Perkembangan Seni Visual di Malaysia
Sebelum Merdeka Selepas Merdeka
1920an Penubuhan Penang Impressionist : 1959 Pameran Solo Chuah Thean Teng di London.
Puan Lim Cheng Kung dan Abdullah Ariff Diikuti Khalil Ibrahim.
1930an Kelab Seni Lukis Cina Pulau Pinang ditubuhkan Akademi
Seni Halus Nanyang diasaskan Lim Hak Tai 1970an – Tenaga Pengajar Institut Teknologi MARA (Redza Piyadasa,
1940an: Suleiman Esa, Joseph Tan) mencetuskan idea dan informasi
1941 Jepun kekang semua aktiviti kesenian baharu.
1945 Penubuhan Kumpulan Pendidik Seni Pulau Pinang. 1949 Mohd 1974 Abdul Latiff Mohidin tubuhkan Kumpulan Anak Alam. 1984 Pusat
Hoessein Enas menubuhkan Angkatan Seni Universiti Sains Malaysia bertujuan
Pelukis Semenanjung. lahirkan siswazah Seni Halus
1950an:
1952 Majlis Pendidik Seni Pulau Pinang ditubuhkan. 1952
Wednesday Art Group diasaskan oleh Peter Harris. 1953 Persatuan
Seni Pulau Pinang dan majlis Kesenian
Pulau Pinang ditubuhkan.
1956 Angkatan Pelukis Semenanjung ditukar kepada Angkatan
Pelukis SeMalaysia.
1957 Thursday Art Group ditubuhkan.
Artis dan sumbangan
Yong Mun Seng Beach House Abdullah Ariff Bumi Bahagia Chuah Thean Teng Musim Buah-buahan Amron Omar Pertarungan
Dzulkifli Buyong
Syed Ahmad Mohamad Hoessein Memetik Daun Abdul Latiff Kelambu
Jamal Gunung Ledang Enas Tembakau Mohidin Pago-pago Redza Pyadasa The Haj Family
SENI REKA
Ismail bin Jaafar Menamakan Kereta Jimmy Choo Fesyen Bapa Logo
Proton ‘SAGA’ Hashim Hassan Hari Kebangsaan
SENI KRAF
Hajah Aminah Anyaman mengkuang Hawa bin Ngah Salam Labu / Tembikar Wan Mustaffa Ukiran Kayu Che Mud Che Awang Jebak Puyuh Shafiee bin Jusoh Wau
Wan Su
Peranan Institusi Seni Visual
1960 Penubuhan STTI
1922 Penubuhan SITC (Sultan Idris 1958 Balai Seni Lukis Negara dibuka oleh (Special Training Teacher College)
YTM Tunku Abdul Rahman sekarang
Training College) kini dikenali sebagai
Universiti Pendidikan Sultan Idris dinamakan Balai Seni Visual Negara sekarang IPG Kampus Ilmu Khas
1966 1967 1968
Penubuhan Malayan Institute of Art – Institut Teknologi MARA ditubuhkan Kuala Lumpur College of Art ditubuhkan
institut swasta pertama Sekarang universiti teknologi MARA
1
AKTIVITI 1
1. Manakah antara institusi berikut melahirkan 6. Institusi Kraf Negara berfungsi sebagai
graduan pendidikan seni?
A Universiti Malaya A Pusat pemasaran barangan kraf
B Sultan Idris Training College B Pusat pameran barangan kraf
C Special Training Teacher College C Pusat penerokaan sejarah seni kraf
D Universiti Sains Malaysia D Pusat menjual hasil karya seni visual
2. Perkembangan awal seni visual Malaysia 7. Reka Bentuk Grafik merupakan salah
bermula seawal tahun satu
A 1920an A Bidang Seni Halus
B 1940an B Bidang Seni Komunikasi Visual
C Bidang Seni Kraf
C 1960an
D 1980an D Bidang Seni Reka
3. Antara peralatan domestik berikut, yang 8. Jimmy Choo pernah mendapat
manakah diukir menarik? pendidikan di
A Wau A Institut Teknologi MARA
B Gasing B Kuala Lumpur College of Art
C Rehal C London College of Fashion
D Lesung D Malayan Institute of Art
4. Di negeri manakah seni mula berkembang 9. Pusat Seni Universiti Sains Malaysia
sebelum Malaysia merdeka? ditubuhkan bertujuan
A Perak A mempamerkan hasil karya seni halus
B Kedah B menilai hasil seni halus
C Pulau Pinang C mempromosi hasil seni halus
D Melaka D melahirkan siswazah Seni Halus
5. Namakan institusi yang menjadi tempat 10. Pada tahun 1949 Mohd Hoessein Enas
karya seni visual dipamerkan telah menubuhkan_____________
A Maktab Perguruan Sultan Idris A Angkatan Pelukis Semenanjung.
B Balai Seni Lukis Negara B Angkatan Pelukis SeMalaysia
C Institut Seni Kuala Lumpur C Thursday Art Group
D Malaysia Institute of Art D Majlis Pendidik Seni Pulau Pinang
2
BIDANG : SEJARAH DAN APRESIASI SENI VISUAL
TAJUK : PERKEMBANGAN SENI VISUAL DI MALAYSIA
Sejarah - Seni Halus
- Perkembangan seni visual di Malaysia berlaku secara berperingkat- peringkat
dan berkait rapat dengan seni halus, seni reka dan seni kraf.
- Sejarah seni visual negara kita bermula pada tahun 1920-an dengan penubuhan
Penang Impressionist Society.
- Kumpulan ini menggunakan lanskap sebagai tema karya mereka.
- Pada tahun 1950-an, Wednesday Art Group telah ditubuhkan dengan
menampilkan karya catan gaya naturalisme menggunakan subjek tempatan
sebagai tema.
- Selepas merdeka, landskap seni visual negara terus berubah dengan menampilkan
catan gaya ekspresionisme dan ekspresionisme abstrak hasil pengaruh barat.
- Perkembangan seni semakin rancak dengan penubuhan Angkatan Pelukis SeMalaysia
dan Persatuan Pelukis Malaysia.
- Penubuhan institusi seperti Institut Teknologi MARA dan institusi seni swasta yang
menawarkan pelbagai kursus seni.
- Seni Reka
- Sejarah perkembangan seni reka negara kita agak baru berbanding dengan
perkembangan seni halus dan seni kraf.
- Seni reka terbahagi kepada komunikasi visual, reka bentuk teknologi dan reka
bentuk persekitaran.
- Kewujudan kursus seni reka secara formal menerusi Institut Teknologi Mara ( Uitm),
Universiti Sains Malaysia, Universiti Malaysia Sarawak dan institusi swasta
merupakan titik tolak transformasi terhadap bentuk-bentuk rekaan dua dimensi (2D)
dan tiga dimensi (3D) sejajar dengan perkembangan sains dan teknologi.
- Bidang seni reka di negara ini terus berkembang dengan penubuhan Majlis
Rekabentuk Malaysia dan Majlis Inovasi Negara.
- Seni Kraf
- Sejarah seni kraf Malaysia boleh dikaitkan dengan kerja tangan yang diusahakan
oleh masyarakat Melayu di Kelantan, Trengganu dan Pahang sekitar tahun 1780-an.
- Kedatangan imigrasi luar seperti kaum Cina dan India telah mempengaruhi rekaan
tempatan.
- Proses asimilasi budaya ini dapat dilihat pada hasil rekaan seperti ukiran kayu,
sulaman dan barang kemas.
