หนา้ ก
แบบฝกึ การอา่ นจับใจความสำคญั ด้วยเทคนิคบันได ๖ ขนั้
เพอ่ื พฒั นาสมรรถนะการอา่ นขน้ั สงู สำหรบั นักเรยี นชั้นมัธยมศกึ ษาปที ี่ ๓
คำนำ
แบบฝึกการอ่านจับใจความสำคัญด้วยเทคนิคบันได ๖ ขั้นเพื่อพัฒนาสมรรถนะการอ่านขั้นสูงของ
นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ เล่มนี้ จัดทำขึ้นเพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ด้านการอ่านของนักเรียนให้สูงข้ึน
และใช้เป็นแนวทางในการจัดการเรียนรู้รายวิชาภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ ตามหลักสูตรแกนกลาง
การศกึ ษาขั้นพ้นื ฐาน พทุ ธศักราช ๒๕๕๑ ตลอดจนเปน็ การเตรียมความพร้อมสำหรับการทดสอบระดับชาติทั้ง
O -Net และ PISA อย่างมีประสิทธิภาพ
แบบฝึกการอ่านจับใจความเล่มนี้ มุ่งเสนอให้ผู้เรียนทราบถึงความสำคัญของการอ่านจับใจความ
สำคัญ การวิเคราะห์และแยกแยะใจความสำคัญและส่วนขยาย และการอ่านจับใจความสำคัญด้วยเทคนิค
บันได ๖ ขั้น ซึ่งจะช่วยให้ผู้เรียนสามารถอ่านจับใจความสำคัญได้อย่างเป็นขั้นตอน สามารถเข้าใจสาร
ลักษณะต่าง ๆ ไดอ้ ย่างถูกต้อง รวมถงึ สามารถนำไปปรับใชใ้ นชีวติ ประจำวนั ไดอ้ ยา่ งหลากหลาย
ในการนี้ ผู้จัดทำขอขอบพระคุณสถาบันภาษาไทย สำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา และ
อาจารย์เสกสันต์ ผลวัฒนะ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่ีได้จัดอบรมหลักสูตรพัฒนาสมรรถนะการอ่านขั้นสงู
สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น ซึ่งเป็นแรงบันดาลใจที่จุดประกายนำทางวิธีการสอนการอ่านจับ
ใจความสำคัญแก่ผู้จัดทำ รวมถึงขอขอบพระคุณครูอาจารย์ทุกท่านที่ประสิทธิ์ประสาทวิชา นอกจากนี้แล้ว
ขอบพระคุณสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒ สำหรับการสนับสนุนผู้จัดทำด้านการ
พัฒนาตนเองเพ่อื การพฒั นานวัตกรรมด้านการอา่ นเพอื่ นำไปขยายผลแก่โรงเรยี นในสังกัด และขอขอบพระคุณ
สถาบันทดสอบแห่งชาติ (สทศ.) และสถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) ที่กรุณา
เอื้อเฟื้อเผยแพร่ข้อสอบสำหรับนำมาใช้ประกอบการจัดทำแบบฝึกการอ่านจับใจความสำคัญด้วยเทคนิคบันได
๖ ขั้น และขอเป็นกำลังใจให้คณะครูทุกท่านและนักเรียนทุกคนท่ีจะรว่ มพัฒนาตนเองดา้ นการอ่านให้ประสบ
ผลสำเร็จต่อไป
อภิสิทธ์ิ แดงหนองแปน
ตำแหนง่ ครู
โรงเรยี นบ้านตาจอ่ ยหนองสระ
นายอภิสิทธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรยี นบา้ นตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนท่กี ารศกึ ษาประถมศกึ ษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ข
แบบฝึกการอ่านจบั ใจความสำคญั ดว้ ยเทคนิคบันได ๖ ข้ัน
เพอ่ื พัฒนาสมรรถนะการอ่านขน้ั สูงสำหรับนักเรยี นช้นั มัธยมศึกษาปที ี่ ๓
สารบญั
เร่อื ง หนา้
คำนำ ก
สารบัญ ข
คำช้แี จงสำหรบั ครู ง
ขั้นตอนการใชแ้ บบฝึกการอ่านจับใจความสำคัญสำหรบั ครู จ
คำชี้แจงสำหรบั นกั เรียน ฉ
ข้นั ตอนการใช้แบบฝึกการอ่านจบั ใจความสำคัญสำหรับนักเรียน ช
มาตรฐานการเรยี นรู้/ ตวั ชว้ี ัด/ จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ ๑
แบบทดสอบก่อนเรียน ๒
การอ่านจบั ใจความสำคัญด้วยเทคนคิ บันได ๖ ขัน้ ๗
ลักษณะสำคญั ของข้อความในแต่ละยอ่ หนา้ ๗
๗
ใจความสำคัญหรือความคดิ หลกั ๗
๑๒
สว่ นขยายใจความสำคัญหรือพลความ ๑๒
๑๔
วิธกี ารอ่านจับใจความสำคญั ด้วยเทคนิคบันได ๖ ข้นั ๑๘
๑๙
๑.อ่านเรอื่ งเพื่อทำความเขา้ ใจภาพรวมของเนอ้ื หาทั้งหมด ๑๙
๒๒
๒.พจิ ารณาหาคำสำคัญ (key words) ของเนือ้ หาในแตล่ ะยอ่ หน้า ๒๖
๒๘
๓.ตัดสว่ นขยายใจความสำคัญท้งิ ๓๐
๓๓
ลกั ษณะการขยายความ ๓๖
๓.๑ การใหค้ ำจำกดั ความ ๔๐
๔๗
๓.๒ การอธิบายให้รายละเอยี ด ๕๕
๕๘
๓.๓ การใหเ้ หตุผล
๓.๔ การยกตัวอยา่ ง
๓.๕ การเปรยี บเทยี บ
๔.เติมคำเช่อื มสว่ นขยายใจความสำคัญ เพ่อื ตดั ส่วนขยายใจความสำคญั ท้งิ
๕.สงั เกตคำหรอื กลุ่มคำแสดงความขดั แยง้ หรือตรงข้ามกนั ทป่ี รากฏในย่อหนา้
๖.หากยอ่ หนา้ นนั้ ไม่ปรากฏประโยคใจความสำคญั
ต้องพิจารณาเน้ือความในบรบิ ทอ่นื ๆ โดยเฉพาะข้อความในย่อหน้ากอ่ นและหลัง
แบบฝึกการอา่ นจับใจความสำคัญประเภทบทอ่านหลายยอ่ หน้า
แบบฝกึ การร้เู ร่ืองการอ่าน(Reading Literacy)ตามแนวทางการประเมินผลนกั เรยี นนานาชาติ PISA
แบบทดสอบหลังเรียน
นายอภสิ ิทธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนที่การศกึ ษาประถมศึกษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
เร่อื ง หนา้ ค
บรรณานุกรม แบบฝึกการอ่านจับใจความสำคัญดว้ ยเทคนิคบันได ๖ ขนั้
ภาคผนวก เพื่อพฒั นาสมรรถนะการอา่ นขนั้ สงู สำหรบั นักเรยี นชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓
เฉลยแบบทดสอบ
เฉลยแบบฝึกหดั สารบญั (ตอ่ )
หน้า
๖๓
๖๕
๖๖
๖๗
นายอภิสทิ ธิ์ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรียนบา้ นตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนทกี่ ารศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ง
แบบฝึกการอา่ นจบั ใจความสำคัญด้วยเทคนคิ บันได ๖ ขนั้
เพื่อพฒั นาสมรรถนะการอา่ นข้ันสงู สำหรับนกั เรยี นชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓
คำชแ้ี จงสำหรบั ครู
แบบฝึกการอ่านจบั ใจความสำคญั ด้วยเทคนคิ บันได ๖ ขัน้ เพอ่ื พฒั นาสมรรถนะการอ่านขั้น
สูงของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓ จัดทำขึ้นเพื่อเป็นสื่อประกอบการจัดกิจกรรมการ
เรยี นรู้รายวชิ าภาษาไทย เพื่อใหน้ กั เรยี นสามารถหาแนวคิด แกน่ เร่ือง หรอื ใจความสำคัญจากเร่ือง
ท่อี ่านไดอ้ ย่างถกู ตอ้ ง โดยใช้เทคนิคบันได ๖ ขน้ั ประกอบด้วย
๑.การอ่านเรื่องให้ตั้งแต่ต้นจนจบแล้วตั้งคำถาม คือ อ่านเรื่องเพื่อทำความเข้าใจภาพรวม
ของเนื้อหาทง้ั หมด
๒.การหาคำสำคัญ(Key words) คือ พิจารณาหาคำสำคัญ (key words) ของเนื้อหาในแต่
ละยอ่ หนา้
๓.การตัดส่วนขยายใจความสำคัญ คือ การพิจารณาหาการการขยายความทั้งการให้คำ
จำกัดความ การอธิบายให้รายละเอียด การให้เหตุผล การยกตัวอย่าง และการเปรียบเทียบ
จากนั้นตัดส่วนขยายใจความสำคัญทิง้ จะพบใจความสำคัญ
๔.เติมคำเชื่อมหาส่วนขยายใจความสำคัญ คือ การเติมคำเชื่อมส่วนขยายใจความสำคัญ
เพือ่ ตดั สว่ นขยายใจความสำคญั ท้งิ
๕.การสังเกตคำเชื่อมที่แสดงความขัดแย้งกัน คือ การสังเกตคำหรือกลุ่มคำแสดงความ
ขัดแยง้ หรือตรงขา้ มกันทปี่ รากฏในย่อหน้า หากย่อหนา้ นั้นไม่ปรากฏประโยคใจความสำคัญ
๖.หาใจความสำคัญได้ทุกบทอ่าน คือ การพิจารณาเนื้อความในบริบทอื่น ๆ โดยเฉพาะ
ขอ้ ความในยอ่ หน้ากอ่ นและหลัง เพอื่ หาใจความสำคญั
ทั้งนี้ ผู้สอนจะต้องทำความเข้าใจเกี่ยวกับการอ่านจับใจความสำคัญด้วยเทคนิคบันได ๖
ให้ชัดเจนเสียก่อน จึงจะสามารถถ่ายทอดองค์ความรู้และเสนอกิจกรรมแก่ผู้เรียนได้อย่างถูกต้อง
และมีประสิทธิภาพ
นายอภสิ ิทธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบ้านตาจ่อยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนทีก่ ารศกึ ษาประถมศึกษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หนา้ จ
แบบฝึกการอ่านจับใจความสำคญั ดว้ ยเทคนิคบันได ๖ ขั้น
เพ่ือพัฒนาสมรรถนะการอา่ นขัน้ สงู สำหรับนักเรยี นชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓
ขน้ั ตอนการใช้แบบฝกึ การอ่านจบั ใจความสำคัญด้วยเทคนคิ บันได ๖ ขั้น
ก่อนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ผู้สอนสามารถปฏิบัติขั้นตอนต่าง ๆ เพื่อเป็นการเตรียม
ความพร้อมตนเองสกู่ ารจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ ดงั นี้
๑.ครูศึกษาแบบฝึกการอ่านจับใจความสำคัญด้วยเทคนิคบันได ๖ ขั้น ให้ละเอียดและ
ชดั เจน
๒.ครูดำเนินการจดั กิจกรรมการเรยี นร้ตู ามข้ันตอน ดังน้ี
๒.๑ ชี้แจงจุดประสงค์ของการเรียนรู้ วิธีการเรียน และขั้นตอนการฝึกปฏิบัติแก่
นักเรียน และปฏิบัติการสอนด้วยการเป็นผู้อำนวยความสะดวกแก่ผู้เรียน( Facilitator) ให้
คำปรกึ ษา แนะนำ และสงั เกตพฤตกิ รรมของนักเรยี นตลอดการปฏิบตั ิกิจกรรม
๒.๒ ครูให้นักเรียนศึกษาองค์ความรู้จากแบบฝึกการอ่านจับใจความสำคัญด้วย
เทคนคิ บนั ได ๖ ขัน้ ก่อนทำแบบฝกึ ใหเ้ ข้าใจ
๒.๓ ครูให้นักเรียนตรวจผลงานของเพื่อนด้วยการสลับกันตรวจ ซึ่งขั้นตอนนี้
ครูผู้สอนเนน้ ยำ้ ให้นักเรียนมคี วามซื่อสัตยส์ จุ รติ ตอ่ เพือ่ นและตอ่ ตนเอง
๓.ครจู ัดเตรียมการวดั และประเมินผู้เรียนโดยใช้แบบทดสอบหลังเรยี น จำนวน ๑๐ ข้อ
๔.ครกู ระต้นุ และสนบั สนนุ เพ่อื สง่ เสรมิ ใหน้ ักเรียนใชส้ ื่อและแหล่งเรียนร้ทู ีห่ ลากหลาย เพื่อ
พัฒนาความสามารถด้านการอ่านจับใจความสำคัญมากยิ่งขึ้น โดยใช้แบบฝึกการอ่านจับใจความ
สำคญั ด้วยเทคนิคบนั ได ๖ ข้ัน ผา่ นระบบอินทอรเ์ น็ต OBEC CONTENT CENTER
๕. ครูแนะนำให้นักเรียนปฏิบัติตามขั้นตอนของการใช้แบบฝึกการอ่านจับใจความสำคัญ
ด้วยเทคนิคบันได ๖ ขั้นอยา่ งชัดเจนและถกู ต้อง
นายอภสิ ิทธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรยี นบ้านตาจ่อยหนองสระ สำนกั งานเขตพ้ืนทก่ี ารศกึ ษาประถมศึกษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หน้า ฉ
แบบฝกึ การอ่านจบั ใจความสำคญั ดว้ ยเทคนิคบันได ๖ ขน้ั
เพ่อื พฒั นาสมรรถนะการอา่ นข้นั สงู สำหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓
คำชแ้ี จงสำหรับนักเรียน
แบบฝึกการอ่านจับใจความสำคัญด้วยเทคนิคบันได ๖ ขั้นเล่มนี้ มีจุดประสงค์เพื่อให้
นักเรียนได้เรียนรู้และฝึกความสามารด้านการอ่านจับใจความสำคัญ โดยนักเรียนปฏิบัติตาม
ข้นั ตอนที่กำหนดไว้ในแบบฝึกตามลำดับ ดังน้ี
๑.อา่ นสาระการเรยี นรู้ มาตรฐานการเรียนรู้ ตวั ชีว้ ดั และจุดประสงคข์ องการเรียนรู้
๒.ศึกษาเนื้อหาของการอ่านจับใจความสำคัญ เพื่อสร้างความเข้าใจและวิเคราะห์ใจความ
หลกั ใจความรอง และส่วนขยายไดอ้ ย่างถกู ตอ้ ง
๓.ทำแบบฝึกการอ่านจับใจความสำคัญด้วยเทคนิคบันได ๖ ขั้น ซึ่งในแต่ละขั้นจะอธิบาย
ลักษณะ การยกตัวอย่างพร้อมวิธกี ารหาคำตอบ และแบบฝึกหดั ประจำเรือ่ ง มรี ายละเอียดดังนี้
๑) การอ่านเรื่องให้ตั้งแต่ต้นจนจบแล้วตั้งคำถาม คือ อ่านเรื่องเพื่อทำความเข้าใจ
ภาพรวมของเนือ้ หาทงั้ หมด
๒) การหาคำสำคัญ(Key words) คือ พิจารณาหาคำสำคัญ (key words) ของ
เนอ้ื หาในแต่ละย่อหนา้
๓) การตัดส่วนขยายใจความสำคัญ คือ การพิจารณาหาการการขยายความท้ัง
การใหค้ ำจำกัดความ การอธบิ ายให้รายละเอยี ด การใหเ้ หตผุ ล การยกตวั อย่าง และการ
เปรียบเทยี บ จากน้นั ตดั ส่วนขยายใจความสำคญั ทิง้ จะพบใจความสำคัญ
๔) เติมคำเชื่อมหาส่วนขยายใจความสำคัญ คือ การเติมคำเชื่อมส่วนขยาย
ใจความสำคัญ เพอื่ ตดั สว่ นขยายใจความสำคญั ทิ้ง
๕) การสังเกตคำเชื่อมที่แสดงความขัดแย้งกัน คือ การสังเกตคำหรือกลุ่มคำ
แสดงความขัดแย้งหรือตรงข้ามกันที่ปรากฏในย่อหน้า หากย่อหน้านั้นไม่ปรากฏประโยค
ใจความสำคญั
๖) หาใจความสำคัญได้ทุกบทอ่าน คือ การพิจารณาเนื้อความในบริบทอื่น ๆ
โดยเฉพาะข้อความในย่อหนา้ ก่อนและหลัง เพ่อื หาใจความสำคัญ
๔.นักเรียนทำแบบฝึกหดั บทประเภทบทอ่านหลายย่อหน้า
๕.นักเรียนทำแบบทดสอบท้ายเรื่อง แบบเลือกตอบ ๔ ตัวเลือก จำนวน ๑๐ ข้อ เพ่ือ
ประเมินความสามารถด้านการอา่ นจับใจความสำคญั ของนกั เรยี น
นายอภสิ ทิ ธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรียนบา้ นตาจ่อยหนองสระ สำนกั งานเขตพ้ืนที่การศกึ ษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ช
แบบฝึกการอ่านจับใจความสำคญั ดว้ ยเทคนิคบนั ได ๖ ขน้ั
เพอ่ื พัฒนาสมรรถนะการอ่านข้ันสูงสำหรบั นกั เรยี นชัน้ มธั ยมศึกษาปที ี่ ๓
ขัน้ ตอนการใช้แบบฝกึ การอ่านจับใจความสำคญั
ด้วยเทคนคิ บันได ๖ ขน้ั สำหรบั นกั เรยี น
นักเรยี นอา่ นคำชแี้ จงและคำแนะนำในการใชแ้ บบฝึกการอ่านจับใจความสำคัญ
ด้วยเทคนิคบนั ได ๖ ขนั้
นักเรยี นศกึ ษา มาตรฐานการเรยี นรู้ ตัวช้ีวัด สาระสำคัญ และจุดประสงคก์ ารเรยี นรู้
นกั เรยี นทำแบบทดสอบกอ่ นเรยี น
นักเรยี นศกึ ษาองคค์ วามรู้จากแบบฝึก บทอ่าน ตวั อยา่ ง และทำแบบฝึกหดั ด้วยตนเอง
นักเรยี นทำแบบทดสอบหลังเรยี น
นายอภิสิทธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรยี นบา้ นตาจอ่ ยหนองสระ สำนกั งานเขตพื้นท่ีการศกึ ษาประถมศกึ ษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๑
แบบฝึกการอา่ นจบั ใจความสำคัญด้วยเทคนิคบนั ได ๖ ขั้น
เพื่อพฒั นาสมรรถนะการอา่ นขั้นสูงสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓
สาระ มาตรฐานการเรียนรู้ ตวั ชีว้ ัด และจดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้
สาระท่ี ๑ การอา่ น
มาตรฐาน ท ๑.๑ ใชก้ ระบวนการอ่านสร้างความร้แู ละความคิดเพื่อนำไปใช้ตดั สินใจ
แก้ปัญหาในการดำเนนิ ชีวิต และมีนิสัยรักการอา่ น
ตัวชว้ี ัด ระบใุ จความสำคญั และรายละเอยี ดของขอ้ มูลทสี่ นบั สนุนจากเรอ่ื งท่ีอ่าน
ท ๑.๑ ม. ๓/๓ อา่ นเร่ืองตา่ ง ๆ แล้วเขียนกรอบแนวคดิ ผงั ความคิด บนั ทกึ ย่อความ
ท ๑.๑ ม. ๓/๔ และรายงาน
วิเคราะห์วิจารณ์ และประเมินเรื่องที่อ่านโดยใช้กลวิธีการเปรียบเทียบเพ่อื ให้
ท ๑.๑ ม. ๓/๕ ผ้อู า่ นเข้าใจไดด้ ียง่ิ ขนึ้
จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
๑.บอกลักษณะของใจความสำคัญได้อย่างถกู ตอ้ ง
๒.ระบคุ วามแตกตา่ งของใจความสำคญั และพลความไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง
๓.อ่านจบั ใจความสำคญั ได้อยา่ งถกู ตอ้ ง
๔.เขียนสรปุ ความจากเรื่องทอ่ี า่ นได้อย่างถูกตอ้ ง
๕.เหน็ ความสำคัญของการอ่านจบั ใจความสำคญั
นายอภสิ ิทธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพื้นทีก่ ารศึกษาประถมศกึ ษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๒
แบบฝกึ การอา่ นจบั ใจความสำคัญดว้ ยเทคนคิ บนั ได ๖ ข้ัน
เพ่ือพัฒนาสมรรถนะการอา่ นข้นั สงู สำหรับนกั เรยี นชัน้ มธั ยมศึกษาปที ี่ ๓
แบบทดสอบก่อนเรยี น
คำชแ้ี จง : ให้นักเรียนเลอื กคำตอบท่ถี กู ต้องทส่ี ดุ เพียงขอ้ เดยี ว โดยทำเคร่ืองหมาย X ลงในช่อง
ตัวเลือกของกระดาษคำตอบแตล่ ะข้อใหถ้ กู ต้อง
ขอ้ ๑ ขอ้ ใดไม่ใช่คำสำคญั ในยอ่ หนา้ น้ี
