เล่มรายงานเขต-ภานุวัฒน์

1

ก
คำนำ
รายงานการฝ(กประสบการณ.วิชาชีพการบริหารการศึกษาเล:มนี้ เป>นส:วนหนึ่งของรายวิชาปฏิบัติการ
วิชาชีพบริหารการศึกษาในหน:วยงานทางการศึกษา ประกอบดHวยรายงานการฝ(กประสบการณ.วิชาชีพผูHบริหาร
สถานศึกษา ณ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน:าน เขต 1 ระหว:างวันที่ 21 มีนาคม - 11 เมษายน
2565 ซึ่งผูHจัดทำไดHรวบรวมขHอมูลการฝ(กประสบการณ.วิชาชีพผูHบริหารสถานศึกษาประกอบดHวย ประวัตินิสิต
บนั ทึกปฏบิ ตั ิงานประจำวนั ใบงาน แบบประเมนิ และขHอมลู ต:าง ๆ ทีเ่ ก่ยี วขHอง
ขHาพเจHาขอบพระคุณผูHอำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน:าน เขต 1 ผูHบริหารพี่
เลี้ยง อาจารย.นิเทศก. ตลอดจนผูHมีส:วนเกี่ยวขHองทุกท:านเป>นอย:างสูง ทไี่ ดHกรุณาใหคH วามรูแH ละประสบการณก. าร
ทำงาน ซึ่งจะเป>นแนวทางในการบริหารงานและการทำงานไดHเป>นอย:างดี และผูHจัดทำหวังเป>นอย:างยิ่งว:า
รายงานเล:มนี้จะเปน> ประโยชนแ. ก:ผHูสนใจเพอื่ นำไปศึกษาตอ: ไป

ภานุวัฒน. พฒั นา
นสิ ติ

ข

สารบญั

เรอื่ ง หน1า
คำนำ ก
สารบัญ ข

ประวัตนิ สิ ติ 2
บันทึกการนดั หมายกบั อาจารย>นิเทศกแ> ละผ1ูบรหิ ารพีเ่ ลย้ี ง 4
แบบบันทกึ ปฏบิ ัติงานประจำวนั 5

แบบบนั ทึกปฏบิ ตั งิ านประจำวัน สำนกั งานเขตพื้นท่กี ารศึกษาประถมศึกษานา: น เขต 1 5
สHวนท่ี 1 ใบงาน 20
ใบงานท่ี 1 โครงสรHาง และบทบาท อำนาจหนาH ทขี่ องผอHู ำนวยการสำนักงานเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษาในการ

สง: เสรมิ สนับสนุนการทำงานของผอูH ำนวยการ 21
ใบงานท่ี 2 หน:วยการเรียนรทHู ี่ 1 คุณลักษณะผHอู ำนวยการสถานศึกษา/สำนักงานเขตพื้นทก่ี ารศึกษาทพี่ งึ
ประสงค. 28

ใบงานที่ 3 หนว: ยการเรียนรHูที่ 2 ภาวะผูนH ำทางวชิ าการ 35
ใบงานที่ 4 หนว: ยการเรียนรูHที่ 3 การบริหารจดั การเขตพนื้ ที่การศกึ ษาแนวทางการพฒั นาคุณภาพ
การศึกษาของเขตพื้นท่ีการศึกษา 39

สHวนท่ี 2 43
การบริหารสำนักงานเขตพ้ืนท่กี ารศึกษาสูค: วามเป>นเลศิ 43
ภาคผนวก 49

1

2

ประวัตินสิ ติ

วทิ ยาลยั การศึกษา มหาวทิ ยาลยั พะเยา

ช่ือ-นามสกลุ (นาย/นางสาว) ภานุวัฒน. พัฒนา

รหสั ประจำตวั นสิ ิต 63205994 สาขาวชิ าการบรหิ ารการศกึ ษา

อาจารย.ที่ปรึกษาวทิ ยาลัยการศกึ ษา 1. ผศ.ดร.ธิดาวัลย. อุน: กอง

คณะ 2.

อาจารย.นเิ ทศก. วทิ ยาลัยการศกึ ษา 1. ผศ.ดร.ธิดาวลั ย. อน:ุ กอง

คณะ 2.

ผบHู ริหารพเ่ี ลี้ยง 1. นางนัฑวภิ รณ. จนั ตะh พรมมา

2.

ชอื่ -ทีอ่ ยู: โรงเรยี นฝ(กประสบการณ. สำนกั งานเขตพน้ื ท่ีการศึกษาประถมศึกษานา: น เขต 1

โทรศัพท. 054-710029 โทรสาร 054-710211 เวบ็ ไซด. https://www.ednan1.go.th/

ทีอ่ ย:ู ขณะฝ(กสอน บHานเลขที่ 19 หมูท: ี่ 2 ตำบลสาH น อำเภอเวียงสา จงั หวดั นา: น 55110

โทรศพั ท. 096-2693-950 โทรสาร - email: [email protected]

ทอี่ ย:ู ภูมลิ ำเนาเดิม บHานเลขที่ 19 หมู:ที่ 2 ตำบลสาH น อำเภอเวียงสา จังหวดั นา: น 55110

บุคคลทีต่ ิดตอ: ไดใH นกรณีเรง: ดว: น นางสทุ ธิรกั ษ. พัฒนา ความสมั พนั ธก. ับนิสิตคือ มารดา
ท่อี ยู: บHานเลขที่ 19 หมท:ู ่ี 2 ตำบลสาH น อำเภอเวยี งสา จังหวดั น:าน 55110

โทรศัพท. 089-7592-849 โทรสาร - email: -

ใหนH สิ ิตเขยี นขอH ความแนะนำตวั เองในช:องว:างทก่ี ำหนดใหH เพอ่ื ใหคH นอา: นรจHู ักวา: เราคอื ใคร

ขHาพเจHานายภานุวัฒน. พฒั นา รหัสนิสติ 63205994 กำลงั ศึกษาอยูช: ั้นปท} ี่ 2 สาขาวิชาการบรหิ าร

การศกึ ษา วทิ ยาลัยการศกึ ษา มหาวทิ ยาลัยพะเยา ปจ~ จุบนั บรรจรุ ับราชการในตำแหน:ง ครู ค.ศ.1 สอนใน

รายวิชาวิทยาศาสตร. ณ โรเรยี นราชประชานเุ คราะห.15(เวยี งเกา: แสนภูวิทยาประสาท) เปน> บคุ คลที่มคี วามรา:

เรงิ แจม: ใส เป>นกันเอง นา: คนH หา พรHอมทีจ่ ะเรยี นรตHู ลอดเวลา

3

วนั ที/่ เวลา 4
21/03/2565
บันทึกการนดั หมายกับอาจารย>นเิ ทศกแ> ละผบู1 ริหารพีเ่ ลยี้ ง
22/03/2565
23/03/2565 เรอ่ื ง
24/03/2565 − รายงานตวั ณ หอH งประชมุ คณุ ากร
25/03/2565 − ผอูH ำนวยการกลุ:มพัฒนาบคุ คล (นางสมรี เกิดกล่ำ)
28/03/2565 และ นายรฐั พงศ. ปุริสาท นักทรัพยากรบคุ คลกลม:ุ พฒั นาครแู ละบคุ ลากรทางการศึกษา
29/03/2565 พบปะและบรรยายเรือ่ งภารกิจของสำนกั งานเขตพนื้ ที่
30/03/2565 การศกึ ษา
31/03/2565 - รับฟ~งบรรยายและศึกษาเรยี นรจHู ากกลม:ุ อำนวยการ
01/04/2565 - รับฟง~ บรรยายและศึกษาเรยี นรHจู ากกลม:ุ สง: เสริมการจัดการศึกษา
- รับฟง~ บรรยายและศกึ ษาเรียนรูจH ากกลมุ: บรหิ ารงานบคุ คล
04/04/2565 - รับฟ~งบรรยายและศกึ ษาเรียนรจHู ากกลม:ุ บรหิ ารงานการเงินและสินทรพั ย.
05/04/2565 - รับฟ~งบรรยายและศกึ ษาเรยี นรจHู ากกลุ:มนโยบายและแผน
07/04/2565 - รบั ฟ~งบรรยายและศึกษาเรยี นรูHจากกลุ:มนิเทศตดิ ตามและประเมินผลการจดั การศกึ ษา
- รบั ฟง~ บรรยายและศกึ ษาเรยี นรจHู ากกลุ:มนเิ ทศตดิ ตามและประเมินผลการจัดการศกึ ษา
08/04/2565 - รับฟง~ บรรยายและศกึ ษาเรยี นรูHจากกลม:ุ นเิ ทศตดิ ตามและประเมินผลการจดั การศกึ ษา
11/04/2565 - รบั ฟ~งบรรยายและศกึ ษาเรียนรูHจากกลุ:มนเิ ทศติดตามและประเมนิ ผลการจดั การศกึ ษา
- รบั ฟง~ บรรยายและศกึ ษาเรยี นรจHู ากกลุ:มสง: เสรมิ การศกึ ษาทางไกลเทคโนโลยี
สารสนเทศและการสอื่ สาร
- รบั ฟ~งบรรยายและศึกษาเรยี นรจHู ากกลม:ุ ตรวจสอบภายใน
- รับฟง~ บรรยายและศกึ ษาเรียนรูHจากกลุ:มนติ ิการและวินยั
- บรรยายการฝก( ประสบการณ.วิชาชีพ
- รับการนิเทศจากคณาจารยม. หาวทิ ยาลัย
- รับฟ~งบรรยายและศึกษาเรียนรูHจากกลุ:มพัฒนาครูและบคุ ลากรทางการศึกษา
- รบั ฟ~งบรรยายและศึกษาเรยี นรHูจากกล:ุมพัฒนาครแู ละบุคลากรทางการศึกษา
- สรุปการพฒั นาและแลกเปลย่ี นเรยี นรูHเกี่ยวกบั การฝก( ประสบการณว. ชิ าชีพกบั วทิ ยากร
ผHูฝ(กประสบการณ.

ลงช่ือ.................................................นสิ ิต ลงชื่อ...............................................ผบHู ริหารพีเ่ ล้ียง
( นายภานุวัฒน. พฒั นา ) ( นางนันฑวภิ รณ. จนั ตะh พรมมา)
รอง.ผอ.สพป.น:าน เขต 1

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

โครงสรา1 ง และบทบาท อำนาจหนา1 ท่ขี องสำนกั งานเขตพ้ืนทกี่ ารศึกษา

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาเกิดจากการที่พระราชบัญญัติการศึกษาแห:งชาติ พ.ศ.2542 ซึ่งเป>น
กฎหมายทางการศึกษาที่เกิดขึ้น ตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห:งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 ไดH
กำหนดไวHในมาตรา 37 ว:า การบริหารและการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน และอุดมศึกษาระดับต่ำกว:าปริญญาใหH
ยึดเขตพื้นที่การศึกษาโดยคำนึงถึงปริมาณสถานศึกษา จำนวนประชากรเป>นหลัก และความเหมาะสมดHานอ่ืน
ดHวย ใหHรัฐมนตรี โดยคำแนะนำของสภาการศึกษาแห:งชาติ มีอำนาจประกาศในราชกิจจานุเบกษา กำหนดเขต
พื้นที่การศึกษา ซึ่งป~จจุบันรัฐมนตรีไดHลงนามประกาศจัดตั้งเขตพื้นที่การศึกษา จำนวน 183 เขต สำนักงานเป>น
ส:วนราชการสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานทำหนHาที่บริหารและจัดการศึกษาในเขตพื้นที่
การศึกษาตามอำนาจหนHาที่ของคณะกรรมการเขตพื้นที่การศึกษาใหHบังเกิดผลในทางปฏิบัติโดยมีการแบ:งส:วน
ราชการภายใน ออกเป>นกลุ:มตามงานที่ปฏิบัติในลักษณะกำกับดูแลประสาน ส:งเสริม และสนับสนุนการจัด
การศึกษา
ในเขตพื้นที่การศึกษาตามอำนาจหนHาที่ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา รวมทั้งส:งเสริมสนับสนุนการ
ดำเนินงาน ของคณะกรรมการและสถานศึกษาสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามีผูHอำนวยการเป>น ผูHบังคับบัญชา
ขHาราชการในเขตพื้นที่การศึกษาตามกฎหมาย ว:าดHวยระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ และ
กฎหมายว:าดHวยระเบียบขHาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา และรับผิดชอบในการปฏิบัติราชการของ
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาใหHเป>นไปตามนโยบาย แนวทาง และแผนปฏิบัติราชการของกระทรวงศึกษาธิการ
และตามที่กฎหมายอื่นกำหนด รวมทั้งเป>นกรรมการและเลขานุการในคณะกรรมการเขตพื้นที่การศึกษาตาม
พระราชบัญญัติ ระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 มาตรา 6 ใหHจัดระเบียบราชการ
กระทรวงศึกษาธกิ าร เป>น 3 สว: น คอื

