Nota SEJARAH Ting 2

NOTA DIGITAL

SEJARAH TINGKATAN
2 (KSSM)

BIL NAMA INSTITUSI

1. SAIPOLLIZAN BIN SAAD KETUA UNIT AKADEMIK, PPD

SPT

2. MOHD MAHAZIR BIN YAHAYA UNIT PEMGURUSAN
AKADEMIK, PPD SPT

3. WAN BASTHIAH BINTI HJ ABDUL RAHMAN SMK TAMAN INDERAWASIH

4. KHAIRUNNIZA BINTI ABDUL HAMID SMK MENGKUANG

5. ARISAH BINTI ARIFFIN SM ISLAM AL-MASRIYAH

6. ROSHIDAH BINTI ABU TALIB SMK PAUH JAYA

7. SITI NORSYIQAH BINTI AZMI SMK BANDAR BARU PERDA

8. HALIZA BINTI ABDUL HALIM SM SAINS TUN SYED SHEH

SHAHABUDIN

9. NURULHUDA BINTI HASSIM SMK CONVENT BUKIT
MERTAJAM

10. SAIDATINA AISAH BINTI ABDUL KADIR SMK PERMATANG RAWA

11. AIN NABEELA BINTI ALIAS PELAJAR UIA

12. AIZA ROHAYU BINTI ABDULL HALIM PELAJAR UNISZA

13. MUHAMMAD ADAM BIN ABDULLAH PELAJAR USM

14. NUR FARAH HANIM BINTI ROSLI PELAJAR UITM

BAB

1

Kawasan yang merangkumi
kepulauan dan tanah besar.

SINOPSIS

Kerajaan yang Persamaan :-
masyhur *Aspek geografi
*Bahasa dan budaya
Funan
Champa
Srivijaya
Angkor
Majapahit
Kedah Tua
Gangga Nagara

Berkembang maju sebagai
pusat perdagangan dan
keagamaan yang tersohor

P
E
N
G
E
N
A
L
A
N

Profesor Emeritus Dato' Dr. Nik Hassan Shuhaimi
Nik Abdul Rahman, ahli arkeologi

• Alam Melayu meliputi kawasan dari Madagaskar ke Tanah
Melayu , Papua New Guinea, Australia, New Zealand, Kepulauan
Pasifik dan sampai ke Taiwan

Profesor Emeritus Tan Sri Dato' Pendeta (Dr)
ISmail Hussein, ahli bahasa dan Kebudayaan

• Dunia Melayu meliputi selatan Vietnam, kemboja, selatan
Myanmar, Segenting Kra, Malaysia, Indonesia, Brunei dan
Filipina

Alfred Russel Wallace, sarjana Barat

• Kepulauan Melayu meliputi Tanah Melayu hingga Tenasserim
dan kepulauan Nicobar, Filipina dan kepulauan Solomon hingga
Papua New Guinea.

Profesor Dr. Ding Choo Ming

• Dunia Melayu merupakan sebuah kawasan yang luas meliputi
Malaysia , Indonesia, brunei, Singapura, selatan Thailand dan
Filipina.

Abdul hadi haji hassan, ahli akademik

• Alam Melayu merupakan suatu lingkungan geografi yang luas
meliputi kepulauan Melayu hingga selatan Thailand.

Profesor Emeritus Dato’
Dr.Asmah Haji Omar,
tokoh bahasa

A

Sutan Takdir Alisjahbana,
tokoh bahasa



1.2 KEWUJUDAN KERAJAAN DI
ALAM MELAYU

5. Kerajaan Funan 6. Kerajaan Champa
Lokasi : Lembah Sungai Mekong Lokasi : Selatan dan tengah
Masa : Abad Pertama Vietnam
Pusat Kerajaan : Vyadhapura Masa : Abad Kadua
Pusat Kerajaan : Indrapura

3. Kerajaan Srivijaya 4. Kerajaan Angkor
Lokasi : Lembah Sungai Musi, Lokasi : Lembah Sungai Mekong
Sumatera Masa : Abad Kesembilan
Masa : Abad Ketujuh Pusat Kerajaan : Hariharalaya
Pusat Kerajaan : Palembang
2. Kerajaan Majapahit
7. Kerajaan Kedah Tua Lokasi : Lembah Sungai Brantas,
Lokasi : Sungai Mas dan Sungai Jawa Timur
Bujang Masa : Abad ke-13
Masa : Abad Kelima Pusat Kerajaan : Kota Trowulan
Pusat Kerajaan : Sungai Mas dan
Pangkalan Bujang 1. Kerajaan Gangga Nagara
Lokasi : Pantai barat bahagian
tengah Tanah Melayu
Masa : Abad Keenam
Pusat Kerajaan : Pangkalan

1.3 Kerajaan Alam Melayu
yang Masyur

Kerajaan Funan berpusat di KEMASYHURAN
Vyadhapura diasaskan oleh
seorang Brahmin bernama Masyhur ketika pemerintahan
Kaundhinya. Beliau Fan Shih-man.
berkahwin dengan Soma,
pemerintah wanita di sungai Meluaskan empayar Funan ke
Mekong dan membentuk sungai Mekong hingga Teluk
kerajaan Funan camranh di sebelah timur.
Kemudian ke Selatan
Myanmar dan Segenting Kra.

