บทที่ 2 ระบบบังคับเลี้ยว

บทที 2

ระบบบงั คับเลียว

ระบบบงั คับเล้ยี ว

ระบบบังคับเลี้ยว (Seetring System)

ทาหน้าท่ีเปล่ียนทิศทาง การเคลื่อนท่ีของรถยนต์ โดยการหมุนของพวงมาลัย ซึ่งได้รับ
แรงหมุนมาจากผู้ขับภายในห้องโดยสาร เพื่อให้ล้อคู่หน้า หันไปข้างใด ข้างหนึ่งพร้อมๆกัน อีกทั้ง
ยังช่วยผ่อนแรง ทาให้เบามือ ได้ระดับหนึ่ง เพราะมีกลไกเฟืองทดแรง ในจุดเชื่อมต่อระหว่างแกน
พวงมาลัย กับแขนส่งกาลัง ท่ีเรียกว่า "กระปุกพวงมาลัย" เมื่อผู้ขับข่ีหมุนพวงมาลัย ก็จะส่งแรง
หมุนผ่านแกน มายังกระปุกพวงมาลัย ภายในกระปุกพวงมาลัย ก็จะมีฟันเฟืองทดกาลัง และ
ถ่ายทอดแรงออกไปที่แกนยึดตดิ กบั ลอ้ กส็ ามารถท่ีจะเปล่ียนทิศทางได้ แบบออก 4 แบบ

1.ระบบบงั คบั เลยี้ วแบบกา้ นตอ่ บงั คบั เลยี้ ว
2.ระบบบงั คบั เลยี้ วแบบลกู ปืนหมนุ เวียน
3.ระบบบงั คบั เลยี้ วแบบเฟื องสะพาน
4.ระบบบงั คบั เลยี้ วแบบระบบพวงมาลยั เพาเวอร์

ระบบบงั คับเลี้ยวแบบกา้ นต่อบงั คบั เล้ยี ว

วตั ถุประสงคก์ ารสอน

1. บอกช่อื และหนา้ ท่สี ว่ นประกอบก้านตอ่ บงั คับเลย้ี ว
2. หลักการทางานระบบกา้ นตอ่ บังคบั เล้ยี ว
3. ถอดประกอบระบบก้านต่อบังคับเลย้ี ว
4. ตรวจสภาพ ระบบกา้ นต่อบงั คับเล้ยี ว
5. ซ่อมบารงุ รักษาระบบก้านตอ่ บังคับเลี้ยว

กา้ นตอ่ บงั คบั เลยี้ ว คือ ชิน้ สว่ นตา่ งๆ ท่ีทาหนา้ ท่ีถา่ ยทอดแรงจากกระปกุ พวงมาลยั ไป
ยงั แขนบงั คบั เลยี้ ว เพ่ือทาใหล้ อ้ หนา้ ทงั้ ดา้ นซา้ ยและดา้ นขวาสามารถหนั เลยี้ วไดต้ ามความ
ตอ้ งการของผขู้ บั ข่ี กา้ นตอ่ บงั คบั เลยี้ วประกอบดว้ ยชิน้ สว่ นท่ีสาคญั

กา้ นตอ่ บงั คบั เลยี้ วจะตอ้ งสง่ ถ่ายแรงไดอ้ ยา่ งแมน่ ยาเพ่ือใหล้ อ้ สามารถหนั
เลยี้ วไดท้ นั ทีเม่ือหมนุ พวงมาลยั กา้ นตอ่ บงั คบั เลยี้ วประกอบดว้ ยชิน้ สว่ นหลายชิน้ ดว้ ยกนั ซง่ึ แต่
ละชิน้ ตา่ งทาหนา้ ท่ีโดยมีจดุ มงุ่ หมายเดียวกนั คอื สง่ ถา่ ยแรงจากกระปกุ พวงมาลยั ไปยงั ลอ้ ให้
อยา่ งแมน่ ยาและรวดเรว็ ท่ีสดุ สว่ นประกอบของกา้ นตอ่ บงั คบั เลยี้ วมีดงั นี้