- Seni kraf terbahagi kepada seni kraf tradisional ( batik, tembikar, ukiran kayu, tekat,
anyaman, tenunan) dan seni kraf moden ( seni kertas, kraf sabun, kraf manik, kraf
lilin, kraf tali).
Tokoh-tokoh
Tokoh-tokoh Seni Halus Tokoh-tokoh Seni Reka
- Abdullah Arif, Anthony - Zulkifli Haron, Jimmy
Lau, Redza Piyadasa, Chuah TOKOH Choo, Hj Hashim Hassan,
Thean Then, Mad Anuar Hassan Abdul Mutalib,
Ismail, Ismail Zain. Ahmad Haji Zainuddin.
Tokoh- tokoh Kraf
- Azizah Ismail, Aminah
Haji Ahmad, Norhaiza
Noordin,Haji Abd.
Rahman Long, Ishak
Kassim, Ainatishah Bilal
Din.
Tajuk 1 : GARISAN
Definisi Garisan
Garisan terbentuk apabila titik-titik dicantumkan.
Jenis- jenis garisan Penerokaan Garisan
1. Nipis - Berpancar Alam Semulajadi
2. Tebal - Berbulu 1. Garisan pada kulit harimau
3. Menegak - Berlingkar 2. Garisan pada batang pokok
4. Mendatar - Berserabut 3. Garisan pada pelangi
5. Beralun - Bergerigi 4. Garisan pada air hujan
6. Berduri - Putus-putus 5. Garisan pada rambut
Media dan Garisan Buatan Manusia
Pen penanda – garisan tebal 6. Garisan pada tiang elektrik
Pensel – garisan nipis 7. Garisan pada kuali
Ranting pokok – akar – garisan berserabut 8. Garisan pada pembahagi jalan raya
Fungsi Garisan 9. Garisan pada benang
- Garisan menghasilkan ton
- Garisan menghasilkan jalinan
- Garisan menghasilkan ruang
- Garisan menghasilkan bentuk
- Garisan menghasilkan rupa
Contoh Garisan
AKTIVITI 1
1. Manakah antara berikut fungsi garisan? 4. Apakah pernyataan yang paling sesuai bagi
gambar tersebut ?
A Garisan mencipta warna
B Garisan menghasilkan suasana
C Garisan menghasilkan rupa
D Garisan mencipta tema
2. Garisan melengkung dalam alam semula jadi
dapat dilihat melalui objek
A Pokok A Garisan menghasilkan ton
B Pelangi B Garisan menghasilkan rupa
C Ombak C Garisan menghasilkan ruang
D Daun D Garisan menghasilkan bentuk
3. Garisan yang disusun rapat boleh 5. Garisan-garisan selari yang dilukis semakin rapat
menghasilkan kesan akan menghasilkan kesan
A Terang A Ton
B Benderang B Rupa
C Kelabu C Bentuk
D Gelap D Bayang
3
6. Garisan jenis manakah yang digunakan dalam 8. Apakah maksud garisan?
melukis bulu kucing?
A Garisan berbulu A Garisan terbentuk apabila titik digerakkan
B Garisan bergerigi B Garisan terbentuk apabila titik dirapatkan
C Garisan membulat C Garisan terbentuk apabila titik-titik dicantumkan
D Garisan putus-putus D Garisan terbentuk apabila titik dijarakkan
7. Garisan menegak membawa maksud 9. Apakah jenis garisan yang ada pada roda basikal?
A Ketenangan A Garisan berpancar
B Kematian B Garisan berbulu
C Keteguhan C Garisan beralun
D Kelemahan D Garisan berlingkar
10 . Garisan halus boleh dihasilkan dengan
A Pensel
B Pen teknikal
C Krayon
D Pen
Aktiviti 2
1. Pasangkan jenis garisan berikut
Alam Semulajadi Benda Buatan Manusia
Kaki Langit Penyapu
Kilat Rim basikal
Pokok kelapa Zip baju
Singa Jendela
Cahaya matahari Tiang lampu
2. Garisan yang menampakkan tona gelap Garisan yang
disusun rapat
Aktiviti 3
Lakarkan garisan mengikut jenis yang ditetapkan ke dalam petak kosong berikut:
Garisan tebal Garisan nipis Garisan lurus Garisan Garisan berpancar Garisan mendatar
melengkung
Garisanberduri Garisan berbulu Garisan bergerigi Garisan Garisan zig-zag Garisan
berputus-putus berserabut
4
BIDANG : BAHASA SENI VISUAL
TAJUK : GARISAN
Definisi garisan - Garisan adalah kesan titik yang bergerak dihasilkan dengan menggunakan
sesuatau alat atau media yang bermula daripada satu titik permulaan
merentasi sesuatu kawasan.
Jenis Garisan - Garisan mempunyai pelbagai jenis sifat dan identiti yang tersendiri serta
memberi pengertian yang berbeza-beza.
- Jenis-jenis garisan ini merujuk kepada sifat-sifat fizikal sesuatu garisan
itu seperti : Contoh
Tebal Bersudut
Nipis
Berpancar Melengkung
GARISAN
Panjang Putus-putus
Kasar
Gelap Lurus
- Garisan-garisan ini dapat dilihat dan wujud dengan jelas di sekeliling kita.
● Garisan pada alam semula jadi
● Garisan pada objek buatan manusia
● Garisan pada karya seni visual
- Garisan boleh dihasilkan dengan menggunakan pelbagai alat dan bahan. Alat
dan media ini akan memberi kesan garisan yang berlainan.
● Kesan garisan daripada pensel
● Kesan garisan daripada arang
● Kesan garisan daripada pen
● Kesan garisan daripada marker pen
● Kesan garisan daripada berus
● Kesan garisan daripada krayon
Fungsi Garisan
- Garisan yang dihasilkan dalam karya seni mempunyai pelbagai fungsi.
- Garisan dapat menghasilkan :
● Garisan menghasilkan rupa
● Garisan menghasilkan jalinan
● Garisan menghasilkan bentuk
● Garisan menghasilkan ton
● Garisan mewujudkan ruang
● Garisan mewujudkan bentuk
Teknik Penghasilan Garisan
- Garisan boleh dihasilkan dengan pelbagai teknik.
- Setiap teknik ini akan menghasilkan garisan yang berbeza. Contoh:
