5.น้ำตกในอุทยานแห่งชาติ ภาคกลาง

นำ้ �ตกธารเงนิ

ท่ีต้ัง: หมู่ 4 บา้ นทา่ ลำ�ใย ต.เขาโจด อ.ศรสี วสั ด์ิ จ.กาญจนบรุ ี
พิกดั : 531254E 1620204N
การเข้าถึง : บริเวณย่านที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ จะมีลำ�ห้วยเล็ก ๆ
ระหว่างท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติกับลานจอดรถใหญ่ จะมีทางลำ�ลองเลียบ
ลำ�ห้วยไปราว 800 เมตร จะเป็นทางแยก ถ้าเล้ียวขวาจะไปน้ําตกธารเงิน
เดินจากสามแยกไปราว 700 เมตร ถึงนํ้าตกธารเงนิ ชั้นท่ี 1
ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกทต่ี กลงมาจากหนา้ ผาหนิ มที ง้ั หมด 7 ชน้ั ตกไมต่ อ่ เนอ่ื งกนั
ทง้ิ ระยะแตล่ ะชน้ั จะหา่ งกนั ราว 80 - 100 เมตร ตอ้ งเดนิ เลาะไปตามลำ�หว้ ย
ทเ่ี ปน็ กอ้ นหนิ ลน่ื จนถงึ ชน้ั สงู สดุ คอื ชน้ั 7 ทส่ี งู ราว 30 เมตร ทา่ มกลางปา่
เบญจพรรณทร่ี ายรอบบรเิ วณ มนี า้ํ ตลอดทง้ั ปี

51

น้ำ�ตกธารทอง

ที่ต้ัง : หมู่ 4 บา้ นทา่ ลำ�ใย ต.เขาโจด อ.ศรีสวัสด์ิ
จ. กาญจนบรุ ี
พิกัด : 531816E 1620095N
การเข้าถึง : จากสามแยกท่ีแยกไปทางขวา
ไปนา้ํ ตกธารเงนิ นา้ํ ตกธารทองตอ้ งมาทางซา้ ย ไป
อกี ราว 400 เมตร ถงึ นา้ํ ตกธารทอง ชน้ั ท่ี 1
ลกั ษณะ : เป็นนํ้าตกที่ตกลงมาจากหน้าผาหิน
มีท้ังหมด 15 ช้ัน น้ําตกแต่ละช้ันท้ิงระยะห่าง
กนั ราว 80 - 100 เมตร ต้องเลาะลัดเลาะไป
ริมลำ�ห้วยท่ีเป็นหิน มีบางช่วงเดินข้ึนเนิน มีน้ํา
ท้ังปีแต่หน้าแล้งน้ําน้อยมาก มีป่าเบญจพรรณ
รายรอบบริเวณ

52

นำ้ �ตกสไลเดอร์

ที่ต้ัง : บริเวณจดุ สกดั นํา้ ตกสไลเดอร์ หมู่ 4 บา้ นท่าลำ�ใย ต.เขาโจด อ.ศรีสวสั ด์ิ จ.กาญจนบรุ ี
พิกัด : 533330E 1618260N
การเขา้ ถึง : ห่างจากด่านเกบ็ ค่าบรกิ ารผ่านเข้าอทุ ยานแหง่ ชาติ ราว 800 เมตร มีทางเล้ียวซา้ ยมอื เขา้ ไปตามทาง ผ่านทางแยกขวาท่ไี ป
หน่วยพทิ กั ษ์อทุ ยานแห่งชาติท่ี ฉส.2 (เขากำ�แพง) เข้าไปราว 2.5 กโิ ลเมตร ถงึ จดุ สกัดนาํ้ ตกสไลเดอร์ นา้ํ ตกอยู่ติดจุดสกดั
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินแกรนติ ท่ีลาดเอียง ตรงกลางเปน็ รอ่ งคล้ายสไลเดอร์ ยาวราว 25 เมตร ด้านลา่ งเปน็ แอง่ น้ําเล็ก ๆ ในฤดฝู นนา้ํ จะ
ไหลลงรอ่ งตรงกลางเหมือนสไลเดอร์ แม้จะมนี ํ้าท้งั ปีแต่หนา้ แล้งน้ําน้อยมาก อยูท่ ่ามกลางป่าเบญจพรรณ มีลานกางเต็นท์ไวบ้ ริการ

53

เขาชา้ งเผือก อุทยานแห่งชาติ

ทองผาภูมิ
พื้นที่ 1,235.54 ตารางกโิ ลเมตร

ชยั นาท ลพบุร� ที่ตั้งท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 1 บา้ นอีตอ่ ง ต.ปิล๊อก อ.ทองผาภมู ิ จ.กาญจนบุร ี
การเดินทาง : ใช้ทางหลวงหมายเลข 323 จากตวั เมอื งกาญจนบรุ ี มุ่งหน้าอำ�เภอทองผาภูมิ ข้ามสะพาน
สงิ หบุร� สระบุร� ไปแล้วเลยทางเข้าตลาดทองผาภมู ิ ไปทางเข่ือนวชริ าลงกรณ์ ไปตามทางเรื่อย ๆ จะผา่ นสวนป่าทองผาภมู ิ
สพุ รรณบุร� จนถึงบ้านปากคอก แล้วเลยไปอีกหน่อยจะเจอสามแยก ให้ตรงไปมุ่งหน้าปิล๊อก จนเกือบถึงบ้านอีต่อง
เหน็ ทที่ ำ�การอทุ ยานแหง่ ชาตทิ างขวามอื ระหวา่ งกโิ ลเมตรท่ี 21 - 22 รวมระยะทาง 123 กโิ ลเมตร จากตวั เมอื ง
อ‹างทอง กาญจนบุรี

กาญจนบุร� พระนครศร�อยุธยา กว่าจะมาเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
เนื่องด้วยสำ�นักงานเลขาธิการคณะรัฐมนตรี ได้ส่งเรื่องแผนการป้องกัน อนุรักษ์และพัฒนา
ปทุมธานี นครนายก ปา่ อนรุ กั ษภ์ าคตะวนั ตก ซง่ึ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โดยกรมปา่ ไม้ เสนอตอ่ คณะกรรมการกลน่ั กรองเรอ่ื ง
นนทบุร� เสนอคณะรัฐมนตรีฝ่ายเศรษฐกิจ ให้กระทรวงวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีและการพัฒนา พิจารณาเสนอ
นครปฐม

กรงุ เทพฯ

ราชบรุ � สมทุ รสาคร สมุทรปราการ
สมุทรสงคราม

เพชรบรุ �

ประจวบครี ข� นั ธ

54

ความเห็นเพื่อประกอบการพิจารณา ต่อมาเมื่อวันท่ี 1 พฤษภาคม 2534 คณะกรรมการกลั่นกรองเรื่องเสนอคณะรัฐมนตรีฝ่ายเศรษฐกิจ
เสนอความเห็นชอบ การคุ้มครองพื้นท่ีเขตแดนเมียนมาให้เป็นป่าผืนใหญ่ผืนเดียวกัน เพื่ออนุรักษ์ให้เป็นระบบนิเวศท่ีมั่นคงและเป็นแหล่ง
ทรพั ยากรพนั ธกุ รรมพชื และสตั วท์ อ่ี ดุ มสมบรู ณข์ องประเทศตลอดไป ตอ่ มาคณะรฐั มนตรไี ดป้ ระชมุ ปรกึ ษาเมอ่ื วนั ท่ี 20 สงิ หาคม 2534 ลงมติ
เห็นชอบตามมติคณะกรรมการกล่ันกรองเรื่องเสนอคณะรัฐมนตรีฝ่ายเศรษฐกิจ โดยกรมป่าไม้ได้ดำ�เนินการตามแผนการป้องกันอนุรักษ์
และพัฒนาปา่ อนรุ กั ษ์ภาคตะวนั ตก ในรูปแบบอุทยานแห่งชาติ
อุทยานแห่งชาติทองผาภูมิอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าห้วยเขย่งและป่าเขาช้างเผือก ในเขตท้องท่ีอำ�เภอทองผาภูมิ และอำ�เภอ
สงั ขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี พื้นทส่ี ่วนใหญ่เปน็ ทิวเขาสลับซบั ซอ้ น แนวเขาวางตวั ในแนวทศิ เหนือ - ใต้ เป็นส่วนหนึ่งของทิวเขาตะนาวศรี
มีพ้ืนที่ราบลุ่มน้อย มีเขาช้างเผือกซึ่งอยู่ทางทิศตะวันตกของพ้ืนท่ีเป็นยอดเขาสูงสุด สูง 1,249 เมตรจากระดับทะเลปานกลาง ยอดเขา
ท่สี ำ�คัญ ได้แก่ เขาช้างเผอื ก เขานซิ า เขาพถุ อ่ ง เขาด่าง เขาปาก ประตู เขาเลาะโล เขาประหนองโทคี เขาชะโลง ฯลฯ เปน็ ตน้ กำ�เนดิ ของ
ลำ�หว้ ยตา่ ง ๆ เช่น หว้ ยมาลยั ห้วยกบ หว้ ยซา่ น หว้ ยองค์พระ หว้ ยปีคี หว้ ยปากคอก หว้ ยเจ็ดมิตร ฯลฯ โดยไหลลงสทู่ ร่ี าบทศิ ตะวันออก
ลงสเู่ ขื่อนเขาแหลม และลำ�นา้ํ อกี สว่ นไหลลงสแู่ มน่ า้ํ แควนอ้ ย ประกาศเปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตเิ มอ่ื 23 ธนั วาคม พ.ศ.2552 เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตลิ ำ�ดบั

ท่ี 114 ของประเทศไทย มีเน้ือที่ประมาณ 1,235.54
ตารางกิโลเมตร ทิศเหนือจดเขตรักษาพันธ์ุสัตว์ป่า
ทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันตก ทิศใต้จดอุทยานแห่งชาติ
ไทรโยค ทิศตะวันออกจดอุทยานแห่งชาติเขาแหลม
ทิศตะวันตกจดเขตแดนไทย - เมียนมา
อุทยานแห่งชาติทองผาภูมิ มีแหล่งท่องเท่ียว
ที่สำ�คัญคือ นํ้าตกจ๊อกกระดิ่น และการเดินป่าข้ึนเขา
ชา้ งเผอื ก ซง่ึ ปหี นงึ่ จะเปดิ ใหข้ ้นึ เทย่ี วเพยี ง 2 เดือน และ
มีการจำ�กัดจำ�นวนผู้มาท่องเที่ยวในแต่ละครั้ง จึงเป็น
อีกสถานท่ีหนึ่งท่ีผู้ท่ีต้องการท่องเท่ียวต้องจองคิวการ
ขึ้นให้ได้ ติดต่อสอบถามรายละเอียดและเงื่อนไขการ
ทอ่ งเทย่ี วต่าง ๆ ทีอ่ ุทยานแห่งชาตทิ องผาภูมิ โทรศัพท์
: 098 252 0359

55

นำ้ ตกซองกาแฮ

น้ำตกบิเต็ง เขอ�่ นวชริ าลงกรณ ทอตงลผาาดภมู ิ ไปอำเภอสงั ขละบรุ �

จ�ดต้ังแคมŒ ปŠ

เขา ไปบาŒ นไร‹ อุทยาหนนแ(เหว‹ ขย‹งาชพเยา�ท็นตัก)ทิ ษี่ ท ภ.8
ชาŒ งเผอื ก

เมยี นมา ปาบกŒาคนอก ไปบาŒ นภเูุ ตย

บาŒ นอตี อ‹ ง ที่ทำกาทรอองุทผยาาภนมูแหิ ‹งชาติ สหกรณน ิคม
จก�ดมช.ม1ว2ว�

เหมืองสมศักดิ์ ถนนลูกรงั หน‹วยพ�ทกั ษ
อุทยานแห‹งชาตทิ ่ี ทภ.2

(ไมยŒ ักษ)

เมยี นมา

ไปจงั หวดั กาญจนบุร�

56

น้ำ�ตกจอ๊ กกระดนิ่

ท่ีต้ัง : หมู่ 1 บา้ นอตี อ่ ง ต.ปลิ อ๊ ก อ.ทองผาภมู ิ จ.กาญจนบรุ ี
พิกัด : 47P 0433374E 1623749N
การเข้าถึง : จากท่ีทำ�การอทุ ยานแห่งชาตมิ ุง่ หนา้ ไปทางบา้ นอีต่อง ราว 2.8 กิโลเมตร ถงึ ทางลงไปนํ้าตก เล้ยี วขวาลงไปราว 2 กโิ ลเมตร
ถึงลานจอดรถ (ทางลาดยางตลอด) แล้วเดนิ เทา้ ราว 300 เมตร ถงึ นาํ้ ตก
ลักษณะ : เปน็ น้าํ ตกทีอ่ ยสู่ งู 727 เมตรจากระดบั ทะเลปานกลาง ตกลงมาช้ันเดียว สูงราว 34 เมตร สายน้ําไหลลงมาในช่องหนิ แคบก่อน
แล้วแผ่ออก มีแอ่งน้ําด้านล่าง มีนํ้าตลอดทั้งปี ผู้ท่ีมาเที่ยวบ้านอีต่อง จึงนิยมไปเที่ยวกันมาก รวมท้ังมีลานกางเต็นท์ริมลำ�ธารที่สามารถ
มองเหน็ เขาชา้ งเผอื กได้อย่างด ี
หนิ ทีพ่ บในบริเวณนํ้าตกจอ๊ กกระด่นิ เปน็ ตะกอนกง่ึ หินแปร พวกหินดินดานก่งึ ฟลิ ไลต์ หนิ ดนิ ดานเน้อื ไมกา สเี ทาแกมเขยี วถึงเทาเขม้
อายดุ โี วเนยี นถึงคาร์บอนเิ ฟอรัส (ประมาณ 400 - 300 ลา้ นปี)
ในเวบ๊ ไซต์ kanchanaburi.go.th ได้อธบิ ายทม่ี าคำ�ว่า จอ๊ กกระด่ิน ว่าเป็นช่อื เพ้ียนมาจากคำ�เดมิ วา่ “ก๊อกกระด่าน” จอ๊ กหรอื ก๊อก
หมายถึงหิน และกระด่ินหรือกระด่านหมายถึงนํ้าตก โดยมีความหมายร่วมกันว่าเป็นนํ้าตกท่ีไหลผ่านซอกหินผา ซึ่งนํ้าตกจ๊อกกระดิ่นนี้
มีแหลง่ กำ�เนดิ มาจากภูเขาอีบู่ ในพ้นื ทีเ่ หมอื งแรท่ ังสเตน ไหลผ่านหมบู่ า้ น มรี ะยะทางความยาว 5 กิโลเมตร

