101 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / วัดสร้างเสี่ยน ที่ตั้งของบ่อน้ำ อายุ ๓๐๐ ปี วัดจันทรประสิทธิ์ บ้านสร้างเสี่ยน ตำ�บลหนองบัวใต้ อำ�เภอศรีบุญเรือง มีบ่อน้ำ�ขนาดใหญ่ และลึกกว่า 10 เมตร ผนังของบ่อน้ำ�กรุด้วยอิฐเรียงกันแบบเข้ามุมสวยงามชาวบ้านเรียกชื่อว่า สร้างเสี่ยนในภาษาลาว คำ�ว่า “สร้าง” หมายถึงบ่อน้ำ� ส่วนคำ�ว่า “เสี่ยน” หมายถึงเกลี้ยงเกลาสวยงาม บ่อน้ำ�นี้เป็นบ่อน้ำ�เก่าแก่อายุไม่ต่ำ�กว่า 300 ปี เป็นบ่อน้ำ�สำ�คัญของชุมชนในละแวกนี้มาช้านาน นอกจากนี้ยังมีหลายคนเชื่อว่าบ่อน้ำ�แห่งนี้เป็นบ่อน้ำ�ศักดิ์สิทธิ์ เป็นที่อยู่ของพญานาคอีกด้วย ใกล้กันบริเวณด้านหน้าทางเข้าบ่อน้ำ� มีพระพุทธรูปพระพุทธชยันตีจันทรประทีปสีวลีทันใจ ที่มีหลายคนมากราบไหว้ขอพร เพื่อขอให้สมหวังดังตั้งใจและทันใจสมประสงค์ ที่ตั้ง : บ้านสร้างเสี่ยน หมู่ที่ 3 ตำ�บลหนองบัวใต้ อำ�เภอศรีบุญเรือง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู 39180
102 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album /
103 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / พระธาตุหาญเทาว์ เจดีย์ศิลปะล้านช้าง วัดธาตุหาญเทาว์ เป็นที่ประดิษฐานพระธาตุหาญเทาว์ ซึ่งเป็นพระเจดีย์ศิลปะล้านช้าง ในผังแปดเหลี่ยม นับจากส่วนฐานถึงยอดพระเจดีย์คล้ายกับพระเจดีย์ทรงระฆัง 8 เหลี่ยม ของวัดถ้ำ� สุวรรณคูหา มีฐานเขียงถัดไปเป็นฐานบัวยืน สูงคล้ายกับขาสิงห์ต่อด้วยฐานบัวลูกแก้วอกไก่แต่ไม่มี หน้ากระดาน และขึ้นไปเป็นองค์ระฆังและบัลลังก์ ถัดไปเป็นปลียอดสันนิษฐานว่าพระธาตุหาญเทาว์ น่าจะสร้างขึ้นในช่วงเวลาใกล้เคียงกับพระเจดีย์ทรงแปดเหลี่ยมที่วัดถ้ำ�สุวรรณคูหา พระธาตุองค์นี้ ได้รับการบูรณะครั้งสำ�คัญเมื่อ พ.ศ. 2475 และ พ.ศ. 2514 จึงทำ�ให้ลวดลายดั้งเดิมถูกซ่อมแซม และเปลี่ยนแปลงไปดังที่ปรากฏอยู่ในปัจจุบันทางทิศตะวันออกของพระธาตุหาญเทาว์ยังมีร่องรอย ซากฐานวิหารก่ออิฐปรากฏเป็นเนินดินอยู่ ที่ตั้ง : บ้านธาตุหาญเทาว์ หมู่ ๒ ตำ�บลบ้านขาม อำ�เภอเมืองหนองบัวลำ�ภู จังหวัดหนองบัวลำ�ภู 39000 เบอร์ติดต่อโทร : 06 1794 6155
104 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / วัดภูถ้วยทอง บนภูเขาถ้วยคว่ำ วัดภูถ้วยทอง มีพื้นที่ 6 ไร่ ซึ่งที่มาของชื่อวัดมาจากที่ตั้งวัดอยู่บนภูเขาที่มีลักษณะคล้าย ถ้วยคว่ำ� เจ้าอาวาสองค์แรกของวัดคือหลวงปู่ไข เดิมทีวัดแห่งนี้เป็นวัดร้างแต่เมื่อปี 2553 พระอาจารย์ไกรสร โกวิโท เจ้าอาวาสองค์ปัจจุบันได้เข้ามาพัฒนา ภายในวัดจะพบพระธาตุขนาด ใหญ่ชื่อว่า พระธาตุภูถ้วยทอง ที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุไว้ สูง 19 เมตร รูปแบบพระธาตุเป็นทรง บัวเหลี่ยมสร้างเมื่อปี 2556 ใช้เวลาสร้าง 6 ปี จึงแล้วเสร็จ ที่ตั้ง : บ้านหนองไพบูลย์ หมู่ ๗ ตำ�บลอุทัยสวรรค์ อำ�เภอนากลาง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู 39170 เบอร์ติดต่อโทร : 08 4391 4559
105 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / วัดพระธาตุปางกู่ก่อด้วยศิลาแลง วัดพระธาตุปางกู่ เป็นที่ประดิษฐานพระธาตุกู่ประภาชัยซึ่งเป็นโบราณสถานที่มีความศักดิ์สิทธิ์ และเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของชาวบ้านในตำ�บลปางกู่และใกล้เคียง ในช่วงกลางเดือนเมษายนของทุกปี จะมีการบวงสรวงไหว้พระธาตุของชุมชน พระธาตุกู่ประภาชัยก่อด้วยศิลาแลง ส่วนฐานเป็นรูปวงกลม ส่วนเรือนธาตุเป็นทรงสี่เหลี่ยมสูงประมาณ ๓ เมตร กว้างด้านละประมาณ ๔ เมตร ตรงกลางของ แต่ละด้านทำ�เป็นช่องลึกจากแนวขอบปกติ กว้างประมาณ ๑ เมตร คล้ายช่องประตูหลอกหรือช่อง จรนำ� มีร่องรอยของการฉาบปูนติดอยู่ แสดงว่าแต่เดิมโบราณสถานแห่งนี้น่าจะถูกฉาบหุ้มด้วยปูน มาก่อน ส่วนยอดได้หักพังลงมาจนไม่เหลือหลักฐานทางด้านสถาปัตยกรรมที่เกี่ยวข้อง สันนิษฐาน ว่าเป็นพระเจดีย์ศิลปะล้านช้าง มีอายุประมาณพุทธศตวรรษที่ ๒๒ - ๒๔ ที่ตั้ง : บ้านดอนกู่ หมู่ที่ ๑ ตำ�บลปางกู่ อำ�เภออำ�เภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู 39140