Menguasai jalan perdagangan
utama antara timur dengan
barat.

Abad ke-3 Funan menjadi
pusat perdagangan utama di
Alam Melayu

Raja Funan terakhir ialah
Rudravarman

Kerajaan Champa Masyhur ketika
diasaskan oleh Chu- pemerintahan Che Bong
Lien pada tahun 192 M. Nga. Meluaskan
emapayar Champa ke
Berpusat di Indrapura wilayah Dai Viet hingga
dan sering berhadapan Lembah Sungai Merah.
dengan serangan dari
Dai Viet. Chu-Lien Berjaya membunuh
berjaya membebaskan pemerintah Dai Viet
Champa daripada bernama Raja Tran Due
pengaruh China. Tong dan mendapat
pengiktirafan daripada
Dinasti Ming pada tahun
1369.

Kerajaan Srivijaya KEMASYHURAN
Diasaskan oleh
Masyhur ketika
Dapunta Hyang Sri pemerintahan
Jayanasa pada Sangramadhananjaya
tahun683 M di pada abad ke-8.
Palembang.
Berjaya menakluk
Mengukuhkan Selatan Myanmar, Tanah
Kerajaan Srivijaya Melayu dan Segenting
dengan menakluk Kra.
kawasan sekitarnya
seperti Bangka dan Srivijaya menguasai jalan
laut antarabangsa , iaitu
Selat Melaka dan Selat
Sunda .

Seterusnya menjadi kuasa
perdagangan utama di
Alam melayu dan pusat
pengajian agama
Buddha

 Kerajaan Angkor berpusat di Hariharalaya
 Diasaskan oleh Jayavarman II dari Chenla

Kemasyhuran

 Masyhur dibawah pemerintahan Suryavarman II dengan meluaskan
- Angkor ke sekitar Lembah Sungai Mekong hingga selatan
Myanmar.
- Berjaya menghalang ancaman daripada Champa dan Dai viet.

- Mewujudkan jalinan perdagangan antara pedagang tempatan dan
pedagang luar

 Diteruskan oleh Jayavarman VII dengan meluaskan Angkor hingga
sempadan Annam.
- Membina Angkot Thom dan mendirikan 102 buah hospital
Selepas kematian Jayavarman VII
Angkor mula lemah
Serangan siam pada 1594
melemahkan kerajaan Angkor

Kerajaan Majapahit diasaskan oleh
raden Vijaya dengan bantuan tentera
Mongol dalam perebutan kuasa di Jawa
pada tahun 1294

Berpusat di Kota Trowulan

KEMASYHURAN

Kemasyuhran bermula dengan perlantikan Patih Gajah
Mada sebagai Perdana Menteri(Majapahit) oleh
pemerintahan Tribuana Tunggadewi.

Patih Gajah Mada berjaya mengembalikan keamanan
dan keselamatan kerajaan Majapahit.

Meluaskan tanah jajahan ke timur Pulau Jawa ,pesisir
pantai timur Sumatera, pesisir selatan dan barat Pulau
Borneo, bahagian selatan dan timur Sulawesi, dan
Kepulauan Maluku

Pada aba ke-14 Majapahit sebagai pusat perdagangan.

Kematian Patih Gajah mada dan serangan kerajaan
demak pada tahun 1478 telah menyebabkan
kerajaan Majapahit menjadi lemah

Bermula dengan penglibatan masyarakat di Guar Kepah yang
menjalankan kegiatan perdagangan dengan pedagang dari
luar di Sungai Mas.

Berpusat di Sungai Mas dan Pangkalan Bujang.

Dikukuhkan dengan catatan golongan agama dan pedagang
dari China, India dan Arab –Parsi

Orang China memanggil sebagai KEMASYHURAN

Chieh Ch’a

Orang India memanggil sebagai Kemasyuhran kerajaan kedah Tua dikaitkan
dengan kepesatan kegiatan perdagangan di
Kataha Lembah Bujang

Orang Arab memanggil sebagai Menjadi pusat keagamaan agama Buddha

Kalah-bar Kemasyuhran Kerajaan Kedah Tua ini
menyebabkanKerajaan Srivijaya menguasai
Kedah Tua.

Kerajaan Kedah Tua mengalami perubahan
pemerintahan pada abad ke-7 ketika

munculnya pengasasan kesultanan Kedah yang
memulakan kerajaan baharu

 Kerajaan Gangga KEMASYHURAN
Nagara muncul abad
ke-6.  Masyhur pada abad ke-
9
 Berfungsi sebagai
pusat pelabuhan sejak  Mempunyai kekayaan
abad ke-5. hasil bumi seperti emas
dan bijih timah.
 Diasaskan oleh Raja
Ganji Sarjuna.  Berjaya
mempertahankan
 Berpusat di Pangkalan kedaulatannya
daripada serangan
 Kerajaan Gangga Nagara lemah Srivijaya pada tahun
diserang oleh tentera Chola dari India 850 M.

pada tahun 1025
 Memusnahkan pelabuhan Gangga

Nagara



1.4

PENGENALAN

Kerajaan Luar yang
sezaman

Abad Pertama

Abad Kesembilan
Abad Ke- 14

 Kedudukan Alam Melayu yang strategik di
laluan perdagangan timur dan barat serta
kekayaan hasil bumi

 Hubungan dengan kerajaan luar
mendorong penyebaran agama
Hindu, Buddha dan Islam.