57

น้ำ�ตกจ๊อกกระดิ่นใหญ่หรอื น้ำ�ตกห้วยอีปหู่ รอื นำ้ �ตกนำ้ �ดบิ ใหญ่

ที่ต้ัง : หนว่ ยพทิ ักษอ์ ุทยานแห่งชาติที่ ทภ.1 (น้าํ ดิบ) หมู่ 1 บ้านอตี ่อง ต.ปลิ ๊อก อ.ทองผาภมู ิ จ.กาญจนบุรี
พิกัด : 0433946E 1625390N
การเข้าถึง : เดินเทา้ ตอ่ จากน้าํ ตกจ๊อกกระด่ินลงไปทางปลายนา้ํ มีทางลัดเลาะไปราว 2.7 กโิ ลเมตร ถงึ นาํ้ ตก
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกตกลงมาจากหน้าผาหินสูงราว 20 เมตร ลงมาชั้นเดียว ด้านล่างเป็นลำ�ห้วยที่ไหลคดโค้ง เลยมีสันทรายตรงโค้งนํ้า
ก่อนที่นํ้าจะไหลต่อไปในลำ�ห้วย มีนํ้าตลอดปี

58

นำ้ �ตกสัตตมติ ร
หรือเจ็ดมติ ร

ที่ต้ัง : หมู่ 1 บ้านอตี ่อง ต.ปลิ อ๊ ก อ.ทองผาภูมิ
จ.กาญจนบุร ี
พิกัด : 0441721E 1624104N
การเข้าถึง : จากทางลงน้ําตกจ๊อกกระด่ิน
เลย้ี วขวาไปทางบา้ นอตี อ่ ง ราว 3 กโิ ลเมตร มที าง
ลงเหมอื งสมศกั ด์ิ ลงไปเรอ่ื ย ๆ ราว 4 กโิ ลเมตร
เจอสามแยกซา้ ยมอื ลงเหมอื งสมศกั ด ์ิ (3 กโิ ลเมตร
ถงึ บา้ นปา้ เกลน็ ) ไปทางซา้ ยเรอ่ื ย ๆ ผา่ นเหมอื งแร่
เกา่ ผา่ นทอ่ แกส๊ ของ ปตท. ขา้ มลำ�หว้ ยจอ๊ กตอ่ ง
(เลองิ ซ)ุ ไปจนสดุ ทาง (ราว 14 กโิ ลเมตร จากสามแยก
ลงบา้ นปา้ เกลน็ ) แลว้ เดนิ เทา้ ไปตามทางราว 1.5
กโิ ลเมตรถงึ นา้ํ ตกชน้ั ท่ี 1
ลักษณะ : เป็นน้ําตกจากหน้าผาหินที่เป็นเส้น
แบง่ เขตแดนประเทศ มที งั้ หมด 3 ช้นั ช้นั บนสุด
ท่ีตกลงมาจากหน้าผาเขตแดนสูงราว 50 เมตร
ตกลงมาแทบจะแนวดิ่ง แล้วหักไหลลงทางขวา
ลงมาอีกชั้นสูงราว 5 เมตร แบบเอยี งคอ่ นข้างชัน
แลว้ ไหลวกลงไปอีกราว 80 เมตร จึงจะเปน็ ชั้น
สงู ราว 4 เมตร ไหลลงแอง่ แล้วออกไปเป็นลำ�ธาร
น้ีอีกครั้ง เป็นน้ําตกที่สวย สูง มีนํ้าตลอดท้ังปี
แตท่ างเขา้ มาคอ่ นข้างลำ�บาก

59

น้ำ�ตกผาแป
หรือนำ้ �ตกหว้ ยเหมือง

ที่ต้ัง : หม.ู่ 1 บา้ นอตี ่อง ต.ปลิ ๊อก
อ.ทองผาภมู ิ จ.กาญจนบุร ี
พิกัด : 0441721E 1624104N
การเขา้ ถึง : จากนาํ้ ตกเจด็ มติ ร ยอ้ นออก
มาตามทางเดมิ ทเ่ี ขา้ ไป ขา้ มหว้ ยกลบั ออกมา
ราว 2 กโิ ลเมตร จะมที างแยกซา้ ยมอื เขา้ ไป
ตามทางลำ�ลองของขมุ เหมอื งเกา่ เขา้ ไปราว
1 กโิ ลเมตร มลี ำ�หว้ ยเลก็ ๆ ขวางอยู่ ลำ�หว้ ย
น้ีอยู่ช้ันบนของน้ําตก ต้องเดินเท้าไปตาม
ทางถนนในเหมอื งเกา่ ราว 1 กโิ ลเมตร จะ
มที างเดนิ ลงไปราว 50 เมตร กจ็ ะเหน็ นา้ํ ตก
ผาแปจากไกลๆ (หา่ งราว 100 เมตร) ลงไป
กวา่ นน้ั ไมไ่ ด้
ลักษณะ : บางคร้งั เรียกน้าํ ตกห้วยเหมือง
เพราะเป็นลำ�ห้วยเดียวท่ีไหลผ่านพ้ืนท่ีทำ�
เหมอื งแรใ่ นอดตี เปน็ นา้ํ ตกสายเลก็ ๆ ทห่ี นา้
นา้ํ ตกแคบ ไหลลงมาตามรอ่ งเขาทล่ี าดเอยี ง
ราว 70 - 80 องศา ลงมาตามหน้าผาหิน
สแี ดงยาวราว 100 เมตร สงู เกอื บ 80 เมตร
ลงมายงั แอง่ เบอ้ื งลา่ ง กอ่ นจะไหลลงไปในหบุ
ห้วยอีกคร้ังหน่ึง เป็นน้ําตกท่ีสูงแต่ลงไปถึง
ชน้ั ลา่ งคอ่ นขา้ งยากในฤดฝู นจะลน่ื มาก

60

นำ้ �ตกโป่งกระดังงา

ที่ต้ัง : หมู่ 5 บา้ นไล่ป้า ต.ห้วยเขยง่ อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบรุ ี
พิกัด : 0460178E 1606674N
การเข้าถึง : จากอำ�เภอทองผาภูมิ ใช้ทางหลวงหมายเลข 3878
ไปทางเข่ือนวชิราลงกรณ์ ตรงไปทางปิล๊อก เลยหน่วยพิทักษ์-
อุทยานแห่งชาติที่ ทภ.8 (เขาเย็น) ทางขวาไปอีกไม่ไกล ซ้ายมือ
จะเปน็ สำ�นกั งานสวนปา่ ทองผาภมู ิ เลยไปอกี นดิ จะมที างแยกซา้ ยมอื
เขา้ ไปตามทางผา่ นหนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี ทภ.2 (ไมย้ กั ษ)์ ไปจน
เจอปา้ ยบอกทางเขา้ (13 กโิ ลเมตร จากทางแยกใกลส้ ำ�นกั งานสวนปา่ )
แล้วเดินเทา้ ไปตามทางในป่า ราว 3 กิโลเมตรถงึ น้ําตก
ลักษณะ : เปน็ นาํ้ ตกหนิ ปนู มหี ลายชน้ั ถา้ นบั ชน้ั ใหญ่ ๆ มรี าว 5 ชน้ั
แตล่ ะชน้ั สงู ราว 3 - 7 เมตร ชน้ั นา้ํ ตกไมต่ อ่ เนอ่ื งกนั หา่ งกนั 5 - 30
เมตร มีท้ังท่ีตกค่อนข้างด่ิงลงมาช้ันเดียว แต่ส่วนใหญ่จะเอียงลาด
ทา่ มกลางปา่ ไมท้ ร่ี ม่ รน่ื

61

นำ้ �ตกบเิ ตง็

ทตี่ ง้ั : หมู่ 1 บา้ นอตี อ่ ง ต.ปลิ อ๊ ก อ.ทองผาภมู ิ
จ.กาญจนบุรี
พิกัด : -
การเข้าถึง : เรม่ิ ทบ่ี า้ นอตี อ่ ง ไปทางทจ่ี ะไป
ช่องมิตรภาพ แต่จะมีทางแยกขวามือก่อน
ซึ่งเป็นทางรถยนต์คร้ังทำ�เหมือง แต่ปัจจุบัน
รถวิ่งไม่ได้ ต้องเดินเท้าไปตามทาง ราว 20
กิโลเมตร จะถึงจุดต้ังแคมป์ริมลำ�ห้วยบิเต็ง
หลังจากนั้นเดินเลียบลำ�ห้วยทวนนํ้าไป 6
กโิ ลเมตรถึงน้าํ ตก
ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกทต่ี กลงมาจากหนา้ ผาหนิ
สงู ราว 17 เมตร หนา้ นา้ํ ตกกวา้ ง ตกลงมาชน้ั
เดยี ว กอ่ นจะไหลมาเปน็ แก่งนา้ํ เล็กๆ

62

น้ำ�ตกซองกาแฮ

ที่ตงั้ : หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี ทภ.9 ( ประไรโหนก) หมู่ 10 ต.หนองลู
อ.สงั ขละบุรี จ.กาญจนบรุ ี
พิกัด : 0428592E 1684918N
การเขา้ ถึง : เปน็ น้าํ ตกเดยี วท่ที างเข้าแยกออกไปต่างหาก คือต้องไปเร่มิ ท่ี
อำ�เภอสังขละบุรี โดยเม่ือข้ามสะพานปูนแม่นํ้าซองกาเลียไป 3 กิโลเมตร
เจอสามแยกวัดหลวงพ่อ (ซ้ายไปวัดวังวิเวการาม) เล้ียวขวาไปตามทาง 18
กิโลเมตรถึงส่ีแยกห้วยมาลัย เล้ียวขวาไปตามทางลูกรัง 4.5 กิโลเมตร ผ่าน
บา้ นห้วยกบ ไปจนถึงหนว่ ยฯ ทภ.9 เดินเท้าจากหนว่ ยไปตามทางลำ�ลอง 5.7
กโิ ลเมตร ถึงน้าํ ตกซองกาแฮ
ลักษณะ : เป็นน้าํ ตกหนิ ปูน มีหลายช้นั แต่ละช้ันห่างกนั ราว 30 - 100 เมตร
เป็นนํ้าตกทีม่ ีหน้าน้าํ ตกกว้างและเอียงลาดไหลลดหลัน่ นํ้าตกสูงตั้งแต่ 4 - 8
เมตร สว่ นใหญจ่ ะเอยี งลาด นา้ํ ตกอย่ทู า่ มกลางป่าดงดิบช้นื และมพี ชื ท่ีข้นึ กับ
ดนิ ชมุ่ น้าํ อยา่ งเตยหนามขึน้ อยา่ งหนาแนน่ น้ําตกนี้มนี า้ํ ตลอดปี

63

อุทยานแห่งชาติ ที่ตั้งที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 7 ต.ไทรโยค อ.ไทรโยค จ.กาญจนบุรี
การเดินทาง : จากตัวเมืองกาญจนบุรี ใช้ทางหลวงหมายเลข 323 สายกาญจนบุรี –
ไทรโยค ทองผาภมู ิ ระยะทางประมาณ 96 กิโลเมตร เลยนาํ้ ตกไทรโยคน้อยราว 10 กโิ ลเมตร ถงึ ทาง
พน้ื ท่ี 500 ตารางกิโลเมตร เข้าอุทยานแห่งชาติอยู่ทางซา้ ยเขา้ ไปราว 3 กิโลเมตร ถงึ ลานจอดรถ

กาญจนบุร� ชยั นาท ลพบุร� กว่าจะมาเป็ นอุทยานแห่งชาติ
สระบรุ � พ้ืนท่ีตรงน้ีมีประวัติความเป็นมาอันยาวนานตั้งแต่คร้ังสมัยพระบาทสมเด็จ
สงิ หบ รุ � พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั รชั กาลท่ี 5 ไดเ้ สดจ็ ประพาสนา้ํ ตกไทรโยค และได้ลงสรงนํ้าในธารนํ้า
สุพรรณบรุ � อนั เยน็ ฉา่ํ ภายใตร้ ม่ เงาแหง่ แมกไมข้ องปา่ ใหญ่ และเปน็ แรงบนั ดาลใจใหส้ มเดจ็ เจา้ ฟา้ กรมพระยา-
นริศรานุวัติวงศ์ทรงประพันธ์บทเพลง “เขมรไทรโยค” จนความงามของนํ้าตกไทรโยค
อา‹ งทอง เปน็ ทีเ่ ล่ืองลือไปท่วั
เดิมพ้นื ท่ปี ่าบริเวณป่าวังใหญ่และป่าแม่น้ําน้อย ในท้องท่ตี ำ�บลล่นิ ถ่นิ อำ�เภอทองผาภูมิ
พระนครศร�อยุธยา และตำ�บลไทรโยค ตำ�บลลมุ่ สมุ่ ตำ�บลสงิ ห์ อำ�เภอไทรโยค ไดป้ ระกาศเปน็ ปา่ สงวนแหง่ ชาติ ตาม
กฎกระทรวง ฉบบั ท่ี 417 (พ.ศ. 2512) เมอ่ื วนั ท่ี 7 มนี าคม 2512 และปา่ หว้ ยเขยง่ ทอ้ งทต่ี ำ�บล
ปทุมธานี นครนายก ทา่ ขนนุ ตำ�บลปลิ อ๊ ก ตำ�บลหนิ ดาด และตำ�บลลน่ิ ถน่ิ อำ�เภอทองผาภมู ิ และตำ�บลไทรโยค อำ�เภอ
นนทบุร� ไทรโยค ไดป้ ระกาศเปน็ ปา่ สงวนแหง่ ชาตติ ามกฎกระทรวง ฉบบั ท่ี 480 (พ.ศ. 2515) เมอ่ื วนั ท่ี 20
นครปฐม ตลุ าคม 2515