106 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / วัดโพธิ์ศรี บ้านลำ ภู วัดโพธิ์ศรีหรือวัดหายโศกอยู่ในเขตบ้านลำ�ภู ตำ�บลลำ�ภู อำ�เภอเมือง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู ห่างจากหนองบัวมาทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ประมาณ 3 กิโลเมตรภายในวัดเคยปรากฏร่องรอย ศาสนสถานก่อด้วยอิฐ แต่ปัจจุบันมีการสร้างโบสถ์ทับไปแล้วในโบสถ์ของวัดนี้เป็นที่ประดิษฐานหลวง พ่อพระพุทธศรีวิชัย หรือหลวงพ่อใหญ่ซึ่งเป็นพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัยเก่าแก่และมีขนาดใหญ่ ที่สุดในบริเวณชุมชนโบราณที่อยู่รอบบึงหนองบัวลำ�ภู เดิมมีการใช้โบสถ์หลังนี้เป็นที่ถือน้ำ�พระพิพัฒน์ สัตยาประจำ�เมืองหนองบัวลำ�ภู ในช่วงวันวิสาขบูชาที่มีพุทธศาสนิกชนที่เคารพศรัทธาพระพุทธ ศรีวิชัยจำ�นวนมากมาประกอบพิธีสักการบูชาและบวงสรวงแก้บนเป็นประจำ�ทุกปี ที่ตั้ง : วัดโพธิ์ศรี บ้านลำ�ภู หมู่ 7 ตำ�บลลำ�ภู อำ�เภอเมืองหนองบัวลำ�ภู จังหวัดหนองบัวลำ�ภู
107 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / วัดโพธิ์ชัยสมสะอาด วัดโพธิ์ชัยสมสะอาด อยู่ในเขตบ้านจิก ตำ�บลลำ�ภู อำ�เภอเมืองหนองบัวลำ�ภู ริมหนองบัว ทางทิศใต้ ไม่ปรากฏหลักฐานการสร้างที่ชัดเจนเดิมชาวบ้านส่วนใหญ่เรียกชื่อว่า “วัดพระเรืองชัย สมสะอาด” ภายในวัดเคยปรากฏร่องรอยศาสนสถานก่อด้วยอิฐ แต่ปัจจุบันได้สร้างโบสถ์ทับไปแล้ว โบสถ์หลังนี้เคยเป็นที่ประดิษฐานหลวงพ่อเรืองชัยซึ่งเป็นพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัย ขัดสมาธิ ราบ ศิลปะล้านช้าง อายุราวพุทธศตวรรษที่ ๒๓ - ๒๔ ปัจจุบันได้อัญเชิญมาประดิษฐานที่วิหารไว้ข้าง โบสถ์ หลวงพ่อเรืองชัยถือเป็นพระพุทธรูปสำ�คัญอีกองค์หนึ่งที่ชาวหนองบัวลำ�ภูให้เคารพศรัทธาเป็น อย่างมาก ที่ตั้ง : 43 - 45 ถนนวิริโยธิน ตำ�บลหนองบัว อำ�เภอเมืองหนองบัวลำ�ภู จังหวัดหนองบัวลำ�ภู 39000
108 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album /
109 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / วัดกลางน้ำ เขื่อนอุบลรัตน์ หลังการสร้างเขื่อนอุบลรัตน์และกักเก็บน้ำ�เหนือเขื่อนในปี พ.ศ. ๒๕๐๗ ทำ�ให้พื้นที่ตาม โครงการเหนือเขื่อนถูกน้ำ�ท่วม รวมทั้งบริเวณบ้านโคกใหญ่ ซึ่งต่อมาได้ขยับบ้านเรือนไปตั้งยังอีกพื้นที่ หนึ่ง ในขณะที่วัดวุฒิศิลป์ชัยซึ่งเป็นวัดประจำ�ชุมชนได้ถูกน้ำ�ท่วม ในช่วงหน้าแล้งบางปีที่น้ำ�เหนือ เขื่อนลดลงมากก็จะทำ�ให้มองเห็นซากโบสถ์ กำ�แพงแก้ว ซุ้มประตู และเจดีย์บรรจุอัฐิของบรรพบุรุษ บ้านโคกใหญ่ที่ก่อด้วยอิฐโผล่ขึ้นเหนือผิวน้ำ�กว่า ๑ เมตร ในช่วงหน้าแล้งสามารถนั่งเรือไปเยี่ยม ชมและสักการะขอพรได้ โดยทางชุมชนจะมีเรือหางยาวบริการ และทำ�สะพานไม้เพื่อความสะดวก ของนักท่องเที่ยว ที่ตั้ง : ริมเขื่อนอุบลรัตน์ บ้านโคกใหญ่ ตำ�บลโคกใหญ่ อำ�เภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู
110 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album /
111 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / วัดศิริบุญธรรม พระ ยักษา พญานาค วัดศิริบุญธรรม บ้านกุดดินจี่ อำ�เภอนากลาง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู แหล่งรวมของเหล่า เทวดา พระ ยักษ์ และพญานาค สายบุญและสายมูต้องมาที่วัดแห่งนี้ แต่ละวันมีนักท่องเที่ยวสาย บุญเดินทางมากราบไหว้สักการะขอพร ขอโชคลาภกันไม่ขาดสาย ภายในวัดมีทั้งพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ มีพญานาคตัวใหญ่ มีท้าวเวสสุวรรณเจ้าแห่งยักษ์ และมีช้างเอราวัณอยู่ด้วย นอกจากนั้นในวัดยังมีร้านกาแฟเล็ก ๆ เอาไว้คอยบริการนักท่องเที่ยว อีกทั้งทุกวันพุธตอน บ่ายยังมี “ตลาดสาดเดียว” ที่เจ้าอาวาสวัดแห่งนี้เปิดโอกาสให้ชาวบ้านนำ�เอาสิ่งของพืชผักสวนครัว มาขายให้กับผู้สนใจ สร้างรายได้สร้างอาชีพให้กับคนในละแวกนี้ด้วย แต่ตลาดสาดเดียวนี้หากช้าอาจ จะเสียใจไม่ได้ช็อปเพราะของสดของดีมาไวไปไว แค่ 5 โมงเย็นตลาดก็วายแล้ว ที่ตั้ง : วัดศิริบุญธรรม บ้านทุ่งโพธิ์ - หนองโสน หมู่ที่ ๒ บ้านกุดดินจี่ อำ�เภอนากลาง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู
112 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album /
113 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ศูนย์เรียนรู้ภูซางความศรัทธา การเมือง การต่อสู้ สถูปภูซาง หรือศูนย์เรียนรู้ภูซาง อนุสรณ์วีรชนของประชาชน ณ วัดอุทุมพรพิชัย บ้านห้วย เดื่อ ตำ�บลโนนทัน อำ�เภอเมือง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู “ภูซาง” เป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาภูพาน แผ่ทิว ทอดยาวเหยียดไปตามพื้นที่บริเวณรอยต่อระหว่างจังหวัดอุดรธานี เลย หนองคาย และหนองบัวลำ�ภู อุดมสมบูรณ์ด้วยพันธุ์ไม้และสัตว์ป่านานา โดยเฉพาะต้นซางเป็นธรรมชาติของเขตป่าตรงภูซาง เมื่อ มีคอมมิวนิสต์ไปตั้งฐานอยู่ที่นั่นจึงเรียกว่า “เขตภูซาง” ทำ�ให้ภูซางกลายเป็นที่รู้จักจนมาถึงปัจจุบัน จากวันเสียงปืนแตก พรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยก็ต่อสู้ด้วยอาวุธกับกองกำ�ลังของรัฐบาล ไทยมาตลอด และในยุค “แสวงหา” บรรดานักเรียนนักศึกษาประชาชนเข้าป่าเพื่อต่อสู้ร่วมกับพรรค คอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย โดยเฉพาะหลังเหตุการณ์ 6 ตุลาคม พ.ศ. 2519 จนกระทั่งปี พ.ศ. 2523 รัฐบาลพลเอกเปรม ติณณสูลานนท์ ได้ออกคำ�สั่ง 66/23 นิรโทษกรรมแก่ฝ่ายคอมมิวนิสต์ พรรคคอมมิวนิสต์จึงได้ยุติลงในที่สุด สถูปนี้พ่อแม่พี่น้องจากทั่วประเทศร่วมกันจัดสร้างเป็นอนุสรณ์และเป็นเกียรติแก่เหล่าวีรชน ที่ได้ทำ�การต่อสู้เพื่อเอกราชของชาติ เพื่อชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น และเพื่อสิทธิประชาธิปไตยของ ประชาชน ด้วยจิตใจอันกล้าหาญ เสียสละ บากบั่นอดทน ที่ตั้ง : “ศูนย์เรียนรู้ภูซาง” ณ วัดอุทุมพรพิชัย บ้านห้วยเดื่อ หมู่ ๑๐ ตำ�บลโนนทัน อำ�เภอ เมืองหนองบัวลำ�ภู จังหวัดหนองบัวลำ�ภู
แหล่งท่องเที่ยวทางศิลปะ และวัฒนธรรม ของดีของฝาก งานหัตถศิลป์ถิ่นหนองบัวลำ ภู แหล่งท่องเที่ยวด้านศิลปะและวัฒนธรรม ของจังหวัดหนองบัวลำ�ภูมีมากมาย โดยเฉพาะงานด้านหัตถกรรม จักสาน ศิลปะ เมืองแห่งนี้มีมรดกภูมิปัญญา ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ จนกลายเป็นอาชีพที่หาเลี้ยงชีพของ ลูกหลานในยุคปัจจุบัน นอกจากนั้น ยังได้ต่อยอดภูมิปัญญาสืบต่อกันมา จนกลายเป็นงานหัตถศิลป์ล้ำ�ค่าที่มี คุณค่าต่อจิตใจ และเป็นผลิตภัณฑ์ ของดีของฝากแก่ผู้มาเยือน
115 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / สุมามาลย์ เต๋จ๊ะ ดีไซเนอร์และ เจ้าของแบรนด์ “ขวัญตา ผ้าไทย”
116 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / บ้านศิลป์ผ้าถิ่นไทย “ขวัญตา” มีดีที่ผ้าฝ้ายทอมือ เมืองหนองบัวลำ�ภู มีแหล่งเรียนรู้ด้านผ้าคือขวัญตาผ้าไทย ของนางสุมามาลย์ เต๋จ๊ะ ดีไซเนอร์ และเจ้าของธุรกิจ เธอบอกว่าแรงบันดาลใจเกิดจากแม่ที่ตัดเย็บข้าวของเครื่องใช้ในบ้านเอง ทำ�ให้ สนใจและไปเรียนรู้เรื่องผ้า แรกเริ่มทำ�เป็นงานอดิเรก จนกระทั่งมีคนชื่นชอบจึงต่อยอดเป็นธุรกิจ จุดเด่นสินค้าของเธอคือใช้วัตถุดิบผ้าฝ้ายทอมือที่มีความเป็นธรรมชาติ เย็บ และประดับตกแต่งด้วย วิธีด้นมือ ขณะที่ดีไซน์ร่วมสมัยถือเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวไม่ซ้ำ�กับใคร เธอเริ่มทำ�ธุรกิจจริงจังเมื่อ ปี 2546 โดยใช้ชื่อแม่คือ “ขวัญตา” มาเป็นชื่อ สินค้า นอกจากจะได้ทำ�อาชีพที่รักแล้ว ยังได้ต่อย อดสร้างรายได้ให้ชุมชนบ้านเกิดของตัวเอง และที่นี่ยังมีโรงย้อมผ้า โรงทอผ้าและตัดเย็บเองทั้งหมด จนกลายเป็นแหล่งเรียนรู้ของกระทรวงวัฒนธรรมด้านการทอผ้าให้คนที่สนใจเข้ามาเรียนรู้ อีกทั้งได้ยกระดับเป็นวิชชาลัยผ้าทอหนองบัวลำ�ภู (ศูนย์เรียนรู้และออกแบบขวัญตา) เป็นการ สืบสาน รักษา และต่อยอดภูมิปัญญาผ้าไทยของจังหวัดหนองบัวลำ�ภู ที่ตั้ง : แหล่งเรียนรู้ขวัญตา 355 หมู่ 5 ตำ�บลโพธ์ชัย อำ�เภอเมืองหนองบัวลำ�ภู จังหวัด หนองบัวลำ�ภู เบอร์ติดต่อโทร : 06 2826 6929 Facebook : https://www.facebook.com/ khwantathai/