1. ระเบยี บบริหารราชการในส:วนกลาง
2. ระเบียบบรหิ ารราชการเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษา
3. ระเบียบบรหิ ารราชการในสถานศกึ ษาของรัฐ
ที่จัดการศึกษาระดับประถมศึกษาที่เป>นนิติบุคคล และมาตรา 34 ใหHจัดระเบียบบริหาร ราชการของ
เขตพื้นที่การศึกษาการแบ:งส:วนราชการตลอดจนใหHระบุอำนาจหนHาที่ โดยใหHจัดทำเป>นประกาศกระทรวง ทั้งน้ี
โดยคำแนะนำของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ดังนั้น สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาซึ่งมีภารกิจ และ
แบ:งส:วนราชการตามประกากระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง แบ:งส:วนราชการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา
(ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล:ม 120 ตอนพิเศษ 95ง ลงวนั ท่ี 26 สงิ หาคม 2546 หนาH 1) ดงั นี้

เพื่ออนุมัติใหHเป>นไปตามกฎกระทรวงที่กำหนดหลักเกณฑ.การแบ:งส:วนราชการภายใน สำนักงานเขต
พื้นที่การศึกษา พ.ศ.2546 อาศัยอำนาจตามความในมาตรา 8 มาตร 34 วรรคสอง และมาตรา 76 วรรคสาม
แห:งพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการ กระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ.2546 รัฐมนตรีว:าการ
กระทรวงศึกษาธิการผูHใชHอำนาจหนHาที่ของ คณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐานแนะนำ เห็นชอบและออก
ประกาศไวH ดงั ต:อไปนี้

ขอH 1 ในประกาศน้ี

22

“สำนักงานเขต" หมายความวา: สำนกั งานเขตพื้นทีก่ ารศกึ ษาในแตล: ะเขตพืน้ ท่ีการศึกษา
ขHอ 2 ใหHสำนักงานเขตมีหนHาที่ดำเนินการใหHเป>นไปตามอำนาจหนHาที่ของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา
ตามกฎหมาย วา: ดHวยระเบยี บบรหิ ารราชการกระทรวงศึกษาธกิ าร และมอี ำนาจหนHาที่ ดงั ต:อไปนี้
1. จัดทำนโยบาย แผนพัฒนาและมาตรฐานการศึกษาของเขตพื้นที่การศึกษาใหHสอดคลHองกับนโยบาย
มาตรฐานการศกึ ษา แผนการศกึ ษา แผนพัฒนาการศกึ ษาขน้ั พ้นื ฐาน และความตHองการของทอH งถ่นิ
2. วิเคราะห.การจัดตั้งงบประมาณเงินอุดหนุนทั่วไปของสถานศึกษา และหน:วยงานในเขตพื้นที่
การศึกษา และแจHงการจัดสรรงบประมาณที่ไดHรับใหHหน:วยงานขHางตHนทราบ รวมทั้งกำกับ ตรวจสอบติดตาม
การใชHจ:ายงบประมาณของหน:วยงานดังกล:าว
3. ประสาน ส:งเสริม สนบั สนนุ และพฒั นาหลักสูตรรว: มกับสถานศกึ ษาในเขตพนื้ ที่การศกึ ษา
4. กำกับดแู ลตดิ ตามและประเมินผลสถานศึกษาข้ันพื้นฐานในเขตพ้นื ที่การศึกษา
5. ศึกษาวิเคราะหว. จิ ัยและรวบรวมขHอมูลสารสนเทศดHานการศกึ ษาในเขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษา
6. ประสานการระดมทรัพยากรดHานต:าง ๆ รวมทั้งทรัพยากรบุคคลเพื่อส:งเสริม สนับสนุนการจัดการ
และพฒั นาการศกึ ษาในเขตพ้ืนทกี่ ารศึกษา
7. จดั ระบบการประกนั คุณภาพการศึกษา และประเมินผลสถานศกึ ษาในเขตพน้ื ท่กี ารศึกษา
8. ประสานส:งเสริม สนับสนุนการจัดการศึกษาของสถานศึกษาเอกชน องค.กรปกครอง
ส:วนทHองถิ่น รวมทั้งบุคคล องค.กรชุมชน องค.กรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และสถาบันอื่นที่
จัดรูปแบบทีห่ ลากหลายในเขตพนื้ ท่กี ารศกึ ษา
9. ดำเนนิ การและประสาน สง: เสริม สนบั สนนุ การวิจยั และพัฒนาการศกึ ษาในเขตพ้ืนที่ การศึกษา
10. ประสานสง: เสรมิ การดำเนนิ งานของคณะอนกุ รรมการและคณะทำงานดHานการศึกษา
11. ประสานการปฏิบัติราชการทั่วไปกับองค.กรหรือหน:วยงานต:าง ๆ ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชนและ
องค.กรปกครองส:วนทHองถนิ่ ในฐานะสำนักงานผHูแทนกระทรวงศกึ ษาธกิ ารในเขตพนื้ ทีก่ ารศกึ ษา
12. ปฏิบัติหนHาที่อื่นเกี่ยวกับกิจการภายในเขตพื้นที่การศึกษาที่มิไดHระบุใหHเป>นหนHาที่ของหน:วยงานใด
โดยเฉพาะ หรือปฏิบัติงานอื่นตามที่ไดHมอบหมาย สำนักงานเขตอาจมีอำนาจหนHาที่นอกเหนือไปจากที่กำหนด
ไวHในวรรคหนึ่งก็ไดHโดยความเห็นชอบของคณะกรรมการขั้นพื้นฐาน ที่จัดการศึกษาระดับประถมศึกษาที่เป>นนิติ
บุคคล และมาตรา 34 ใหHจัดระเบียบบริหารราชการของเขตพื้นที่การศึกษา การแบ:งส:วนราชการตลอดจนใหH
ระบุอำนาจหนHาที่ โดยใหHจัดทำเป>นประกาศกระทรวง ทั้งนี้โดยคำแนะนำของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้น
พื้นฐาน ดังนั้น สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ซึ่งมีภารกิจ และ แบ:งส:วนราชการตามประกาศ
กระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง แบ:งส:วนราชการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา (ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล:ม
134 ตอนพิเศษ 295ง ลงวนั ท่ี 29 พฤศจิกายน 2560 หนาH 13) ดงั นี้
เพื่อใหHการดำเนินการแบ:งส:วนราชการภายในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาเป>นไปดHวยความเหมาะสม
กับภารกิจ ปริมาณ และคุณภาพการจัดการศึกษาในแต:ละเขตพื้นที่การศึกษาอาศัยอำนาจตามความในมาตรา
8 และมาตรา 34 วรรคสอง แห:งพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546
กฎกระทรวงกำหนดหลกั เกณฑ.การแบง: สว: นราชการภายในสำนักงานเขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษา พ.ศ. 2546 ขอH 3 และ
ขHอ 4 ประกอบกับคำแนะนำของคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานและติคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

23

ในการประชุม ครั้งที่ 2/2560 เมื่อวันที่ 22 กันยายน พ.ศ. 2560 รัฐมนตรีว:าการกระทรวงศึกษาธิการจึงออก
ประกาศไวH ดังต:อไปน้ี

ขHอ 1 ประกาศนี้เรียกว:า "ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การแบ:งส:วนราชการ ภายในสำนักงาน
เขตพน้ื ท่ีการศกึ ษา พ.ศ. 2560"

ขHอ 2 ประกาศนีใ้ หใH ชบH งั คับต้งั แตว: นั ท่ปี ระกาศในราชกิจจานุเบกษาเป>นตHนไป

ขHอ 3 ใหยH กเลิก
(1) ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การแบ:งส:วนราชการภายในสำนักงานเขตพื้นที่

การศึกษาประถมศกึ ษา พ.ศ. 2553
(2) ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การแบ:งส:วนราชการภายในสำนักงานเขตพื้นที่

การศึกษามัธยมศกึ ษา พ.ศ. 2553
(3) ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การแบ:งส:วนราชการภายในสำนักงานเขตพื้นท่ี

การศึกษาประถมศึกษา (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2553
(4) ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การแบ:งส:วนราชการภายในสำนักงานเขตพื้นท่ี

การศึกษามัธยมศกึ ษา (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2553
ขHอ 4 ในประกาศฉบับน้ี

"สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา" หมายความว:า สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาและ
สำนักงานเขตพน้ื ทกี่ ารศึกษามัธยมศึกษา
ขHอ 5 ใหHสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามีอำนาจหนHาที่ดำเนินการใหHเป>นไปตามอำนาจหนHาที่ของ
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาตามกฎหมายว:าดHวยระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการและมีอำนาจ
หนHาท่ี ดังต:อไปน้ี

(1) จัดทำนโยบาย แผนพัฒนา และมาตรฐานการศึกษาของเขตพื้นที่การศึกษา ใหHสอดคลHอง
กับนโยบาย มาตรฐานการศึกษา แผนการศึกษา แผนพัฒนาการศึกษาขั้นพื้นฐาน และความตHองการ
ของทHองถน่ิ

(2) วิเคราะห.การจัดตั้งงบประมาณเงินอุดหนุนทั่วไปของสถานศึกษา และหน:วยงาน ในเขต
พื้นที่การศึกษา และแจHงการจัดสรรงบประมาณที่ไดHรับใหHหน:วยงาน ขHางตHนรับทราบ รวมทั้งกำกับ
ตรวจสอบ ตดิ ตามการใชHจ:ายงบประมาณของหน:วยงานดังกลา: ว

(3) ประสาน ส:งเสริม สนบั สนุน และพฒั นาหลักสูตรร:วมกับสถานศกึ ษาในเขตพื้นท่ีการศกึ ษา
(4) กำกับ ดูแล ติดตาม และประเมินผลสถานศึกษาขั้นฟ‡ˆนฐานและในเขตพื้นที่การศึกษา
มอบหมาย
(5) ศึกษา วเิ คราะห. วิจัย และรวบรวมขอH มลู สารสนเทศดHานการศกึ ษาในเขตพนื้ ท่ีการศกึ ษา
(6) ประสานการระดมทรัพยากรดHานต:าง ๆ รวมทั้งทรัพยากรบุคคล เพื่อส:งเสริม สนับสนุน
การจดั และพัฒนาการศึกษาในเขตพน้ื ท่ีการศกึ ษา
(7) จัดระบบประกันคณุ ภาพการศึกษา และประเมินผลสถานศึกษาในเขตพนื้ ท่ีการศกึ ษา

24

(8) ประสาน ส:งเสริม สนับสนุน การจัดการศึกษาของสถานศึกษา เอกชน องค.กรปกครอง
ส:วนทHองถิ่น รวมทั้งบุคคล องค.กรชุมชน องค.กรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และ
สถาบันอนื่ ทจ่ี ัดการศกึ ษารปู แบบท่หี ลากหลายในเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษา

(9) ดำเนินการและประสาน ส:งเสริม สนับสนุนการวิจัยและพัฒนาการศึกษาในเขตพื้นท่ี
การศึกษา

(10) ประสาน ส:งเสริม การดำเนินการของคณะกรรมการ คณะอนุกรรมการ และคณะทำงาน
ดHานการศกึ ษา

(11) ประสานการปฏิบัติราชการทั่วไปกับองค.กรหรือหน:วยงานต:าง ๆ ทั้งภาครัฐ เอกชน และ
องคก. รปกครองส:วนทHองถ่ิน

(12) ปฏิบัตงิ านร:วมกับหรอื สนบั สนนุ การปฏบิ ตั ิงานของหนว: ยงานอ่ืนท่เี กย่ี วขHองหรอื ท่ไี ดHรบั
ขอH 6 ใหHแบง: ส:วนราชการภายในสำนักงานเขตพน้ื ท่กี ารศกึ ษา ไวดH งั ตอ: ไปน้ี

(1) กลุ:มอำนวยการ
(2) กลุม: นโยบายและแผน
(3) กลม:ุ สง: เสริมการศึกษาทางไกล เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสือ่ สาร
(4) กล:มุ บรหิ ารงานการเงนิ และสินทรพั ย.
(5) กลุ:มบรหิ ารงานบคุ คล
(6) กล:มุ พฒั นาครูและบคุ ลากรทางการศกึ ษา
(7) กลุ:มนิเทศ ติดตาม และประเมนิ ผลการจัดการศกึ ษา
(8) กลุ:มสง: เสรมิ การจัดการศกึ ษา
(9) กลุ:มนิติการและวินัย
(10) หน:วยตรวจสอบภายใน

อำนาจหน1าที่ของสำนักงานเขตพื้นทีก่ ารศึกษา
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามีอำนาจหนHาที่ดำเนินการใหHไปเป>นตามประกาศ กระทรวงศึกษาธิการ

เรอื่ ง การแบง: ส:วนราชการภายในสำนกั งานเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษา พ.ศ.2560 และ (ฉบับท่ี 2) พ.ศ.2561 ดังต:อไปนี้
(1) จัดทำนโยบาย แผนพัฒนา และมาตรฐานการศึกษาของเขตพื้นที่การศึกษาใหHสอดคลHอง

กับนโยบาย มาตรฐานการศึกษา แผนการศึกษา แผนพัฒนาการศึกษาขั้นพื้นฐาน และความตHองการ
ของทอH งถิ่น