กรงุ เทพฯ 64

ราชบุร� สมุทรสาคร สมุทรปราการ
สมุทรสงคราม

เพชรบรุ �

ประจวบคีรข� ันธ

ต่อมาในเดือนธันวาคม 2519 กองอุทยาน ถ้ำ�ละวา้
แห่งชาติได้รับแจ้งจากนายสมจิตต์ วงศ์วัฒนา
หวั หนา้ สวนสกั ไทรโยค วา่ บรเิ วณปา่ น้ําตกไทรโยค
มสี ภาพปา่ และสภาพธรรมชาตสิ วยงามมาก เหมาะสม
จัดต้ังเป็นอุทยานแห่งชาติ กองอุทยานแห่งชาติ
จงึ มหี นงั สอื ท่ี กส 0808/3203 ลงวนั ท่ี 14 ธนั วาคม
2519 เสนอกรมป่าไม้ให้ นายสมบูรณ์ วงศ์ภักดี
นกั วชิ าการปา่ ไม้ 4 ไปทำ�การสำ�รวจหาขอ้ มลู เบอ้ื งตน้
บริเวณป่าวังใหญ่ ป่าแม่น้ําน้อย และป่าห้วยเขย่ง
จังหวัดกาญจนบุรี ปรากฏว่าบริเวณดังกล่าว
มีธรรมชาติสวยงามท่สี ำ�คัญหลายแห่ง เช่น น้ําตก
ไทรโยค ถ้าํ ต่าง ๆ และสถานท่ที างประวัติศาสตร์
หลายแหง่ กลา่ วคอื ในระหวา่ ง พ.ศ.2484 - 2488
สมยั สงครามโลกครง้ั ท่ี 2 ญป่ี นุ่ ไดเ้ กณฑท์ หารเชลยศกึ
ทำ�การก่อสร้างทางรถไฟเพื่อที่จะเป็นเส้นทาง
ตอ่ เขา้ ไปยงั ประเทศพมา่ สว่ นหนง่ึ ของเสน้ ทางผา่ น
เขา้ มาในพน้ื ทอ่ี ทุ ยานแหง่ ชาติ เลยี บลำ�น้ําแควนอ้ ย
ไปจนจรดด่านเจดีย์สามองค์ ท่ีอำ�เภอสังขละบุรี
บริเวณต้นนํ้าตกไทรโยคเป็นแหล่งหุงหาอาหาร
และท่ีพักพิงหลบภัย ดังปรากฏเตาหุงข้าวของ
ทหารญ่ีปุ่นมาจนถึงปัจจุบัน พ้ืนท่ีเป็นทิวเขาสลับ
ซับซ้อน สูงโดยเฉล่ยี อย่ใู นช่วง 300 - 600 เมตร
จากระดับทะเลปานกลาง ทิวเขาส่วนใหญ่จะทอด
ยาวจากตอนเหนือของพ้ืนท่ี ด้านทิศตะวันตกติด
ชายแดนเมียนมา จะมีความสูงชันมากกว่าด้านทิศ
ตะวันออก จุดสูงสุดของพ้นื ท่อี ุทยานแห่งชาติ คือ
ทวิ เขาเราะแระ ซ่งึ สูงประมาณ 1,132 เมตร จาก
ระดับทะเลปานกลาง ต้ังอยู่บริเวณแนวเขตด้าน
ทศิ ตะวนั ออกเฉยี งใต้ เหมาะสมทจ่ี ะตง้ั เปน็ อทุ ยาน
แห่งชาติ ตามบันทึกรายงานการสำ�รวจ ลงวันท่ี
3 พฤษภาคม 2520
กองอทุ ยานแหง่ ชาตจิ งึ ไดด้ ำ�เนนิ การจดั ตง้ั พน้ื ท่ี
ดงั กลา่ วเปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ และเพอ่ื สนองนโยบาย
คณะรัฐมนตรีได้มีมติเม่อื วนั ท ่ี 9 มกราคม 2522

65

เตาหงุ อาหารของทหารญป่ี นุ่ ในชว่ งสงครามโลกครง้ั ทส่ี อง (พ.ศ.2484-2488) ญป่ี นุ่ ไดเ้ กณฑท์ หารเชลยศกึ
มาทำ�การก่อสร้างทางรถไฟเพ่ือไปด่านเจดีย์สามองค์ อ.สังขละบุรี เพ่ือเข้าไปใน
ประเทศเมียนมา โดยสร้างเลียบเคียงไปกับแม่น้ําแควน้อย ส่วนหน่ึงของเส้นทาง
ดงั กลา่ วอยใู่ นเขตอทุ ยานแหง่ ชาตไิ ทรโยค โดยเฉพาะในบรเิ วณทท่ี �ำ การอทุ ยานแหง่ ชาติ
เชงิ ภเู ขาหนิ ปนู ใกลก้ บั ตานา้ํ ผดุ ตน้ นา้ํ ของนา้ํ ตกไทรโยคใหญน่ น้ั ยงั ปรากฏเตาหงุ หา
อาหารและแหลง่ หลบภยั ของทหารญป่ี นุ่ รวมกระทง่ั รอ่ งรอยการเจาะภเู ขาส�ำ หรบั วาง
รางรถไฟ ปรากฏในเสน้ ทางศกึ ษาธรรมชาติ และสถานเี ตมิ ถา่ นหนิ ทอ่ี ยใู่ กลด้ า่ นเกบ็
คา่ บรกิ ารผา่ นเขา้ เขตอทุ ยานแหง่ ชาติ เหลา่ นย้ี งั คงปรากฏใหเ้ หน็ ในปจั จบุ นั

ในการท่จี ะเสรมิ มาตรการอนุรักษ์ธรรมชาติ โดยจัดใหม้ อี ุทยานแหง่ ชาติและเขตรกั ษาพนั ธสุ์ ัตว์ป่าเพมิ่ ขน้ึ ซ่ึงกองอุทยานแหง่ ชาติ กรมปา่ ไม้
ไดม้ ีคำ�สัง่ ท่ี 2294/2522 ลงวันที่ 16 พฤศจิกายน 2522 ให้นายพภิ พ ละเอยี ดออ่ น นักวชิ าการป่าไม้ 5 และนายภูมิ สมวฒั นศักดิ์ ชา่ งโยธา
3 ไปดำ�เนินการจดั ตง้ั อุทยานแหง่ ชาติไทรโยค ซง่ึ ไดม้ หี นงั สอื ท่ี กส 0708/9 ลงวนั ที่ 28 ธันวาคม 2522 รายงานผลการสำ�รวจ เพ่ิมเตมิ วา่
พืน้ ที่ดงั กลา่ วมีจุดเด่นและสถานท่ีท่องเทีย่ วสวยงามเหมาะสมเป็นอุทยานแหง่ ชาติ
กองอทุ ยานแหง่ ชาติ กรมปา่ ไมจ้ งึ ไดเ้ สนอคณะกรรมการอทุ ยานแหง่ ชาติ ซง่ึ ไดม้ มี ตใิ นการประชมุ ครง้ั ท่ี 1/2523 เมอ่ื วนั ท่ี 8 มกราคม
2523 เหน็ สมควรใหอ้ อกพระราชกฤษฎกี ากำ�หนดบรเิ วณทด่ี นิ ปา่ วงั ใหญ่ ปา่ แมน่ า้ํ นอ้ ย และปา่ หว้ ยเขยง่ ในทอ้ งทต่ี ำ�บลลน่ิ ถน่ิ อำ�เภอทองผาภมู ิ
และตำ�บลไทรโยค ตำ�บลวงั กระแจะ ตำ�บลบอ้ งต้ี ตำ�บลลมุ่ สมุ่ อำ�เภอไทรโยค จงั หวดั กาญจนบรุ ี เนอ้ื ท่ี 500 ตารางกโิ ลเมตร ใหเ้ ปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ
ซง่ึ ประกาศไวใ้ นราชกจิ จานเุ บกษา เลม่ 97 ตอนท่ี 165 ลงวนั ท่ี 27 ตลุ าคม 2523 เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตลิ ำ�ดบั ท่ี 19 ของประเทศไทย

66

ไปทองผาภูมิ

แมน‹ ้ำแควนอŒ ย

323

ทท่ี ำการอทุ ยานแหง‹ ชาติไทรโยค
น้ำตกไทรโยคใหญ‹
สะพานแขวนจ�ดชมน้ำตกไทรโยคใหญ‹

จด� ชมว�ว น้ำตก
ไทรโยคเลก็
แม‹นำ้ แควนŒอย

ไป อ.ทองผาภูมิ ไทรนโำ้ยตคกเลก็ ถำ้ วังบาดาล
แม‹น้ำแควนŒอย
ไปถ้ำละวาŒ

หนว‹ ยพ�ทกั ษอ ทุ ยานแหง‹ ชาตทิ ี่ ทย.2 ไปกาญจนบรุ �
(ถำ้ ดาวดึงส)
แมน‹ ้ำแควนŒอย
ทท่ี ำการอทุ ยานแห‹งชาติไทรโยค ไนทใหำ้รตโญยกค‹
ไทรนโ้ำยตคกเลก็

323

หนเนต‹วำ้ ‹ายตดพกำท� กั ษอ ทุ(เขยาาพนแลหู)‹งชาตทิ ่ี ทย.6 ไนทน้ำรอŒ ตโยยกค หน‹วยหนว‹ ยพ�ทักษ
อุทยานแห‹งชาตทิ ี่ ทย.1
67 (น้ำตกไทรโยคนอŒ ย)

ไปกาญจนบรุ �

น้ำ�ตกไทรโยคใหญ่
หรอื นำ้ �ตกเขาโจน

ที่ต้ัง : บริเวณทีท่ ำ�การอทุ ยานแห่งชาติ หมู่ 7 บา้ นไทรโยคใหญ่ ต.ไทรโยค จ.กาญจนบรุ ี
พิกัด : 47P 0484613E 1595407N
การเข้าถึง : ใช้ทางหลวงหมายเลข 323 จากตัวเมืองเมืองกาญจนบุรี มุ่งหน้าทองผาภูมิ
เลยนํ้าตกไทรโยคนอ้ ยไปราว 10 กโิ ลเมตร ระหวา่ งหลกั กโิ ลเมตรท่ี 81 มปี า้ ยอทุ ยานแหง่ ชาติ
ไทรโยคทางซา้ ยมอื เลย้ี วซา้ ยเขา้ ไป 3 กโิ ลเมตร ถงึ ลานจอดรถ แลว้ เดนิ ขา้ มสะพานปนู เลก็ ๆ ถงึ
นา้ํ ตกไทรโยคใหญ่ ถา้ จะไปยงั จดุ ชมทวิ ทศั นก์ ต็ อ้ งขา้ มสะพานแขวนไปคนละฝง่ั แมน่ า้ํ ทางดา้ นขวา
ของสะพานแขวน
ลกั ษณะ : นา้ํ ตกไทรโยคใหญห่ รอื นา้ํ ตกเขาโจน เปน็ นา้ํ ตกหนิ ปนู ทม่ี ที ม่ี าจากนา้ํ ผดุ ออกมาจาก
ภูเขาหินปูนด้านหน้าท่ที ำ�การอุทยานแห่งชาติ แล้วไหลผ่านบริเวณท่ที ำ�การอุทยานแห่งชาติ
กอ่ นจะไหลตกลงไปชน้ั เดยี วยงั แมน่ า้ํ แควนอ้ ย สงู ราว 8 เมตร สามารถขา้ มสะพานไปชมทวิ ทศั น์
ฝง่ั ตรงขา้ มหรอื โดยมาจากทางนา้ํ ไดด้ ว้ ย มนี า้ํ ตลอดทง้ั ปี
หนิ ทพ่ี บในบรเิ วณเปน็ หนิ ปนู อายเุ พอรเ์ มยี น (ประมาณ 285 - 245 ลา้ นปมี าแลว้ ) เปน็
หนิ ปนู สเี ทาชน้ั หนา ประมาณ 3 - 30 เซนตเิ มตร ซง่ึ สามารถพบเหน็ ไดต้ ามรมิ ฝง่ั แมน่ า้ํ แควนอ้ ย
การเกิดแม่น้าํ ไทรโยคใหญ่เกิดสัมพันธ์กับรอยเล่ือนท่ีเป็นตัวควบคุม ทำ�ให้เกิดแนว
หนา้ ผาของนา้ํ ตก ซง่ึ เปน็ ชอ่ งทางใหน้ า้ํ ไหลผา่ น ปรากฏเปน็ นา้ํ ตกทส่ี วยงามเชน่ ในปจั จบุ นั

68

น้ำ�ตกไทรโยคเลก็

ที่ต้ัง : บริเวณท่ีทำ�การอุทยานแห่งชาติ หมู่ 7 บา้ นไทรโยคใหญ่ ต.ไทรโยค จ.กาญจนบุร ี
พิกัด : 484156E 1595665N
การเข้าถึง : อยู่ใกล้กบั นา้ํ ตกไทรโยคใหญ่ไปทางปลายน้าํ ประมาณ 250 เมตร โดย
มีทางเดินจากบริเวณลานกางเต็นท์ไปถึงหัวน้ําตก แต่ท่ีนิยมกันคือข้ามสะพานเหล็กไป
อีกฝั่งของแม่นํ้า ถ้าจะชมน้ําตกไทรโยคใหญ่ต้องไปทางขวาราว 70 เมตร แต่ถ้าจะชม
น้าํ ตกไทรโยคเล็กตอ้ งไปทางซา้ ยของหัวสะพานเดนิ เลยี บแมน่ ํ้าไปราว 200 เมตร
ลักษณะ : ลักษณะการเกิดแบบเดียวกับนํ้าตกไทรโยคใหญ่คือเกิดมาจากระบบน้ํา
ใต้ดินท่ีผุดออกมาจากเชิงเขาหินปูน แต่คนละจุดกับท่ีเกิดเป็นนํ้าตกไทรโยคใหญ่ไหล
ผา่ นพ้ืนท่ไี ปลงแมน่ ํา้ แควน้อย เป็นนาํ้ ตกหนิ ปนู ที่มลี ักษณะคล้ายน้ําตกไทรโยคใหญ่ คอื
เปน็ หน้าผาหนิ ปนู สูงราว 7 เมตร ตกลงชนั้ เดยี วลงส่แู มน่ า้ํ แควนอ้ ย มีนํ้ามากตลอดปี
หนิ ท่พี บในบรเิ วณเปน็ หนิ ปูนอายเุ พอรเ์ มยี น (ประมาณ 285-245 ลา้ นปมี าแลว้ )
เป็นหนิ ปนู สีเทาช้นั หนา ประมาณ 3 - 30 เซนตเิ มตร ซ่ึงสามารถพบเหน็ ไดต้ ามริมฝ่งั
แมน่ ํ้าแควนอ้ ย