Hindu Buddha Islam

Beberapa cara Peranan Asoka, Beberapa cara
penyebaran agama pemerintah penyebaran
Hindu melalui : empayar Maurya, agama Islam di
*peranan pedagang menghantar Alam Melayu
*tentera sami-sami iaitu melalui:-
*golongan Brahmin Buddha ke Alam
Melayu untuk *Peranan
menyebarkan *pedagang
agama Buddha
*Pemerintah

*Pendakwah

 Kerajaan Alam Melayu menjalinkan hubungan diplomatik dengan kerajaan di China
ddan India bagi mengukuhkan kedudukannya dan membuka jalan kepada
perkembangan perdagangan

Funan Champa

Utusan dihantar pada abad ketiga. Utusan dihantar pada abad ketiga.
Tujuan : Memohon bantuan ketenteraan Tujuan : memulihkan hubungan setelah
berperang dengan sekutu China iaitu Dai
untuk melawan Dai Viet
Viet

Majapahit CHINA Srivijaya
Angkor
Utusan dihantar pada abad ke-14. Utusan dihantar pada abad
Tujuan : Menjalinkan hubungan ke-7.

persahabatan Tujuan : Mendapatkan
pengiktirafan dan
Angkor
memperkukuh hubungan
persahabatan dan
perdagangan

Utusan dihantar pada abad ke-12. Utusan dihantar pada abad ke-7.

Tujuan : Mengukuhkan persahabatan Tujuan : Mengukuhkan hubungan
dan perdagangan perdagangan

Funan Srivijaya

Utusan dihantar pada abad ke-3 Utusan dihantar pada abad ke-9
Tujuan : Tujuan :

Memperkukuh hubungan Mengeratkan hubungan
perdagangan dan keagamaan persahabatan dan hubungan

dengan India keagamaan

Majapahit Angkor

Utusan dihantar pada abad ke-14 Utusan dihantar pada abad ke-12
Tujuan : Tujuan :

Mengeratkan hubungan Mengeratkan hubungan
persahabatan persahabatan

SISTEM PEMERINTAHAN DAN KEGIATAN
EKONOMI MASYARAKAT KERAJAAN ALAM

MELAYU

2.1 Sistem Pemerintahan

Sistem pemerintahan yang diamalkan oleh kerajaan Alam
Melayu yang masyhur ialah sistem beraja.Sistem beraja ini
terbahagi kepada dua, iaitu pusat dan wilayah

KERAJAAN FUNAN

Raja
Raja-raja Funan menggunakan pelbagai gelaran .
Antaranya termasuklah Kurung Bnam yang
bermaksud raja gunung, Rajadhiraja yang
melambangkan raja Funan sebagai raja segala raja
dan Cakravatin yang bermaksud pemerintah alam
sejagat.
Pemerintahan Pusat dan Wilayah
Raja Funan dibantu oleh golongan agama dan
golongan tentera .

Funan dibahagikan kepada tujuh buah
wilayah. Ketua wilayah ini terdiri daripada putera-
putera raja. Mereka digelar sebagai raja Kecil.

KERAJAAN CHAMPA

Raja
Raja-raja Champa menggunakan pelbagai gelaran Rajadhiraja Raja-raja Champa
diiktiraf sebagai pemerintah yang mulia dan suci serta dikaitkan dengan Dewa Siva.
Pemerintahan Pusat dan Wilayah
Raja Champa dibantu oleh para pembesar yan bertanggungjawab mengutip cukai,
menjaga keamanan dan mengukuhkan pertahanan.

Pada peringkat wilayah, Champa dibahagikan kepada lima wilayah, iaitu
Indrapura, Amaravati, Vijaya, Kauthara dan Panduranga.

KERAJAAN SRIVIJAYA

Raja
Raja-raja Srivijaya mempunyai unsur kesaktian dan dianggap sebagai Bodhisattva yang
merujuk peranan raja sebagai Buddha di bumi. Raja Srivijaya digelar sebagai Raja di
Gunung dan Maharaja di Pulau.
Pemerintahan Pusat dan Wilayah
Raja dibantu oleh Yuvaraja, iaitu Putera Mahkota Pratiyuvaraja sebagai Raja Muda dan
Rajakumara. Raja turut dibantu oleh golongan agama, tentera, pemungut cukai, hakim
dan penjaga harta kerajaaab.

