่ิงใด ท้ังน้ีเปนเพียง
ความสามารถจดจําเกณฑตาง ๆ ตามท่ีไดรับรูและจดจําไว ไมไดนําไปใชตัดสินเร่ืองใหม สถานการณใหม เชน
บอกไดวา สิ่งใดคือความแตกตางระหวางผาไหมแทกับผาไหมเทียม การจดจําสิ่งเหลานี้ไดแสดงวา สามารถจํา
ตวั เกณฑไดอ ยางถกู ตอง

๒.๕) ความรูเก่ียวกับวิธีการ (Methodology) เปนความสามารถท่ีจะบงบอกถึง
เทคนิควิธีการ กระบวนการ หรือแนวปฏิบัติ เก่ียวกับประเด็นปญหา เรื่องราวหรือเหตุการณใด ๆ ทั้งน้ี
เปนเพียงความรูในวิธีการเทานั้น ไมจําเปนตองสามารถทําตามวิธีการเหลาน้ันได การมีความรูในวิธีการจึงตี
กรอบอยูเฉพาะความสามารถที่จะบอกถึงวิธี เทคนิคหรือแนวปฏิบัติตามที่เคยรับรูมาแลว เชน สามารถบอก
วิธีการลางผักใหสะอาดและปลอดภัยท่ีสุด วิธีการขยายพันธุมะมวงท่ีจะชวยใหก่ิงพันธุมีความคลายคลึงกับ
ตนพันธุม ากที่สดุ

๓) ความรูร วบยอดและนามธรรมในแตละเนอ้ื เรอื่ ง (Universal and Abstractions in
a Field) เปน ความสามารถทจี่ ะบง บอกถึงแนวคิดทเี่ ปน จุดเดน โครงสรางใหญ ทฤษฎี และขอ สรปุ อา งอิง ซึง่ จะ
นําไปใชในการแกปญ หาและศึกษาปรากฏการณต าง ๆ ในสาขาวชิ านั้น ซง่ึ ถือวาเปนความรูระดบั สงู สดุ อันมี
ลักษณะที่เปน นามธรรมและซับซอนมากจําแนกเปน ๒ ประเภท คอื

๓.๑) ความรูเ กย่ี วกับหลักวิชาและขอ สรุปอางองิ (Principles and Generalizations)
เปนความรูในสิ่งที่เปนสาระสําคัญ หรือหลักการซึ่งเปนขอสรุปของเรื่องราวนั้น ๆ รวมถึง สามารถขยาย

๒๘
สาระสําคัญของเร่ืองราวนั้น ๆ ไปสูเร่ืองราวอ่ืนท่ีมีสภาพการณทํานองเดียวกัน เชน สามารถบอกหลักการใน
การหาปรมิ าตรโดยการแทนทนี่ ํา้ สามารถบอกหลกั การบวกลบเศษสวนไดอ ยา งถูกตอง

๓.๑) ความรูเก่ียวกับทฤษฎีและโครงสราง (Theories and Structures) เปนความรู
เก่ียวกับความสัมพันธระหวางหลักวิชาตาง ๆ เขาดวยกัน แลวสรุปเปนเนื้อความใหญเรื่องเดียวกัน อันจะช
วยใหนักเรียนมีความรูในเนื้อหาวิชาน้ันอยางแจมแจงและเปนระบบ ความสามารถดังกลาวน้ีจะแตกตางจาก
ความรูเกี่ยวกับหลักวิชาและขอสรุปอางอิง ตรงที่ความรูเกี่ยวกับหลักวิชาและขอสรุปอางอิงเปนการบอก
เก่ียวกับสาระสําคัญ และหลักการของเน้ือหาตาง ๆ โดยตรง ขณะท่ีความรูเกี่ยวกับทฤษฎีและโครงสรางเปน
ความสามารถที่จะบอกเก่ียวกับสาระสําคัญ หรือหลักการจากหลาย ๆ เร่ืองหลาย ๆ ส่ิง ที่สัมพันธกัน เพื่อ
คนหาทฤษฎีและโครงสรางที่เปนตัวรวมของบรรดาเนื้อหาเหลาน้ัน เชน บอกไดวา การเช่ือมและการบัดกรี
อาศยั หลักการใดรวมกัน

๒.๒.๒ดา นทกั ษะกระบวนการ (Process/Product: P) การพฒั นาทักษะทางกาย เน
นหนักดานการวางทาทางใหถูกตองและเหมาะสมกับการปฏิบัติงานแตละชนิดสามารถระบุพฤติกรรมที่
แสดงออกไดจากการตีความทักษะหรือการปฏิบัติออกมาเปนพฤติกรรม ซึ่งสังเกตไดจากความถูกตองแมนยา
ความวองไว คลอ งแคลว และสมาํ่ เสมอพฤติกรรมตามระดับการเรียนรูด า นทักษะพสิ ยั แบงไว ๕ ขั้น

๑) การรับรู รับรใู นสิง่ ที่จะตอ งปฏิบัติ
๒) การเตรียมพรอม การเตรียมตวั ใหพ รอ มทางสมอง ทางกายและจิตใจ
๓) การปฏิบัติงานโดยอาศยั ผแู นะ/เลยี นแบบ การทา ตามตัวอยา ง การลองผดิ ลองถูก
๔) การปฏิบตั งิ านไดเ อง/คลอง ปฏิบัตไิ ดเ องอยา งถูกตอ ง เรียบรอ ย มีประสิทธภิ าพ
๕) การปฏิบัติงานดวยความชํานาญ/ทํางานใหมได ปฏิบัติงานดวยความคลองแคลว
เหมือนอตั โนมตั ิ สามารถทาํ งานใหมไดโ ดยผานประสาทสัมผสั
๒.๒.๓ ดานคุณลักษณะอันพึงประสงค(Attribute: A) หมายถึง คุณลักษณะท่ีปลูกฝงของ
รายวิชา ไดแก ใจกวาง ขยัน ใฝเรียนใฝรู กระตือรือรนชางคิดผสมผสาน ขยัน ตอสู อดทน เปนธรรม มั่นใจใน
ตนเอง ชางวิเคราะห กลาคิดกลาเสี่ยง มีนาใจ นารักนาคบ เปนตน ครูผูสอนเปนผูท่ีมีบทบาทสําคัญในการ
สงเสริมความคิดของผูเ รียน องคประกอบที่จะพัฒนาความคิดในตัวผูเรยี นอยูท่ีเทคนิคและวิธกี ารสอนของครูผู
สอน ท่ีจะชวยกระตุน สงเสริม และพัฒนาความคิดของผูเรียนใหงอกงามขึ้น ครูก็ควรจัดกิจกรรมใหสอดคลอง
กับความเหมาะสมความตองการของผูเรียน โดยหาเทคนิควิธีการสอนใหม ๆ แปลก ๆ มุงใหผูเรียนไดลงมือ
ปฏิบัติดวยตนเอง คอยติดตามใหกําลังใจพรอมท้ังเปดโอกาสใหผูเรียนไดมีอิสระในการแสดงออกดวยการพูด
หรือการกระทําตามจินตนาการและความพึงพอใจของผูเ รยี น กจ็ ะชวยพัฒนาความคิดของผูเ รยี นไดเปนอยางดี
พฤตกิ รรมตามระดบั การเรียนรูดา นดานคุณลักษณะอันพึงประสงคแบง ไว ๕ ขน้ั
๑) การรบั รู การยอมรับความคดิ กระบวนการ หรอื สงิ่ เรา ตาง ๆ
๒) การตอบสนอง ความเตม็ ใจทจ่ี ะตอบสนองตอ สิ่งทร่ี ับรู
๓) การเหน็ คณุ คา ความรูสกึ นยิ มพอใจในสงิ่ ใดสิ่งหนึง่ จนเกิดการปฏิบตั ติ ามส่ิงท่นี ิยม
๔) การจดั ระบบคานยิ ม การนาเอาคุณคา ตาง ๆ ที่เกดิ จากการเรียนรมู าผสมผสานและ
จัดระบบเขาดวยกัน เพ่ือเสรมิ สรา งระบบคณุ คา ข้นึ ภายในตนเอง
๕) การกําหนดคุณลักษณะการนําคานิยมที่จดั ระบบแลว มาปฏิบัติจนเปนนสิ ัยเฉพาะตน

๒๙
๒.๓ วธิ ี/เครอ่ื งมือวดั และประเมินผล

๒.๓.๑ ดา นความรู (Knowledge: K)
๑) การวัดและประเมินผลใชการทดสอบเปนหลัก ขอสอบท่ีใชในการทดสอบมีทั้ง

ขอสอบแบบเลือกตอบและขอสอบแบบเขียนตอบ ควรใชวิธีการทดสอบท่ีหลากหลาย ไดแก การใชโปรแกรม
สําเร็จรูป ท้ังรูปแบบออนไลนและรูปแบบที่ไมไดเช่ือมตอในคอมพิวเตอรเครือขาย (ออฟไลน) โดยใหผูเรียน
สามารถสอบท่บี านไดยืดหยนุ ตามสถานการณทีเ่ กดิ ขน้ึ

๒) มีการมอบหมายงาน นัดหมายเปนกลุม สําหรับการใชขอสอบแบบเลือกตอบ ควร
จัดทาํ ชุดขอ สอบตามมาตรฐานและตัวชี้วดั และมีการนดั หมายชว งเวลาในการทดสอบกบั ผเู รยี นลว งหนา