69

น้ำ�ตกไทรโยคน้อยหรอื นำ้ �ตกเขาพัง

ที่ต้ัง : หน่วยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแห่งชาตทิ ่ี ทย.1 (น้าํ ตกไทรโยคนอ้ ย) หมู่ 3 บา้ นท่าเสา ต.ท่าเสา อ.ไทรโยค จ.กาญจนบุรี
พิกัด : 47P 0506796E 1573634N
การเข้าถึง : จากตัวเมอื งกาญจนบุรี ใช้ทางหลวงหมายเลข 323 มงุ่ หน้าทองผาภูมิ ถึงบา้ นทา่ เสา นา้ํ ตกอยูร่ ิมทางขวามอื
ลักษณะ : น้ําตกไทรโยคน้อยหรือนํ้าตกเขาพังน้ัน เป็นท่ีรู้จักกันมานาน โดยช่ือนํ้าตกเขาพังมาจากหน้าผาหินปูนเหนือนํ้าตกเคยหักพัง
ลงมา จนกลายเป็นโขดหินปูนลดหลั่นกันลงมาบริเวณเชิงเขา ต้นน้ํามาจากระบบน้ําใต้ดินท่ีผุดออกมาแล้วไหลเป็นลำ�ธารตกลงจากหน้าผา
หินปูนสูงราว 15 เมตร ตกลงมาเปน็ ชน้ั เดยี วยงั แอง่ นา้ํ เบอ้ื งลา่ ง แตใ่ นฤดฝู นปรมิ าณนา้ํ จะมากจนแผก่ ระจายตกกวา้ ง แลว้ ไหลลาดเอยี งลงมา
ปลายน้ําตกมีต้นกกขึน้ ในพน้ื ทร่ี วมท้ังพืชพันธอุ์ นื่ ๆ ในบริเวณ ทำ�ใหด้ รู ม่ ร่ืน
หนิ ทพ่ี บในบริเวณน้ําตกไทรโยคนอ้ ย (เขาพงั ) เปน็ หินยคุ เพอรเ์ มยี น (อายปุ ระมาณ 285 - 245 ลา้ นป)ี สเี ทาถึงสเี ทาเข้ม ไมแ่ สดงช้ัน
หน้านาํ้ ตกถูกเคลอื บด้วยหนิ ปนู นํ้าจดื (Tufa)
การเกิดนํ้าตกไทรโยคเล็ก เกิดสัมพันธ์กับรอยเลื่อนท่ีเป็นตัวควบคุม ทำ�ให้เกิดแนวหน้าผาของน้ําตก ซึ่งเป็นช่องทางให้น้ําไหลผ่าน
เป็นนาํ้ ตกที่สวยงามดงั ปรากฏ

70

นำ้ �ตกเต่าดำ�

ท่ีตั้ง : หนว่ ยพิทกั ษอ์ ุทยานแห่งชาตทิ ่ี
ทย.6 (เขาพล)ู หมู่ 8 บ้านบอ้ งตนี้ ้อย
ต.วงั กระแจะ อ.ไทรโยค จ.กาญจนบรุ ี
พิกัด : 47P 0475812E 1576905N
การเข้าถึง : จากตัวเมืองกาญจนบุร ี
มุ่งหน้า อ.ด่านมะขามเตี้ย แล้วมุ่งทิศ
ตะวันตกใช้ทางออกนอกเมืองไปเหมือง
เต่าดำ�เป็นเส้นทางลำ�ลอง ราว 30
กิโลเมตร ถึงด่านตรวจเขาพลู แล้วไป
ตามถนนลำ�ลองเข้าไปเหมืองเต่าดำ�อีก
ราว 2 กิโลเมตร ถึงบริเวณสำ�นักสงฆ์
เต่าดำ� แล้วเดินเท้าไปราว 500 เมตร
ถึงน้ําตก บริเวณน้ีห่างจากชายแดน
เมียนมา ราว 1 กิโลเมตร
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินท่ีมีหลายชั้น
แต่มชี ้ันใหญ่ ๆ 2 ชน้ั ทิ้งระยะกนั โดย
นํ้าตกช้ันแรกเป็นน้ําตกที่ตก ต่อเน่ือง
กันสองช้ัน สูงรวมราว 40 เมตร แล้ว
ท้ิงระยะมาราว 100 เมตร จึงเป็นช้ัน
ท่ีเอียงลาดลงมาเป็นทางยาวราว 50
เมตร ปลายลานหินเป็นชั้นน้ําตกสูง
ราว 4 เมตร อยูท่ ่ามกลางปา่ ไผ่และป่า
เบญจพรรณอนั รม่ รน่ื
หมายเหตุ : นํ้าตกนี้ยังไม่เปิดให้
ท่องเทย่ี ว

71

น้ําตกอเุทจยา็นดแหส่งชาาตวิ น้อย
พืน้ ท่ี 41.98 ตารางกิโลเมตร

ชัยนาท ลพบุร� ที่ตั้งที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ : หมู่ 9 บ้านแกง่ หลุ ต.มวกเหลก็ อ.มวกเหล็ก จ.สระบรุ ี  
สระบรุ � การเดินทาง : เดนิ ทางไดส้ ะดวกทงั้ รถยนตส์ ่วนตวั และรถโดยสารสาธารณะ คือ
สงิ หบ ุร� รถยนต์ : จากตวั เมอื งสระบรุ ไี ปตามถนนมติ รภาพ เล้ียวซ้ายเข้าอำ�เภอมวกเหลก็ ผา่ นหอนาฬกิ า
สพุ รรณบุร� ข้ามทางรถไฟไปตามทางหลักจนถึงส่ีแยกไฟแดง เล้ียวขวาไปตามทางหลวงหมายเลข 2273 ราว
3 - 4 กิโลเมตร เลี้ยวซ้ายไปตามทางหลวงหมายเลข 2224 ราว 10 กโิ ลเมตร ถงึ ทที่ ำ�การอุทยาน
อ‹างทอง แหง่ ชาติทางขวามอื
รถไฟ : ต้องนั่งรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนอื รถจะจอดรับ - ส่งผู้โดยสารท่ีสถานสี ระบุรี สถานี
กาญจนบรุ � พระนครศร�อยธุ ยา แก่งคอย และสถานีมวกเหล็ก จากนนั้ ต่อรถโดยสารประจำ�ทางสายสระบรุ ี - แกง่ คอย - มวกเหล็ก
ไปลงหนา้ อทุ ยานแหง่ ชาติ  
ปทมุ ธานี นครนายก รถโดยสารประจ�ำ ทาง : โดยสารรถประจำ�ทางเส้นทางกรุงเทพฯ - สระบรุ ี หรอื กรุงเทพฯ –
นนทบุร� ลพบรุ ี ใช้เวลาเดินทางประมาณ 2 ชัว่ โมง รถจะไปจอดสง่ ผโู้ ดยสารที่สถานีขนส่งสระบรุ ี จากน้ันนัง่
นครปฐม

กรงุ เทพฯ

ราชบุร� สมุทรสาคร สมทุ รปราการ
สมทุ รสงคราม

เพชรบรุ �

ประจวบครี �ขันธ

72

รถโดยสารสระบุรี - แก่งคอย – มวกเหล็ก ใชเ้ วลาประมาณ 1 ชัว่ โมง 30 นาที รถจะไปจอดสง่ ผโู้ ดยสารท่หี น้าอุทยานแห่งชาติ หรอื โดยสาร
รถโดยสารเส้นทางกรุงเทพ - นครราชสมี า ใช้เวลาเดินทางประมาณ 3 ช่วั โมง ลงทต่ี ลาด อ.ส.ค. จากนนั้ ตอ่ รถโดยสารประจำ�ทางสายสระบรุ ี
- แก่งคอย - มวกเหลก็ ไปลงหน้าอทุ ยานแหง่ ชาติ
กว่าจะมาเป็ นอุทยานแห่งชาติ
อุทยานแห่งชาตินํ้าตกเจ็ดสาวน้อย ยกฐานะมาจากวนอุทยานน้ําตกเจ็ดสาวน้อย ซ่ึงต้ังข้ึนเมื่อ พ.ศ.2523 โดยกองบำ�รุง กรมป่าไม้
ในสมยั น้นั มีเนอื้ ท่ีทงั้ หมด 540 ไร่ พื้นทอ่ี ยู่ในเขตอำ�เภอมวกเหล็ก จังหวดั สระบรุ ี จำ�นวน 189 ไร่ และอย่ใู นเขตอำ�เภอปากช่อง จงั หวดั
นครราชสมี า จำ�นวน 351 ไร่ ต่อมาจึงโอนยา้ ยไปข้ึนกบั สำ�นกั งานปา่ ไม้เขตนครราชสีมา จนถึงปี 2544 จึงโอนยา้ ยกลับมาข้ึนกบั สำ�นักงาน
ปา่ ไมเ้ ขตสระบุรีอกี ครัง้
ปี 2546 มกี ารสำ�รวจพน้ื ทใ่ี กลเ้ คยี งเพอ่ื จะผนวกเขา้ กบั พน้ื ทว่ี นอทุ ยานนา้ํ ตกเจด็ สาวนอ้ ย เพอ่ื จะจดั ตง้ั เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ จนประกาศ
ในราชกจิ จานเุ บกษา วนั ท่ี 26 ธนั วาคม 2559 เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตลิ ำ�ดบั ท่ี 129 และเปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตแิ รก ในรชั สมยั รชั กาลท่ี 10
อุทยานแห่งชาติน้ําตกเจ็ดสาวน้อยเป็นอุทยานแห่งชาติที่อยู่ไม่ไกลกรุงเทพนัก ครอบคลุมพื้นที่ป่าปลูก มีพ้ืนที่ควบคุมดูแล 41.98
ตารางกโิ ลเมตร ในเขตปา่ สงวนแหง่ ชาตปิ า่ มวกเหลก็ - ทับกวาง แปลง 1 ปา่ สงวนแห่งชาติป่าดงพญาเยน็ และป่าตามพระราชบัญญัตปิ ่าไม้
พุทธศกั ราช 2484 พืน้ ท่ีบางส่วนอยู่ในเขตสวนป่าหลงั เขา - ท่าระหดั สวนปา่ เขาน้อย สวนปา่ ลำ�ทองหลาง - หนองมะค่า สวนป่าปากช่อง
และพื้นทแ่ี ปลงปลกู ปา่ ตามโครงการปลูกปา่ ถาวรเฉลิมพระเกยี รติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรม
นาถบพติ ร เนอ่ื งในวโรกาสทรงครองราชยป์ ีที่ 50 แปลงปลูกปา่ FPT. 3/1 จงั หวัดสระบุร ี ซ่ึงในปจั จุบันตน้ ไมไ้ ด้เติบโตให้ความร่มรื่น เปน็
ป่าที่พลิกกลบั มาอีกครง้ั หน่งึ แล้ว

73

ไปสวนมะเดือ่

ไปวังมว‹ ง 4005 ไปซับสน‹ุน

อมา‹ วงกเกเห็บลน็กำ้ 2273

2089

ถนน อบจ. ไปปากชอ‹ ง

2274

2273

2089 ทท่ี ำการ

อทุ ยานแห‹งชาติ
นา้ํ ตกเจ็ดสาวนอŒ ย
นำ้ ตก
เจ็ดสาวนอŒ ย

2224

ไปมวกเหล็ก ไปมวกเหล็ก

ไปมวกเหลก็

74

นำ้ �ตกเจ็ดสาวนอ้ ย

ท่ีตั้ง : อยู่ท่ีเดียวกับที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ หมู่ 9 บ้านแก่งหลุ
ต.มวกเหล็ก อ.มวกเหลก็ จ.สระบรุ ี
พิกัด : 47P 0735843E 1629036N
การเข้าถึง : เดนิ ทางมาท่ีที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาตแิ ลว้ เดินเท้า อกี
ราว 100 เมตร
ลักษณะ : เปน็ น้าํ ตกหินปนู หลายชัน้ นบั ชัน้ ใหญ่ ๆ ได้ 7 ชนั้ โดย
มีการตง้ั ชอ่ื ตง้ั แตช่ น้ั 1 บนสดุ ลงไปเรอ่ื ย ๆ คอื กา้ นเหลอื ง จำ�ปสี ริ นิ ทร
ลำ�พูป่า ยางนา มะแฟน มะฝ่อ และมะเด่ืออุทุมพร ส่วนใหญ่นํ้าตก
แตล่ ะช้ันจะกว้างเตม็ ลำ�ธาร ราว 20 - 25 เมตร โดยแต่ละชั้นจะท้ิง
ระยะห่างบา้ งใกลก้ ันบา้ ง แตล่ ะชน้ั สูง 1 - 4 เมตร ต้งั แต่ชนั้ บนจนถึง
ช้นั ล่างสดุ เปน็ ระยะทางราว 490 เมตร แตล่ ะช้ันมแี อง่ นํา้ ใหเ้ ลน่ นํา้ ได้
มีนาํ้ ตลอดทัง้ ปี บรรยากาศร่มร่นื สะดวกสบาย มีร้านอาหาร มีลาน
กางเต็นท์ ไฟฟ้า ห้องนํ้า สัญญาณโทรศัพท์ครบถ้วน จึงเป็นท่ีนิยม
ของผมู้ าทอ่ งเทีย่ วอย่างมาก

75

หนิ บริเวณนา้ํ ตกเจด็ สาวนอ้ ยประกอบไปด้วยหนิ ทราย หนิ ดินดาน หินเชริ ์ต หินปูนแทรกสลบั กัน สนี ํา้ ตาล ในบางบริเวณหินดินดาน
ถูกแปรสภาพเปน็ หินชนวน และเกดิ รอยคดโค้งขนาดเลก็ จำ�นวนมากบริเวณรมิ ตลง่ิ และยังพบคราบหินปูน (Tufa) ปรากฏเป็นระยะ
หนิ บรเิ วณนจ้ี ัดอยใู่ นหมวดหนิ หนองโปง่ ของกลุ่มหินสระบุรี ยคุ เพอรเ์ มียน (286 - 245ล้านป)ี ทิศทางการไหลของนา้ํ ถกู ควบคมุ โดย
แนวรอยแยกในทิศตะวันออกเฉยี งเหนอื แนวหนา้ นํ้าตกเกดิ จากการตัดกนั ของแนวแตกในเน้อื หิน 2 แนว ทำ�ใหห้ ินเกิดการผุพัง ถูกกัดเซาะ
และถูกนํ้าพัดพาไปจนเป็นเกิดเป็นหน้าน้ําตกทั้ง 7 ช้ัน บริเวณน้ําตกและริมตล่ิงฝ่ังซ้ายบางส่วน ถูกเคลือบด้วยสารละลายคาร์บอเนต
ทลี่ ะลายมากบั น้าํ และมาสะสมตวั กันจนเปน็ คราบหนิ ปนู (ข้อมลู ทางธรณีวทิ ยา กรมทรัพยากรธรณ)ี