“ข้าวแช่ เป็นวัฒนธรรมทางอาหารที่ไทยรับมาจากคนมอญ สมัยรัชกาลที่ ๑ มอญเข้ามาอยู่
ในดินแดนสยาม ในฐานะผู้ร่วมกู้ชาติ ซึ่งเป็นที่มาของต้นตระกูลคชเสนีในปัจจุบัน ชาวมอญมี
ประเพณสี ่งข้าวในชว่ งสงกรานต์ ชว่ งกอบกู้เมอื งในสมัยรัชกาลท่ี ๑ ก็มพี ิธสี ง่ ขา้ วแชก่ นั วัฒนธรรมน้ี
จึงเริ่มแหนห่ ลายต้ังแต่นัน้ มา”
๑.ข้าวแช่ ๒.คนมอญ ๓.สงกรานต์ ๔.วฒั นธรรม
ข้อ ๒ เกิดกระแสขา่ วดาวเคราะห์น้อยชนโลกอกี คร้งั คร้งั น้พี ดู ถงึ “ดาวเคราะห์นอ้ ย ๒๐๑๘” ซึ่งจะ
โคจรเข้าใกล้โลกที่สุดในวันที่ ๒ พฤศจิกายน ๒๕๖๓ ก่อนหน้าวันเลือกตั้งของสหรัฐอเมริกาเพียง ๑
วนั แตค่ วามเปน็ ไปได้ท่ีจะเกดิ อนั ตรายต่อโลกค่อนข้างน้อยมาก เน่ืองจากมขี นาดเส้นผ่านศูนย์กลาง
เพยี ง ๒ เมตร ซงึ่ หากพุ่งเขา้ ชนโลกจรงิ ก็เปน็ ไปไดท้ ่ีจะเผาไหม้ในช้ันบรรยากาศเกือบหมดก่อนลงสู่
พื้นโลก
ข้อใดสรุปใจความสำคญั ของขอ้ ความขา้ งตน้ ได้ถกู ตอ้ ง
1. “ดาวเคราะห์น้อย ๒๐๑๘” ทีจ่ ะพุ่งชนโลกเปน็ เพยี งขา่ วลอื
2. “ดาวเคราะหน์ ้อย ๒๐๑๘” จะเป็นอันตรายต่อโลกอย่างใหญ่หลวง
3. “ดาวเคราะหน์ ้อย ๒๐๑๘” จะโคจรเขา้ ใกลโ้ ลกแต่ก่อให้เกดิ อันตรายน้อย
4. “ดาวเคราะหน์ อ้ ย ๒๐๑๘” จะมขี นาดเสน้ ผา่ นศูนยก์ ลางเพียง ๒ เมตรเม่อื มาถึงพน้ื โลก
ขอ้ ๓ ๑)เหงื่อเป็นของเหลวที่ถูกขับออกตามผิวหนังเพื่อช่วยระบายความร้อนจากการทำกิจกรรม
ต่าง ๆ ๒)ไม่วา่ จะเปน็ การออกกำลงั กาย การเดนิ หรอื การอยู่ในทท่ี ี่มีอาศรอ้ น แม้แตส่ ภาวะเครียด
ก็ทำให้เกิดเหงื่อได้เช่นกัน ๓)เหงื่ออาจจะสร้างความรำคาญให้ใครหลาย ๆ คน แต่รู้หรือไม่ว่าขอ้ ดี
ของเหงื่อประการหนึง่ คือ ช่วยทำให้ผิวของเราสะอาด ๔)เนื่องจากเหงื่อจะช่วยขับสารพิษทีส่ ะสมอยู่
ในผวิ หนัง ลดการเกิดผดผื่น สวิ หรือปญั หาทีเ่ กิดจากการตดิ เชอ้ื บรเิ วณผิวหนังได้
นายอภิสทิ ธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรยี นบ้านตาจ่อยหนองสระ สำนกั งานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศกึ ษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๓
แบบฝกึ การอ่านจับใจความสำคัญดว้ ยเทคนิคบนั ได ๖ ขัน้
เพ่อื พัฒนาสมรรถนะการอา่ นขน้ั สูงสำหรบั นกั เรยี นชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓
ข้อใดสรุปใจความสำคญั ของขอ้ ความข้างต้นได้ถูกตอ้ ง
๑.เหงอ่ื เป็นของเหลวท่ีถูกขับออกตามผิวหนงั
๒.แม้เหง่ือจะน่ารำคาญแต่ก็มปี ระโยชน์ตอ่ มนุษย์
๓.ขอ้ ดปี ระการเดียวของเหงอ่ื คือชว่ ยทำใหผ้ วิ ของเราสะอาด
๔.เหงอื่ ชว่ ยขบั สารพษิ และลดการตดิ เชื้อบริเวณผวิ หนงั เท่าน้ัน
ขอ้ ๔ ข้อใดคอื ใจความสำคัญของข้อความตอ่ ไปน้ี
เกษตรกรรมทางเลือกเป็นการทำเกษตรที่หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมี เน้นการใช้ปุ๋ยอินทรีย์
ผสมผสานการปลูกพืชและเล้ียงสตั ว์ งดเว้นหรอื ลดการใช้สารเคมีให้นอ้ ยลง ปจั จุบันมีความต้องการ
พชื ผกั ปลอดสารพษิ ในกลุ่มผู้รักสขุ ภาพ ทำใหเ้ กษตรกรรมทางเลือกเปน็ แนวทางทเี่ กษตรกรน่าจะอยู่
รอดได้
๑.สารเคมเี ป็นอันตรายต่อสขุ ภาพของทุกคน
๒.เกษตรกรรมทางเลอื กช่วยใหเ้ กษตรกรอยู่รอด
๓.พชื ผักปลอดสารพิษเปน็ ท่ีนยิ มของผูร้ กั สขุ ภาพและคนท่ัวไป
๔.เกษตรกรรมทางเลอื กเป็นการทำเกษตรที่งดเว้นหรือลดการใชส้ ารเคมี
ข้อ ๕ ข้อใดคอื ข้อคดิ สำคญั จากเรื่องเลา่ ต่อไปนี้
ชายคนหน่ึงขับรถผสมปูน กำลังจะนำปูนไปเทผ่านบ้านตัวเองเห็นรถเก๋งสปอร์ตจอดอยู่หน้า
บ้าน มองเข้าไปเห็นภรรยาโผกอดชายหนุ่มคนหนึ่งอยู่ จึงเกิดอารมณ์หึงหวงและด้วยความโกรธสุด
ขีด จึงเทปูนใส่รถเก๋งสปอร์ตราคาหลายล้านด้วยความสะใจ แต่ข้อเท็จจริงปรากฏว่า ภรรยาถูก
รางวัลจากการชงิ โชคได้รถสปอรต์ คนั นม้ี าจึงโผกอดคนท่ีนำรถมาให้ ครนั้ เห็นสามีเดินขา้ มาในบา้ น ก็
รีบสง่ กุญแจให้ด้วยความดีใจ
๑.อย่าหวงั รวยจากการพนนั หรือชงิ โชค
๒.ตงั้ สติคดิ ให้ดกี ่อนทำก็จะไม่เกิดผลเสยี
๓.ควรทำงานของตนใหเ้ สร็จกอ่ นกลับบา้ น
๔.ไม่ควรสง่ รางวัลไปทบี่ า้ นของผถู้ ูกรางวัล
ข้อ ๖ มนษุ ย์สามารถเรยี นรู้ธรรมะได้จากใบไม้ จากสายลม แสงแดด จากสายน้ำ จากแผ่นดิน
และแมแ้ ต่หยาดเหงอ่ื หยดเลอื ด และน้ำลายของมนษุ ยเ์ ราเองกส็ ามารถให้ธรรมะแกเ่ ราได้เช่นกนั
ใจความสำคัญของขอ้ ความข้างตน้ ตรงกบั ข้อใด
นายอภิสทิ ธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรยี นบา้ นตาจอ่ ยหนองสระ สำนกั งานเขตพ้ืนทกี่ ารศึกษาประถมศกึ ษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
๑. ธรรมะอยใู่ กล้ตัวเรา หนา้ ๔
๓. มนุษย์เรียนรู้ธรรมะไดจ้ ากธรรมชาติ
แบบฝึกการอ่านจบั ใจความสำคญั ด้วยเทคนคิ บันได ๖ ข้นั
เพื่อพฒั นาสมรรถนะการอา่ นขัน้ สงู สำหรับนกั เรยี นชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๓
๒. ธรรมะมีอยู่ในทกุ สิง่ ทกุ อย่าง
๔. มนุษยร์ ้จู กั เรียนรู้ธรรมะไดด้ ้วยตนเอง
ข้อ ๗ กวา่ จะเปน็ ผีเสื้อตัวหน่ึงนน้ั จำเป็นต้องผ่านกระบวนการเปลี่ยนแปลงตง้ั แต่เป็นไข่ ตัวหนอน
(หรอื บุ้ง) ดกั แด้ แลว้ จึงกลายเปน็ ผีเสอ้ื ปีกสวยท่เี ราเห็นโบยบนิ อยูต่ ามท่งุ ดอกไม้ท่ัวไป หากตวั หนอน
ไม่กลายเป็นดักแด้ มันก็ไม่สามารถกลายร่างเป็นผีเสื้อได้เช่นเดียวกับเราทุกคนควรดูผีเสื้อเป็น
ตัวอยา่ ง
ข้อใดเป็นใจความสำคญั ของข้อความข้างต้น
๑. ชีวติ ของทกุ คนตอ้ งมีการเปลี่ยนแปลง
๒. ความสำเร็จจะเกิดข้นึ ไดต้ อ้ งอาศยั เวลา
๓. ความสำเรจ็ ตอ้ งผ่านกระบวนการเปลี่ยนแปลง
๔. กระบวนการเปลยี่ นแปลงของชวี ติ เป็นส่งิ สำคัญ
ขอ้ ๘ ขอ้ ใดมีใจความสำคญั ตรงกับข้อความน้ี
เมื่อตระหนักว่าเวลาเหลือน้อย เราจะเห็นความจำเป็นของการลำดับความสำคัญของกิจ
ต่าง ๆ อะไรท่สี ำคญั ต่อชวี ติ ก็รีบทำก่อน สว่ นอะไรไม่สำคัญก็ทำทหี ลงั หรืองดไปเลย หลายคนพบว่า
เม่อื ทำเชน่ นี้แล้วชีวติ ว่นุ นอ้ ยลง มเี วลาว่างมากขึน้ ขณะเดยี วกนั ก็ไมม่ เี หตใุ หต้ ้องรสู้ ึกผิดหรือเสียใจ
ภายหลังอย่างที่หลายคนต้องประสบ เพราะมัวผัดผ่อน รีรอ หรือละเลยสิ่งที่ควรทำกับคนรักใน
ขณะท่ีเขายังมชี ีวติ อยู่
๑. จะขอก็รบี ขอ อย่ารอให้ถึงปหี นา้
๒. รอฉนั รอเธออยู่ แตไ่ มร่ ้เู ธออยู่หนใด
๓. เฝา้ แต่คอยรอรกั อยู่ หมายชนื่ ชูรักคูใ่ จ
๔. หากวา่ คุณรกั ปักดวงใจปอง แต่คุณมัวน่งั มองฉนั ก็ขอติ
ขอ้ ๙ การมีทรัพย์ทำให้เราไม่สามารถสงบเย็นหรอื ดำรงจิตในชีวิตความเป็นอยู่อย่างว่างได้ เพราะ
“เราไปยึดมั่นถือมั่นเอาว่าเรา ว่าของเรา” เมื่อมีเรา มีของเรา ก็เกิดความห่วงความกังวล ความร่ำ
ไรรำพันว่า ของ ๆ เรา จะยังอยู่ดีหรือไม่ มีใครมาหยิบไปหรือไม่ มีคนดูแลให้หรือไม่ แต่ในความ
เป็นจริงตามกฎของธรรมชาติ สรรพสิ่งล้วนเปลี่ยนแปลงเป็นธรรมดา มีความไม่เที่ยงแท้แน่นอน
เกิดขึ้น ตั้งอยู่แล้วดับไป เมื่อได้พิจารณาแล้วก็ได้ทบทวน เอาสติปัญญากลับคืนมาให้ได้รู้ตามที่เปน็
จริงวา่ “ทรัพยท์ งั้ หลายไม่เท่ยี ง ไม่ใชต่ ัวตน ไม่ใช่ของเราอยา่ งแทจ้ รงิ ”
นายอภสิ ิทธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรยี นบา้ นตาจอ่ ยหนองสระ สำนกั งานเขตพ้ืนทกี่ ารศกึ ษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๕
แบบฝึกการอ่านจับใจความสำคญั ด้วยเทคนคิ บันได ๖ ข้ัน
เพอื่ พัฒนาสมรรถนะการอ่านข้นั สงู สำหรบั นักเรยี นชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ ๓
ใจความสำคญั ของข้อความข้างต้นตรงกบั ขอ้ ใด
๑. การมีทรพั ย์ทำให้เปน็ ทุกข์
๒. สรรพสง่ิ ทัง้ หลายย่อมเปล่ียนแปลง
๓. การมที รัพย์ทำให้เกิดความยดึ มนั่ ถอื ม่ัน
๔. การเข้าใจสรรพสง่ิ ทำใหเ้ กดิ สตใิ นการดำเนินชีวิต
ขอ้ ๑๐ ข้อใดเป็นประโยคใจความสำคญั ของข้อความตอนนี้
“อะไรคือความหวงั ความหวังเกิดขึ้นเมื่อไหร่ เพราะอะไร ส่วนตัวแล้วผมคิดว่า ความหวัง
เปน็ สญั ลกั ษณ์ของความไรเ้ ดียงสา เพราะคนทีเ่ คยเจ็บปวดกบั ความผดิ หวังมาแล้วยอ่ มบอกตัวเองว่า
ไม่ควรคาดหวัง หรืออย่างน้อยก็ควรลดความคาดหวังลง แต่ความหวังเป็นเรื่องที่ห้ามยาก มัน
เกิดขึ้นของมันเอง ที่แปลกก็คอื ทุกครั้งที่มคี วามหวัง เราจะมีพลังกลับไปเยาว์วัยอีกครั้ง แววตาเรา
จะเปลย่ี นไป หัวใจเราเตน้ แรง เลอื ดลมสูบฉดี
“ความหวัง” เกิดขึ้นพร้อม “ความรัก” เรารัก เราจึงคาดหวัง ไม่ว่ากับคนหรืองานหรือเรื่อง
ต่าง ๆ ในชีวิต เรารู้สึกเป็นส่วนหนึ่งกับสิ่งนั้น หลอมรวมตัวเองเข้ากับสิ่งนั้น ๆ เป็นเนื้อเดียวกัน
ความหวังในเรือ่ งนัน้ ในสิ่งน้ัน ถงึ ทสี่ ดุ แลว้ คอื ความหวังกบั ตัวเอง หากสมหวงั เราก็จะเปน็ คนท่ีเรา
รกั เป็นคนทเ่ี ราอยากเป็น
๑.ความหวังเปน็ สัญลักษณ์ของความไร้เดียงสา
๒.ความหวงั เป็นเรอ่ื งท่หี า้ มยาก มนั เกิดขน้ึ ของมันเอง
๓.ทุกคร้ังทีม่ ีความหวังเราจะมีพลังกลับไปเยาว์วยั อกี ครงั้
๔.เรารกั เราจงึ คาดหวงั ไมว่ า่ กับคนหรืองาน หรอื เรื่องตา่ ง ๆ ในชวี ิต
นายอภิสทิ ธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบา้ นตาจ่อยหนองสระ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๖
แบบฝึกการอ่านจบั ใจความสำคัญด้วยเทคนคิ บันได ๖ ข้นั
เพอ่ื พัฒนาสมรรถนะการอ่านขน้ั สูงสำหรบั นักเรียนชั้นมธั ยมศึกษาปีที่ ๓
กระดาษคำตอบ
ช่อื .................................สกลุ .......................................ชั้น...........เลขที.่ .............
วนั เดอื น ปี ทที่ ำกิจกรรม...................................................................................
คำชีแ้ จง : เมื่อนกั เรียนพจิ ารณาขอ้ คำถามแล้ว ใหน้ ักเรียนทำเครอื่ งหมาย X ลงใน
ช่องวา่ งของกระดาษคำตอบท่ีสมั พันธ์กบั ตัวเลอื กทถี่ ูกต้องเพียงข้อเดยี ว
ขอ้ ท่ี ๑ ตวั เลือก ๔
๑ ๒๓
๒
๓
๔
๕
๖
๗
๘
๙
๑๐
นายอภสิ ทิ ธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรยี นบา้ นตาจอ่ ยหนองสระ สำนกั งานเขตพื้นท่กี ารศึกษาประถมศกึ ษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๗
แบบฝึกการอ่านจับใจความสำคญั ด้วยเทคนคิ บันได ๖ ขั้น
เพื่อพฒั นาสมรรถนะการอ่านข้ันสงู สำหรับนักเรยี นชั้นมัธยมศึกษาปที ่ี ๓
การอา่ นจับใจความสำคญั
ด้วยเทคนคิ บนั ได ๖ ขน้ั
การอา่ นจบั ใจความสำคัญเป็นกระบวนการสำคัญทีผ่ ู้อ่านงานเขียนทางวิชาการหลีกเล่ียงไม่ได้
(สถติ าภรณ์ ศรีหริ ญั , ๒๕๖๐) เนอื่ งดว้ ย เปน็ ทกั ษะพืน้ ฐานทผี่ เู้ รยี นจำเปน็ ต้องมีเพอื่ ที่จะสามารถรับ
สารผ่านการอ่านหรือการฟังได้อย่างรวดเร็ว ตรงประเด็น และถูกต้อง พร้อมทั้งสามารถพัฒนาและ
ส่งเสริมความสามารถและทักษะทางภาษาให้สูงยิ่งขึ้น (สุปาณี พัดทอง, ๒๕๔๑) จึงอาจกล่าวได้ว่า
บุคคลใดทีม่ คี วามสามารถด้านการอ่านจับใจความสำคญั ย่อมสามารถระบแุ ละนำใจความสำคัญนั้น ๆ
มาพิเคราะห์ พินิจ พิจารณ์ และนำไปปรับใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างสร้างสรรค์ คุ้มค่า และมี
ประสทิ ธภิ าพ
๑.ลกั ษณะของข้อความในแตล่ ะย่อหน้า
เนื่องด้วย การอ่านจับใจความสำคัญมีความจำเป็นและสำคัญในการเรียนรู้เป็นอย่างมาก
หากผู้เรียนสามารถระบุประเด็นหลักของเรื่องได้อย่างชัดเจนย่อมส่งผลต่อกระบวนการเรียนรู้ การ
สื่อสาร และการทำงานในอนาคตได้อย่างมีคุณภาพ ทั้งนี้ ก่อนที่จะระบุใจความสำคัญของเนื้อหา
ผู้เรียนจะต้องทราบก่อนว่าประเด็นหรือรายละเอียดในแต่ละย่อหน้านั้นมีองค์ประกอบใดบ้าง ซ่ึง
สามารถแบ่งออกเป็น ๒ ลักษณะใหญ่ ๆ คือ ใจความสำคัญหรือความคิดหลัก และส่วนขยาย
ใจความสำคัญหรอื พลความ (สปุ าณี พดั ทอง และวิชาติ บรู ณะประเสรฐิ สขุ , ๒๕๖๕) ดังน้ี
๑.๑ ใจความสำคัญหรือความคิดหลัก (main idea) หมายถึง แก่นของเนื้อหาที่มีสาระ
ครอบคลุมเนื้อความอื่น ๆ ในย่อหน้า สาระสำคัญนี้อาจปรากฏเป็นประโยคเรียกว่าประโยค ใจความ
สำคัญ สามารถเห็นได้ชัดเจนที่ต้นย่อหน้า หรือท้ายย่อหน้า หรือกลางย่อหน้า หรือปรากฏที่ต้นและ
ท้ายย่อหน้า หรืออาจไม่ปรากฏประโยคใจความสำคัญให้เห็นชัดเจน แต่แฝงอยู่ในเนื้อความ การจะ
จบั ใจความสำคัญหรอื สาระสำคญั ได้ถกู ตอ้ ง ผู้รบั สารต้องเข้าใจวตั ถปุ ระสงค์ และโครงสรา้ งของสารท่ี
สื่อมาทั้งดว้ ยการเขียนและการพดู
๑.๒ ส่วนขยายใจความสำคญั หรอื พลความ อาจแบง่ ไดเ้ ปน็ ๒ ประเภท คอื
๑.๒.๑ ใจความรองหรือความคดิ รอง (major supporting details) คอื ขอ้ ความ
นายอภสิ ทิ ธิ์ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรียนบา้ นตาจ่อยหนองสระ สำนกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๘
แบบฝึกการอ่านจับใจความสำคัญดว้ ยเทคนิคบนั ได ๖ ข้นั
เพ่อื พัฒนาสมรรถนะการอา่ นขน้ั สูงสำหรับนกั เรยี นชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ ๓
ท่ีเป็นส่วนขยายหรอื สนบั สนุนใจความสำคญั เพ่ือให้เกดิ ความกระจ่าง ทำให้เกิดความสมเหตสุ มผล ทำ
ใหใ้ จความสำคญั ชัดเจนขน้ึ
๑.๒.๒ รายละเอยี ด (minor supporting details) คือ ขอ้ ความที่เป็นส่วน
ขยายใจความรองหรือใจความสำคัญให้ชัดเจนยิ่งขึ้น รายละเอียดนั้นอาจเป็นการยกตัวอย่าง การ
เปรยี บเทียบ สถิติ ตัวเลข การอา้ งองิ คำกล่าวของบุคคล และรายละเอยี ดอืน่ ๆ ทเ่ี สรมิ ความเขา้ มา
ตวั อยา่ ง
ขอ้ ๑ จงระบใุ จความสำคัญจากบทอ่านตอ่ ไปนี้ให้ถกู ต้อง
(๑)ประโยชน์จากวรรณคดีที่จะได้รับมีทั้งหมด ๓ ด้าน คือ (๒)ด้านแรก ประโยชน์ด้านภาษา
(๓)ซึ่งถ้อยคำภาษาที่ใช้ในวรรณคดีหรืองานเขียนสร้างสรรค์นั้นมีพัฒนาการ มีฐานะหรือพันธกิจ
พิเศษในการสื่อสารที่เฉพาะตัว ถ้ามีความคิดมากก็ต้องคิดถ้อยคำใช้เพื่อสื่อสาร ถ้าไม่ส่ื อสาร
ความคิดก็ไม่งอกเงยหรือพัฒนาขึ้นแต่อย่างใด (๔)ด้านต่อมา ประโยชน์ด้านศิลปะ (๕)วรรณคดีจะ
ทำให้มนุษย์เกิดความเข้าใจจิตใจของมนุษย์ที่ลึกซึ้งในศิลปะแขนงต่าง ๆ โดยอาศัยความสุนทรีเป็น
เครื่องมือ เช่น ดนตรีก็อาศัยเสยี งของดนตรี ประติมากรรม ก็อาศัยสุนทรีของการป้ัน สลัก เป็นตน้
พร้อมกับวรรณคดีเป็นภาษา ก็อาศัยสุนทรีของเสียง และการเขียนอาศยั ภาพคือตัวหนงั สอื ด้วย (๖)
และด้านสุดท้าย ประโยชน์ด้านความเข้าใจในชีวิต (๗)โดยวรรณคดีเป็นตัวสื่อสารทำให้เกิดความ
เข้าใจกันระหว่างของมนุษย์ ทำให้มนุษย์พัฒนาห่างไปจากเดรัจฉาน ซึ่งการเข้าถึงการสื่อสาร
ระดับสูงของมนษุ ยค์ ือสอื่ สารดา้ นอารมณอ์ ันประณตี ...”
(สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพนื้ ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ, ๒๕๖๐ : ๕๐ - ๕๒)
จากตวั อย่างข้างต้นสรุปไดว้ ่า
ใจความสำคัญของย่อหน้านี้ คือ ประโยคหมายเลข (๑) “ประโยชน์จากวรรณคดีที่จะได้รับมี
ทั้งหมด ๓ ด้าน” เนื่องจากเป็นสาระสำคัญที่ครอบคลุมสาระทั้งหมดของย่อหน้า จึงเป็นแก่นของ
เรอื่ ง
ใจความรองของย่อหน้านี้ คือ ประโยคหมายเลข (๒), (๔), และหมายเลข (๖) เนื่องจากเป็น
การขยายเพื่อแสดงรายละเอียดของวรรณคดีที่จะได้รับทั้งหมด โดยสังเกตจากคำว่า “ด้านแรก”
“ดา้ นต่อมา” “และดา้ นสุดท้าย”
รายละเอยี ดใจความรองของประโยคหมายเลข (๒) คอื ประโยคหมายเลข (๓) สามารถสังเกต
ได้จากคำว่า “ซึ่ง...” ในขณะเดียวกัน รายละเอียดใจความรองของประโยคหมายเลข (๔) คือ
นายอภิสิทธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบา้ นตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนที่การศกึ ษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๙
แบบฝึกการอ่านจบั ใจความสำคญั ด้วยเทคนิคบันได ๖ ขัน้
เพือ่ พฒั นาสมรรถนะการอ่านขั้นสูงสำหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาปีที่ ๓
ประโยคหมายเลข (๕) สังเกตได้จากการอธิบายลักษณะและผลที่เกิดขึ้นวรรณคดีแก่ด้านศลิ ปะ และ
รายละเอียดใจความรองของประโยคหมายเลข (๖) คือ ประโยคหมายเลข (๗) เพราะสังเกตได้จากคำ
วา่ “โดย...” ซง่ึ เปน็ การอธิบายขอ้ มลู ของวลีหรือประโยคที่อยู่สว่ นหนา้
แบบฝึกหดั
คำชี้แจง : ให้นกั เรียนตอบคำถามต่อไปน้ีใหถ้ กู ต้อง
ขอ้ ท่ี ๒ จงระบใุ จความสำคญั จากบทอ่านต่อไปน้ใี หถ้ กู ต้อง
(๑)คนไทยมีความเชื่อว่าคนเราจะฝันได้ด้วยสาเหตุใหญ่ ๔ ประการ (๒)สาเหตุฝันประการ
แรก คือ บุพนิมิต (๓)หมายถึง ฝันที่เชื่อกันว่าเป็นลางบอกเหตุท่ีจะเกิดต่อไปข้างหน้าแก่ตวั ผู้ฝันเอง
หรือคนใกล้ชิดทั้งเหตุดีและเหตุร้าย (๔)สาเหตุฝันประการที่สองเรียกว่า จิตนิวรณ์ (๕)หมายถึง
การเกิดฝันด้วยใจมีกังวลเป็นห่วง ผูกพันกับบุคคลหรือกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง (๖)เช่น นักเรียนกังวล
เกี่ยวกับการสอบ ก็อาจฝันว่าสอบตกหรือไปสอบไม่ทัน หากกังวลเกี่ยวกับการเดินทางก็อาจฝันว่า
ตกรถ (๗)สาเหตุฝนั ประการต่อมา คือ เทพสังหรณ์ (๘)ซึ่งอาจเป็นเทวดาบอกเหตหุ รือเทวดามาดล
ใจให้ฝัน มีทั้งที่เทวดามาเข้าฝันบอกกันตรง ๆ และบอกเป็นนัย ๆ ให้คิดว่าควรหรือไม่ควรทำอะไร
(๙)สาเหตุฝันประการสุดท้าย คือ ธาตุโขภ เป็นการเกิดฝันขึ้นด้วยความผิดปรกติของธาตุทั้งสี่ใน
ร่างกายไม่อยใู่ นสภาวะสมดุลหรอื เกิดอาการเจบ็ ป่วยข้ึน
ใจความสำคญั คอื ประโยคหมายเลข
ใจความรอง คอื ประโยคหมายเลข
รายละเอียด คอื ประโยคหมายเลข
ข้อที่ ๓ จงระบใุ จความสำคัญจากบทอ่านต่อไปนใ้ี ห้ถูกตอ้ ง
(๑)มีเหตุผลหลายประการที่ทำให้ฉนั ชอบล่างูหางกระดิ่ง (๒)ประการแรกคือเป็นสิ่งท่ีท้าทาย
นา่ ตน่ื เตน้ และมคี วามเส่ียงสูง (๓)ประการท่ีสองเป็นการล่าสตั วท์ ไ่ี มม่ ีฤดูกาล (๔)เราสามารถลา่ งูชนิด
นี้ได้ตั้งแต่ฤดูใบไม้ผลิจนฤดูใบไม้ร่วง (๕)นอกจากนั้นยังเป็นสิ่งที่ท้าทายให้เราได้เรียนรู้ลักษณะนิสัย
ของมัน และรู้วิธที ี่จะเอาชนะมัน (๖)มันจะซ่อนตัวลึกลับมีความระมัดระวังและเล่ห์กลมากจนทำให้
นายอภสิ ทิ ธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบา้ นตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพื้นท่กี ารศกึ ษาประถมศกึ ษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๑๐
แบบฝึกการอ่านจับใจความสำคญั ดว้ ยเทคนคิ บนั ได ๖ ขั้น
เพ่ือพฒั นาสมรรถนะการอ่านขั้นสูงสำหรับนักเรยี นชัน้ มัธยมศกึ ษาปีที่ ๓
จับมันได้ยาก ซึ่งเป็นสิ่งที่เราต้องเรยี นรู้วา่ ทำอย่างไร เราจึงจะจับมันได้ (๗)เหตุผลประการสุดท้าย
เราสามารถทจ่ี ะช่วยลดจำนวนงูซงึ่ เป็นสตั ว์อันตรายลงไปได้
(ฐิตารัตน์ ลดาวลั ย์, ๒๕๕๖ : ๔๘)
ใจความสำคัญ คอื ประโยคหมายเลข
ใจความรอง คอื ประโยคหมายเลข
รายละเอยี ด คอื ประโยคหมายเลข
ขอ้ ท่ี ๔ จงระบุใจความสำคญั จากบทอา่ นตอ่ ไปนี้ใหถ้ ูกต้อง
(๑)การศึกษาด้งั เดิมของไทยมลี ักษณะเด่น ๒ ประการ (๒)คอื การศึกษาในวังและการศกึ ษาใน
วัด (๓)อันเป็นการสะท้อนให้เห็นถึงความแตกตา่ งกนั ในโอกาสของชนชั้นขนุ นางและไพร่ (๔)เพราะ
การศึกษาในวังเป็นการศึกษาของชนชั้นสูง (๕)คือ พระบรมวงศานุวงศ์และข้าราชการชั้นสูง เป็น
การศึกษาเพื่อเตรียมเป็นชนชั้นนำและผู้ปกครองต่อไป (๖)ส่วนการศึกษาในวัดนั้นเป็นการศึกษา
สำหรับประชาชนสามัญทั่วไป (๗)และถ้าเป็นบุตรหลานของข้าราชการหรือเป็นเครือญาติกับขุนนาง
คนใดคนหนึ่งก็อาจเข้ารับการศึกษาในวัดด้วย (๘)การบวชเรียนแล้วค่อยถวายตัวแก่พระมหากษัตริย์
เข้ารับราชการภายในวัง (๙)สำหรับสตรีชาวบ้านโดยทั่วไปไม่ได้รับการส่งเสริมให้ศึกษาเล่าเรียนแต่
อย่างใด (๑๐)และสำหรับสตรีชั้นสูงก็มักนิยมเล่าเรียนวิชาอันเชื่อว่าเป็นกิจของสตรี คือ วิชาการ
ครวั เรือนและเย็บปักถกั รอ้ ย
(วิลาสวงศ์ พงศะบุตร, ๒๕๑๙ : ๑๐๖)
ใจความสำคญั คอื ประโยคหมายเลข
ใจความรอง คอื ประโยคหมายเลข
รายละเอียด คอื ประโยคหมายเลข
นายอภิสิทธิ์ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรยี นบา้ นตาจ่อยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนทีก่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๑๑
แบบฝึกการอ่านจบั ใจความสำคัญดว้ ยเทคนคิ บันได ๖ ข้นั
เพือ่ พัฒนาสมรรถนะการอ่านขนั้ สูงสำหรับนกั เรียนชัน้ มธั ยมศึกษาปที ่ี ๓
ข้อ ๕ จงระบใุ จความสำคญั จากบทอา่ นต่อไปน้ีใหถ้ กู ต้อง
(๑)พ.ร.บ.ลิขสิทธิ์ พ.ศ.๒๕๓๗ บัญญัติรับรองสิทธิของผู้สร้างสรรค์ มี ๒ ประการ (๒)ได้แก่
สิทธิในการแสดงตนว่าเป็นผู้สร้างสรรค์ผลงานนั้น (๓)ดังนั้นผู้สร้างสรรค์จึงมีสิทธิจะเรียกร้องใหร้ ะบุ
ชื่อตนเป็นผู้สร้างสรรคง์ านนัน้ ๆ ได้ (๔)และสิทธใิ นการห้ามผู้รับโอนสิทธิ์หรือบุคคลอ่ืนบิดเบือน ตัด
ทอน ดัดแปลง หรือทำประการอื่นใดแก่ผลงานของผู้สร้างสรรค์ จนเกิดความเสียหายต่อชื่อเสียง
หรือเกียรตคิ ุณของผสู้ รา้ งสรรค์ (๕)ในกรณีท่ผี ้สู รา้ งสรรค์ถึงแก่ความตาย (๖)ทายาทของผสู้ ร้างสรรค์
สามารถใช้สทิ ธฟิ อ้ งรอ้ งบังคับตามสทิ ธนิ ี้ไดภ้ ายในระยะเวลาทีเ่ ทา่ กบั อายุลิขสทิ ธใ์ิ นงานน้ัน ๆ
(ดดั แปลงจาก ปรีชา ชา้ งขวญั ยืน, ๒๕๕๖ : ๒๑๘)
ใจความสำคญั คอื ประโยคหมายเลข
ใจความรอง คือ ประโยคหมายเลข
รายละเอยี ด คอื ประโยคหมายเลข
บันทึกเพิม่ เติม
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
นายอภสิ ิทธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบา้ นตาจ่อยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนที่การศึกษาประถมศกึ ษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๑๒
แบบฝึกการอ่านจบั ใจความสำคญั ดว้ ยเทคนิคบันได ๖ ขนั้
เพื่อพัฒนาสมรรถนะการอา่ นขั้นสงู สำหรับนักเรยี นช้ันมธั ยมศึกษาปที ่ี ๓
วธิ กี ารอา่ นจบั ใจความสำคัญ
ดว้ ยเทคนคิ บนั ได ๖ ขนั้
การอ่านจับใจความสำคัญเป็นทักษะเบื้องต้นของการอ่านหนังสือและเป็นหัวใจของการอ่าน
(ถนอมวงศ์ ล้ำยอดมรรคผล, ๒๕๖๑ : ๗๖) เน่ืองดว้ ยหากไม่สามารถจบั ใจความสำคญั ได้ก็ย่อมส่งผล
ให้ไม่เข้าใจสารที่ได้รับและพลาดโอกาสจากสารที่ส่งมา ดังนั้น เพื่อเป็นการพัฒนาและเสริมสร้าง
ความสามารถด้านการอ่านจับใจความสำคัญเพื่อพัฒนาสมรรถนะการอ่านขั้นสูงของนักเรียนให้มี
ประสิทธิภาพมากย่ิงขึน้ สามารถปฏิบัติ ทบทวน และฝกึ ซอ้ มการอ่านจับใจความสำคัญด้วยเทคนิค
บนั ได ๖ ขั้น ซึ่งมขี ัน้ ตอนและรายละเอยี ดดงั นี้
ภาพ : ขัน้ ตอนการอ่านจบั ใจความสำคญั ด้วยเทคนคิ บันได ๖ ข้นั โดยสถาบันภาษาไทย สพฐ.