(2) วิเคราะห.การจัดตั้งงบประมาณเงินอุดหนุนทั่วไปของสถานศึกษา และหน:วยงานในเขต
พื้นที่การศึกษา และแจHงการจัดสรรงบประมาณที่ไดHรับใหHหน:วยงานขHางตHนรับทราบ รวมทั้งกำกับ
ตรวจสอบ ตดิ ตามการใชHจ:ายงบประมาณของหน:วยงานดังกล:าว

(3) ประสาน ส:งเสรมิ สนับสนุน และพฒั นาหลกั สูตรร:วมกบั สถานศึกษาในเขตพนื้ ที่การศกึ ษา
(4) กำกบั ดแู ล ตดิ ตาม และประเมนิ ผลสถานศึกษาขั้นพื้นฐานและในเขตพื้นทก่ี ารศึกษา
(5) ศกึ ษา วเิ คราะห. วิจัย และรวบรวมขHอมลู สารสนเทศดาH นการศกึ ษาในเขตพ้นื ท่ีการศกึ ษา

25

(6) ประสานการระดมทรัพยากรดHานต:าง ๆ รวมทั้งทรัพยากรบุคคล เพื่อส:งเสริม สนับสนุน
การจดั และพัฒนาการศึกษาในเขตพน้ื ท่กี ารศกึ ษา

(7) จัดระบบประกันคณุ ภาพการศึกษา และประเมนิ ผลสถานศึกษาในเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษา
(8) ประสาน ส:งเสริม สนับสนุน การจัดการศึกษาของสถานศึกษาเอกชน องค.กรปกครองส:วน
ทHองถิ่น รวมทั้งบุคคล องค.กรชุมชน องค.กรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถาน ประกอบการ และสถาบัน
อน่ื ที่จัดการศึกษารูปแบบทีห่ ลากหลายในเขตพ้ืนท่กี ารศกึ ษา
(9) ดำเนินการและประสาน ส:งเสริม สนับสนุนการวิจัยและพัฒนาการศึกษาในเขตพื้นท่ี
การศกึ ษา
(10) ประสาน ส:งเสริม การดำเนินการของคณะกรรมการ คณะอนุกรรมการ และคณะทำงาน
ดาH นการศึกษา
(11) ประสานการปฏิบัติราชการทั่วไปกับองค.กรหรือหน:วยงานต:าง ๆ ทั้งภาครัฐ เอกชน และ
องค.กรปกครองส:วนทอH งถ่ิน
(12) ปฏิบัติงานร:วมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน:วยงานอื่นที่เกี่ยวขHองหรือที่ไดHรับ
มอบหมาย

สำนกั งานเขตพ้นื ทีก่ ารศึกษาประถมศึกษานาH น เขต 1
มีบทบาท หนHาที่ในการในการกำกับดูแล จัดตั้ง ยุบรวม หรือเลิกสถานศึกษาขั้นพื้นฐานในเขตพื้นท่ี

การศึกษา ประสาน ส:งเสริม และสนับสนุนสถานศึกษาเอกชนในเขตพื้นที่การศึกษา ประสาน และส:งเสริม
องค.กรปกครองส:วนทHองถิ่น ใหHสามารถจัดการศึกษาสอดคลHองกับ นโยบายและมาตรฐานการศึกษา ส:งเสริม
และสนับสนุนการจัดการศึกษาของบุคคล ครอบครัว องค.กรชุมชน องค.กรเอกชน องค.กรวิชาชีพ สถาบัน
ศาสนา สถานประกอบการ และสถาบัน สังคมอื่นที่จัดการศึกษาในรูปแบบที่หลากหลายในเขตพื้นที่การศึกษา
และปฏิบัติหนHาที่อื่นที่ เกี่ยวขHองกับอำนาจหนHาที่ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน:าน เขต 1 มี
ภารกิจใน การบริหารสถานศึกษา และจัดการศึกษาระดับก:อนประถมศึกษา ระดับประถมศึกษา และระดับ
มัธยมศึกษาตอนตHน (ขยายโอกาสทางการศึกษา มีพื้นที่รับผิดชอบ 8 อำเภอ ไดHแก: อำเภอเมืองน:าน อำเภอ
เวียงสา อำเภอบHานหลวง อำเภอแม:จริม อำเภอภูเพียง อำเภอสันติสุข อำเภอนานHอย และอำเภอนาหมื่น ส า
นักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน:าน เขต 1 จัดโครงสรHางการบริหารงานในสำนักงานเขตพื้นท่ี
การศึกษาออกเป>น 9 กลุ:ม 1 หน:วย ไดHแก: กลุ:ม อำนวยการ กลุ:มนโยบายและแผน กลุ:มส:งเสริมการศึกษา
ทางไกล เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร กลุ:มบริหารงานการเงินและสินทรัพย. กลุ:มบริหารงานบุคคล
กลุ:มพัฒนาครูและบุคลากรทางการศึกษา กลุ:มนิเทศ ติดตาม และประเมินผลการจัดการศึกษา กลุ:มส:งเสริม
การจัดการศึกษา กลุม: กฎหมายและคดี และหน:วยตรวจสอบภายใน ดงั ภาพ 1 โครงสราH งการบรหิ าร

26

ทศิ ทางการพัฒนาของสำนักงานเขตพื้นทีก่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษานHาน เขต 1
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน:าน เขต 1 มีภารกิจหลักในการจัดและส:งเสริมการศึกษา

ขั้นพื้นฐาน ไดHกำหนดนโยบายเพื่อพัฒนาการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานไปในทิศทางที่สอดคลHองกับยุทธศาสตร.
ชาติ ระยะ 20 ป} (พ.ศ. 2561-2580) แผนการศึกษาแห:งชาติ พ.ศ. 2560-2579 นโยบายกระทรวงศึกษาธิการ
นโยบายสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน แผนพัฒนาการศึกษาจังหวัดน:าน แผนพัฒนาการศึกษา
ขั้นพื้นฐาน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน:าน เขต 1 ป} 2562-2564 ซึ่งไดHกำหนดทิศทางการ
พฒั นาไวH ดังน้ี
วสิ ัยทัศน>

"สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาน:าน เขต 1 จัดการศึกษาใหHผูHเรียนมีคุณภาพตามมาตรฐาน
สืบสานวัฒนธรรมประเพณีวิถีคนน:าน อนุรักษ.ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลHอมโดยการมีส:วนร:วมและนHอม
นำหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงส:กู ารพัฒนาอยา: งยง่ั ยนื "
พันธกจิ

1. ส:งเสรมิ และสนบั สนนุ ใหปH ระชากรวยั เรียนทกุ คนไดHรบั กาศึกษาอย:างทว่ั ถึง และมีคุณภาพ
2. สืบสานวัฒนธรรม ประเพณี ตามวิถีชีวิตคนน:านและเสริมสรHางคุณธรรม จิตสำนึกในความเป>นไทย
ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
3. สราH งจิตสำนึกในการอนุรกั ษท. รัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอH ม โดยการมสี :วนร:วมของทุกภาคสว: น
4. ส:งเสริมการบรหิ ารจัดการทมี่ ปี ระสิทธิภาพ
เปVาหมาย

27

1. ผูHเรียนระดับก:อนประถมศึกษาและระดับการศึกษาขั้นพื้นฐานทุกคนมีพัฒนาการเหมาะสมตามวัย
มีคณุ ภาพ และทักษะการเรยี นรHใู นศตวรรษที่ 21

2. ประชากรวัยเรยี นทกุ คนไดHรบั โอกาสในการศกึ ษาข้นั พน้ื ฐานอยา: งทัว่ ถงึ มคี ณุ ภาพและเสมอภาค
3. สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา และสถานศึกษา มีประสิทธิภาพและเป>นกลไกขับเคลื่อนการศึกษาข้ัน
พ้ืนฐานตามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งและสืบสานวฒั นธรรม ประเพณี ตามวถิ ชี ีวติ คนนา: น
4. สรHางจิตสำนึกในการอนุรักษ.ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลHอม สำหรับผูHเรียนและ บุคลากร
ทางการศกึ ษา ในสำนักงานเขตพ้ืนทีก่ ารศกึ ษาและสถานศกึ ษาอย:างยัง่ ยืน โดยการมสี ว: นร:วมของทกุ ภาคสว: น
5. สำนักงานเขตพ้นื ทีก่ ารศึกษาสง: เสริมการบรหิ ารจดั การท่มี ีประสิทธิภาพโดยการมีส:วนร:วม
นโยบาย
นโยบายท่ี 1 การจัดการศกึ ษาเพอื่ ความมั่นคงของสงั คมและประเทศชาติ
นโยบายที่ 2 การผลิตและพัฒนากาลังคน การวิจัยและนวัตกรรมเพื่อสรHางขีดความสามารถในการ
แขง: ขันของประเทศ
นโยบายท่ี 3 การพฒั นาศักยภาพคน และการสราH งสังคมแห:งการเรียนรูH
นโยบายท่ี 4 การสรHางโอกาส ความเสมอภาค และความเท:าเทียมกนั ทางการศึกษา
นโยบายท่ี 5 การจดั การศึกษาเพื่อสราH งเสรมิ คุณภาพชีวติ ทเ่ี ป>นมติ รกับส่งิ แวดลอH ม
นโยบายที่ 6 การพฒั นาประสิทธภิ าพของระบบการบริหารจดั การศกึ ษา

28

29

คุณลกั ษณะทีพ่ งึ ประสงค>ของผู1บรหิ ารสถานศึกษา
คุณลักษณะที่พึงประสงค. หมายถึง การแสดงออกทางพฤติกรรม ในเชิงบวกของผูHบริหารสถานศึกษา

เป>นที่ยอมรับของสังคม วัดไดHจากความสามารถทางสติป~ญญา ความเป>นผูHมีประสิทธิภาพ ความรับผิดชอบ
ความสามารถในการทำงานร:วมกับสังคม การยอมรับและ ยกย:องจากสังคม และความเป>นผูHมีบุคลิกภาพความ
เปน> ผูHนำ

การจัดการศึกษาใหHเกิดคุณภาพนั้น ผูHบริหารสถานศึกษาจำเป>นตHองมีความรHู ความสามารถ เพราะ
ความสำเร็จของงานทุกดHานขึ้นอยู:กับผูHบริหารสถานศึกษา ซึ่งเป>นผูHนำแห:งการเปลี่ยนแปลงในกระบวนทัศน.
ทางการบริหารฉะนั้นความสามารถของผูHบริหารโรงเรียนในยุคป~จจุบัน จะตHองเป>นผูHนำและปรับตัวใหHทันต:อ
การเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นอย:างมืออาชีพ ตลอดจนมุ:งทาประโยชน.เพื่อส:วนรวมความสำเร็จของโรงเรียนซ่ึง
เป>นองค.กรขึ้นอยู:กับป~จจัยดHานบุคคลเป>นหลัก หากผูHบริหารโรงเรียนมีคุณลักษณะผูHนาที่มีคุณสมบัติที่เหมาะสม
แลHวโอกาสที่จะประสบความสำเร็จก็สูงขึ้น ผูHบริหารโรงเรียนจึงเปรียบเสมือนหัวใจของสถานศึกษา ดังนั้นการที่
ผูHบริหารสถานศึกษาจะประสบความสำเร็จหรือลHมเหลวในการบริหารการศึกษา คุณลักษณะผูHนำของผูHบริหาร
สถานศึกษาจึงมีส:วนเกี่ยวขHองอยู:ดHวยเป>นอย:างมาก ถHาผูHบริหารมีคุณลักษณะที่ดีและเหมาะสมในดHาน
บุคลิกภาพ มีความรูHความสามารถมีคุณธรรม มีความเป>นผูHนำ ซึ่งคุณลักษณะเหล:านี้ถHาอยู:ในตัวผูHบริหาร
สถานศึกษาใด หากถHาสอดคลHองกับความตHองการของผูHร:วมงาน มีความคาดหวังว:าการบริหารในสถานศึกษาจะ
ไดHรับความร:วมมือจาก
คณะครูทุกคน ทำใหHการบริหารในองค.กรประสบความสำเร็จและเกิดประสิทธิผลไดHหากสถานศึกษาใดมี
ผบHู ริหารทม่ี คี ุณลกั ษณะทไี่ มพ: ึงประสงคข. องผูรH :วมงานยอ: มก:อใหH เกดิ การทำลายขวญั และกำลังใจ