ส่วนประกอบของก้านต่อบงั คบั เลยี้ ว

ขายดึ แขนประคอง

กระปุกพวงมาลัย

แขนประคอง เสอื้ แขนประคอง

คันส่ง ลูกหมากขาไก่
ลูกหมากแขนประคอง
ขาไก่

คันชกั

ลูกหมากคันส่งตวั ใน

ลูกหมากคันส่งตวั นอก

คันชกั คือ ช้นิ ส่วนท่ตี อ่ อยู่ระหว่างขาไก่และคนั ส่งท้ังด้านซ้ายและดา้ นขวา คันชักทา
หน้าทส่ี ง่ ถา่ ยแรงจากการเคล่อื นทีจ่ ากขาไก่ไปยงั คนั สง่ โดยท่ปี ลายด้านหนง่ึ ของคันชักจะต่ออยู่
กบั แขนประคอง

ขาไก่ คือ ช้ินสว่ นที่ตอ่ อย่รู ะหวา่ งกระปุกพวงมาลัยกบั คันชกั ทาหนา้ ทสี่ ่งถ่ายแรง
เคลอื่ นจากกระปุกพวงมาลัยไปยงั คันชกั ขาไกจ่ ะมีลกั ษณะของปลายด้านใหญเ่ ป็นเทเปอร์
ทีป่ ลายของเทเปอรจ์ ะถกู เจาะและเซาะเป็นร่องให้มีขนาดทเ่ี ท่ากบั เพลาของกระปุก
พวงมาลัยเมอ่ื ขาไกป่ ระกอบเขา้ กับเพลาจะถกู ยึดใหแ้ นน่ ไวด้ ้วยนอตสว่ นปลายด้านเล็กของ
ขาไกจ่ ะต้องยึดอยู่กับคนั ชกั และกา้ นดงึ ด้วยลูกหมาก

คันส่งคือ ชิ้นสว่ นที่ตอ่ อยรู่ ะหว่างคนั ชักกับลกู หมากคันสง่ ท่ีปลายของคันส่งจะทา
เป็นเกลยี วเพ่อื สวมเข้ากับปลอกปรบั ตั้งของระบบบงั คบั เลีย้ ว ทาหนา้ ทีส่ ่งถ่ายแรงจากคัน
ชกั ไปยงั ลูกหมากคนั ส่ง

ลูกหมากคันส่งคือช้นิ ส่วนท่ตี ่ออยู่ระหวา่ งคนั สง่ กับแขนบังคับเลี้ยวลกู หมาก
คนั สง่ จะมีลกั ษณะเปน็ หัวต่อกลมหมนุ ไดอ้ ย่างอสิ ระลกู หมากคนั สง่ จะถกู หลอ่ ลนื่ ด้วย
จาระบแี ละหุ้มด้วยยางกันฝ่นุ เพื่อป้องกันส่ิงสกปรกเข้าไปผสมกบั จาระบีลกู หมากคันส่ง
ทาหน้าทส่ี ง่ ถ่ายแรงจากคันสง่ ไปยังแขนบังคับเลีย้ ว

แขนประคอง เป็นชิน้ ส่วนท่ีติดกบั โครงรถและมีปลายดา้ นหน่ึงต่ออย่กู บั คนั ชกั
ดว้ ยขอ้ ต่อเดือยท่ีสอดผ่านบชู ยาง ทาหนา้ ท่ีรกั ษาอาการเคล่ือนท่ีของคนั ชกั ใหอ้ ย่ใู นแนว
ระดบั ตามคา่ ท่ีกาหนด

ก้านตอ่ บังคับเลยี้ วจาแนกตามระบบรองรบั น้าหนักและการ
ใช้กระปุกพวงมาลัยได้ 3 ประเภทดังนี้

