พระพุทธศาสนา ป.6 หน่วยที่ 3

การทาํ ความดี

การทาํ ความดี คือ การทาํ

ความดที งั้ ทางกาย วาจา และใจ
หลักธรรมทเ่ี ก่ยี วกบั การทําความดมี ี
หลายหลักธรรม เชน่ เบญจธรรม
กศุ ลมลู ๓ พละ ๔ คารวะ ๖ กตัญญู
กตเวทตี อ่ พระมหากษัตรยิ ์ มงคล ๓๘

เบญจธรรม

เบญจธรรม คือ ขอ้

ธรรมทค่ี วรปฏบิ ัติ มี ๕ ประการ
ได้แก่

๑) เมตตา มคี วามคิดปรารถนาให้ผอู้ นื่ มี
ความสุข

๒) สัมมาอาชวี ะ การประกอบอาชพี สจุ รติ
๓) กามสังวร ความสํารวมระวงั พอใจใน

คู่ครองของตน

๔) สัจจะ ความซอื่ สัตย์ ซอื่ ตรง
๕) สตสิ ัมปชญั ญะ ความมีสติรูต้ วั อยู่
เสมอ ระมดั ระวงั ตนเอง

กศุ ลมลู ๓

กศุ ลมลู หมายถงึ

รากเหงา้ ของความดี มี ๓ ประการ
ได้แก่

๑) อโลภะ คือ ความไม่โลภ

ไมอ่ ยากได้ส่ิงของของผอู้ ื่น พอใจ
ในส่ิงท่ตี นเองมี เอื้อเฟ้ ือเผอ่ื แผ่
และแบ่งปันผอู้ ่ืน

๒) อโทสะ คือ ความไม่

โกรธ ความไม่คิดประทษุ รา้ ย
ผอู้ นื่ รูจ้ กั ให้อภัย มีความเมตตา
กรุณา

๓) อโมหะ คือ ความรอบรู้

รูจ้ ักคิดอย่างมเี หตผุ ล และมี
สติปัญญา



พละ ๔

พละ หมายถงึ ธรรมท่ี

เป็นพลังทาํ ให้ดําเนิ นชวี ติ ดว้ ย
ความมัน่ ใจไม่หวัน่ ไหวต่อภยั ต่าง
ๆ ได้แก่

๑) ปัญญาพละ คือ มี

ปัญญาเป็นกําลังในการใช้
แยกแยะวา่ ส่ิงใดควรทํา ส่ิงใด
ไมค่ วรทาํ แยกแยะไดอ้ ย่าง
ถูกตอ้ ง

๒) วริ ิยพละ คือ มคี วาม

ขยันหมัน่ เพียรเป็นกําลัง เชน่
ขยันเรยี น ขยันทํางาน

๓) อนวัชชพละ คือ มี

ความสุจรติ เป็นพลงั เมอื่ ทํา
ความดเี ป็นสิรมิ งคลกจ็ ะมแี ต่
ความเจรญิ ก้าวหน้ า ไม่มใี คร
นิ นทาและไม่เส่ือมเสียชอ่ื เสียง

๔) สั งคหพละ คือ การ

ชว่ ยเหลอื เกอื้ กลู กัน ทาํ ให้เกดิ
ความสามคั คี และกอ่ ให้เกดิ
ประโยชน์ แก่สังคม

คารวะ ๖

คารวะ คือ การแสดง

ความเคารพ เป็นส่ิงสําคัญท่ี
จะตอ้ งปฏบิ ัตดิ ว้ ยความจรงิ ใจ
เป็นส่ิงทน่ี ั กเรยี นควรกระทําให้
เป็นนิ สัย มี ๖ ประการ ได้แก่

๑) ความเคารพใน
พระพุทธเจ้า คือ เคารพใน

พระคุณของพระพุทธเจา้ และ
ยอมรบั นั บถือในองค์พระ
สั มมาสั มพุทธเจ้า

๒) ความเคารพในพระ
ธรรม คือ เคารพในหลักธรรม

คําสอนของพระพุทธเจ้า

๓) ความเคารพใน
พระสงฆ์ คือ เคารพพระสงฆ์

และการประพฤติอ่อนน้ อมถอ่ ม
ตนตอ่ พระสงฆ์

๔) ความเคารพใน
การศึ กษา คือ เห็นความสําคัญ

ของการศึกษาชว่ ยบํารุง
การศึ กษาและพัฒนาความรู ้

๕) ความเคารพในความ
ไม่ประมาท คือ ควบคุมสติของ

ต น เ อ ง ไ ม่ ใ ห้ ป ร ะ ม า ท ใ น ก า ร
ดําเนิ นชวี ิต

๖) ความเคารพในการ
ปฏสิ ั นถาร คือ การแสดงความ

มีไมตรตี อ่ ผอู้ น่ื ดว้ ยความจรงิ ใจ

นอกจากข้อธรรมน้ี
นั กเรยี นควรเคารพในบดิ า
มารดา ครูหรอื ผทู้ ่เี ราควร
เคารพ โดยการแสดงความออ่ น
น้ อมต่อผใู้ หญ่ ผทู้ ่อี ่อนน้ อมยอ่ ม
เป็นท่รี กั แกผ่ อู้ ่ืน

กตญั ญูกตเวที
ตอ่ พระมหากษัตรยิ ์

พระมหากษัตรยิ ์ไทยนั บแต่
อดีตจนถึงปัจจบุ ันไดป้ กป้อง
บา้ นเมอื ง และปกครองประเทศ
ด้วยหลักทศพิธราชธรรมทาํ ให้
ประชาชนอย่ดู มี ีสขุ