● Teknik capan
● Teknik canting
● Teknik titik
● Teknik kolaj
● Teknik jahitan
● Teknik pualaman
● Teknik anyaman
Tajuk 2 : RUPA
Definisi Rupa Fungsi Rupa
Rupa terbentuk apabila dua hujung garisan bertemu - Rupa hasilkan catan
& cetakan
Jenis Rupa - Rupa hasilkan logo
Alam Organik Terhasil secara spontan - Rupa hasilkan mukataip
Rupa Geometri Bersudut - Rupa hasilkan corak
Penerokaan Rupa
Olahan rupa
- Tindanan
Positif Objek yang terletak dalam - Penambahan
Kawasan tertentu
- Pengurangan
Negatif Kawasan sekitar objek
Aktiviti 1
1. Antara pernyataan berikut, yang manakah 4. Pilih ciri rupa organik
menggambarkan maksud rupa? I. Dicipta secara spontan
A. Garisan yang menarik II. Kelihatan hidup dan bergaya
B. Garisan yang bersilang antara satu III. Dihasilkan secara tidak sengaja
sama lain IV. Mempunya sudut atau sempadan
C. Rupa terhasil apabila dua hujung A. I, II, dan III
garisan bertemu B. II, III, dan IV
D. Rupa merupakan gambaran wajah C. I, II, dan IV
2. Manakah antara berikut merupakan jenis D. I, II, III, dan IV
rupa? 5. Antara Teknik berikut, yang manakah
A. Rupa paras C. Rupa geometri boleh menghasilkan rupa baharu?
B. Rupa wajah D. Rupa menarik A. Pecahan
3. Di dalam bidang apakah rupa mukataip B. Tindanan
biasa diguna pakai? C. Rendaman
A. Tekstil C. Hiasan dalaman D. Pengaburan
B. Landskap D. Grafik
Aktiviti 2
1. Rupa ini dihasilkan tanpa sudut 3. Namakan jenis rupa berikut
Rupa geometri
2. Senaraikan fungsi rupa
Menghasilkan corak
Menghasilkan reka grafik (logo, lambing, symbol) Rupa Organik Rupa Geometri
Menghasilkan mukataip
Menghasilkan catan dan cetakan
5
Aktiviti 3
Hasilkan rupa dari objek-objek berikut
Hasilkan satu reka corak menggunakan susunan selang seli
6
BIDANG : BAHASA SENI VISUAL
TAJUK : RUPA
Definisi Rupa - Rupa ialah pertemuan hujung sesuatu garisan dengan permulaannya.
- Rupa juga dapat didefinisikan sebagai kawasan dua dimensi (2D) yang
dikelilingi ataupun dibatasi oleh garisan luar.
- Rupa hanya mempunyai panjang dan lebar.
Jenis Rupa - Rupa terdiri daripada dua jenis iaitu :
● Rupa Organik - rupa yang bebas tanpa sudut. Lingkaran garisan luarnya
beralun bebas, tidak mempunyai sempadan dan terhasil
secara spontan.
● Rupa Geometri - rupa yang mempunyai sempadan, bersudut dan bersifat
statik.
- Jenis-jenis rupa ini wujud pada
● alam semulajadi
● objek buatan manusia
● karya seni visual
- Rupa boleh diolah kepada dua iaitu :
● Rupa Positif - rupa sesuatu objek yang terletak di dalam satu kawasan
tertentu.
● Rupa Negatif - rupa negatif ialah ruang di keliling rupa sesuatu objek.
Fungsi Rupa
➢ Rupa mempunyai pelbagai fungsi
➢ Olahan rupa boleh menghasilkan corak.
- corak secara tindanan, penambahan dan pengurangan.
➢ Olahan rupa boleh menghasilkan logo atau simbol.
- Logo atau simbol ialah rupa ringkas sesuatu objek.
➢ Olahan rupa boleh menghasilkan tipografi.
- Tipografi merupakan elemen dalam penghasilan reka bentuk logo, poster dan
pembungkusan.
Teknik Penghasilan Rupa
Lipatan dan
gunting
Stensilan Hard -edge
TEKNIK
Kolaj Cetakan
Capan
Tajuk 3 : BENTUK
Jenis Bentuk
Definisi Bentuk KONKRIT
Bentuk mempunyai jisim, isipasu dan
lebih dari satu permukaan Bentuk objek sebenar yang bersifat 3
dimensi iaitu boleh disentuh, dilihat
Ciri bentuk dan dirasa (bukan berbentuk gambar)
✓ Bersifat 3 dimensi
✓ Terdapat bayangan Teknik Hasilkan Bentuk
✓ Berstruktur KONKRIT ILUSI
✓ Boleh dilihat dari pelbagai arah ✓ Binaan ✓ Garisan
✓ Lorekan
ILUSI ✓ Luakan
Bentuk visual yang bersifat 2 dimensi ✓ Kepingan ✓ Cetakan
yang digambarkan melalui lukisan dan ✓ Lipatan ✓ Cetakan
gambar. ✓ Anyaman ✓ Jalinan
✓ Catan
Contoh-contoh bentuk
Bentuk tangan melalui teknik lukisan
Penghasilan bentuk melalui teknik
lukisan
Aktiviti 1
1. Antara berikut manakah bentuk ilusi?
A. Bangunan Sultan Abdul Samad, Kuala 4. Manakah antara karya seni visual berikut
Lumpur tergolong sebagai bentuk konkrit?
B. Buah durian di Pasar Besar A. Lukisan
C. Poster Bangunan Berkembar Petronas, B. Catan
Kuala Lumpur C. Cetakan
D. Gunting logam di makmal kemahiran D. Arca
hidup
2. Pernyataan manakah yang berkait rapat
dengan bentuk?
A. Dihayati secara dua dimensi
B. Mampu menghasilkan corak
C. Terdapat dalam jenis positif dan negatif
D. Mempunyai struktur dan bayang
Periuk Kera
3. Antara bahan berikut, yang manakah
boleh digunakan dalam menghasilkan 5. Objek di atas terdapat banyak di pinggir
bentuk konkrit? hutan. Objek tersebut dikategorikan
I. Tanah liat sebagai
II. Kadbod A. Bentuk konkrit
III. Plaster of Paris B. Bentuk ilusi
IV. Dakwat lino C. Bentuk negatif
A. I, II, dan III D. Bentuk berfungsi
B. II, III, dan IV
C. I, II, dan IV
D. I, II, III, dan IV
Aktiviti 2
1. 4. Senaraikan 3 ciri bentuk
a) Sifat 3 dimensi
b) Terdapat bayangan
c) Boleh dihayati dari pelbagai arah
2.
d) Mempunyai struktur
3.
7
Aktiviti 3:
Potong garis luar dan kemudian cantukan bentangan tersebut.
Aktiviti 4
Lukiskan bentuk yang terhasil
8
BIDANG : BAHASA SENI VISUAL
TAJUK : BENTUK
Definisi - Bentuk ialah objek yang mempunyai struktur jisim dan isi padu.
- Bentuk mempunyai lebih daripada satu permukaan.
- Bentuk boleh dilihat dari segi ketinggian, isi padu dan kelebaran.
Jenis Bentuk
Bentuk terdiri daripada dua jenis iaitu:
● Bentuk Konkrit - boleh dilihat dalam arca dan karya seni 3D.
- bersifat tiga dimensi (3D)
- boleh disentuh,dilihat dan dipegang.
- wujud pada objek-objek fizikal seperti kereta, bunga dan ukiran kayu.
● Bentuk Ilusi - dihasilkan melalui konsep seperti perspektif untuk menunjukkan bentuk
dalam karya 2D.
- bersifat dua dimensi (2D)
- hanya boleh dilihat tetapi tidak boleh dirasa oleh deria sentuh.
- dilihat dalam gambaran hasil lukisan, catan,cetakan dan foto.
BENTUK
Alam semula jadi Objek buatan manusia Karya seni visual
Buah-buahan Jam Tembikar
Burung Kasut Arca
Bunga Peralatan dapur Ukiran
Fungsi Bentuk
● Bentuk mempunyai pelbagai fungsi.
● Pengarca menggunakan bahan semulajadi ataupun bahan buatan manusia
untuk dijadikan arca yang berbentuk konkrit.
● Bentuk ilusi berfungsi memberi kesan yang realistik pada karya.
● Bentuk ilusi dalam karya 2D dapat dihasilkan menggunakan kesan cahaya dan bayang.