1.ก้านต่อบังคับเล้ียวระบบรองรับล้อหน้าอิสระก้านต่อบังคับเล้ียวแบบนี้นิยมใช้คู่กับ
กระปุกพวงมาลัยแบบลูกปืนหมุนเวียนก้านต่อบังคับเล้ียวมีจุดต่อหลายจุดเพ่ือให้ล้อแต่ละด้าน
สามารถเคล่ือนท่ีขึ้นลงได้อย่างอิสระระยะห่างระหว่างแขนที่บังคับเล้ียวจะเปล่ียนไปตามการ
ออกแบบรถยนต์แต่ละชนิดก้านต่อบังคับเลี้ยวแบบนี้จะประกอบด้วยชิ้นส่วนที่สาคัญ เช่น ขาไก่
คันชัก คนั สง่ ลูกหมากคันส่ง และแขนประคอง

2. ก้านต่อบังคับเลี้ยวแบบเฟืองสะพานเป็นก้านต่อบังคับเลี้ยวท่ีใช้คู่กับกระปุก
พวงมาลยั แบเฟืองสะพานก้านต่อบังคับเล้ียวมีจุดต่อไม่มากเนื่องจากตัวกระปุกพวงมาลัยแบบ
เฟืองสะพานออกแบบให้เป็นส่วนหนึ่งของก้านต่อบังคับเล้ียวอยู่แล้วดังนั้นจึงมีคันส่งและ
ลกู หมากคนั ส่งสง่ ถ่ายแรงจากเฟอื งสะพานไปยงั แขนบังคบั เล้ียว

3. กา้ นตอ่ บังคับเล้ยี วระบบรองรับคานแขง็ กา้ นตอ่ บังคับเล้ียวแบบน้จี ะเคล่อื นที่
ขึ้นลงในลกั ษณะแนวดงิ่ ตามทศิ ทางการเคลอื่ นท่ีของตัวรถยนตจ์ ึงไม่ต้องมีปลอกปรับคันสง่
ต่อไปยงั แขนบังคบั เลี้ยวทงั้ ดา้ นซ้ายและดา้ นขวาเนื่องจากใช้คนั สง่ ตัวเดยี วและลูกหมากคนั สง่
ที่ปลายคนั สง่ จะทาหน้าทย่ี อมใหส้ ปรงิ แหนบเคล่อื นตวั ข้ึนลงได้

กระปุกพวงมาลยั คนั ส่ง
คนั ชกั แขนบงั คบั เล้ียว

1. ถอดปิ้ นลอ็ กลูกหมากขาไก่ออก
2. คลายนอตยดึ แกนลูกหมากขาไก่

3. ใชเ้ ครื่องมือพเิ ศษดูดแกนลูกหมาก
ขาไก่ออกจากจุดยดึ ท่ีคนั ชกั

3. ถอดคนั ชกั แยกออกจากแกน
ลูกหมากขาไก่
หมายเหตุ

- ทาเครื่องท่ีคนั ชกั เพ่อื ป้องกนั
การใส่สลบั ขา้ ง

4. คลายนอตยดึ ขาไก่
หมายเหตุ
- คลายนอตออกใหอ้ ยใู่ นแนว

ระดบั เดียวกบั ส่วนปลายของเพลา
ขวาง

5. ใชเ้ คร่ืองมือพเิ ศษดูดขาไก่ออกจาก
เพลาขวาง

6. ถอดขาไก่ออกจากเพลาขวาง
หมายเหตุ

- ทาเคร่ืองท่ีขาไก่กบั เพลาขวาง
ก่อนถอดเพอ่ื ป้องกนั การใส่สลบั
ตาแหน่ง

7. ถอดปิ้ นลอ็ กนอตยดึ แกนลูกหมาก
คนั ส่งตวั นอกดา้ นขวา - ซา้ ยออก
8. คลายนอตยดึ แกนลูกหมากคนั ส่งตวั
นอกดา้ นขวาท่ีแกนบงั คบั เล้ียวออก