Pentadbiran wilayah terbahagi kepda dua, iaitu kedatuan yang ditadbir oleh Datu
berketurunan raja dan Pradatuan yang ditadbir oleh datu bukan keturunan raja

KERAJAAN ANGKOR

Raja
Raja-raja Angkor menggunakan gelaran Dewaraja yang mengaitkan raja sebgai dewa.
Kuasa kedua dan ketiga yang penting dalam sistem pemerintahan ialah permaisuri dan
Raja Muda.
Pemerintahan Pusat dan Wilayah
Raja-raja Angkor dibantu oleh pembesar-pembesa yang bertanggungjawab dalam
bidang keagamaan, kehakiman, keselamatan dan perbendaharaan.

Pada peringkat wilayah, Angkor dibahagikan kepada wilayah, daerah kecil dan
kampung.

KERAJAAN KEDAH TUA

Kerajaan Kedah Tua banyak dibayangi oleh kerajaan besar di Alam Melayu
terutamanya kerajaan Srivijaya. Namun begitu, kerajaan Kedah Tua mempunyai bentuk
pentadbiran yang mudah dengan adanya seorang ketua. Ketua ini mengurus hal
perdagangan dan keagamaan. Apabila kerajaan Kedah Tua menjadi sebahagian
daripada kerajaan Srivijaya, corak pemerintahannya berubah. Kerajaan Kedah Tua
menjadi sebahagian daripada Pradaruan kerajaan Srivijaya.

KERAJAAN MAJAPAHIT

Raja
Raja-raja Majapahit menggunakan gelaran Maharaja, Sri Maharaja dan Sri Bathara
Pemerintahan Pusat dan Wilayah
Raja dibantu oleh Sapta Prabu dan para pembesar. Sapta Prabu ialah Majlis Penasihat
Diraja yang terdiri daripada kerabat diraja

Majapahit dibahagikan kepada 14 wilayah. Setiap wilayah ini dipecahkan
kepada Kabupaten, Kawadanan, Pakuwuan dan Kebuyutan, iaitu daerah dan daerah
kecil serta kampung.

KERAJAAN GANGGA NAGARA

Struktur pemerintahan kerajaan gangga Nagara tidak jelas. Kajian menunjukkan
kerajaan Gangga Nagara mengamalkan sistem pemerintahan beraja. Raja ini
berperanan membangunkan kemajuan perdagangan dan bertanggungjawab dalam hal
ehwal keselamatan

Golongan Pemerintah

Golongan diperintah

2.2 Kegiatan Ekonomi

Pengenalan

Petempatan awal dan peranan sungai dalam mengembangkan kegiatan
ekonomi masyarakat kerajaan Alam Melayu . Masyarakat Alam Melayu
menjalankan pelbagai kegiatan ekonomi seperti pertanian, perdagangan,

mengutip hasil hutan dan laut, serta perlombongan dan pembuatan.

Alam Melayu mempunyai tanah yang subur untuk keiatan
pertanian.Pada tahap awal, kegiatan pertanian untuk menyara diri

sahaja.
Kemudian jika terdapat lebihan hasil pertanian,lebihan tersebut akan

dipasarkan atau dibekalkan kepada penduduk yang tidak terlibat
dalam kegiatan pertanian. Sebahagian besar kawasan Alam Melayu

ditanam dengan padi

 Padi ditanam di kawasan tanah tinggi
atau bukit yang kurang mendapat
bekalan air dengan dibuat teres atau
relung.

Kerajaan Funan, Kerajaan Champa dan kerajaan
Angkor

 Kerajaan Funan dan Angkor yang terletak di
Lembah Sungai Mekong mendapat manfaat
daripada kesuburan tanahnya.

 Hujan membekalkan air ke tasik-tasikmengairi
Tonle Sap yang digunakan untuk mengairi
kawasan padi sawah.

 Pemerintah Angkor telah membina kolam yang
dikenali sebagai baray untuk menyimpan air.

 Di Champa, terdapat ketua Air di setiap
kampung untuk menyelenggarakan terusan dan
daik

Kerajaan Majapahit

 Pulau Jawa mempunyai tanah subur yang sesuai
untuk kegiatan pertanian. Sungai Bengawan Solo dan
Sungai Brantas membekalkan air untuk pengairan
padi sawah.

 Beberapa sistem pengairan dibina untuk
meningkatkan pengeluaran padi sawah

Kerajaan Srivijaya
 Padi menjadi tanaman utama kerajaan Srivijaya.
 Padi ditanam di kawasan pendalaman
Palembang terutama di Tanah Tinggi Pasemah
dan Hulu Musi

Rempah-Ratus

 Rempah-ratus yang terdapat di Alam melayu ialah bunga
cengkih, buah pala dan lada hitam. Bunga Cengkih
ditanam di Kepulauan Maluku, buah pala pula ditanam
di Pulau Banda, manakala lada hitam di tanam di
Sumatera dan Jawa

Kegiatan Pertanian yang lain
Mengusahakan tanaman yang lain seperti pisang,
tebu, bijan, kekacang, kelapa, sayuran dan buah-
buahan.

 Perdagangan merupakan kegiatan
ekonomi yang penting bagi
kerajaan Alam Melayu.