Teknik menghasilkan
bentuk
Bentuk Konkrit Bentuk Ilusi
- Luakan - Gurisan
- Anyaman - Lukisan
- Lipatan - Kolaj
- Ukiran -Ton warna
Tajuk 4 : JALINAN
Definisi Jalinan
Kesan yang terdapat pada permukaan sesuatu benda
Jenis Jalinan
Jalinan Sentuh
- Dapat dilihat dan dirasa melalui sentuhan
Jalinan Tampak
- Dapat dilihat tapi tidak dapat dirasai melalui sentuhan
Teknik Penghasilan Jalinan Fungsi Jalinan
- Sulaman - Pualaman Pengaliran udara / air
- Catan - Ukiran Penyamaran
- Kolaj - Anyaman Cengkaman dan Kestabilan
- Lorekan - Cetakan Sebagai hiasan
- Lukisan
CONTOH JALINAN SENTUH
CONTOH JALINAN TAMPAK
9
AKTIVITI 1
1. Antara objek berikut, yang manakah 5. Manakah antara berikut dalam kumpulan
mempunyai sifat permukaan paling jalinan sentuh?
kasar?
A Kulit telur I Tuala
B Daun pisang II Rambut
C Kulit ular III Kulit nenas
D Tapak selipar IV Kulit telur
A I, II, dan III
2. Membatik boleh menghasilkan jalinan B II, III, dan IV
jenis
A Sentuh C I, II, dan IV
B Tampak D I, II, III, dan IV
C Guris
D Canting 6. Antara objek yang berikut, yang manakah
tidak mempunyai jalinan sentuh?
A Ukiran kayu
B Tikar
C Tenunan
D Gambar foto
3. Jalinan pada buah dalam gambar di 7. Antara berikut, yang manakah contoh
atas merupakan jenis objek buatan manusia yang menunjukkan
kesan jalinan?
A Sentuh I Tayar
B Tampak II Tapak kasut
C Alam semula jadi III Kulit kacang
D Buatan manusia IV Sayap rama-rama
A I dan II
4. Manakah antara situasi berikut B I, II dan III
menampakkan kesan tampak?
A Longgokan buah durian C I, II, III dan IV
B Buah rambutan di dalam peti D III dan IV
C Permukaan jalan raya baru diturap
D Ombak di lautan
10
BIDANG : BAHASA SENI VISUAL
TAJUK : JALINAN
Definisi Jalinan - Jalinan ialah sifat permukaan sesuatu objek yang boleh dikesan melalui
deria penglihatan atau sentuhan.
Jenis Jalinan - Jalinan terbahagi kepada dua jenis iaitu :
● Jalinan Sentuh - boleh dilihat dan dirasa secara sentuhan,.
● Jalinan Tampak – boleh dilihat dan tidak dapat disentuh.
Jenis-jenis jalinan terdapat
pada
Jalinan pada alam Jalinan pada objek Jalinan pada karya seni
semulajadi buatan manusia visual
1. Harimau 1. Tapak kasut 1. Songket
2. Kulit buah 2. Anyaman 2. Catan
tembikai 3. Corak pada kain 3. arca
3. Kulit pokok
Fungsi Jalinan
➢ Alam Semula Jadi
● Berfungsi sebagai penyamaran - jalinan berfungsi pada badan haiwan,
contohnya buaya berfungsi membuat
penyamaran untuk mencari mangsa.
- jalinan sentuh pada kulit durian berfungsi
untuk keselamatan.
➢ Objek Buatan Manusia
● Berfungsi sebagai keselamatan - jalinan yang terdapat pada tayar kenderaan
memberi kesan cengkaman.
● Berfungsi sebagai corak - jalinan pada tekstil menghasilkan corak hiasan yang
menarik.
➢ Karya Seni Visual
● Berfungsi sebagai menampakkan pelbagai jenis ruang, contohnya dapat
menimbulkan ruang cetek, ruang dalam dan ruang rata. Jalinan pada seni kraf
berfungsi memberi nilai estetik.
Tiupan
Capan
Kolaj
Teknik
Pualaman penghasilan Ukiran
Jalinan
Sulaman Jahitan
Ikat dan
celup
Tajuk 5 : RUANG
Definisi Ruang
Jarak atau ruang kosong antara objek
Jenis Ruang
Ruang Fizikal Ruang Ilusi
• Ruang Nyata • Terdapat pada karya seni
Ruang Terbuka Ruang Tertutup Ruang Dalam Ruang Cetek Ruang Rata
Ruang dan Perspektif Teknik Hasilkan ruang
- Satu titik lenyap - Dua titik lenyap 1. Ton warna
2. Garisan grid
3.Perubahan saiz
Aktiviti 1
1. Manakah pernyataan yang benar Manakah antara berikut menunjukkan ruang
mengen- ai ruang? perspektif dua titik lenyap?
A. Kawasan taman permainan
B. Kawasan bilik pejabat A.
C. Kawasan yang dilukis
D. Kawasan di sekeliling objek
2. Ruang berikut merupakan ruang fizikal
I. Ruang terbuka
II. Ruang tertutup B.
III. Ruang nyata
IV. Ruang cetek
A. I, II, dan III
B. II, III, dan IV
C. I, II, dan IV
D. I, II, III, dan IV
3. Antara berikut, jenis ruang manakah
yang terdapat dalam karya seni visual?
A. Ruang nyata C.
B. Ruang fizikal
C. Ruang ilusi
D. Ruang tampak
4. Antara berikut warna manakah yang
boleh mengalihkan ruang yang sempit
kelihatan selesa? D.
A. Merah hati
B. Hitam
C. Biru kecubung
D. Kuning langsat
11
BIDANG : BAHASA SENI VISUAL
TAJUK : RUANG
Definisi Ruang - Ruang adalah jarak antara objek yang wujud di alam nyata dan karya
seni visual.
- Ruang dalam seni visual merujuk kepada kawasan kosong di sekeliling
sesuatu objek, jarak di antara objek dan kedalaman sesuatu objek.
Jenis Ruang
➢ Ruang terbahagi kepada dua jenis iaitu :
● Ruang Nyata - Ruang tertutup ialah ruang bagi kawasan terhad seperti
dalam bilik,dapur atau dalam bangunan.
- Ruang terbuka ialah ruang bagi kawasan lapang seperti
padang, taman, pantai dan sebagainya.
● Ruang Ilusi - Ruang cetek ialah ruang yang kelihatan dekat terbatas.
- Ruang dalam ialah ruang yang memperlihatkan kesan
perspektif dan mempamerkan ruang hadapan, tengah
dan belakang.
- Ruang rata ialah ruang yang terhasil apabila dilukis atau
diolah elemen-elemen gambaran pada satah yang sama.
Fungsi Ruang
➢ Ruang mempunyai pelbagai fungsi dalam karya seni visual.
➢ Ruang fizikal ataupun ruang nyata membolehkan karya seni dilihat daripada
pelbagai sudut.
➢ Interaksi antara karya seni dan audiens membolehkan pengalaman estetik berlaku.
➢ Audiens dapat melihat kualiti sebenar karya tersebut dari segi bahan, gaya, kehalusan
dan mesej yang ingin disampaikan.
➢ Ruang ilusi ataupun ruang tampak berfungsi untuk memperlihatkan karya seni 2D
seperti 3D melalui aplikasi ruang cetek, ruang dalam dan ruang rata.
➢ Ruang mempengaruhi warna dan saiz berdasarkan jarak.