117 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album /
118 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / “เทวาผ้าไทย” ได้ใส่แล้วจะหลงรัก ผ้าทอภูมิปัญญาพื้นบ้านไทย แบรนด์ชุมชน “เทวาผ้าไทย” ของหมู่บ้านนาคำ�ไฮ ตำ�บล นาคำ�ไฮ อำ�เภอเมืองหนองบัวลำ�ภู จังหวัดหนองบัวลำ�ภู ได้รับการยกย่องว่าเป็น “นาคําไฮโมเดล” สร้างชื่อจนได้รับการยอมรับเรื่องการพัฒนาคุณภาพผ้าทอพื้นเมืองให้ประสบความสำ�เร็จได้ด้วย ตนเอง เอกลักษณ์คือการทอผ้าสองด้าน โดยจะสร้างลายมัดหมี่และลายขิดในผืนเดียวกัน เป็นลาย ดอกพิกุลโบราณ เน้นการใช้เส้นฝ้ายธรรมชาติ ผสมสีจากธรรมชาติ นอกจากนั้นยังนำ�ผ้าทอมือไป หมักด้วยน้ำ�ซาวข้าวจะทำ�ให้ผ้านุ่มลื่น มันวาว และยังคงสีสันสดใส ที่ตั้ง : 264 หมู่ 2 บ้านนาคำ�ไฮ ตำ�บลนาคำ�ไฮ อำ�เภอเมืองหนองบัวลำ�ภู จังหวัดหนองบัวลำ�ภู เบอร์ติดต่อโทร : 08 6972 9787
119 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album /
120 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ผ้าขิดไหมบ้านโพธิ์ค้ำ สุดล้ำด้วยการทอทีละสองคน ผ้าขิดไหมบ้านโพธิ์ค้ำ�กุดแห่ ขึ้นชื่อว่าเป็นงานที่ประณีตและคิดค้นด้วยภูมิปัญญาที่สืบทอด กันมาตั้งแต่โบราณ เดิมมีการตัดเย็บเป็นหมอน ต่อมาเมื่อจัดตั้งกลุ่มสตรีทอผ้ากุดแห่ จึงนำ�ลวดลาย จากหมอนขิด มาพัฒนาประยุกต์เป็นผ้าขิดไหมกุดแห่ ลักษณะโดดเด่นของผ้าขิดไหมบ้านกุดแห่ มีความพิเศษอยู่ตรงการทอที่ต้องทอตั้งแต่ 2 คนขึ้นไปแล้วแต่ความยากของลาย โดยคนหนึ่งจะเป็น ผู้ทอซึ่งจะใช้ไหมค้ำ�ทอสอดค้ำ�ให้ ส่วนอีกคนจะเป็นคนสอดกระสวย เมื่อแล้วเสร็จจะเก็บปมเก็บขี้ไหม ให้เรียบร้อย ด้วยกระบวนการผลิตที่ละเอียด จึงทำ�ให้ผ้าขิดไหมบ้านกุดแห่มีลวดลายเป็นเอกลักษณ์ การันตีจากรางวัลระดับประเทศมากมาย ปัจจุบัน “กลุ่มทอผ้าไหมบ้านกุดแห่” ได้พัฒนาลายผ้าใหม่ๆ ที่มีความงดงามกว่า 40 ลาย อาทิ ลายขจรคู่, ลายดาวล้อมเพชร, ลายบัวบาน, ลายเพชรพระอุมา, ลายอินถวา, ลายเพชรมณี, ลายบัวสวรรค์, ลายกระทงทอง, ลายสร้อยสังวาล, ลายมรดกไทย เป็นต้น แหล่งผลิต : กลุ่มทอผ้าขิดไหมบ้านโพธิ์ค้ำ� ที่ตั้ง : 231 หมู่ 2 ตำ�บลกุดแห่ อำ�เภอนากลาง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู เบอร์ติต่อโทร : 0 4235 9370, 08 7219 8231
121 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album /
122 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / หอศิลป์เพลิง วัตสาร แหล่งเรียนรู้ทางทัศนศิลป์แห่งแรกในภาคอีสาน แหล่งเรียนรู้ “หอศิลป์ เพลิง วัตสาร” เป็นแหล่งเรียนรู้ทางทัศนศิลป์แห่งแรกในภาคอีสาน เจ้าของเป็นศิลปินหนุ่มชื่อดังเลือดเนื้อเชื้อไขชาวจังหวัดหนองบัวลำ�ภู ที่ใช้บ้านตัวเองเป็นหอศิลป์ ทั้งผลิตงานและเป็นแหล่งเรียนรู้ให้ผู้สนใจด้วย เพลิง วัตสาร เป็นจิตรกรหนุ่มที่มีฝีมือและมีอัตลักษณ์ โดดเด่นในการผลิตชิ้นงาน นำ�เสนอความเป็นอีสานผ่านปลายพู่กันที่มีรายละเอียดของฮีต 12 และภูมิทัศน์อีสาน โดยผลงานของเขาแทบทุกชิ้นจะถูกจองและมีเจ้าของแทบทั้งหมด หอศิลป์ เพลิง วัตสาร เป็นหนึ่งในสามแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรมของจังหวัดหนองบัวลำ�ภู ที่ตั้ง : 203 หมู่ 6 ตำ�บลนาคำ�ไฮ อำ�เภอเมืองหนองบัวลำ�ภู จังหวัดหนองบัวลำ�ภู 39000 เวลาทำ การ : เปิด ๐๙.๐๐ - 16.00 เบอร์ติดต่อโทร : 08 1769 6824
123 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album /
124 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album /