๑. อา่ นเรื่องเพ่ือทำความเขา้ ใจภาพรวมของเน้อื หาทัง้ หมด
ผู้อ่านต้องอ่านเรื่องที่จะจับใจความสำคัญตั้งแต่ต้นจนจบ เพื่อทำความเข้าใจและได้ภาพรวม
ของเนื้อหาของเรื่องที่อ่านอย่างคร่าว ๆ โดยในขณะที่อ่านควรตัง้ คำถามและพิจารณาว่าผู้เขียนกำลัง
สื่อเร่ืองอะไรดว้ ยหลกั 5W1H โดยระบุวา่ ใคร ทำอะไร เมอ่ื ไร ทไี่ หน ดว้ ยเหตผุ ลใด และอย่างไร
หากเรื่องนั้นมีชื่อเรื่องก็ให้พิจารณาตั้งแต่ชื่อเรื่อง เพราะโดยทั่วไปชื่อเรื่องมักจะสอดคล้องกับ
ใจความสำคญั หรอื ความคิดหลกั หรอื ชว่ ยแสดงใหเ้ ห็นถึงจุดสนใจของเรื่อง
นายอภสิ ิทธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรียนบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษาประถมศกึ ษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๑๓
แบบฝกึ การอา่ นจบั ใจความสำคญั ดว้ ยเทคนคิ บนั ได ๖ ขัน้
เพอ่ื พัฒนาสมรรถนะการอ่านขน้ั สงู สำหรับนักเรียนช้นั มธั ยมศึกษาปที ่ี ๓
ตวั อยา่ ง
ข้อ ๖ จงระบุใจความสำคัญจากบทอ่านตอ่ ไปนใี้ หถ้ ูกตอ้ ง
“การแข่งขันในโลกธุรกิจมันแสนจะบีบคั้นชีวติ พนักงาน ไม่ว่าอยู่บริษัทไหน ลูกจ้างก็มีแตจ่ ะ
ถูกเรียกร้องให้เสียสละเพื่อบริษัทมากขึ้น รับผิดชอบกันเยอะขึ้น มนุษย์เราต้องสละเวลาทั้งหมดใน
ชีวิตเพื่อทำงานหนักขนาดนี้จริงๆ เหรอ ผมล่ะสงสัย มีคนบอกว่าสิ่งที่ผมเจอก็เหมือนกับที่อีกหลาย
คนเจอ มันเปน็ เร่ืองธรรมดาจะตาย บริษัทตา่ ง ๆ สรา้ งขนึ้ มาก็เพื่อทำกำไร ไม่ได้สรา้ งข้ึนมาเพื่อเป็น
ทรี่ วมตัวสำหรบั ใหค้ วามสขุ กับพนกั งานซักหน่อยฉะน้นั อย่าไรเ้ ดียงสา”
(ภานุมาศ ธนาทองกลุ , ๒๕๕๖ : ๓๘)
ตอบคำถาม
ใคร ผู้เขยี น (เปน็ การแสดงความคดิ เหน็ ของผู้เขียน)
ทำอะไร แสดงความคิดเหน็ ในเรือ่ งชีวติ พนกั งานบรษิ ทั
อย่างไร พนกั งานจะถกู บรษิ ัทบีบค้ันให้เสยี สละและรบั ผิดชอบมาก
ทำไม เพราะบรษิ ัทถกู สร้างขึ้นมาเพอื่ ทำกำไร
สรุปใจความสำคญั
ผู้เขยี นแสดงความคิดเห็นวา่ ชวี ติ พนักงานบรษิ ทั ต้องถูกบีบคัน้ ให้เสียสละ และรับผดิ ชอบ มาก
เพราะบริษัทรา้ งขน้ึ เพอ่ื ผลประโยชนท์ างธุรกจิ คือการสรา้ งกำไร
แบบฝึกหดั
คำชีแ้ จง : ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปน้ใี ห้ถกู ต้อง
ขอ้ ๗ จงระบุใจความสำคญั จากบทอ่านตอ่ ไปนี้ใหถ้ ูกตอ้ ง
ม้าจะดมกลิ่นเพื่อหาอาหาร หาน้ำ ระวังศัตรู ทักทาย จดจำ และเข้ากับสังคมม้าด้วยกัน
แม่ม้าดมกลิ่นลูกม้าแรกเกิดเพื่อจดจำลูกน้อย ม้าตัวผู้ดมกลิ่นม้าตัวเมียเพื่อตรวจสอบดูความพร้อม
ของม้าตัวเมียที่จะผสมพันธุ์ด้วย บางครั้งม้ามีความรู้สึกไวมาก เมื่อได้รับกลิ่นแปลก ๆ โดยเฉพาะ
จากอาหาร เคยมีตัวอย่างทม่ี ้าทงั้ คอกไม่ยอมกนิ อาหารทม่ี กี ลน่ิ แปลกไป โดยผเู้ ลย้ี งพบในภายหลังว่า
มหี นตู ายอยูท่ ีก่ น้ ถุงอาหาร
(สถาบันภาษาไทย, ๒๕๖๕)
นายอภสิ ทิ ธิ์ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรียนบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนกั งานเขตพื้นทก่ี ารศึกษาประถมศกึ ษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๑๔
แบบฝกึ การอา่ นจบั ใจความสำคัญด้วยเทคนิคบันได ๖ ข้นั
เพือ่ พัฒนาสมรรถนะการอ่านขั้นสงู สำหรบั นักเรียนชนั้ มธั ยมศึกษาปที ่ี ๓
ตอบคำถาม
ใคร
ทำอะไร
ทำไม
สรปุ ใจความสำคัญ
๒. พจิ ารณาหาคำสำคญั (key words) ของเนอื้ หาในแต่ละย่อหนา้
คำสำคญั (key words) เป็นคำทีก่ ำหนดเปา้ หมายเพ่อื นำไปส่ใู จความสำคัญหรือความคิดหลัก
ของเรื่องที่อ่าน ในแต่ละย่อหน้านั้นอาจมีคำสำคัญมากกว่าหนึ่งคำแต่เมื่อนำคำเหล่านั้นมาเชื่อมโยง
สร้างความสัมพันธ์ให้เกดิ ข้ึนก็สามารถทราบถึงใจความสำคญั หรือความคดิ หลักของเรอ่ื งท่อี า่ นได้
ลกั ษณะของคำสำคญั
เสกสันต์ ผลวัฒนะ, (๒๕๖๔) ได้แสดงควาวคิดเห็นไว้ว่า ธรรมชาติของการเขียนนั้น ผู้เขียน
มิไดม้ กี ารกำหนดตำแหน่งทตี่ ้งั ของคำสำคัญ ผ้อู ่านสามารถจะสังเกตคำสำคญั ไดโ้ ดยอาศัยหลกั ดังนี้
(๑) เป็นคำกลุ่มคำหรือประโยคที่เขียนเหมือนกัน สื่อความหมายเหมือนกัน ปรากฏซ้ำ ๆ
ต้งั แต่ต้นจนจบ
(๒) เป็นคำ กลุ่มคำ หรือประโยคที่เขียนต่างกัน แต่สื่อความหมายเหมือนกัน ปรากฏซ้ำ ๆ
ต้ังแตต่ ้นจนจบ
ตวั อยา่ ง
ขอ้ ๘ ข้อใดเปน็ ประเด็นสำคัญของข้อความตอ่ ไปน้ี
คำพูดของพ่อแม่อาจทำให้ลูกเกิดความเข้าใจไม่ตรงกัน และทำให้เกิดปัญหาตามมาได้ เช่น
พ่อแม่รัก และเป็นห่วงลูกเรื่องการทำการบ้าน หรือการอ่านหนังสือเพื่อเตรียมตัวสอบ แต่ถ้าคำพดู
นายอภสิ ทิ ธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรยี นบ้านตาจ่อยหนองสระ สำนกั งานเขตพ้ืนทก่ี ารศกึ ษาประถมศกึ ษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๑๕
แบบฝกึ การอา่ นจบั ใจความสำคญั ด้วยเทคนคิ บนั ได ๖ ขน้ั
เพ่อื พฒั นาสมรรถนะการอา่ นข้ันสูงสำหรบั นักเรยี นช้นั มัธยมศึกษาปที ี่ ๓
ของพ่อแม่เป็นไปในลักษณะพร่ำบ่น ลูกอาจเข้าใจผิดคิดว่าพ่อแม่เคี่ยวเข็ญและก้าวก่ายชีวิตส่วนตัว
มากเกินไป จึงต้องมีการอธิบาย เพื่อให้เกิดความเข้าใจซึ่งกันและกนั ลูกจะได้เข้าใจว่าพ่อแม่หวังดี
ต่อตน
(ข้อสอบ O-Net ม.๖ ปี ๒๕๖๐)
๑) หน้าท่ขี องลกู ที่ดี ๒) การอบรมส่งั สอนลกู ๓) โลกสว่ นตัวของเด็ก
๔) ความหวังดีของพ่อแม่
๕) การสือ่ สารในครอบครัว
จากตัวอย่างข้างต้นจะเห็นได้ว่า ย่อหน้านี้มีคำสำคัญ ๔ คำ คือ “คำพูด” “พ่อแม่” “ลูก”
และ “ความเขา้ ใจ”
คำสำคัญคำที่ ๑ “คำพูด” ปรากฏซ้ำ ๆ ตั้งแต่ต้นจนจบในย่อหน้าทั้งลักษณะที่ ๑ คือ
“คำพดู ” ๒ ครงั้ และลักษณะท่ี ๒ คือ “พร่ำบน่ ” และ “การอธิบาย” ทส่ี ่อื ความหมายถึง “คำพูด”
ส่วนคำสำคัญคำท่ี ๒ “พอ่ แม”่ คำท่ี ๓ “ลกู ” และคำที่ ๔ “ความเขา้ ใจ” ปรากฏซ้ำ ๆ ตั้งแต่
ตน้ จน จบในยอ่ หนา้ เฉพาะลักษณะที่ ๑ คือ “พอ่ แม”่ ๕ คร้ัง “ลกู ” ๓ ครงั้ และ “ความเขา้ ใจ” (หรอื
“เข้าใจ”) ๓ ครง้ั
ดงั นน้ั เม่อื พิจารณาใครบถ้วนจะพบว่า
“คำพดู ของพ่อแม่อาจทำใหล้ ูกเกิดความเข้าใจไมต่ รงกัน และทำใหเ้ กดิ ปัญหาตามมาได้ เชน่
พ่อแม่รัก และเป็นห่วงลูกเรื่องการทำการบ้าน หรือการอ่านหนังสือเพื่อเตรยี มตัวสอบ แต่ถ้าคำพูด
ของพ่อแม่เป็นไป ในลักษณะพร่ำบ่น ลูกอาจเข้าใจผิดคิดว่าพ่อแม่เคี่ยวเข็ญและก้าวก่ายชีวิต
ส่วนตัวมากเกินไป จึงต้องมีการอธิบาย เพื่อให้เกิดความเข้าใจซึ่งกันและกนั ลูกจะได้เข้าใจว่าพอ่
แม่หวังดีตอ่ ตน”
จากคำสำคัญที่ได้ประเด็นสำคัญของย่อหน้านี้จึงตรงกับตัวเลือกที่ ๕) การสื่อสารใน
ครอบครัว เพราะคำว่า “การสื่อสาร” สื่อความหมายครอบคลุมคำสำคัญ “คำพูด” “พร่ำบ่น” และ
“การอธิบาย” ที่เกี่ยวข้องกับคำสำคัญ “ความเข้าใจ” เพราะในกระบวนการสื่อสารจะทำให้เกิดผล
หรือปฏิกิริยาตอบสนอง ซึ่งหมายถึง ปฏิกิริยาของผู้รับสารอันเป็นผลที่เกิดขึ้นต่อเนื่องจากการรับรู้
ความหมายของสารท่ีส่งมาใหต้ รงกับคำว่า “ความเขา้ ใจ” หรือ “เข้าใจ” สว่ นคำว่า “ครอบครัว” ส่ือ
ความหมายครอบคลุมคำสำคญั “พอ่ แม”่ และ “ลูก”
นายอภสิ ิทธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรยี นบา้ นตาจ่อยหนองสระ สำนกั งานเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๑๖
แบบฝึกการอา่ นจบั ใจความสำคัญดว้ ยเทคนคิ บนั ได ๖ ขนั้
เพ่ือพฒั นาสมรรถนะการอ่านข้ันสูงสำหรบั นักเรยี นชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีที่ ๓
ส่วนตัวเลือก ๑), ๒), และ ๔) จะมีคำสำคัญไม่ครบ และตัวเลือก ๓) คำที่ใช้ไม่ปรากฏในย่อ
หนา้ จงึ ไม่ถกู ตอ้ ง
ตวั อยตา่ งวั อยา่ ง
ข้อ ๙ การอบสมุนไพรเป็นวิธีบำบัดและรักษาสุขภาพตามหลักของการแพทย์แผนไทย โดยใช้
สมุนไพรทีม่ ีน้ำมันหอมระเหย สมนุ ไพรทใี่ ชร้ ักษาตามอาการ และสมนุ ไพรทม่ี ีรสเปรย้ี วมาต้มรวมกัน
ในหม้อจนเดือด แล้วต่อท่อเข้าไปในกระโจม น้ำมันหอมระเหยและสารระเหยต่าง ๆ ซึ่งมีผลอยู่ใน
สมุนไพรจะออกมาสัมผัสผิวหนังทำให้มีผลเฉพาะที่ และเมื่อสูดดมเข้าไปจะมีผลต่อระบบทางเดิน
หายใจ การรักษาด้วยการอบสมุนไพรช่วยเพิ่มการไหลเวียนของโลหิตให้ดีขึ้น และขับของเสียออก
จากร่างกาย
(ข้อสอบ O-Net ม.๖ ปี ๒๕๖๔)
ขอ้ ใดไมไ่ ดก้ ลา่ วถึงเกีย่ วกับสมุนไพรในขอ้ ความต่อไปน้ี
๑.วิธีใช้ ๒.ประเภท ๓.ปริมาณทใ่ี ช้
๔.ประโยชนข์ องการอบ ๕.อปุ กรณ์ท่ีใชใ้ นการอบ
จากย่อหน้าข้างต้น คำสำคัญลักษณะที่ ๑ ที่เขียนเหมือนกัน สื่อความหมายเหมือนกัน
ปรากฏซ้ำ ๆ ตั้งแต่ต้นจนจบในย่อหน้า คือ คำว่า “การอบสมุนไพร” จำนวน ๒ ครั้ง และ
“สมุนไพร” จำนวน ๕ ครั้ง จากนั้นพิจารณารายละเอียดต่าง ๆ พร้อมตั้งคำถามว่าผู้เขียนกำลังส่ือ
ประเดน็ ใดอยแู่ ละหาคำตอบใหส้ อดรบั กบั คำถามที่ตงั้ ไว้ ดังนี้
ย่อหน้าน้สี อื่ เร่ืองหรือประเด็นใด จะพบวา่ ผ้เู ขยี นสอ่ื เรื่องของการอบสมุนไพร เนื่องจากจะ
พบข้อความที่แสดงกันซ้ำ ๆ จากนั้น ให้ผู้เรียนพิจารณาตัวเลือกแล้วหาข้อความที่สอดคล้องกับ
ตัวเลอื กโดยพิจารณาคำสำคญั และรายละเอยี ดเป็นหลกั ดังน้ี
ข้อความที่สื่อถึงตัวเลือกที่ ๑ วิธีใช้ คือ “...และเมื่อสูดดมเข้าไปจะมีผลต่อระบบทางเดิน
หายใจ...”
ขอ้ ความท่สี อ่ื ถึงตวั เลือกท่ี ๒ ประเภทของการรกั ษา คือ “เปน็ วธิ ีบำบัดและรักษาสุขภาพ
ตามหลกั ของการแพทยแ์ ผนไทย”
ข้อความที่สื่อถึงตัวเลือกที่ ๔ ประโยชน์ของการอบสมุนไพร คือ “...การรักษาด้วยการอบ
สมุนไพรชว่ ยเพมิ่ การไหลเวยี นของโลหติ ใหด้ ขี น้ึ และขบั ของเสยี ออกจากร่างกาย”
นายอภสิ ิทธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรยี นบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนทีก่ ารศึกษาประถมศกึ ษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๑๗
แบบฝกึ การอา่ นจับใจความสำคัญด้วยเทคนิคบันได ๖ ขั้น
เพือ่ พัฒนาสมรรถนะการอ่านขน้ั สูงสำหรบั นักเรยี นช้ันมธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓
ข้อความท่ีสื่อถึงตัวเลือกที่ ๕ ระบุอุปกรณ์ที่ใช้ในการอบ คือ “มาต้มรวมกันในหม้อจนเดือด
แล้วต่อท่อเขา้ ไปในกระโจม” ซึ่งอปุ กรณท์ ีใ่ ช้ในการอบประกอบด้วย หมอ้ ทอ่ และกระโจม
ดังนั้น ตัวเลือกที่ไม่ปรากฏในย่อหน้านี้ คือ ตัวเลือกที่ ๓ ปริมาณการใช้ เนื่องจากไม่ได้มี
กลา่ วถงึ ในย่อหนา้
แบบฝกึ หดั
คำชี้แจง : ให้นักเรียนตอบคำถามแต่ละข้อต่อไปนี้ให้ถกู ต้อง
ข้อ ๑๐ มะขามเป็นตน้ ไมข้ นาดกลางถงึ ขนาดใหญ่ เปลอื กของต้นมคี วามหนา ขรุขระ ปลาย
และโคนใบมน ออกดอกเป็นชอ่ เลก็ ๆ ตามปลายก่งิ ส่วนผลเป็นฝักยาวประมาณ ๓ - ๒๐ เซนตเิ มตร
รูปร่างโค้งหยักตามข้อปล้องของผล เปลือกของฝักเมื่ออ่อนจะมีสีเขียวอมเทา เนื้อในติดกับเปลือก
มีเมล็ดอยู่ในฝัก แต่เมื่อแก่เปลือกจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลอ่อน มีความแข็ง แห้ง กรอบ แตกง่าย
เนื้อข้างในเป็นสีน้ำตาล เมล็ดใหญ่ กลม สีดำ มีทั้งรสหวานและเปรี้ยว นอกจากผลมะขามแล้ว
ใบมะขามกจ็ ะเป็นสว่ นที่นมิ นำมาทำอาหารดว้ ย
(ข้อสอบ O – Net ม.๓ ปี ๒๕๖๔)
ขอ้ ใดเปน็ การต้งั ชอ่ื เรือ่ งท่คี รอบคลุมเนือ้ หาของขอ้ ความข้างตน้ ๒.ลักษณะของมะขาม
๑.รสชาตขิ องมะขาม ๔.ประโยชนข์ องมะขาม
๓.ประเภทของมะขาม
จากย่อหน้าข้างต้น คำสำคัญลักษณะที่ ๑ ที่เขียนเหมือนกัน สื่อความหมายเหมือนกัน
ปรากฏซำ้ ๆ ตัง้ แต่ตน้ จนจบในยอ่ หนา้ คือ คำว่า
ย่อหนา้ นส้ี ่อื เรอ่ื งหรอื ประเด็นใดบ้าง
ดงั น้นั ตวั เลือกทถ่ี กู ตอ้ ง คอื ตวั เลือกที่
นายอภิสิทธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรียนบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนกั งานเขตพื้นท่กี ารศกึ ษาประถมศกึ ษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๑๘
แบบฝกึ การอา่ นจับใจความสำคญั ดว้ ยเทคนคิ บันได ๖ ข้ัน
เพอ่ื พัฒนาสมรรถนะการอา่ นขั้นสูงสำหรบั นักเรียนชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓
ขอ้ ๑๑ จงระบุใจความสำคัญจากบทอ่านต่อไปน้ีให้ถกู ต้อง
หากนำผลสุกของฟักข้าวมาผ่า จะพบไส้ในซึ่งเป็นเยื่อหุ้มเมล็ดเหมือนวุ้นสีแดงสด จาก
การศึกษา พบว่า เยื่อหุ้มเมล็ดนี้มีสารต้านอนุมูลอิสระในปริมาณที่สูงมาก กล่าวคือ มีไลโคปีนสูงกว่า
มะเขอื เทศ ๑๒ เท่า และมีเบตาแคโรทีนมากกว่าแครอตถึง ๑๐ เทา่ ด้วยปริมาณสารต้านอนุมูลอิสระ
ในเยื่อหุ้มเมล็ด จึงมีการนำผลฟักข้าวมาใช้ประโยชน์โดยแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีสรรพคุณโดดเด่น
มผี ูต้ ั้งสมญานามผกั พื้นบา้ นชนดิ นี้วา่ “ผลไมจ้ ากสวรรค”์
(ขอ้ สอบ O-Net ม.๖ ปี ๒๕๕๙)
๑) ชอ่ื ๒) สีสดใส ๓) ชนิดของพชื
๔) สารภายในผล ๕) ผลติ ภัณฑแ์ ปรรปู
. จากย่อหน้าข้างต้น คำสำคัญลักษณะที่ ๑ ที่เขียนเหมือนกัน สื่อความหมายเหมือนกัน
ปรากฏซำ้ ๆ ตง้ั แต่ตน้ จนจบในยอ่ หน้า คอื คำว่า
ยอ่ หน้าน้สี ่ือเรื่องหรือประเด็นใดบ้าง
ดงั นั้น ตัวเลอื กที่ถูกตอ้ ง คอื ตวั เลอื กท่ี
๓. ตัดส่วนขยายใจความสำคัญทิ้ง
การขยายความนั้น เป็นการอธิบายใจความสำคัญ เพ่ือใหผ้ ู้รบั สารสามารถเข้าใจรายละเอียด
ของประเด็นหลักหรือแก่นเรื่องชัดเจนมากยิ่งขึ้น (สุปาณี พัดทอง, ๒๕๔๑) สามารถจำแนกลักษณะ
การขยายความได้ ๒ ประเภท ดงั นี้
๑) รายละเอียดที่เป็นส่วนสนับสนุนหลัก(major supporting details) หมายถึง ข้อความท่ี
เป็นส่วนขยายหรือสนับสนนุ ใจความสำคัญเพื่อให้เกิดความกระจ่าง ทำให้เกิดความสมเหตุสมผล ทำ
ใหใ้ จความสำคญั ชัดเจนขึ้น
นายอภิสทิ ธิ์ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรยี นบ้านตาจ่อยหนองสระ สำนกั งานเขตพื้นที่การศกึ ษาประถมศกึ ษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๑๙
แบบฝึกการอา่ นจบั ใจความสำคญั ด้วยเทคนิคบันได ๖ ข้นั
เพอื่ พัฒนาสมรรถนะการอา่ นข้ันสูงสำหรบั นกั เรยี นช้นั มัธยมศกึ ษาปีที่ ๓
๒) รายละเอียดที่เป็นส่วนสนับสนุนรอง (minor supporting details) หมายถึง ข้อความท่ี
เปน็ ส่วนขยายใจความรองหรือใจความสำคัญใหช้ ดั เจนยง่ิ ขึ้น รายละเอยี ดท้งั ท่ีเป็นส่วนสนับสนนุ หลัก
และสว่ นสนับสนุนรองอาจเป็นการตวั อย่างการเปรยี บเทยี บสถิตติ วั เลข การอา้ งอิง คำกล่าวของบุคคล
และรายละเอยี ดอ่ืน ๆ ทเี่ สรมิ ความเขา้ มา
จึงอาจกล่าวได้ว่า การตัดส่วนขยายใจความทิ้งนี้ ย่อมสามารถทำให้ผู้เรียนทราบและเข้าใจ
ในสาระสำคญั ไดอ้ ยา่ งถกู ต้อง ซึ่งผู้เรียนจะต้องมพี ้นื ฐานและความเขา้ ใจในการวิเคราะห์เพื่อแยกส่วน
ขยายออกจากใจความสำคัญ ซง่ึ สถาบันภาษาไทย สำนกั วชิ าการและมาตรฐานการศกึ ษา สำนกั งาน
คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน(๒๕๖๔) ได้นำเสนอกระบวนการวิเคราะห์ส่วนขยายใจความ
สำคญั ดงั นี้
ลักษณะการขยายความ
ลักษณะของการขยายความมักแสดงอยู่หลายลักษณะ กล่าวคืออาจอยู่ในลักษณะของการให้
คำจำกัดความเพ่ือนิยามตัวบท การอธิบายให้รายละเอียดเพ่ือแสดงความชดั เจน ขยายความ หรือ
บอกขั้นตอน การให้เหตุผลซึ่งมักจะแสดงจากเหตุไปหาผลและจากผลไปหาเหตุ รวมถึงการ
ยกตัวอย่าง และการเปรียบเทียบ ฉะนั้นแล้ว ผู้เรียนจะต้องฝึกวิเคราะห์เพื่อแยกส่วนขยายออก
และจะทำให้ไดท้ ราบถงึ ใจความสำคัญอยา่ งถูกต้อง
๓.๑ การใหค้ ำจำกดั ความ
การขยายความด้วยการให้คำจำกัดความ เป็นการอธิบายความหมายของคำ วลี ประโยค
หรือสิ่งใดสิ่งหนึ่งในเนื้อเรื่องเพื่อให้ผู้อ่านมีความเข้าใจที่ตรงกัน นอกจากนี้ยังรวมถึงการอธิบาย
ขอบเขตของความหมายของเรื่องด้วย การขยายความลักษณะนี้อาจจะมีการยกตัวอย่าง
ประกอบดว้ ย ซึ่งคำท่ีมกั สอื่ ถงึ การให้คำจำกดั ความ “หมายถงึ ” “เปน็ ” มตี ัวอย่างดังน้ี
ตวั อยต่างวั อยา่ ง
ข้อ ๑๒ จงระบุใจความสำคัญจากบทอา่ นตอ่ ไปน้ใี หถ้ กู ต้อง
“สถาบนั ทางสงั คม หมายถึง กลุ่มของบรรทัดฐานทางสังคมท่สี งั คมกำหนดไวเ้ พือ่ ใช้เป็นหลัก
ในการกระทำกิจกรรมต่าง ๆ ของสมาชกิ ในสังคมเพื่อแกป้ ัญหาพน้ื ฐานและการดำรงอย่ใู นสังคม”
(ดดั แปลงจาก ดวงมน จิตรจ์ ำนงค์ ๒๕๕๖ : ๕๓)
นายอภิสทิ ธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรยี นบา้ นตาจ่อยหนองสระ สำนกั งานเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษาประถมศกึ ษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๒๐
แบบฝกึ การอา่ นจับใจความสำคญั ดว้ ยเทคนิคบนั ได ๖ ข้นั
เพื่อพัฒนาสมรรถนะการอ่านขั้นสูงสำหรบั นกั เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓
จากตวั อย่างข้างต้น พบวา่ มกี ารใหค้ ำจำกัดความเพอ่ื อธิบายคำหลักของข้อความ “สถาบัน
ทางสังคม” ซึ่ง ข้อความที่อยู่หลังคำว่า “หมายถึง” เป็นการให้คำจำกัดความของคำว่า สถาบันทาง
สงั คม จึงสามารถสรปุ ไดว้ า่ ใจความสำคญั ของตวั อยา่ งนี้ คือ “สถาบันทางสงั คม”
ตวั อยตา่ งวั อยา่ ง
ขอ้ ๑๓ จงระบุใจความสำคัญจากบทอา่ นต่อไปนีใ้ หถ้ ูกต้อง
“สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ หมายถึง สังคมที่มีประชากรอายุ ๖๐ ปีขึ้นไป เป็นอัตราส่วน
อย่างน้อยรอ้ ยละ ๒๐ ของประชากรทั้งหมดในสังคม ในปี พ.ศ.๒๕๖๐ ประเทศไทยได้เปลีย่ นผา่ นเข้า
สู่สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ สถานการณ์นี้เป็นผลมาจากอัตราการเกิด
และอัตราการตายของประชากรลดลง ทำใหส้ ดั สว่ นประชากรของไทยเป็นรปู พรี ะมิดควำ่ ...”
