สรุปเนื้อหาหลักภาษาไทย

บทท6ี่

การอานจบั ใจความ

หวั ใจ มคี วามจาํ เปน การทาํ หนา ทหี่ ลอ เลย้ี งรา งกายฉนั ใด ใจความสาํ คญั ของขอ ความยอ มจะสรา งคณุ แกก ารอา นฉนั นนั้
เพราะใจความสําคัญ เปน ดัง่ กญุ แจทีน่ องๆ จะไขประตูสูความสาํ เร็จในการอาน จะทําใหมีความเขา ใจและลึกซึ้งในเน้อื หานัน้ ๆ เพราะ
เปนขอ ความทสี่ ําคัญ และเดน ทส่ี ุดในยอหนา เปน แกน ของยอ หนา ที่สามารถครอบคลุมเน้ือความในประโยคอ่นื ๆ โดยมีใจความรอง
(พลความ) มาทําหนาที่ขยายใจความหรือประโยค เพื่อสนับสนุนใจความสําคัญใหชัดเจนขึ้น ซ่ึงเราจะสังเกตไดวา
ผูเขียนจะมีกลวิธกี ารเขียนหลายกลวิธีท้ัง การอธิบายใหรายละเอียด ใหค ําจํากัดความ ยกตวั อยา ง เปรียบเทียบ หรือแสดงเหตุผล
อยางถ่ีถว น ทง้ั หมดนั้นกเ็ พ่ือสนับสนนุ ความคดิ หลกั นั่นเอง

การอา นเพอ่ื หาใจความสาํ คญั คอื หนงึ่ สาระทม่ี ักออกขอ สอบอยเู สมอ แตไ มม กี ารเรียนการสอนสาระนอ้ี ยา งชดั เจนหรอื อาจ
จะไมไ ดเ รยี นเลย ดว ยเหตนุ จ้ี งึ ทาํ ใหเ กดิ คาํ ถามทวี่ า ไมเ รยี นแลว จะออกขอ สอบทาํ ไม คาํ ตอบคอื การอา นจบั ใจความนน้ั เปน ทกั ษะเฉพาะ
ตัวที่นักเรียนทุกคนพึงมี นองๆ ท่ีมีนิสัยรักการอานจะไดเปรียบอยางยิ่ง เพราะการอานหนังสือเยอะจะทําใหเรา
จับประเดน็ เน้อื หาไดอยางแมน ยาํ และถูกตอ ง ภายในระยะเวลาอันส้นั

หากแตถานองๆ ยังเปนนักอานมือสมัครเลน ไมมีเวลาอานหนังสือจนเปนหนอนหนังสือ แตตองการเทคนิคการอานจับใจ
ความ เพ่ือทําคะแนนสอบใหดีข้ึน นองๆ ควรจะศึกษาเรื่องแนวทางการอานจับใจความ คือ แนวทางการอานจับใจความ ข้ันตอน
การอานจบั ใจความ และกลวธิ กี ารอานจบั ใจความ

แนวทางการอานจับใจความ

1. ตัง้ จดุ มุงหมายในการอานไดช ดั เจน เชน อานเพอื่ หาความรู เพ่ือความเพลดิ เพลิน หรอื เพื่อบอกเจตนาของผูเขยี น เพราะ
จะเปนแนวทางกําหนดการอา นไดอยา งเหมาะสม และจบั ใจความหรือคําตอบไดรวดเรว็ ย่ิงขึ้น

2. สํารวจสวนประกอบของหนังสืออยางคราวๆ เชน ชื่อเรือ่ ง คํานํา สารบัญ คําชีแ้ จงการใชห นังสือ ภาคผนวก ฯลฯ เพราะ
สว นประกอบของหนงั สอื จะทําใหเ กดิ ความเขา ใจเกี่ยวกบั เร่อื งหรือหนงั สือทอี่ านไดก วางขวางและรวดเร็ว

3. ทาํ ความเขา ใจลกั ษณะของหนงั สือวาประเภทใด เชน สารคดี ตํารา บทความ ฯลฯ ซ่งึ จะชว ยใหมีแนวทางอา นจับใจความ

สําคญั ไดงา ย
4. ใชค วามสามารถทางภาษาในดานการแปลความหมายของคํา ประโยค และขอความตา งๆ อยา งถูกตอ งรวดเรว็
5. ใชป ระสบการณห รอื ภมู หิ ลงั เกยี่ วกบั เรอื่ งทอ่ี า นมาประกอบ จะทาํ ความเขา ใจและจบั ใจความทอ่ี า นไดง า ยและรวดเรว็ ขน้ึ

ขั้นตอนการอานจับใจความ

1. อานผานๆ โดยตลอด เพื่อใหร วู า เรือ่ งทอี่ า นวาดว ยเร่อื งอะไร จดุ ใดเปนจุดสาํ คัญของเร่อื ง
2. อา นใหละเอียด เพือ่ ทาํ ความเขา ใจอยา งชดั เจน ไมค วรหยดุ อา นระหวางเร่ืองเพราะจะทาํ ใหค วามเขา ใจไมต อกัน
3. อานซํา้ ตอนท่ไี มเ ขา ใจ และตรวจสอบความเขาใจบางตอนใหแนนอนถูกตอ ง
4. เรยี บเรียงใจความสาํ คัญของเรื่องดว ยตนเอง

50 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

กลวิธีการอานจับใจความสําคัญ

การทน่ี อ งจะอา นจบั ใจความเรอ่ื งใดเรอื่ งหนงึ่ ควรจะเรม่ิ ตน ดว ยการหาใจความสาํ คญั ของแตล ะยอ หนา ใหไ ดก อ น เพราะขอ ความ
ยอ หนา หนง่ึ จะมใี จความสาํ คญั ทีผ่ เู ขยี นตอ งการจะเสนอมากท่ีสดุ เพยี งประการเดยี ว เมอ่ื หาใจความของแตล ะยอ หนา ไดแ ลว กน็ าํ มา
รวบรวมแลว พจิ ารณารว มกนั กจ็ ะสามารถจบั แกน ของเรอ่ื งหรอื แนวคดิ สาํ คญั ทส่ี ดุ ของเรอื่ งไดง า ยขน้ึ

ใจความสําคญั ในแตละยอหนา สวนมากมักจะอยูทีป่ ระโยคใดประโยคหนึง่ โดยมขี อ สงั เกต ดังนี้
1. ประโยคตอนตนยอหนา เปนจุดท่ีเราสามารถพบใจความสําคัญของแตละยอหนาไดมากที่สุดเพราะผูเขียนมักจะบอก
ประเด็นสําคัญไวกอน แลวจึงขยายรายละเอียดเพื่อใหเกิดความชัดเจนภายหลัง

ตวั อยาง
การพฒั นาชนบทมคี วามจาํ เปน และสาํ คญั อยา งยง่ิ สาํ หรบั ประเทศไทย เพราะสภาพชนบทของเรายงั ตอ งการพฒั นาในหลายๆ
ดา น ไมว า จะเปน เรอ่ื งทด่ี นิ ทาํ การประกอบอาชพี ความเปน อยู ปญ หาการขาดการศกึ ษา และสาธารณสขุ ทเ่ี หมาะสม ซงึ่ เรอื่ งตา งๆ เหลา
นมี้ คี วามสมั พนั ธอ ยา งยงิ่ กบั ความยากจน และมกั เปน วงจรทม่ี ปี จ จยั หนง่ึ เปน สาเหตขุ องอกี ปจ จยั หนง่ึ เสมอ
ใจความสาํ คัญ คือ การพัฒนาชนบทมีความจาํ เปน และสาํ คัญอยางย่ิงสําหรับประเทศไทย
2. ประโยคตอนทายยอ หนา เปน จุดท่ีเราจะสามารถพบใจความสาํ คัญรองลงมาจากประโยคตอนตนยอ หนา โดยผเู ขียนจะ
บอกรายละเอียด หรือประเดน็ ยอยมากอน แลว สรปุ ดวยประโยคท่เี ก็บประเดน็ สําคญั ไวภายหลงั
ตวั อยาง
มกี ารเขา ใจกนั วา รอยหยกั และจดุ เชอ่ื มตอ ของสมองลกู นน้ั ธรรมชาตเิ ปน ผสู รา ง สว นพอ แมจ ะสง เสรมิ ไดอ กี ครงั้ กห็ ลงั คลอด แต
จรงิ ๆ แลว สมองของทารกนน้ั ถกู สรา งขน้ึ และมกี ารทาํ งานของระบบการเชอ่ื มตอ แลว ตงั้ แตอ ยใู นครรภ
ใจความสาํ คัญ คือ สมองของทารกน้นั ถกู สรา งข้นึ และมีการทาํ งานของระบบการเชื่อมตอ แลว ตั้งแตอ ยใู นครรภ
3. ประโยคตอนกลางยอหนา เมือ่ หาจาก 2 สวน ท่ีผานมาแลวไมไ ด นองๆ ตองมาหาที่ตรงกลางยอหนา ซ่งึ เปน จดุ ทค่ี น หา
ใจความยากยิ่งขนึ้ เพราะจะตอ งพจิ ารณาเปรียบเทียบใหไ ดว า สาระสําคญั ที่สุดอยทู ปี่ ระโยคใด
ตัวอยา ง
คนเลอื ดกรุปเอมีระบบภูมคิ มุ กนั ไมค อ ยดี จงึ มีความเส่ยี งตอ โรคมะเร็ง และโรคหวั ใจไดม ากกวาคนกรปุ อื่นๆ ดงั น้ัน ควรรบั
ประทานอาหารทมี่ ีวิตามนิ ซมี ากๆ นอกจากจะชว ยแกปญ หาเรอ่ื งกรดในกระเพาะอาหารตา่ํ ได ยังชวยเสริมภูมิคมุ กันอีกดวย
ใจความสาํ คญั คอื คนเลือดกรุปเอควรรับประทานอาหารทีม่ วี ติ ามินซีมากๆ
4. ไมป รากฏในประโยคใดอยา งชดั เจน เปน การหาทย่ี ากทส่ี ดุ เพราะใจความอาจอยใู นหลายประโยคหรอื อยรู วมๆ ในยอ หนา
ซึ่งเราจะตองสรุปออกมาเองวา นับไดว าเปนการจับใจความสาํ คัญท่ียากกวา อยางอืน่ โดยจะตองหัดตั้งคาํ ถามวา ใคร ทําอะไร ที่ไหน
อยา งไร ทาํ ไม ซ่ึงจะทาํ ใหม องเหน็ ประเด็นทีส่ าํ คัญและพบสวนขยายตา งๆ ไดม ากขึ้นดว ย
ตวั อยาง
เรอื ลาํ นัน้ แลน ผา นบา นเรือนที่คบั คง่ั ในบรเิ วณอาํ เภอ แสงไฟฟา ฉายออกมาจากโรงสขี า วลํานา้ํ กระทบเมลด็ ฝนทส่ี าดลงมา
มริ สู ้ินสุด แลดเู หมือนมานท่ีทําดวยนาํ้ มากัน้ ไว พอเรอื เริ่มผา นบานเรอื นทีม่ อี ยปู ระปรายอยูน อกอาํ เภอ สายลมและสายฝนกก็ ระหน่ํา

ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 51

ลงมาแรงขึน้ กวาเกา คนโดยสารจาํ นวนมากท่นี ัง่ หรือนอนอยูในเรือพากันขยบั ตวั เหลยี วซายแลขวามองหนากนั อยา งไมส บายใจ พอ
เรือแลน ตอมาอีกจะเขา หวั เลยี้ วที่เรยี กวา คงุ สาํ เภา กาํ ลังแรงของพายุกม็ าปะทะเขา กลางลํา เสียงคนหวดี รอ ง เสยี งคนตะโกน เสยี ง
เด็กรองจาขึ้นดวยความตกใจ ที่กําลังหลับก็ทะลึ่งตัวขึ้นสุดแรง ทุกคนถลันตัวเขาใสกราบที่มิไดเอียง ทันใดนั้นเรือก็โคลงกลับมาอีก
ขา งหน่งึ ดว ยกาํ ลังถว งสุดเหวีย่ ง ทามกลางเสียงรอ งท่ีฟง ไมไดศัพท และเสยี งรวั กระดง่ิ ของนายทา ย ซึ่งดึงสายกระด่งิ ดว ยความ
ตกใจปราศจากสญั ญาณใดๆ และเรอื นนั้ กค็ วา่ํ ลงทนั ที เครอื่ งยนตใ นเรอื คงเดนิ ตอ ไปอกี ครหู นงึ่ สะทา นอยา งแรงแลว กห็ ยดุ เงยี บเหมอื น
หัวใจสัตวท ี่เตนตอสอู ยางแรงเปนครง้ั สดุ ทายและตองหยดุ ลงเมอ่ื ความตายมาถงึ ตวั

(หลายชวี ติ ของ ม.ร.ว. คกึ ฤทธิ์ ปราโมช)
ใจความสาํ คญั คอื เรือโดยสารถกู พายแุ ลวคว่ําลง

แนวการทําขอสอบการจับใจความสําคัญ

การทําขอสอบเรื่องการจับใจความสําคัญ นอกจากที่นองๆ จะตองพยายามคนหาประโยคหรือขอความที่มีสาระครอบคลุม
เนือ้ หาอื่นๆ แลว นอ งๆ จะตอ งมวี ธิ ีการตดั ขอ ความทเี่ ปนสวนขยายออกทีละขอ ความ แตต องระวังมากในขน้ั ตอนนี้ เม่อื ตัดขอความ
เหลานไ้ี ดแลว ก็จะเหลอื แตส ิ่งทีเ่ ปน ใจความสาํ คัญในแตละยอ หนาได

สว นท่ไี มใชใ จความสําคญั ทีส่ ังเกตไดม ีดงั น้ี
- คาํ นยิ าม การกาํ หนดความหมาย
- ขอเปรียบเทยี บตางๆ
- สาํ นวนโวหาร
- ตัวอยางประกอบ สงั เกตไดจากคําวา “ไดแก”
- คาํ ถามและคําอธิบายของผูเ ขยี น
- การอางชอ่ื บุคคล
- ยอหนาพิเศษบางยอ หนา ท่ีเปน สวนขยายความหรอื ตัวอยา งของเร่อื ง

ลักษณะของใจความสําคัญมีขอ สังเกตดังน้ี
- เปน ถอยคาํ ทีก่ ลาวถึงบอ ยๆ
- ครอบคลุมสาระสําคัญไดทัง้ หมด
- มีลกั ษณะคลา ยขอ สรุป หรอื ประเด็นทจี่ ะเนนย้าํ

การอา นจบั ใจความสาํ คญั แมจ ะตอ งอาศยั ทกั ษะและความชาํ นาญในการอา น แตถ า นอ งนาํ เทคนคิ วธิ กี ารสงั เกตใจความสาํ คญั
ไปปรบั ใชใ นการทาํ ขอ สอบ กจ็ ะทาํ ใหน อ งๆ มคี วามแมน ยาํ ในการทาํ ขอ สอบมากยง่ิ ขน้ึ สง่ิ ทสี่ าํ คญั ทสี่ ดุ อกี ประการหนงึ่ ในการทาํ ขอ สอบ
ในลกั ษณะนี้ นอ งๆ จะตอ งฝก ฝนการทาํ ขอ สอบเยอะ เพราะการทาํ โจทยห รอื ขอ สอบจะทาํ ใหเ ราทราบแนวทางการตอบขอ สอบอกี ดว ย
ดงั นนั้ ลองมาฝก ทาํ โจทยก ารอา นจบั ใจความสาํ คญั เพอื่ พชิ ติ ชยั ในการสอบ

ตวั อยางท่ี 1
ดอกไมใ นรา นดอกไมอ าจเปน เพอื่ นรว มทางกนั มาตงั้ แตท ไ่ี รจ นถงึ ปลายทาง หรอื อาจตา งมาจากตา งถน่ิ กนั แตไ ดม ารว มทาง
กัน แลว แยกยา ยกนั ไป ดอกไมในแจกันเดยี วกนั อาจเหี่ยวไปพรอ มๆ กัน หรือมีดอกใดทเี่ หีย่ วไปกอ น คนจีนมีคํากลาววา พ่นี องรอยคน
กเ็ หมือนคนเดยี ว เพราะบ้ันปลายตา งคนตา งแกม า ดูแลกันไมไ หว ซึ่งท่สี ุดแลว ก็ตอ งมคี นไปกอนและมคี นไปหลงั บางคนจงึ มเี พ่อื น
ตาย และหลายคนกอ็ าจไมม ี วันหนง่ึ ขณะผา นหวั ลาํ โพง เห็นยาย 2 คน พากนั เดินดวยไมไ ผล าํ หนึ่ง ยายคนแขง็ แรงนาํ หนา จูงยายท่ี
ตาฟางแลวใหเ ดินตาม เทา ของยายทั้งสองกาวชา ๆ เหมือนลานตุกตาทจ่ี วนหมดอยากใหย ายทัง้ สองถึงทห่ี มายพรอ มกัน ไมใชท ง้ิ คน
หนึ่งไวใหตองตายเพียงลําพังอยา งโดดเดยี่ วเดียวดาย