125 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / กระติบข้าวจากต้นคล้าภูมิปัญญาชาวศรีบุญเรือง ชุมชนห้วยฮวก จอมทอง นาฝาย ตำ�บลศรีบุญเรือง อำ�เภอศรีบุญเรือง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู ที่นี่ปลูกต้นคล้า หรือต้นแหย่งเอาไว้เป็นจำ�นวนมากตามทุ่งนา ก่อนจะมาสอยเอาเฉพาะเปลือก ด้านนอก นำ�ไปตากแดด ย้อมสีธรรมชาติ และนำ�มาสานเป็นสิ่งของเครื่องใช้มากมาย ทั้งกระเป๋า ที่ใส่กระบอกน้ำ� โดยเฉพาะกระติบข้าวที่ถือเป็นสินค้าส่งออกของชุมชนแห่งนี้ ชาวบ้านที่นี่เกือบทุกหลังคาเรือน ใช้เวลาว่างในการจักสานต้นคล้าให้เป็นข้าวของเครื่องใช้ ด้วย ฝีมือที่ประณีต และอาศัยความชำ�นาญที่ถ่ายทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ทำ�ให้เป็นที่ต้องการของตลาด แล้วนำ�มารวมกันเพื่อจำ�หน่ายส่งออกในนามกลุ่ม โดยแต่ละเดือนที่นี่มีเม็ดเงินเข้ากลุ่มไม่ต่ำ�กว่า เดือนละ 3๐,๐๐๐ - 5๐,๐๐๐ หมื่นบาท และที่นี่ยังเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านอาชีพของกระทรวงวัฒนธรรม ให้กับผู้สนใจอีกด้วย ที่ตั้ง : กลุ่มสานกระติบข้าวจากคล้าชุมชนห้วยฮวก จอมทอง นาฝาย เทศบาลตำ�บลจอมทอง เลขที่ 999 หมู่ที่ 9 ตำ�บลศรีบุญเรือง อำ�เภอศรีบุญเรือง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู เบอร์ติดต่อโทร : 09 3381 5573 (คุณธิษณามดี ศรีหนองเม็ก) ประธานกลุ่ม
126 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album /
127 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / โฮงคำสุวรรณเชษฐา เลอค่าจากฝีมือช่างทองราชสำ นัก โฮงคำ�สุวรรณเชษฐา ศาสตร์ ศิลป์ ถิ่นสุวรรณคูหา โดยมีช่างทองหนุ่ม หรือที่รู้จักกันในชื่อ ช่างรอน หรือ พสิษฐ์ แสงโสดา ซึ่งร่ำ�เรียนมาจากวิทยาลัยช่างทองหลวง ในพระบรมมหาราชวัง เคยทำ�งานในตำ�แหน่งเจ้าหน้าที่โครงการวิทยาลัยช่างทองหลวงเป็นเวลานานถึง 5 ปี จากนั้น มีแนวคิดในการกลับมาสร้างอาชีพในท้องถิ่น โดยได้นำ�วิชาความรู้มาถ่ายทอดให้ญาติพี่น้องจน กลายเป็นอาชีพและสร้างรายได้เดือนละไม่ต่ำ�กว่าแสนบาท นอกจากนั้นยังเปิดบ้านเป็นแหล่งเรียนรู้ของกระทรวงวัฒนธรรมให้ผู้สนใจ เด็ก เยาวชนคนใน พื้นที่มาศึกษาเรียนรู้เพื่อต่อยอดเป็นช่างทองตามที่ต้องการโดยใช้เทคนิคในการทำ�ลวดลายของแต่ละ ชิ้นงาน แบบสลักดุน คร่ำ�ทอง และ ถมทอง เพื่อให้ได้ชิ้นงานที่มีลวดลายประณีตสวยงาม ที่ตั้ง : 202 บ้านหนองกุงเหนือ ตำ�บลสุวรรณคูหา อำ�เภอสุวรรณคูหา จังหวัดหนองบัวลำ�ภู 39270 เบอร์ติดต่อโทร : 08 0080 5665 อีเมล : [email protected]
128 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album /
129 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / หมู่บ้านหัตถกรรมปั้นหม้อบ้านโค้งสวรรค์ ศูนย์หัตถกรรมปั้นหม้อบ้านโค้งสวรรค์ เป็นหมู่บ้านที่ผลิตเครื่องปั้นดินเผาด้วยกรรมวิธี การผลิตแบบดั้งเดิมอันมีเอกลักษณ์เฉพาะไม่เหมือนกับเครื่องปั้นดินเผาที่อื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นวัตถุดิบ กรรมวิธีในการปั้น หรือรูปแบบผลิตภัณฑ์ ชาวบ้านได้ให้ความสำ�คัญกับงานฝีมือชิ้นเอกนี้ มีความ พิถีพิถันเพื่อให้เครื่องปั้นดินเผาของชุมชนคงความเป็นเอกลักษณ์และคุณภาพที่ดี เพื่อเป็นการสร้าง ความประทับใจให้แก่ผู้ที่มาเข้าชมและเลือกซื้อผลิตภัณฑ์เครื่องปั้นดินเผาต่างๆ นั้นมีวางจำ�หน่าย ทั้งริมทางและในหมู่บ้าน ซึ่งสามารถเลือกชมและเลือกซื้อเครื่องปั้นดินเผาได้ตามใจชอบ ไม่ว่าจะเป็น กระถางต้นไม้หลากหลายขนาด หรือว่าจะเป็นรูปปั้น ตุ๊กตาดินเผาเอาไว้ประดับตกแต่งสวน แจกัน อ่าง ครก เป็นต้น ศูนย์ฯ แห่งนี้อยู่ห่างจากเมืองหนองบัวลำ�ภูไปทางอุดรธานีเพียง 17 กิโลเมตร เปิดให้เข้า ชมทุกวัน เวลา 08.00 - 18.00 น. ที่ตั้ง : ตำ�บลโนนทัน อำ�เภอเมืองหนองบัวลำ�ภู จังหวัดหนองบัวลำ�ภู 39000 เบอร์ติดต่อโทร : 08 7128 9533