9. ใชเ้ ครื่องมือพเิ ศษดูดแกนลูกหมาก
คนั ส่งดา้ นขวา - ซา้ ย ออกจากแกน
บงั คบั เล้ียว

10. ถอดนอตยดึ แกนลูกหมากคนั ส่งตวั
นอกดา้ นขวา – ซา้ ย ออก

11. ถอดแกนลูกหมากคนั ส่งดา้ นขวา
ออกจากแกนบงั คบั เล้ียว

หมายเหตุ
- ทาเคร่ืองหมายท่ีคนั ส่งดา้ นขวา
เพ่ือป้องกนั การใส่สลบั ขา้ ง

10. ถอดปิ้ นลอ็ กนอตยดึ แกนลูกหมาก
แขนประคองออก

11. คลายนอตยดึ แกนลูกหมากาแขน
ประคอง

12. ใชเ้ คร่ืองมือพเิ ศษดูดแกนลูกหมาก
แขนประคองใหแ้ ยกออกจากคนั
ชกั

13. ถอดแกนลูกหมากแขนประคอง
ออกจากคนั ชกั

หมายเหตุ
- ทาเครื่องหมายท่ีแขนประคอง

กบั คนั ชกั เพ่อื ป้องกนั การใส่สลบั ขา้ ง

14. คลายโบลตย์ ดึ เส้ือแขนประคอง
ท้งั 2 ตวั ออก

15. ถอดเส้ือแขนประคองออก

16. ถอดปิ้ นลอ็ กแกนลูกหมากคนั ส่ง
ตวั ดา้ นในท้งั สองขา้ งออก

17. คลายนอตยดึ แกนลูกหมากคนั ส่ง
ตวั ดา้ นในท้งั 2 ขา้ งออก

18. ถอดแกนลูกหมากคนั ส่งตวั ดา้ น
ในท้งั 2 ขา้ งออกจากคนั ชกั

1. ตรวจการสึกหรอของคนั ชกั
หมายเหตุ

- คนั ชกั คดงอใหเ้ ปล่ียนใหม่

2.ตรวจการสึกหรอของคนั ส่ง
หมายเหตุ

- คนั ส่งคดงอหรือปลอกปรับต้งั
เสียใหเ้ ปลี่ยนใหม่

ยางหุม้ ลูกหมาก 3. ตรวจความหนืดอยา่ งต่อเนื่องของ
แกนลูกหมากคนั ส่ง

หมายเหตุ
- ค่าความหนืดของแกนลูกหมาก

คนั ส่งเท่ากบั 1.8 กก.