52 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

ความคดิ สําคัญในขอความขา งตนตรงกับขอ ใด
1. ความตายมาถึงมนษุ ยทุกคนในเวลาตางกัน
2. ความตายเปน สิ่งทม่ี นุษยสามารถกําหนดได
3. ความตายกับความชราเปนทกุ ขข องมนษุ ย
4. ความตายเหมือนกบั ดอกไมใ นแจกันท่ีรว งโรย
คาํ ตอบ ขอ 1. เพราะ ความคดิ สาํ คญั ของขอ ความน้ี คอื การกลา วสจั ธรรมของชวี ติ คอื การเกดิ การชราและการตาย ซงึ่ แตล ะ
สงิ่ นน้ั ตอ งเกดิ ขนึ้ กบั ทกุ คนเพยี งเกดิ คนละเวลา ขอ 1. จงึ เปน การครอบคลมุ แนวคดิ หรอื แกน ของขอ ความไดช ดั เจนทส่ี ดุ ทส่ี าํ คญั ขอ ความ
ทเ่ี ปน เรอ่ื งของยายทง้ั สองเปน เพยี งเนอ้ื ความสนบั สนนุ เทา นน้ั
ตวั อยา งที่ 2
ใจความสําคญั ปรากฏอยูใ นขอ ความสวนใด
(1) คนนน้ั กเ็ ปน ภมู แิ พ คนโนน กเ็ ปน ภมู แิ พ เดก็ หลายๆ คนกเ็ ปน โรคภมู แิ พ (2) แลว กย็ งั ถา ยทอดทางพนั ธกุ รรมอกี นะ พอ แมเ ปน
ภมู แิ พ ลกู กเ็ ปน ดว ย (3) แพอ ะไรกร็ ะวงั กนั ไป (4) แลว รไู หมคะวา ทจ่ี รงิ แลว โรคภมู แิ พเ กดิ ขน้ึ เองไมม กี ารตดิ ตอ เพราะไมไ ดเ กดิ จาก
เชอ้ื โรค
1. สว นที่ 1 2. สว นที่ 2
3. สวนท่ี 3 4. สว นท่ี 4
คําคอบ ขอ 4. เพราะ เปนขอความที่สามารถครอบคลุมเนื้อหาไดทั้งหมด และเปนจุดมุงหมายสําคัญท่ีผูเขียนตองการ
นําเสนอ
ตวั อยางท่ี 3
มแี พะตวั หนง่ึ หนกี ารไลล า ของนายพรานเขา ไปหลบซอ นตวั อยใู ตต น องนุ จนเมอ่ื มนั แนใ จวา พน จากอนั ตรายแลว มนั กล็ กุ ขนึ้ แลว
เรม่ิ กนิ องนุ รวมทงั้ ใบของตน องนุ ทมี่ นั เขา มาอาศยั หลบภยั อยนู น่ั สว นนายพรานทอี่ ยไู มไ กลนกั ไดย นิ เสยี งใบไมไ หวจงึ หวนกลบั มาพบวา
แพะกาํ ลงั กนิ องนุ อยกู ย็ งิ แพะจนถงึ แกค วามตาย การกระทาํ ของนายพรานในครง้ั นน้ี บั วา สมควรทแี่ พะผลู าํ เลกิ บญุ คณุ ตอ ตน องนุ ควรได
รบั เปน อยา งยง่ิ
ใจความสาํ คัญของนิทานเรอ่ื งนี้คืออะไร
1. แพะหนกี ารไลข องนายพราน 2. แพะกนิ ผลองนุ รวมท้ังใบของตนองนุ
3. นายพรานยงิ แพะถึงแกความตาย 4. แพะไมรูบ ุญคุณของตนองนุ
คาํ ตอบ ขอ 4. เพราะสามารถสรปุ ใจความสําคัญของการนําเสนอไดด ีที่สดุ
ตัวอยางท่ี 4 บทเพลงตอ ไปน้มี ใี จความตรงกับขอใด
ไทยนร้ี กั สงบ แตถ งึ รบไมข ลาด เอกราชจะไมใ หใ ครขม ขี่ สละเลอื ดทกุ หยาดเพอื่ ชาตพิ ลี เถลงิ ประเทศชาตไิ ทย ทวมี ชี ยั ไชโย
1. ความรกั ชาติ 2. ความสละเลือดเพอ่ื ชาติ
3. ความรักสงบ 4. ความมีเกียรตทิ ี่เปนคนไทย
คาํ ตอบ ขอ 2. ความสละเลอื ดเพอ่ื ชาติ เพราะ ขอ ความนม้ี จี ดุ มงุ หมายทจี่ ะเนน ยาํ้ ถงึ เรอ่ื งของความเสยี สละ
ขอ 2. จงึ ครอบคลมุ สาระสาํ คญั ไดท งั้ หมด

ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 53

นอ งๆ สามารถศึกษาเพมิ่ เติมไดท่ี
Tag : ภาษาไทย, การอาน, เทคนิคการอา น, การอานจบั ใจความ

• เทคนคิ การอาน
http://www.trueplookpanya.com/book
/m3/onet-thai/ch6-1

• ขอ สอบ การอานจับใจความ
http://www.trueplookpanya.com/book
/m3/onet-thai/ch6-2

บนั ทึกชวยจํา

54 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

บทที่7

ระดับภาษา

เคยสังเกตไหมวา วิถีชีวิตของคนไทยตั้งแตอดีตจนกระท่ังปจจุบัน ยังไดใหความสําคัญของ “ศักดินา” ของแตละบุคคล
อยอู ยา งมไิ ดล ดนอ ยลง สงั คมไทยมกี ารแบง ชนชน้ั เชน สามญั ชน เจา นาย เชอ้ื พระวงศ ญาตผิ ใู หญ เจา นายหรอื รวมกระทง่ั การตดิ ตอ
ในการดาํ เนนิ ธรุ กิจกบั บคุ คลทีไ่ มรจู ัก

จากลกั ษณะของสงั คมทกี่ ลา วมาขา งตน นนั้ เราจงึ จาํ เปน ทจ่ี ะตอ งเลอื กภาษาใหเ หมาะสมกบั บคุ คล ทาํ ใหเ กดิ ความแตกตา งกนั
ของภาษาทใ่ี ช เรยี กวา “ระดบั ภาษา” หมายถงึ การใชภ าษาใหเ หมาะสมกบั บคุ คลและสถานการณ ภาษาในแตล ะระดบั จะมลี กั ษณะถอ ยคาํ
สาํ นวนทแ่ี ตกตา งกนั ออกไป เกดิ จากปจ จยั ตา งๆ ดงั น้ี

1. โอกาสและสถานที่ เชน ทีป่ ระชมุ ตลาด รา นคา ท่ีสาธารณะ ทเ่ี ฉพาะ เหลา นีจ้ ะมภี าษาที่ตางกันออกไป
2. สัมพนั ธภาพระหวางบุคคล คอื ความเกีย่ วขอ งระหวางผสู งสารและผรู บั สาร เชน เด็กกบั ผูใหญ เพอ่ื นสนทิ กบั คนรูจ กั
ผูบงั คับบัญชากับผใู ตบงั คบั บัญชา ภาษาทใี่ ชก จ็ ะเปลย่ี นไปตามความสมั พนั ธดังกลา ว
3. ลักษณะของเนื้อหา เนื้อหาของสารที่จะสงออกไป ถือวามีความสําคัญอยางยิ่ง เพราะสารบางสารอาจไมเหมาะสมกับ
กาลเทศะหรือสถานการณนัน้ ทาํ ใหต องเลอื กระดบั ภาษาของสารใหเหมาะสม เพื่อการส่ือสารทส่ี ัมฤทธิผ์ ล
4. สือ่ ท่ีใชส ื่อสาร ผูส ง สารจะตอ งรจู ักเลือกภาษาใหเหมาะสมกบั สอื่ ทใี่ ช เชน การเขียนจดหมายสวนตัวกบั จดหมายกจิ ธรุ ะ
หรอื การพดู คุยในวงสนทนากบั การพดู ในงานพธิ ีการ

การแบงระดับภาษาในลักษณะตางๆ

1. แบงเปน 2 ระดับ คอื ระดับทางการ (แบบแผน) และระดับทไ่ี มเปน ทางการ (ไมเ ปน แบบแผน)
2. แบง เปน 3 ระดบั คือ ระดับพธิ กี าร (แบบแผน) ระดบั กงึ่ พธิ ีการ (ก่งึ แบบแผน) และระดบั ไมเปน พิธีการ (ภาษาปาก)
3. แบง เปน 5 ระดบั คือ ระดบั พธิ กี าร ระดบั ทางการ ระดับก่ึงทางการ ระดบั ไมเ ปนทางการ และระดับกนั เอง
ตารางแสดงความสมั พันธร ะหวางภาษา

ภาษาระดบั ทเ่ี ปนทางการ ภาษาระดบั ทีไ่ มเปน ทางการ
(ภาษาแบบแผน) (ภาษาทไี่ มเปน แบบแผน)

ภาษาแบบแผน /ภาษาระดับ ภาษาท่ไี มเ ปน แบบแผน / ภาษาทไ่ี มเ ปน แบบแผน /
พิธีการ ภาษาระดบั ท่ีไมเปนพธิ ีการ ภาษาระดบั ทไ่ี มเ ปนพธิ กี าร

ภาษาระดับพธิ กี าร ภาษา ภาษาระดับกงึ่ ภาษา ภาษา
ระดบั ทางการ พิธกี าร ระดบั ไมเ ปน ระดับกนั เอง
ทางการ

ในระดบั ชน้ั มธั ยมศกึ ษาตอนตน เราจะตอ งเรยี นรเู กยี่ วกบั แบง ระดบั ทางภาษาในขน้ั ท่ี 2 คอื ภาษาแบบแผน ภาษากงึ่ แบบแผน
และ ภาษาไมเปนแบบแผน ซึ่งภาษาแตละระดับนน้ั มีลักษณะสําคัญของภาษา ดงั นี้

ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 55

ภาษาแตละระดบั แบง ระดับความสําคญั ไดด ังตอไปน้ี
1. ระดับภาษาแบบแผน จะเปนระดับท่ีมีความเครงครัดดานความสมบูรณของประโยค และความถูกตองดาน