130 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / มาโนนสังต้องแวะถนนสายปลาส้ม ถนนสายปลาส้ม ถนนเชื่อมต่อระหว่าง อำ�เภออุบลรัตน์ จังหวัดขอนแก่น กับอำ�เภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู สองข้างทางเรียงรายด้วยร้านค้าประจำ�ถิ่นที่นำ�ผลิตภัณฑ์แปรรูปจากปลา นานาชนิดมาวางจำ�หน่าย ระยะทางรวมกว่า 2 กิโลเมตร แทบทุกร้านจะมีการนำ�ปลามาแปรรูปด้วย วิธีการถนอมอาหารแบบพื้นบ้าน ไม่ใส่สารกันบูด หรือผงชูรสแม้แต่เมนูเดียว ซึ่งเมนูที่ได้รับความสนใจ จากผู้ที่นิยมรับประทานปลา ที่ส่วนใหญ่ต้องเลือกซื้อเมื่อขับรถผ่านในจุดดังกล่าวคงหนีไม่พ้นปลาส้ม, หม่ำ�ไข่ปลา, หม่ำ�ไส้ปลา, แหนมปลาตอง , แหนมปลากราย และส้มปลาชิ้น ราคาซื้อขาย ปลาส้ม ตัวละ 100 บาทหรือ 2 ตัว 100 บาท แล้วแต่ขนาด ปลาส้ม สายเดี่ยว 10 ชิ้น 50 บาท , หม่ำ�ไข่ปลา และหม่ำ�พุงปลา กระปุกละ 50 บาท, ปลาส้มก้อน ถุงละ 50 บาท , แหนมปลาตอง ชุดละ 20 บาท, ปลาร้ากระปุกละ 100 บาท และปลาพวง - ปลาแผ่น เส้นละ 80 บาท ที่ตั้ง : ริมถนนสายอุบลรัตน์ จังหวัดขอนแก่น - อำ�เภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู เปิดบริการทุกวัน
131 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album /
132 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / แหล่งท่องเที่ยวบ้านตาดไฮไปกินข้าวริมน้ำ บ้านตาดไฮ หมู่บ้านเล็กๆ ใน อำ�เภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู ที่พร้อมต้อนรับนักท่องเที่ยว ด้วยรอยยิ้มและมิตรภาพ สิ่งที่มองเห็นชัดเจนคือ ต้นตาล บึงน้ำ� และเพิงริมอ่างเก็บน้ำ�ที่เอาไว้ บริการนักท่องเที่ยวที่พร้อมมาชิมอาหารรสชาติแบบอีสานบ้านเฮา นอกจากนั้นยังมีเรือเอาไว้บริการ ข้ามฟากไปไหว้พระ แต่ที่เห็นเป็นเสน่ห์ของที่นี่คือชิงช้าใครมาถึงที่นี่ก็ลองไปแกว่งเล่นกันได้ อยู่ตรง ทางเข้าหมู่บ้านเลยศาลาพักใจ ตั้งอยู่ริมอ่างเก็บน้ำ�ห้วยบอง แถมที่นี่ยังเป็นแหล่งที่อยู่ของปลาน้ำ� จืดให้ชาวบ้านจับมากินและขายตลอดทั้งปี กิจกรรมท่องเที่ยวไฮไลท์ของบ้านตาดไฮก็คือการเช่าเรือ เพื่อเข้าไปเที่ยวในอ่างเก็บน้ำ�ห้วยบอง ซึ่งตลอดทางจะได้ชมทั้งทิวทัศน์ของป่าที่อุดมสมบูรณ์ ชาวบ้าน ที่ออกเรือหาปลา นกน้ำ�อพยพ และเมื่อขึ้นฝั่งจะมีเส้นทางให้เดินไปชม ถ้ำ�ย่าเลิศ ที่มีจิตรกรรม บนผนังถ้ำ�สวยงาม และหากมีแรงเดินขึ้นเขาไปอีกไม่กี่กิโลเมตรก็จะได้ชมวิวมุมสูงของอ่างเก็บน้ำ� จากเจดีย์ภูเขาทองนพคุณอีกด้วย ที่ตั้ง : ตำ�บลโคกม่วง อำ�เภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู เบอร์ติดต่อโทร : 0 4281 2812 (ททท. สำ�นักงานเลย, หนองบัวลำ�ภู) เปิดให้บริการทุกวัน
133 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album /
134 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / แหล่งโบราณคดีบ้านกุดกวางสร้อย แหล่งโบราณคดีกุดกวางสร้อย แหล่งโบราณคดีดังกล่าวเรียกว่า “โนนดอนกลาง” ตั้งอยู่ทาง ทิศตะวันตกของบ้านกุดกวางสร้อย หมู่ที่ 2 ตำ�บลบ้านถิ่น อำ�เภอโนนสัง อยู่ห่างจากหมู่บ้านประมาณ 600 เมตร พื้นที่โดยรอบของเนินเป็นที่ราบใช้สำ�หรับการทำ�นา ห่างจากเนินดินไปประมาณ 2 กิโลเมตร เป็นแนวเทือกเขาหินทราย เรียกว่า “ภูเก้า” โดยได้ทำ�การขุดค้นทางด้านโบราณคดีมาแล้ว 2 ครั้ง ครั้งที่ 1 ปี พ.ศ. 2517 ครั้งที่ 2 ปี พ.ศ. 2535 เป็นแหล่งที่ขุดพบโบราณวัตถุสมัยก่อนประวัติศาสตร์ มีอายุประมาณ 2,500 ปี ได้แก่ ภาชนะเครื่องปั้นดินเผาคล้ายกับวัฒนธรรมบ้านเชียง โครงกระดูก มนุษย์ กำ�ไลสำ�ริด เครื่องมือเหล็ก เป็นต้น โบราณวัตถุต่างๆ บางส่วนได้นำ�ไปเก็บไว้พิพิธภัณฑ์สถาน แห่งชาติขอนแก่น และในบริเวณหมู่บ้านยังได้สร้างอาคารพิพิธภัณฑ์บ้านกุดกวางสร้อย เพื่อจัดแสดง วัตถุโบราณบางส่วนให้เที่ยวชมอีกด้วย การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข 2146 (หนองบัวลำ�ภู – โนนสัง) ระยะทางประมาณ 36 กิโลเมตร ถึงบ้านหนองแวง แยกขวาเข้าไป 5 กิโลเมตร ไป 5 กิโลเมตร นอกจากนั้นที่นี่ยังเป็นชุมชนคุณธรรมบ้านกุดกวางสร้อย มีวิถีชีวิตแบบอีสานโบราณ อาชีพ หลักคือการทำ�การเกษตร และอาชีพรองที่ยังคงสร้างรายได้ให้กับคนในพื้นที่คือการทำ�งานฝีมือ ด้านการแปรรูปผ้า การจักสาน และการทอผ้า โดยแทบทุกครัวเรือนผลิตผ้ามัดหมี่ที่มีลวดลายเป็น เอกลักษณ์ของชุมชนอย่าง “ลายไห” ซึ่งเป็นภาชนะดินเผาจากแหล่งโบราณคดีกุดกวางสร้อยอีกด้วย ที่ตั้ง : ชุมชนคุณธรรมบ้านกุดกวางสร้อย หมู่ 2 ตำ�บลบ้านถิ่น อำ�เภอโนนสัง จังหวัด หนองบัวลำ�ภู เบอร์ติดต่อโทร : 08 7219 9475 อีเมล : [email protected]