ผูHบริหารหรือผูHนำหรือผูHจัดองค.การ หรือหัวหนHางาน ไม:ว:าหน:วยงานเล็กหรือหน:วยงานใหญ:หน:วยงาน
ราชการหรือเอกชนก็ตาม ย:อมมีบทบาทที่เป>นผลต:อการสำเร็จหรือประสิทธิภาพของงานเป>นอย:างยิ่งบางครั้ง
การจัดองค.การ แมHจะไม:เรียบรHอยถูกตHองอยู:บHาง ก็อาจไดHรับผลงานสูงไดH หากผูHบริหารมีคุณลักษณะที่ดีแต:ถHา
คุณลักษณะ หรือพฤติกรรมในการนำของผูHบริหารไม:ดี แมHการจัดองค.การถูกตHอง หรือดีเพียงใดก็ตาม ผลงานที่
เกิดขึ้นของหน:วยงานนั้น ๆ ย:อมสมบูรณ.ไดHยาก ดังนั้นผูHบริหารหรือผูHนำจะตHองมีคุณสมบัติเหมาะสม มี
พฤติกรรมในการนำที่ถูกตHอง เหมาะสมเพราะความสำเร็จของงานทุกดHานขององค.การขึ้นอยู:กับผูHบริหาร หรือ
ผูHนำซึ่งจะวินิจฉัยสั่งการ หรือตัดสินใจแกHป~ญหาต:างๆ เพื่อใหHงานเกิดประสิทธิภาพ ซึ่งคุณลักษณะที่พึงประสงค.
ของผูHบริหารหรือผูHนำนั้น ควรที่จะประกอบดHวยเรื่องที่สำคัญ ไดHแก: คุณลักษณะดHานบุคลิกภาพ คุณลักษณะ
ดHานความเปน> ผูHนำคณุ ลกั ษณะดHานความรทHู างวชิ าการ และ คณุ ลักษณะดHานความสามารถในการบริหาร

1. คณุ ลักษณะดา1 นบุคลิกลักษณะ
1. เปน> ผมHู ีความรHู
2. เป>นผมHู คี วามคิดริเริ่มสรHางสรรค.
3. เป>นผูมH คี วามกลHาหาญ
4. เป>นผูHมคี วามเดด็ ขาด
5. เปน> ผมูH คี วามแนบเนยี น มีกิริยาวาจาท่ถี กู ตHองเหมาะสม

30

6. เปน> ผมHู คี วามยุติธรรม
7. เปน> ผมHู ลี ักษณะท:าทางการแสดงออกท่ีดี
8. เปน> ผูHท่ีมคี วามอดทน
9. เป>นผHทู ม่ี ีความกระตือรือรHน
10. เปน> ผHูท่ีไมเ: ห็นแกต: วั
11. เป>นผูมH ีความต่นื ตัวหรือระมดั ระวงั อยเ:ู สมอ
12. เป>นผHมู คี วามพนิ จิ พจิ ารณาสิ่งต:างๆ อยา: งมเี หตผุ ล
13. เป>นผูHมคี วามสงบเสงีย่ ม
14. เป>นผมูH คี วามจงรักภกั ดี
15. เป>นผูมH ีมนษุ ย.สัมพันธท. ด่ี ี
16. เป>นผมHู คี วามสามารถควบคมุ อารมณ.ไดHดี
2. คุณลักษณะดา1 นความเปZนผ1นู ำ
1. ความมีชีวิตชีวาและทนทาน (Vitality and Endurance) จะตHองมีความคล:อง แคล:วคล:อง
ว:องไวตื่นตัวอยู:เสมอ พรHอมอยู:เสมอที่จะรับสถานการณ.ทุกชนิด ปรับตัวไดH เปลี่ยนแปลงไดH และร:าเริง
แจ:มใสอยู:เสมอความอดทนต:อการท างานหนักและนาน ๆ ทนต:อความลำบากเจ็บช้ำไดH โดยไม:ปริปาก
หรอื แสดงอาการทHอแทHใหพH บเห็น
2. ความสามารถในการตัดสินใจ (Decisiveness) จะตHองตัดสินใจถูกตHอง ตัดสินใจไดHเร็ว และ
เต็มใจเสมอ ท่จี ะเปน> ผตHู ัดสนิ ใจดวH ยตัวเอง ในเม่อื มีปญ~ หาใด ๆ เกิดขนึ้
3. ความสามารถในการจูงใจคน (Persuasiveness) ผูHนำที่สามารถชักจูงใหHผูHอื่นร:วมมือกับตน
ไดเH ท:านัน้ ที่จะไดรH ับความสำเร็จ
4. ความรบั ผิดชอบ (Responsibility)
5. ความฉลาดไหวพริบ (Intellectual Capacity) ความฉลาดไหวพริบจำเป>นที่สุดสำหรับ
ผHูบรหิ ารหรอื ผHนู ำ ทจ่ี ะใชHในการบรหิ ารงาน หรือใชHในการวินิจฉัยสงั่ การ
3. คุณลกั ษณะดา1 นความร1ทู างวิชาการ
ความรูHทางวิชาการไดHแก: การศึกษาวิชาการทั่วไป การศึกษาดHานวิชาชีพ และการศึกษา ใหH
เกิดความรอบรูH เชี่ยวชาญในแขนงวิชาที่คนสนใจสำหรับใชHจัดระดับความรูH และประสบการณ. ในการ
ทำงานของบุคคลท่ีมาทำงานในการเป>นผHูบริหาร

4. คุณลกั ษณะดา1 นความสามารถในการบริหาร
1.ใชHแผนเป>นเครื่องมือในการบริหารโรงเรียนอย:างมีประสิทธิภาพ ไดHแก: การจัดระบบขHอมูล

สารสนทศใหHถูกตHอง การใหHชุมชนมีส:วนร:วมในการจัดทำแผนการ มอบหมายงานใหHบุคลากรทำตาม
ความรHูความสามารถ การควบคุม กำกบั ติดตาม นเิ ทศงาน

2. สนับสนุนใหHบุคลากรเกิดความมุ:งมั่นในการพัฒนา ไดH แก: การส:งเสริมใหHบุคลากรพัฒนา
ตนเองและพฒั นางาน การจดั สวสั ดกิ าร สิ่งอำนวยความสะดวก และประโยชน.ตอบแทน

31

3. จัดกิจกรรมหลากหลายเพื่อสนับสนุนการเรียนการสอน ไดHแก: การจัดกิจกรรมทางวิชาการ
การจัดบริการแนะแนว บริการสุขภาพ การจัดกิจกรรมส:งเสริมการเรียนรูHศิลปวัฒนธรรมการจัด
สภาพแวดลอH มภายในโรงเรียนใหมH บี รรยากาศสง: เสริมการเรียนรูH

4. ประสานความร:วมมือจากทุกฝา” ยเพอ่ื พฒั นางาน
5. ประเมินผลการปฏิบัติงานอย:างเป>นระบบ เป>นการประเมินผลการปฏิบัติงานอย:างต:อเนื่อง
ใชHวิธีการที่หลากหลาย ใหHทุกฝ”ายมีส:วนร:วม นำผลการประเมินไปนิเทศ และพัฒนางานการบริหาร
เพือ่ ใหบH รรลุเปา• หมาย
บทบาทของผูHบริหารสถานศึกษา ตามพระราชบัญญัติการศึกษาแห:งชาติตามมาตรา 39 ใน
พระราชบัญญัติการศึกษาแห:งชาติ พ.ศ. 2542 ที่ใหHกระทรวงกระจาย อำนาจการบริหารจัดการ ไปยัง
คณะกรรมการและสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาโดยตรง ใน 4 ดHาน คือ ดHานวิชาการ การบริหาร
งบประมาณ การบริหารบุคคล และการบริหารทั่วไป สรุปพอสังเขปไดHดังนี้ สำนักงานปฏิรูปการศึกษา,
2543 หนHา 82 - 84)

ด1านวิชาการ
1. มคี วามรแHู ละเปน> ผHนู ำดาH นวชิ าการ
2. มีความรูH มที กั ษะ มีประสบการณ.ดาH นการบรหิ ารงาน
3. สามารถใชคH วามรแHู ละประสบการณแ. กปH ญ~ หาเฉพาะหนาH ไดHทนั ท:วงที
4. มีวิสัยทัศน.
5. มีความคดิ รเิ ริ่มสราH งสรรค.
6. ใฝ”เรียน ใฝร” ูH มง:ุ พัฒนาตนเองอยเ:ู สมอ
7. รอบรูHทางดHานการศกึ ษา
8. ความรบั ผดิ ชอบ
9. แสวงหาขอH มลู ข:าวสาร
10. รายงานผลการปฏิบัติงานอยา: งเปน> ระบบ
11. ใชHนวตั กรรมทางการบรหิ าร
12. คำนึงถึงมาตรฐานวชิ าการ

ดา1 นการบรหิ ารงบประมาณ
1. เขาH ใจนโยบาย อำนาจหนาH ท่ี และกจิ กรรมในหนว: ยงาน
2. มคี วามรใHู นระบบงบประมาณ
3. เขาH ใจระเบียบการคลัง วสั ดุ การเงิน
4. มคี วามซ่อื สัตย.สจุ ริต
5. มีความละเอียดรอบคอบ
6. มคี วามสามารถในการตัดสนิ ใจอยา: งมีเหตผุ ล
7. หมนั่ ตรวจสอบการใชงH บประมาณอยเ:ู สมอ
8. รายงานการเงินอย:างเป>นระบบ

32

ด1านการบริหารงานบุคคล
1. มคี วามรูH ทักษะ ประสบการณ.ในการบรหิ ารงานบุคคล
2. เป>นแบบอยา: งท่ดี ี
3. มีมนษุ ยสมั พันธ.
4. มีอารมณ.ขัน
5. เป>นนักประชาธปิ ไตย
6. ประนีประนอม
7. อดทน อดกลนั้
8. เป>นนักพูดท่ดี ี
9. มีความสามารถในการประสานงาน
10. มีความสามารถจูงใจใหHคนร:วมกนั ทำงาน
11. กลHาตดั สนิ ใจ
12. มุ:งมัน่ พัฒนาองคก. ร

ดา1 นการบริหารท่ัวไป
1. เปน> นกั วางแผนและกำหนดนโยบายที่ดี
2. เป>นผทูH ี่ตดั สนิ ใจและวินิจฉัยสั่งการท่ีดี
3. มีความรูH และบรหิ ารโดยใชรH ะบบสารสนเทศที่ทนั สมัย
4. เป>นผูทH ีม่ ีความสามารถในการตดิ ตอ: สื่อสาร
5. รูHจักมอบอำนาจและความรับผดิ ชอบแก:ผHทู ่เี หมาะสม
6. มคี วามคลอ: งแคลว: วอ: งไว และต่ืนตัวอยเ:ู สมอ
7. มีความรับผิดชอบงานสูง ไมย: :อทHอต:อป~ญหาอุปสรรค
8. กำกับ ติดตาม และประเมนิ ผล

ปจ_ จยั เสริมสรา1 งความเปZนนักบรหิ ารมอื อาชพี
นอกจากคุณลักษณะและบทบาทที่สำคัญของการเป>นนักบริหารการศึกษามืออาชีพดังไดHกล:าวมาแลHว

นั้น ยังมีป~จจัยเสริมบางประการที่จะเป>นตัวชี้วัด (Indicators) สำคัญของการเป>นผูHบริหารการศึกษามืออาชีพ
ไดHอย:างสง:างาม เป>นที่ยอมรับของทุกฝ”ายต:อการปฏิบัติภารกิจตามบทบาท หนHาที่เชิงบริหารจัดการศึกษา ใน
สถานศกึ ษา ป~จจัยบง: บอกความสำคัญเหล:านี้ ไดแH ก:

1. คุณวุฒิดHานการศึกษา เป>นตัวบ:งขี้ท่ีสำคัญจะตHองมี กล:าวคือ ตHองมีคุณวุฒิดHานการศึกษา ตรงตาม
คุณสมบัติ ที่กำหนดในกฎหมายวิชาชีพ โดยเฉพาะในยุคปฏิรูปการศึกษาที่ตHองการมืออาชีพทางการบริหาร
บคุ คลเหลา: น้ตี Hองมีคุณวุฒิระดับปรญิ ญาตรี โท เอก ดาH นการศกึ ษาเป>นสำคัญ

33

2. ประสบการณ.การปฏิบัติงานตHองมีประสบการณ.สั่งสมในการปฏิบัติงานที่ผ:านมา โดยเฉพาะ
ประสบการณ.ดHานการบริหารทางการศึกษาในองค.กรทางการศึกษาระดับต:าง ๆ ในตำแหน:งทางการบริหาร
การศึกษา ทไี่ ดHดำเนินงานบทบาทภารกจิ ตามสายงานทกี่ ำหนดไวH

3. ประสบการณ.การฝ(กอบรม ศึกษาดูงาน ผูHบริหารการศึกษามืออาชีพตHองไดHรับการเพิ่มพูน
ประสบการณ.ทางวิชาชีพอย:างต:อเนื่อง กHาวทันการเปลี่ยนแปลง ทั้งในดHานการฝ(กอบรมหลักสูตรต:าง ๆ
การศึกษาดูงานจากแหล:งวิทยาการความรูH สามารถนำประสบการณ.ที่ไดHรับมาพัฒนาองค.กรไดHอย:างมี
ประสทิ ธิภาพ

4. การสรHางผลงานทางวิชาการ เป>นองค.ประกอบของการสรHางนักบริหารการศึกษากHาวสู:มืออาชีพโดย
มีผลงานทางวิชาการเป>นเครื่องมือยืนยันถึงศักยภาพดังกล:าว ผลงานสามารถจัดกระทำไดHหลายรูปแบบ ทั้งดHาน
การวิเคราะห.งานวิจัย การเขียนและเรียบเรียงเอกสารทางวิชาการ การเขียนบทความ ตำรา ฯลฯ ออกเผยแพร:
แก:หน:วยงานอื่น ๆ ใหHแพร:หลายทั่วถึง รวมทั้งการเป>นวิทยากรเผยแพร:ความรูH นวัตกรรมต:าง ๆ ไดHอย:างมี
ประสทิ ธิภาพ