ไวยากรณมาก ท้ังระเบียบการใชคํา ระเบียบโครงสรางประโยค เปนตน ซึ่งนองจะพบเห็นภาษาระดับแบบแผนจะใชในการส่ือสาร
อยางเปน ทางการทุกชนดิ เชน ใชใ นเอกสารของทางราชการ ตํารา งานเขียนวชิ าการ และคํากลาวเพอื่ ใชอ า นในพธิ ีการ นอกจากนัน้
แลวผูสงสารมักเปนบุคคลสําคัญหรือมีตําแหนงสูง ผูรับสารสวนใหญเปนบุคคลในวงการเดียวกัน สวนใหญผูสงสารเปนผูกลาว
ฝายเดียว ไมมกี ารโตตอบ หากจะมกี ารตอบที่กระทาํ อยางเปนพิธกี าร

2. ระดบั ภาษากึง่ แบบแผน จะมกี ารลดหยอนในความเครงครดั ดานความสมบูรณของประโยค และความถกู ตอง
ดานไวยากรณ เนน ใชในการสือ่ สารทั้งการพดู และการเขียน เพ่อื ใหเกดิ ความสัมพนั ธภาพอนั ใกลชดิ ยิง่ ขึ้นระหวางผรู ับสารและผูสง
สาร เชน การพดู อภิปราย หรือบรรยาย การเขยี นเชงิ สนทนา ระดับภาษานอี้ าจแทรกวิธีการตา งๆ สอดแทรกลูกเลน ทางภาษาไดบาง
เพ่ือสรา งรสชาตแิ ละสีสนั ภาษา

3. ระดับภาษาไมเปนแบบแผน เปนระดับที่ไมเครงครัดดานความสมบูรณของประโยค และความถูกตองดาน
ไวยากรณเลย ใชสื่อสารในชีวิตประจําวันกับบคุ คลใกลช ดิ บางทีเรยี กภาษาปาก มักประกอบดว ยคําสมยั นิยม (Slang) คาํ ตัด คาํ ภาษา
ตางประเทศ คําภาษาถิ่น หรือ คาํ ศัพทเฉพาะกลุม ฯลฯ

ระดบั ภาษาแตล ะระดบั นนั้ ไมไ ดม กี ารแบง อยา งชดั เจนเพราะบางระดบั อาจมกี ารเหลอ่ื มลา้ํ กนั ได คาํ บางคาํ สามารถใชม ากกวา
หนง่ึ ระดบั ดงั นน้ั การเลอื กใชภ าษาระดบั ตา งๆ ผใู ชค วรคาํ นงึ ถงึ กาลเทศะ และความสาํ คญั ในการสอ่ื สารครง้ั นน้ั ๆ ดว ย

ความแตกตางของลักษณะภาษาระดับตางๆ

1. การเรียบเรยี ง ลาํ ดบั หรือระเบยี บของใจความทีม่ คี วามพถิ ีพถิ นั ตา งกัน ในการเรยี บเรยี งแตกตางกนั เชน ระดบั แบบแผน
จะมกี ารขดั เกลาบทพดู ไวป ระณตี บรรจง เปน ระเบยี บและไมว กวน ตรงขา มกบั ภาษาระดบั ไมเ ปน แบบแผนทไี่ มไ ดม กี ารเรยี บเรยี ง เรอ่ื ง
ราวทพี่ ูดหรือนาํ เสนอกส็ ุดแลว แตค ิด ณ ขณะนน้ั

2. กลวธิ กี ารนาํ เสนอ ภาษาระดบั แบบแผนจะนาํ เสนออยา งกลางๆ เพราะเปน การสง สารไปยงั กลมุ บคุ คลในฐานะผแู ทนของ
กลมุ หรือในนามตาํ แหนง ไมเจาะจง ตรงกันขา มกบั ภาษาระดับไมเ ปน แบบแผน วิธกี ารนาํ เสนอไมมีพธิ ีรตี อง ไมตายตวั และสามารถ
นําเสนอในวธิ ีการทแี่ ปลกใหม เพื่อดงึ ดูดความสนใจได

3. ถอ ยคาํ
คําในภาษาไทยสวนใหญลวนเปน ถอยคาํ ทีบ่ ง ถึงความลดหล่ันตามระดับภาษาตางๆ ดงั น้ี

แบบแผน กึ่งแบบแผน ไมเ ปนแบบแผน

ขาพเจา ฉัน ดิฉนั ผม กระผม หนู ฉัน ขา กู
รบั ประทาน เสวย ทาน รับประทาน กิน
ถงึ แกกรรม เสยี ชวี ติ ตาย
มคี วามประสงค ตองการ อยากได
ทัณฑสถาน เรอื นจาํ คกุ
พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู ัว พระเจา อยูหัว ในหลวง
ขา ว ขา ว ขา ว

56 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

ขอพึงระวัง

- คาํ วิสามายนาม เชน ชื่อโรงเรียน ชอ่ื คน ชอ่ื หนว ยงาน ในระดับภาษาทางการขึ้นไปควรใชช อ่ื เต็ม สว นระดบั ทล่ี ดลงมา
ใชย อ ได

- คําวเิ ศษณบ างคําเชน เปร้ียวจี๊ด เขยี วอื้อ ดําป ยิ้มแฉง เปน คําภาษาระดบั สนทนาลงไป

ความแตกตางระหวางภาษาพูดและภาษาเขียน

ภาษาพดู นอ งๆ นกึ ถงึ การพดู คยุ ในชวี ติ ประจาํ วนั นนั่ คอื ภาษาพดู ซงึ่ จดั อยใู นระดบั ภาษาไมเ ปน แบบ เพราะเปน ภาษาเฉพาะ
กลุม หรือเรยี กวา ภาษาปาก จะใชเมอื่ สนทนากบั กลมุ ทสี่ นิท ลกั ษณะท่ีสงั เกตได คือ มักจะเปนคําคะนอง หยาบคาย คําศพั ทเฉพาะ
กลมุ คํายมื ภาษาตางประเทศแลว ตัดใหสนั้ ลง และออกเสยี งผิดจากหลักไวยากรณ

ภาษาเขยี น เปนการใชภาษาเครงครัด ในหลักทางภาษา ถกู ตอ งตามหลักไวยากรณเ หลา นจ้ี ะจัดอยใู นระดับภาษาแบบแผน
แตบางครงั้ งานเขยี นบางประเภทกม็ ิไดเ ครงครัดเทา ที่ควรก็จะจัดอยูในระดบั ภาษากึง่ แบบแผนกไ็ ด

ตารางเปรียบความแตกตางของภาษาพูดและภาษาเขยี น

ภาษาพูด ภาษาเขียน
วยั โจ วัยรนุ
เจง เยี่ยมมาก
แหว ผดิ หวงั
เดีย้ ง พลาดและเจบ็ ตัว
เกรียน กอ กวน กา วรา ว
ม่ัวนมิ่ ทาํ ไมจริงจงั ปด บัง
เมพขิงๆ เกง สุดยอด
ผัวเมยี สามภี รรยา
หนัง ภาพยนตร
ปอดลอย หวาดกลวั
เรด่ิ เลิศ
เพ พ่ี
จงิ อะปาว จรงิ หรือเปลา
ใชปะ ใชห รือไม
เวอร เกนิ ควร เกนิ กาํ หนด
จอย สนกุ เพลิดเพลนิ
ฟน มีความสขุ
จิ้น จินตนาการ
กอบ สาํ เนา ตน ฉบบั คดั ลอก

ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 57

แนวการทําขอสอบระดับภาษา

การทําขอ สอบระดับภาษาน้ัน นอ งๆ จะตองรจู ักหวั ใจของระดับภาษานนั้ ๆ เสยี กอน จากนน้ั ลองคดิ เปนภาพของการสือ่ สาร
ประกอบดวยกจ็ ะสงผลดตี อ การพิจารณา อันจะทําใหการเลือกคาํ ตอบมีความแมน ยาํ มากยิ่งขึ้น ซึ่งมวี ธิ ีการ ดงั น้ี

ระดบั แบบแผน – ใชใ นงานพิธีการสาํ คญั ๆ ภาษาถูกตอ งตามหลักภาษาและสละสลวย
ระดบั กึ่งแบบแผน – งานสําคัญ ภาษาแบบแผนตอ งสัน้ กระชบั เขาใจงายใชเนนเสรมิ สัมพนั ธภาพ
ระดับไมเ ปนแบบแผน – พดู คุยในชวี ิตประจําวัน ใชภ าษาพดู มคี าํ หยาบ คําแสลง
เม่อื เขาใจหวั ใจของภาษาแตล ะระดับภาษาแลว ตอ ไปจะเปนวธิ กี ารสังเกตระดบั ของภาษาเบอ้ื งตน ดังนี้
1. อา นขอ ความแลว นกึ ภาพสถานการณก ารใชภ าษาตามขอ ความนนั้ ๆ ถา เหน็ ภาพชดั เจนกว็ เิ คราะหล กั ษณะของภาษาแตล ะ
ระดับไดทนั ที
2. หากขอ ความน้ันเห็นภาพท่ีสอื่ ออกมาไมช ดั เจน พิจารณาหาภาษาระดบั ไมเปนแบบแผน กึ่งแบบแผน และแบบแผนตาม
ลําดับ โดยยึดหัวใจของภาษาแตล ะระดับเปน สําคญั ประโยชนของการใหวิเคราะหร ะดับภาษาตามลําดับขางตนน้ี เพราะภาษาระดบั
ไมเ ปน แบบแผน (ภาษาปาก) และภาษาแบบแผน มีลกั ษณะทโ่ี ดดเดน เฉพาะตัว สงั เกตงาย มคี วามแตกตา งจากภาษาระดบั อื่นมาก
สง ผลตอ การทําขอ สอบไดเร็วขน้ึ
3. ตรวจและพิจารณาตัวเลือกท่ีใกลเ คยี งกับสิง่ ทเ่ี ราวิเคราะหไ ดม ากทสี่ ุด
ลองฝกฝนจากตวั อยางขอสอบระดับภาษา เพือ่ สรางความชาํ นาญในการทาํ ขอ สอบ
ตัวอยางที่ 1 ขอใดมี “คําคะนอง”