๓) การทดสอบดวยขอสอบแบบเขียนตอบ ควรกําหนดใหผูเรียนเขียนคําตอบลงใน
กระดาษคาํ ตอบ แลว จัดสงขอมูลการทําขอ สอบมาใหค รูผูสอนผานระบบเทคโนโลยีสารสนเทศตาง ๆ

๔) สามารถวัดพฤติกรรมดานความรูของผูเรียน ผานการทํารายงานที่สะทอนถึง
พฤตกิ รรมตามตวั ช้วี ดั แลว จัดสงรายงานยอนกลับมายังครูผูสอน ผา นระบบเทคโนโลยตี า ง ๆ

๒.๓.๒ดา นทักษะกระบวนการ (Process/Product: P)
๑) การวัดและประเมินผลใชการประเมินภาคปฏิบัติเปนหลัก เนนการประเมินตาม

สภาพจริงท่ีบาน ใชแบบประเมินการปฏิบัติงาน แบบตรวจสอบรายการ แบบบันทึกผลงาน และแบบบรรยาย
การปฏบิ ัติงาน เปนตน

๒) วิธกี ารจัดสง งาน สามารถใชก ารถายวดี ิทศั น การถายรูปภาพผลงาน การบนั ทึกเสียง
โดยประสานขอความรว มมือจากผปู กครองเขามามสี วนรว มในการประเมนิ ทักษะกระบวนการของผเู รียน

๓) สามารถไปตรวจเย่ียมบานของผูเรียน เพื่อประเมินและตรวจสอบความสามารถ
ดานทกั ษะและการปฏิบตั ิงานของผูเรยี น โดยพิจารณาถึงสภาพ ความปลอดภัย และมาตรการของแตล ะพืน้ ที่

๔) มีการมอบหมายงานเปนกลุมเล็ก ๆ ใหปฏิบัติงานท้ังที่บานหรือสถานศึกษา เพ่ือจะ
ไดท ําการประเมนิ ทักษะการปฏบิ ตั ิงานของผูเรยี น

๒.๓.๓ ดานคุณลักษณะอนั พึงประสงค(Attribute: A)
๑) การวัดและประเมินผลใชก ารสังเกตและตรวจสอบพฤติกรรมเปนหลกั เครื่องมือวัด

และประเมนิ ผูเรยี นมีหลากหลายประเภท เชน แบบสมั ภาษณ แบบสงั เกต แบบตรวจสอบรายการ และแบบ
ประเมินตนเอง เปนตน

๒) ควรประสานขอความรวมมือกบั ผปู กครองในการประเมินพฤติกรรมของผูเ รียนผา น
การดําเนินชีวติ ประจําวนั การทาํ กจิ กรรมทบี่ าน การมอบหมายใหป ฏิบตั ิงาน เปนตน

๓) สามารถไปตรวจเยีย่ มบานของผเู รยี นเพื่อประเมินและตรวจสอบคุณลกั ษณะของ
ผเู รยี น โดยพจิ ารณาถึงสภาพ ความปลอดภัย และมาตรการของแตละพน้ื ท่ี

๔) มกี ารมอบหมายงานใหผูเรยี นปฏบิ ัตงิ าน นัดหมายรว มกนั เปน กลุมเล็ก ๆ เพ่อื
สงั เกตพฤติกรรมและตรวจสอบคณุ ลกั ษณะของผเู รียน

๓๐

งานวิจัยทีเ่ ก่ียวขอ ง

๑. งานวจิ ัยที่ทําการทบทวน
การทําวิจยั ในช้ันเรียนเร่ืองการเขียนเรยี งความโดยใชแผนผังมโนทศั นรว มกับชุดฝก ทกั ษะ ผวู จิ ยั ทํา

การทบทวนงานเฉพาะวจิ ัยที่เกีย่ วขอ งหรือสอดคลองกบั การใชแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะพฒั นา
ผลสัมฤทธก์ิ ารเรยี นรูเรอ่ื งการเขยี นเรยี งความ ของนักเรียนระดับชัน้ มธั ยมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรียนบา นผาเวยี ง
ผลการทบทวนดังกลาวนําเสนอตามลาํ ดับ ดังนี้

อมรรัตน อยูแบน (๒๕๕๑) ทําการวิจัยเรื่องการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยใชผังมโนทัศน
ชวยในการสรุปบทเรียนวิชาวิทยาศาสตร เร่ือง สารและสมบัติของสารกับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๑
โดยมีวัตถุประสงคการวิจัยเพ่ือสรางและหาประสิทธิภาพของการใชผังมโนทัศนชวยในการสรุปบทเรียน เรื่อง
สารและสมบัติของสาร วิชา วิทยาศาสตรและศึกษาผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนของนักศึกษาท่ีเรียนโดยใชผังมโน
ทัศนชวยสรุปบทเรียน เรื่องสารและสมบัติของสาร วิชาวิทยาศาสตรการวิจัยนี้เปนวิธีการวิจัยเชิงทดลองแบบ
หน่ึงกลุมวัดกอนเรียน-หลังเรยี น กลุมทดลองไดแกนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปท่ี ๑ จํานวน ๓๐ คนเคร่ืองมือท่ีใช
ในการวิจัยไดแก ผังมโนทัศน ชวยในการสรุปบทเรียน เรื่องสารและสมบัติของสาร และแบบทดสอบวัดผล
สัมฤทธ์ิทางการเรียนที่ผูวิจัยสรางข้ึน การเก็บรวบรวมขอมูลประกอบดวยการทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์กอนเรียน
ทดลองสอนโดยใชผังมโนทัศนชวยสรุปบทเรียน และ เม่ือนักศึกษาเรียนจบแลวทําการทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์
หลังเรียนการวิเคราะหขอมูลไดวิเคราะหประสิทธิภาพของบทเรียนและคาความเช่ือมั่นของแบบทดสอบ และ
คํานวณหาคาสถิติรอยละและทดสอบความแตกตางระหวางผลสัมฤทธิ์กอนเรียนและหลังเรียน ใชสถิติ t-test
ผลการวิจัยพบวา การใชผังมโนทัศนชวยสรุปบทเรียนท่ีพัฒนาข้ึนคร้ังน้ีมีประสิทธิภาพสูงกวาเกณฑท่ีกําหนด
ผลสมั ฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรยี นโดยใชผงั มโนทศั นชวยสรุปบทเรยี น สูงกวา กอ นเรียนอยา งมนี ยั สาํ คัญทางสถิติ
.๐๕ ซ่งึ เปนไปตามสมมตฐิ านการวจิ ยั ที่ตง้ั ไว

ประริศตา วรรณชัย (๒๕๖๓) ทําการวิจัยเรื่องการศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในรายวิชา
วิทยาศาสตร เรื่อง รางกายมนุษยโดยใชผังมโนทัศนกับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรียนสุรศักดิ์
มนตรี โดยมีวัตถุประสงคการวิจัยเพ่ือ เพ่ือศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนที่เรียนโดยใชผ ังมโนทศั น
ในรายวิชาวิทยาศาสตร เรื่อง รางกายมนุษย ช้ันมัธยมศึกษาปท่ี ๒ ผลการวิจัยพบวานักเรียนที่เรียนโดยใชผัง
มโนทัศนสรุปเนือ้ หาชวยพัฒนาผลสมั ฤทธ์ิทางการเรยี นรายวชิ าวทิ ยาศาสตร เร่ือง รางกายมนุษย ของนักเรียน
ชนั้ มัธยมศึกษาปท ี่ ๒ โรงเรยี นสรุ ศกั ดิม์ นตรีใหด ขี น้ึ โดยเม่อื พจิ ารณาคา เฉล่ียของคะแนนกอนและหลังการใชผัง
มโนทัศนป รากฎวา มีผลสัมฤทธทิ์ างการเรียนหลังเรยี นสูงกวากอ นเรียนคดิ เปน รอยละ ๔.๗๗

บุญรัตน เชื้อวงศ (๒๕๖๓) ทําการวิจัยเรื่องการพัฒนาความสามารถในการเขียนความเรียงโดยใช
ชุดกิจกรรมรวมกับแผนผังมโนทัศนกับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๒/๑ โรงเรียนเซนตฟรังซีสซาเวียร
คอนแวนต โดยมีวัตถุประสงคการวิจัยเพื่อ ๑) เพื่อสํารวจสภาพปญหาที่เกิดข้ึนในช้ันเรียน ๒) เพื่อวิเคราะห
สภาพปญหาท่ีเกิดข้ึนในชั้นเรียนมากท่ีสุด ๓) เพ่ือศึกษาสาเหตุที่ทําใหเกิดปญหาในชั้นเรียน ๔)เพื่อศึกษา
นวัตกรรมท่ีสามารถแกปญหาในช้ันเรียน ๕) เพื่อศึกษาผลของนวัตกรรมท่ีนํามาแกปญหาในชั้นเรียนและ
๖) เพ่ือสํารวจจํานวนนักเรียนที่ยังไมสามารถแกปญหาได ผลการวิจัยพบวา นวัตกรรมท่ีนํามาใชในการ
แกปญหา คือ การเรียนการสอนโดยใชชุดกิจกรรมรวมกับแผนผังมโนทัศนและชุดกิจกรรมการเขียน ซ่ึง
เหมาะสมและมีคาความสอดคลองที่ ๐.๘๑ และ ๐.๗๕ ตามลําดับ