➢ Ruang dapat menampakkan jarak antara satu objek dengan objek yang lain.
➢ Ruang nyata membolehkan karya seni dilihat daripada pelbagai sudut.
Perkaitan Ruang dan Perspektif
➢ Perspektif ialah kesan ilusi objek dalam kedudukan rah mata dan kaki langit.
➢ Perspektif dapat membahagikan tiga ruang dalam penghasilan karya iaitu:
● Ruang tengah
● Ruang depan
● Ruang belakang.
➢ Perubahan saiz, warna dan jarak berlaku apabila dilihat dari jauh.
➢ Semua garisan perspektif bertemu pada satu titik pusat iaitu titik lenyap.
➢ Perspektik mempuyai dua titik lenyap iaitu ;
● Perspektif satu titik lenyap
● Perspektif dua titik lenyap.
Teknik Penghasilan Ruang
Perubahan
Perbezaan saiz
warna
Tindanan
Imej terang Teknik
dan kabur Penghasilan
Ruang
Bayang-
bayang
Reka letak
grafik Garisan
perspektif
Tajuk 6 : WARNA
Definisi Warna
Warna merupakan tindakbalas cahaya ke atas sesuatu permukaan objek
Jenis Warna
Primer Sekunder Tertier Neutral
• Kuning • Kuning + biru = hijau • Hijau + kuning • Putih
• Biru • Biru + merah = ungu • Hijau + biru • Hitam
• Merah • Merah + kuning = jingga • Ungu + merah • kelabu
• Ungu + biru
• Jingga + kuning
• Jingga + merah
Gubahan Warna Fungsi Warna
- Warna Harmoni - Menimbulkan kesan ruang
- Warna Monokrom - Menimbulkan jalinan
- Warna Penggenap - Menimbulkan rupa
- Bawa maksud tertentu
Suhu Warna - Menimbulkan Mood
Panas Sejuk - Menimbulkan bentuk
1. Merah 1.Hijau
2.Kuning 2.Biru
3.Jingga
3.Ungu
AKTIVITI 1
1. Antara berikut, apakah yang boleh dikenal- 3. Bagaimana mengenal pasti warna kontra?
pasti di dalam gelap? A. Letak
nya bersebelahan dalam roda
I. Jalinan warna
II. Warna B. 3 warna utama jadi asas
III. Bentuk C. Warna tersebut kelihatan menenangkan
IV. Ruang D. Kedudukan bertentangan dalam roda warna
A. I, II, dan III
B. II, III, dan IV 4. Tona warna digunakan bagi menampakkan
C. I, III, dan IV A. Garisan
D. I, II, III, dan IV B. rupa
C. Bentuk
2. Kuning, Biru dan Merah tergolong dalam D. Jalinan
jenis warna
A. Primer 5. Antara warna berikut, yang manakah
B. Sekunder dalam golongan warna panas?
C. Tertier A. Biru
D. Neutral B. Merah
C. Hijau
D. Kelabu
12
AKTIVITI 2
1. Lengkapkan campuran warna berikut”
Kuning + merah = Jingga
Merah + Biru = Ungu
Biru + Kuning = Hijau
2. Merah , kuning dan jingga tergolong dalam kategori warna
Panas
3. Penggunaan warna merah digubah dengan campuran putih mengikut ketetapan meng-
hasilkan gubahan
Monokromatik
4. Warna yang letak bersebelahan yang menampakkan kesamaan dinamakan
Harmoni
5. Isikan warna mengikut kumpulan dan turutan yang betul
13
BIDANG : BAHASA SENI VISUAL
TAJUK : WARNA
Definisi warna - Warna ialah tindak balas ke atas sesuatu permukaan.
- Tanpa cahaya warna tidak wujud.
- Warna dapat dikesan melalui deria penglihatan.
Jenis Warna
➢ Warna terbahagi kepada tiga jenis iaitu :
● Warna Primer ( Asas)
- Warna yang tidak boleh dihasilkan dengan cara campuran warna.
- Warna merah, biru dan kuning.
● Warna sekunder
- Warna yang dihasilkan daripada campuran dua warna asas.
- Warna jingga, ungu dan hijau.
● Warna Tertier
- Warna yang dihasilkan daripada campuran satu warna asas dan satu warna
sekunder.
- Warna kuning kehijauanm, kuning kejinggaan, merah keunguan, merah
kejinggaan, biru kehijauan dan biru keunguan.
➢ Jenis-jenis warna ini boleh dilihat dengan jelas menggunakan roda warna.
Nilai Warna
➢ Ton warna ialah nilai pancaran warna dari gelap ke cerah melalui campuran warna
putih atau hitam.
➢ Kroma warna ialah nilai ukuran warna hasil campuran warna penggenap.
➢ Warna neutral ialah hitam, putih dan campuran antara keduanya iaitu kelabu.
Gubahan Warna
➢ Warna sewarna ( monokrom) terhasil melalui pelbagai ton.
➢ Warna harmoni ialah warna yang terletak bersebelahan dalam roda warna.
➢ Warna penggenap ialah warna yang terletak bertentangan dalam roda warna.
Suhu Warna
➢ Warna panas ialah kumpulan warna yang memberi kesan terang dan garang
➢ Warna sejuk ialah kumpulan warna yang memberi kesan tenang dan damai.
Warna Bertindak
➢ Warna yang akan menimbulkan kesan pantulan warna yang berbeza apabila bertemu
Dengan warna latar yang berlainan.
➢ Dua jenis warna bertindak iaitu :
● Warna bertindak positif
● Warna bertindak negatif
Perspektif Warna
➢ Warna berubah mengikut suasana dan jarak
Fungsi Warna
➢ Fungsi warna ialah untuk berkomunikasi secara langsung dan tidak langsung.
➢ Fungsi warna adalah sebagai repesentasi dari alam semula jadi, ekspresi kendiri,
psikologi dan simbolisme.
Tajuk 7 : HARMONI
Definisi Harmoni Sesuatu yang aman / damai / menyenangkan
Harmoni dalam warna
Jenis Harmoni Harmoni dalam bentuk
Harmoni dalam rupa
Harmoni dalam garisan
Interpretasi tema
Aplikasi Harmoni
Seni Reka Grafik
Kraf
AKTIVITI 1
1. Antara pernyataan berikut, manakah 4.Antara pasukan pakaian seragam berikut
benar yang manakah keliharan harmoni dengan
mengenai prinsip harmoni?
I. Harmoni kraf tembikar pada warnanya alam sekeliling tempat mereka bertugas?
II. Harmoni kraf batik pada A. Jururawat
pengulangan coraknya B. Polis Di Raja Malaysia
III. Harmoni kraf ukiran kayu pada C. Tentera darat
motif ukirannya D. Kastam Di Raja Malaysia
IV. Harmoni kraf wau pada bentuk 5. Pilih fungsi warna dan jalinan pada benda alam
dan warnanya yang berharmoni dengan persekitarannya
A. I, II, dan III A. Keseragaman
B. II, III, dan IV B. Penyamaran
C. I, II, dan IV C. Menarik perhatian
D. I, II, III, dan IV D. Identiti tertentu
2. Warna apakah yang sesuai
digabungkan dengan hijau untuk
kelihatan harmoni?