(ดัดแปลงจากขอ้ สอบ O – Net ม.๓ ปี ๒๕๖๓)
จากตัวอย่างข้างต้นพบว่า มีการให้คำจำกัดความเพื่ออธิบายคำหลักของข้อความ “สังคม
ผสู้ ูงอายุโดยสมบูรณ์” ซงึ่ ขอ้ ความทอ่ี ยหู่ ลงั คำวา่ “หมายถงึ ” เป็นการให้คำจำกัดความและอธิบาย
ขอบเขตความหมายของคำวา่ สงั คมผู้สงู อายุโดยสมบูรณ์ ดงั นนั้ จงึ สามารถสรปุ ได้วา่ ใจความสำคัญ
ของตัวอยา่ งนี้ คือ “สงั คมผู้สูงอายโุ ดยสมบูรณ์”
แบบฝึกหดั
คำชแี้ จง : ใหน้ กั เรยี นตอบคำถามแต่ละขอ้ ตอ่ ไปนีใ้ ห้ถกู ต้อง
ขอ้ ๑๔ ขอ้ ใดเปน็ สาระสำคญั ของข้อความตอ่ ไปน้ี
คำว่า “สิทธิบัตร” ประกอบด้วย คำว่า “สิทธิ” กับ “บัตร” ตรงกับภาษาอังกฤษว่า patent
หมายถึง หนังสือสำคัญที่รัฐออกให้เพื่อคุ้มครองการประดษิ ฐ์คิดค้นหรือการออกแบบผลิตภัณฑ์ท่ที ำ
เป็นคนแรก รูปแบบ โครงสร้าง หรือกลไกของสิ่งที่ประดิษฐ์ ทั้งหมดนี้เป็นทรัพย์สินทางปัญญาท่ี
บุคคลตอ้ งการขอรบั การคมุ้ ครองเพ่ือไม่ใหผ้ ู้อน่ื มาลอกเลียนแบบ
(ขอ้ สอบ O – Net ช้ัน ม.๖)
จากขอ้ ความข้างตน้ พบวา่
นายอภสิ ทิ ธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรยี นบา้ นตาจ่อยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนที่การศกึ ษาประถมศกึ ษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๒๑
แบบฝึกการอา่ นจับใจความสำคัญดว้ ยเทคนิคบนั ได ๖ ข้ัน
เพอ่ื พัฒนาสมรรถนะการอา่ นขน้ั สงู สำหรบั นักเรียนชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓
ขอ้ ๑๕ จงระบใุ จความสำคัญจากบทอ่านตอ่ ไปน้ใี ห้ถูกต้อง
“บิตคอยน์เป็นชื่อสกุลเงินอิเล็กทรอนิกส์ประเภทหนึ่งหรืออาจเรียกว่า เงินตราเข้ารหัสลับ
หมายถึง สินทรัพย์ดิจิทัลที่ใช้เป็นสื่อกลางในการทำธุรกรรมออนไลน์ โดยใช้วิทยาการเข้ารหัสลับ
สำหรับรบั ประกันความถูกตอ้ งของธรุ กรรมนั้น นักพฒั นาซอฟตแ์ วร์ทใ่ี ช้นามแฝงเป็นผู้คิดค้นสกุลเงิน
ดังกล่าว”
(ขอ้ สอบ O-Net ม.๖ ปี ๒๕๖๔)
จากขอ้ ความข้างต้น พบว่า
ขอ้ ๑๖ จงระบใุ จความสำคญั จากบทอา่ นต่อไปนี้ใหถ้ กู ตอ้ ง
“พระราชวัง หมายถงึ วงั ของพระมหากษตั ริย์ มรี ะดบั ความสำคญั รองจากพระบรมมหาราชวัง
เป็นที่ประทับของพระมหากษัตริย์ตามขัติยราชประเพณีมาแต่โบราณ การเรียกวังว่าพระราชวังไดน้ ั้น
พระมหากษัตริย์จะทรงประกาศพระบรมราชโองการสถาปนาวังขึ้นเป็น พระราชวัง จึงจะจัดเป็นที่
ประทับของพระมหากษัตริย์ได้ เช่น พระราชวังดุสิต เมื่อแรกสร้างพระราชทานชื่อว่า สวนดุสิต
ต่อมาจึงประกาศ ยกขึ้นเป็นพระราชวังดุสิต ส่วนพระตำหนักจิตรลดารโหฐานซึ่งเป็นที่ประทับของ
พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ ัว รัชกาลปจั จุบันสร้างขึน้ ในสมัยรัชกาลที่ ๖ เปน็ สว่ นหน่งึ ของพระราชวัง
ดุสิตเรียกว่า พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน สวนจิตรลดา พระราชวังดุสิตไม่เรียกว่าพระราชวัง
จติ รลดา ราษฎรทว่ั ไปเรยี กอยา่ งไม่เปน็ ทางการว่า สวนจิตรลดา”
(ดดั แปลงจาก รตั นา ฦๅชาฤทธ์ิ, ๒๕๔๖ : ๑๗๒)
จากขอ้ ความขา้ งตน้ พบวา่
นายอภสิ ิทธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบ้านตาจ่อยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศึกษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๒๒
แบบฝึกการอา่ นจบั ใจความสำคัญดว้ ยเทคนคิ บันได ๖ ขนั้
เพื่อพฒั นาสมรรถนะการอา่ นข้นั สูงสำหรบั นักเรียนชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓
๓.๒ การอธิบายให้รายละเอียด
การขยายความด้วยการอธิบายให้รายละเอียด เป็นการอธิบายรูป ลักษณะ ความสัมพันธ์
หรือการแสดงขั้นตอน กระบวนการ หรือการบรรยายสถานการณ์หรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอย่างเป็น
ลำดับชัดเจน ทั้งนี้ การอธิบายให้รายละเอียด อาจมกี ารยกตัวอย่างประกอบ เพอ่ื สรา้ งความเข้าใจ
แก่ผู้รับสารมากยิ่งขึน้ ซึ่งคำที่นิยมให้เชื่อม “คือ” “กล่าวคือ” เพื่อแสดงให้ทราบว่า ข้อความที่อยู่
หลงั คำเชอื้ มดังกล่าวเป็นการอธิบายใหร้ ายละเอียด
ตวั อยตา่ งวั อยา่ ง
ข้อ ๑๗ จงระบใุ จความสำคญั จากบทอา่ นต่อไปนีใ้ ห้ถกู ต้อง
“...สิ่งที่ควรระมัดระวังในฤดูฝน ๓ เรื่อง คือ โรคที่เกิดขึ้นได้บ่อยในฤดูฝน เช่น โรคหวัด โรค
ไข้เลือดออก โรคน้ำกัดเท้า ฯลฯ หากมีอาการป่วย ควรไปพบแพทย์ทันที สัตว์มีพิษร้าย เช่น งู ตะขาบ
หากถูกสัตว์มีพิษกัด ควรรีบปฐมพยาบาลเบ้ืองต้น แล้วนำไปพบแพทยท์ ันทีเช่นกัน และ ไฟฟ้าดูด ไฟ
ฟ้าช็อต ซึ่งเป็นอนั ตรายจากการใช้เครื่องใช้ไฟฟ้า และหากเกิดเหตุการณด์ งั กลา่ ว ควรตั้งสติใหด้ ี แล้วยก
สะพานไฟลง...”
(ดัดแปลงจากข้อสอบการอา่ นและเขียน ช้ัน ป.๖ ปี ๒๕๖๕)
จากข้อความข้างตน้ เม่ือพจิ ารณาขอ้ ความท้ังหมดแล้วพิจารณาหาส่วนขยายใจความสำคัญที่
ปรากฏ ดงั น้ี
ข้อความที่อยู่หลังคำเชื่อม “คือ” ถือว่าเป็นส่วนขยายใจความสำคัญ ดังนั้นจะเหลือเพียงคำ
สำคัญ “สง่ิ ทคี่ วรระมดั ระวังในฤดูฝน ๓ เรอื่ ง” ซง่ึ ส่งิ ที่ควรระมดั ระวงั ในฤดูฝน ๓ เรอื่ ง ประกอบด้วย
๑. โรคที่เกิดขึ้นได้บ่อยในฤดูฝน เช่น โรคหวัด โรคไข้เลือดออก โรคน้ำกัดเท้า ฯลฯ หากมี
อาการปว่ ย ควรไปพบแพทย์ทันที
*ข้อความหลังคำว่า “เช่น” ถือเป็นส่วนสนับสนุนใจความรอง ดังนั้น จึงพบส่วนสนับสนุน
ใจความหลักคือ “โรคที่เกิดขึน้ ได้บอ่ ยในฤดูฝน”
นายอภสิ ิทธิ์ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรียนบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนทก่ี ารศกึ ษาประถมศกึ ษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๒๓
แบบฝกึ การอา่ นจับใจความสำคัญดว้ ยเทคนิคบันได ๖ ขั้น
เพอ่ื พฒั นาสมรรถนะการอา่ นขั้นสงู สำหรบั นกั เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๓
๒.สัตว์มีพิษร้าย เช่น งู ตะขาบ หากถูกสัตว์มีพิษกัด ควรรีบปฐมพยาบาลเบื้องต้น แล้วนำไป
พบแพทยท์ นั ทีเช่นกัน
*ข้อความหลังคำว่า “เช่น” ถือเป็นส่วนสนับสนุนใจความรอง ดังนั้น จึงพบส่วนสนับสนุน
ใจความหลกั คือ “สัตว์มพี ษิ ร้าย”
๓.ไฟฟ้าดดู ไฟฟ้าช็อต ซึ่งเป็นอนั ตรายจากการใช้เครอ่ื งใช้ไฟฟ้า และหากเกิดเหตุการณ์ดังกล่าว
ควรต้ังสตใิ ห้ดี แล้วยกสะพานไฟลง...”
*ข้อความหลังคำว่า “ซึ่ง” ถือเป็นส่วนสนับสนุนใจความรอง ดังนั้น จึงพบส่วนสนับสนุน
ใจความหลัก คือ “ไฟฟา้ ดูด ไฟฟา้ ชอ็ ต”
.
ดังนั้น เม่อื ตัดส่วนขยายใจความสำคญั ทงั้ สนับสนุนใจความหลักส่วนสนบั สนุนใจความรองแล้ว
จะเหลอื ประโยคทเ่ี ปน็ ใจความสำคญั ทต่ี อ้ งการ คือ “สิ่งทีค่ วรระมดั ระวงั ในฤดูฝน ๓ เร่ือง”
ตัวอยตา่ งวั อยา่ ง
ขอ้ ๑๘ รัฐบาลเวียดนามได้ประกาศระงับโครงการสร้างเขื่อนผลิตไฟฟ้า ๑๒ แห่ง หลังจาก
เขื่อนลา เกรล ๒ พังทลายลง เนื่องจากกักเก็บน้ำฝนที่ตกลงมาอย่างหนักหลายวันติดต่อกัน โดยให้
เหตุผลการยกเลกิ คือ ความไมค่ มุ้ คา่ ทางเศรษฐกจิ ความเสย่ี งด้านสังคมและสิ่งแวดลอ้ ม รวมทั้งเป็น
ตัวการทำลายป่าไม้ ปัจจุบันนี้ แม้เวียดนามมีเขือ่ นผลิตไฟฟ้าประมาณ ๒๘๘ แห่งและมโี ครงการจะ
สร้างเขือ่ นขนาดเล็กเพ่ือผลติ ไฟฟ้าอกี มาก แตโ่ ครงการสร้างเขือ่ น ๔๑๕ แห่งก็ได้ถูกระงบั ไป เพราะไม่
สอดคล้องกับเกณฑ์มาตรฐานที่รัฐบาลกำหนด คือ มั่นคงปลอดภัย มีผลกระทบน้อยต่อป่าไม้
ประชากร และสภาพแวดล้อมโลก ยิ่งเมื่อเวียดนามประสบภัยจากแผ่นดินไหว แผ่นดินเลื่อน
ผเู้ ชี่ยวชาญเวียดนามกลมุ่ หน่งึ ไดส้ รุปว่า การสร้างเข่อื นเก็บน้ำทเี่ พิ่มข้นึ มากมาย ท าใหแ้ ผน่ ดินต้องรับ
นำ้ หนกั มากจึงเปน็ เหตขุ องการเกดิ แผ่นดนิ ไหว แผน่ ดนิ เลื่อน
สาระสำคญั ของข้อความขา้ งตน้ กล่าวถงึ เรอ่ื งใด
(ดดั แปลงจากข้อสอบ O-NET ม.๓ ปี ๒๕๕๙)
๑) การระงบั โครงการสร้างเขื่อน ๒) การผลิตไฟฟ้าพลงั นำ้
๓) การสรา้ งเขื่อนในประเทศเวียดนาม ๔) การเกิดแผน่ ดินไหว แผน่ ดินเลอ่ื น
นายอภิสทิ ธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบ้านตาจ่อยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนท่กี ารศกึ ษาประถมศกึ ษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๒๔
แบบฝกึ การอา่ นจับใจความสำคญั ดว้ ยเทคนิคบันได ๖ ข้ัน
เพือ่ พัฒนาสมรรถนะการอา่ นขนั้ สูงสำหรับนกั เรยี นช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ี่ ๓
.
๑.จากข้อความขา้ งตน้ เมือ่ พิจารณาคำสำคัญจะพบคำวา่
๒.จากข้อความข้างต้น เมื่อพิจารณาบทอ่านจะพบการอธิบายให้รายละเอียดคือคำว่า “คือ”
ขอ้ ความหลงั คำว่าคือถือวา่ เปน็ ส่วนขยาย ใหต้ ดั ท้งิ ให้หมด ดังน้ี
รัฐบาลเวียดนามได้ประกาศระงับโครงการสร้างเขื่อนผลิตไฟฟ้า ๑๒ แห่ง หลังจากเขื่อนลา
เกรล ๒ พังทลายลง เนื่องจากกักเก็บน้ำฝนที่ตกลงมาอยา่ งหนักหลายวันติดต่อกนั โดยให้เหตุผลการ
ยกเลิก คือ ความไม่คุ้มค่าทางเศรษฐกิจ ความเสี่ยงด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม รวมทั้งเป็นตัวการ
ทำลายป่าไม้ ปัจจุบันนี้ แม้เวียดนามมีเขื่อนผลิตไฟฟ้าประมาณ ๒๘๘ แห่งและมีโครงการจะสร้าง
เขื่อนขนาดเล็กเพื่อผลิตไฟฟ้าอีกมาก แต่โครงการสร้างเขื่อน ๔๑๕ แห่งก็ได้ถกู ระงับไป เพราะไม่
สอดคล้องกับเกณฑ์มาตรฐานที่รัฐบาลกำหนด คือ มั่นคงปลอดภัย มีผลกระทบน้อยต่อป่าไม้
ประชากร และสภาพแวดล้อมโลก ยิ่งเมื่อเวียดนามประสบภัยจากแผ่นดินไหว แผ่นดินเลื่อน
ผเู้ ช่ยี วชาญเวียดนามกลุ่มหน่งึ ได้สรุปว่า การสร้างเขื่อนเก็บน้ำทเ่ี พ่มิ ข้ึนมากมาย ทำให้แผ่นดินต้องรับ
นำ้ หนักมากจึงเป็นเหตขุ องการเกดิ แผน่ ดินไหว แผ่นดินเล่อื น
๓.พจิ ารณาคำสำคญั ทีส่ อ่ื ถึงความเป็นเหตเุ ปน็ ผลกัน “เนอื่ งจาก” “เพราะ” ใหต้ ดั ทง้ิ ให้หมด
รัฐบาลเวียดนามได้ประกาศระงับโครงการสร้างเขื่อนผลิตไฟฟ้า ๑๒ แห่ง หลังจากเขื่อนลา
เกรล ๒ พังทลายลง เนื่องจากกักเกบ็ น้ำฝนที่ตกลงมาอย่างหนักหลายวันติดต่อกัน โดยให้เหตุผลการ
ยกเลิก คือ ความไม่คุ้มค่าทางเศรษฐกิจ ความเสี่ยงด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม รวมทั้งเป็นตัวการ
ทำลายป่าไม้ ปัจจุบันนี้ แม้เวียดนามมีเขื่อนผลิตไฟฟ้าประมาณ ๒๘๘ แห่งและมีโครงการจะสร้าง
เขื่อนขนาดเล็กเพื่อผลิตไฟฟ้าอีกมาก แต่โครงการสร้างเขื่อน ๔๑๕ แห่งก็ได้ถูกระงับไป เพราะไม่
สอดคล้องกับเกณฑ์มาตรฐานที่รัฐบาลกำหนด คือ มั่นคงปลอดภัย มีผลกระทบน้อยต่อป่าไม้
ประชากร และสภาพแวดล้อมโลก ยิ่งเมื่อเวียดนามประสบภัยจากแผ่นดินไหว แผ่นดินเลื่อน
ผู้เชี่ยวชาญเวียดนามกลุ่มหนงึ่ ได้สรุปวา่ การสรา้ งเข่อื นเก็บน้ำที่เพิม่ ขนึ้ มากมาย ทำให้แผ่นดินต้องรับ
น้ำหนักมากจึงเปน็ เหตขุ องการเกิดแผน่ ดนิ ไหว แผน่ ดินเล่ือน
๔.พิจารณาคำท่ีแสดงความขัดแย้งกัน “แต่” โดยข้อความหลังคำ “แต่” ถือว่ามีส่วนสำคัญ
สำหรับการพิจารณาเนือ้ ความสำหรับใจความสำคัญ
“...แต่โครงการสร้างเข่อื น ๔๑๕ แห่งกไ็ ดถ้ ูกระงับไป..”