ปณณทตั อองทับนํา้ (๒๕๕๙) ทาํ การวจิ ยั เรอื่ งการพัฒนาทกั ษะการเขยี นเรียงความเพ่ือพฒั นา
ทกั ษะการเขียนกับนักเรียนระดบั ชั้นนมธั ยมศึกษาปท ่ี ๕ โรงเรยี นนครนายกวทิ ยาคม โดยมีวตั ถปุ ระสงคก ารวิจัย

๓๑
เพอ่ื ๑) เพื่อสรา งและพัฒนาแบบฝกทกั ษะการเขยี นเรยี งความ สาํ หรบั นักเรียนระดบั ช้ันมัธยมศกึ ษาปท ี่ ๕ ใหม ี
ประสิทธิภาพตามเกณฑมาตรฐาน ๘๐/๘๐ ๒) เพื่อเปรยี บเทยี บทกั ษะในการเขยี นเรยี งความของนกั เรียน
ระดบั ชน้ั มัธยมศึกษาปที่ ๕ ระหวางกอนเรียนและหลงั เรยี น ผลการวิจัยพบวา แบบฝก ทกั ษะการเขยี น
เรยี งความ สาํ หรบั นักเรียนระดับชน้ั มัธยมศึกษาปท่ี ๕ มีประสิทธิภาพเทากบั ๘๔.๒๐/๘๓.๗๘ เปน ไปตาม
เกณฑท่ีกาํ หนดไวผลสมั ฤทธ์ทิ างการเรียนของนักเรยี นหลังเรยี นเม่ือใชแ บบฝกทักษะการเขียนเรยี งควาสําหรบั
นกั เรียนระดบั ชัน้ มธั ยมศึกษาปท ่ี ๕ หลังเรยี นสงู กวาเกณฑรอยละ ๘๐ อยา งมนี ัยสําคญั สถิตทิ รี่ ะดบั .๐๕

นางสาวพุดซา นสุ ติ (๒๕๕๑) ไดศกึ ษาเพื่อเปรยี บเทยี บทกั ษะการเขียนเรยี งความของนักเรียน และ
ผลสมั ฤทธทิ์ างการเรียนดานการเขยี นเรียงความของนกั เรยี นชน้ั มธั ยมศกึ ษาปท ี่ ๖ โรงเรียนขลงุ รชั ดาภิเษก
จํานวน ๕๐ คนโดยใชแบบฝก เสริมทักษะการเขียนเรยี งความกับการสอนตามคมู ือครู ผลการทดลองพบวา กลุม
ทดลองและกลุมควบคุมมที ักษะการเขยี นเรียงความแตกตางกันอยางมีนยั สําคัญทางสถิติท่รี ะดับ .๐๕

พล เหลืองรงั สี (๒๕๖๑) ทําการวิจยั เรื่องการพัฒนาชุดฝกทักษะการอานจับใจความ กลุมสาระการ
เรยี นรูภาษาไทยกับนกั เรยี นระดบั ชน้ั มัธยมศึกษาปท ี๑่ โรงเรยี นบา นหารโดยมวี ัตถุประสงคก ารวิจัยเพื่อ ๑) เพือ่
พัฒนาและหาประสิทธิภาพของชุดฝกทักษะการอานจับใจความ กลุมสาระการเรียนรูภาษาไทยนักเรียนชั้น
มัธยมศึกษาปที่ ๑ โรงเรียนบานหาร อําเภอหาดใหญ จังหวัดสงขลา ตามเกณฑ ๘๐/๘๐ ๒) เพ่ือเปรียบเทียบ
ผลสัมฤทธ์ิทางการอานจับใจความกอนเรียนและหลังเรียน ดวยชุดฝกทักษะการอานจับใจความ นักเรียนชั้น
มัธยมศึกษาปที่ ๑ โรงเรียนบานหาร อาํ เภอหาดใหญ จงั หวดั สงขลา ๓) เพ่ือสาํ รวจความคิดเหน็ ของนกั เรยี นช้ัน
มัธยมศึกษาปท่ี ๑ ท่ีมีตอการเรียนโดยใชชุดฝกทักษะการอานจับใจความ ผลการวิจัยพบวา ๑. การพัฒนา
ประสทิ ธภิ าพของชดุ แบบฝกทักษะการอา นจบั ใจความกลุมสาระการเรียนรภู าษาไทย นกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาป
ท่ี ๑ โรงเรียนบานหาร มีประสิทธิภาพ เทากับ ๘๐.๕๕/๘๑.๔๐ ซึ่งเปนไปตามเกณฑมาตรฐาน ๘๐/๘๐
๒. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยใชชุดฝกทักษะการอานจับใจความหลังเรียนสูงกวากอนเรียนอยางมีนัยสําคัญ
ทางสถิติที่ระดับ .๐๕ ๓. นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปท่ี ๑ ไดแสดงความคิดเห็นตอชุดแบบฝกทักษะการอานจับ
ใจความวา มีความเหมาะสมระดับมากโดยมคี า เฉลย่ี ๔.๔๙ คะแนน

๒ การสรปุ ประเดน็
จากงานวจิ ยั ทผ่ี ูวิจัยทาํ การทบทวนทงั้ สิน้ จาํ นวน ๖ เรอ่ื ง ขอสรุปประเด็นความรูเกีย่ วกับผลการ
ทบทวนดงั กลา วเปน รายขอ ดังน้ี
๑. อมรรัตน อยูแบน (๒๕๕๑) ทําการวิจัยเรื่องการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยใช
ผังมโนทัศนการใชผังมโนทัศนชวยสรุปบทเรียนที่พัฒนาข้ึนครั้งนี้มีประสิทธิภาพสูงกวาเกณฑที่กําหนด
ผลสัมฤทธิท์ างการเรียนหลงั เรยี นโดยใชผังมโนทัศนช ว ยสรปุ บทเรยี น สูงกวา กอ นเรยี นอยา งมนี ัยสาํ คญั ทางสถิติ
.๐๕
๒. ประริศตา วรรณชัย (๒๕๖๓) ทําการวิจัยเร่ือง รางกายมนุษยโดยใชผังมโนทัศน เพ่ือศึกษา
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนท่ีเรียนโดยใชผังมโนทัศนในรายวิชาวิทยาศาสตรเร่ือง รางกายมนุษย
ผลสัมฤทธิท์ างการเรียนหลงั เรยี นสูงกวา กอนเรยี นคิดเปน รอ ยละ ๔.๗๗
๓. บุญรัตน เช้ือวงศ (๒๕๖๓) ทําการวิจัยเรื่องการพัฒนาความสามารถในการเขียนความเรียงโดย
ใชชุดกิจกรรมรวมกับแผนผังมโนทัศน การเรียนการสอนโดยใชชุดกิจกรรมรวมกับแผนผังมโนทัศนและชุด
กจิ กรรมการเขียน ซึง่ เหมาะสมและมีคา ความสอดคลอ งท่ี ๐.๘๑ และ ๐.๗๕ ตามลาํ ดบั

๓๒
๔. ปณณทัต อองทับน้ํา (๒๕๕๙) ทําการวิจัยเรื่องการพัฒนาทักษะการเขียนเรียงความเพ่ือพัฒนา
ทักษะการเขียนผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนของนักเรียนหลังเรียนเมื่อใชแบบฝกทักษะการเขียนเรียงความสําหรับ
นกั เรยี นระดับช้นั มธั ยมศกึ ษาปท่ี ๕ หลงั เรยี นสูงกวาเกณฑร อยละ ๘๐ อยา งมนี ัยสาํ คัญสถติ ทิ ร่ี ะดับ .๐๕
๕. นางสาวพุดซา นุสติ (๒๕๕๑) ไดศึกษาเพ่ือเปรียบเทียบทักษะการเขียนเรียงความของนักเรียน
และผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน ดานการเขียนเรียงความ โดยใชแบบฝกเสริมทักษะการเขียนเรียงความกับการ
สอนตามคูมือครู ผลการทดลองพบวา กลุมทดลองและกลุมควบคุมมีทักษะการเขียนเรียงความแตกตางกัน
อยา งมนี ยั สําคญั ทางสถิตทิ ่รี ะดับ .๐๕
๖. พล เหลืองรังสี (๒๕๖๑) ทําการวิจัยเร่ืองการพัฒนาชุดฝก ทักษะการอานจับใจความ กลุมสาระ
การเรียนรูภาษาไทย ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยใชชุดฝก ทักษะการอานจับใจความหลังเรยี นสงู กวากอนเรียน
อยา งมีนัยสําคัญทางสถิตทิ ่รี ะดับ .๐๕
๓. ประเด็นที่ทําการวจิ ัยตอยอด
จากการสรุปประเด็นความรเู ก่ียวกับผลการทบทวนงานวิจยั ทีเ่ ก่ยี วของดังกลา วเปน รายขอ กอ นหนา
แลวพบวา การทําวิจัยในชนั้ เรียนเร่ืองการเขียนเรียงความโดยใชแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะมีประเดน็
ความรทู ีแ่ ตกตา งจากการสรุปประเดน็ ดังกลาวคอื
๑. เทคนคิ การสอนแบบแผนผังมโนทัศนค วรนํามาใชก บั สาระอน่ื ๆ ในภาษาไทย
๒. ควรนาํ การสอนแบบแผนผังมโนทัศนมาบูรณาการกบั วชิ าอ่ืนเพื่อใหเกดิ ความรูทห่ี ลากหลาย