A. Jingga
B. Merah jambu
C. Hijau muda
D. Hitam
3. Prinsip harmoni terhasil apabila wujud
pen- gulangan corak yang
A. Berlainan
B. Sama
C. Hampir sama
D. Kontra
14
AKTIVITI 2
1. Bahagian manakah pada buah nanas kelihatan harmoni?
kulit
2. Buah tembikai kelihatan harmoni melalui warna nya.
3. Anyaman mengkuang kelihatan harmoni melalui pengulangan
motif kelarai
4. Senaraikan unsur seni yang boleh digunakan menghasilkan prinsip harmoni
a. Garisan
b. Rupa bentuk
c. Jalinan
d. Warna
5. Harmoni dalam warna terhasil apabila gubahan menggunakan warna yang
hampir sama
AKTIVITI 3
Hasilkan satu gubahan berharmoni menggunakan rupa yang sama.
15
BIDANG : BAHASA SENI VISUAL
TAJUK : HARMONI
Definisi Harmoni - Prinsip harmoni berkait rapat dengan penyatuan objek atau
elemen- elemen rekaan yang sama dalam sesbuah gubahan secara
tersusun, teratur dan bersesuaian.
Ciri-ciri Harmoni - Harmoni yang jelas mampu menghasilkan kesatuan apabila
unsur-unsur rupa dan bentuk menghala kearah yang sama. Ciri-ciri
ini penting bukan sahaja pada gubahan karya seni visual malah pada
alam semula jadi dan objek buatan manusia.
Ciri-ciri Harmoni
Alam semula jadi Objek buatan manusia Karya seni visual
-Prinsip harmoni dari -Prinsip harmoni dalam -Prinsip harmoni
segi warna, bentuk bentuk dan warna menerusi .warna
dan jalinan bangunan.
dalam rekaan grafik.
-Prinsip harmoni dari -Prinsip harmoni dalam -Prinsip harmoni
segi penyatuan dua susunan perabot. dalam motif
unsur seni berulang pada
tanglung
Fungsi Harmoni
- P
➢ Ciri- ciri harmoni yang wujud pada sesuatu objek mempunyai fungsi yang tertentu
● Prinsip harmoni pada gabungan seni kraf dan seni hakus mewujudkan nilai
estetik.
● Prinsip harmoni pada seni tekatan mewujudkan keseimbangan menerusi
gabungan motif, warna dan susunan gubahan.
● Prinsip harmoni wujud dalam karya cetakan benam ( etching) menerusi
gabungan hal benda yang berkaitan.
Teknik Penghasilan Harmoni
➢ Prinsip harmoni boleh diwujudkan dalam karya berbentuk dua dimensi (2D) atau tiga
dimensi (3D).
➢ Terdapat beberapa teknik untuk mewujudkan prinsip harmoni dalam karya seni.
Susunan unsur Pengulangan
rupa dan bentuk motif yang
yang menghala sama
pada satu arah
Teknik
Penghasilan
Susunan huruf- Harmoni Harmoni pada
huruf dalam penggunaan
reka bentuk warna dalam
poster karya seni
Susunan unsur
rupa dalam
keadaan
seimbang
Tajuk 8 : KONTRA
Definisi Kontra
Kontra wujud apabila ada unsur seni yang bertentangan digunakan dalam sebuah
karya seni
Aplikasi Kontra
Seni Grafik Seni Kraf Seni Halus
1. Logo 1. Tenunan 1. Catan
2. Poster 2. Anyaman
Mewujudkan Kontra
- Unsur positif @ negatif - Arah bertentangan
- Saiz Bentuk berbeza - Warna bertentangan
- Jalinan berlainan - Rupa berbeza
- Garisan berbeza - Watak berlainan
Fungsi Kontra
Mengelak kebosanan , Menarik Perhatian , Memberi Fokus
Aktiviti 1
1. Antara berikut warna apakah berkontra 4. Antara jenis warna berikut, yang manakah
dengan putih? berkontra sesama sendiri?
A. Biru A. Warna panas
B. Hitam B. Warna sejuk
C. Kuning C. Warna penggenap
D. Merah D. Warna harmoni
2. Penghasilan poster mengutamakan prinsip 5. Pilih tujuan kontra diwujudkan
kontra. Mengapa? I. Menampakkan gubahan lebih harmoni
A. Mudah menonjolkan tema dan mesej II. Menarik perhatian audien
B. Mencerahkan warna yang terlalu gelap III. Memberi penegasan dlam gubahan
C. Menyeragamkan tulisan dan ilustrasi IV. Mengelak kebosanan
D. Warna-warna yang digunakan A. I, II, dan III
seimbang B. II, III, dan IV
C. I, II, dan IV
3. Antara berikut, yang manakah kontra D. I, II, III, dan IV
pada jersi pemain bola sepak?
A. Warna jersi
B. Lencana pasukan
C. Jalur jersi
D. Nombor jersi
16
Aktiviti 2
1. Namakan dua hasil kraf yang mengutamakan prinsip kontra
a Tenunan
b Batik
c Ukiran kayu
d Anyaman pandan / mengkuang / buluh
2. Kain baldu berwarna biru gelap sesuai disulam dengan benang emas berwarna
akan menarik
3. Senaraikan tiga jenis kontra
a Kontra garisan
b Kontra rupa
c Kontra bentuk
d Kontra jalinan
e Kontra warna
f Kontra arah
g Kontra saiz
Aktiviti 3
Hasilkan sebuah poster berkaitan penjagaan bumi dengan mengambil
penekanan dari segi kontra warna.
17
BIDANG : BAHASA SENI VISUAL
TAJUK : KONTRA
Definisi Kontra - kontra wujud apabila ada unsur seni digunakan secara bertentangan antara
satu sama lain. Kontra membawa maksud sesuatu unsur seni yang berbeza
atau bercanggah dari segi ciri-cirinya dalam sesuatu gubahan.
Ciri- ciri kontra - Kontra digunakan untuk mewujudkan kelainan dalam sesuatu gubahan dari
segi saiz, rupa, bentuk, warna, garisan, arah jalinan dan sebagainya.
Ciri – ciri Kontra
Alam semula jadi Objek buatan manusia Karya seni visual
- Kontra garisan - Kontra bentuk.
- Kontra jalinan
- Kontra warna - Kontra saiz - Kontra rupa
Fungsi Kontra - P
➢ Prinsip kontra banyak diaplikasikan dalam gubahan seni visual .
➢ Prinsip kontra dapat mewujudkan focus kepada pemerhati.
● Kontra oleh menimbulkan kesan penegasan dalam gubahan karya..
● Kontra pada gubahan bentuk mewujudkan perbezaan dan menarik perhatian.
● Kontra digunakan untuk menarik perhatian agar mesej dapat disampaikan dengan
lebih berkesan.
Teknik Penghasilan Kontra
➢ Kesan kontra boleh diwujudkan menggunakan ciri-ciri yang bercanggah pada sesebuah
gubahan.
Perbezaan
arah
Perbezaan
Perbezaan saiz bentuk
Teknik
Penghasilan
Perbezaan Kontra Perbezaan rupa
jalinan
Perbezaan warna Perbezaan sifat
garisan
Tajuk 9 : PENEGASAN
Definisi Penegasan Penegasan Wujud
Sesuatu yang menjadi fokus Garisan berbaza Ruang berbeza
Rupa berbeza Warna berbeza
Bentuk berbeza
Elemen diasingkan
Jenis Penegasan Jalinan berbeza Susunan elemen dibezakan
Penegasan Penegasan Aplikasi Penegasan
ruang objek -Penegasan penghasilan kulit buku /
majalah
-Penegasan pada lukisan
Penekanan -Penegasan pada papan tanda
tema /iklan
-Penegasan pada catan
Aktiviti 1
1. Prinsip penegasan sesuai dalam kerja seni 4. Jika karya poster berlatar belakangkan warna
sejuk, warna apakah sesuai menjadi latar
A Menghasilkan corak pada ruang dan jalinan tulisan?