1. วัยรนุ ตอ งทําความเขาใจผใู หญบ าง
2. อยา มาเวอรมากไปหนอยเลย
3. เขาไมชอบยงุ วนุ วงวนุ วายกับใคร
4. อยาทํางานแบบลวกๆ มาสงครู
คาํ ตอบ คือ ขอ 2. เพราคาํ คะนอง ถงึ แมจ ะเปนคาํ พดู ท่ีไมอาจจดั ไดวา เปนคาํ มาตรฐาน แตก เ็ ปนคําในภาษาที่สามารถนาํ มา
ใชในการสือ่ สารไดในโอกาสสถานท่ีที่เหมาะสม กจ็ ะชวยทําใหการสอ่ื สารน้นั สมั ฤทธ์ผิ ลไดด เี ชนกนั โดย ขอ 2. เปนคําศัพททม่ี าจาก
ภาษาตางประเทศและการออกเสยี ง แปลวา เกนิ ควร หรอื เกินกาํ หนด ซ่ึงจดั อยูภาษาระดับไมเ ปน แบบแผน คนมักจะใชก ันอยาง
แพรห ลาย จึงกลายเปนคําคะนอง ทั้งนก้ี ็สามารถสือ่ สารความหมายไดเ ขาใจไดกับคนทุกกลุม สวนขอ ก. จัดอยูในระดับกึง่ แบบแผน
ไมมคี าํ คะนอง และขออ่ืนเปน เพยี งภาษาปากทว่ั ไปเทานั้น
ตวั อยางท่ี 2 ขอ ใดใชภ าษาไดเหมาะสมกับฐานะบุคคล
1. เชญิ รวมกันตักบาตรพระสงฆ 2,500 องคเนื่องในวนั เขา พรรษา
2. หลินปงแพนดานอยรับประทานตน ไผไดเ พม่ิ ขึ้นจากเมอื่ วานน้ี
3. ลกู ชายชา งไทยทกี่ ําเนิดทอ่ี อสเตรเลียจะมีอายุครบ 1 ปเ ดอื นหนา
4. ขอบคณุ ครับ โอกาสหนาขอเชิญมาใชบริการของเราใหมนะครับ
คําตอบ ขอ 4. ขอบคุณครับ โอกาสหนาขอเชิญมาใชบริการของเราใหมนะครับ เพราะ ใชภาษาไดถูกตองเหมาะสมที่สุด
สวนขอ อน่ื ๆ ใชถ อ ยคําผดิ ดังน้ี
ขอ 1. พระสงฆ ลกั ษณะนามคือ รปู
ขอ 2. ควรเปล่ียนจาก รบั ประทาน เปน กนิ
ขอ 3. ควรเปลยี่ นจาก กาํ เนดิ เปน เกิด

58 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

ตวั อยางท่ี 3 ขอ ใดใชภ าษาไมเ ปน ทางการในการเขียน
1. ขอเพียงมนุษยไมด ูถูกตวั เอง ตระหนักถึงศักยภาพพิเศษที่ซอ นอยูในตน
2. แลว เพยี รเจยี ระไนชวี ติ ใหแ วววาวพราวดว ยการเรียนรู
3. ซึมซบั เก็บรบั บทเรียนจากการงานและการใชชวี ิตอยา งมคี วามสขุ
4. ก็ยอ มจะมชี วี ติ ทค่ี มุ คา สงบ รม เยน็ และเปนสขุ ไดไ มย าก

คําตอบ ขอ 3. เพราะ คําวา ซึมซับ ไมเหมาะอยูในงานเขียน ซ่ึงควรแกขอความนี่เปน เรียนรูบทเรียนจากการงานและ
การใชช วี ิตอยา งมีความสขุ

นองๆ สามารถศึกษาเพิ่มเติมไดที่
Tag : สอนศาสตร, ภาษาไทย, ระดับภาษา, ภาษามรี ะดับ

• สอนศาสตร : ภาษาไทย ม.ตน :
ภาษามีระดบั
http://www.trueplookpanya.com
/book/m3/onet-thai/ch7-1

• ภาษาพูด ภาษาเขยี น
http://www.trueplookpanya.com
/book/m3/onet-thai/ch7-2

บันทึกชว ยจาํ

ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 59

บทที8่

ราชาศพั ท

ราชาศพั ท เม่อื เอยถงึ เมอ่ื ไร หลายคนตองสา ยหนาหนเี พราะ คิดวา ราชาศพั ทเปน เรือ่ งยาก มีคาํ ศพั ทเ ยอะ จนไมสามารถจะ
จดความหมายทัง้ หมดได อกี ทั้งยังมีวธิ กี ารใชท ่ซี ับซอ น เมื่อเปน เชนนี้หลายคนจงึ ตัดสนิ เดาขอสอบเสียเลย แตน นั่ ถอื เปนวธิ ีการท่ผี ิด
เพราะขอสอบคาํ ราชาศัพทส าํ หรบั ระดบั มัธยมศึกษาตอนตนไมย ากเลย คอยๆ เรยี นรูกจ็ ะทาํ ใหเขาใจมากขึ้นเอง

ราชาศพั ท คอื คาํ สภุ าพทใี่ ชใ หเ หมาะสมกบั ฐานะของบคุ คลตา งๆ คาํ ราชาศพั ทเ ปน การกาํ หนดคาํ และภาษาทส่ี ะทอ นใหเ หน็
ถึงวัฒนธรรมอันดีงามของไทย แมคําราชาศัพทจะมีโอกาสใชในชีวิตประจําวันของเรานอย แตเปนส่ิงท่ีแสดงถึงความละเอียดออน
ของภาษาไทยทมี่ คี าํ หลายรปู หลายเสยี งในความหมายเดยี วกนั และเปน ลกั ษณะพเิ ศษของภาษาไทยเลยทเี ดยี ว เพอื่ ใหเ ราสามารถใช
ประโยชนจากคาํ ราชาศพั ทใ หถูกตอง จึงตองแบงบุคคลในราชาศพั ทดงั น้ี

1. พระเจา แผน ดนิ หมายถงึ ผทู ไี่ ดร บั พระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษก ทง้ั นไี้ มว า จะเรยี กเปน อยา งอน่ื กจ็ ะอยใู นระดบั พระเจา แผน ดนิ
ทงั้ สน้ิ ผทู ม่ี สี ทิ ธจิ ะเปน พระเจา แผน ดนิ ตามกฎมณเฑยี รบาลกด็ ี แมย งั ไมผ า นพระราชพธิ บี รมราชาภเิ ษกกย็ งั คงไมต อ งใชค าํ ราชาศพั ท
เสมอดว ยพระเจา แผน ดนิ

2. พระบรมวงศานวุ งศ หมายถงึ เครอื ญาตผิ ใู หญแ ละญาตผิ นู อ ยของพระเจา แผน ดนิ ซงึ่ มตี าํ แหนง พระอสิ รยิ ยศทพี่ งึ ใชร าชาศพั ท
3. พระสงฆใ นพระพทุ ธศาสนา หมายถงึ พระสงฆต งั้ แตช น้ั สมเดจ็ พระสงั ฆราชสกลมหาสงั ฆปรณิ ายก จนถงึ พระสงฆส ามเณร
ทวั่ ไป ตอ งใชร าชาศพั ทส าํ หรบั พระสงฆต ามฐานานรุ ปู ของทา น
4. ขนุ นางขา ราชการระดบั สงู ขนุ นางสมยั โบราณมบี รรดาศกั ดเ์ิ รยี งจากสงู สดุ ลงตา่ํ สดุ ขา ราชการระดบั สงู ปจ จบุ นั มขี า ราชการ
ระดบั สงู ในตาํ แหนง ตา งๆ ตามลาํ ดบั ชน้ั การปกครองระบอบประชาธปิ ไตยทม่ี พี ระมหากษตั รยิ เ ปน ประมขุ