๓๓

บทที่ ๓
วิธดี ําเนินการวจิ ัย

การวจิ ัยเร่ืองพฒั นาการเขียนเรยี งความโดยแผนผังมโนทัศนผวู ิจัยดําเนนิ การวิจยั ตามกรอบของหวั ขอ
ตาง ๆ ดงั น้ี

ระเบยี บวธิ วี ิจัย

ดําเนินการวิจยั โดยใชร ะเบยี บวธิ กี ารวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi Experiment Research) รวมกับวิจยั เชิง
ปฏบิ ัติการ (Action Research) วเิ คราะหข อมูลจากขอมลู เชิงปริมาณ (Qualitative Data) รว มกับขอมูลเชงิ
คุณภาพ (Quantitative Data)

แหลง ขอมูลการวิจยั

ประชากร
นกั เรียนระดับชน้ั มธั ยมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรยี นบา นผาเวียง อาํ เภอศรสี ชั นาลยั จงั หวดั สโุ ขทัย

กลมุ ตัวอยาง
นักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรียนบานผาเวียง อําเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย

ภาคเรียนท่ี ๑ ปการศึกษา ๒๕๖๕ จํานวน ๓๑ คน วิธีการคัดเลือก เทียบเคียงกับใชวิธีการสมุ แบบอาศัยความ
นา จะเปนอยา งงาย (Simple Random Sampling) เพราะถือวานักเรยี นแตล ะคนของระดบั ช้ันมัธยมศึกษาปที่
๒ ของแตละปการศึกษาเม่ือวเิ คราะหโ ดยภาพรวมแลวพบวา มาจากบรบิ ทของชมุ ชนเดยี วกนั จึงสรางขอ สรุปวา
ไมมีความแตกตางกันประชากรของนักเรียนดังกลาวจึงเปนเอกพันธ (Homogeneous Population) สามารถ
คดั เลือกกลุม ตัวอยา งโดยใชว ิธกี ารสมุ แบบอาศยั ความนา จะเปน อยางงาย

เครื่องมือการวจิ ยั

๑. นวตั กรรม
๑.๑ เครอื่ งมอื ที่เปนนวตั กรรม นวตั กรรมที่สรางหรือพัฒนาตอยอดจากนวัตกรรมเดิมเพ่ือทดลองใช

จัดกิจกรรมการเรียนรูสําหรับการพัฒนาการเขียนเรียงความสําหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปท่ี ๒ คือ
แผนผังมโนทศั นรวมกบั ชุดฝก ทักษะ

๑.๒ วิธีการสรา งและหาประสิทธภิ าพ ดําเนนิ การสรา งและหาประสทิ ธภิ าพทง้ั เชงิ เหตผุ ล(Rational
Approach) และเชงิ ประจักษ (Empirical Approach) ตามแนวคดิ ของ เผชญิ กจิ ระการ (๒๕๔๔) ดังนี้

๓๔

การสรา งและหาประสิทธิภาพเชงิ เหตผุ ล ใหดําเนินการตามลําดบั ข้ัน
๑. ทําการศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เก่ียวของเพื่อศึกษาแนวคิดที่เก่ียวของกับการสราง
แผนผังมโนทัศน ซึ่งการวิจัยนี้พัฒนาโดยอางอิงตามแนวคิดของเกริก ทวมกลาง และจินตนา ทวมกลาง,๒๕๕๕
๒. สรา งฉบับรา งแผนผงั มโนทัศน โดยอางอิงจากผลการศึกษาเอกสารและงานวิจยั ท่ีเกย่ี วของ
ดังกลาวขอ ๑ กอนหนา
๓. สรางแบบประเมินความเหมาะสมของแผนผังมโนทัศน เพ่ือใหผูเชียวชาญประเมิน
ประสทิ ธภิ าพเชิงเหตุผล แบบประเมินความเหมาะสมท่สี รา งแสดงแลว ในภาคผนวกที่ ก
๔. ส รา ง แ บ บ ป ร ะเ มิน คา ด รร ชนีค วา ม ส อด ค ลอง (Index of Item – Objective
Congruence: IOC) ของแบบประเมนิ ความเหมาะสมเพ่ือใหผ ูเชียวชาญทําการประเมนิ คาความเทีย่ งตรงเชงิ เน้ือหา
(Content Validity) ของแตละขอคําถาม(Item) ของแตละประเด็น แบบประเมินคา IOC กลาวแลวใน
ภาคผนวกที่ ก
๕. นําแบบประเมินคา IOC ของแบบประเมินความเหมาะสมของแผนผังมโนทัศนให
ผเู ช่ยี วชาญดานภาษา ดานเทคโนโลยีการศกึ ษา และดา นการวิจัยหรือการวัดประเมินผลดานละ ๑ คน รวมท้ังสิ้น
๓ คน ทําการประเมินความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหาของแตละขอคําถามของแตละประเด็น แตละขอคําถามที่
ประเมินตองมีคาเฉลี่ยอยางนอย ๐.๕ หรือ ผูเช่ียวชาญจํานวน ๒ ใน ๓ คน เห็นวามีความตรง จึงจะตัดสินวา
ขอคําถามนน้ั มคี วามเท่ียงตรง

ผลการประเมินพบวา แตละขอคําถามของแบบประเมินความเหมาะสมของนวัตกรรมมีคา
IOC ระหวาง ๐.๖๖ ถงึ ๑ หรือผูเชี่ยวชาญจํานวน ๒ ใน ๓ คนเห็นวา มคี วามตรง จงึ ลงขอสรุปวา แบบสอบถาม
เพื่อวัดความเหมาะสมของนวัตกรรมมีความเที่ยงตรง ผลการประเมินความเที่ยงตรงของแตละขอคําถามของ
แบบสอบถามวดั ความเหมาะสมของนวัตกรรมแสดงแลวดงั ภาคผนวกที่ ข

๖. นําแผนผังมโนทัศนท ีส่ รางฉบับรางแลว ไปใหผูเ ช่ียวชาญดานเทคโนโลยีการศึกษา ดา นภาษา
และดานการวิจัยหรือการวัดประเมินผลดานละ ๑ คน รวมท้ังส้ินจํานวน ๓ คน ทําการประเมินความเหมาะสม
ดวยแบบประเมิน แตละขอคําถามของแตละประเด็นท่ีประเมินตองมีคาเฉลี่ยอยางนอย ๓.๕๐ จึงจะตัดสินวา ขอ
คาํ ถามท่ีประเมนิ มีความเหมาะสม

๗. นําแผนผังมโนทัศน ที่ผานการประเมินดังกลาวขอ ๖ มาแกไขปรับปรุงตามคําแนะนําของ
ผูเชี่ยวชาญ

๘. จดั ทาํ รูปเลม แผนผังมโนทัศน ทีผ่ านการสรา งและหาคณุ ภาพเชงิ เหตุผลแลว
การหาประสิทธิภาพเชิงประจักษ ดาํ เนินการตอจากผลการหาประสิทธิภาพเชงิ เหตผุ ล
๑.นําแผนผงั มโนทศั นท ี่จัดทําเปนรูปเลมแลวมาทดลองใชเพื่อหาประสิทธิภาพเชิงประจักษกบั
นักเรยี นระดับชนั้ ระดับชั้นมธั ยมศกึ ษาปท ่ี ๒ โรงเรียนบา นผาเวยี ง อาํ เภอศรีสัชนาลยั จังหวัดสุโขทยั ภาคเรียนท่ี
๑ ปการศกึ ษา ๒๕๖๕ ซ่ึงเปน คนละกลมุ กับกลุมเปา หมายการวิจัย
การหาประสทิ ธภิ าพจะใชวธิ กี ารเทยี บกบั เกณฑป ระสทิ ธภิ าพ E๑/E๒ =๗๐/๗๐ เมอ่ื

E๑ หมายถึง รอยละของคะแนนรวมทัง้ หมดจากการทํากจิ กรรม และการทดสอบยอย
ระหวา งการทดลองใชแ ผนผังมโนทศั น ซึง่ เกณฑประเมินผา นคือ รอยละ ๗๐