๕.พิจารณาขอ้ ความทีเ่ หลอื ทงั้ หมดแล้วตรวจสอบความสมั พันธ์กบั ตวั เลอื ก
นายอภสิ ิทธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรียนบ้านตาจ่อยหนองสระ สำนักงานเขตพื้นทกี่ ารศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๒๕
แบบฝึกการอ่านจับใจความสำคญั ดว้ ยเทคนิคบนั ได ๖ ขั้น
เพอ่ื พัฒนาสมรรถนะการอา่ นข้ันสูงสำหรับนกั เรยี นชัน้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓
“รัฐบาลเวียดนามได้ประกาศระงับโครงการสร้างเขื่อนผลิตไฟฟ้า ๑๒ แห่ง...” “...โครงการ
สร้างเขื่อน ๔๑๕ แห่งก็ได้ถูกระงับไป...” และ “...ผู้เชี่ยวชาญเวียดนามกลุ่มหนึ่งได้สรุปว่า การสร้าง
เขื่อนเก็บน้ำที่เพิ่มขึ้นมากมาย ทำให้แผ่นดินต้องรับน้ำหนักมากจึงเป็นเหตุของการเกิดแผ่นดินไหว
แผ่นดนิ เลือ่ น” ซ่งึ พจิ ารณาแล้วพบว่า เนือ้ หามกี ารกล่าวถึงการระงับการสรา้ งเขอ่ื น เพราะการสร้าง
เขื่อนส่งผลให้แผ่นดินต้องรับน้ำหนักมากเกิดภัยพิบัติต่าง ๆ เวียดนามจึงให้ระงับการสร้างเขื่อน
สมั พันธก์ บั ตวั เลอื กที่ ๑) การระงับโครงการสร้างเขอ่ื น
แบบฝึกหดั
คำช้ีแจง : ใหน้ ักเรยี นตอบคำถามต่อไปนีใ้ ห้ถูกต้อง
ข้อ ๑๙ นอกจากจะต้องรู้สรรพคุณในการรักษาโรคของสมุนไพรแต่ละชนิดแล้ว แพทย์แผนไทยยัง
ต้องรู้วิธีการปรุงสมุนไพร การต้มเป็นการใช้สมุนไพรสดหรือแห้ง ซึ่งอาจใช้ทั้งต้น ใบ แก่น เมล็ด
ราก มาหัน่ สับ ขด หรอื มดั ใสห่ ม้อเคลอื บ จะไม่ใช้หม้อโลหะ ใส่น้ำพอท่วมตวั ยา ตม้ ให้เดือด การ
บดเป็นการนำเคร่ืองยามาบดใหห้ ยาบหรือละเอียดตามต้องการ คลกุ เคล้าใหเ้ ข้ากัน นำมาละลายน้ำ
หรือกระสายอื่น ๆ และการชงดว้ ยน้ำเปน็ การใช้สมนุ ไพรสดหรือแหง้ เติมน้ำเดือดลงไป ปิดฝาทิง้ ไว้
ประมาณ ๑๕ - ๒๐ นาที แตไ่ ม่ควรท้ิงไวน้ าน เพราะจะทำให้สรรพคุณ รส กลิน่ เปล่ยี นไป
ขอ้ ใดคือใจความสำคญั ของขอ้ ความขา้ งตน้
ก.แพทยแ์ ผนไทยต้องรู้วธิ ีการปรงุ สมุนไพร
ข.แพทยแ์ ผนไทยมีวิธีการปรงุ สมุนไพรหลายวิธี
ค.แพทยแ์ ผนไทยรักษาโรคด้วยการต้ม การบด และการชงสมุนไพรด้วยนำ้
ง.แพทยแ์ ผนไทยต้องรสู้ รรพคุณของสมุนไพรเพ่อื นำมาใช้ปรงุ สมนุ ไพรใหม้ สี รรพคณุ
นายอภสิ ิทธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบา้ นตาจ่อยหนองสระ สำนกั งานเขตพ้ืนทก่ี ารศกึ ษาประถมศกึ ษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๒๖
แบบฝกึ การอ่านจับใจความสำคญั ดว้ ยเทคนิคบันได ๖ ขน้ั
เพ่อื พัฒนาสมรรถนะการอ่านขน้ั สูงสำหรับนกั เรียนช้ันมัธยมศึกษาปที ี่ ๓
๓.๓ การใหเ้ หตผุ ล
การขยายความลกั ษณะน้ีใช้เขียนให้ผอู้ ่านเหน็ คล้อยตาม การขยายความดว้ ยวิธีนี้ทำได้หลาย
วิธี อาจเสนอความคิดที่เป็นข้อสรุปและตามด้วยข้อสนับสนุนต่าง ๆ ซึ่งเป็นเหตุผลหรือหลักฐานโดย
การยกตวั อยา่ ง หรอื เสนอผลลัพธ์เพ่อื ให้ผอู้ ่านตระหนกั แลว้ ตามด้วยสาเหตุต่าง ๆ ทท่ี ำใหเ้ กิดผลน้ัน
การขยายความด้วยการให้เหตุผลนี้มักจะปรากฏการใช้คำเชื่อมแสดงเหตุผล “จึง” และ
“เพราะ” ซึ่งมีลกั ษณะโครงสร้างคอื เหตุ + “จึง” + ผล และ ผล + “เพราะ” + เหตุ ซ่ึงส่วนท่ีเป็น
ใจความสำคัญ คอื ส่วนทแ่ี สดงผล
ตวั อยา่ ง
ข้อ ๒๐ ข้อความตอ่ ไปน้ีกล่าวถงึ เร่ืองใดเป็นสำคัญ
แอปเปิ้ลเปน็ ผลไมท้ ีเ่ หมาะกับคนทีต่ ้องการลดน้ำหนักหรือลดความอว้ น การกินแอปเปิ้ลควร
กินทั้งเปลือก เพราะสารสำคัญคือ “โพลีฟีนอล” มักจะอยู่ตามเปลือกหรือเนื้อที่ติดอยู่กับเปลือก
หากกินแต่เปลือกจะไม่ได้สารสำคัญ คือ “เพคติน” ที่อยู่ในเนื้อแอปเปิ้ล ซึ่งเป็นใยอาหาร
เปรยี บเสมอื นฟองน้ำทีช่ ว่ ยซบั ไขมันและน้ำตาล ดงั นน้ั ควรกินทง้ั เปลอื กและเนอ้ื
(ข้อสอบ O-NET ม.๖)
๑) สารในเนอ้ื แอปเปล้ิ ๒) วิธกี ารกินแอปเป้ลิ ๓) คุณค่าของแอปเปลิ้
๔) การลดน้ำหนกั ด้วยแอปเปล้ิ ๕) สรรพคณุ ทางยาของแอปเปิ้ล
จากตัวอย่างข้างต้น เมื่อพิจารณาคำสำคัญจะพบว่า มี ๑ คำ คือ คำว่า “แอปเปิ้ล” จากน้ัน
จึงพิจารณาตัดสว่ นขยายใจความสำคญั ทป่ี รากฏ ดังนี้
(๑) “แอปเปลิ้ เป็นผลไมท้ ่ีเหมาะกับคนท่ตี ้องการลดนำ้ หนักหรือลดความอว้ น” เพราะเปน็ การ
อธบิ าย ใหร้ ายละเอียดของคำวา่ “แอปเปิ้ล” ซงึ่ เป็นคำสำคญั ของยอ่ หนา้ นี้
(๒) “เพราะสารสำคัญคือ ‘โพลีฟีนอล’ มักจะอยู่ตามเปลือกหรือเนื้อที่ติดอยู่กับเปลือก”
เพราะเปน็ การใหเ้ หตุผลท่สี นบั สนนุ ใจความสำคัญ “การกินแอปเปิ้ลควรกินท้ังเปลอื ก”
นายอภสิ ทิ ธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนทีก่ ารศึกษาประถมศกึ ษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๒๗
แบบฝึกการอ่านจบั ใจความสำคัญดว้ ยเทคนิคบนั ได ๖ ขนั้
เพอ่ื พฒั นาสมรรถนะการอา่ นข้ันสูงสำหรบั นักเรยี นชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๓
(๓) “คือ ‘เพคติน’ ที่อยู่ในเนื้อแอปเปิ้ล” เพราะเป็นการอธิบายให้รายละเอียดของ
สาระสำคัญทก่ี ลา่ วถึงในประโยค “หากกนิ แต่เปลือกจะไม่ไดส้ ารสำคัญ”
(๔) “ซึ่งเป็นใยอาหารเปรียบเสมือนฟองน้ำที่ช่วยซับไขมันและน้ำตาล” เพราะเป็นการ
เปรียบเทียบ ขยายความประโยค “คอื ‘เพคตนิ ’ ทอ่ี ยใู่ นเนอ้ื แอปเปลิ้ ” ซ่ึงเปน็ สว่ นขยายทีต่ ดั ไปแล้ว
ไดว้ า่
แอปเปล้ิ เป็นผลไมท้ เี่ หมาะกบั คนที่ต้องการลดนำ้ หนกั หรอื ลดความอว้ น การกนิ แอปเปลิ้ ควร
กินทั้งเปลือก เพราะสารสำคัญคือ “โพลีฟีนอล” มักจะอยู่ตามเปลือกหรือเนื้อที่ติดอยู่กับเปลือก
หากกินแต่เปลือกจะไม่ได้สารสำคัญ คือ “เพคติน” ที่อยู่ในเนื้อแอปเปิ้ล ซึ่งเป็นใยอาหาร
เปรยี บเสมือนฟองนำ้ ท่ชี ว่ ยซบั ไขมันและนำ้ ตาล ดังนัน้ ควรกินท้ังเปลือกและเนือ้
ดงั น้ัน
เมอื่ ตัดส่วนขยายใจความสำคัญขา้ งต้นแลว้ จะเหลือประโยคทต่ี อ้ งสนใจเปน็ พเิ ศษ ๓ ประโยค
คือ “การกินแอปเปิ้ลควรกินท้ังเปลือก” “หากกินแตเ่ ปลือกจะไมไ่ ด้สารสำคัญ” และ “ดังนั้นควรกิน
ทง้ั เปลอื ก และเน้ือ” ซงึ่ สัมพันธ์กบั ตัวเลือกขอ้ ๒) วธิ กี ารกินแอปเป้ิล
แบบฝึกหดั
คำชแ้ี จง : ให้นักเรียนตอบคำถามแตล่ ะข้อตอ่ ไปน้ใี ห้ถูกตอ้ ง
ข้อ ๒๑ จงระบใุ จความสำคญั จากบทอา่ นตอ่ ไปน้ใี ห้ถกู ตอ้ ง
หลายคนเชื่อว่า ความสุขเป็นสิ่งที่ต้องหา ทำให้มักไม่พอใจในชีวิตตัวเอง ผู้คนมากมายจึง
กลายเปน็ นกั ว่ิงร้อยเมตรทีต่ อ้ งว่ิงไปให้ถงึ เส้นชัยทม่ี คี วามสขุ เป็นจดุ หมายโดยเรว็ ที่สดุ เพราะเข้าใจว่า
ความสขุ ทีอ่ ยตู่ รงเส้นชัยจะทำให้ตนอิ่มเอม หากในความจริงทุกขณะที่ต่ืนรู้อย่กู ับปัจจุบัน ทุกความใส่ใจ
ในทุกสิ่งที่เราทำ ใช้ชีวิตเหมือนนักสังเกตการณ์ที่รู้เท่าทันทุกความคิดอย่างสม่ำเสมอ สิ่งเหล่านี้
ต่างหากที่เป็นแหลง่ ทม่ี าของความสุขท่สี มบูรณ์
นายอภิสทิ ธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรยี นบ้านตาจ่อยหนองสระ สำนกั งานเขตพ้ืนที่การศกึ ษาประถมศึกษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๒๘
แบบฝกึ การอา่ นจบั ใจความสำคญั ด้วยเทคนิคบันได ๖ ขั้น
เพ่ือพัฒนาสมรรถนะการอา่ นข้ันสงู สำหรับนกั เรียนช้ันมธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๓
ข้อ ๒๒ จงระบุใจความสำคญั จากบทอ่านตอ่ ไปนีใ้ หถ้ กู ตอ้ ง
หลายคนที่กินผักผลไม้เป็นประจำรู้สึกกังวล เพราะเกรงว่าต้องกินยาฆ่าแมลงเข้าไปด้วย
ปญั หาน้กี ำลังจะหมดไป ผลิตภัณฑใ์ หม่ ฟิตซ์ ใช้ล้างผักผลไมไ้ ดอ้ ย่างมีประสิทธิภาพ เพราะสามารถ
ทำลายโมเลกลุ ของยาฆา่ แมลงท่ีตกคา้ งใหส้ ลายตัว กลายเป็นสารไร้พิษซึง่ เป็นมติ รกับส่ิงแวดล้อมด้วย
ข่าวดีที่ต้องประกาศให้ชาวไทยรู้ทั่วกัน คือฟิตซ์เพิ่งได้รับรางวัลเหรียญทองประเภทนวัตกรรมใน
ระดับโลกเมอื่ เดอื นทแ่ี ล้ว
(ขอ้ สอบ O-Net ม.๖ ปี ๒๕๖๔)
๓.๔ การยกตวั อยา่ ง
การขยายความด้วยการยกตัวอย่างมักใช้ร่วมกับวิธีอื่น เช่น การให้คำจำกัดความ การ
อธิบายให้รายละเอียด หรือจะใช้วิธีการยกตัวอย่างเพียงอย่างเดียวโดยการยกตัวอย่างหลาย ๆ
ตัวอย่าง แล้วจงึ สรุปท้ายยอ่ หน้าด้วยประโยคใจความสำคัญ
การยกตัวอย่างนี้นิยมใช้คำเชื่อม “เช่น” “ได้แก่” เพื่อแสดงให้ทราบว่า ข้อความที่อยู่หลัง
คำเชอ่ื มดงั กล่าวเป็นการยกตัวอยา่ ง
ตวั อยา่ ง
ข้อ ๒๓ จงระบุใจความสำคญั จากบทอ่านตอ่ ไปนี้ใหถ้ ูกตอ้ ง
“สุวรรณภูมิ” หมายถึง ดินแดนแห่งทองคำ ปรากฏการเรียกขานในเอกสารโบราณมาช้า
นาน เช่น หนังสือมหาวงศ์(พงศาวดารของลังกา) นิทานชาดกของอินเดีย และนิทานเปอร์เซียใน
อิหร่าน แม้กระทั่งในเอกสารโบราณของชาวฮัน่ และชาวจีนก็นิยมเรียกดินแดนนีว้ ่า “จีนหลิน” หรือ
“กิมหลนิ ” ซึ่งมีความหมายเดยี วกับชอ่ื สวุ รรณภูมิ
(ดัดแปลงจาก วรลักษณ์ ผ่องสขุ สวสั ดิ,์ ๒๕๕๖ : ๔๓)
นายอภิสทิ ธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรยี นบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนทก่ี ารศกึ ษาประถมศึกษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๒๙
แบบฝกึ การอา่ นจบั ใจความสำคญั ดว้ ยเทคนิคบนั ได ๖ ขั้น
เพอ่ื พัฒนาสมรรถนะการอา่ นขนั้ สูงสำหรบั นักเรยี นช้นั มัธยมศึกษาปที ่ี ๓
จากตัวอย่างบทอ่านข้างต้น พบว่า เป็นข้อความที่มีการยกตัวอย่างมักใช้ร่วมกับวิธีอื่น คือ
การให้คำจำกดั ความ การอธิบายให้รายละเอียด และการยกตัวอย่าง ดังนี้
“สุวรรณภูมิ” หมายถึง ดินแดนแห่งทองคำ ปรากฏการเรียกขานในเอกสารโบราณมาช้า
นาน เช่น หนังสือมหาวงศ์(พงศาวดารของลังกา) นิทานชาดกของอินเดีย และนิทานเปอร์เซียใน
อิหร่าน แม้กระทั่งในเอกสารโบราณของชาวฮั่นและชาวจีนก็นยิ มเรียกดินแดนนี้ว่า “จีนหลิน” หรือ
“กมิ หลนิ ” ซ่ึงมีความหมายเดียวกบั ชอื่ สวุ รรณภมู ิ
(๑) ข้อความที่เป็นการให้คำจำกัดความ คือ “สุวรรณภูมิ” หมายถึง ดินแดนแห่งทองคำ ซึ่ง
มีคำสำคญั คือคำว่า “สวุ รรณภูมิ”
(๒) ข้อความที่เป็นการอธิบายให้รายละเอียด คือ “ปรากฏการเรียกขานในเอกสารโบราณมา
ช้านาน” ซง่ึ เปน็ สว่ นที่ขยายคำสำคญั คือคำว่า “สุวรรณภมู ิ”
(๓) ข้อความที่เป็นการยกตัวอยา่ ง เพื่อให้คำสำคัญของบทอ่านมคี วามชัดเจนมากยิ่งขึ้น คือ
“...เชน่ หนงั สอื มหาวงศ์(พงศาวดารของลังกา) นิทานชาดกของอินเดยี และนทิ านเปอร์เซียในอิหร่าน
แม้กระทั่งในเอกสารโบราณของชาวฮั่นและชาวจีนก็นิยมเรียกดินแดนนี้ว่า “จีนหลิน” หรือ “กิมห
ลนิ ” ซ่งึ มคี วามหมายเดยี วกับชื่อสุวรรณภมู ”ิ
ดังนั้น เมื่อตัดส่วนขยายใจความสำคญั ออกจนหมดสิน้ จะพบใจความสำคัญของบทอ่านนี้ คือ
“สุวรรณภมู ิ” (ความหมายของสุวรรณภูม)ิ
แบบฝกึ หดั
คำช้ีแจง : ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนใี้ หถ้ กู ต้อง
ข้อ ๒๔ “น้ำ” ถือเป็นอีกหนึ่งองค์ประกอบที่ช่วยสร้างบรรยากาศภายในสวน หลายคนจึงนิยมจัด
สวนให้มีน้ำตก ลำธาร หรือทำบ่อเลี้ยงปลา สำหรับสวนที่มีขนาดเล็ก มีพื้นที่จำกัดก็สามารถจัดได้
เพียงเลือกของแต่งสวนขนาดพอเหมาะ เช่น ผนังน้ำตกขนาดเล็ก ประติมากรรมน้ำพุแบบต่าง ๆ
ชุดน้ำล้นสำเร็จรูป ภาชนะใส่น้ำ จัดวางไว้ตามมุมสวน ฯลฯ ช่วยเพิ่มความมีชีวิตชีวา ทำให้ผ่อน
คลาย
ข้อความข้างตน้ สอดคลอ้ งกับแนวคดิ สำคญั ในข้อใด
ก.จดั สวนสบายใจไดบ้ รรยากาศดี ข.จัดสวนมนี ้ำสร้างความชน่ื ใจ
นายอภิสทิ ธิ์ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรยี นบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนกั งานเขตพื้นทก่ี ารศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒
ค.จดั สวนได้ดหี ากร้วู ิธตี กแต่ง หน้า ๓๐
แบบฝกึ การอ่านจบั ใจความสำคญั ดว้ ยเทคนิคบันได ๖ ข้นั
เพ่อื พัฒนาสมรรถนะการอา่ นขั้นสงู สำหรบั นักเรยี นชัน้ มธั ยมศึกษาปที ี่ ๓
ง.จัดสวนได้สวยดว้ ยมีน้ำ
ข้อ ๒๕ ขอ้ ใดเป็นจดุ ประสงคข์ องผเู้ ขยี นขอ้ ความต่อไปน้ี
ปัจจุบนั ชาวไทยต่นื ตวั ในคณุ ค่าของสัตวแ์ ละมีค่านิยมเกย่ี วกับสัตว์เปลี่ยนไปในทางท่ีดีขึ้น ทำ
ให้นโยบายของรัฐบาลพลอยเปลี่ยนแปลงไปด้วย เช่น ไม่มีการฆ่าสัตว์สุนัขจรจัดวันละหลายร้อยตวั
ลดประชากรสุนัขโดยวิธีทำหมัน ฉีดยากันพษิ สุนัขบา้ ไม่ฆ่าสัตว์ปา่ อันตราย เช่น ช้าง เสือ จระเข้
แตใ่ ช้วธิ ยี ิงดว้ ยยาสลบแลว้ นำไปปลอ่ ยคนื สู่ธรรมชาติในท่ีเหมาะสม เพือ่ ไมใ่ หเ้ ปน็ อันตรายต่อผู้อนื่
(ขอ้ สอบ O-Net ม.๖ ปี ๒๕๖๔)
๑.ปกป้องชีวติ สตั ว์ทไ่ี มม่ ีเจา้ ของ
๒.สนับสนนุ วิธกี ำจดั ประชากรสตั ว์ที่มมี ากเกนิ ไป
๓.ช้ีแจงสถานการณ์การควบคุมจำนวนสุนขั จรจดั
๔.บอกเล่าว่าสงั คมไทยเหน็ คุณคา่ ของสตั ว์มากขน้ึ
๕.ชนื่ ชมการปฏบิ ัติงานของเจา้ หน้าท่ีรฐั ทไ่ี ม่ทำรา้ ยสตั ว์
๓.๕ การเปรยี บเทยี บ
การขยายใจความสำคัญด้วยการเปรียบเทียบ จะมีลักษณะการใช้เขียนเพื่อเปรียบเทียบใน
ลักษณะ ข้อเท็จจริงที่สามารถพิสูจน์ได้ อาจมีจุดมุ่งหมายเปรียบเทียบความเหมือนกันหรือความ
แตกตา่ งกัน โดยกำหนดประเด็นที่เหมือนกันหรือแตกต่างกนั ว่ามีอะไรบา้ ง แล้วจงึ เปรียบเทียบไปที
นายอภิสิทธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรยี นบ้านตาจ่อยหนองสระ สำนักงานเขตพื้นที่การศกึ ษาประถมศกึ ษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๓๑
แบบฝึกการอ่านจบั ใจความสำคญั ดว้ ยเทคนิคบันได ๖ ข้ัน