 Kedudukan Alam Melayu di
tengah-tengah laluan
perdagangan timur dan barat dan
adanya kemudahan pelabuhan .

 Pelbagai kemudahan seperti
bekalan air, tempat tinggal,
tempat menyimpan barang
dagangan dan kawasan berjual
beli

Pedagang Luar

Mereka membawa pelbagai barang
dagangan untuk dijual dan ditukar dengan
barangan daripada kerajaan Alam Melayu

China India Arab

Barangan : Barangan : Barangan :

Sutera, Akik, Tembikar,
tembikar, Kernalian, Minyak wangi,
pinggan dan Barangan
mangkuk, mendapatkan kaca dan
payung , rempah, manik
gula dan gaharu dan
gendang kapur barus mendapatkan
dari Alam rempah dan
mendapatkan Melayu kayu wangi
nilai perubatan dari Alam
dari Alam Melayu
Melayu

Buah Pala

REMPAH -
RATUS

Lada Hitam

Bunga Cengkih

Kerajaan Alam Melayu kaya dengan hasil hutan dan laut.Pada
peringkat awal, kegiatan mengutip hasil hutan dan laut untuk
kegunaan mereka sahaja.Hasil yang lebih akan didagangkan dalam
kalangan petempatan tersebut. Antara hasil hutan dan laut yang
mendapat permintaan tinggi daripada pedagang asing termasuklah
gaharu, sarang burung, rotan, kapur barus, gamat , mutiara dan rumpai
laut

Hasil hutan

Gaharu digunakan sebagai Kapur Barus banyak
bahan pewangi dan ditemukan di Sumatera dan

perubatan. Banyak didapati di Borneo. Kapur barus
hutan Sungai mekong, tanah digunakan sebagai bahan

melayu dan Sumatera pewangi

Sarang burung layang-layang Rotan mudah didapati di
banyak didapati di uatara seluruh Alam Melayu. Rotan

Pulau Borneo dan digunakan digunakan sebagai bahan
untuk kesihatan dan binaan dan barang kraf
perubatan
tangan

Gamat dijadikan Rumpai laut Mutiara dijadikan Gamat, mutiara dan
bahan makanan dijadikan makanan barang perhiasan rumpai laut mudah
dan perubatan didapati di perairan
Selat Melaka dan Laut

Sulu

Perlombongan

 Ialah kegiatan melombong emas, perak, dan bijih besi.
 Pada peringkat awal, kegiatan melombong dengan cara mendulang secara kecil-kecilan

Di Champa, emas Di Champa, perak
dilombong di kawasan dilombong di Indrapura
pergunungan Hue dan kawasan di antara
Amaravati dan Vijaya
emas

Di Angkor, bijih besi perak
dilombong di
pergunungan Phnom Bijih besi
dek

Pembuatan

Ialah kegiatan membuat barang harian dan mewah seperti
perhiasan emas, cuka kelapa, pembuatan garam dan
pembuatan tembikar

Masyarakat kerajaan Funan Masyrakat kerajaan
dan Angkor menghasilkan Champa mahir dalam
pelbagai barangan daripada pembuatan barangan
bijih besi dan emas seperti tembikar
barang perhiasan
Masyarakat kerajaan Majapahit
Masyarakat kerajaan Champa mengusahakan pembuatan garam,
mengusahakan pembuatan gula dan minyak. Selain itu,
cuka kelapa pembungkusan daging kerbau dan
membuat mi daripada beras

SINOPSIS

 Sosiobudaya merupakan cara hidup dan
pemikiran sesebuah masyarakat.

 Sosiobudaya diamalkan mengikut kesesuaian
situasi dan kreativiti kerajaan masing-masing

Pengenalan Perkembangan bahasa berkait rapat
dengan perkembangan tulisan. Sifat
keterbukaan masyarakat kerajaan Alam
Melayu membolehkan sistem tulisan
berkembang.Penggunaan bahasa turut
mengalami situasi yang sama

Kerajaan Funan
 Menjadikan bahasa Sanskrit sebagai bahasa

utama. Hal ini dibuktikan dengan penemuan
batu bersurat Funan bertarikh abad kedua
 Tulisan berasaskan tulisan orang Hu yang
menggunakan tulisan orang India.
 Funan menggunakan kalendar Saka yang berasal
dari India.

Kerajaan Champa
 Masyarakat kerajaan Champa menuturkan

bahasa Melayu Champa dan bahasa Sanskrit.
Hal ini dibuktikan dengan penemuan batu
bersurat dalam kedua-dua bahasa.
 Dalam aspek tulisan :
Tulisan Palava dan tulisan Champa kuno.
Penggunaan tulisan Palava dibuktikan dengan
penemuan inskripsi bertarikh abad keenam
yang ditulis oleh Raja Sambhuvarman.
 Agama Islam tersebar di Champa sejak abad
kelapan. Oleh itu, bahasa Melayu Champa
menjadi bahasa utama seiringg dengan
perkembangan tulisan jawi.