๓๕
E๑ หมายถงึ รอยละของคะแนนรวมทง้ั หมดจากการทาํ แบบทดสอบภายหลงั ส้นิ สุดการ
ทดลองใชแ ผนผังมโนทัศน ซ่ึงเกณฑป ระเมนิ ผา นคือ รอยละ ๗๐
การตัดสินประสิทธิภาพจากการทดลองใชแผนผังมโนทัศนเม่ือเทียบกับเกณฑประสิทธิภาพ
ท่ีกําหนดขึ้นวา ถาคารอยละของคะแนนท่ีคํานวณของ E๑= ๗๐ ± ๒.๕๕ แสดงวา ประสิทธิภาพของ E๑ เปนไป
ตามเกณฑรอยละ ๗๐ แตถามากกวา หรือนอยกวา ๗๐ ± ๒.๕ แสดงวา ประสิทธิภาพของ E๑ สูงกวา หรือ
นอยกวาเกณฑท่ีตั้ง ตองปรับนวัตกรรมใหเทากับเกณฑที่ตั้งคือ ๗๐ สวนการตัดสินประสิทธิภาพของ E๒ ทํา
เชนเดยี วกบั E๑ และถา รอ ยละของคะแนนระหวาง E๑และ E๒ ตา งกันมากกวารอยละ ๕ แสดงวา ประสิทธิภาพ
ของแผนผังมโนทัศนมปี ระสิทธภิ าพไมเปนไปตามเกณฑ ตอ งทําการปรบั ปรงุ ใหม
๒. จัดทํารูปเลมแผนผังมโนทัศนพรอมสําหรับการนําไปทดลองใชกับนักเรียนระดับชั้น
มัธยมศึกษาปท ่ี ๒ ซ่งึ เปนกลุมทเี่ ปา หมายการวจิ ัย
ขอตกลง เน่ืองดวยปจจัยจํากัดบางประการคือ ๑) โรงเรียนบานผาเวียง เปนโรงเรียน ขนาด
กลางซึ่งสําหรับนักเรียนระดับชน้ั มัธยมศึกษาปท่ี ๒ แลวเปดการเรียนการสอนเพียงชนั้ เรยี นเดียวและมนี ักเรียน
จํานวนทั้งสิ้น ๓๑ คน ๒) ขาดโรงเรียนท่ีมีบริบทใกลเคียงกัน ๓) ขาดความยินยอมของโรงเรียนที่มีบริบท
ใกลเคียงกันที่จะใหผูวิจัยนําแผนผังมโนทัศนมาทดลองใชกับนักเรียนระดับช้ันเดียวกันเพื่อหาประสิทธิภาพเชิง
ประจักษ ดังน้ัน ดวยปจจัยจํากัดดังกลาว จึงสรางขอตกลงวา การทําวิจัยครั้งนี้จะขอละเวนการหา
ประสิทธภิ าพเชิงประจักษของ แผนผังมโนทศั น
๒. เคร่ืองมอื รวบรวมขอมลู
๒.๑ ชนิดของเครื่องมือ เคร่ืองมือทใ่ี ชรวบรวมขอ มลู ประกอบดวย แบบสอบถามวดั ระดบั ความพงึ
พอใจ แบบสอบถามวดั ความเหมาะสมของนวตั กรรม
๒.๒ วธิ ีการสรางและหาประสทิ ธิภาพ ดําเนนิ การสรางและหาประสิทธิภาพทัง้ เชงิ เหตผุ ลและเชิง
ประจกั ษดงั น้ี
การสรา งและหาประสิทธภิ าพเชงิ เหตุผล ดําเนินการตามลาํ ดบั ขั้น
๑. ทําการศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวของเพ่ือศึกษาแนวคิด วิธีการท่ีเกี่ยวของกับการ
สรา งแบบสอบถามวัดระดับความพงึ พอใจและแบบสอบถามวัดความเหมาะสมของนวัตกรรม เคร่อื งมือรวบรวม
ขอ มลู แตละชนิดจะสรางตามแนวคิด ทฤษฎี หลกั การ วิธีการตาง ๆ ดงั น้ี
๑.๑ แบบสอบถามวัดระดับความพึงพอใจ สรางตามแนวคิด ทฤษฎีของ หลักการ วิธีการ
ทางการของ บุญชม ศรสี ะอาด (๒๕๔๕)
๑.๒ แบบทดสอบเพื่อวัดและประเมินผลสัมฤทธ์ิการเรียนรู สรางตามแนวคิด ทฤษฎีของ
หลักการ วธิ กี ารทางการของ สุพัชชา ประเสรฐิ (๒๕๕๒)
๒. สรางฉบับรางแบบสอบถามวัดระดับความพึงพอใจและแบบสอบถามวัดความเหมาะสม
ของนวัตกรรมโดยอา งองิ ผลการศกึ ษาเอกสารและงานวิจัยทเ่ี กยี่ วของดงั กลา วขอยอยขอ ๑ กอนหนา
๓. สรางแบบประเมินคา IOC เพ่ือใหผูเชียวชาญทําการประเมินความเท่ียงตรงเชิงเนื้อหา แตละ
ขอคําถามของแตละประเด็นของเครื่องมือรวบรวมขอมูลแตละชนิด แบบประเมินคา IOC ของเคร่ืองมือ
รวบรวมขอมูลแตล ะชนิดกลาวแลว ในภาคผนวกที่ ข

๓๖
๔. นําแบบประเมินคา IOC ของเครื่องมือรวบรวมขอมูลแตละชนิดที่สรางฉบับรางไปให
ผูเชี่ยวชาญดานภาษา ดานเทคโนโลยีการศึกษา และดานการวิจัยหรือการวัดประเมินผลดานละ ๑ คน ทําการ
ประเมินความเท่ียงตรงเชิงเน้ือหาของแตละขอคําถามของแตละประเด็นดวยแบบประเมิน IOC แตละขอคําถาม
ของแตละประเด็นท่ีประเมินตองมีคาเฉล่ียอยางนอย ๐.๕ หรือ ผูเชี่ยวชาญจํานวน ๒ ใน ๓ คน เห็นวามีความ
ตรง จึงจะตัดสินวา ขอคาํ ถามนน้ั มีความเที่ยงตรง ผลการประเมินพบวา
๔.๑ แตละขอคําถามของแบบทดสอบมีคาดรรชนีความสอดคลองระหวาง๐.๖๖ ถึง ๑ หรือ
ผูเช่ียวชาญจํานวน ๒ ใน ๓ คนเห็นวามีความตรง จึงลงขอสรุปวา แตละขอของแบบทดสอบสอบมีความ
เทยี่ งตรง ผลการประเมินความเที่ยงตรงของแตล ะขอคําถามของแบบทดสอบแสดงแลวดงั ภาคผนวกที่ ข

๔.๒ แตละขอคําถามของแบบสอบถามวัดระดับความพึงพอใจมีคาดรรชนีความ
สอดคลองระหวาง ๐.๖๖ ถึง ๑ หรือผูเชี่ยวชาญ จํานวน ๒ ใน ๓ คนจึงลงขอสรุปวา แบบสอบถามวัดระดับ
ความพึงพอใจมีความเที่ยงตรง ผลการประเมินความเท่ียงตรงของแตละขอคําถามของแบบถามวัดระดับความพึง
พอใจแสดงแลวดงั ภาคผนวกท่ี ข

๕. นําเคร่ืองมือรวบรวมขอมูลแตละชนิดท่ีผานการประเมินดังกลาวขอ๔ มาแกไขปรับปรุงตาม
คําแนะนําของผเู ช่ียวชาญ

๖. จัดทํารูปเลมเคร่ืองมือรวบรวมขอมูลแตละชนิดที่ทําการแกไขแลวตามคําแนะนําของ
ผเู ชี่ยวชาญ

การหาประสิทธภิ าพเชิงประจักษ ดําเนนิ การตอจากผลการหาประสทิ ธภิ าพเชงิ เหตุผล ๑.
นาํ เคร่ืองมือรวบรวมขอมูลแตละชนิดทจ่ี ัดทาํ เปนรูปเลมแลวมาหาคาความเชื่อมัน่
(Reliability) โดยทดลองใชกับนกั เรยี นระดับช้นั มัธยมศกึ ษาปท่ี ๒ โรงเรียนบา นผาเวยี ง อาํ เภอศรสี ชั นาลัย
จงั หวัดสโุ ขทยั เปน คนละกลมุ กบั กลุมท่ีเปนเปาหมายการวจิ ยั การหาคาความเชื่อมั่นใชวิธีการหาคา สมั ประสทิ ธิ์
แอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) โดยมเี กณฑป ระเมนิ ผานทั้งฉบบั ที่ ๐.๗ ถานอยกวา
ตอ งทําการปรบั ปรงุ เครื่องมือใหม
๒. ปรับปรงุ เคร่อื งมอื รวบรวมขอมลู แตล ะชนิดหากพบวา คา สัมประสทิ ธิแ์ อลฟาตาํ่ กวา
๐.๗
๓. ยกเวน แบบทดสอบ จัดทํารูปเลม เคร่ืองมือรวบรวมขอ มูลแตละชนดิ พรอ มสาํ หรับการนาํ ไป
ทดลองใชกับนักเรียนระดบั ชนั้ มัธยมศึกษาปท ่ี ๒ โรงเรยี นบานผาเวียง อําเภอศรสี ชั นาลัย จงั หวดั สุโขทยั ซึ่ง
เปน กลุมเปาหมายการวจิ ัย
สําหรับแบบทดสอบน้ัน เม่ือทําการประเมินความเทีย่ งตรงและความเชอื่ ม่นั แลว กอ นนําไป
ทดลองใชก ับนกั เรยี นระดับช้นั มัธยมศกึ ษาปที่ ๒ ซงึ่ เปนกลุม ที่เปา หมายการวจิ ัย ตอ งดําเนนิ การตอจากขอ ๓
เพ่ือหาคาความยากงา ย และคา อาํ นาจ การจาํ แนกตอดังนี้
๔. นําแบบทดสอบแตละขอมาวเิ คราะหความยากงายดว ยโปรแกรมคอมพวิ เตอรส ําเร็จรปู ขอ
คําถามที่ดขี องแบบทดสอบประเภท ๔ ตัวเลอื กจะมีคา ความยากงายระหวา ง ๐.๒๐ – ๐.๘๐ (สมุ าลี จันทร
ชะลอ. ๒๕๔๒)
๕. นาํ แบบทดสอบแตละขอมาวเิ คราะหคา อํานาจการจําแนกโดยใชโ ปรแกรมสําเร็จรปู
๖. จัดทํารูปเลมของแบบทดสอบ พรอมสําหรับการนําไปทดลองใชกับนักเรียนระดับ
ชั้นระดับช้ันมัธยมศึกษาปที่ ๒ โรงเรียนบานผาเวียง อําเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย ซึ่งเปนกลุมตัวอยาง
การวจิ ยั