135 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ตลาดสดของป่าห้วยเดื่อเหลือเชื่อเรื่องของแปลก มาหนองบัวลำ�ภู หากจะต้องหาซื้อของกินของฝากแบบแปลก สด ใหม่ ได้มาจากป่า ต้องแวะ มาตลาดสดห้วยเดื่อ ริมถนนสายอุดรธานี - หนองบัวลำ�ภู อยู่ด้านขวามือก่อนเข้าเมืองประมาณ 10 กิโลเมตร ที่นี่เป็นแหล่งรวมอาหารป่า ของป่า ที่พ่อค้าแม่ค้าเป็นเกษตรกรของแท้ บรรดา ของแปลก ของหากินยาก ของกินตามฤดูกาลต้องมาดูที่นี่ หน้าฝนมีหน่อไม้ เห็ด ดอกกระเจียว อึ่ง ไข่มดแดง แมงแคง หรือแมงแกง จี่นูน ฯลฯ และ สัตว์ป่าที่มีอยู่ตามธรรมชาตินานาชนิด แต่ไม่มีสัตว์ป่าผิดกฎหมายมาจำ�หน่าย ฤดูผลไม้ที่ภาคไหนมี อะไรที่นี่ก็มีจำ�หน่ายแทบทั้งสิ้น ทั้งลิ้นจี่ ทุเรียน มะไฟ ที่จังหวัดหนองบัวลำ�ภูก็ปลูกได้ นอกจากนี้ ที่นี่ยังมีของทานเล่นที่เห็นหลายร้านนั่นคือกล้วยปิ้ง จนดูเหมือนจะเป็นสัญลักษณ์ ของตลาดแห่งนี้ เพราะตั้งโดดเด่นหลายเจ้าบริเวณหน้าตลาด และฝั่งซ้ายมือสุดหากหันหน้าเข้าตลาด จะมีร้านขายอาหารทั้งอาหารตามสั่ง อาหารอีสาน และอาหารตามฤดูกาล โดยเฉพาะส้มตำ�ไก่ย่าง อร่อยสุดต้องบอกต่อ แม้จะต้องนั่งทานท่ามกลางอากาศร้อนระอุ แต่ได้รสชาติเหมือนมากินข้าวป่า อย่างไรอย่างนั้น ใครผ่านมาที่นี่ลองแวะไปเยี่ยมชมรับรองจะติดใจ แถมที่จอดรถกว้างขวางจอดได้หลาย ร้อยคันอีกด้วย ตำ�บลโนนทัน อำ�เภอเมืองหนองบัวลำ�ภู หนองบัวลำ�ภู 39000
136 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ศิลปะการแสดงต้นแบบมรดกวัฒนธรรมหนองบัวลำ ภู รำวงคองก้า หรือ รำวงกองก้า รำ�วงคองก้า เป็นการแสดงและการละเล่น ที่มีพัฒนาการมาจากรำ�โทน ซึ่งเป็นการละเล่น พื้นบ้านดั้งเดิมในแถบจังหวัดนครราชสีมา โดยในบางเพลงของรำ�วงคองก้ามีการนำ�ลีลาการเต้น ของต่างชาติมาผสมผสานทำ�ให้มีเพลงจังหวะใหม่ ๆ เกิดขึ้น เช่น จังหวะคองก้าหรือการส่ายแบบ ระบำ�ฮาวายที่ชายหญิงจับกันเป็นคู่แล้วร่ายรำ�ตามจังหวะเสียงกลองและเพลงประกอบจึงทำ�ให้มี การร่ายรำ�ที่เป็นเอกลักษณ์คือการยักไหล่และการเหวี่ยงสะโพกทั้งชายและหญิง รำ�วงคองก้านี้ได้รับ ความนิยมมาตั้งแต่สมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม นิยมเล่นแพร่หลายในหลายพื้นที่ของภาคอีสาน โดยเฉพาะที่บ้านขาม บ้านห้วยโจด ตำ�บลบ้านขาม อำ�เภอเมืองหนองบัวลำ�ภู จังหวัดหนองบัวลำ�ภู มีการเล่นรำ�วงคองก้ามายาวนาน ซึ่งนิยมเล่นในเทศกาลที่สำ�คัญระหว่างเดือนมีนาคมถึงเดือนเมษายน อันเป็นช่วงที่ว่างเว้นจากการเก็บเกี่ยว และนิยมเล่นในเวลากลางคืนหรือเพื่อสมโภชในงานบุญต่างๆ แต่ละพื้นที่จะมีความแตกต่างไปในเรื่องของการเรียกชื่อ เช่น รำ�วงคองก้า รำ�วงกองก้า รำ�วงย้อนยุค โดยที่เนื้อเพลงและการแต่งกายของผู้เล่นในแต่ละแผ่นพื้นที่ถือเป็นเครื่องสะท้อนชีวิตความเป็นอยู่ ของกลุ่มคนสังคมและชุมชนนั้นๆ (มนูญศักดิ์ เรืองเดช, วารสารพื้นถิ่นโขงชีมูล : ปีที่ 4 ฉบับที่ 1 มกราคม - มิถุนายน 2561 หน้า 93) การแสดงหมอลำ กลอน หมอลำ�เป็นศิลปะการแสดงที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะที่ถือกำ�เนิดในท้องถิ่นภูมิภาคอีสาน คำ�ว่า “หมอ” ในความหมายของภาษาอีสานใช้เรียกผู้ที่มีความเชี่ยวชาญหรือชำ�นาญการ เช่น หมอยา หมอธรรม หมอสูตรขวัญ ในด้านการแสดงผู้ชำ�นาญการเป่าเรียกว่า “หมอแคน” ผู้ชำ�นาญการ ขับร้องขับลำ�เรียกว่า “หมอลำ�” หมอลำ�เป็นวัฒนธรรมการแสดงที่มีกำ�เนิดเป็นวัฒนธรรมร่วมของคนตระกูล “ไท” และได้ มีการพัฒนาการมาจนถึงการเป็นวัฒนธรรมร่วมของคนกลุ่มตระกูลไทย - ลาวสองฝั่งโขง ซึ่งถือ กำ�เนิดเกิดจากการขับกลอนเช่นเดียวกัน แต่ในปัจจุบันเรียกต่างกัน ในประเทศลาวเรียกว่า “ขับ” เช่น ชับงึม ขับทุ้มหลวงพระบาง เป็นต้น ส่วนหมอลำ�ในภูมิภาคอีสาน สันนิษฐานว่า คำ�ว่า “ลำ�” หมายถึง บทร้อง บทกลอน จากการ “ขับลำ�” สองฝั่งโขงจากหนองคาย - เวียงจันทน์ ถึงอุบลราชธานี - จำ�ปาศักดิ์ คำ�ว่า “ลำ�” จึงหมายถึงบทร้อง บทกลอนประเภทหมอลำ� หมอลำ�กลอน ที่ลำ�โดยใช้กลอน ถ้าจะให้ใกล้เคียงกับความหมายก็น่าจะเป็น “หมอลำ� โต้กลอน” มากกว่า เพราะเป็นการลำ�แข่งขันโต้ตอบกันด้วยกลอนลำ� แบ่งได้เป็น 3 ประเภท คือ หมอลำ�กับแกบ หมอลำ�กลอนและหมอลำ�ชิงชู้ สมัยก่อนจะเน้นในทางแข่งวิชาความรู้กันเป็นหลัก