เมอ่ื เดินเลยี บลำ�ธารนา้ํ ตก จะเห็นว่าก�ำ แพง
ผาหินรมิ นํ้าตกนั้นมรี ้ิวรอยเป็นชนั้ ๆ ไปในทศิ ทาง
เดียวกัน แทท้ ี่จรงิ หนิ ที่ปรากฏร้วิ รอยเหล่านีม้ าได้
อย่างไร?
นา้ํ ทไ่ี หลมาไดล้ ะลายเอาสารหนิ ปนู ตดิ มาดว้ ย
แล้วเกิดการสะสมตัวกันในช่วงท่ีนํ้ามากช้ันหินปูน
ก็จะหนา แต่ในช่วงท่ีน้ําน้อยคราบสะสมก็จะบาง
เราจึงเห็นเป็นร้ิวของชั้นที่ไม่เท่ากัน หลังจากน้ัน
แผ่นดินก็ถูกยกตัวสูงขึ้น ช้ันสะสมตัวของหินปูน
เหล่าน้ีก็ถูกยกตัวข้ึนด้วย จึงเกิดการแตก เมื่อมี
รอยแตกก็จะถูกนํ้าทั้งกัดเซาะและพัดพาไป เราจึง
เห็นช้ันที่สะสมด้านข้างอย่างทเ่ี หน็ นเี่ อง

76

น้ำ�ตกศริ ิพบ

ท่ีต้ัง : หมู่ 9 บา้ นแก่งหลุ ต.มวกเหล็ก อ.มวกเหลก็ จ.สระบุรี
พิกัด : -
การเข้าถึง : อยู่ในลำ�ห้วยเดียวกัน โดยห่างจากกลุ่มนํ้าตกเจ็ดสาวน้อยไปทางปลายนํ้าราว 800 เมตร ซึ่งอยู่ในย่านกลุ่มบ้านพัก
นักท่องเที่ยวของอุทยานแห่งชาตินํ้าตกเจ็ดสาวน้อย
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกหินปูนชั้นเตี้ย ๆ สูงตั้งแต่ 0.5 - 1 เมตร มีอยู่ราว 2 - 3 ชั้น โดยแต่ละชั้นทิ้งระยะห่างกันราว 3 - 5 เมตร มีต้น
โสกนํ้าขนาดใหญ่ขึ้นกลางลำ�ห้วยและริมลำ�ห้วย ทำ�ให้บรรยากาศร่มรื่น

77

น้ำ�ตกเกาะสชี งั

ที่ต้ัง : หมู่ 9 บา้ นแก่งหลุ
ต.มวกเหล็ก อ.มวกเหลก็ จ.สระบรุ ี
พิกัด : -
การเข้าถึง : ห่างจากน้ําตกศิริพบ
ไปทางปลายนา้ํ ราว 300 เมตร ดา้ นบน
เป็นลานจอดรถซ่ึงห่างจากลำ�ธาร
นํ้าตกราว 20 เมตร
ลักษณะ : เป็นนํา้ ตกช้นั เลก็ ๆ 1 - 2
ช้ัน เป็นชั้นหินปูนโค้งกว้างเกือบเต็ม
ลำ�หว้ ย สูง 0.5 - 1 เมตร แตล่ ะช้ัน
ทิง้ ระยะกันราว 2 - 4 เมตร

78

น้ําตอกุทยสานแาห่งมชาหติ ลั่น
พนื้ ที่ 44.57 ตารางกโิ ลเมตร

ชัยนาท ลพบุร� ที่ต้ังที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : 53 หมู่ 1 ต.หนองปลาไหล อ.เมอื ง จ.สระบุร ี
การเดินทาง : จากกรงุ เทพฯ ใชถ้ นนพหลโยธนิ (ทางหลวงหมายเลข 1) ท่งุ หน้าสระบรุ ี กอ่ นถึง
สงิ หบ รุ � สระบรุ � หลกั กโิ ลเมตรท่ี 102 แล้วชิดขวา U - TURN กลับ จากนัน้ ใหข้ บั รถเข้าทางเบี่ยงซา้ ยมอื แลว้ เล้ยี ว
สุพรรณบรุ � ซ้ายเข้าทางหลวงหมายเลข 3042 (แยกพระพทุ ธฉาย) ขับตรงไปเรือ่ ย ๆ ประมาณ 4 กิโลเมตร จะพบ
สัญญาณไฟจราจร รอสัญญาณไฟ แล้วขบั รถตรงไปเร่ือย ๆ จากนนั้ เล้ยี วขวาเข้าทางหลวงหมายเลข
อา‹ งทอง 3046 ประมาณ 3 กิโลเมตร ถงึ อทุ ยานแหง่ ชาตนิ ํา้ ตกสามหลน่ั  
กว่าจะมาเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
กาญจนบรุ � พระนครศรอ� ยุธยา แต่เดิมอุทยานแห่งชาตินํ้าตกสามหลั่น ได้รับการจัดต้ังเป็นวนอุทยานน้ําตกสามหล่ัน อยู่ใน
เขตปา่ สงวนแห่งชาตพิ ระฉายท้งั หมด มเี นือ้ ท่ี 24 ตารางกโิ ลเมตร ในความรับผิดชอบของปา่ ไม้เขต
ปทมุ ธานี นครนายก สระบุรี ต่อมาเม่ือกรมป่าไม้จัดตั้งกองอุทยานแห่งชาติข้ึนใหม่ ในปี พ.ศ.2517 จึงได้โอนวนอุทยาน
นนทบุร�
นครปฐม

กรุงเทพฯ

ราชบรุ � สมทุ รสาคร สมุทรปราการ
สมทุ รสงคราม

เพชรบรุ �

ประจวบคีร�ขันธ

79

นํ้าตกสามหลั่นมาข้ึนกับกองอุทยานแหง่ ชาติ ซงึ่ ในอดีตปา่ แหง่ นี้มคี วามอดุ มสมบรู ณม์ าก สมยั สงครามโลกครัง้ ที่ 2 ญป่ี ุ่นได้ใช้พื้นทน่ี เ้ี ป็นจุด
ยุทธศาสตร์ ทำ�หลุมหลบภยั มีการตดั ไม้ ทำ�ฟืน ทำ�ถา่ นหุงหาอาหาร และทำ�ถนน ทำ�ใหป้ ่าธรรมชาตบิ างส่วนถูกทำ�ลายลง ในปี พ.ศ.2503
จงึ ได้เริม่ ทำ�การปลกู ป่าทดแทนใหส้ ภาพป่าฟนื้ ตวั ข้ึนมา และเมอ่ื ได้ประกาศเป็นป่าสงวนแหง่ ชาตทิ ำ�ใหส้ ภาพปา่ ฟน้ื ตัวมากย่งิ ข้ึน
ต่อมาในปี 2519 กรมป่าไม้ได้ให้กองอุทยานแห่งชาติ พิจารณาป่าพระฉาย กำ�หนดให้เป็นอุทยานแห่งชาติ กองอุทยานแห่งชาติ
จึงให้วนอุทยานนํ้าตกสามหล่ันไปทำ�การสำ�รวจ ซึ่งวนอุทยานน้ําตกสามหลั่นได้มีหนังสือรายงานผลการสำ�รวจว่า บริเวณป่าพระฉายเป็น
ภูเขาสลับซับซ้อน เป็นแหล่งต้นนํ้าลำ�ธาร สภาพป่าสมบูรณ์ดี มีนํ้าตกที่สวยงาม และมีสัตว์ป่าอาศัยอยู่หลายชนิด เหมาะที่จะจัดต้ังเป็น
อุทยานแหง่ ชาติ

กองอุทยานแห่งชาติ กรมป่าไม้ได้นำ�เสนอคณะกรรมการอุทยานแห่งชาติ ซ่ึงมีมติเม่ือวันท่ี 30 พฤศจิกายน 2519 เห็นสมควรให้
กำ�หนดพื้นท่ีดังกล่าวเป็นอุทยานแห่งชาติ โดยได้มีพระราชกฤษฎีกากำ�หนดบริเวณท่ีดินป่าพระฉายและนํ้าตกสามหลั่น ในท้องท่ีตำ�บล
หนองนาก ตำ�บลห้วยทราย ตำ�บลโคกแย้ อำ�เภอหนองแค ตำ�บลหนองปลาไหล อำ�เภอเมอื งสระบุรี ตำ�บลบ้านลำ� ตำ�บลคลองเรอื อำ�เภอ
วิหารแดง และตำ�บลห้วยแห้ง อำ�เภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี ให้เป็นอุทยานแห่งชาติเขาสามหล่ัน โดยได้ประกาศไว้ในราชกิจจานุเบกษา
เล่ม 98 ตอนท่ี 85 ลงวันที่ 2 มิถนุ ายน 2524 เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตลิ ำ�ดับที่ 27 ของประเทศ
ต่อมาในปี 2543 อธิบดีกรมป่าไม้ได้เดินทางตรวจเย่ียมราชการและได้แนะนำ�ว่า ควรเปล่ียนชื่ออุทยานแห่งชาติเขาสามหลั่นเป็น
อุทยานแห่งชาติพระพุทธฉาย โดยกรมป่าไม้พิจารณาแล้วเพ่ือให้สอดคล้องกับข้อมูลทางโบราณคดี ประวัติศาสตร์ และสภาพของพ้ืนที่
จงึ เปล่ียนช่ืออุทยานแห่งชาติเขาสามหลั่น เป็นอุทยานแห่งชาติพระพุทธฉาย
ตอ่ มาเมอ่ื วนั ท่ี 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2549 กรมอทุ ยานแหง่ ชาติ สตั วป์ า่ และพนั ธพ์ุ ชื ไดพ้ จิ ารณาชอ่ื อทุ ยานแหง่ ชาตใิ หม้ คี วามเหมาะสม
สอดคล้องกับจุดเด่น และศักยภาพท่ีสำ�คัญของพื้นที่ที่จัดต้ังเป็นอุทยานแห่งชาติ จึงเปลี่ยนชื่ออุทยานแห่งชาติพระพุทธฉาย เป็นอุทยาน
แห่งชาตนิ าํ้ ตกสามหลั่น
อุทยานแห่งชาติน้ําตกสามหลั่น มพี นื้ ท่ีประมาณ 44.57 ตารางกิโลเมตร ในทอ้ งท่อี ำ�เภอแก่งคอย อำ�เภอหนองแค อำ�เภอวิหารแดง
และอำ�เภอเมอื ง จังหวัดสระบรุ ี ป่าเขาสามหลั่นอยู่ใกล้กรงุ เทพฯ มาก มคี วามอดุ มสมบรู ณ์ สภาพธรรมชาติปา่ เขา นํ้าตกทีส่ วยงาม พื้นท่มี ี
ทงั้ ที่เป็นทิวเขาสงู โดยมยี อดเขาครก เปน็ ยอดเขาสูงทสี่ ุดในพื้นท่ี มคี วามสงู ประมาณ 329 เมตรจากระดบั ทะเลปานกลาง (สามารถมองเหน็
ตัวเมืองสระบุรีและอำ�เภอใกล้เคียงได้) และพื้นท่ีราบระหว่างหุบเขา จากการเดินทางที่สะดวก ใกล้กรุงเทพฯ มีลานกางเต็นท์ที่สวยงาม
หนา้ บึงน้าํ จงึ ได้รบั ความนิยมจากผมู้ าเที่ยวชมมาก

80

ในหลวง ร.10 ครง้ั ทรงพระเยาว์ เสดจ็ เส้นทางศึกษาธรรมชาติ
อุทยานแห่งชาตินำ้ �ตกสามหลั่น

“สารนยิ มไพรสมาคม” ฉบบั เยาวชน ทต่ี พี มิ พอ์ อกเผยแพรเ่ มอ่ื เดอื น
กรกฎาคม 2514 ไดเ้ ขยี นถงึ อทุ ยานแหง่ ชาตเิ ขาสามหลน่ั ซง่ึ เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาติ
ทม่ี เี สน้ ทางศกึ ษาธรรมชาตทิ ส่ี มบรู ณแ์ ละอยใู่ กลก้ รงุ เทพ สมควรทส่ี ถานศกึ ษา
ตา่ ง ๆ จะไดพ้ านกั เรยี นมาเรยี นรธู้ รรมชาตใิ นสถานทด่ี งั กลา่ ว
โดยยกกรณีท่พี ระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอย่หู ัว สมเด็จพระ
กนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
และทลู กระหมอ่ มหญงิ อบุ ลรตั นราชกญั ญา สริ วิ ฒั นาพรรณวดี ครง้ั ทง้ั สาม
พระองค์ยังทรงพระเยาว์ พร้อมพระสหายได้เสด็จประพาสเส้นทางศึกษา
ธรรมชาติ ของอทุ ยานแหง่ ชาตเิ ขาสามหลน่ั (ไมไ่ ดร้ ะบวุ นั ท)่ี โดยมนี ายแพทย์
บญุ สง่ เลขะกลุ เปน็ วทิ ยากรบรรยายตามเสน้ ทางนา้ํ ตกสามหลน่ั - นา้ํ ตก
โพธห์ิ นิ ดาด - นา้ํ ตกรอยเกอื กมา้ และนา้ํ ตกโตนรากไทร โดยมภี าพเสดจ็ ตาม
เสน้ ทางและมบี รรยายภาพสน้ั ๆ
ปัจจุบันเส้นทางท่ไี ด้รับความนิยมของผ้มู าท่องเท่ยี วจะอย่แู ค่น้าํ ตก
เขาสามหลน่ั นา้ํ ตกโพธห์ิ นิ ดาด และนา้ํ ตกโตนรากไทร สว่ นนา้ํ ตกรอยเกอื กมา้
และนา้ํ ตกอน่ื ๆ ไมเ่ ปน็ ทน่ี ยิ ม เพราะเสน้ ทางไกลและเดนิ ล�ำ บาก เสน้ ทางจงึ
ไมไ่ ดถ้ กู พฒั นา กระทง่ั ตน้ ไมข้ น้ึ คลมุ จนบดบงั เสน้ ทางไปในทส่ี ดุ อทุ ยานแหง่
ชาตนิ า้ํ ตกสามหลน่ั ไดจ้ ดั ท�ำ เปน็ เสน้ ทางศกึ ษาธรรมชาตเิ ฉลมิ พระเกยี รตใิ น
เสน้ ทาง นา้ํ ตกโตนรากไทร - นา้ํ ตกโพธห์ิ นิ ดาด และนา้ํ ตกสามหลน่ั ไวใ้ ห้ ผทู้ ่ี
สนใจไดใ้ ชเ้ สน้ ทางดงั กลา่ ว

81

ก้ามกงุ้ สยาม

ชอ่ื วิทยาศาสตร์ Phyllagathis siamensis Cellim.&S.S.Renner วงศ์ MELASTOMATACEAE

ซึ่งพืชวงศ์ MELASTOMATACEAE นี้ก็คือวงศ์โคลงเคลงท่ีรู้จักกันน่ันเอง ซ่ึงพืชวงศ์น้ีมีหลายสกุลมาก ซ่ึงสกุล
ก้ามกุ้งก็เป็นหน่ึงในวงศ์นี้ โดยสกุลก้ามกุ้ง (Phyllagathis) จะเป็นไม้ล้มลุกขนาดเล็ก ไม่มีลำ�ต้น มีเหง้าใต้ดิน มักพบ
บนกอ้ นหินริมลำ�ธารทมี่ ีความช้ืนในปา่ ดิบแลง้ ในประเทศไทยพบ 5 ชนิด ได้แก่

• ก้ามกุ้งขน Phyllagathis hispida King
• กา้ มกุ้งใบกลม Phyllagathis rotundifolia (Jack) Blume
• ก้ามกงุ้ สยาม Phyllagathis siamensis Cellin. & S. S.Renner
• ก้ามก้งุ หัว Phyllagathis tuberosa (Hansen) Cellin. & S. S.Renner
• กา้ มกงุ้ ภูวัว Phyllagathis nanakorniana Wangwasit, Norsaengsri & Cellin.