๓๗

ขอตกลง เน่ืองดวยปจจัยจํากัดบางประการเชนเดียวกับดังกลาวแลวในหัวขอ “วิธีการสราง
และหาคุณภาพของนวัตกรรม” จึงสรางขอตกลงวา การวิจัยครั้งนี้จะละเวนการหาประสิทธิภาพ เชิงประจักษ
ซ่ึงประกอบดวย การหาคาความเชื่อมั่นของเครื่องมือรวบรวมขอมูลทุกชนิด การหาคาความยากงาย และคา
อํานาจการจําแนกซึง่ เฉพาะสําหรับแบบทดสอบ

การดาํ เนินการรวบรวมขอมูล

๑. ทาํ หนังสอื ถงึ คณบดคี ณะบดคี ณะครุศาสตรเพ่ือรองขอใหออกหนังสือราชการถึงผูอํานวยการโรงเรียน
มัธยมศกึ ษาปท่ี ๒ โรงเรยี นบานผาเวียง อําเภอศรีสชั นาลัย จงั หวดั สโุ ขทัย เพื่อขออนญุ าตทจี่ ะทดลองใชแ ผนผัง
มโนทัศนจัดกิจกรรมการเรียนรูเพ่ือพัฒนาผลสัมฤทธิ์การเรยี นรเู รอื่ งการเขยี นเรยี งความ ของนกั เรียนระดับชั้น
มธั ยมศกึ ษาปท ่ี ๒

๒. ประชุม ชแ้ี จง และสรางขอ ตกลงกบั นักเรยี นระดับช้ันมัธยมศึกษาปท่ี ๒ เกี่ยวการทดลองใชแผนผัง
มโนทัศน จัดกิจกรรมการเรียนรูเพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์การเรียนรูเร่ืองการเขียนเรียงความกับนักเรียนระดับชั้น
มัธยมศกึ ษาปท่ี ๒

๓. จัดกิจกรรมการเรียนรเู พอื่ พัฒนาผลสัมฤทธกิ์ ารเรยี นรเู รื่องการเขียนเรยี งความกับนักเรยี นระดับชั้น
มัธยมศกึ ษาปที่ ๒ โดยทดลองใชแ ผนผังมโนทัศน

๔. ทําการวัดและประเมินผลการเรียนรูของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปท่ี ๒ ภายหลังการจัด
กิจกรรมการเรียนรเู พอ่ื พฒั นาผลสัมฤทธิ์การเรียนรูเรือ่ งการเขยี นเรยี งความ โดยทดลองใชแ ผนผังมโนทัศน

๕. ใหนักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปที่ ๒ ตอบแบบสอบถามวัดระดับความพึงพอใจจากการจัด
กิจกรรมการเรยี นรเู พ่ือพัฒนาผลสมั ฤทธ์กิ ารเรยี นรเู รอ่ื งการเขียนเรยี งความ โดยทดลองใชแ ผนผงั มโนทัศน

การวเิ คราะหข อ มลู

๑. การวิเคราะหขอ มลู เพื่อหาคณุ ภาพและประสทิ ธภิ าพของเครอ่ื งมอื การวจิ ัย
๑.๑ ความเหมาะสมของนวัตกรรมท่ีสรางหรือพัฒนาตอยอด วิเคราะหดวยคาเฉลี่ย และ สวน

เบย่ี งเบนมาตรฐาน วธิ ีการวิเคราะหใ ชโปรแกรมคอมพวิ เตอรสาํ เรจ็ รปู
๑.๒ ประสิทธิภาพเชิงประจักษของนวัตกรรมท่ีสรางหรือพัฒนาตอยอด วิเคราะหดวยเกณฑ

ประสิทธิภาพ E๑/E๒ วธิ ีการวิเคราะหใชโ ปรแกรมคอมพวิ เตอรส าํ เร็จรปู
๑.๓ ความเท่ียงตรงเชิงเน้ือหาของเครื่องมือรวบรวมขอมูลแตละชนิด วิเคราะหดวยคาดรรชนีความ

สอดคลองหรือ IOC วธิ กี ารวเิ คราะหใชโ ปรแกรมคอมพวิ เตอรส ําเรจ็ รูป
๑.๔ ความเช่ือม่ันของเครื่องมือรวบรวมขอมูลแตละชนิด วิเคราะหดวยคาสัมประสิทธ์ิแอลฟาของ

ครอนบาค วิธีการวเิ คราะหใชโปรแกรมคอมพวิ เตอรสาํ เร็จรูป
๑.๕ ความยากงา ยของแบบทดสอบแตล ะขอ วธิ กี ารวเิ คราะหใชโ ปรแกรมคอมพิวเตอรสาํ เร็จรูป
๑.๖ คาอํานาจการจําแนกของแบบทดสอบแตละขอ วิธีการวิเคราะหใชโปรแกรมคอมพิวเตอร

สาํ เรจ็ รปู

๓๘

๒. การวิเคราะหขอ มลู การวิจัย
๒.๑ ผลการเรียนรูของนกั เรียน วิเคราะหด วยคาคะแนนเฉลี่ย และสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
๒.๒ ระดับผลการเรียนรูของนักเรียน วิเคราะหโดยการเปรยี บเทียบรอยละของคาคะแนนเฉลยี่ กบั

ระดับผลการเรยี นรตู ามเกณฑข อง สพฐ.
๒.๓ ผลการทดลองใชแผนผังมโนทศั น วเิ คราะหด ว ยวธิ กี ารทางสถติ ิ One -Sample t Test ทีร่ ะดับ

นยั สําคญั ทางสถิตทิ ่ี α ๐.๐๕ หรอื ที่ระดับความเชื่อมั่น ๙๕% วิธีการวิเคราะหใ ชโปรแกรมคอมพิวเตอรส ําเร็จรูป
๒.๔ ระดับความพึงพอใจ วิเคราะหดวยคาเฉล่ียและสวนเบ่ียงเบนมาตรฐาน วิธีการวิเคราะหใช

โปรแกรมคอมพวิ เตอรสําเรจ็ รูป
๒.๕ เกณฑประเมินระดับความพึงพอใจของนักเรียน วิเคราะหดวยชวงระดับคาเฉล่ียตามเกณฑ

ของบญุ ชม ศรสี ะอาด (๒๕๔๕)

การนาํ เสนอผลการวิเคราะหขอมูล

นาํ เสนอผลการวเิ คราะหขอมูลดว ยตาราง พรอมท้ังบรรยายเปน

๓๙

บทท่ี ๔
ผลการวิเคราะหขอ มลู

การวจิ ยั เรอื่ งการพฒั นาการเขียนเรยี งความโดยแผนผงั มโนทศั นรว มกบั ชุดฝก ทกั ษะผูวจิ ัยเสนอผลการ
วเิ คราะหขอมลู ตามประเดน็ ของวตั ถปุ ระสงคก ารวิจัย ดังนี้

๑. เพ่ือพัฒนาชุดฝกทักษะสําหรับการเขียนเรียงความโดยใชแผนผังมโนทัศน สําหรับพัฒนาสัมฤทธิ์
การเรยี นรูเรือ่ งการเขยี นเรยี งความของนักเรยี นระดบั ช้ันมัธยมศึกษาปท ี่ ๒ โรงเรียนบา นผาเวียง

๒. เพ่ือทดลองและศึกษาผลการทดลองใชแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะจัดกิจกรรมการเรียนรู
เร่อื งการเขยี นเรียงความกบั นกั เรียนระดับช้นั มธั ยมศกึ ษาปที่ ๒ โรงเรยี นบานผาเวยี ง

๓. เพ่ือศกึ ษาระดับความพึงพอใจของนักเรียนระดับชัน้ มัธยมศึกษาปที่ ๒ โรงเรยี นบา นผาเวียงท่ีมีตอ
การทดลองใชแ ผนผงั มโนทศั นรวมกับชดุ ฝกทักษะจดั กิจกรรมการเรียนรเู ร่ือง การเขียนเรียงความ

ผลการพัฒนาแผนผังมโนทศั นร วมกบั ชุดฝกทกั ษะโดยใชทฤษฏี

๑. นวัตกรรมท่ีสราง
แผนผงั มโนทัศนรวมกบั ชดุ ฝกทักษะ เรอ่ื งการเขียนเรยี งความ มีจํานวน ๓ แผน ใชเ วลาในการจดั

กจิ กรรม ๓ ชวั่ โมง
รายละเอียดของแผนผงั มโนทัศนรวมกับชดุ ฝกทักษะ แสดงแลวดงั ภาคผนวกที่ ก เคร่ืองมอื การวจิ ัย
๒. การหาประสิทธิภาพของนวัตกรรม
๒.๑ การหาประสทิ ธภิ าพเชิงเหตผุ ล (Rational Approach) เมอ่ื ประเมินความเหมาะสมของ

แผนผังมโนทศั นร ว มกบั ชุดฝก ทักษะ ดว ยแบบประเมินความเหมาะสมจากผูเชย่ี วชาญจาํ นวน ๓ คน ผลการ
ประเมนิ แสดงดังตารางที่ ๑

ตารางท่ี ๑ : แสดงผลการประเมนิ ความเหมาะสมของแผนผังมโนทัศนรวมกบั ชดุ ฝกทักษะ จากผูเชย่ี วชาญจาํ นวน ๓ คน
ประเด็นท่ปี ระเมิน รายการประเมนิ � .