5. สภุ าพชน คอื สามญั ชนทว่ั ไป มวี งศญ าตบิ คุ คลทเ่ี คารพนบั ถอื บคุ คลทวั่ ไป

60 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

ราชาศัพทท ่คี วรรู คําราชาศพั ท คาํ สามญั คําราชาศัพท
- หมวดรางกาย พระอฐั ิ คอ พระศอ
คาํ สามญั พระปราง คาง พระหนุ
กระดูก พระกโบร คว้ิ พระขนง
พระเพลา จมกู พระนาสกิ
 แกม พระพาหา พระจกั ษุ
ขอศอก พระหตั ถ ดวงตา พระโสภี
ขา พระชานะ ตะโพก พระเพลา
แขน พระอนิ ทร พระทนต
มอื พระชวิ หา ตัก พระหัตถ
เขา พระนขา ฟน
รางกาย พระโลหิต มือ พระบงั คนเบา
ลนิ้ พระหฤทยั ปส สาวะ พระองั คาร
เล็บ พระอังสา เถา กระดูก พระอทุ ร
เลอื ด พระอุระ ทอ ง หลงั พระชงฆ
หัวใจ พระองคุลี นอ ง พระกษีระ
ไหล พระมังสา นา้ํ นม พระเขฬะ
อก พระกรรณ นํ้าลาย พระสรุ ะเสยี ง
นว้ิ มือ พระโอษฐ เสียง พระมสั สุ
เนื้อ พระเกศา หนวด พระตจะ
ใบหู พระฉวี หนงั พระพกั ตร
ปาก พระปล กะ หนา พระนลาฏ
ผม หนาผาก พระเศยี ร
ผวิ กาย หัว
ไฝ

ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 61

- หมวดอากัปกริยา คําราชาศพั ท คาํ สามญั คาํ ราชาศัพท
คาํ สามญั เสวย เดนิ ทรงดาํ เนิน
กนิ ตดั ผม
โกรธ กริ้ว ทรงพระพิโรธ ตาย ทรงพระเคร่ืองใหญ
ทรงพระอักษร แตง ตัว สวรรคต
เขยี นหนงั สือ ทรงพระราชดาํ ริ ทรงเครอ่ื ง
คิด ทรงพระประชวร แตง หนังสือ
ถาม ทรงพระราชนพิ นธ
เจ็บปว ย โปรด ถอื ศลี พระราชปุจฉา
ชอบ ดพี ระทยั ทาํ บุญ ทรงศีล
ดใี จ ทอดพระเนตร บวช
ดู เสด็จประพาส หัวเราะ ทรงบาํ เพญ็ พระราชกศุ ล
ไปเท่ยี ว ทรงพระสบุ นิ ใหพร ทรงผนวช
ฝน ทรงพระครรภ ไหว
มีครรภ แยม พระโอษฐ ทรงพระสรวล
ย้มิ ทรงพระกรรณแสง ออกคําส่ัง ถวายพระพร
รอ งไห ทรงศกึ ษา อาบนาํ้ ถวายบงั คม
เรียน ทรงลงพระปรมาภไิ ธย มีพระบรมราชโองการ
ลงลายมอื ชื่อ ทรงมพี ระราชปฏิสันถาร อยู
สนทนา อา นหนังสือ สรงนา้ํ
ประทับ
ทรงพระอกั ษร

62 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

- หมวดเคร่อื งใชตางๆ คําราชาศัพท คาํ สามญั คําราชาศพั ท
คาํ สามญั พระฉาย นํ้าชา พระสุธารสชา
พระคทา บหุ รี่ พระโอสถมวน
กระจกเงา ประตู พระทวาร
กระบอง พระสนับเพลา ผา พระภูษา ผาทรง
กางเกง ทองพระบาท ผาเชด็ ตวั ซับพระองค
กําไลขอ เทา พระปน เหนง ผา เช็ดหนา ซบั พระพกั ตร
เครอื่ งทรง ผาหมนอน คลุมพระบรรทม
เข็มขดั ฉลองพระหตั ถช อน ผาอาบนํา้ พระภูษาชุบทรง
เคร่ืองแตงตวั ฉลองพระหตั ถต ะเกยี บ พานหมาก พานพระศรี
มา น มุง พระวสิ ูตร
ชอน พระกณุ ฑล มีดโกน พระกรรแสงบดิ
ตะเกียบ พระแทน ไมเทา ธารพระกร
ตุมหู ถาดพระสุธารส ยารักษาโรค พระโอสถ
เตยี ง ถุงพระบาท ยาเสน พระโอสถเสน
ถาดน้าํ ถงุ พระหตั ถ รม พระกลด
ถุงเทา พระยภ่ี ู แวนตา ฉลองพระเนตร
ถงุ มอื พระราชอาสน เสอ้ื ฉลองพระองค
ทน่ี อน พระราชนิพนธ หมอนองิ พระเขนยอิง
พระบัญชร หวี พระสาง
ทน่ี ่งั พระมาลา เหลา นา้ํ จนั ทร
หนงั สือที่แตง พระเขนยเคยี ง แหวน พระธาํ มรงค
พระเขนย
หนาตา ง พระสุธารส
หมวก
หมอนขาง
หมอนหนุน
นํ้ากนิ

การใชค าํ ราชาศพั ท การเรยี นราชาศพั ทท ด่ี ไี มใ ชเ พยี งแคเ รารคู าํ ศพั ทอ ยา งเดยี วเทา นน้ั เพราะราชาศพั ทม กี ฎขอ บงั คบั ทนี่ อ งๆ
ตอ งเรยี นรเู ยอะทเี ดยี ว ดงั นนั้ ลองจาํ หลกั การใชร าชาศพั ทต อ ไปน้ี เปน ประโยชนต อ การทาํ ขอ สอบของนอ งๆ อยา งมาก
• การใชพ ระบรม พระราชและ พระ
พระบรมราช + นามสําคญั ทีส่ ุด ของพระบาทสมเด็จพระเจาอยหู ัว เชน พระบรมราโชวาท พระบรมศพ
พระราชโองการ พระบรมฉายาลกั ษณ
พระราช + นามสาํ คัญทส่ี ุด ของสมเดจ็ พระบรม เชน พระราโชวาท
พระราช + นามสาํ คญั ของพระบาทสมเด็จพระเจา อยูหวั และ สมเด็จพระบรม เชน พระราชนิพนธ
พระราชกรณยี กจิ พระราชประวัติ
พระ + นามทส่ี าํ คัญท่สี ดุ และนามสําคัญ ของสมเด็จเจา ฟา พระองคเจา และสมเด็จพระสงั ฆราช เชน พระโอวาท
พระนิพนธ พระราชกุศล พระกรณยี กิจ พระประวัติ
พระ + อวัยวะและของใช ของกษตั รยิ จ นถงึ พระองคเ จา เชน พระเนตร พระหตั ถ พระกรรณ พระนาสกิ
• การใชก ริยาราชาศัพท มี 2 ประเภท
1. สําเร็จรูป เชน เสดจ็ สรง สรวล เสวย พระราชทาน ประทาน ประชวร บรรทม

ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 63

2. ใช “ทรง” ดงั นี้
2.1 ทรง + กรยิ าธรรมดา เชน ทรงสราง ทรงหม้ัน ทรงยินดี ทรงว่ิง
2.2. ทรง + นามธรรมดา เชน ทรงศีล ทรงธรรม ทรงดนตรี
2.3 ทรง + นามราชาศพั ท เชน ทรงฉลองพระองค ทรงพระกรุณา
ขอ หาม หามใช “ทรง” นาํ หนากรยิ าราชาศัพทสําเร็จรูป
การใชค าํ วา “เสด็จ” นําหนา
เสด็จ + กริยาสามญั เชน เสด็จไป เสด็จออก
เสดจ็ + นามราชาศัพท เชน เสด็จพระราชสมภพ เสดจ็ พระราชดาํ เนินไปตางประเทศ
• การใชคําราชาศพั ท ในคําข้ึนตน และคําลงทา ย
- “ขอเดชะฝาละอองธุลีพระบาทปกเกลาปกกระหมอม ขาพระพุทธเจา.......” ลงทาย “ดวยเกลาดวยกระหมอม
ขอเดชะ” ใชในโอกาสกราบบังคมทูลขนึ้ กอนเปนครง้ั แรก
- “พระพทุ ธเจาขา ขอรบั ใสเ กลา ใสก ระหมอม ขาพระพทุ ธเจา....” ลงทา ย "ดว ยเกลา ดว ยกระหมอม..." ใชในโอกาส
ทม่ี ีพระราชดํารสั ข้นึ กอ น
- "พระมหากรณุ าธคิ ณุ เปน ลน เกลา ลน กระหมอ ม" หรอื "พระเดชพระคณุ เปน ลน เกลา ลน กระหมอ ม ลงทา ยวา "ดว ย
เกลาดว ยกระหมอม" ใชใ นโอกาสแสดงความขอบคณุ ทีไ่ ดรบั ความชว ยเหลอื
- "เดชะบารมีปกเกลาดว ยกระหมอ ม" หรือ "เดชะพระบรมเดชานภุ าพเปน ลน เกลา ลน กระหมอม ลงทา ยวา "ดวย
เกลาดว ยกระหมอม" ใชในโอกาสแสดงความรอดพน อันตราย
- "พระราชอาญาไมพน เกลา พนกระหมอม" หรือ "พระอาญาเปน ลนเกลา ลน กระหมอม" ลงทา ยวา "ดว ยเกลาดวย
กระหมอม" ใชในโอกาสทีท่ ําผิดพลาด
- "ไมควรกราบบังคมทูลพระกรุณา" หรือ "ไมควรจะกราบบังคมทูลใหทรงทราบ" ลงทายวา "ดวยเกลาดวย
กระหมอม"
ใชในโอกาสท่ีตองกลาวถึงส่งิ ไมสุภาพ
• การใชสรรพนามราชาศพั ท } ใตฝา ลบะรุ อษุ อทงี่ธ2ุลีพระบาท บรุ ษุ ที่ 1
ผฟู ง ขาพระพทุ ธเจา
1. พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู วั } }ใตฝา ละอองพระบาท
พระบรมราชินีนาถ
2. สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช
สมเดจ็ พระเทพพระรัตนฯ
3. สมเด็จเจา ฟา ใตฝา พระบาท
4. พระองคเ จา สมเด็จพระสังฆราช ฝาพระบาท เกลา กระหมอม (ฉัน)
5. หมอ มเจา ฝา ยพระบาท เกลา กระหมอ ม หมอ มฉนั
• การใชค าํ ราชาศพั ทใ หถกู ตองตามแบบแผนสํานวนไทย
- เฝา ทลู ละอองธุลีพระบาท หรอื เฝา ฯ รบั เสด็จ หรือ รับเสด็จ ไมใช ถวายการตอ นรับ
- มีความจงรกั ภกั ดี แสดงความจงรักภกั ดี ไมใช ถวายความจงรกั ภักดี
• คําราชาศัพทท ีม่ ักจะใชผ ิด
- ทลู เกลา ทูลกระหมอ มถวาย ใชกบั ของทีส่ ามารถยกได
นอ มเกลานอมกระหมอ มถวาย ใชกบั ของท่มี ขี นาดใหญ ยกไมได
ถวาย ใชก บั สงิ่ ทเี่ ปน นามธรรม เชน ถวายชวี ติ ถวายพระราชสมญั ญานาม