เพอื่ พฒั นาสมรรถนะการอา่ นข้ันสูงสำหรบั นกั เรยี นชน้ั มธั ยมศึกษาปีที่ ๓
ละประเด็น เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจเรื่องที่ยกมาเปรียบเทียบได้ชัดเจนในด้านความเหมือนกันหรือความ
แตกต่างกันหรืออาจใช้การยกเรื่องราวเป็นอุทาหรณ์ขึ้นมาก่อนแล้วจึงสรุปประเด็นความคิดสำคัญท่ี
จะเสนอ หรือการเขียนอปุ มาเปรียบเทยี บสิ่งท่ีมคี ุณสมบตั ิอย่างเดียวกันเพือ่ ให้ความคิดสำคัญชัดเจน
ขึ้น
การขยายความด้วยการเปรียบเทียบนี้จะมีลักษณะโครงสร้าง คือ ตัวตั้ง + คำเชื่อมแสดง
การเปรียบเทียบ + ตัวเปรียบ ส่วนที่เป็นใจความสำคัญ คือ ส่วนที่แสดงตัวตั้ง ทั้งนี้ มักนิยมใช้
คำเชอื่ ม “เหมอื น” “เสมอื น” “เปรยี บ” “เปรยี บเทียบ” “เชน่ เดียวกับ” เป็นต้น
ตวั อยา่ ง
ขอ้ ๒๖ ขอ้ ความตอนใดแสดงการเปรียบเทยี บ
๑)ข้าวยำ เป็นอาหารท้องถิ่นทางภาคใต้ที่นำข้าวมาคลุกรวมกับเครื่องปรุงและผัก ๒)โดย
เครื่องปรงุ จะประกอบด้วย กุ้งแหง้ ปน่ มะพรา้ วคว่ั และนำ้ บูดู ๓)ส่วนผัก ไดแ้ ก่ ถั่วฝักยาว ถวั่ งอก
ถั่วพู ตะไคร้ และใบยอ เช่นเดียวกับข้าวคลุกกะปิของภาคกลาง ๔)แต่ชาวใต้จะนิยมนำสีจากพืช
ดังเชน่ สเี ขยี วจากใบเตยมาหุงข้าวเพ่ือใหม้ สี สี ันนา่ รับประทาน
(ขอ้ สอบ O – Net ม.๓ ปี ๒๕๖๒)
๑.ตอนท่ี ๑ ๒.ตอนที่ ๒ ๓.ตอนที่ ๓ ๔.ตอนท่ี ๔
การพิจารณาข้อความข้างต้น จะต้องเริ่มจากการอ่านตั้งแต่ต้นจนจบ พบว่า มีคำสำคัญที่
แสดงการเปรียบเทียบกันคือ “เช่นเดียวกับ” ของข้อความหมายเลข (๓) ซึ่งเป็นการเปรียบเทียบ
ส่วนผสมที่เป็นผักในข้าวกับตามข้อมูลหมายเลข (๒) กับข้าวคลุกกะปิของภาคกลาง ดังนั้น ตอนที่
(๓) จงึ เปน็ ตอนท่แี สดงการเปรียบเทียบกนั
ตวั อยา่ ง
ขอ้ ๒๗ จงระบุใจความสำคัญจากบทอ่านต่อไปน้ีใหถ้ ูกต้อง
“คุณหญิงศรีศุภเวทเป็นผู้มีศรัทธาในพระพุทธศาสนา เช่นเดียวกับสตรีรุ่นเดียวกับท่านเป็น
ส่วนมากพึงศรัทธา คือ ศรัทธาบำเพ็ญบุญโดยการให้มีถวายของแด่พระสงฆ์ อุทิศเงินสร้างหรือ
ซ่อมแซมวัด ให้ทานแก่ยาจกที่มีลักษณะควรสมเพช ฯลฯ แต่ในส่วนการปฏิบตั ิทางใจ เช่น พยายาม
นายอภสิ ทิ ธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพื้นทกี่ ารศึกษาประถมศึกษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๓๒
แบบฝึกการอา่ นจบั ใจความสำคัญด้วยเทคนคิ บันได ๖ ข้ัน
เพอื่ พฒั นาสมรรถนะการอ่านข้นั สูงสำหรับนกั เรยี นชั้นมัธยมศึกษาปที ่ี ๓
ละความโลภ ความโกรธ ความหลง ให้เบาบางลง เพื่อทำจิตใจให้ผ่องแผ้ว นั้นท่านมิค่อยได้
คำนึงถงึ ”
(ดอกไมส้ ด, ความผดิ ครัง้ แรก, หน้า ๖๕๘)
การพิจารณาข้อความขา้ งตน้ วา่ สว่ นใดคือใจความสำคญั จะต้องเริ่มจากการอ่านต้งั แต่ต้นจน
จบแล้วระบปุ ระเดน็ ต่าง ๆ ดงั น้ี
(๑) การเปรียบเทยี บ พิจารณาจากคำ “เชน่ เดยี วกับ” ซงึ่ เปน็ การเปรยี บเทยี บพฤตกิ รรมของ
คณุ หญงิ ศรศี ุภเวทกับเพอื่ นสตรรี นุ่ เดียวกนั ซ่ึงเปน็ ส่วนขยายใจความสำคัญ
(๒) การอธิบายให้รายละเอียด พิจารณาจากคำ “คือ” เปน็ การให้รายละเอยี ดเก่ียวกับ
พฤติกรรมของคุณหญงิ ศรศี ภุ เวทและเพ่อื นสตรรี ่นุ เดยี วกนั ท่ีศรทั ธาในพระพุทธศาสนา ซง่ึ เปน็ สว่ น
ขยายใจความสำคญั
(๓) การยกตวั อยา่ ง พิจารณาจากคำ “เชน่ ” เป็นการยกตวั อย่างพฤตกิ รรมทางใจทค่ี ณุ หญิง
ศรศี ภุ เวทและเพ่อื นสตรีไดป้ ฏิบตั ิ ซ่ึงเปน็ สว่ นขยายใจความสำคัญ
เมือ่ วเิ คราะหแ์ ละแยกสว่ นขยายออกจากขอ้ ความแล้ว ปรากฏขอ้ มลู ดงั น้ี
“คุณหญิงศรีศุภเวทเป็นผู้มีศรัทธาในพระพุทธศาสนา เช่นเดียวกับสตรีรุ่นเดียวกับท่านเป็น
ส่วนมากพึงศรัทธา คือ ศรัทธาบำเพ็ญบุญโดยการให้มีถวายของแด่พระสงฆ์ อุทิศเงินสร้างหรือ
ซ่อมแซมวัด ให้ทานแก่ยาจกที่มีลักษณะควรสมเพช ฯลฯ แต่ในส่วนการปฏิบัติทางใจ เช่น พยายาม
ละความโลภ ความโกรธ ความหลง ให้เบาบางลง เพื่อทำจิตใจให้ผ่องแผ้ว นั้นท่านมิค่อยได้
คำนงึ ถงึ ”
จากข้อความข้างต้น สามารถสรุปใจความสำคัญได้คือ “คุณหญิงศรีศุภเวทเป็นผู้มีศรัทธา
ในพระพทุ ธศาสนา”
แบบฝกึ หดั
คำชแ้ี จง : ให้นักเรยี นตอบคำถามตอ่ ไปนใ้ี ห้ถกู ตอ้ ง
ข้อ ๒๘ อ่านข้อความต่อไปนแ้ี ลว้ ตอบคำถามให้ถกู ต้อง
๑) องคก์ ารสหประชาติรายงานวา่ ประชากรโลกปัจจบุ นั มีจำนวนราว ๗ พนั ลา้ นคน ๒) และ
ประเมินว่าจำนวนประชากรโลกน่าจะถึง ๙.๗ พันล้านคน ในปี พ.ศ.๒๖๐๗ ๓) จำนวนประชากรที่
นายอภิสิทธิ์ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรยี นบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนทก่ี ารศึกษาประถมศกึ ษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๓๓
แบบฝกึ การอ่านจบั ใจความสำคัญด้วยเทคนิคบนั ได ๖ ขน้ั
เพ่ือพฒั นาสมรรถนะการอา่ นขน้ั สงู สำหรับนักเรียนชัน้ มธั ยมศึกษาปีท่ี ๓
มากขนาดน้ันอาจทำให้ทรัพยากรไม่เพียงพอสำหรับทุกคน และเป็นไปได้ที่จะเกิดสงครามแย่งชิง
ทรัพยากรอย่างเช่นน้ำ ๔) อย่างไรก็ตาม การกระจายตัวของประชากรโลกไม่เท่ากันในแต่ละพื้นท่ี
บางดนิ แดนมีประชากรหนาแน่นราวกับผง้ึ ในรงั เชน่ ฮอ่ งกง มาเกา๊ เปน็ ตน้
(ขอ้ สอบ O – Net ม.๓ ปี ๒๕๖๔)
๑.สว่ นท่ี ๑ ๒.สว่ นที่ ๒ ๓.สว่ นท่ี ๓ ๔.ส่วนที่ ๔
ข้อ ๒๙ ข้อความตอ่ ไปนผี้ ้เู ขยี นตอ้ งการเนน้ สาระเรอื่ งใดเป็นสำคัญ
เมื่อไฟเริ่มไหม้บ้านเรือน คนแรก ๆ ที่เห็นรีบกดสัญญาณแจ้งเตือน เมื่อได้ยินสัญญาณ
พนักงานดับเพลงิ รีบรดุ ไปยังท่ีเกดิ เหตพุ ร้อมรถนำ้ อุปกรณ์ และน้ำยาเคมี แล้วเรมิ่ ปฏิบัติการดับไฟ
อย่างรวดเร็ว แต่โทสะไม่สามารถใช้สิ่งใด ๆ ดับได้เหมือนไฟ นอกจากเจ้าของโทสะนั้นจะมีขันติ
ความอดทนอดกลน้ั และการรอู้ ภัยต่อผอู้ นื่
(ขอ้ สอบ O-Net ม.๖)
๑.เหตกุ ารณข์ ณะดับไฟไหม้ ๒.ระบบท่ใี ชเ้ ม่อื เกดิ ไฟไหม้
๓.ขัน้ ตอนการดับเพลิง ๔.วิธรี ะงบั ความโกรธ
๕.คณุ ธรรมที่ทกุ คนควรมี
๔. เติมคำเชื่อมสว่ นขยายใจความสำคญั เพื่อตดั ส่วนขยายใจความสำคัญท้ิง
การเติมคำเชื่อมส่วนขยายใจความสำคัญ เพื่อตัดส่วนขยายใจความสำคัญทิ้ง โดยคำเชื่อมท่ี
นิยมเตมิ ในขอ้ ความในย่อหน้าน้นั ๆ ได้แก่ “กล่าวคอื ” “เช่น” “จึง” “เพราะ” “ไดแ้ ก่” เปน็ ตน้
นายอภสิ ิทธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรยี นบา้ นตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๓๔
แบบฝึกการอา่ นจบั ใจความสำคญั ด้วยเทคนิคบันได ๖ ขน้ั
เพือ่ พฒั นาสมรรถนะการอา่ นขั้นสงู สำหรบั นกั เรยี นช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ี่ ๓
ตวั อยา่ ง
ขอ้ ๓๐ ผักและผลไม้สดจะมีเอนไซม์ที่เป็นตัวช่วยย่อยอาหารให้เป็นโมเลกุลที่เล็กที่สุดเข้าสู่
กระแสเลือดไปใชป้ ระโยชน์ในร่างกายอย่างมีประสิทธภิ าพมากท่ีสุด และเรง่ ปฏกิ ิริยาการย่อยอาหาร
ให้สมบูรณ์ เอนไซม์หลายชนิดเป็นเอนไซม์ที่ร่างกายไม่สามารถสร้างขึ้นมาได้ จึงต้องได้รับจากการ
รับประทานผัก ผลไม้เท่าน้ัน เอนไซมบ์ างชนิดยังช่วยเปล่ียนอนุมูลอิสระเป็นนำ้ และออกซิเจน บาง
ชนิดช่วยเผาผลาญพลงั งาน สลายไขมนั และกำจัดสารพษิ ในรา่ งกาย
(ขอ้ สอบ O-Net ม.๓ ปี ๒๕๖๑)
ข้อใดเป็นใจความสำคัญของข้อความขา้ งตน้
๑.การรบั ประทานผกั และผลไม้สดจะชว่ ยให้ร่างกายแขง็ แรงสมบูรณ์
๒.ผกั และผลไม้สดมเี อนไซม์ช่วยย่อยสารอาหารไปใช้ประโยชน์ในร่างกาย
๓.เอนไซมห์ ลายชนดิ เป็นเอนไซมท์ ี่รา่ งายไม่สามารถสร้างขน้ึ มาเองได้
๔.เอนไซมบ์ างชนดิ ชว่ ยเปลย่ี นอนุมูลอิสระบางชนิดช่วยเผาผลาญพลงั งาน
จากตัวอยา่ งขา้ งต้น เม่ืออา่ นเนื้อหาในย่อหนา้ นีแ้ ลว้
(๑) ต้ังคำถามเพอ่ื ทำความเข้าใจภาพรวมของเนอ้ื หาทั้งหมด
(๑.๑) ยอ่ หน้านก้ี ล่าวถึงเรื่องอะไร
คำตอบ คอื ผกั และผลไมส้ ด
(๑.๒) ผักและผลไม้สดเปน็ อยา่ งไร
คำตอบ คือ ผกั และผลไมส้ ดจะมีเอนไซม์
(๑.๓) เอมไซมด์ ังกลา่ วเปน็ อย่างไร
คำตอบ คือ เปน็ ตัวช่วยย่อยอาหารใหเ้ ปน็ โมเลกลุ ทเี่ ล็กที่สดุ เขา้ สกู่ ระแส
เลือดไปใช้ประโยชน์ในร่างกายอย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุด และเร่งปฏิกิริยาการย่อยอาหารให้
สมบูรณ์
(๒) พิจารณาหาคำสำคญั ของย่อหน้านี้
ย่อหนา้ นม้ี ีคำสำคญั ๒ คำ คอื “ผกั และผลไม้สด” (หรือ ผักผลไม)้ ซึ่งปรากฏซ้ำ ๒
ครง้ั และ “เอนไซม”์ ซึง่ ปรากฏซ้ำ ๕ ครัง้
(๓) เตมิ คำเชื่อมส่วนขยายใจความสำคัญ เพ่อื ตดั ส่วนขยายใจความสำคญั ท้ิง
จากย่อหนา้ ข้างต้นสามารถเติมคำเช่ือม “เพราะ” หน้าขอ้ ความ “เอนไซม์
นายอภสิ ทิ ธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรียนบา้ นตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพื้นท่ีการศึกษาประถมศกึ ษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๓๕
แบบฝกึ การอ่านจับใจความสำคญั ด้วยเทคนคิ บนั ได ๖ ขัน้
เพือ่ พัฒนาสมรรถนะการอ่านขนั้ สงู สำหรับนกั เรียนชนั้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓
หลายชนดิ เปน็ เอนไซม์ที่รา่ งกายไมส่ ามารถสร้างข้นึ มาได้” ทำให้เหน็ ได้ว่าใจความสำคัญของย่อหน้าน้ี
คอื “ผกั และผลไมส้ ด จะมีเอนไซม์ทเ่ี ป็นตวั ช่วยยอ่ ยอาหารให้เป็นโมเลกุลท่ีเลก็ ท่ีสดุ เขา้ สู่กระแสเลือด
ไปใช้ประโยชน์ในร่างกายอย่าง มปี ระสทิ ธภิ าพมากท่ีสุด และเรง่ ปฏกิ ริ ิยาการย่อยอาหารให้สมบูรณ์”
สอดคล้องกบั คำตอบท่ีได้จากการตั้งคำถาม เพ่อื ทำความเข้าใจภาพรวมของเนื้อหาทัง้ หมด
ไดด้ งั นี้
ผักและผลไม้สดจะมีเอนไซม์ที่เป็นตัวช่วยย่อยอาหารให้เป็นโมเลกุลที่เล็กที่สุดเข้าสู่กระแส
เลือดไปใช้ประโยชน์ในร่างกายอย่างมีประสิทธิภาพมากท่ีสุด และเร่งปฏิกิริยาการย่อยอาหารให้
สมบูรณ์ “เพราะ” เอนไซม์หลายชนิดเป็นเอนไซม์ที่ร่างกายไม่สามารถสร้างขึ้นมาได้ จึงต้องได้รบั
จากการรับประทานผัก ผลไม้เท่านั้น เอนไซม์บางชนิดยังช่วยเปลี่ยนอนุมูลอิสระเป็นน้ำและ
ออกซิเจน บางชนิดช่วยเผาผลาญพลังงาน สลายไขมันและกำจดั สารพิษในร่างกาย
นอกจากนี้ หากสังเกตเนื้อหาในตอนท้ายของย่อหน้าจะพบว่า เนื้อหาที่ปรากฏยังสนับสนุน
ใจความสำคัญของย่อหน้าน้ใี ห้ชดั เจนขนึ้ ด้วย ดงั เหน็ ไดจ้ ากข้อความ “เอนไซมบ์ างชนิดยังช่วยเปลี่ยน
อนุมูล อิสระเป็นน้ำและออกซิเจนบางชนิดช่วยเผาผลาญพลังงาน สลายไขมันและกำจัดสารพิษใน
ร่างกาย” ซึ่งมีลักษณะเป็นคำสำคัญลกั ษณะที่ ๒ ที่เขยี นต่างกัน แต่สื่อความหมายเหมือนกัน ปรากฏ
ซำ้ ๆ คือ
(๑) เอนไซมบ์ างชนดิ ยงั ชว่ ยเปล่ยี นอนมุ ูลอสิ ระเปน็ นำ้ และออกซิเจน
(๒) บางชนิดชว่ ยเผาผลาญพลงั งาน
(๓) สลายไขมัน
(๔) กำจัดสารพิษในร่างกาย
สัมพันธ์กับเนื้อหา “. . .ไปใช้ประโยชนใ์ นร่างกายอย่างมีประสิทธิภาพมากทีส่ ุด และเร่งปฏิกิริยาการ
ยอ่ ย อาหารให้สมบูรณ์” ในใจความสำคญั ท่ปี รากฏตอนตน้ ยอ่ หน้า
คำตอบของแบบฝึกหัดข้อนี้จึงตอบข้อ ๒) ผักและผลไม้สดมีเอนไซมช์ ่วยย่อยสารอาหารไป
ใช้ประโยชนใ์ นร่างกาย
นายอภสิ ิทธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรยี นบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนกั งานเขตพื้นที่การศกึ ษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๓๖
แบบฝึกการอา่ นจบั ใจความสำคัญดว้ ยเทคนิคบนั ได ๖ ข้นั
เพื่อพัฒนาสมรรถนะการอา่ นขัน้ สูงสำหรับนกั เรยี นชนั้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๓
แบบฝกึ หดั
คำชแ้ี จง : ให้นกั เรียนตอบคำถามตอ่ ไปน้ใี ห้ถูกตอ้ ง
ข้อ ๓๑ องค์การนาซากล่าวถึงการค้นพบดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะจากการส่งยานอวกาศ
ไปสำรวจดาวเคราะห์ที่มีขนาดใกล้เคียงกับโลกเมือ่ ปี พ.ศ.๒๕๕๒ ยานอวกาศดังกล่าวจะมองหาดาว
ฤกษ์และดวงดาวที่อยู่ใกล้ ๆ กาแล็กซีทางช้างเผือกของเรา การค้นพบครั้งใหม่นี้สร้างความตื่นเต้น
ให้แก่นักดาราศาสตร์เป็นอย่างมาก เนื่องจากบรรดาดวงดาวที่ค้นพบทั้ง ๑๐ ดวง ซึ่งมีขนาดและ
อณุ หภูมิใกลเ้ คยี งกบั โลก เอ้อื ตอ่ การอย่อู าศัยของส่งิ มชี วี ิต
(ขอ้ สอบ O-NET ม.๓ ปี ๒๕๖๑)
ข้อใดคือใจความสำคญั ของขอ้ ความข้างตน้
๑) การค้นพบครัง้ นเี้ ป็นการคน้ พบครงั้ ใหม่ซ่ึงนา่ ตืน่ เต้นมาก
๒) ดาวเคราะห์ทง้ั ๑๐ ดวงน้นี า่ จะมีขนาดและอณุ หภูมิใกล้เคยี งกบั โลก
๓) ข้อมลู การคน้ พบดาวเคราะหไ์ ด้มาจากยานอวกาศขององคก์ ารนาซา
๔) องค์การนาซาค้นพบดาวเคราะห์ ๑๐ ดวงนอกระบบสรุ ิยะท่สี ่งิ มชี ีวติ อาจอยู่อาศยั ได้
๕. สังเกตคำหรอื กลุ่มคำแสดงความขัดแยง้ หรอื ตรงขา้ มกนั ทป่ี รากฏในย่อหน้า
การร้อยเรียงแต่ละประโยครวมถึงย่อหน้าให้มีความสัมพันธ์กันนั้น จะใช้คำเชื่อมเพื่อทำ
หน้าที่ร้อยเรียงเรื่องราวให้มีความสัมพันธ์กัน ลำดับความคิดอย่างเป็นระบบ และสามารถสื่อสาร
แนวคิดได้อย่างมีระเบียบแบบแผน ทำให้ผอู้ ่านสามารถเขา้ ใจในเนื้อหาได้อยา่ งถกู ต้องและชดั เจน
นายอภสิ ิทธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรียนบา้ นตาจอ่ ยหนองสระ สำนกั งานเขตพ้ืนทกี่ ารศึกษาประถมศกึ ษารอ้ ยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๓๗
แบบฝึกการอา่ นจบั ใจความสำคญั ด้วยเทคนคิ บันได ๖ ข้นั
เพ่อื พฒั นาสมรรถนะการอ่านขั้นสงู สำหรบั นักเรยี นช้นั มัธยมศกึ ษาปีที่ ๓