5. ผลงานดีเด:นที่สั่งสมไวHผลสำเร็จจากการปฏิบัติงานของผูHบริหารการศึกษามืออาชีพอาจดูจาก
หลักฐานที่เป>นผลงานที่สั่งสมไวH จนเป>นที่ประจักษ.แก:ชุมชน สังคม หน:วยงานที่เก่ียวขHองและเป>นที่ยอมรับของ
ทุกฝา” ย

6. ลักษณะเฉพาะของเอกัตบุคคล เป>นลักษณะเฉพาะตัว (Character) ที่นักบริหารการศึกษามืออาชีพ
ควรเสริมสราH งใหHบังเกดิ ขน้ึ ไดแH ก:

1. มบี คุ ลกิ ที่ดี สงา: งาม นา: นับถือ
2. มีความขยันหมน่ั เพียร สัมมาอาชีพ
3. มีความรับผิดชอบสูงท้งั ตอ: ตนเอง ครอบครัว หนว: ยงาน
4. มีความซ่ือสัตย. สจุ ริต
5. ตรงตอ: เวลา บริหารเวลาไดHดี
6. กระตือรอื รHนในการทำงาน
7. ใชเH วลาวา: งใหเH กิดประโยชน.
8. รักษาระเบียบวินยั ไดดH ี เปน> แบบอย:างทด่ี ี

คุณลักษณะผ1ูบริหารท่ีดี ควรมภี าวะผน1ู ำ 13 ประการ
1. มีภาวะผูHนำ ไมห: เู บา มเี หตุผล
2. มีความยตุ ธิ รรม ซือ่ สตั ย. โปรง: ใส
3. เปน> ผนHู ำการเปล่ียนแปลง ทันเหตุการณ. รอบรูH
4. กลาH คิด กลาH ทำ กลHาตดั สินใจ แบบมเี หตุผล ไมเ: อาความคิดตัวเองเป>นใหญห: รือคนขHางเคยี ง
5. มมี นุษยสัมพันธท. ีด่ ี ยมิ้ แยHม แจม: ใส วาจาสภุ าพ มสี มบตั ิผดูH ี
6. ไม:เหน็ แก:ประโยชนส. ว: นตนและพรรคพวก
7. ตอH งรักษาคำพดู และมคี วามรับผิดชอบตอ: การกระทำของตนเอง
8. เปน> ตวั อยา: งท่ีดี

34

9. ใชHบุคลากรในโรงเรียนใหตH รงกบั ความรูHและความสามารถ
10. ใชHระบบคุณธรรม นำระบบอุปถมั ภ.
11. มีความริเริ่มสราH งสรรค.
12. มที กั ษะในการวเิ คราะห.แกปH ญ~ หาและตัดสินใจ

13. มีความรูHทางวิชาชพี

การเปนZ ผบู1 รหิ ารท่ีดี
การบริหารเป>นเรื่องที่เกี่ยวกับคนและงาน เป>นสิ่งที่มีความสำคัญต:อการบริหารงาน ดังน้ัน

จึงตHองใชHการปกครองอย:างมีศิลปะ เพื่อใหHสามารถครองใจคนและไดHผลงานที่มีประสิทธิภาพเกิดคุณภาพ ถือว:า
เป>นศาสตร.และศิลป˜ในการท างานใหHสำเร็จลุล:วงตามวัตถุประสงค.และเป•าหมายท่ีวางไวH การดูแลการจูงใจ
จะตอH งนำก:อนทำเปน> ตวั อยา: งตลอดจนสรHางภาพลักษณข. ององค.กรใหเH ป>นทช่ี ืน่ ชมยินดี

คณุ สมบตั ิทด่ี ขี องผบู1 รหิ าร
1. มีความรูH ความสามารถ ในการใชHสติป~ญญาเพื่อแกHไขป~ญหาต:าง ๆ ใหHสำเร็จลุล:วงไปไดHและเป>นผูHที่

ใฝ”หาความรูHใหม:ๆ อยู:เสมอเป>นการพัฒนาตนเองใหHทันกับการเปลี่ยนแปลงสอดคลHองกับการบริหารการ
เปล่ยี นแปลงในทางที่ดีขึน้

2. เป>นผูHมีสังคมดี คำว:าสังคมดี คือ จะตHองมีลักษณะของการเป>นผูHนำ ที่มีอารมณ.มั่นคงยิ้มแยHมแจ:มใส
มีอัธยาศัยไมตรีต:อเพื่อนร:วมงาน มีวุฒิภาวะ มีความเชื่อมั่นในตนเอง มีความสนใจ และใชHกิจกรรมต:าง ๆ อย:าง
กวาH งขวางเป>นผูHประสานงานทดี่ ี เพอ่ื ประโยชน.ต:อการปฏบิ ัติงาน

3. เป>นผูHที่มีแรงกระตุHนภายใน คือ มีจิตสำนึกเกิดขึ้นในตัวของผูHนำเป>นแรงกระตุHนที่เกิดขึ้นจาก
ความสัมพันธ.ต:อแรงจูงใจ เป>นผูHที่มีศิลปะในการสื่อสารที่จะโนHมนHาว ใหHผูHปฏิบัติงานมีความรักมีความเขHาใจ
และปรารถนาทจี่ ะทำงานตรงนน้ั ใหHเกดิ ความสำเร็จ

4. เป>นผูHที่มีทัศนคติที่ดีและมีมนุษย.สัมพันธ.ที่ดี ผูHนำจะตHองตระหนักในคุณค:าและศักดิ์ศรีของตัวเอง
ของลูกนHองมีความสัมพันธ.ที่ดีกับทุกคน มองโลกในแง:ดี ปรารถนาดีกับทุกคน มีความจริงใจในการที่จะทำใหH
กจิ การตา: ง ๆ ประสบผลสำเรจ็ ตามเปา• หมาย

กลHาวโดยสรปุ
ผูHบริหารสถานศึกษาในยุคปฏิรูปการศึกษา จะตHองมีความรูH ความสามารถในการบริหารจัดการมี

วิสัยทัศน.ในการบริหารการศึกษาใหHทันกับการเปลี่ยนแปลง มีภาวะผูHนำ มีมนุษยสัมพันธ.เป>นที่ยอมรับของ
ผูHเกี่ยวขHอง และมีความเป>นประชาธิปไตย เพื่อนำไปสู:การปฏิรูป การเรียนรูHใหHผูHเรียนทุกคนมีความรHู
ความสามารถบุคลิกลักษณะ และคุณสมบัติตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพ้ืนฐานอย:างแทHจริง ดังนั้น ผูHบริหาร
สถานศึกษาที่มีประสิทธิภาพในยุคปฏิรูปการศึกษา ควรมีลักษณะที่สำคัญ คือ นักพัฒนา นักแกHป~ญหานัก
ตัดสินใจ นักประนปี ระนอม นกั การฑตู นกั วางแผน นกั ปกครอง และนักปราชญ.

35

36

ภาวะผ1ูนำทางวชิ าการ

"ผูHนำ" เป>นป~จจัยสำคัญต:อความสำเร็จของงานและองค.การ ป~จจุบันมีความเชื่อว:าผูHนำไม:ไดHเป>นมาโดย
กำเนิด การเป>นผูHนำสามารถสรHางขึ้นไดH จากการที่ผูHนั้นใชHความพยายาม และการทำงานหนัก (Leaders are
not born, leaders are made and they are made by effort and hard work) การเป>นผูHนำจึงเป>นเรื่อง
ท่ีเรียนรHูไดH ภาวะผHนู ำเป>นคำทม่ี ผี ใูH หHนยิ ามมากมาย แต:ทค่ี นส:วนใหญ:เขาH ใจตรงกันกค็ อื เปน> กระบวนการอทิ ธิพล
ทางสังคมที่บุคคลหนึ่งตั้งใจใชHอิทธิพลต:อผูHอื่น เพื่อใหHปฏิบัติกิจกรรมต:าง ๆ ตามที่กำหนด รวมทั้งการสรHาง
ความสัมพันธ.ระหว:างบุคคลในองค.การ ภาวะผูHนำจึงเป>นกระบวนการอิทธิผลที่ช:วยใหHกลุ:มสามารถบรรลุ
เป•าหมาย ซึ่งประกอบไดHหลายดHวยองค.ประกอบ ไม:ว:าจะเป>นการใหHความไวHวางใจและเชื่อมั่นในภาวะผูHนำเพื่อ
เปน> ตัวบง: ชี้ความนา: เชือ่ ถอื ไดHมากทีส่ ดุ

ความหมายของผู1นำและภาวะผ1ูนำ
ผู1นำ หมายถึง บคุ คลทม่ี คี วามรคูH วามสามารถ ใชปH ญ~ ญาช้ีนำและเปน> ตHนแบบทด่ี ีแกผ: อูH ่ืนหรอื สังคม
ผู1นำ คือ "บุคคลที่มีความรูHความสามารถในการใชHป~ญญาชี้นำ เพื่อปฏิบัติงานใหHเกิดประโยชน. บรรลุ

ตามเป•าหมายและวัตถุประสงค. ต:อองค.กรและต:อตนเอง โดยอาศัยเทคโนโลยีหรือนวัตกรรมใหHเกิดการ
เปลี่ยนแปลงไปสู:ในทิศทางที่พึงประสงค. “ ผูHนำ” ไดHมาโดยศักยภาพความสามารถเฉพาะตัว ไม:จำเป>นตHอง
อาศัยตำแหน:งกฎระเบียบ อาศัยความคิดสรHางสรรค.เป>นแบบอย:างใหHผูHอื่นไดH หรือกล:าวไดHว:า "ผูHนำไม:
จำเป>นตHองเป>นผHูบรหิ าร"

ภาวะผู1นำ (Leadership) หมายถึง สัมพันธภาพในเรื่องของการใชHอิทธิพล ที่มีต:อกันและกัน ระหว:าง
ผูHนำกับผูHตามที่มุ:งหมายใหHเกิดการเปลี่ยนแปลง โดยสะทHอนถึงวัตถุประสงค.ที่มีร:วมกันภาวะผูHนำ เกี่ยวขHองกับ
การใชHอิทธิพล (Influence) เกิดขึ้นระหว:างกลุ:มบุคคล โดยกลุ:มบุคคลเหล:านั้นมีความตั้งใจที่จะก:อใหHเกิดการ
เปลย่ี นแปลง การเปลีย่ นแปลงดังกลา: วจะสะทHอนใหHเห็นวตั ถุประสงคท. มี่ รี :วมกนั ระหว:างผนูH ำกับผHตู าม

ภาวะผนู1 ำทางวชิ าการ (Instructional Leadership)
ภาวะผูHนำทางวิชาการ หมายถึง คุณลักษณะหรือพฤติกรรมที่แสดงออกของผูHบริหาร สถานศึกษาใน

การรว: มมือกับคณะครูและผHูทเี่ กี่ยวขอH งในการจดั การเรียนการสอนสง: ผลใหHผHูเรียนบรรลุผลสำเรจ็ ในการเรยี นรHู

องคป> ระกอบของภาวะผน1ู ำทางวชิ าการ
1. คุณลกั ษณะ เปน> ผHมู ีความรูH ความสามารถ มที กั ษะการพูด มีบุคลกิ ลักษณะท่ดี ี
2. พฤตกิ รรม มลี ักษณะเดน: ชัดทางพฤตกิ รรม เชน: พูดดี , มีมนุษยสมั พนั ธ.ดี เปน> ตนH
3. สถานการณ. ทำใหHเกิดภาวะผูHนำไดH เช:น เรื่องป~ญหาพลังงาน, ป~ญหาสงคราม, จะส:งผลก:อใหHเกิด

การเปล่ียนแปลง
4. ความสอดคลอH งระหว:างพฤติกรรมผHนู ำกบั สถานการณ.
5. ประสิทธิผล ความพึงพอใจ ผลการจูงใจ และผลผลติ ท่เี กิดข้ึนในกลม:ุ หรือในองคก. ร

37

แนวทางการพฒั นาผ1นู ำทางวชิ าการ (การเรยี นร)ู1
1.พัฒนาคุณสมบัติ / คุณลักษณะสวH นตน

1.1 มวี ิสัยทัศนว. าH งไกล มองอนาคต กาH วหนาH ทันสมัย มที ศั นะคติเชิงบวก เปŸดใจกวาH ง
1.2 มีอุปนิสัยพื้นฐานทางบวก ขยัน ซื่อสัตย. ประหยัด อดทน รับผิดชอบ กลHาตัดสินใจ มีเหตุผล มี
คุณธรรม จริยธรรม มนี นุษยสมั พันธ. ท างานเปน> ทมี ไดH ฯ
1.3 เปน> บคุ คลเรียนรูH สนใจใฝ”ศึกษา คนH ควาH วจิ ยั ทบทวนไตร:ตรองพจิ ารณา ฯ
1.4 สรHางผลงาน สานสมั พนั ธ. คดิ สราH งสรรค. สราH งจินตนาการ หาทางพัฒนาตน พฒั นางาน
2. ภาระงาน
2.1 งานส:วนตน: หากตนพรHอม สมดุลในตน จะสรรสรHางโลกใหHงดงามไดH