64 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

- โปรด เปนคาํ ศัพทร ะดับธรรมดา หรือราชาศัพทก ไ็ ด
ระดบั ธรรมดา มคี วามหมายวา เปน ท่ถี กู ใจ พอใจ สงเคราะห เชน ราดหนา เปนของโปรด
ของฉนั พระไปโปรดสัตว
ระดบั ราชาศพั ท มคี วามหมายวา ชอบ พอใจ เชน โปรดทางกฬี าเวลาเยน็ โปรดจดั ตงั้ กองลกู เสอื
- ทรงพระราชดําเนนิ เดิน เชน ทรงพระดําเนนิ ในหอ งบรรทม
เสด็จพระราชดําเนิน ไป อาจไปดวยรถทนี่ ่ัง เรือพระทีน่ งั่ กไ็ ด เชน เสด็จพระราชดาํ เนินกลบั จาก
พระตําหนักภูพาน
• ราชาศัพทสําหรบั พระภกิ ษุ
}- สมเด็จพระสงั ฆราช จะใชค าํ ระดับเดียวกนั กบั พระองคเ จา เชน บรรทม ประชวร เสวยพระกระยาหาร
- สมเดจ็ พระราชาคณะ
- พระราชาคณะ ใชคําราชาศพั ทสาํ หรับพระภิกษุ เชน
- พระภกิ ษทุ วั่ ไป จาํ วัด อาพาธ ฉันภัตตาหาร

แนวการทําขอสอบราชาศัพท

หลังจากเรยี นรเู ร่อื ง ราชาศพั ท ทจี่ ะตอ งจาํ คอ ยขางเยอะและอาจจะสบั สนได ดงั นนั้ การวิเคราะหขอสอบท่ดี ีก็ตอ งมีวิธกี าร
จาํ ใหง า ยข้นึ โดยจาํ ลาํ ดบั ของพระบรมวงศานุวงศเ ปน 3 ระดบั ดงั นี้

ระดับท่ี 1 พระบาทสมเด็จพระเจา อยูหัว
ระดับท่ี 2 สมเดจ็ พระนางเจา ฯ พระบรมราชนิ ีนาถ

สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช สยามมกฎุ ราชกมุ าร
สมเด็จพระเทพรัตนราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี
ระดบั ที่ 3 พระบรมวงศานุวงศพ ระองคอ ่ืนๆ
จากการจัดลาํ ดบั ขางตน จะแสดงใหเหน็ พระฐานันดรศักด์ิของแตพ ระองค ในทํานองเดียวกลวิธกี ารใชภ าษากล็ ดหล่นั ลงไป
เชนกนั เชน พระบรม – พระราช – พระ
อีกหนึง่ เร่ืองที่นอ งจะตอ งพึงระวังในการขอสอบราชาศพั ท นอ งจะตอ งขดี เสน ใตคาํ ราชาศัพทกอนจะพจิ ารณาตวั เลือกของ
ขอสอบทกุ ครั้ง เพอื่ ใหเ กิดความชดั เจนและแมนยาํ มากย่งิ ขึ้น
อยา ลมื กฎขอ บงั คบั และขอ หา มตา งๆ ในการใชค าํ ใหถ กู ตอ ง โดยเฉพาะ คาํ วา “ทรง” ทขี่ อ สอบมกั จะออกมาหลอกทกุ ป เมอื่
เขา ใจอยา งแมน ยําแลวมาดตู ัวอยางขอ สอบ เพื่อเปน แนวทางในการทําขอ สอบกันเลย
ตัวอยางที่ 1 ขอ ใดใชร าชาศัพท “ทลู เกลา ฯ ถวาย” ไมถูกตอง
1. สาํ นกั งานคณะกรรมการวจิ ยั แหงชาติทูลเกลา ฯ ถวาย สทิ ธบิ ัตรฝนหลวง แดพ ระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู ัว
2. กทม. ทลู เกลา ฯ ถวายหนงั สอื สมดุ ภาพแผนท่ี “หนง่ึ ศตวรรษกรงุ เทพมหานคร” แดพ ระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั
3. สมาพนั ธน กั ประดษิ ฐโ ลกทลู เกลา ฯ ถวายเหรยี ญรางวลั “พระอจั ฉรยิ ภาพ ทางการประดษิ ฐ” แด พระบาทสมเดจ็
พระเจา อยหู วั
4. หอการคา ไทยรว มกบั คณะกรรมการรว ม 3 สถาบนั (กกร.) ทลู เกลา ฯ ถวายกงั หนั น้ําชัยพฒั นาจํานวน 60 เคร่ือง
แดพ ระบาทสมเด็จพระเจา อยหู วั
คาํ ตอบ ขอ 4. เพราะ ทลู เกลา ทลู กระหมอ มถวาย ใชก บั ของทส่ี ามารถยกได กงั หนั นาํ้ ชยั พฒั นา ไมส ามารถยกไดค วรใช นอ ม
เกลา นอ มกระหมอ มถวาย

ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 65

ตัวอยา งที่ 2 “พระบาทสมเด็จพระเจา อยหู วั ใหปริญญาบตั รแกน ิสิตผจู บการศกึ ษา”
ขอ ใดใชแ ทนคาํ ทข่ี ีดเสน ใต
1. ทรงมอบ 2. ประทาน
3. ทรงประทาน 4. พระราชทาน
คาํ ตอบ คอื 4. เพราะ ระดับคําวา “ให” ของในพระบาทสมเด็จเจาอยหู ัวนัน้ ใชคําราชาศัพทแทนวา “พระราชทาน”
ตัวอยา งท่ี 3 เติมคาํ ในชองวางตอไปน้ีใหถ ูกตอ ง
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว................................เรื่องพระราชพิธีสิบสองเดือน ไวอยางละเอียดลออ จนไดรับ
การยกยองวาเปนยอดความเรยี งเชงิ อธบิ าย
1. ทรงนิพนธ 2. ทรงพระราชนิพนธ
3. ทรงอักษร 4. ทรงงาน
คาํ ตอบ ขอ 2. ทรงพระราชนพิ นธ เพราะใชไ ดถกู ตองกบั ฐานนั ดรศักดแิ์ ละสอดคลองกบั บรบิ ทของขอ ความมากทสี่ ดุ

นองๆ สามารถศึกษาเพิม่ เตมิ ไดท ่ี
Tag : สอนศาสตร, ภาษาไทย, คาํ ราชาศพั ท, ระดบั ภาษา, คําราชาศพั ท

• สอนศาสตร : ภาษาไทย ม.ตน : คําราชาศัพท 1
http://www.trueplookpanya.com/book
/m3/onet-thai/ch8-1

• สอนศาสตร : ภาษาไทย ม.ตน : คําราชาศพั ท 2
http://www.trueplookpanya.com/book
/m3/onet-thai/ch8-2

• ภาษาไทย ม.ตน เรื่อง คําราชาศัพท ตอนที่ 1
http://www.trueplookpanya.com/book
/m3/onet-thai/ch8-3

• ภาษาไทย ม.ตน เรอื่ ง คาํ ราชาศัพท ตอนท่ี 2
http://www.trueplookpanya.com/book
/m3/onet-thai/ch8-4

66 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

บทที่9

การเขียนจดหมาย

การเขียนจดหมายเปนชอ งทางการตดิ ตอสื่อสารท่สี ําคญั อยา งมากในอดีต แมวา ปจจุบนั จะมีชองทางการสื่อสารทร่ี วดเรว็
กวา แตก ารตดิ ตอ กันทางจดหมายก็ยงั คงเปนการตดิ ตอ ท่ีสาํ คัญอยู โดยเฉพาะในทางราชการ หรือการติดตอ สอื่ สารท่เี ปนทางการ
ดงั นัน้ เราจงึ ควรเรยี นรวู ธิ กี ารเขยี นจดหมายในรปู แบบทีถ่ กู ตอง