แมป้ ัจจุบนั จะปกครองด้วยระบอบ
ประชาธปิ ไตยอันมี

พระมหากษัตรยิ ท์ รงเป็นประมขุ
พระมหากษัตรยิ ก์ ย็ งั มบี ทบาทใน

การบําบดั ทกุ ข์ บํารุงสุขของ
ประชาชน

ในส่ วนของพระพุทธศาสนา
พระมหากษัตรยิ ท์ รงเป็นพทุ ธมามกะ
คือ ทรงนั บถอื พระพุทธศาสนา พรอ้ ม

กันนั้ นยังทรงเป็นองค์เอกอคั ร
ศาสนปู ถัมภก คือ ทรงให้การอุปถัมภ์

ทกุ ศาสนา

จึงเป็นผลให้ประชาชนชาวไทยทกุ คนอยู่
รว่ มกนั ได้อย่างสันติสขุ ดงั นั้ นเรา

ทงั้ หลายพึงระลกึ ถึงพระมหากรุณาธคิ ุณ
ของพระองค์ทา่ นทท่ี รงปฏบิ ัติพระราช

กรณียกจิ เพ่ือประโยชน์ สุขของประชาชน
ด้วยการปฏิบตั ติ น ดังน้ี

๑) แสดงความจงรกั ภักดีตอ่
สถาบนั พระมหากษัตรยิ ์และ
สํานึ กในพระมหากรุณาธคิ ุณ

๒) ให้ความเคารพในสถาบัน
พระมหากษัตรยิ ์

๓) ปฏบิ ัติตนตามพระบรม
ราโชวาท

๔) เป็นพลเมืองทด่ี ี เคารพ
กฎหมายของประเทศ

๕) เป็นเยาวชนท่ใี ส่ใจต่อ
การศึกษาเพ่ือนํ าความรูน้ ั้ นมาตอบ
แทนแผน่ ดินไทย

มงคล ๓๘

มงคลชวี ติ หมายถึง ทางนํ าให้
บรรลถุ งึ ความเจรญิ ของชวี ติ มี ๓๘
ประการ ในทน่ี ้ี กําหนดให้ศึกษา ๓
ประการ ได้แก่

๑) ความมวี นิ ั ย คือ การ

ยอมรบั กฎเกณฑ์ของสังคม เชน่
การเคารพกฎของโรงเรยี น การ
เคารพกฎหมายบา้ นเมอื ง

การปฏิบัตติ ามข้อน้ี จะทําให้เกดิ
ความเป็นระเบยี บเรยี บรอ้ ย
สังคมสงบสุขและอย่รู ว่ มกบั
ผอู้ ่ืนอยา่ งมคี วามสุข

๒) การงานไม่มีโทษ คือ
การทํากจิ กรรมท่ดี งี ามเป็น
ประโยชน์ ตอ่ ตนเองและสังคม
ไมก่ อ่ ให้เกดิ ความเสียหาย

เชน่ การรกั ษาศีล การบําเพ็ญ
สาธารณประโยชน์ การ
เออื้ เฟ้ ือเผอื่ แผ่ การปฏบิ ัตติ าม
ข้อน้ี จะทําให้จิตใจสงบสขุ

๓) ไม่ประมาทในธรรม คือ
ความระมดั ระวงั ความรอบคอบ
มีสตสิ ัมปชญั ญะ รูต้ ัวอย่เู สมอ ความมี
สติกํากับตัวอยเู่ สมอในการพดู การ
กระทําการคิดจะทําให้เกดิ ผลดแี ก่
ชวี ิต

การทําจติ ใจให้
บริสุทธ์ิ

การทาํ จิตใจให้บรสิ ทุ ธ์ิ คือ
การฝึกจติ ให้เกิดสมาธิ สํารวมกาย
และวาจา โดยการไมค่ ิดรา้ ยตอ่
ผอู้ ืน่ ไมโ่ กรธงา่ ย ไมโ่ มโหงา่ ย ไม่
คิดแค้นผทู้ ท่ี ําส่ิงท่ไี มด่ ตี ่อเรา

หากพทุ ธศาสนิ กชนได้ปฏิบตั ิ
ตนตามโอวาท ๓ เก่ยี วกบั การละ
เว้นความชวั่ และการทาํ ความดี ก็

จะสามารถทาํ ให้จติ ใจ
ผอ่ งใสได้งา่ ยข้นึ



การทําจิตใจให้ผอ่ งใส เป็นการฝึก
ให้เกดิ ความรู้ ความคิด รูจ้ กั แก้ปัญหา

เพ่ือให้เกดิ สมาธิ ปฏิบัตไิ ด้โดยการ
บรหิ ารจิตและเจรญิ ปัญญา

ซง่ึ เป็นส่ิงจําเป็นตอ่ การดําเนิ นชวี ิต
การฝึกจติ ใจให้สงบมีสมาธจิ ะทําให้
สามารถทาํ ส่ิงต่าง ๆได้อยา่ งถกู ต้อง
และไมผ่ ดิ พลาด สามารถดําเนิ นชวี ิต

ได้อยา่ งมคี วามสขุ

พทุ ธศาสนสภุ าษิต

พุทธศาสนสภุ าษิต หมายถงึ คํา

สอนทางพระพุทธศาสนา ทเ่ี ป็นคติ
เตือนใจ เพ่ือให้พทุ ธศาสนิ กชนนํ าไป

ปฏิบตั ิในชวี ติ ประจําวัน