1) ดูแล/พัฒนาบุคลิกภาพทั้งภายนอก ภายใน สรHางการยอมรับ ศรัทธา ตาม สถานภาพแห:ง
ตน

2) ดูแลรบั ผิดชอบครอบครวั ชุมชน สงั คม / อาชพี ตามบทบาทแห:งตนใน
ฐานะคนไทย คนบHานเรา เปน> ลูก เป>นพอ: แม: เป>นญาติ ฯ

3) สราH งสมดลุ แหง: ชวี ติ ทกุ ดHาน สขุ ภาพ กาย จติ วิญญาณ ปรชั ญาชีวติ ความ
เชอื่ ความศรทั ธาศาสนา เศรษฐกิจ สถานภาพทางสังคม

2.2 งานอาชีพ: คอื วถิ ชี วี ติ
1) งานประจำ เขHาใจเป•าหมาย พันธกิจ นโยบายขององค.กร ภารกิจของตน และมุ:งมั่นใหH

บรรลุตามเป•าหมายในทุกระดับที่รับผิดชอบ มีความพึงพอใจในงาน มีความจดจ:อใหHสำเร็จ เพียร
พยายามพิจารณาไตร:ตรองผลงาน เพื่อพัฒนาใหHดีขึ้น เช:นการเขียนแผนการจัดการเรียนรูH การจัด
กจิ กรรมการเรียนรูH การจัดกจิ กรรมพฒั นานกั เรียน งานธรุ การอืน่ ๆ ฯ

2) งานสรHางสรรค.นวัตกรรมการศึกษา ในขอบเขตงานที่ตนรับผิดชอบ และมี ความสามารถ
และถนัด เช:น ดHานหลักสูตร แผนการจัดการเรียนรูH กระบวนการจัดการ เรียนรูH การใชHสื่อการสอน
การวัดและการประเมนิ การพฒั นานักเรยี น การวิจยั ในชน้ั เรียน / สถาบัน ฯ

3) แสดงผลงานใหHปรากฏ เผยแพร:ดHวยวิธีการต:างๆ เช:น ผ:านสื่อ ผ:านกิจกรรม แสดงผลงาน
ผา: นการเป>นวิทยากร ผ:านทางกจิ กรรมเพ่อื นชว: ยเพื่อน ฯ

3. ขัน้ ตอนการพัฒนาภาวะผ1นู ำทางวิชาการ
1. ศึกษาสำรวจตนเอง เพื่อใหHเขHาใจตนเองอย:างลึกซึ้ง ใชHวิธีการสำรวจ วิเคราะห.ตนเอง และการรับฟ~ง

ความคิดเห็นจากผูHใกลHชิดที่หวังดี สรุปใหHเห็น จุดแข็ง จุดอ:อนที่ควรพัฒนา ภายใตHนบริบทของการจัดการศึกษา
และอดุ มคติ อดุ มการณข. องตน

2. เลือกคุณสมบัติ พฤติกรรมใดพฤติกรรมหนึ่ง เพียงพฤติกรรมเดียวในการพัฒนาแต:ละครั้ง ควรเลือก
จากพฤติกรรม/คุณลักษณะที่สามารถเปลี่ยนแปลงไดHง:าย และเห็นผลอย:างเป>นรูปธรรมก:อนเพื่อการพัฒนาใน
เวลาตอ: ไป

38

3. กำหนดวัตถุประสงค. อนุสนธิจากขHอ 2 ตอบคำถามใหHไดHว:า พฤติกรรม / คุณลักษณะที่ตนตHองการ
เปลี่ยนแปลงนั้นจะทำใหHชีวิตมีจุดตHอยอย:างไร และถHาพัฒนาแลHวจะส:งผลดีอย:างไร ต:อภาวะผูHนำทางวิชาการ
ของเรา แลHวนำมาเขียนเป>นวัตถุประสงค.ในการเปลี่ยนแปลง จะไดHยืดเป>นเป•าหมายในการพัฒนาตน และใชH
เป>นพลังภายใน ท่จี ะผลกั ดันใหบH รรลเุ ปา• หมายไดตH อ: ไป

4. หาความรูHในการพัฒนาพฤติกรรม / คุณลักษณะเหล:านั้น ดHวยการคHนควHาตำรา ปรึกษาผูHรูHเลือกใชH
เทคนิควิธี ทีเหมาะสมกับตัวเรา ทั้งความเขHมแข็งของจิตใจ บริบทแวดลHอม และจัดทำแผนปฏิบัติการที่สามารถ
ดำเนินการไดHอย:างต:อเนื่อง ใหHระบุวันเวลาที่จะปฏิบัติ ช:วงเวลาที่จะใชHทั้งหมด วิธีการที่กำหนดชั้นตอนไวH
ชดั เจน กำหนดผลท่ีคาดว:าจะไดHรบั กำหนดการสงั เกตผลที่เกดิ ข้ึน เพอื่ ใชHในการประเมินเปน> ระยะ

5. ปฏิบัติการตามแผนที่กำหนดไวHบันทึกผลที่เกิดขึ้นทุกครั้งที่ปฏิบัติ หากพบผลการ เปลี่ยนแปลง
ในทางที่ดี ย:อมเป>นกำลังใจใหHทำอย:างต:อเนื่องต:อไป หากมีผลไม:พึงประสงค.เกิดขึ้นใหHปรับแผนที่ช:วยใหH
บรรลุผลไดดH ขี นึ้

6. เมื่อประสบผลสำเร็จตามวัตถุประสงค. หาทางเผยแพร:นวัตกรรมที่คHนพบไดHดHวยตนเองเพื่อเป>น
ตัวอย:างแก:ผูHสนใจต:อไป ในส:วนตัวก็ควรเลือกพัฒนาตนในดHานอื่น ๆ ดHวย หลักการกระบวนการดังกล:าวอย:าง
ต:อเน่อื ง เพราะงานพฒั นาไม:มวี ันจบ

กลHาวโดยสรุป งานวิชาการเป>นหัวใจสำคัญของงานบริหารสถานศึกษา และงานบริหารการศึกษา โดย
มีจุดมุ:งหมายคือ จัดการศึกษาใหHมีคุณภาพ สรHางและพัฒนาผูHเรียนใหHมีคุณภาพ มีความรูH มีคุณธรรม จริยธรรม
และคุณสมบัติตามที่ชุมชนและสังคมตHองการ ดังนั้น ผูHบริหารการศึกษาและผูHบริหารสถานศึกษา จำเป>นอย:าง
ย่งิ ทจี่ ะตHองมีภาวะผHูนำทางวิชาการ

39

40

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามีบทบาทหนHาที่ดำเนินการใหHไปเป>นตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง การ
แบ:งส:วนราชการภายในสำนกั งานเขตพื้นทีก่ ารศกึ ษา พ.ศ.2560 และ (ฉบบั ที่ 2) พ.ศ.2561 ดังต:อไปน้ี

(1) จัดทำนโยบาย แผนพัฒนา และมาตรฐานการศึกษาของเขตพื้นที่การศึกษาใหHสอดคลHองกับ
นโยบาย มาตรฐานการศึกษา แผนการศกึ ษา แผนพัฒนาการศึกษาขัน้ พืน้ ฐานและความตHองการของทอH งถิ่น

(2) วิเคราะห.การจัดตั้งงบประมาณเงินอุดหนุนทั่วไปของสถานศึกษา และหน:วยงานในเขตพื้นที่
การศึกษา และแจHงการจัดสรรงบประมาณที่ไดHรับใหHหน:วยงานขHางตHนรับทราบ รวมทั้งกำกับตรวจสอบ ติดตาม
การใชจH :ายงบประมาณของหนว: ยงานดงั กล:าว

(3) ประสาน ส:งเสริม สนับสนุน และพัฒนาหลกั สตู รรว: มกับสถานศกึ ษาในเขตพ้ืนทีก่ ารศกึ ษา
(4) กำกบั ดแู ล ตดิ ตาม และประเมนิ ผลสถานศกึ ษาข้ันพื้นฐานและในเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษา
(5) ศึกษา วิเคราะห. วิจยั และรวบรวมขHอมลู สารสนเทศดาH นการศึกษาในเขตพื้นท่กี ารศึกษา
(6) ประสานการระดมทรัพยากรดHานต:าง ๆ รวมทั้งทรัพยากรบุคคล เพื่อส:งเสริมสนับสนุนการจัดและ
พัฒนาการศกึ ษาในเขตพื้นทีก่ ารศึกษา
(7) จดั ระบบประกนั คุณภาพการศกึ ษา และประเมนิ ผลสถานศกึ ษาในเขตพื้นทก่ี ารศึกษา
(8) ประสาน ส:งเสริม สนับสนุน การจัดการศึกษาของสถานศึกษาเอกชน องค.กรปกครองส:วนทHองถ่ิน
รวมทั้งบุคคล องค.กรชุมชน องค.กรวิชาชีพ สถาบันศาสนา สถานประกอบการ และสถาบันอื่นที่จัดการศึกษา
รูปแบบทห่ี ลากหลายในเขตพืน้ ที่การศกึ ษา
(9) ดำเนินการและประสาน สง: เสรมิ สนบั สนุนการวจิ ยั และพัฒนาการศกึ ษาในเขตพ้นื ท่ีการศึกษา
(10) ประสาน ส:งเสริม การดำเนินการของคณะกรรมการ คณะอนุกรรมการ และคณะทำงานดHาน
การศกึ ษา
(11) ประสานการปฏิบัติราชการทั่วไปกับองค.กรหรือหน:วยงานต:าง ๆ ทั้งภาครัฐ เอกชน และองค.กร
ปกครองสว: นทHองถน่ิ
(12) ปฏิบัติงานร:วมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหน:วยงานอื่นที่เกี่ยวขHองหรือที่ไดHรับ
มอบหมาย

แนวทางการพัฒนาคุณภาพทางการศกึ ษาของสำนักงานเขตพน้ื ท่ีการศึกษา
เริ่มจากการพิจารณาทิศทางการขับเคลื่อนคุณภาพการศึกษาขั้นพื้นฐาน ของสำนักงานคณะกรรมการ

การศึกษาขั้นฟ‡ˆนฐาน ว:ามีทิศทางการขับเคลื่อน มีจุดเนHนในการจัดการศึกษามีโครงการสำคัญอะไรบHาง
หลังจากนั้นจึงนำมากำหนดปฏิทินปฏิบัติการเพื่อใหHการพัฒนาคุณภาพการศึกษาขั้นพื้นฐาน บรรลุเป•าประสงค.
ที่กำหนด และดำเนินโครงการตามแผนปฏิบัติการที่สำคัญ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาตHองดำเนินการตาม
ยุทธศาสตร.ชาติ พ.ศ.๒๕๖๑ – ๒๕๘ นโยบายของรัฐบาล และนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการและนโยบาย
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน โดยแนวทางการพัฒนาคุณภาพทางการศึกษาของสำนักงานเขต
พนื้ ทก่ี ารศกึ ษาสามารถดำเนินการไดตH ามขัน้ ตอน ดังตอ: ไปนี้

1. กำหนดวสิ ัยทัศน. (VISION) ในการดำเนนิ การใหชH ัดเจน
2. กำหนดพันธกิจ (MISSION)
3. กำหนดเป•าประสงค. (GOALS)

41

4. กำหนดค:านยิ มองคก. ร
5. กำหนดยุทธศาสตรส. ำนกั งานเขตพื้นท่กี ารศึกษา
6. การขับเคลื่อนการพัฒนาคุณภาพการศึกษาขั้นพื้นฐานตามนโยบายเลขาธิการ คณะกรรมการ
การศึกษาขนั้ พนื้ ฐาน โดยเรม่ิ จาก

6.1. โครงการสำคัญ (Flagship Project) ที่กำหนดไวHในแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา
ประจำปก} ารศึกษา