Batu bersurat tertua
berbahasa Melayu
Champa yang ditemukan
bertarikh abad keempat

Kerajaan Srivijaya

 Menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa
utama dalam urusan pentadbiran dan harian.
Bahasa ini menerima pengaruh daripda bahasa
Sanskrit

 Hal ini dibuktikan dengan penemuan batu-batu
bersurat seperti kedukan Bukit, Kota Kapur,
Telaga Batu dan Talang Tuwo di Sumatera
bertarikh abad ketujuh

 Batu bersurat ini ditulis dalam bahasa Melayu
dengan pengaruh bahasa Sanskrit
menggunakan tulisan Palava

 “Pada Tahun saka 606, pada saat itulah taman
yang dinamakan Sriksetra dibuka di bawah
pimpinan Baginda Sri Jayanasa Niat Baginda,
semoga yang ditanam di sini, seperti pokok
kelapa, pinang, nipah, sagu dan pelbagai pokok
buah-buahan dapat dimakan hasilnya”

Batu bersurat Talang Tuwo

Kerajaan Angkor

 Menggunakan bahasa Sanskrit dan Khmer.
Hal ini dibuktikan dengan penemuan
inskripsi pada dinding candi.

 Terdapat dua jenis tulisan yang ditemukan
pada dinding candi, iaitu tulisan Palava dan
tulisan Khmer.

Tulisan palava

Kerajaan Majapahit

 Bahasa kuno sebagai bahasa utama bagi
masyarakat Majapahit.Masyarakt kerajaan
menggunakan tulisan Kawi.

 Hal ini dibuktikan dengan penemuan inskripsi
persuratan bertarikh abad ke-14.

 Selepas Majapahit mula menggunakan huruf-huruf
Arab dalam sistem tulisan mereka. Tulisan yang
menggunakan huruf Arab bagi menulis bahasa
Jawa dikenali sebagai tulisan Pegon

Tulisan kawi

Tulisan pegon

Kerajaan Kedah Tua

 Penemuan batu-batu bersurat menunjukkan
penggunaan bahasa Sanskrit dan tulisan
Palava di Kedah Tua.

 Buktinya, melalui penemuan batu bersurat di
Sungai Mas dan Cherok Tok kun yang
bertarikh abad kelima.

Batu bersurat cherok tok kun di pulau
pinang

3.2 PERSURATAN

Masyarakat terkenal dengan tradisi lisan. Tradisi lisan lahir berdasarkan alam sekeliling.
Tema utama tradisi lisan ini bertemakan asal-usul, binatang, nasihat, seloka, teladan dan

adat.

Persuratan merupakan antara bukti keintelektualan masyarakat kerajaan Alam Melayu.
Bukti kegiatan persuratan awal kerajaan Alam Melayu yang ditemukan adalah bentuk batu

bersurat

Kerajaan Funan Kerajaan Champa

 Kegiatan persuratan  Kegiatan persuratan
masyarakat kerajaan masyarakat kerajaan
Funan dibuktikan Champa dibuktikan
dengan penemuan dengan penemuan
batu bersurat terawal batu bersurat tertua di
di Alam Melayu yan Kauthara bertarikh 192
bertarikh abad kedua M.

Kerajaan Srivijaya  Di Champa diteukan
sebanyak 206 buah
 Kegiatan persuratan batu bersurat . Selain
masyarakat kerajaan itu, di temukan bukti
Srivijaya dibuktikan persuratan Champa
dengan penemuan dalam bentuk
beberapa batu manuskrip sejak abad
bersurat seperti ke-13. Karya sastera
Karang Brahi dan Palas yang masyhur ialah
Pasemah bertarikh AkayetInra Patra dan
abad ketujuh. Akayet Deva Mano.

 Batu bersurat ini Batu bersurat Karang Brahi
memerihalkan bertarikh 686 M ditemukan di
pengukuhan kerajaan jambi
terutama kepentingan
taat setia terhadap
raja

Kerajaan Angkor Kerajaan Majapahit

 Kegiatan persuratan  Kegiatan persuratan
masyarakat kerajaan masyarakat kerajaan
Angkor dibuktikan Majapahit dibuktikan
dengan penemuan dengan penemuan
batu bersurat Sdok beberapa batu
Kok Thom di barat laut bersurat Trowulan
Kemboja yang bertarikh 1358 yang
mengisahkan bertulisan kawi
pemerintahan
Jayavarman  Ditemukanbukti
persuratan dalam
 Inskripsi yang terdapat bentuk manuskrip.
pada dinding-dinding Karya sejarah
candi pula termasyhur ialah
menggambarkan Naarakertagama yang
aspek keagamaan dan dikarang oleh
pemerintahan Prapanca pada tahun
1365.Karya lain yang
Kerajaan Kedah Tua terkenal ialah
Pararaton dan Tantu
 Kegiatan persuratan Panggelaran
masyarakat kerajaan
Kedah Tua dibuktikan Persuratan kerajaan Alam Melayu
dengan penemuan mendapat pengaruh epik dan sastera
batu bersurat. India yang terkenal seperti Ramayana ,
Antaranya Mahabhrata, Purana dan Jataka yang
termasuklah di Bukit disadurkan ke dalam bahasa tempatan
Choras dan Bukit
Meriam bertarikh di Alam Melayu.
abad kelima
Apabila Isalam tersebar ke Alam
 Ditemukan juga Melayu, sastera Islam yang berbentuk
inskripsi yang dituulis
di atas pinggan tanah syair, gurindam, cerita hikayat dan
liat,kepingan emas dan nazam mula mempengaruhi persuratan
kepingan perak
melayu
 Kebanyakkan inskripsi
menyentuh tentang Karya kisah nabi yang terkenal ialah
doa dan amalan dalam Hikayat Nabi Bercukur, Hikayat Nabi
agama Buddha. Wafat, Hikayat Bulan berbelah dan