4. ตรวจการฉีกขาดของยางหุม้
ลูกหมากคนั ส่ง

หมายเหตุ
- ยางหุม้ ฉีกขาดหรือบวมให้
เปล่ียนใหม่

5. ตรวจการสึกหรอของเส้ือแขน
ประคอง

หมายเหตุ
- เส้ือแขนประคองมีรอยแตกร้าว
หรือสึกเป็นรอยใหเ้ ปล่ียนใหม่

6. ตรวจการสึกหรอของเพลาแขน
ประคอง

หมายเหตุ
- เพลาแขนประคองสึกเป็นรอย
หรือเป็นตามดใหเ้ ปล่ียนใหม่

7. ตรวจการสึกหรอของขาไก่
หมายเหตุ

- ร่องเทเปอร์สึกหรอผดิ ปกติให้
เปลี่ยนใหม่

8. ตรวจการฉีกขาดของยางหุม้
ลูกหมากขาไก่

หมายเหตุ
- ยางหุม้ ลูกหมากขาไก่ฉีกขาด

หรือบวมใหเ้ ปล่ียนใหม่

การประกอบงานก้านตอ่ บังคบั เลยี้ ว

1. ใส่แกนลูกหมากคนั ส่งท้งั ขา้ งซา้ ย

และขา้ งขวาเขา้ กบั คนั ชกั พร้อมท้งั
ขนั นอตยดึ แกนลูกหมากใหแ้ น่น

2. ใส่โบลตย์ ดึ เส้ือแขนประคองและ
ขนั โบลตย์ ดึ เส้ือแขนประคองให้
แน่น

3. ใส่แกนลูกหมากคนั ส่งขา้ งซา้ ยเขา้
กบั แกนบงั คบั เล้ียว 2 ขา้ ง พร้อมท้งั
ขนั นอตยดึ แกนลูกหมากใหแ้ น่น

4. ใส่ชุดขาไก่เขา้ กบั เพลาขวาง
พร้อมท้งั ขนั นอตยดึ ขาไก่ใหแ้ น่น

ระบบบงั คับเลยี้ วแบบลูกปื นหมุนเวยี น

วตั ถปุ ระสงคก์ ารสอน

1. บอกชอ่ื และหนา้ ท่สี ว่ นประกอบระบบบังคบั เล้ยี วแบบลกู ปนื หมุนเวยี น
2. หลกั การทางานระบบบงั คบั เลย้ี วแบบลูกปนื หมนุ เวียน
3. ถอดประกอบระบบบังคับเลี้ยวแบบลูกปืนหมนุ เวียน
4. ตรวจสภาพ ระบบบังคบั เล้ียวแบบลกู ปนื หมุนเวียน
5. ซอ่ มบารุงรกั ษาระบบบังคับเล้ียวแบบลูกปืนหมนุ เวยี น

ระบบบงั คบั เลยี้ วแบบลกู ปืนหมนุ เวยี น

โครงรา่ งของระบบบงั คบั เลยี้ วท่ีไดอ้ อกแบบมาสาหรบั ใชก้ บั
รถยนตใ์ นปัจจบุ นั เป็นแบบลกู ปืนหมนุ วนและแบบเฟื องขบั เฟื องสะพาน
ท่ีใชก้ นั อยา่ งแพรห่ ลาย

สว่ นประกอบท่ีสาคญั ของระบบบงั คบั เลยี้ ว ประกอบดว้ ย
ชิน้ สว่ นหลกั 3 สว่ น
1.แกนพวงมาลยั
2.กระปกุ เกียรพ์ วงมาลยั
3.กา้ นตอ่ พวงมาลยั

แกนพวงมาลยั

แกนพวงมาลัยประกอบด้วย เพลาหลักของพวงมาลัยซ่ึงถ่าย ทอดการหมุน
พวงมาลัยไปยังกระปุกเกียร์พวงมาลัย ปลอกแกนพวงมาลัยซึ่งเป็นที่อยู่ของเพลาหลัก
พวงมาลัยด้านบนของเพลาหลักพวงมาลัยทาเป็นเรียว และเป็นซโ่ี ดยท่ีตัวพวงมาลัยติดอยู่ที่
จดุ นี้ดว้ ยน็อต

กระปุกพวงมาลัย

เฟืองท่ีอยู่ในชุดกระปุกเกียร์พวงมาลัยไม่ใช่ทาหน้าท่ีหมุนล้อหน้าเพียงอย่างเดียว
แต่ในเวลาเดียวกันมันยังกระทาการผ่อนแรงท่ีใช้ในการหมุนพวงมาลัย ด้วยเฟืองทดซึ่ง
ตามปกติจะอย่รู ะหวา่ ง 18 และ 20 : 1อัตราทดทม่ี ากจะช่วยลดความพยายามบังคบั เล้ียว