B Menghasilkan muka taip A Merah
C Menghasilkan ruang hadapan B Biru
D Menghasilkan motif dan warna C Hijau
D Hitam
2. Antara berikut, pernyataan manakah benar
mengenai penegasan? 5 Dalam penghasilan kraf tembikar, di
I Sebuah arca di Kawasan lapang manakah wujud penegasan?
II Seekor cicak di dinding rumah A Coraknya
III Sehelai daun di atas rumput B Warnanya
IV Titisan darah di atas kain putih C Bentuknya
A I, II, dan III D Teknik penghasilannya
B II, III, dan IV
C I, II, dan IV
D I, II, III, dan IV 6 Jika karya poster berlatar belakangkan warna
sejuk, warna apakah sesuai menjadi latar
tulisan?
3. Antara berikut, yang manakah fungsi A Merah
penegasan? B Biru
A Menambah keindahan karya
B Mengimbangi karya C Hijau
C Menyampaikan maklumat kepada pemerhati D Hitam
D Menarik perhatian
BAHAGIAN B
1. Namakan dua contoh penegasan dalam alam 2. Senaraikan dua fungsi penegasan
semulajadi
a Bunga mawar di celah daun hijau a Menarik perhatian
b Bulan mengambang di waktu malam b Mengelak kebosanan
c Singa sedang mengendap mangsanya c Memberi tumpuan khusus
d Rambutan berbuah
3. Maksud mudah bagi penegasan adalah sesuatu yang menjadi fokus atau sesuatu yang ketara
18
BIDANG : BAHASA SENI VISUAL
TAJUK : PENEGASAN
Definisi Penegasan - Penegasan bermaksud suatu penumpuan unsur seni atau imej yang
kelihatan lebih ketara jika dibandingkan dengan yang lain.
- Penegasan dan kontra mempunyai ciri-ciri yang hampir sama.
Ciri-ciri Penegasan - Prinsip penegasan ini wujud apabila terdapat sesuatu unsur yang ganjil
atau kontra dalam sesuatu gubahan sama ada pada alam semulajadi, objek
buatan manusia atau karya seni.
- Unsur seni seperti garisan, rupa, bentuk, jalinan, ruang dan warna juga
boleh mewujudkan penegasan.
Ciri-ciri Penegasan
Alam semula jadi Objek buatan manusia Karya seni visual
- Penegasan dari segi - Penegasan warna - Penegasan tipografi
bentuk. terang dalam kelompok - Penegasan dari segi
– Penegasan dari segi warna gelap.
bentuk.
warna. – Penegasan dari segi
saiz dan bentuk.
- P
Fungsi Penegasan
➢ Penegasan mempunyai beberapa fungsi.
● Penegasan dalam karya mengelakkan kebosanan.
● Penegasan menimbulkan tumpuan dan focus.
● Penegasan bertujuan menarik perhatian.
Teknik penghasilan penegasan
➢ Penegasan dalam karya seni visual dapat menonjolkan idea atau tema dalam sesuatu
pengkaryaan atau perekaan.
Pengasingan Kejelasan atau
elemen penegasan kekaburan objek
Teknik
Penghasilan
Penegasan di Penegasan
Penggunaan
pusat garisan elemen yang
grid kontra
Perbezaan
tipografi
Tajuk 10 : KEPELBAGAIAN
Definisi Kepelbagaian
Kepelbagaian merujuk kepada keadaan di mana pelbagaig gaya, nilai, idea digabungkan
dalam satu gubahan
Jenis Kepelbagaian
• Kepelbagaian garisan • Kepelbagaian warna
• Kepelbagaian rupa • Kepelbagaian saiz
• Kepelbagaian bentuk • Kepelbagaian arah
• Kepelbagaian jalinan
Fungsi Kepelbagaian
- Memberi variasi - Menambah daya tarikan
- Memberi gaya - Maningkatkan tenaga
- Membezakan identiti
Aktiviti 1
1. Kepelbagaian jelas apabila
A. Terdapat gabungan idea berlainan 4. Manakah antara situasi berikut
B. Terdapat gabungan unsur seni yang menampak- kan prinsip kepelbagaian?
berbeza A. Seorang warga emas duduk di
C. Terdapat gabungan pendapat yang ber kerusi malas
berbeza B. Seekor helang terbang di udara
D. Terdapat gabungan seni grafik yang C. Kapal terbang sedang mendarat
mantap D. Berbagai jenis bunga di taman
2. Antara berikut, yang manakah fungsi
kepelbagaian?
A. Meluahkan perasaan
B. Menggambarkan ketenangan
C. Menambahkan gaya dalam karya
D. Memberi tumpuan
3. Pilih karya grafik yang menunjukkan
kepelbagaian dalam gubahan
I. Pembungkusan
II. Kulit buku
III. Lencana 5. Gambar ais kacang di atas
IV. Logo menunjukkan prinsip kepelbagaian dari
A. I, II, dan III segi
B. II, III, dan IV A. Bahan yang dicampur
C. I, II, dan IV B. Bahan asas yang digunakan
D. I, II, III, dan IV C. Harga ais kacang
D. Lokasi jualan
19
Aktiviti 2
1. Karya seni yang menerapkan prinsip kepelbagaian akan lebih menarik berbanding
karya yang tiada prinsip tersebut.
2. Senaraikan dua fungsi kepelbagaian
a. Memberi gaya c. Menambah daya tarikan e. Meningkatkan tenaga
b. Menambah variasi d. Membezakan identiti
3. Nyatakan dua jenis kepelbagaian
a. Kepelbagaian Kepelbagaian jalinan f. Kepelbagaian saiz
garisan d. Kepelbagaian warna
b. Kepelbagaian e. Kepelbagaian arah
rupa
c. Kepelbagaian
bentuk
Aktiviti 3
Hasilkan satu gubahan kertas pembalut hadiah dengan penggunaan prinsip kepelbagaian
supaya kelihatan menarik
20
BIDANG : BAHASA SENI VISUAL
TAJUK : KEPELBAGAIAN
Definisi Kepelbagaian - Kepelbagaian adalah konsep rekaan yang merujuk kepada cara
menggabungkan elemen-elemen seni untuk menghasilkan
hubungan yang kompleks dan rumit.
- Kepelbagaian dapat dihasilkan melalui penggunaan unsur seni yang
pelbagai seperti garisan, rupa dan warna dalam sesebuah gubahan.
Ciri-ciri Kepelbagaian - Kepelbagaian pada alam semula jadi dan objek buatan manusia
dapat menceriakan kehidupan dan memberi pelbagai variasi
keindahan.
- Prinsip kepelbagaian juga turut digunakan dalam menghasilkan
karya seni.
Ciri-ciri Kepelbagaian
Alam semula jadi Objek buatan manusia Karya seni visual
-Kepelbagaian rupa -Kepelbagaian reka -Kepelbagaian
bentuk. bentuk. dalam karya seni
-Kepelbagaian corak -Kepelbagaian corak halus
pada badan rama-rama pada badan wau. -Kepelbagaian
dalam karya seni
grafik
- P
Fungsi Kepelbagaian
➢ Sesebuah gubahan itu akan kelihatan lebih menarik jika pengkarya mengaplikasi prinsip
kepelbagaian dalam penghasilan karyanya.