Hikayat Nabi Yusof

Karya epik(mengisahkan perjuangan
pahlawan Islam) ialah Hikayat Amir
Hamzah, Hikayat Iskandar Zulkarnain
dan Hikayat Muhammad Ali Hanafiah

Hikayat Seri Rama,karya persuratan
saduran daripada sastera epik
Ramayana

3.3 SENI BINA

Pengenalan

Seni bina merupakan suatu seni mereka bentuk sesebuah binaan
yang mempunyai fungsi-fungsi tertentu.

Hasil masyarakat kerajaan Alam Melayu ialah seni bina candi,
perkapalan dan sistem pengairan

 Mampu membina kapal besar yang boleh
memuatkan sehinga 700 orang dan 1000 tan
kargo barangan.Mereka juga terkenal dengan
perahu panjang yang boleh membawa 100
orang penumpang.

 Sistem pengairan dibina untuk mengawal
limpahan air dan mengalirkan air masin keluar
dari tanah pertanian.

 Candi dibina sebagai rumah ibadat, pusat
pendidikan dan pertemuan masyarakat.
Tinggalan candi masyarakat kerajaan Funan
yang ditemukan ialah candi Go Cay Thi di Oc Eo

 Mempunyai seni bina yang berkait rapat Gambar ukiran kapal perang kerajaan
dengan kegiatan pertanian. Mereka membina angkor
baray berukuran 2 x 8 kilometer yang dapat
menampung 30 juta meter padu air untuk
disalurkan ke sawah-sawah padi di sekitarnya.

 Seni bina yang masyhur ialah Angkor Wat dan
Angkor Thom. Angkor Wat dibina oleh Raja
Suryavarman II pada abad ke-12.

 Turut membina kapal untuk kegunaan
perdagangan dan peperangan

Gambar binaan Angkor Wat

 Seni bina masyarakat kerajaan Champa dapat
dilihat melalui binaan candinya.

 Candi kerajaan Champa yang masyhur ialah
kompleks candi di Lembah Mi Son, Dong
Duong dan Po Nagar

Candi Mi Son

 Candi kerajaan Srivijaya yang masyhur ialah
Candi Muara Takus dan Candi Muar Jambi di
Sumatera.

 Ibu kotaa Srivijaya menjadi pusat binaan
kapal. Rekod kerajaan China mencatatkan
Plaemban sebagai pusat binaan kapal-kapal
Melayu(Kun-lun-po) yang besar, boleh belayar
hingga pelabuhan Tonkin dan tenggara China.

Ukiran tugu di Bukit Siguntang Palembang
yang menggambarkan kapa-kapal era
kerajaan Srivijaya

 Candi kerajaan Majapahit yang masyhur ialah
Candi Tikus di Jawa Timur dan Candi Cetho di
Jawa Tengah.

 Selain itu, mereka membina pintu gerbang
seperti Gapura Wringin Lawang, iaitu pintu
gerbang laluan raja dan Gapura Bajang Ratu,
iaitu pintu masuk ke dalam sebuah bangunan
suci di Jawa Timur.

Candi Cetho

 Candi kerajaan Kedah Tua yang masyhur
termasuklah di Bukit Choras, Bukit Pendiat
dan Bukit Meriam. Tinggalan candi Hindu yang
masyhur adalah di Bukit Batu Pahat dan
Bendang Dalam.Kedua-dua candi ini
mendapat pengaruh seni bina kerajaan Cola,
India.

 Seni bina arca Hindu dan Buddha turut
ditemukan di lokasi candi tersebut

Candi Batu Pahat

 Penemuan patung Buddha yang diperbuat
daripada gangsa setinggi 18 meter di Tanjung
Rambutan merupakan antara bukti seni bina
masyarakat kerajaan Gangga Nagara

 Turut ditemukan beberapa binaan patung
Buddha lain di Sungai Siput dan Pangkalan.
Seni bina arca tersebut menerima pengaruh
daripada kerajaan Gupta, India

3.4 Struktur Sosial

P

E

N

Masyarakat kerajaan Alam Melayu terikat
G dengan struktur sosial yang hampir sama.
E Asas struktur ini terbahagi kepada kelas
N atasan yang dikenali sebagai golongan

pemerintah dan kelas bawahan dikenali
A sebagai golongan diperintah

L

A

N

Ukiran pada candi borobudur yang
menggambarkan golongan pemerintah
istana

Golongan Diraja

-status tertinggi
-Terdiri daripada Raja dan kerabat
diraja(permaisuri, putera,puteri, adik-
beradik, ibu bapa dan ahli keluarga)