การจดั กิจกรรมการ กระตนุ ใหไดฝก การคิดและวิเคราะห ๕๐
เรียนรู ชวยใหเขยี นเรียงความไดอยา งถกู ตอง ๕๐
ชแี้ จงแผนการจัดการเรยี นการสอนชัดเจน ๕๐
ผูเรยี นมคี วามพึงพอใจตอความร/ู ประสบการณท ่ีได ๕ ๐
จากการเรียนรู

๔๐

ตารางที่ ๑ : แสดงผลการประเมนิ ความเหมาะสมของแผนผังมโนทศั นร ว มกบั ชดุ ฝก ทกั ษะ จากผเู ช่ยี วชาญจาํ นวน ๓ คน (ตอ )
ประเดน็ ทป่ี ระเมนิ รายการประเมิน � .

การออกแบบชดุ ฝก มคี วามกระชบั ๕๐

มีความนาสนใจ ทันสมยั ๕๐

มีรปู ประกอบสามารถส่ือความหมายและสอดคลอง ๕ ๐
กับเนื้อหา
ขนาดตัวอักษร สีตวั อักษร อา นงา ย และสพี น้ื มคี วาม ๕ ๐
เหมาะสมสบายตา
ประเดน็ ที่ประเมนิ รายการประเมิน � .

เนื้อหา เนื้อมคี วามกระชับ ๕๐

ลําดบั เนอ้ื หางา ยตอการเรียนรู ๕๐

เน้อื หาของบทเรยี นมีความสอดคลอ งกับจุดประสงค ๕ ๐
ตวั ชวี้ ัดของบทเรียน
สามารถสงเสรมิ กระบวนการคิด การตอยอดของ ๕ ๐
นักเรียน เพื่อนาํ ไปใชใ นชวี ติ ประจาํ วัน
ประเดน็ ทีป่ ระเมิน รายการประเมนิ � .

ดานการวัดและ เปน ไปตามสภาพความเปน จริง ๕๐

การประเมินผล เนนตรวจสอบทักษะการเขียนเรยี งความ ๕๐

การเขยี นเกณฑคะแนนรูบรคิ สม คี วามเปนปรนัย ๕ ๐

สอดคลองกบั จุดประสงคตัวช้ีวดั ของการเรียนรู ๕๐

ภาษาไทย ๕๐
ครอบคลุมท้งั ดา นความรดู า นทักษะและดาน
คณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค
จากตารางที่ ๑ พบวา แตล ะรายการทปี่ ระเมนิ ของแตล ะประเด็นมีคา เฉล่ีย ๕ ซ่งึ ผา นเกณฑประเมนิ ขน้ั
ตํ่าคอื ๓.๕๐ ดงั นน้ั จงึ สรปุ วา แผนผังมโนทัศนรว มกับชุดฝก ทักษะ มีความเหมาะสม

๒.๒ การหาประสิทธิภาพเชิงประจักษ (Empirical Approach) วิธีการหาประสิทธิภาพเชิง
ประจักษของแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะ จะใชวิธีการเทียบกับเกณฑประสิทธภิ าพ E๑/E๒ = ๗๐/๗๐
โดยนําแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะ ท่ีหาประสิทธิภาพเชิงเหตุผลแลวไปทดลองกับกลุมนักเรียนท่ีเปนคน
ละกลุมกับเปาหมายการวิจัย แตตามขอตกลงดังระบุในบทที่ ๓ วา เนื่องดวยปจจัยจํากัดบางประการคือ
๑) โรงเรียนบานผาเวียงเปนโรงเรียนขนาดกลาง ซ่ึงสําหรับนักเรียนระดับช้ันมัธยมศึกษาปที่ ๒ แลวเปดการ
เรียนการสอนเพียงชั้นเรียนเดียวและมีนักเรียนจํานวนท้ังส้ิน ๓๑ คน ๒) ขาดโรงเรียนท่ีมีบริบทใกลเคียงกัน
๓) ขาดความยินยอมของโรงเรียนท่ีมีบริบทใกลเคียงกันที่จะใหผูวิจัยนําแผนผังมโนทัศนมาทดลองใชกับ
นักเรียนระดับชั้นเดียวกันเพ่ือหาประสิทธิภาพเชิงประจักษ การทําวิจัยครั้งน้ีผูวิจัยขอละเวนการหา
ประสทิ ธิภาพเชิงประจักษของแผนผงั มโนทัศนร ว มกบั ชุดฝก ทักษะ ดังขอตกลงแลวในบทท่ี ๓

๔๑

การพฒั นาผลสมั ฤทธ์ิการเรยี นรู

๑. คะแนนผลสมั ฤทธ์ิการเรยี นรู
จากการจดั กิจกรรมการเรยี นรเู รื่องการเขยี นเรยี งความ โดยทดลองใชแผนผงั มโนทัศนรวมกับชดุ ฝก

ทกั ษะ กับนักเรียนระดับชัน้ มธั ยมศกึ ษาปท่ี ๒ ปการศกึ ษา ๒๕๖๕ จํานวน ๓๑ คน คะแนนผลสัมฤทธิ์การเรียนรู
ของนักเรยี นจากการจัดกิจกรรมการเรียนรูดังกลา วแสดงดงั ตารางท่ี ๒

ตารางที่ ๒: แสดงคะแนนผลสมั ฤทธ์กิ ารเรยี นรูเร่ืองการเขยี นเรียงความ จากการจดั กจิ กรรมการเรยี นรโู ดยทดลองใช
แผนผงั มโนทศั นรว มกับชดุ ฝกทักษะ กบั กลมุ ตัวอยาง เมือ่ คะแนนเตม็ เทา กับ ๓๐ คะแนน

ท่ี คะแนน
๑ ๒๕
๒ ๒๕
๓ ๒๗
๔ ๒๖
๕ ๒๔
๖ ๒๔
๗ ๒๓
๘ ๒๘
๙ ๓๐
๑๐ ๒๕
๑๑ ๒๗
๑๒ ๒๖
๑๓ ๒๖
๑๔ ๒๔
๑๕ ๒๘
๑๖ ๒๗
๑๗ ๓๐
๑๘ ๒๙
๑๙ ๒๔
๒๐ ๒๕
๒๑ ๒๔
๒๒ ๒๗
๒๓ ๒๓
๒๔ ๒๑
๒๕ ๒๑
๒๖ ๒๘

๔๒

๒๗ ๒๘
๒๘ ๒๗
๒๙ ๓๐
๓๐ ๒๕
๓๑ ๒๖
รวมคะแนน ๘๐๓
รวม ๓๑ คน � ๒๕.๙๐ . ๒.๓๙

จากตารางท่ี ๒ พบวา ภายหลังการจดั กิจกรรมการเรียนรเู รอ่ื ง การเขยี นเรียงความ โดยทดลองใชแผนผงั
มโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะ กับกลุมตัวอยาง คาคะแนนเฉลย่ี ของผลสมั ฤทธิ์การเรยี นรเู ทากบั ๘๐๓ คะแนนคดิ
เปนรอ ยละ ๒๕.๙๐ และสวนเบี่ยงเบนมาตรฐานเทากับ ๒.๓๙

๒. การเปรียบเทียบผลสมั ฤทธกิ์ ารเรยี นรู
เมอื่ ใชวิธกี ารทางสถิติ One Sample t-Test วเิ คราะหเปรียบเทยี บระดบั ผลสมั ฤทธ์ิ การเรียนรู

เรื่องการเขยี นเรยี งความ ของกลุมตัวอยา งทเ่ี กิดจากการทดลองใชแ ผนผังมโนทัศนร วมกับชดุ ฝก ทักษะ กบั ผล
การเรยี นรตู ัง้ แตร ะดบั ดี ตามเกณฑ (คะแนนรอ ยละ ๗๐ – ๑๐๐) ผลการเปรยี บเทียบแสดงดงั ตารางที่ ๓