● Kepelbagaian dapat memberi gaya, variasi dan tenaga.
● Kepelagaian pada poster untuk memberi daya tarikan.
● Kepelbagaian pada rencam warna dan corak dapat mengelakkan kebosanan.
Teknik penghasilan kepelbagaian
➢ Kepelbagaian sering diaplikasikan dalam karya seni seperti mural, iklan, ilustrasi kulit
buku atau corak tekstil.
Teknik Penghasilan
Kepelbagaian
Pelbagai asas seni Penggunaan pelbagai Pelbagai aliran seni
reka media
-Karya aliran
-Kepelbagaian jenis -Kepelbagaian karya 2D
dan kesan jalinan. realisme.
-Kepelbagaian karya 3D
-Karya aliran
-Kepelbagaian ekspresionisme.
gabungan bentuk
besar dan kecil.
- P
Tajuk 11 : IMBANGAN
Definisi Imbangan
Keadaan berpadanan dari segi berat, tarikan dan tumpuan fizikal
Jenis Imbangan
Simetri & Tidak Simetri
Jenis Imbangan
Simetri & Tidak Simetri
Penerokaan Imbangan
Alam Semulajadi Rama-rama , Burung , Bunga
Benda Buatan Manusia Kapal terbang , Wau , Kereta , Botol
Aplikasi Imbangan
- Seni Kraf , Seni Halus , Gubahan corak , Seni Grafik
Aktiviti 1
1. Antara objek buatan manusia berikut, 4. Antara hasilan kraf berikut, yang manakah
yang manakah berimbangan simetri? dihasilkan dengan pemberatan kepada
A. Burung imbangan?
B. Spanar A. Anyaman mengkuang
C. Rama-rama B. Batik
D. Klip kertas C. Anyaman buluh
D. Ukiran kayu
2. Apakah nama garisan yang membahagi
dua objek berimbangan simetri?
A. Garis paksi 5. Manakah antara objek berikut berimbangan
B. Garis serong simetri?
C. Garis melintang
D. Garis lurus A. B.
3. Manakah pernyataan yang benar
mengenai imbangan simetri?
I. Ruang di bahagian kiri dan kanan C. D.
II. Jalinan pada objek serupa
III. Elemen yang ditonjolkan bercanggah
IV. Garisan paksi boleh dilukis di
tengah objek
A. I, II, dan III
B. II, III, dan IV
C. I, II, dan IV
D. I, II, III, dan IV
21
Aktiviti 2
1. Namakan dua jenis imbangan
2. Dua jenis seni kraf yang mengutamkan imbangan simetri
3. Senaraikan lima huruf yang berimbangan simetri
A , E , H , I , K , M , O , T , U , V , W , X
Aktiviti 3
Warnakan imej di bawah menjadi seimbang.
22
BIDANG : BAHASA SENI VISUAL
TAJUK : IMBANGAN
Definisi Imbangan - Imbangan bermaksud kesamaan dan kesepadanan dari segi berat,
kedudukan dan tumpuan.
- Imbangan merujuk kepada cara elemen seni disusun.
- Imbangan diolah berasaskan kepada berat ringan secara fizikal dalam
menghasilkan karya 3D. Manakala dalam karya 2D imbangan diolah
berasaskan kepada pertimbangan secara visual.
Ciri-ciri Imbangan - Imbangan simetri dalam seni visual wujud apabila unsur-unsur seni
yang digunakan saksama jika dilihat menggunakan garisan paksi di
tengah-tengah sebuah karya.
- Imbangan yang tidak saksama pula dianggap tidak simetri.
- Prinsip imbangan oleh dilihat pada alam semula jadi objek buatan
manusia dan karya seni visual.
- Imbangan dapat mewujudkan suasana yang harmoni, stabil dan kukuh
dalam sesuatu gubahan.
- Imbangan mampu menghasilkan variasi dan menarik perhatian.
Jenis Imbangan
➢ Terdapat dua jenis imbangan iaitu :
● Imbangan Simetri - gubahan yang kelihatan sama antara bahagian kiri dan kanan
objek atau gubahan.
● Imbangan Tidak Simetri - gubahan yang tidak sama di kedua-dua bahagian
objek atau gubahan tetapi masih mempunyai ciri-ciri
yang menampakkan kesan keseimbangan.
Fungsi Imbangan
➢ Ciri-ciri imbangan yang wujud pada sesuatu objek mempunyai fungsinya tersendiri.
Imbangan pada seekor
labah-labah Imbangan pada sebuah
membolehkannya gasing adalah untuk stabiliti
bergantung dan bergerak di dan membolehkannya
atas sarangnya berpusing dalam jangka
masa yang lama
Fungsi
Imbangan pada imbangan
sekuntum bunga Imbangan tidak
orkid dapat menarik simetri pada arca ini
perhatian dan mewujudkan nilai
kelihatan cantik estetik
Imbangan dalam seni
bina mewujudkan
keadaan yang selesa,
indah dan menarik
Teknik Penghasilan Imbangan
Imbangan Simetri Imbangan Tidak Simetri
-Satu garisan paksi imbangan ke - Bahagian kiri dan kanan yang
kiri dan kanan. tidak sama tetapi mempunyai berat
- Satu garisan paksi imbangan atas
yang sepadan.
dan bawah.
- Imbangan berpenjuru.
– Beberapa garisan paksi dalam
satu gubahan.
Tajuk 12 : KESATUAN
Definisi Kesatuan
Sesuatu gubahan atau objek yang mengandungi idea atau tema sama dan menyeluruh
Jenis Kesatuan
- Kesatuan pada garisan - Kesatuan pada jalinan
- Kesatuan pada rupa - Kesatuan pada ruang
- Kesatuan pada bentuk - Kesatuan pada warna
Penerokaan Kesatuan
- Alam Semulajadi , Benda Buatan Manusia
Aplikasi Kesatuan
- Objek buatan manusia - Unsur & Prinsip Seni Reka
- Susunan dan Jenis Objek - Struktur objek sama / hampir sama
Aktiviti 1
1. Kesatuan wujud apabila unsur seni diolah 4. Manakah antara berikut merupakan
bersama kesan yang ditunjukkan melalui prinsip
A. Media kesatuan?
B. Susun atur objek I. Kontra
C. Prinsip rekaan II. Lengkap
D. Teknik gubahan III. Sempurna
IV. Teratur
2. Pernyaan manakah yang menjurus kepada A. I, II, dan III
prinsip kesatuan? B. II, III, dan IV
I. Bentuk gubahan dalam imbangan C. I, II, dan IV
simetri D. I, II, III, dan IV
II. Tema gubahan yang sepadan
III. Aplikasi ruang yang berbagai 5. Dalam seni kraf anyaman, kesatuan
IV. Motif sama diulang-ulang dike engahkan dalam penggunaan
t
A. I, II, dan III A. Corak yang sama
B. II, III, dan IV B. Kelarai berbagai
C. I, II, dan IV C. Ruang tidak sekata
D. I, II, III, dan IV D. Imbangan tak simetri
3. Imbangan, kepelbagaian, kesatuan, irama
dan pergerakan merupakan satu elemen
A. Seni grafik
B. Unsur seni
C. Asas seni reka
D. Prinsip seni reka
23
The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search