กา้ มกุ้งสยามมีหวั ฝง่ั ซอ่ นในดนิ ใบใหญข่ นาดฝา่ มือ ตัวใบกว้าง ปลายเรียวแหลม ใบสาก ดอกเลก็ ๆ สีบานเยน็
ออกดอกราวเดือนกันยายน
ส�ำ หรับจังหวดั สระบุรี มกี ารค้นพบกา้ มก้งุ สยามที่อุทยานแห่งชาตนิ า้ํ ตกสามหลนั่ ริมหน้าผาใกล้ล�ำ ธารนาํ้ ตก และ
พบอยู่เพยี งกอเดยี วเท่านัน้ ถอื เปน็ พืชทหี่ ายาก แต่พบได้ในอทุ ยานแห่งชาตนิ าํ้ ตกสามหล่นั แหง่ นี้

I.........................................................................................................................................................................................
www.saraburi.go.th (พืชหายากสระบุรี) www.dnp.go.th/botany/mplant ชอ่ื พรรณไม้ เต็ม สมติ นิ นั ทน์
82

เขาŒ จงั หวดั สระบรุ � ไปจงั หวดั นครราชสีมา

ถนนบายพาส

362 วดั พระพท� ธฉาย ไปอำเภอบาŒ นนา

บŒานสามหลั่น

1 นำ้ ตกโตนรากไทร

ทท่ี ำการอทุ ยานแหง‹ ชาตนิ ำ้ ตกสามหลน่ั น้ำตกโพธิห์ ินดาด

นำ้ ตกสามหล่นั

ไปอำเภอห3น0อ4ง1แสง 33 ถนนสุวรรณศร ไปจังหวัดนครนายก
ไปกรุงเทพฯ

83

น้ำ�ตกสามหล่ัน

ที่ต้ัง : อยู่บริเวณที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ 53 หมู่ 1 ต.หนองปลาไหล อ.เมือง จ.สระบุรี
พิกัด : 47P 711499.95E 1596734.45N
การเขา้ ถึง : จากลานจอดรถหนา้ ที่ทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ เดินเท้าไปทางขวา (หันหนา้ เขา้ หาท่ีทำ�การ) เดนิ ไปตามทางเดินราว 200 เมตร
จะถงึ นํา้ ตกสามหลั่นชัน้ ลา่ ง
ลักษณะ : นาํ้ ตกสามหลั่นเปน็ นํา้ ตกทีไ่ หลมาจากอ่างเกบ็ นาํ้ สามหลนั่ ทีอ่ ยู่เหนือน้าํ ตกขนึ้ ไปราว 300 เมตร แล้วไหลผา่ นชัน้ หินต่างระดับ
เกดิ เปน็ นา้ํ ตกตา่ ง ๆ โดยแบง่ เปน็ นาํ้ ตก 2 กลุม่ โดยกล่มุ แรก จะเปน็ ชน้ั นํา้ ตกที่ไหลต่อเน่อื งกันเปน็ 3 ชน้ั โดยช้ันล่างสูงประมาณ 1 เมตร
ชน้ั ที่ 2 สงู ประมาณ 1.5 เมตร และชัน้ ที่ 3 สูงประมาณ 4.30 เมตร โดยลานหินชัน้ นา้ํ ตกกว้างเตม็ ลำ�ธาร ราว 30 เมตร
ครัน้ เดนิ ข้นึ ไปตามทางเดนิ ด้านบน ห่างจากชนั้ สงู สุดของนํา้ ตกชน้ั ที่ 3 ไปราว 100 เมตร จะพบกล่มุ น้ําตกอีก 2 ชน้ั ท่ที ้งิ ระยะห่างกนั
โดยชนั้ ท่ี 1 นํ้าตกสงู ราว 1.5 เมตร และเดินไปอกี ราว 15 เมตร จงึ เจอชน้ั ท่ี 2 ท่สี ูงราว 2.5 เมตร บริเวณนี้ลานหินจะกว้างราว 20 เมตร
ทกุ ชน้ั จะมแี อง่ น้ําด้านลา่ ง เหมาะกับการเลน่ นํ้าตก ในชว่ งฤดนู ํา้ หลาก นํา้ จะแผก่ ระจายเตม็ ลานหนิ สวยงามมาก
หนิ บรเิ วณนา้ํ ตกสามหลน่ั นน้ั เปน็ หินภูเขาไฟชนิดไรโอไลต์และหนิ ทฟิ ฟ์เนอ้ื ไรโอไรต์ยคุ เพอรเ์ มียน - ไทรแอสซกิ (อายุประมาณ 260 -
220 ล้านปี) แทรกสลับกันในแนวเกือบระนาบ ทำ�ให้ได้ลักษณะของนํ้าตกที่ลดหล่ันกันลงมา ลักษณะหน้าตาของนํ้าตกเกิดจากโครงสร้าง
ของรอยแยกใน 2 ทิศทางคอื ทิศเหนอื - ใต้ และทศิ ทางตะวันออก - ตะวันตก (ขอ้ มลู ธรณีวทิ ยา : กรมทรัพยากรธรณี)

84

นำ้ �ตกโพธิห์ ินดาด

ทต่ี ง้ั : อยบู่ รเิ วณทท่ี ำ�การอทุ ยานแหง่ ชาติ 53 หมู่ 1 ต.หนองปลาไหล
อ.เมือง จ.สระบุรี
พิกัด : 47P 711981.24E 1597008.64N
การเข้าถึง : เดินมาตามทางด้านหลังทที่ ำ�การอุทยานแหง่ ชาติ ทาง
จะขึน้ เนินเขาเตยี้ ๆ ไปราว 300 เมตร จะพบลำ�ธารนา้ํ ขา้ มนํ้าไปพบ
สามแยก เดนิ ไปทางขวาราว 30 เมตร พบเห็นน้ําตกชนั้ ล่าง
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกขนาดเล็ก มี 2 กลุ่มคือกลุ่มล่างสุดจะเป็น
นํ้าตกช้ันเลก็ ๆ ไหลต่อเนอ่ื ง 3 ชนั้ สงู รวมราว 4.5 เมตร มีแอ่งน้าํ
ด้านล่าง ทิง้ ระยะมาราว 4 เมตร จึงลาดไหลเปน็ แก่งน้าํ ลงไปยังแอ่ง
นํ้าดา้ นหน้าต่อไป
แต่คร้ันเดินตามทางเดินขึ้นเนินเขาไปด้านบนราว 100 เมตร จะเห็นลานหินกว้างทางขวามือซึ่งเป็นช้ันนํ้าตกอีกช้ันหน่ึง สูงราว 3
เมตร ตกลงมาในแอง่ ดา้ นหนา้ แลว้ ทง้ิ ระยะราว 5 เมตร จงึ ตกลงจากชน้ั หนิ สงู ราว 2 เมตร แลว้ ไหลลงไปเปน็ กลมุ่ นา้ํ ตกดา้ นลา่ งทผ่ี า่ นมาแลว้
น่ันเอง รอบบริเวณบรรยากาศรม่ รืน่ ดว้ ยพืชพรรณต่าง ๆ มากมาย

85

น้ำ�ตกโตนรากไทร

ที่ต้ัง : อยู่บริเวณที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ 53 หมู่ 1 ต.หนองปลาไหล อ.เมอื ง จ.สระบรุ ี
พิกัด : 47P 711739.61E 1597235.47N
การเข้าถึง : สามารถเดินต่อเน่ืองจากน้ําตกโพธหิ์ นิ ดาดได ้ โดยจากทางแยกน้ําตกโพธิ์หินดาด จะมที างเดินเลยี บลำ�ห้วย เดนิ เลาะไหลเ่ ขา
ไปตามทาง ที่ร่มรนื่ ด้วยพืชพันธุ์ตา่ งๆ ราว 400 เมตร จะถึงนาํ้ ตกโตนรากไทรช้ันบน มีทางเดินเลาะลงด้านล่างของนํ้าตก หรือถ้าเริ่มจาก
ที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติ ให้เดินตามเส้นทางจักรยานด้านในไปราว 100 เมตร จะเป็นจุดเริ่มต้นเส้นทางศึกษาธรรมชาติตามรอยเจ้าฟ้า
เดินไปตามทางในป่ามีขึ้นเนินเล็ก ๆ ราว 200 เมตร ถึงนํา้ ตกชั้นล่าง
ลักษณะ : เป็นนํ้าตกท่ีตกจากหน้าผาหินเป็นสองช้ัน ช้ันบนสุดสูง
ราว 2.5 เมตร แลว้ ทง้ิ ระยะหา่ งราว 4 เมตร จงึ ตกลงมาอกี ชน้ั สงู ราว
6 เมตร ดา้ นลา่ งเปน็ แอง่ นา้ํ กวา้ ง สองข้างนํ้าตกเป็นแนวหน้าผาหินสูง
เป็นทรงคล้ายเกือกม้า หน้าผาน้าํ ตกมีต้นไทรท่มี ีรากเกาะเก่ยี วหน้าผา
นํ้าตก จงึ เปน็ ทม่ี าของชอ่ื น้ําตก
หมายเหตุ : อทุ ยานแหง่ ชาตนิ า้ํ ตกสามหลน่ั ยงั มนี า้ํ ตกรอยเกอื กมา้
นา้ํ ตกแผงมา้ นา้ํ ตกนางโจน นา้ํ ตกโกรกอเี วอ่ และนา้ํ ตกเขาแดง ซง่ึ นา้ํ ตก
เหล่าน้ีบ้างก็อยู่ไกล บ้างก็เดินเท้าด้วยความยากลำ�บาก จึงไม่เป็นท่ี
นยิ มของผมู้ าทอ่ งเทย่ี ว เสน้ ทางตา่ ง ๆ จงึ ถกู ตน้ ไมข้ น้ึ ปกคลมุ ทางไปสน้ิ

86

หมอกยามเชา้ บนยอดเขาหลวง

น้ําตอุทกยาหนแ้วห่งยชาตยิ าง
พื้นท่ี 161 ตารางกิโลเมตร

ชยั นาท ลพบุร�

สงิ หบ ุร� สระบรุ �
สุพรรณบุร�

อา‹ งทอง

กาญจนบรุ � พระนครศรอ� ยุธยา ที่ตั้งท่ีทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 11 ต.ห้วยยาง อ.ทับสะแก จ.ประจวบครี ีขนั ธ์
การเดินทาง : เดินทางจากกรุงเทพฯ ใช้ทางหลวงหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) มุ่งหน้า
ปทุมธานี นครนายก ประจวบครี ขี นั ธ์ เลยแยกเขา้ ตวั จงั หวดั ไปจนเขา้ เขตอำ�เภอทบั สะแก ผา่ นหนา้ ทางเขา้ อทุ ยานแหง่ ชาติ
นนทบรุ � หาดวนกรไปราว 1.5 กิโลเมตร จะถึงชมุ ชนหว้ ยยาง (มดี า่ นตรวจถาวรของ ตำ�รวจ - ทหาร กโิ ลเมตรท่ี
นครปฐม 350 - 351 กอ่ นถงึ ที่วา่ การอำ�เภอทับสะแกประมาณ 20 กโิ ลเมตร) เลยทางเข้าตลาดห้วยยางไปแล้ว
ยเู ทริ ์น กลับ ชดิ ซา้ ย (ทางเขา้ อยู่ก่อนถงึ สะพานลอย) เขา้ ไปตามถนนสายเพชรเกษม - น้าํ ตกหว้ ยยาง
กรุงเทพฯ ประมาณ 7 กิโลเมตร ถงึ อทุ ยานแหง่ ชาตนิ าํ้ ตกห้วยยาง

ราชบุร� สมทุ รสาคร สมุทรปราการ
สมทุ รสงคราม

เพชรบรุ �

ประจวบคีร�ขันธ

87

กว่าจะมาเป็ นอทุ ยานแห่งชาติ
ในปี 2530 กรมป่าไมไ้ ด้รบั แจ้งจากสำ�นกั งาน
ป่าไม้เขตเพชรบุรีว่า ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ
ป่าทบั สะแก มนี า้ํ ตกท่ีสวยงาม 2 แหง่ สมควรจัดต้งั
เป็นวนอุทยาน สำ�นักงานป่าไม้เขตเพชรบุรีจึงได้ให้
เจา้ หน้าท่หี น่วยป้องกันรักษาปา่ ที่ ปจ.3 (ทบั สะแก)
ออกไปสำ�รวจขอ้ มูลรายละเอียดแล้วปรากฏวา่ พน้ื ท่ี
ดังกล่าวมีน้าํ ตกขาอ่อน (ทับมอญ) และน้าํ ตกห้วย
หินดาดเหมาะสมจัดต้ังเป็นวนอุทยานเพ่ือรักษา
สภาพป่าไมแ้ ละตน้ นา้ํ ลำ�ธารอันสวยงามนไี้ ว้ ซง่ึ นาย
ธำ�มรงค์ ประกอบบุญ ผู้อำ�นวยการกองอุทยาน
แห่งชาติ ได้มีบันทึกเสนอกรมป่าไม้เห็นควรจัดตั้ง 16 พ.ค.2502 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดช
เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตเิ พอ่ื คมุ้ ครองรกั ษาตน้ นา้ํ ลำ�ธารนไ้ี ว้ มหาราช บรมนาถบพิตร พรอ้ มสมเด็จพระพันปีหลวงในรชั กาลปัจจุบนั ครง้ั
ต่อมากองอุทยานแห่งชาติได้มีหนังสือ ให้ ด�ำ รงพระยศเปน็ สมเด็จพระบรมราชนิ นี าถ ไดเ้ สดจ็ ประพาส นํา้ ตกห้วยยาง
นายสินธุ์ มะลิวัลย์ เจ้าหน้าที่ป่าไม้ 4 หัวหน้า พรอ้ มทรงดนตรรี ิมน้ําตกอยา่ งเกษมส�ำ ราญ