137 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ๏ รำ�คองก้าของชาวหนองบัวลำ�ภู
138 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / การแสดงหมอลำ กลอน สำ�นักงานวัฒนธรรมจังหวัดหนองบัวลำ�ภู ได้เคยจัดทำ�หนังสือ “ทำ�เนียบคณะนักแสดงพื้นบ้าน” ประจำ�ปี 2564 โดยมีคณะหมอลำ�ของจังหวัดประกอบด้วย 1. คณะหมอลำ� แม่ทองศรี (หมอลำ�กลอน) 2. คณะหมอลำ� แม่ทองยุ่น (หมอลำ�กลอน) 3. คณะหนึ่งรุ่งทิวา อำ�นวยศิลป์(หมอลำ�หมู่) 4. คณะนกยูงทอง (หมอลำ�หมู่)
แผนที่เส้นทางท่องเที่ยวเชื่อมโยง เพื่อเข้าจังหวัดหนองบัวลำ ภู ๖ เส้นทาง
ภาพเก่าเล่าอดีตเมืองหนองบัวลำ ภู
141 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ๏ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เสด็จพระราชดำ�เนินพร้อมด้วยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารีและสมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์อัครราชกุมารีกรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารีมาทรงเยี่ยมหน่วยทหาร ณ ฐานปฏิบัติการบ้านโคก ตำ�บลบ้านโคก กิ่งอำ�เภอสุวรรณคูหา เมื่อวันที่ ๑๕ ตุลาคม ๒๕๑๘ (ที่มาภาพ : สำ�นักงานวัฒนธรรมจังหวัดหนองบัวลำ�ภู)
142 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ๏ รองอำ�มาตย์เอก บุนวิไสยอุดรกิจ (บุญ เจริญยิ่ง) อดีตนายอำ�เภอหนองบัวลำ�ภู๒ สมัย ปีพ.ศ. ๒๔๕๕ - ๒๔๖๐ และ พ.ศ. ๒๔๗๐ - ๒๔๗๖ เอื้อเฟื้อภาพโดย : คุณไพเราะจิต เจริญยิ่ง
143 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ๏ พระธาตุหาญเทาว์วัดธาตุหาญเทาว์บ้านธาตุหาญเทาว์ตำ�บลบ้านขาม อำ�เภอเมือง จังหวัดหนองบัวลำ�ภู จากภาพถ่ายเก่าเมื่อราว พ.ศ. ๒๕๐๐ เอื้อเฟื้อภาพโดย : คุณไพเราะจิต เจริญยิ่ง
144 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ๏ พระศรีธรรมคุณาธาร (ไข อุปติสฺโส ป.ธ.๖) สกุลเดิม ท้าวพรหม อดีตเจ้าอาวาสวัดมหาชัย (พ.ศ. ๒๔๙๕ - พ.ศ. ๒๕๐๒)
145 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ๏ ภาพหน้าซุ้มประตูวัดโพธิ์ชัยสมสะอาด ภาพข้างบึงหนองบัว ด้านองค์การโทรศัพท์(ป่าพร้าว, ป่าตาลคือบริเวณ วัดมหาชัย วันที่ ๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๙๙ ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ “พระศรีธรรมคุณาธาร” ถือเป็นพระราชาคณะรูปแรกของอำ�เภอเมืองหนองบัวลำ�ภู มรณภาพ ๒๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๐๒ ๏ ภาพแห่ฉลองพัดยศ พระราชาคณะองค์แรกของอำ�เภอเมืองหนองบัวลำ�ภู พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพของท่านเจ้าคุณพระศรีธรรมคุณาธาร วันที่ ๔ - ๖ กุมภาพันธ์พ.ศ. ๒๕๐๓
146 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ๏ สถานีตำ�รวจภูธร อำ�เภอหนองบัวลำ�ภูจังหวัดอุดรธานีปีพ.ศ. ๒๕๐๙ - ๒๕๑๐ อนุเคราะห์ภาพเป็นอนุสรณ์ร.ต.ท.วสันต์เกิดแก้ว โดยคุณครูสุดารัตน์เกิดแก้ว
147 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ๏ ลูกศิษย์กำ�ลังคลุมผ้าถวายท่านเจ้าคุณพระพิศาลคณานุกิจ (เส็ง) หลังพิธีหดสรงหน้าโบสถ์วัดมหาชัย พระภิกษุที่สวมแว่นตาทางซ้ายของภาพคือ พระราชวรญาณมุนี(สุจินต์) อดีตเจ้าอาวาสวัดพิศาลรัญญาวาส)
148 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ๏ ภาพถ่ายคณะครูและนักเรียนโรงเรียนศรีหนองบัววิทยา ซึ่งเป็นโรงเรียนเอกชนแห่งแรกในตัวเมืองหนองบัวลำ�ภู ๏ สภาพถนนหนทางหนองบัวลำ�ภูในอดีต
149 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ๏ สภาพถนนหนทางหนองบัวลำ�ภูในอดีต ๏ ภาพขบวนแห่พัดยศสมณศักดิ์พระครูปทุมคณานุยุต วัดธัมมาวาสราษฎร์บำ�รุง ซึ่งได้รับพระราชทานเมื่อวันที่ ๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๐๙
150 ๏ สมุดภาพวิถีหนองบัวลำ�ภู / Nongbualamphu’s Photo Album / ๏ ภาพบรรยากาศงานบุญผะเหวดวัดมหาชัยในอดีต