6.2 โครงการตามนโยบายของรัฐบาล
6.3 โครงการตามนโยบายของกระทรวงศึกษาธกิ ารและนโยบายของสำนกั งาน คณะกรรมการ
การศึกษาขน้ั พ้นื ฐาน
7. กำหนดปฏิทินปฏิบัติการ โดยระบุระยะเวลาใหHชัดเจนจากแนวทางการพัฒนาคุณภาพทาง
การศึกษาของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาที่กล:าวมาแลHวนั้น การที่จะพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสำนักงาน
เขตพื้นที่จะตHองดำเนินการโดยใชHแนวคิดการพัฒนาองค.การมาใชHในการขับเคลื่อน จึงจะสามารถขับเคลื่อนการ
ดำเนินงานของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาเพื่อไปสู:จุดมุ:งหมายอย:างเป>นรูปธรรม ซึ่งแนวคิดการพัฒนา
องค.การนนั้ มขี ั้นตอนและหลักการ ดังนี้
1. กำหนดเป•าหมาย (Goal Setting ) ในองค.การควรชัดเจนซึ่งขึ้นอยู:กับการเผชิญหนHาและ
อภิปรายร:วมกนั ของผูHบรหิ ารและสมาชิกในองค.การอย:างตรงไปตรงมา
2. ความเขHาใจในสถานการณ. (Understand Relations) โดยอาศัยความเขHาใจร:วมกันว:า
ความตHองการของบคุ คลจะเป>นตัวอทิ ธพิ ลอย:างย่ิงต:อพฤติกรรมการทำงาน
3. การปรับปรุงสัมพันธ.ภาพ (Improving Relations) สัมพันธ.ภาพที่ดีต:อกันในองค.การจะ
เป>นผล พลอยไดHอยู:ตลอดเวลาของการเปลี่ยนแปลงดHวยวิธี โอ ดี (OD) คือ ทั้งป~ญหาและความรูHสึกที่ดี
ต:อกันของ คนในองค.การควรไดHเปŸดเผยซึ่งกันและกันทุกคนเริ่มพอใจจะทำงานรูHว:าเป>นสิ่งที่มีค:าของ
การท างานร:วมกัน
4. การทำงานร:วมกันกับหน:วยงานในสถานการณ. หมายถึง ใหHกลุ:มเขHามามีส:วนร:วมในการ
ดำเนินการ การแกHป~ญหา การตัดสินใจ การใหHความสนับสนุนและความร:วมมือ ทั้งนี้ควรคำนึงถึงการ
เปลี่ยนแปลงระบบการท างานของมนุษย.ขึ้นอยู:กับดุลภาพของงาน (Balance of force) ภายในระบบ
นั้นเอง
5. การเชื่อมโยง (Linking) แนวยุทธศาสตร.การพัฒนาองค.การ คือ ความสามารถใน การเชื่อ
โยงคนในหนว: ยงานเขาH ดวH ยกันใหมH ากท่ีสุด
จากการเปรียบเทียบพฤติกรรมและวัฒนธรรมขององค.การที่อ:อนแอกับองค.การที่แข็งแรงหรือองค.การ
ที่มีสุขภาพดีนั้น สังเกตไดHจากค:านิยม และวัฒนธรรมในองค.การ ซึ่งค:านิยม และวัฒนธรรมการท างานของคน
และบรรยากาศของการท างานร:วมกันนี้ เป>นสิ่งที่มองเห็นไดHยากสำหรับคนในองค.การนั้น แต:บุคคลภายนอก
หรือที่เรียกว:าที่ปรึกษาการพัฒนาองค.การ (AD) จะไดHเห็นดีกว:า เพราะมีทัศนะเป>นกลาง กลHาเสนอป~ญหาใน
ส:วนที่องค.การไม:กลHาพูด สามารถสอดแทรกวิธีการ 0D ไดHชัดเจนและเหมาะสม ขHอสำคัญคือ คนในองค.การ
ยอมรับบุคคลภายนอกมากกว:าที่ปรึกษา OD ภายในองค.การเอง เพราะการเปลี่ยนแปลงค:านิยม และ

42

วัฒนธรรมในองค.การเป>นกิจกรรมที่ไม:เหมือนกิจกรรมฝ(กอบรมและพัฒนาธรรมดา คือ จะตHองทำอย:าง
ระมัดระวังรอบคอบตามข้นั ตอนและพัฒนาการเปลี่ยนแปลงใน
ระบบองค.การทกุ ระบบไปพรอH ม ๆ กนั ซงึ่ ประกอบดHวยอนรุ ะบบ 4 ระบบ ประกอบดHวยตัวแปรทสี่ ำคญั ดงั น้ี

1. งาน (Tasks)
2. โครงสรHาง (Structure)
3. คน (People).
4. วิธีการ (Technology)

ปจ_ จัยสHงผลเมอ่ื มีการพฒั นาองคก> าร
การเปลี่ยนแปลงระบบใด ๆ ในองค.การ ย:อมส:งผลกระทบต:อระบบอื่นในองค.การเสมอ มีผูHกล:าวว:า

ประสิทธิภาพของงานจะมุ:งตรงไปสู:ถนนที่ตัดผ:านการเปลี่ยนแปลง ดังนั้นหากมีการ เปลี่ยนแปลงหรือ
พฒั นาการมักมปี จ~ จัยที่ส:งผลใหHเกิดในสงิ่ ต:อไปน้ี

1. เกดิ บทบาทและเปา• หมายใหม:ขึ้นในองคก. าร
2. การประเมินค:าของคนในองค.การสูงขน้ึ
3. การวินจิ ฉัยสถานการณ.จะไดHมาจากการสงั เกตจากคนหลายกลุ:ม
4. เกดิ จาการแสวงหาการช:วยเหลอื ซง่ึ กนั และกนั
5. เกดิ การทำงานรว: มกนั เปน> กลุม:
6. คนทกุ คนในองคก. ารระบายความทุกขร. อH นใจไดH
7. เกิดประสบการณใ. หมข: นึ้
8. มกี ารประกาศเปา• หมายใหม:
9. เริม่ การวางแผนเปน> ระยะ
10. สมาชกิ เรม่ิ รHตู ัวเองวา: อะไรบHางทต่ี นไมร: Hู
11. ตดั สินใจร:วมกันและสำนกึ ดวี า: ตHองทำงานรว: มกับคน ไมใ: ช:ทำงานบนคน
12. พบเป•าหมายทเ่ี ป>นจริงแต:ละคนมีการเส่ียงมากขึน้
13. สามารถลบลาH งระบบเก:า (Unfreezing) กลายเป>นขอบฟา• ใหม:
14. สมาชกิ งานทกุ งานเรมิ่ ตHนภาพโลกใหม: เป>นกระบวนการทำงานอยา: งมีประสิทธิภาพ
การดำเนินตามแนวคิดเหล:านี้จะเป>นตัวสะทHอนใหHเห็นว:าสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามีการพัฒนา
การศึกษาที่อยู:บนพื้นฐานของขHอมูล การเปลี่ยนแปลง ความเป>นจริง เท:าทันสถานการณ.ป~จจุบันและสิ่งที่จะ
เกิดขึน้ ในอนาคต และแสดงถงึ การพัฒนาคณุ ภาพอย:างต:อเน่อื งของสำนักงานเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษา

43

44

การบรหิ ารเขตพน้ื ที่การศกึ ษาสคHู วามเปZนเลิศ

หลกั การ
การบริหารที่มีประสิทธิภาพ คือ การบริหารที่มีผูHบริหารเพียงคนเดียวในองค.กร (Division of Labor)

มีการกำหนดมาตรฐานทำงานที่ชัดเจน (Standardization) มีเอกภาพในการบังคับบัญชา (Unity of
Command) มีการกระจายอำนาจและความรับผิดชอบใหHแก:ผูHร:วมงาน (Delegation of Authority and
Responsibility) มีการแบ:งฝ”ายงานและบุคลากรผูHรับผิดชอบใหHแก: ผูHร:วมงาน (Division of Labor) มีการ
กำหนดมาตรฐานการท างานที่ชัดเจน (Span of Control) มีการมอบหมายการควบคุมดูแลที่เหมาะสม
(Stability) เปŸดโอกาสใหHมีการเปลี่ยนแปลงใหม: ๆ ในองค.กรไดH (Flexibility) สามารถทำใหHคนในองค.กรเกิด
ความรูHสึกอบอุ:นและปลอดภัย (Security) มีการยอมรับนโยบายส:วนบุคคลที่มีความสามารถ (Personnel
Policy) มีการประเมนิ ผลการปฏิบัติงานทง้ั สว: นบคุ คลและองค.กร (Evaluation)

ทฤษฎที างการบรหิ าร
ทฤษฎกี ารบริหารการศึกษาเพอื่ สค:ู วามเปน> เลศิ ไดแH ก:

- ทฤษฎีกำหนดรูปแบบใหม: มีสามองค.ประกอบ แทนที่จะมีสององค.ประกอบดัง ทฤษฎีของ เฮอร.ซ
เบริร.ก ดHวยการเพิ่มองค.ประกอบที่สามเขHาไป ไดHแก: ambient หมายถึง สิ่งแวดลHอม ambient นี้มี
ส:วนประกอบที่กล:าวถึงบ:อย ๆ ไดHแก:สิ่งที่ทำใหHพึงพอใจและสิ่งที่ทำใหHไม:พึงพอใจ สิ่งกระตุHนในฐานะกลุ:มที่
ตอบสนองต:อความพึงพอใจในการท างานมากกว:าความไม:พึงพอใจต:อการทำงาน การขาดแคลนตัวกระตุHนก็
อาจเป>นบ:อเกิดแห:งความไม:พึงพอใจก็ไดH องค.ประกอบของ ambient นั้นมีอยู: 5 ประการดHวยกัน คือ เงินเดือน
โอกาสที่จะไดเH จรญิ งอกงาม โอกาสทีจ่ ะเสยี ง ความสมั พนั ธ.ท่ีมีตอ: ผูHบงั คบั บัญชา และสถานภาพ

- ทฤษฎีบรรยากาศ อลัน บราวน. ไดHเสนอกลยุทธ.สองประการสำหรับเปลี่ยนแปลงบรรยากาศของ
โรงเรียน ประการแรกไดHแก:กลยุทธ.ดHานคลินิก ประการที่สอง ไดHแก:กลยุทธ.ที่มุ:งความเจริญงอกงามเป>น
ศูนย.กลาง ทั้งสองกลยุทธ.ต:างก็ไม:ไดHเป>นตัวเลือกแก:กันและกัน แต:สามารถใชHดHวยกัน ทั้งสองกลยุทธ.ต:างก็มี
ความจำเป>นต:อการเปลี่ยนแปลง กลยุทธ.ดHานคลินิกเนHนที่ธรรมชาติของความสัมพันธ.ระหว:างกลุ:มย:อยใน
โรงเรียน มุ:งดูที่ความรูHขององค.กรต:อจากนั้นก็วิเคราะห.บรรยากาศขององค.กร กำหนดลำดับขั้นความสำคัญของ
การปฏิบัติการและวางแผนดำเนินการ เมื่อปฏิบัติสำเร็จแลHวก็มีการประเมินผลงานนั้น ในขณะที่กลยุทธ.มุ:ง
ความเจริญงอกงามเป>นศนู ย.กลางนน้ั เนนH ที่การพฒั นาของเอกัตบุคคล

- ทฤษฎีอำนาจ และความขัดแยHงในสถาบันการศึกษา ของวิตเตอร. บอลด.ริดจ. ทฤษฎีความขัดแยHงเนHน
ที่การแยกส:วนของระบบสังคมออกเป>นกลุ:มผลประโยชน. ซึ่งแต:ละกลุ:มต:างก็มีเป•าประสงค.ที่ต:างกันออกไป และ
แตล: ะกลม:ุ ต:างก็พยายามที่จะไดเH ปรยี บอีกกล:มุ หนงึ่ หรอื หลาย ๆ กลม:ุ

- ทฤษฎีอื่น ๆ ที่เกี่ยวขHองกับแรงจูงใจ สิ่งจูงใจ และความพึงพอใจ ทฤษฎีที่กล:าวถึง แรงจูงใจในการ
ทำงาน สิ่งจูงใจในองค.กร ความพึงพอใจในงาน ความพึงพอใจต:อผลการปฏิบัติงาน ไดHแก: ทฤษฎีวุฒิภาวะของ
อากิริส ทฤษฎีความตHองการของมาสโลว. ทฤษฎีสององค.ประกอบของเฮอร.ซเบิร.ก ทฤษฎีการก:อตัวใหม:

45

(Reformulated theory) ทฤษฎีความคาดหวัง (Expectancy theory) การบริหารสถานศึกษาสู:ความเป>นเลิศ
มีความจ าเป>นตHองอาศัย หลักการ แนวคิดและทฤษฎีทางการบริหารการศึกษา เพื่อปรับการบริหาร
สถานศึกษาสู:การบริหารเชงิ ระบบ IPP CONTEXT ตามกระบวนการผลติ ทางการศึกษา

แนวทางการการบรหิ ารเขตพ้ืนทก่ี ารศึกษาสHูความเปZนเลศิ
การพัฒนาคุณภาพการศึกษา เป>นกระบวนการเปลี่ยนแปลงหรือปรับปรุงพัฒนาการจัดการศึกษา