วนอุทยานนา้ํ ตกห้วยยาง ทำ�การสำ�รวจเบ้ืองต้นบริเวณนา้ํ ตกท้ัง 2 แห่ง พบว่าในพ้ืนที่มีทิวเขาสูงติดต่อกัน มีพ้ืนท่ีอยู่บนทิวเขาตะนาวศรี
ส่วนใหญ่จะเป็นเนินเขาสูงจากระดับทะเลประมาณ 100 - 1,200 เมตร โดยมียอดเขาหลวงเป็นยอดเขาที่สูงที่สุด เป็นแหล่งกำ�เนิดต้นนา้ํ

88

ปูเจ้าฟ้า

ท่ีเกิดจากสนั เขากน้ั เขตแดนระหวา่ งประเทศไทยกบั ประเทศ
เมียนมา ได้แก่ คลองอ่างทอง คลองแก่ง คลองทับสะแก
คลองจะกระ คลองไข่เน่า คลองตาเกล็ด คลองห้วยยาง
คลองห้วยมา และคลองหินจวง ด้านทิศตะวันออกติดกับ
พื้นที่ราบและชายทะเลอา่ วไทย เหน็ ควรผนวกปา่ และนา้ํ ตก
ทั้ง 2 แห่ง เขา้ กับวนอทุ ยานนา้ํ ตกหว้ ยยาง จัดตง้ั เปน็ อทุ ยาน
แห่งชาติ เพ่ือเป็นการอนุรักษ์ทรพั ยากรธรรมชาตใิ หย้ นื นาน
ตอ่ ไป โดยรวมพน้ื ทอ่ี ทุ ยานแหง่ ชาตหิ าดวนกรเขา้ ดว้ ยกนั ตอ่ มา
ในภายหลงั จึงไดแ้ ยกเปน็ 2 อุทยานแห่งชาติ
ปัจจุบันอุทยานแห่งชาติน้าํ ตกห้วยยาง ได้รับการ
ประกาศให้เป็นอุทยานแห่งชาติตามพระราชบัญญัติอุทยาน
แห่งชาติ พ.ศ.2504 แล้ว ประกอบด้วยพ้ืนที่ทั้งหมด 161
ตารางกิโลเมตร โดยได้ตราพระราชกฤษฎีกากำ�หนด
ท่ีดินป่าทับสะแก ในท้องที่ตำ�บลห้วยยาง ตำ�บลเขาล้าน
ตำ�บลแสงอรุณ ตำ�บลนาหูกวาง ตำ�บลอ่างทอง อำ�เภอ
ทับสะแก และตำ�บลชัยเกษม อำ�เภอบางสะพาน จังหวัด
ประจวบคีรีขันธ์ ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 108
ตอนท่ี 215 ลงวันท่ี 8 ธนั วาคม 2534 เปน็ อุทยานแหง่ ชาติ
ลำ�ดบั ท่ี 70 ของประเทศไทย
อุทยานแห่งชาติแห่งนี้ยังมีเส้นทางเดินป่าขึ้นไปยัง
ยอดเขาหลวงซึ่งเป็นสันเขาตะนาวศรี ที่เป็นสันปันนํ้า
กับเมียนมา และเป็นต้นนํ้าของนํ้าตกห้วยยาง มีทิวทัศน์
ที่ ส ว ย ง า ม แ ล ะ เ ป็ น ที่ อ ยู่ อ า ศั ย ข อ ง ปู เ จ้ า ฟ้ า ซึ่ ง เ ป็ น
ปูหายากอีกด้วย

89

วดั บวั สวรรค ไปบาŒ นโปง† เกษา ไป อ.เมืองประจวบฯ

นำ้ ตก บาŒ นหัวเขา
บวั สวรรค บŒานเนนิ ดนิ แดง

ยอดเขาหลวง

ทีท่ ำการ 10 กม.
อทุ ยานแหง‹ ชาติ
หนŒวำ้ยตยกาง นำ้ ตกหŒวยยาง อุทยานแหง‹ ชาติ
7 กม. หาดวนกร

น้ำตกเขาลาŒ น บาŒ นหวŒ ยยาง

หน‹วยพท� ักษ
อุทยานแหง‹ ชาตทิ ่ี หย.1

(นำ้ ตกเขาลŒาน)

เมียนมา 4

10 กม.

อ.ทับสะแก

หน‹วยพ�ทกั ษ น้ำตกหินดาด บŒานหนองหอย บาŒ นวงั ยาว
1022
อุทยานแหง‹ ชาติที่ หย.2
(ขาอ‹อน)

นำ้ ตก บาŒ นมรสวบ รร.บŒานหนองหญาŒ ปลอŒ ง แยกหนองหอย
ขาอ‹อน รร.ชัยเกษมวท� ยา
1022 วดั หนองจนั ทร

อบต.ชยั เกษม

ไปบางสะพาน

90

น้ำ�ตกขาอ่อน
หรอื น้ำ�ตกทับมอญ

ทตี่ ง้ั :หนว่ ยพทิ กั ษอ์ ทุ ยานแหง่ ชาตทิ ่ี หย.2
(ขาออ่ น) หมู่ 9 บา้ นหนองโปรง่ ต.ชัยเกษม
อ.บางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์
พิกัด : 47P 0545592E 1260614N
การเข้าถึง : ใช้ทางหลวงหมายเลข 4
มุ่งหน้าลงอำ�เภอบางสะพาน เลยแยกเข้า
อำ�เภอทับสะแก ไปราว 20 กิโลเมตร ถึง
บ้านหนองหญ้าปล้อง สังเกตวัดรักดีคีรีวัน
ทางขวามือชิดขวาแล้วยูเทิร์น จะเห็น
สามแยก ( ด้ า น ห นึ่ ง เ ป็ น วั ด ห น อ ง
จันทร์) เข้าไปในทางแยก (ทางหลวง
หมายเลข 1022) ถนนจะแล่นเลียบคลอง
หนองหญ้าปล้อง ผ่านบ้านมรสวบ และ
ทางจะอ้อมอ่างเก็บนํ้ามรสวบ มีป้ายบอก
ทางไปนํ้าตกตลอดทาง ไปตามทางหลวง
หมายเลข 1022 จนสุดทาง จะเจอหน่วย
พิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ หย.2 (ขาอ่อน)
เลี้ยวทางซ้ายหน้าหน่วย เข้าไปอีกราว
500 เมตร จะพบสะพานลำ�ลอง ไปอีก
ราว 200 เมตร ก็สดุ ทางรถ เดนิ ขา้ มคลอง
เดินไปอีก 100 เมตร พบนาํ้ ตกชัน้ ท่ี 1 รวม
ระยะทางจากถนนเพชนเกษม ราว 17
กิโลเมตร

91

ลักษณะ : นํ้าตกนี้เกิดจากคลองมรสวบ มีทั้งหมด 9 ชั้น แต่ละชั้น ทิ้งระยะห่างกันราว 20 - 80 เมตร ไม่ต่อเนื่องกัน สูงตั้งแต่ 4 -
15 เมตร ชั้นสวยที่สุดเป็นชั้นที่ 9 ขที่เป็นหน้าผาหิน นํ้าตกตกเอียงลงมาราว 75 องศา สูงราว 15 เมตร และชั้นที่ 5 ที่นํ้าตกสูงราว 7
เมตร เป็นหน้าผาหินทั้งหมด แล้วตกลงมาตามชั้นต่าง ๆ ด้านล่าง จากชั้น 9 บนสุด ลงมาจนถึงชั้นที่ 1 ล่างสุดรวมระยะทางเดินราว 1
กิโลเมตร ทางอุทยานแห่งชาติทำ�เส้นทางศึกษาธรรมชาติไว้ แม้จะเดินขึ้นเนินบ้างแต่ก็เดินได้สะดวก นํ้าตกมีนํ้าตลอดทั้งปี สามารถกาง
เต็นท์พักแรมได ้
ลักษณะทางธรณีของนํ้าตกขาอ่อนอยู่ในขอบเขตของหินไบโอไทต์ - มัสโคไวต์ แกรนิตเนื้อดอกสีเทา อายุครีเทเชียส (ประมาณ
65 - 144 ล้านปี) มีรอยแตกเด่นชัดในสองทิศทางคือ ในแนวขนานกับทางนํ้า และในแนวตั้งฉากกับทางนํ้า พบลักษณะทางกายภาพของ
แร่ประกอบหินแกรนิต ได้แก่ ผลึกแร่เฟลด์สปาร์ แร่ควอตซ์และมัสโคไวต์ชัดเจน

92

น้ำ�ตกเขาล้าน

ท่ีต้ัง : หมู่ 5 บา้ นมะเด่อื ทอง ต.เขาลา้ น อ.ทับสะแก จ.ประจวบครี ีขนั ธ์
พิกัด : 47P 0560883E 1282110N
การเข้าถึง : จากที่ทำ�การอุทยานแห่งชาติออกไปใช้ทางหลวงหมายเลข 4 มุ่งหน้าลงอำ�เภอทับสะแก ก่อนถึงแยกเข้าอำ�เภอทับสะแก
สงั เกตขวามือจะเป็นป้มั นํ้ามนั คอสโม เลยป้ัมไปไม่ไกล ขวามือจะมที างแยกเขา้ ไปนํ้าตก ไปยเู ทริ ์นกลับแลว้ ลอดสะพานลอยไป แลว้ เลย้ี วเขา้
ซอยตรงข้ามกับแยกเข้าอำ�เภอทับสะแก เข้าไปตามทางเร่ือย ๆ จนถึงบ้านมะเดื่อทอง เลยโรงเรียนมะเด่ือทองทางขวามือไปไม่มากจะเจอ
ส่ีแยก ใหเ้ ลยี้ วขวา ไปตามทางราว 4 กโิ ลเมตร ถึงหน่วยพิทักษ์อุทยานแหง่ ชาตทิ ี่ หย.1 (เขาลา้ น) รวมระยะทางจากถนนเพชรเกษม ราว
10 กโิ ลเมตร แล้วเดินเทา้ จากหน่วยพิทกั ษ์อุทยานแหง่ ชาติไปราว 200 เมตร ถึงน้าํ ตกชัน้ ล่างสดุ
ลักษณะ : เปน็ น้ําตกหนิ แกรนติ มีทง้ั หมด 5 ชน้ั นํา้ ตกชน้ั บน ๆ จะตกลงมา จากหน้าผา สงู ราว 10 เมตร ลงมาในลำ�ธารทีถ่ กู ขนาบดว้ ย
ภเู ขาอกี ฝง่ั แล้วจึงไหลลดหลั่นกนั ลงมา แต่ละช้นั คอ่ นขา้ งห่างกัน ช้ันท่ี 1 จะมลี านหนิ กว้าง เหมาะนง่ั ดดู าวกลางคนื
หมายเหตุ : หนว่ ยพทิ ักษอ์ ุทยานแหง่ ชาตนิ สี้ ามารถกางเต็นทพ์ ักแรมได้

93

น้ำ�ตกหว้ ยยาง

ที่ต้ัง : อยู่ท่ีเดียวกับท่ีตัง้ ทีท่ ำ�การอุทยานแหง่ ชาติ หมู่ 11 บ้านหว้ ยยาง ต.ห้วยยาง อ.ทบั สะแก จ.ประจวบครี ขี ันธ์
พิกัด : 47P 0567008E 1285203N
การเข้าถึง : จากกรุงเทพฯ ใช้ทางหลวงหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม) มุ่งหน้าประจวบคีรีขันธ์ เลยแยกเข้าตัวจังหวัด ไปจนเข้าเขต
อำ�เภอทับสะแก ผา่ นหนา้ ทางเข้าอทุ ยานแห่งชาตหิ าดวนกรไปราว 1.5 กโิ ลเมตร จะถงึ ชุมชนหว้ ยยาง (มดี ่านตรวจ ถาวรของ ตำ�รวจ-ทหาร
กโิ ลเมตรท่ี 350 - 351 กอ่ นถงึ ทว่ี า่ การอำ�เภอทบั สะแกประมาณ 20 กโิ ลเมตร) เลยทางเขา้ ตลาดหว้ ยยางไปแลว้ ยเู ทริ น์ กลบั ชดิ ซา้ ย (ทางเขา้
อยู่ก่อนถึงสะพานลอย) เข้าไปตามถนนสายเพชรเกษม - นํา้ ตกห้วยยาง ประมาณ 7 กโิ ลเมตร ถึงอทุ ยานแหง่ ชาตินํ้าตกห้วยยาง เดินเทา้
150 เมตร ถึงนา้ํ ตกช้นั ลา่ ง
ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนิ แกรนติ ทร่ี บั นา้ํ มาจากผนื ปา่ และยอดเขาหลวง มี 7 ชน้ั แตล่ ะชน้ั สงู ราว 3 - 15 เมตร บางชน้ั เปน็ แอง่ นา้ํ ใหเ้ ลน่ ได ้
ชน้ั สูงสุดคอื ช้ัน 7 เป็นหน้าผาสูงราว 15 เมตร ซ่ึงสามารถมองเห็นไดจ้ ากชน้ั 5 โดยทว่ั ไปคนมกั จะขึน้ มาแคช่ ้ัน 5 เพราะเลยจากนนั้ ข้นึ ไป
หินจะลนื่ และอนั ตราย มีนํา้ ตลอดปี แต่หนา้ แล้งน้ําจะน้อย
ลักษณะทางธรณขี องน้าํ ตกหว้ ยยางอยใู่ นขอบเขตของหนิ ไบโอไทต์ - มสั โคไวต์ แกรนติ เนอื้ ดอกสเี ทา อายุครีเทเชยี ส (ประมาณ 65
- 144 ล้านปี) มีรอยแตกเด่นชัดในสองทิศทางคือ ในแนวขนานกับทางนํ้า และในแนวต้ังฉากกับทางนํ้า พบลักษณะทางกายภาพของแร่
ประกอบหินแกรนิต ได้แก่ ผลึกแร่เฟลด์สปาร์ แร่ควอตซ์และมัสโคไวต์อย่างชัดเจน พบลักษณะการผุพังในบริเวณรอยแตกของหินแกรนิต
เนอ่ื งจากแรงกดั เซาะของนา้ํ ซ่ึงเปน็ ปรากฏการณท์ างธรรมชาติด้านธรณวี ิทยา