Golongan Bangsawan Golongan Pemerintah

-mendukung sistem pentadbiran kerajaan Golongan
-Terdiri daripada pembesar,ilmuwan, Diperintah
golongan agama,pujangga dan pendeta
istana

Rakyat Merdeka

-mengukuhkan sistem beraja melalui konsep taat setia dan
menjana ekonomi kerajaan
-Terdiri daripada petani,askar,pekerja istana,pedagang dan artisan

Hamba

-berkhidmat dalam sektor sosioekonomi dan meningkatkan statusa pemiliknya
Terdiri daripada tawanan perang,hamba berhutang dan rela menjadi hamba.

Kepercayaan Awal

ANIMISME DINAMISME

-kepercayaan bahawa makhluk, -kepercayaan terhadap kekuatan =
hidupan dan tumbuhan memiliki roh mana atau semangat.

atau semangat. -benda atau makhluk dianggap
mempunyai mana yang
-Kepercayaan terhadap makhluk halus
dan penyembahan roh nenek moyang mempengaruhi kehidupan seseorang

• Agama Hindu dan Kerajaan • Agama Hindu
Buddha tersebar Angkor tersebar sejak
sejak abad abad ke-4 ketika
pertama • Agama Hindu pemerintahan
menjadi anutan Bhadravarman.
• Raja Funan, Fan utama sejak
Shih-man kerajaan diasaskan • Beliau mendirikan
berperanan besar dan menjadi candi Hindu di
dalam gemilang semasa Lembah Mi Son/
perkembangan pemerintahan Siva-Bhadresvara
agama Buddha. Suryavarman II. dan di Po Nagar.

• Candi Budhha • Candi Hindu • Candi Dong Duong
tinggalan kerajaan termasyhur ialah ialah bukti
Funan= candi Go Angkor Wat. penyebaran agama
Cay Thi Buddha di
• semasa Champa.
Kerajaan pemerintahan
Funan Jayavarman VII • Islam tersebar luas
pada abad ke-12, semasa
agama Buddha pemerintahan
menjadi agama Sultan Zainal
utama. Abidin pada abad
ke-14

Kerajaan
Champa

Kerajaan • Agama Hindu dan Buddha
Srivijaya berkembang serentak.

• Merupakan pusat kegiatan • Hayam Wuruk menyatukan aliran
agama Buddha sejak abad ke-7. dalam agama Hindu dan Buddha
pada abad ke-14 dipanggil Tripaksa.
• Pendeta Buddha bernama I-
Tsing dari China pernah datang • Antara candi yang masyhur
ke Srivijaya untuk mempelajari termasuklah Candi Jabong, Candi
bahasa Sanskrit dan Sukuh dan Candi Brahu.
menterjemahkan kitab-kitab
agama Buddha. • Agama Islam tersebar sejak abad
ke-14. Buktinya, Wu Ping, pegawai
• Antara candi Buddha yang kerajaan Ming beragama Islam
masyhur termasuklah Candi dilantik sebagai wakil tetap.
Muara Jambi, Candi Bahal, dan
Candi Muara Takus. Kerajaan
Majapahit

Kerajaan Kedah • Menganut agama
Tua Buddha=penemuan arca-
arca Buddha di Lembah Kinta
• Agama Buddha menjadi
anutan utama sejak abad ke- • Turut ditemui ialah patung
5. Agama Hindu turut Buddha Avalokitesvara di
tersebar kemudiannya. Perak bertarikh abad ke-6
hingga ke-9 M.
• Kedah mula menerima
pengaruh Islam pada abad Kerajaan
ke-12. pemerintah Kedah Gangga Nagara
yang ke-9, iaitu Maharaja
Derbar Raja II telah memeluk
agama Islam pada tahun
1136.

pemilihan raja keturunan diraja
berasaskan dianggap suci
dan berdaulat
keturunan dan
pembesar raja juga dipilih
dari golongan
mengesahkannya tentera- kerajaan

wanita keturunan Funan dan
diraja boleh dilatik Champa
sebagai pemerintah-
kerajaan Majapahit

Gelaran Pemerintah

Pengaruh Hindu dan Raja di Gunung dan Raja Funan, Champa,
Buddha memasyhurkan Maharaja di Pulau= Angkor dan Srivijaya
gelaran Raja dan Maharaja gelaran menggambarkan menggunakan gelaran
Sanskrit "varman"- gelaran
kebesaran kuasa mengikut identiti dan
keunikan kerajaan.

Kedudukan Raja



Mencipta Sistem Pengairan

• Mencipta sistem pengairan seperti baray dan sistem saliran.
• Untuk memastikan bekalan air mencukupi di kawasan

pertanian.
• Tanaman seperti padi dan rempah-ratus dapat diusahakan

sepanjang tahun.