ในขณะเดียวกัน การใช้คำหรือกลุ่มคำเป็นตัวเชื่อมความสัมพันธ์ของคำและประโยคนั้นมีอยู่
หลายลักษณะ หากแต่มีคำหรือกลุ่มคำลักษณะหนึ่งที่จะช่วยให้ผู้เรียนจับใจความสำคัญได้สะดวก
รวดเร็ว และง่ายขึ้น คือ คำหรือกลุ่มคำแสดงความขัดแย้งหรือตรงข้ามกัน เช่น “แต่” “ทว่า” “แต่
หาก” “แต่ว่า” “แต่ทวา่ ” “อย่างไรก็ด”ี “ในทางตรงกนั ข้าม” “ในทางกลับกนั ” “ในขณะที่” “ถึงแม้
...แต่” ฯลฯ เพราะใจความสำคัญทีผ่ เู้ ขียนตอ้ งการสือ่ ในย่อหน้านั้นอาจอยู่หลังคำหรอื กลมุ่ คำดังกลา่ ว
ตวั อยา่ ง
ขอ้ ๓๒ ขอ้ ใดเปน็ ใจความสำคญั ของขอ้ ความตอ่ ไปน้ี
คนเราเกิดมาไม่มีใครสามารถอยู่ตัวคนเดียวได้ ต่างต้องพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกันทั้งนั้น ยิ่ง
เรารู้จักคนมากเท่าใด ก็ยิ่งเป็นคนกว้างขวางและจะเป็นประโยชน์แก่ตัวเราเองมากยิ่งขึ้นเท่านั้น
ความสำเร็จทุกอย่างไม่ว่าจะเป็นทางราชการ ทางการค้าหรือในกิจการส่วนตัว ล้วนขึ้นอยู่กับความ
กว้างขวางของตัวเราเป็นสำคัญ ฉะนั้นการมีเพื่อนจึงจำเป็นที่สุด เราจะต้องพยายามรู้จักคนให้มาก
ที่สุดเท่าที่จะมากได้โดยไม่ต้องเลือกว่าใครเป็นใคร แต่ว่าการคบเพื่อนั้นมีทั้งคุณและโทษ ฉะนั้นจึง
ต้องระวงั ใหม้ าก
(ข้อสอบ O-NET ม.๓ ปี ๒๕๖๐)
๑.ทกุ คนตอ้ งพึง่ พาอาศัยกัน ๒.การคบเพื่อนจะตอ้ งรอบคอบ
๓.คนเราจะขาดการคบเพ่อื นไมไ่ ด้ ๔.การรูจ้ กั คนมากเปน็ ประโยชน์ในการทำงาน
จากข้อความข้างต้น เมื่อพิจารณาบทอ่านทั้งหมดแล้วจะพบคำสำคัญคือคำว่า “เรา” “ตัว
เรา” “คนเรา” สื่อความหมายถึง คน ส่วน “ความกว้างขวาง” “คนกว้างขวาง” สื่อความหมายถึง
การมเี พ่ือน จากนน้ั พจิ ารณาตดั สว่ นขยายใจความสำคัญท่ปี รากฏ ดังนี้
(๑) “ตา่ งต้องพ่งึ พาอาศยั ซ่ึงกันและกันทัง้ นัน้ ยิง่ เรารจู้ ักคนมากเทา่ ใด ก็ยงิ่ เปน็ คนกวา้ งขวาง
และจะเป็นประโยชน์แก่ตัวเราเองมากยิ่งขึ้นเท่านั้น ความสำเร็จทุกอย่างไม่ว่าจะเป็นทางราชการ
ทางการคา้ หรอื ในกิจการสว่ นตัว ล้วนขนึ้ อยกู่ ับความกว้างขวางของตวั เราเปน็ สำคญั ” เพราะเป็นการ
อธิบายรายละเอยี ดและเหตุผลสนบั สนนุ ขอ้ ความ “คนเราเกดิ มาไมม่ ีใครสามารถอย่ตู วั คนเดียวได”้
(๒) “เราจะต้องพยายามรู้จักคนให้มากที่สุดเท่าที่จะมากได้โดยไม่ต้องเลือกว่าใครเป็นใคร”
เพราะเปน็ การอธิบายเหตผุ ลของ “การมเี พอื่ นจึงจำเป็นทีส่ ดุ ”
นายอภิสทิ ธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหนง่ ครู
โรงเรยี นบา้ นตาจ่อยหนองสระ สำนกั งานเขตพื้นทีก่ ารศกึ ษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๓๘
แบบฝึกการอ่านจบั ใจความสำคญั ดว้ ยเทคนคิ บนั ได ๖ ขนั้
เพ่ือพฒั นาสมรรถนะการอา่ นขนั้ สงู สำหรบั นกั เรยี นชัน้ มัธยมศึกษาปที ี่ ๓
ดังนน้ั สามารถแยกส่วนขยายออกจากใจความสำคัญเบือ้ งตน้ ได้ ดังน้ี
คนเราเกิดมาไม่มีใครสามารถอยู่ตัวคนเดียวได้ ต่างต้องพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกันทั้งนั้น ยิ่ง
เรารู้จักคนมากเท่าใด ก็ยิ่งเป็นคนกว้างขวางและจะเป็นประโยชน์แก่ตัวเราเองมากยิ่งขึ้นเท่านั้น
ความสำเร็จทุกอย่างไม่ว่าจะเป็นทางราชการ ทางการค้าหรือในกิจการส่วนตัว ล้วนขึ้นอยู่กับความ
กว้างขวางของตัวเราเป็นสำคัญ ฉะนั้นการมีเพื่อนจึงจำเป็นที่สุด เราจะต้องพยายามรู้จักคนให้มาก
ที่สุดเท่าที่จะมากได้โดยไม่ต้องเลือกว่าใครเป็นใคร แต่ว่าการคบเพื่อนั้นมีทั้งคุณและโทษ ฉะนั้นจึง
ตอ้ งระวังให้มาก
เมื่อตัดส่วนขยายใจความสำคัญแล้วจะสังเกตได้ว่า ในย่อหน้าหน้านี้มีการใช้คำว่า “แต่ว่า”
แสดงความขัดแยง้ หรือตรงกนั ขา้ มกันในยอ่ หน้าใจความสำคัญทีผ่ เู้ ขียนตอ้ งการนำเสนอก็คือ “การคบ
เพื่อนนั้นมีทั้งคุณและโทษ ฉะนั้นจึงต้องระวังให้มาก” ซึ่งเป็นประโยคที่แสดงความเป็นเหตุเป็นกัน
และสอดคล้องกับการให้เหตุผล คือ เหตุ + “จึง” + ผล โดย “การคบเพื่อนนั้นมีทั้งคุณและโทษ”
จึงเป็นเหตุ และ “จะต้องระวังตัวให้มาก” จึงเป็นผล ซึ่งส่วนที่เป็นใจความสำคัญ คือ ส่วนที่เป็นผล
ดังนั้น ใจความสำคัญของย่อหน้านี้จึงกล่าวถึง การระมัดระวังในการคบเพื่อน ซึ่งตัวเลือกที่
ครอบคลมุ มากท่ีสุด คือ ตัวเลือกหมายเลข ๒ การคบเพ่อื นจะตอ้ งรอบคอบ
แบบฝึกหดั
คำชี้แจง : ให้นกั เรียนตอบคำถามตอ่ ไปนใี้ หถ้ ูกต้อง
ข้อ ๓๓ ข้อใดเปน็ ชอื่ เร่ืองทสี่ อดคล้องกบั ข้อความต่อไปนี้
กำแพงเมืองจีนสร้างขึ้นมาเพื่อป้องกันข้าศึก แต่นักประวัติศาสตร์ต่างลงความเห็นว่ากำแพง
เมืองจีนนั้น ไม่สามารถป้องกันข้าศึกได้ เพราะข้าศึกสามารถโอบล้อมป้อมปราการเข้ามาได้หลาย
ครั้ง เช่น กองทัพแมนจูสามารถยกพลข้ามกำแพงมาพิชิตแผ่นดินจีนได้ส่วนหนึ่ง นอกจากกำแพง
เมืองจีนจะไม่สามารถป้องกันข้าศึกทางบกได้แล้ว เมื่อกองทัพชาติยุโรปยกทัพมาทางทะเล ก็ยัง
สามารถกดดนั ใหจ้ ีนยอมจำนนได้สำเรจ็ ในศตวรรษที่ ๑๙
๑.ความล้มเหลวของกำแพงเมอื งจีน (ข้อสอบ O-NET ม.๓ ปี ๒๕๖๒)
๒.มูลเหตุของการสร้างกำแพงเมืองจนี
๓.กองทัพแมนจูผูพ้ ิชิตกำแพงเมอื งจีน ๔.กำแพงเมอื งจีนกับการป้องกันขา้ ศกึ ทางน้ำ
นายอภสิ ทิ ธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรยี นบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนกั งานเขตพ้ืนท่ีการศกึ ษาประถมศกึ ษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๓๙
แบบฝกึ การอ่านจับใจความสำคญั ด้วยเทคนคิ บันได ๖ ขั้น
เพ่ือพัฒนาสมรรถนะการอ่านขัน้ สงู สำหรับนักเรียนชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี ๓
ขอ้ ๓๔ จงระบใุ จความสำคัญจากบทอ่านต่อไปน้ีใหถ้ ูกต้อง
“คนทีไ่ ม่มีความสขุ เพราะต้องเผชิญหนา้ กับความทกุ ข์ และยังขาด กัลยาณมติ ร เขาจะจมอยู่
กับความทุกข์ และบางทีถูกความทุกข์ประดังประเด ถาโถมเข้ามาเล่นงาน จนกระทั่งแตกดับไปกับ
ความทุกข์ แต่ถ้าเขามีกัลยาณมิตร คนที่คอยชี้ทิศนำทางให้เห็นคุณค่าของความสุขเขาก็พ้นทุกข์ได้
ฉะน้ัน ความทุกขน์ ้ัน จะประเสริฐก็ตอ่ เมอื่ เรามีกัลยาณมติ ร “กลั ยาณมติ ร” คือ คนท่ีคอยช้ีทิศนำทาง
ใหเ้ รา เห็นว่าในทกุ ข์มีสขุ เสมอ”
(ว.วชริ เมธี, ๒๕๕๕ : ๓๕)
นายอภิสิทธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบา้ นตาจอ่ ยหนองสระ สำนกั งานเขตพื้นท่ีการศกึ ษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๔๐
แบบฝกึ การอา่ นจับใจความสำคญั ดว้ ยเทคนคิ บันได ๖ ขน้ั
เพอื่ พฒั นาสมรรถนะการอ่านขนั้ สงู สำหรับนกั เรียนชัน้ มัธยมศกึ ษาปที ่ี ๓
๖. หากย่อหนา้ นั้นไมป่ รากฏประโยคใจความสำคัญ ต้องพิจารณาเน้ือความในบรบิ ท
อื่น ๆ โดยเฉพาะข้อความในย่อหน้าก่อนและหลงั
ย่อหน้าประเภทนี้จะมีคำสำคัญและใจความสำคัญกระจายอยู่ทั่วย่อหน้า ซึ่งคำสำคัญจะ
นำไปสู่สาระสำคัญของเรื่องที่แฝงเร้นอยู่ในย่อหน้านั้น ๆ ผู้อ่านจะต้องประมวลและเรียบเรียงเพ่ือ
สรปุ เป็นประโยคใจความสำคญั ด้วยสำนวน ลีลา และภาษาของตนเอง
ตวั อยา่ ง
ข้อ ๓๕ จงระบใุ จความสำคัญจากบทอ่านตอ่ ไปนีใ้ หถ้ กู ตอ้ ง
ผักบุ้งไทย เป็นไม้ล้มลุกพบได้บริเวณแม่น้ำลำคลองเพราะเจริญเติบโตในน้ำได้ดีกว่าบนดิน ลำ
ต้นกลวง สีเขียว มักสานตัวเป็นกลุ่มและลอยอยู่บนผิวน้ำ ชูส่วนยอดเพื่อสังเคราะห์แสง ดอกมี
ลักษณะเป็นช่อดอกทรงระฆัง โดยออกตามซอกใบ กลีบดอกมีหลายสี ได้แก่ สีขาว สีม่วงแดง และสีชมพู
กลีบมว่ ง สามารถขยายพนั ธุ์โดยนำเมล็ดพันธุไ์ ปปลกู หรือแยกกิ่งแกไ่ ปปกั ชำได้เช่นเดียวกัน ผักบุ้งไทย
มีประโยชน์มากมาย เชน่ ส่วนรากมีสรรพคณุ แก้โรคหอบหืด บรรเทาอาการไอเร้ือรัง หากรบั ประทาน
สด ช่วยแกอ้ าการร้อนในและบำรุงโลหิต รับประทานแบบสุก จะช่วยบำรงุ สายตา เพิ่มน้ำหล่อเลี้ยงใน
ดวงตา ทำให้ตาไม่แสบ การรับประทานผักบุ้ง เป็นประจำก็เป็นอีกทางหนึ่งที่จะช่วยเสริมสร้าง
วติ ามนิ เอใหก้ ับร่างกาย เปน็ การรบั ประทานอาหารเพอ่ื บำรุงสายตาโดยตรง
(ขอ้ สอบการอา่ นและการเขยี นภาษาไทย ป.๖ ปี ๒๕๖๕)
จากยอ่ หน้าข้างต้น ผ้อู า่ นจะต้องอ่านเรือ่ งตง้ั แตต่ ้นจนจบ เมอ่ื อ่านจบแล้ว จะต้องพิจารณา
หาใจความสำคญั ดว้ ยการตงั้ คำถามเก่ียวกับบทอา่ นท่ีไดพ้ ิจารณา คอื
(๑) ย่อหนา้ น้กี ลา่ วถงึ เรื่องอะไร
คำตอบ คอื เร่ือง ผักบงุ้ ไทย
(๒) พจิ ารณาคำสำคญั ของยอ่ หน้านี้
คำตอบ
คำสำคัญลักษณะที่ ๑ คำ กลุ่มคำ หรือประโยคที่เขียนเหมือนกัน ปรากฏซ้ำ ๆ ตั้งแต่ต้นจน
จบในย่อหน้า คอื คำว่า “ผกั บ้งุ ไทย” ซงึ่ บางประโยคจะใช้คำวา่ “ผกั บุ้ง” แทนคำว่า “ผักบ้งุ ไทย”
นายอภสิ ิทธ์ิ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบ้านตาจ่อยหนองสระ สำนกั งานเขตพ้ืนทกี่ ารศึกษาประถมศกึ ษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หน้า ๔๑
แบบฝึกการอา่ นจบั ใจความสำคญั ดว้ ยเทคนคิ บันได ๖ ขน้ั
เพ่อื พฒั นาสมรรถนะการอา่ นขน้ั สงู สำหรบั นักเรยี นช้ันมัธยมศกึ ษาปีที่ ๓
คำสำคัญลักษณะที่ ๒ คำ กลุ่มคำ หรือประโยคที่เขียนต่างกัน แต่สื่อความหมายเหมือนกัน
ปรากฏซ้ำ ๆ ตั้งแต่ต้นจนจบในย่อหน้า คือ “ลำต้น” “ดอก” “กลีบดอก” “การขยายพันธุ์”
“ประโยชน”์ ซึง่ ส่ือถงึ “ผกั บงุ้ ไทย”
(๓) พจิ ารณนาเนือ้ ความทเี่ ปน็ สว่ นประกอบคำสำคญั เพือ่ ตัดส่วนขยายใจความสำคญั
เนื้อความที่เป็นส่วนประกอบของใจความรอง คือ การอธิบายลักษณะของผักบุ้ง คือ ลำต้น
ดอก กลีบดอก และการขยายพันธุ์ โดยใจความสำคัญ คือ ประโยชน์ของผักบุง้ ไทย ประกอบกับการ
ยกตวั อยา่ ง “เชน่ ” เพือ่ บอกการใช้ประโยชน์และสรรพคุณของผักบ้งุ ไทย
(๔) นำใจความสำคัญมาเรียบเรียงเป็นประโยคใจความสำคัญด้วยสำนวนภาษาของผู้อ่าน
โดยคงตามเนื้อความเดิม จากตัวอย่างข้างต้น ประโยคใจความสำคัญของย่อหน้านี้ คือ “ประโยชน์
ของผกั บุ้งไทย”
แบบฝึกหดั
คำชี้แจง : ใหน้ กั เรยี นตอบคำถามต่อไปนใ้ี ห้ถูกต้อง
ขอ้ ๓๖ จงระบใุ จความสำคัญจากบทอา่ นต่อไปนี้ใหถ้ กู ตอ้ ง
ฟอร์มาลินหรือสารละลายฟอรม์ ัลดไิ ฮด์ ชาวสวนชาวไร่นิยมใช้ฆ่าเชือ้ จุลินทรียแ์ ละเชือ้ ราใน
ดินใช้ทำปุ๋ยและปอ้ งกนั การเนา่ เสียของพชื ผักผลไม้ แตส่ ว่ นใหญ่เราจะรู้จกั ในฐานะเป็นสว่ นผสมของ
น้ำยาทำความสะอาด น้ำยาล้างจาน น้ำยาปรับผ้านุ่ม น้ำยาทำความสะอาดพรม แม้กระทั่งใน
พลาสติกและโฟมก็มสี ่วนผสมของฟอร์มาลนิ อยู่ดว้ ยเชน่ กัน ในโรงงานทอผา้ กจ็ ะใช้เพอื่ ใหผ้ ้าท่ีทอนั้น
ไมย่ บั ตามโรงพยาบาลจะใช้เพอื่ ฆา่ เชอื้ ดับกลิน่ และทำใหศ้ พไมเ่ น่า
ใจความสำคัญ คือ
ข้อ ๓๗ จงระบใุ จความสำคญั จากบทอ่านตอ่ ไปนีใ้ หถ้ ูกต้อง
ทุ่งกุลาร้องไห้มีลักษณะภูมิประเทศเป็นแอ่งกระทะ ฤดูฝนน้ำจะพัดพาอินทรียวัตถุจากพื้นที่
รอบขอบแอ่งทุ่ง อากาศร้อนชื้นแต่อบอ้าวในฤดูฝนส่งผลให้ต้นข้าวคายน้ำสม่ำเสมอ รากต้นข้าวดดู
นายอภิสทิ ธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบา้ นตาจ่อยหนองสระ สำนักงานเขตพ้ืนทีก่ ารศึกษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒
หนา้ ๔๒
แบบฝึกการอ่านจับใจความสำคัญดว้ ยเทคนิคบันได ๖ ขั้น
เพอ่ื พฒั นาสมรรถนะการอ่านขัน้ สงู สำหรบั นกั เรียนช้นั มธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๓
ซึมอาหารและน้ำไปสร้างแปง้ ในเมลด็ ที่สมบูรณ์ คร้ันเม่อื เข้าสู่ฤดูหนาว ชว่ งเก็บเก่ียวอากาศร้อนชื้น
เปลี่ยนเป็นอากาศเย็น ลมแรง ฟ้าโปร่ง แดดจัด ช่วยให้แป้งข้าวทีเ่ ต็มเมล็ดแล้วจบั กันแน่นค่อย ๆ
คายความชื้นกลายเป็นทุ่งข้าวสีเหลืองแห้งหอม ธรรมชาติเฉพาะทางภูมิศาสตร์ของทุ่งกุลาร้องไห้
เหลา่ นที้ ำใหข้ ้าวหอมทุ่งกลุ าร้องไห้หอมหวน ติดใจผบู้ ริโภคท่ัวโลก
(ดดั แปลงจากบำเพญ็ ไชยรักษ,์ ๒๕๕๗ : ๔๑.)
ใจความสำคัญ คือ
ข้อ ๓๘ จงระบใุ จความสำคญั จากบทอา่ นตอ่ ไปน้ีให้ถูกต้อง
“โบราณคดีเป็นงานท่ีท้ังซับซอ้ นและเปรอะเปื้อน การขุดหลุมลงไปในดนิ ทราย และป่าดิบช้นื
เปน็ เรอ่ื งจำเปน็ แตป่ จั จบุ ันเรามีวิธคี ้นหาแบบใหม่โดยไมต่ ้องใช้พล่วั เลย สูงข้นึ ไปราว ๖๐๐ กิโลเมตร
ในห้วงอวกาศ ดาวเทียมหลายดวงเก็บภาพที่ใช้ในการระบุตำแหน่งภูมิประเทศที่อยู่ใต้ดินด้วยความ
แม่นยำสูงอย่างน่าทึ่ง ภาพถ่ายดาวเทียมช่วยให้นักวิทยาศาสตร์ค้นหาและทำแผนที่แม่น้ำ ถนน
หนทาง และเมืองต่าง ๆ ที่สาบสูญไปนานแล้วได้ตลอดจนแยกแยะลักษณะทางโบราณคดีในพื้นที่
ขัดแย้งซึ่งอันตรายเกินไปสำหรับงานภาคสนาม แซราห์พาร์ แคก นักโบราณคดีจากมหาวิทยาลัย
แอละแบมาทเี บอร์มงิ แฮม ผู้ริเร่ิมการใชภ้ าพถ่ายดาวเทียมเพื่องานโบราณคดีในอียปิ ต์ ย้ำว่า “มีหลาย
ส่ิงท่ีเรามองไม่เห็นบนพ้ืนดินท่ีผ่านมาเราค้นพบแหล่งโบราณคดีน้อยกว่าร้อยละหน่ึงจากทั้งหมดท่ีมี
บนโลกนี้”
(ดดั แปลงจาก แฮนาหบ์ ลอค, ๒๕๕๖ : ๙๖)
ใจความสำคัญ คอื
ข้อ ๓๙ จงระบุใจความสำคญั จากบทอา่ นตอ่ ไปน้ใี ห้ถูกตอ้ ง
“หากจะจัดอันดับปราสาทหินในเขตแดนไทยท่ีสวยที่สุดและต้ังอยู่ ณ ชัยภูมิอันสง่างามท่ีสุด
คงจะเป็นปราสาทใดไปไม่ได้นอกเสียจากปราสาทพนมรุ้ง อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดบุรีรัมย์
นายอภสิ ิทธิ์ แดงหนองแปน ตำแหน่ง ครู
โรงเรียนบ้านตาจอ่ ยหนองสระ สำนักงานเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษาประถมศึกษาร้อยเอ็ด เขต ๒