94

น้ำ�ตกหินดาด

ที่ตั้ง : หมทู่ ่ี 5 บา้ นหนองมะคา่ ต.อา่ งทอง อ.ทบั สะแก จ.ประจวบครี ขี นั ธ์
พิกัด : 47P 552290 E 1270249N
การเข้าถึง : จากแยกทับสะแก มุ่งหน้าลงบางสะพาน ไปราว 8 กิโลเมตร สังเกต
หมวดการทางทับสะแกขวามือ เลยไปอีกหน่อยจะเห็นมีทางเข้าบ้านหนองหอยทาง
ขวามือ ไปยูเทิร์น แล้วเข้าไปในทางแยก จะเป็นทางหลวงหมายเลข 1022 เช่นกัน
เข้าไปจะเจอสามแยกวัดวังยาง เลี้ยวซ้ายไปตามทางเรื่อย ๆ จนถึงวัดอ่างสุวรรณ (วัด
หนองหอย) เลี้ยวขวาไป เจอทางแยกที่ 2 เลี้ยวซ้าย เข้าไปตามทางจะสุดทางถนนที่
เชิงเขาบ้านเขาปอ แล้วเดินเท้าอีกราว 700 เมตร เจอนํ้าตก
ลักษณะ : เป็นลักษณะน้าํ ตกหินแกรนิต เกิดจากลำ�ธารขนาดเล็ก ไหลมาตามลำ�ห้วย
มกี อ้ นหนิ ใหญน่ อ้ ยในลำ�ธาร มที ง้ั หมด 5 ชน้ั แตล่ ะชน้ั สงู ราว 1 - 4 เมตร มนี า้ํ ในหนา้ ฝน
หนา้ แลง้ นา้ํ นอ้ ยมาก

95

นำ้ �ตกบวั สวรรค์

ท่ีตั้ง : หมู่ 10 บ้านหัวเขา ต.ห้วยยาง
อ.ทับสะแก จ.ประจวบคีรขี นั ธ์
พิกัด : 47P 0565491E 1290620N
การเข้าถึง : จากถนน เพชรเกษม ตรงตลาด
ห้วยยาง เล้ียวซ้ายข้ึนมาทางประจวบคีรีขันธ์
(เลยแยกเข้าหาดวนกรไป) จากตลาดหว้ ยยาง
ราว 3 กิโลเมตร จะมีทางแยกเข้าบ้านเนิน
ดินแดง เข้าไปตามทางเร่ือย ๆ จนถึงบ้าน
เนนิ ดนิ แดง เขา้ ไปราว 10 กโิ ลเมตร มสี ามแยก
เล้ียวขวาไปบ้านหัวเขา แล้วจะมีทางเล้ียว
เขา้ ไปทางซ้ายอีก 8 กิโลเมตร ถงึ วดั บวั สวรรค์
หรือพุทธอุทยานบัวสวรรค์ จากนั้นเดินเท้า
เข้าไปตามทางในป่า ราว 300 เมตร
ลกั ษณะ : เปน็ นา้ํ ตกหนิ แกรนติ 2 ชน้ั ใหญ่ ๆ
ตกไมต่ อ่ เนอ่ื งกนั หา่ งกนั ราว 20 เมตร ชน้ั ท่ี 2
สงู ทส่ี ดุ ราว 15 เมตร ตกลาดลงมาจากหนา้ ผา
ลาดชนั ราว 70 องศา นอกนน้ั เปน็ ชน้ั หนิ เตย้ี ๆ
สงู ราว 3 - 4 เมตร

96

ทะเลหมอกบนยอดเขาเทวดา

พุ เตยอุทยานแห่งชาติ ท่ีตั้งท่ีทำ�การอทุ ยานแห่งชาติ : หมู่ 9 บ้านห้วยม่วงแป ต.วังยาว อ.ดา่ นชา้ ง จ.สุพรรณบุรี
การเดินทาง : ใช้ทางหลวงหมายเลข 3086 (หนองปรือ - ดา่ นชา้ ง) ไปจนถึงบ้านปลักประด ู่
พื้นที่ 317.48 ตารางกิโลเมตร จะมีทางแยกไปตามทางหลวงหมายเลข 3480 ผ่านบ้านท่าลำ�ใย ไปจนถึงบ้านห้วยดินดำ� แล้ว
เลยี้ วขวา (ตรงไปจะไปออก อ.บา้ นไร่ จ.อุทยั ธานีได้) เข้าไปราว 7 กโิ ลเมตร ถึงทท่ี ำ�การอทุ ยาน
ชัยนาท ลพบุร� แห่งชาติ หรือจากอำ�เภอด่านช้างใช้ทางหลวงหมายเลข 333 (ด่านช้าง - บ้านไร่) ไปอีก 15
สระบุร� กโิ ลเมตรกจ็ ะพบทางแยกซา้ ยมอื เขา้ บา้ นวงั ดนิ เขา้ ไปทบ่ี า้ นปา่ ขดี อกี 15 กโิ ลเมตร จากบา้ นปา่ ขดี
สิงหบ รุ � เขา้ สทู่ ี่ทำ�การอุทยานแหง่ ชาตพิ เุ ตย อกี 3 กิโลเมตร
สุพรรณบรุ � กว่าจะเป็ นอุทยานแห่งชาติ
เน่ืองด้วยกรมป่าไม้ได้พิจารณาเห็นว่า พ้ืนที่ป่าไม้ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าองค์พระ
อ‹างทอง ป่าเขาพุระกำ� ป่าเขาห้วยพลู ท้องที่อำ�เภอด่านช้าง จังหวัดสุพรรณบุรี ซ่ึงเดิมเป็นวนอุทยาน
พุเตย วนอุทยานพุกระทิง วนอุทยานเตรียมการตะเพินคี่ และป่าไม้ข้างเคียงยังมีสภาพป่าท่ี
กาญจนบรุ � พระนครศรอ� ยธุ ยา อดุ มสมบรู ณ์ สมควรท่ีจะอนรุ ักษไ์ ว้ กรมป่าไมจ้ งึ มีคำ�ส่งั ที่ 1224/2537 ลงวันท่ี 21 กรกฎาคม
2537 ให้นายพันเทพ อนั ตระกูล นักวิชาการปา่ ไม้ 6 ไปดำ�เนนิ การสำ�รวจข้อมลู เพิ่มเตมิ และจัด
ปทมุ ธานี นครนายก ตง้ั วนอทุ ยานพเุ ตย วนอทุ ยานพกุ ระทงิ ในพน้ื ทป่ี า่ สงวนแหง่ ชาตปิ า่ องคพ์ ระ ปา่ เขาพรุ ะกำ� จงั หวดั
นนทบรุ � สพุ รรณบรุ ี โดยจดั ตง้ั เปน็ อทุ ยานแหง่ ชาตติ ามพระราชบัญญตั อิ ทุ ยานแหง่ ชาติ พ.ศ.2504 โดยให้
นครปฐม ทำ�หน้าทเ่ี ป็นหวั หนา้ อทุ ยานแหง่ ชาติด้วย

กรงุ เทพฯ

ราชบุร� สมุทรสาคร สมทุ รปราการ
สมุทรสงคราม

เพชรบรุ �

ประจวบครี �ขนั ธ

97

คณะรัฐมนตรีได้มีมติอนุมัติในหลักการเม่ือวันที่ 1 กรกฎาคม 2540 โดยได้มี
พระราชกฤษฎีกากำ�หนดบริเวณที่ดินป่าองค์พระ ป่าเขาพุระกำ� และป่าเขาห้วยพลู
ในท้องทต่ี ำ�บลองคพ์ ระ ตำ�บลหว้ ยขมน้ิ ตำ�บลนิคมกระเสียว ตำ�บลวงั ยาว และตำ�บล
ด่านช้าง อำ�เภอด่านช้าง จังหวัดสุพรรณบุรี เพื่อจัดตั้งเป็นอุทยานแห่งชาติพุเตย
โดยประกาศลงในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 115 ตอนท่ี 67 ก ลงวันที่ 30 กันยายน
พ.ศ.2541 นบั เป็นอทุ ยานแห่งชาตลิ ำ�ดับท่ี 86 ของประเทศไทย
อุทยานแห่งชาติพุเตยถือเป็นอุทยานแห่งชาติแห่งเดียวในจังหวัดสุพรรณบุรี
ครอบคลุมพ้นื ท่ใี นอำ�เภอด่านช้าง จังหวัดสุพรรณบุรี ประกอบด้วยป่าท่สี มบูรณ์ ทิวเขาสลับซับซ้อน มีความลาดชัน ส่วนท่สี ูงท่สี ุดเรียกว่า
“ยอดเขาเทวดา” มีระดับความสูง 1,123 เมตรจากระดบั ทะเลปานกลาง เปน็ แหลง่ ตน้ นา้ํ ทส่ี ำ�คญั ของแมน่ า้ํ สายหลกั ของชาวสพุ รรณบรุ ี
กาญจนบรุ ี ทั้งยังเป็นต้นนํ้าเขื่อนกระเสียว อ่างเก็บนํ้าลำ�ตะเพิน เช่น ห้วยตะเพิน ห้วยใหญ่ ห้วยองค์พระ ห้วยขนุน ห้วยชลอม ห้วยขมิ้น
ทั้งมีป่าสนสองใบธรรมชาตทิ ่สี วยงาม มีเนื้อทีป่ ระมาณ 317.48 ตารางกิโลเมตร

98

ไปบรรจบทางหลวงหมายเลข 3011 - อำเภอบŒานไร‹

น้ำตกตะเพน� คี่นŒอย

สพ.4031

บาŒ นตะเพ�นคี่ นำ้ ตกตะเพน� คี่ใหญ‹

ปา† สน

อุทยทาที่พนำ�เแตกหยา‹งรชาติ ศาลเลาดาŒ สพ.3412 ไปอำเภอด‹านชŒาง

บาŒ นหวŒ ยหนิ ดำ น้ำตกตาดใหญ‹
สพ.4031
ไปตำบลองคพ ระ

ไปอำเภอด‹าน Œชาง

แยกม‹วงเฒา‹ หน‹วยพท� กั ษ นำ้ ตกพ�กระทงิ
อทุ ยานแหง‹ ชาตทิ ี่ พต.2
3480
(พ�กระทิง)
โครงการหวŒ ยองคต-บŒานทา‹ ลำใย
อ‹างเก็บนำ้ ลำตะเพ�น

3480

บาŒ นหนองผกั แว‹น

3086

ไปอำเภอหนองป �รอ

99

น้ำ�ตกตะเพนิ คี่ใหญ่

ที่ต้ัง : บ้านตะเพินค่ี ต.วังยาว อ.ด่านชา้ ง จ.สพุ รรณบุรี
พิกัด : 534564E 1656282N
การเข้าถึง : จากทท่ี ำ�การอุทยานแห่งชาติฯ ใหอ้ อกมาใชท้ างหลวงหมายเลข 3480 ที่ผา่ นหนา้ ทที่ ำ�การอุทยานแหง่ ชาติ เลีย้ วขวาไปทาง
บา้ นไร่ ราว 10 กิโลเมตร จะมีทางเลยี้ วซา้ ยเข้าหน่วยพทิ ักษ์อทุ ยานแหง่ ชาติที่ พต.3 (ตะเพนิ ค่ี) หรือเขา้ บ้านตะเพินค่ ี เปน็ ทางลำ�ลองในป่า
ในฤดฝู นควรเปน็ รถ 4WD บางช่วงเปน็ เนินเขา สองฝ่ังทางเปน็ ปา่ ไผ่ ปา่ เบญจพรรณ หบุ เขาสองขา้ งทาง เข้าไปราว 7 กิโลเมตร กอ่ นถึงบา้ น
ตะเพนิ ค่ี มีป้ายบอกนํ้าตกตะเพินคี่ใหญ่ทางขวามอื จอดรถริมถนน แลว้ เดนิ ลงหุบไปราว 500 เมตร ถงึ น้าํ ตก
ลักษณะ : เปน็ นา้ํ ตกท่ตี กลงมาจากช้นั หินต่างระดับเปน็ สองช้นั ตอ่ เนอ่ื งกนั แต่ละชัน้ สงู ประมาณ 4 - 5 เมตร หน้าน้าํ ตกยาวราว 20 เมตร
ลงมายงั แอง่ นํ้าเบือ้ งลา่ งท่ีมีขอบแอ่งเป็นลานทรายก่อนจะไหลออกไปดา้ นนอก ในบรรยากาศรม่ รื่น
บรเิ วณนา้ํ ตกตะเพนิ คใ่ี หญจ่ ะเปน็ หนิ ดนิ ดานสลบั กบั หนิ ทรายแปง้ เปน็ ชน้ั บาง ๆ และหนิ ทรายโดยมชี น้ั ของหนิ ปนู แทรกสลบั ในบางจดุ
ในยุคไซลเู รยี น - ดิโวเนยี น อายุประมาณ 438 - 355 ล้านปกี ่อนน้ัน น้ําทะเลมีการรกุ ลํ้าเข้ามา และมีการถอยกลบั จนเกิดการสะสมตวั แทรก
สลับกันระหว่างหินปูนและหินเชิร์ต มีชั้นทรายบาง ๆ แทรกสลับ หินในบริเวณนี้มีการคดโค้งเล็กน้อยเน่ืองจากการบีบอัดของเปลือกโลก
การเกิดของน้าํ ตกเกดิ สัมพนั ธก์ บั รอยเล่อื นท่เี ป็นตวั ควบคุมทำ�ให้เกิดแนวหนา้ ผาของนํา้ ตก ซึง่ เป็นชอ่ งทางใหน้ ํ้าไหลผ่านดงั ทปี่ รากฏ

100