เพื่อใหHไดHผลลัพธ.ตามมาตรฐานที่กำหนดไวH และจะตHองสรHางความพึงพอใจของผูHปกครอง ชุมชน และสังคม
โดยทั่วไป ทั้งนี้ การพัฒนาคุณภาพการศึกษาเพื่อพัฒนาการเรียนรูHในศตวรรษท่ี 21 ตHองอาศัยความรับผิดชอบ
ร:วมทั้งในระดับประเทศ และระดับสถานศึกษาโดยคำนึงถึงองค.ประกอบสำคัญ 5 ประการ ไดHแก: หลักสูตรสื่อ
การสอนและเทคโนโลยี การประเมินผลผูHเรียน การพัฒนาครู การประเมินคุณภาพสถานศึกษา และการ
สนับสนุนทรัพยากรทางการศึกษา ที่เชื่อมโยงกับทักษะสำหรับศตวรรษที่ 21 ทั้งนี้ ตHองอาศัยแนวคิดและทฤษฎี
ทางการบริหารการศึกษา การเรียนรูH และการสอนเป>นฐานในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา งบประมาณและ
การบริหารจัดการเรียนรูHเป>นป~จจัยสำคัญอย:างยิ่งในการพัฒนาคุณภาพการศึกษา โดยเฉพาะงบประมาณนับว:า
เป>นป~จจัยหลักของการจัดการศึกษาในระดับกวHางเพราะเป>นป~จจัยที่รัฐควบคุมและเป>นป~จจัยที่นำไปสู:ป~จจัย
การผลิตอื่น ๆ ในระดับปฏิบัติ ดังนั้น การจัดสรรงบประมาณจึงตHองใหHคำนึงถึงความเสมอภาค และความ
เหมาะสม
ตามความตHองการจำเป>นพิเศษ ของนักเรียนและสถานศึกษา ส:วนการบริหารจัดการเรียนรูHที่ใหHเกิดประสิทธิผล
ควรใชHกรอบการบริหารจัดการเรียนรูHแบบบูรณาการ ตามทฤษฎีเชิงระบบแบบเปŸดและพิจารณาร:วมกับ
องค.ประกอบการพัฒนาคุณภาพการศึกษาเพื่อพัฒนาการเรียนรูHในศตวรรษที่ 21 การพัฒนาคุณภาพการศึกษา
ไทยอย:างยงั่ ยืนนนั้ ตอH งยึดหลกั การพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษา ทส่ี ราH งความรบั ผิดชอบรว: มของภาคสงั คมทกุ ระดับ
นับตั้งแต: ผูHปกครอง ชุมชน ผูHกำหนดนโยบาย และสถานศึกษา ทั้งนี้ ตHองเนHนการสรHางความรับผิดชอบร:วม
ระหว:างสถานศึกษากับผูHปกครองและชุมชนเป>นหลักเพราะส:งผลต:อผูHเรียนโดยตรง โดยมีผูHกำหนดนโยบายร:วม
รับผิดชอบสนับสนุนและส:งเสริมการปฏิบัติ ซึ่งแนวทางการพัฒนาควรครอบคลุมทั้งดHานการสรHางความ
รับผิดชอบร:วมของสังคม การประเมินคุณภาพครูอย:างเชื่อถือไดH การพัฒนาครูส:ูการเรียนรูHในศตวรรษที่ 21
และการพัฒนาระบบงบประมาณแบบมีส:วนร:วมเพื่อเป>นการเตรียมความพรHอมที่จะเขHาสู:ยุคของการ
เปลี่ยนแปลง การจัดการศึกษา ของประเทศครั้งสำคัญ ที่จะพัฒนาประชากรในวัยเรียนทุกคนและทุก
กลุ:มเป•าหมาย ซึ่งหมายรวมถึง กลุ:ม ผูHเรียนที่มีความตHองการจำเป>นพิเศษ กลุ:มชาติพันธุ. กลุ:มผูHดHอยโอกาส และ
กลุ:มที่อยู:ในพื้นที่ห:างไกล ทุรกันดาร ใหHมีความพรHอมทั้งกาย ใจ สติป~ญญา มีสุขภาวะที่ดีในทุกช:วงวัย มีจิต
สาธารณะ รับผิดชอบต:อสังคม และผูHอื่น มัธยัสถ. อดออม โอบอHอมอารี มีวินัย รักษาศีลธรรมและเป>นพลเมืองดี
ของชาติและพลเมืองโลกที่ดี มีหลักคิดที่ถูกตHอง มีทักษะที่จำเป>นในศตวรรษที่ 21 มีทักษะสื่อสารภาษาอังกฤษ
และภาษาที่ 3 และอนุรักษ.ภาษาทHองถิ่น มีนิสัยรักการเรียนรูHและการพัฒนาตนเองอย:างต:อเนื่องตลอดชีวิต ส:ู
การเป>นคนไทยและพลโลกที่มีทักษะการคิดขั้นสูง เป>นนวัตกรรม นักคิด ผูHประกอบการ เกษตรกรยุคใหม: โดยมี
สัมมาชีพตามความถนัดของตนเอง โดยไดHกำหนดนโยบาย วิสัยทัศน. พันธกิจ กลยุทธ. เป•าประสงค. และ
แนวทางในการดำเนนิ การ ดงั นี้

46

วสิ ัยทศั น>
สรHางคณุ ภาพทนุ มนษุ ย. อยา: งพอเพียง สส:ู งั คมอนาคตท่ยี ั่งยืน

พันธกจิ
1. จัดการศึกษาเพื่อเสริมสรHางความมั่นคงของสถาบันหลักของชาติและการปกครองในระบอบ

ประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตรยิ ท. รงเปน> ประมุข
2. พัฒนาศักยภาพผูHเรียนเพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข:งขันโดยพัฒนาคุณภาพผูHเรียนใหHมี ความรHู

ทกั ษะวชิ าการ ทักษะชวี ติ ทกั ษะวชิ าชีพ คุณลกั ษณะในศตวรรษท่ี 21
3. ส:งเสรมิ การพัฒนาครูและบุคลากรทางการศกึ ษาใหเH ปน> มืออาชพี
4. สรHางโอกาส ความเสมอภาคลดความเหลื่อมล้ำ ใหHผูHเรียนทุกคนไดHรับบริการทางการศึกษาอย:าง

ทวั่ ถึงและเทา: เทยี ม
5. ส:งเสริมการจัดการศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตที่เป>นมิตรกับสิ่งแวดลHอม ยึดหลักปรัชญาของ

เศรษฐกิจพอเพียงและเปา• หมายโลกเพ่อื การพฒั นาทีย่ ่งั ยนื (SDGs)
6. พฒั นาระบบบริหารจัดการแบบบรู ณาการ และสง: เสรมิ ใหHทกุ ภาคสว: นมสี ว: นร:วม

ในการจัดการศกึ ษา

เปาV หมาย
1. ผูHเรียน เป>นบุคคลแห:งการเรียนรูH คิดริเริ่มและสรHางสรรค.นวัตกรรมมีความรูH มีทักษะและ

คุณลักษณะของผูHเรียนในศตวรรษที่ 21 มีสุขภาวะที่เหมาะสมตามวัย มีความสามารถในการพึ่งพาตนเอง และ
ปรบั ตวั ตอ: การเปน> พลเมืองและพลโลกทีด่ ี

2. ผูHเรียนที่มีความตHองการจำเป>นพิเศษ กลุ:มชาติพันธุ. กลุ:มผูHดHอยโอกาส และกลุ:มที่อยู:ในพื้นที่ห:างไกล
ทุรกันดาร ไดHรับการศึกษาอย:างทั่วถึง เท:าเทียม และมีคุณภาพ พรHอมกHาวสู:สากล ตาม หลักปรัชญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง

3. ครูเป>นผูHเรียนรูH มีจิตวิญญาณความเป>นครู มีความแม:นยำทางวิชาการ และมีทักษะการจัดการ
เรียนรูHที่หลากหลาย ตอบสนองผูHเรียนเป>นรายบุคคล เป>นผูHสรHางสรรค.นวัตกรรม และทักษะในการ ใชH
เทคโนโลยี

4. ผูHบริหารสถานศึกษา มีความเป>นเลิศส:วนบุคคล คิดเชิงกลยุทธ.และนวัตกรรม มีภาวะผูHนำทาง
วิชาการ มสี ำนกึ ความรับผดิ ชอบ (Accountability) และการบรหิ ารแบบร:วมมือ

5. สถานศึกษา มีความเป>นอิสระในการบริหารงานและจัดการเรียนรูH ร:วมมือกับชุมชน ภาคเอกชน
และผูHเกี่ยวขHองในการจัดการศึกษาระดับพื้นที่ จัดสภาพแวดลHอมในโรงเรียนเพื่อการเรียนรูH ในทุกมิติเป>น
โรงเรียนนวัตกรรม

6. สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา มีการบริหารงานเชิงบูรณาการ เป>นสำนักงานแห:งนวัตกรรมยุคใหม:
ใชHขHอมูลสารสนเทศและการวิจัยและพัฒนาในการขับเคลื่อนคุณภาพ กำกับ ติดตาม ประเมินและรายงานผล
อยา: งเปน> ระบบ

47

7. สำนักงานส:วนกลาง ปรับเปลี่ยนวัฒนธรรมการทำงาน โดยกระจายอำนาจการบริหารงานและ การ
จัดการศึกษาใหHสถานศึกษา บริหารเชิงบูรณาการ มีระบบขHอมูลสารสนเทศที่มีประสิทธิภาพ กำกับ ติดตาม
ประเมินผล และการรายงานผลอย:างเปน> ระบบ ใชHวิจัยและนวัตกรรมในการ ขับเคล่อื นคุณภาพ

กลยทุ ธเชิงนโยบาย
นโยบายที่ 1 จดั การศกึ ษาเพอ่ื ความม่ันคง

- พัฒนาการศึกษาของสถานศึกษาในเขตพัฒนาพิเศษเฉพาะกจิ จงั หวัดชายแดนภาคใตH
- ส:งเสริมและสนับสนุนใหHผูHเรียนในเขตพื้นที่เฉพาะ กลุ:มชาติพันธุ. กลุ:มที่ดHอยโอกาส และ กลุ:มที่อยู:ใน
พ้ืนที่ห:างไกลทุรกันดาร เช:น พ้ืนที่สูง ชายแดน ชายฝ~µงทะเลและเกาะแก:ง ไดHรับการบริการดHานการศึกษาข้ัน
พน้ื ฐาน ทม่ี ีคุณภาพ และเหมาะสมตรงตามความ ตอH งการ
นโยบายที่ 2 พัฒนาคณุ ภาพผูเ1 รียน
- ปรับปรุง และพัฒนาหลักสูตรทุกระดับการศึกษา ใหHเอื้อต:อการพัฒนาสมรรถนะผูHเรียน เป>น
รายบุคคล มีทกั ษะท่ีจำเป>นในศตวรรษที่ 21 นำไปส:ูการจดั การศกึ ษาเพอ่ื การ มีงานทำ (Career Education)
- พัฒนาผูHเรียนทุกคนใหHมีความรักในสถาบันหลักของชาติ และยึดมั่นการปกครองระบอบ
ประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย.ทรงเป>นประมุข มีทัศนคติที่ดีต:อบHานเมือง มีหลักคิด ที่ถูกตHอง เป>นพลเมือง
ดขี องชาตแิ ละพลเมอื งโลกทด่ี มี คี ณุ ธรรมจริยธรรม
- พัฒนาคุณภาพของผูHเรียน ใหHมีทักษะการเรียนรูHในศตวรรษที่ 21 มีความเป>นเลิศ ดHานวิชาการ
นำไปสู:การสรHางขดี ความสามารถในการแขง: ขัน
- พัฒนาผูHเรียนใหHมีทักษะอาชีพและทักษะชีวิต มีสุขภาวะที่ดีสามารถดำรงชีวิต อยู:ในสังคมไดHอย:างมี
ความสขุ
- การจัดการศึกษาเพื่อการบรรลุเป•าหมายโลกเพื่อการพัฒนาอย:างยั่งยืน (SDGs) เพื่อ สรHางเสริม
คณุ ภาพชวี ิตท่เี ป>นมิตรกับสงิ่ แวดลHอม ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
- พฒั นาคณุ ภาพผHูเรยี นทีม่ ีความตHองการจำเป>นพิเศษ
- ส:งเสริม สนับสนุนใหHสถานศึกษา น า Digital Technology มาใชHในการจัดการเรียนรูH ใหHแก:ผูHเรียน
เป>นรายบุคคลตามสมรรถนะ ความตHองการ และความถนัด สรHางสังคม ฐานความรูH (Knowledge-Based
Society) เพื่อการเรียนรูHอย:างตอ: เน่อื งตลอดชีวติ
นโยบายท่ี 3 พัฒนาผู1บรหิ าร ครู และบุคลากรทางการศกึ ษา
- สรHางเครือข:ายความร:วมมือกับสถาบันทางการศึกษาที่ผลิตครู ในการผลิตและพัฒนาครู ใหHตรงกับ
สาขาวชิ า และสอดคลอH งกบั การพัฒนาในศตวรรษที่ 21
- พัฒนาผูHบริหาร ครูและบุคลากรทางการศึกษาทุกประเภท ใหHมีสมรรถนะตามมาตรฐาน วิชาชีพ มี
ศกั ยภาพ มีคณุ ธรรม จริยธรรม
- นำ Digital Technology มาใชHในการพัฒนาผูHบริหาร ครู และบุคลากรทางการศึกษา ทุกประเภทท้ัง
ระบบ
นโยบายที่ 4 สร1างโอกาสในการเข1าถึงบริการการศึกษาที่มีคุณภาพ มีมาตรฐาน และลดความ เหลื่อมล้ำ
ทางการศกึ ษา