กา้ นตอ่ พวงมาลยั

ก้านต่อพวงมาลัย คือ ช้ินส่วนต่างๆ ท่ีทาหน้าท่ีถ่ายทอด การเคลื่อนที่ในระบบ
บังคับเล้ียว ประกอบด้วยก้านต่อและแขนบังคับเลี้ยว โดยได้รับการส่งถ่ายกาลังจากกระปุก
พวงมาลัยการเคล่ือน ที่ไปยังล้อหน้าท้ังด้านซ้ายและด้านขวา ก้านต่อบังคับเลี้ยวมีอยู่หลาย
แบบทีน่ ยิ มใชก้ นั

หลกั การทางานของระบบบังคบั เลี้ยวแบบลกู ปืนหมุนเวียน

มหี ลักการเหมือนหมุนสกรแู ละนอต ถ้าต้องการให้หมุนได้คล่องตัวก็ใช้ลูกปืนเป็นสัน
เกลียวแทน จะช่วยลดความฝืดและหมุนได้คล่องตัวมากย่ิงขึ้น แกนพวงมาลัยจะทาเป็นร่อง
เกลียวทาเป็นกลมเรยี กวา่ ตัวบอลนอต

ข้อตอ่ แกนพวงมาลัย พวงมาลัย
กระปุกพวงมาลัย แขนประคอง

ขาไก่

ลูกหมากคันส่ง
คันชกั คันส่ง

สว่ นประกอบของชุดกระปุกพวงมาลยั แบบลูกปนื หมนุ เวียน

กระปกุ พวงมาลยั 1 พวงมาลยั
6 แขนประคอง
2
ขา3ไก่

คนั 5สง่ 4

คนั ชกั

ส่วนประกอบของกระปุกพวงมาลัยลูกปื นหมุนเวยี น

ฝาครอบเพลาขวาง

ปะเกน็ ซลี เบพลาขับ นอตลอ็ ก

แหวนกันรุน โบลตป์ รับตัง้ เพลาขวาง

เพลาขวาง โบลตป์ รับตัง้ ลูกปื น
ลูกปื นตวั บน
เพลาขับ
เสอื้ ลูกปื น
ลูกปื นตวั ล่าง

เสอื้ กระปุกพวงมาลัย



การถอดประกอบกระปุกเกียรพ์ วงมาลัยแบบ
ลูกปื นหมุนเวยี น

1. คลายนอตยดึ ขาไก่

2. ทาเคร่ืองหมายบนขาไก่กบั เพลา

ตามและถอดขาไก่ออก

3. คลายนอตที่ปรับต้งั และถอดออก

4. คลายนอตยดึ ฝากครอบเพลา
ขวางและถอดออก

5. ถอดเพลาขวางออกจาก
เส้ือกระปุกพวงมาลยั

6. คลายนอตฝาครอบเพลาขบั

7. ถอดฝาครอบเพลาขบั ออกจาก
เส้ือกระปุกพวงมาลยั

8. ถอดเพลาขบั พร้อมชุดลูกปื น
ออกจากเส้ือกระปุกพวงมาลยั

9. คลายสกรูยดึ ปะกบั ลูกปื นท้งั 2 ตวั
ออก
10. ถอดปะกบั ลูกปื นและถอดเมด็
ลูกปื นออกจากเส้ือลูกปื น

ข้อควรระวงั
-นบั จานวนเมด็ ลูกปื น
(หา้ มทาสูญหาย)

ระบบบังคบั เลี้ยวแบบเฟืองสะพาน

วตั ถุประสงคก์ ารสอน

1. บอกช่ือและหนา้ ทส่ี ่วนประกอบระบบบงั คับเลีย้ วแบบเฟอื ง
สะพาน

2. หลักการทางานระบบบงั คบั เลี้ยวแบบเฟอื งสะพาน
3. ถอดประกอบระบบบงั คบั เลี้ยวแบบเฟืองสะพาน
4. ตรวจสภาพ ระบบบงั คับเลย้ี วแบบเฟอื งสะพาน
5. ซอ่ มบารุงรักษาระบบบังคับเลีย้ วแบบเฟอื งสะพาน