ตารางท่ี ๓ : แสดงผลการเปรียบเทียบระดับผลสมั ฤทธก์ิ ารเรยี นรูเร่ืองการเขยี นรายงาน ของกลุมตวั อยางซึง่ ถูกจดั กิจกรรมการ
เรียนรูเรื่องโดยทดลองใชแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะ กับผลการเรียนรูตั้งแตระดับ ดี ตามเกณฑ
(คาคะแนนรอ ยละ ๗๐ – ๑๐๐) เม่ือ α = ๐.๐๕ หรือทรี่ ะดับความเช่ือมั่น ๙๕% One –Sample Statistics
สวนเบี่ยงเบน เกณฑร ะดบั ผลการเรยี นรูของ สพฐ.
จาํ นวน คะแนน คาคะแนน มาตรฐาน ทีกาํ หนด และระดับผลการเรียนรทู ่เี ทียบ
(คน) เตม็ เฉลยี่ (� )
( )
เกณฑโรงเรยี น ตัง้ แตระดบั ดี (๗๐ –๑๐๐ %)
๓๑ ๓๐ ๒๕.๙๐ ๒.๓๙ ผลการเรียนรทู ี่เทยี บ ดมี าก (๘๖.๓๔ %)

One –Sample Statistics df Sig. (๒-tailed) Confidence Level (%)
t ๓๐ ๙๕
.๐๐๐
๑๓.๖๖

จากตารางท่ี ๓ เมือ่ ทําการวเิ คราะหเปรยี บเทียบระดับผลสัมฤทธก์ิ ารเรียนรูการเขียนเรยี งความกับการ
จัดกจิ กรรมโดยทดลองใชแ ผนผังมโนทศั นรว มกบั ชุดฝก ทกั ษะกับผลการเรียนรูต ั้งแตระดบั ดี ตามเกณฑ ของ
โรงเรยี น (รอยละคา คะแนนเฉลย่ี ๗๐ - ๑๐๐) ดว ยวธิ ีการทางสถติ ิ One-Sample t-Test แบบ ๑ ทาง พบวา t
มคี าเทากบั ๑๓.๖๖ df มคี าเทา กบั ๓๐ คา Sig. ๒ tailed เทากบั .๐๐๐ ซ่ึงนอยกวา คา α ท่ี ๐.๐๕ ดงั น้นั จึง
สรุปวา

๑. การจัดกิจกรรมการเรียนรูเรื่อง การเขียนเรยี งความ โดยทดลองใชแ ผนผงั มโนทัศนรวมกบั ชดุ ฝก
ทกั ษะ มีผลตอระดับผลสมั ฤทธิก์ ารเรยี นรูข องกลมุ ตวั อยาง แตกตางกนั อยางมีนยั สําคัญทางสถติ ิท่ี α = ๐.๐๕
หรือทรี่ ะดับความเชื่อมนั่ ๙๕%

๔๓
๒. เม่อื เปรยี บเทยี บระดับผลสัมฤทธก์ิ ารเรยี นรูกบั ผลการเรียนรตู ้ังแตระดับ ดีมาก ตามเกณฑของสพฐ.
พบวาการจัดกจิ กรรมการเรยี นรเู รือ่ ง การเขยี นเรียงความ โดยทดลองใชแผนผังมโนทศั นรวมกบั ชดุ ฝกทกั ษะ ซง่ึ
มีคา คะแนนเฉล่ียคิดเปน รอยละ ๘๖.๓๔ ซ่งึ สงู กวา เกณฑร อยละ ๖๕ ดงั น้นั การจัดกิจกรรม การเรียนรูเรือ่ ง การ
เขียนเรยี งความ โดยการทดลองใชแ ผนผงั มโนทัศนร วมกบั ชุดฝก ทักษะ ทําใหระดับผลสัมฤทธกิ์ ารเรียนรูของกลุม
ตัวอยางสูงกวาผลการเรียนรูตั้งแตระดบั ดี ตามเกณฑ ของ สพฐ. อยา งมีนัยสําคัญทางสถติ ทิ ี่ α = ๐.๐๕ หรือที่
ระดบั ความเช่ือมน่ั ๙๕%
จากผลการวิเคราะหขอมูลดังตารางท่ี ๓ จึงสรุปวาการจัดกิจกรรมการเรียนรูเร่ืองการเขียนเรยี งความ
โดยทดลองใชแผนผังมโนทัศนรวมกับชุดฝกทักษะมีผลตอการพัฒนาผลสัมฤทธิ์การเรียนรูของนักเรียนระดับชั้น
มัธยมศึกษาปที่ ๒ โรงเรียนบานผาเวียง อําเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย ซ่ึงสอดคลองกับสมมติฐานการวิจัยที่
กาํ หนดวา กับนักเรียนระดับช้นั มัธยมศึกษาปที่ ๒ โรงเรยี นบานผาเวียง อาํ เภอศรสี ชั นาลยั จังหวดั สุโขทยั พบวา
นักเรียนมีคาเฉล่ียรวมอยูท่ีรอยละ ๖๗.๗๔ ของนักเรียนจํานวนท้ังหมดมีผลสัมฤทธิ์การเรียนรูท่ีระดับพอใชซ่ึง
ต่ํากวาเกณฑการประเมินผานคือตองผานอยางนอยรอยละ ๗๐ ของนักเรียนจํานวนทั้งหมด สาเหตุเปนเพราะ
เดก็ นักเรยี นมกี ารเขียนทีน่ อยไมมสี มาธใิ นการเขียนเรียงความ และยังมีการเขยี นทวี่ กวน จากการศึกษาเอกสาร
และงานวิจัยท่ีเก่ียวของพบวาแนวคิดการทําแผนผังมโนทัศน มีสาระสําคัญคือ การเขียนเรียงความ คือ การ
นําเอาความรูความคดิ เห็น ตลอดจนความจําเร่ืองราวตาง ๆ มาปรับปรุงเรียบเรยี งขึน้ เปนเรื่องราวโดยใชศิลปะ
ในการเรียบเรยี ง รจู กั เลอื กสรรถอ ยคําใชใ หถ ูกตองเหมาะสมผเู ขียนตอ งใชทักษะกระบวนการคดิ ในการรวบรวม
ความรู จัดลําดับความคิด และมีความสามารถในการใชภ าษาที่มคี วามชัดเจนและถูกตองตามหลักการใชภ าษา
เพอื่ สอื่ สารใหผ ูอานเขา ใจอยาง ถกู ตองชัดเจน ซ่ึงสาระสําคญั ดังกลาวสมั พันธกบั สาเหตุของปญหาของนักเรียน
ดังกลาวกอนหนากลาวคือเด็กนักเรียนมีการเขียนที่นอยไมมีสมาธิในการเขียนเรียงความ และยังมีการเขียนที่
วกวน ผวู จิ ัยจงึ มีแนวคดิ ทจ่ี ะนํามาใชในการพัฒนาผลสัมฤทธ์ิการเรียนรูของนักเรียน และจากการเฉพาะงานวิจัย
ท่ีเก่ียวของยังพบอีกวา บุญรัตน เช้ือวงศ (๒๕๖๓) ทําการวิจัยเร่ืองการพัฒนาความสามารถในการเขียนความ
เรียง กับนักเรียนระดับชั้นช้ันมัธยมศึกษาปท่ี ๒/๑ โรงเรียนเซนตฟรังซีสซาเวียรคอนแวนต โดยใชชุดกิจกรรม
รวมกับแผนผงั มโนทัศน ผลการวิจยั พบวา นกั เรียนมีการพฒั นาผลสมั ฤทธกิ์ ารเรียนรูอยางมีนัยสาํ คัญทางสถิติท่ี
.๐๕ นางสาวศรีพระจันทร แสงเขตต (๒๕๕๗) ทาํ การวจิ ัยเรอ่ื ง การพัฒนาความสามารถในการเขียนเรียงความ
ของนกั เรยี นช้นั ประถมศึกษาปท ่ี ๖ กบั นักเรยี นระดับชนั้ ประถมศึกษาปที่ ๖ โรงเรยี นวดั ศรสี ําราญราษฎรบํารุง
(แชมประชาอุทิศ) โดยใชแผนที่ความคิดรวมกับแบบฝกทักษะภาพการตูน ผลการวิจัยพบวา นักเรียนมีการ
พัฒนาผลสัมฤทธิ์การเรียนรูอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ .๐๕ สุนิษา เกาะออม (๒๕๕๗) ทําการวิจัยเร่ืองการ
พัฒนาความสามารถการเขียนความเรียงภาษาไทยของนักเรียน กับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปท่ี ๒ โรงเรียน
รัตนโกสินทรรังสิตโดยใชแผนผังความคิด ผลการวิจัย พบวา นักเรียนมีการพัฒนาผลสัมฤทธิ์การเรียนรูอยางมี
นยั สาํ คัญทางสถติ ทิ ่ี .๐๕
โดยการอางอิงแนวคิด ทฤษฎี หลักการ วิธีการ และงานวิจัยที่เก่ียวของดังกลาวกอนหนา จึงกําหนด
สมมติฐานการวิจัยขอท่ี ๑ วา การจัดกิจกรรมการเรียนรูเร่ืองการพัฒนาการเขียนเรียงความโดยทดลองใช
แผนผังมโนทัศนมีผลตอการพัฒนาผลสัมฤทธ์ิการเรียนรูของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ ๒
โรงเรยี นบา นผาเวยี ง อําเภอศรสี ัชนาลยั จงั หวดั สโุ ขทยั