รูปแบบของจดหมาย

1. ทอี่ ยขู องผเู ขียน อยตู รงมมุ บนขวาของหนา กระดาษ โดยเราจะเร่มิ เขียนจากกง่ึ กลางหนากระดาษ
2. วันเดอื นป เขยี นเยอ้ื งทอ่ี ยูผูเขียนมาขางหนา เลก็ นอ ย
3. คาํ ข้ึนตน อยดู านซายหางจากขอบกระดาษประมาณ 1 น้ิว และเปนเเนวชดิ ดานซา ยสดุ ของเน้อื ความ
4. เน้ือความ เริ่มเขียนโดยยอหนาเล็กนอย และควรข้ึนยอหนาใหมเมื่อข้ึนเนื้อความใหม นอกจากน้ีตองเวนวรรคตอนให
ถกู ตองดวย
5. คําลงทา ย อยตู รงกบั วนั เดอื นปท่ีเขยี น
6. ชอื่ ผูเ ขยี น เย้อื งลงมาทางขวามือ ถาเขียนจดหมายถงึ บคุ คลท่ไี มค ุยเคย ควรวงเลบ็ ชื่อที่เขียนเปน ตัวบรรจงดว ย ถาเปน
จดหมายราชการตอ งบอกยศตําแหนง ของผสู งดวย

การใชคําขึ้นตนและคําลงทาย

ผูรับ คาํ ขึ้นตน คําลงทาย
บิดามารดา ญาติผใู หญ กราบเทา ……..ท่ีเคารพยง่ิ ดว ยความเครารพอยา งสูง
กราบเทา……..ที่รักและ
ผทู ีส่ นิทกนั หรือศกั ดิ์ต่าํ กวา เคารพ รักและคดิ ถงึ
บคุ คลทส่ี ูงดวยวยั วฒุ ิ ……………………..ทร่ี ัก คดิ ถงึ ดวยความรัก
บคุ คลทัว่ ไป …………………….ทีค่ ิดถึง ขอแสดงความนับถอื อยา งสงู
ประธานองคมนตรี กราบเรยี น……..ทเ่ี คารพ ขอแสดงความนบั ถือ
นายกรัฐมนตรี ฯลฯ เรยี น…….. ขอแสดงความนับถอื อยา งย่ิง
พระภิกษุ กราบเรยี น……… ขอนมสั การดว ยความเคารพ
อยางย่งิ
นมัสการ

ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 67

การใชค ําลงทายเนื้อความ มกั ใชในจดหมายที่เปนทางการหรือจดหมายราชการ มีคําลงทายทคี่ วรรดู งั ตอไปนี้
1. จึงเรยี นมาเพ่อื ทราบ ใชเ มอื่ บอกขอมลู รายงานผลการทํางาน ชี้แจงขอ เทจ็ จริง
2. จึงเรยี นมาเพอื่ โปรดพจิ ารณา ใชเม่อื ขออนญุ าต หรอื ขอใหผ รู บั จดหมายทําอะไรให
3. จงึ เรียนมาเพอ่ื โปรดใหความรว มมอื (อนุเคราะห) จักขอบคณุ ยงิ่ ใชเ ม่อื ขอความรวมมือ

รูปแบบการเขียนจดหมาย

(ทอ่ี ยผู เู ขียน)……………………………...
(วนั ที่)…………….(เดอื น)....................(พ.ศ.)......................
(คําขนึ้ ตน )...................................
(เน้ือความ)………………………………………………………………………………………………… …………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
(คาํ ลงทายเนอ้ื ความ)……………………………………………………………………………………..…
(คาํ ลงทา ย)...........................................
(ช่อื ผเู ขยี น)..........................
ตัวอยา งการเขียนจดหมาย

100/41 หมูบ านประชาสุข ต.รอบเวียง
อ.เมอื ง จ.เชยี งราย 57000
14 กมุ ภาพนั ธ 2554
เรือ่ ง ขอลากิจ
เรียน อาจารยป ระจาํ วชิ าภาษาไทย
เนอ่ื งจากขา พเจา นายรกั ดี มคี วามสขุ ไดผ า นการคดั เลอื กเปน นกั กฬี าประจาํ จงั หวดั เพอ่ื เขา รว มการแขง ขนั กฬี าแหง ชาตปิ ระจาํ
ป 2554 ทง้ั นขี้ า พเจา จะตอ งเขา คา ยนกั กฬี าเพอ่ื พฒั นาศกั ยภาพในระหวา งวนั ท่ี 20 กมุ ภาพนั ธ 2554 ถงึ วนั ท่ี 15 มนี าคม 2554 จงึ ไม
สามารถเขาเรยี นวชิ าภาษาไทย ในชว งเวลาดงั กลา วได
จงึ เรียนมาเพือ่ ขอลากิจในชวงเวลาขางตน
ขอแสดงความนับถือ
นายรักดี มีความสขุ
สาํ หรับเรือ่ งของขอ สอบการเขยี นจดหมายน้ี ขอสอบจะถามความรูทงั้ หมดของเรือ่ งการเขยี นจดหมาย และขอ สอบเร่ือง
จดหมายมักจะเปนขอใหญ คือมีขอยอยประมาณ 5 ขอ ดังนั้นถาหากนองๆ ศึกษาเร่ืองน้ีอยางลึกซึ้งก็นับวาเปนเรื่องท่ีคุมมาก
เพราะไมย ากและไดคะแนนเยอะ เมอื่ รูอยา งนีแ้ ลว มาทําตวั อยา งขอ สอบกันเลยดกี วา
จงเลือก (1) การเขยี นวนั ที่ (2) คําข้ึนตนจดหมาย (3) คําขนึ้ ตน เนอื้ ความ (4) คําลงทายเน้ือความ และ (5) คาํ ลงทายของ
จดหมาย ตอ ไปน้ี เพ่อื ใหจ ดหมายท่กี าํ หนดใหมรี ปู แบบทถ่ี กู ตอง

68 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

กลุมท่ี 1 กลุมท่ี 2
การเขยี นวนั ท่ี คําข้ึนตน จดหมาย

1. วนั ท่ี 4 กมุ ภาพนั ธ 2553 1. เรยี น
2. 4 กุมภาพันธ 2553 2. สวสั ดี
3. วนั อังคารที่ 4 กมุ ภาพันธ 2553 3. กราบเทา
4. วันที่ 4 กมุ ภาพันธ พ.ศ. 2553 4. นมสั การ
5. วันองั คาร แรม 5 ค่าํ ปฉลู จ.ศ. 1371 5. เจริญพร

กลุมที่ 3 กลมุ ท่ี 4 กลุม ท่ี 5
คาํ ข้ึนตน เนอ้ื ความ คาํ ลงทา ยเน้อื ความ คําลงทายของซองจดหมาย

1. สวัสดี 1. จึงเรียนมาเพ่อื ทราบ 1. ดวยความเคารพอยา งสูง
2. ตามที่ 2. จงึ เรียนมาเพอื่ โปรดพิจารณา 2. ดว ยรกั และเคารพ
3. อนุสนธิ 3. จงึ เรยี นมาเพื่อขอ 3. ขอแสดงความนับถือ
4. เนื่องจาก 4. จงึ นมสั การมาเพ่อื 4. ขอใหเ จรญิ ในธรรม
5. ไมต อ งใชค ําขนึ้ ตน 5. ไมตอ งใชค าํ ลงทาย 5. สวัสดี

128 อาคารพญาไทพลาซา ชัน้ 36
แขวงทุง พญาไท เขตราชเทวี
กรงุ เทพฯ 10400
ท่ี สทศ.234/2553
……….…………(1).....................
เร่อื ง ขอใหประชาสมั พนั ธใหนกั เรยี นตรวจสอบสนามสอบ
..........(2)..........ผอู ํานวยการโรงเรียนมัธยมบานเอกลักษณไ ทย
..........(3).........ปการศึกษา 2552 มีนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปที่ 3 สมัครเขารวมการทดสอบ O-NET ชวงชั้นท่ี 3 ประจําป
การศกึ ษา 2552 เปน จาํ นวนมากนั้น จงึ ใครขอใหท า นประชาสมั พนั ธใ หน กั เรยี นทีจ่ ะเขา สอบทุกคนตรวจสอบสนามสอบของตนเองให
เรยี บรอ ยกอ นวนั ทาํ การสอบ เพอื่ ปอ งกนั การเขา สอบผดิ สนามสอบ ซง่ึ หากเกดิ ขอ บกพรอ งดงั กลา วสถาบนั ทดสอบทางการศกึ ษาแหง
ชาติ (องคก ารมหาชน) จะไมรบั ผิดชอบตอขอ ผิดพลาดที่เกดิ ข้ึน
...............(4)..............ประชาสัมพนั ธใหน ักเรียนตรวจสอบสนามสอบอยางเครง ครดั จกั เปน พระคุณยง่ิ
...........................(5)...............................
(ลงนาม)
ศาสตราจารย ดร.อทุ ุมพร จามรมาน
ผูอ ํานวยการสถาบนั ทดสอบทางการศึกษาแหง ชาติ (องคการมหาชน)

ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 69

การตอบคาํ ถามในขอ น้จี ะตองใชค วามรทู ัง้ หมดในการเรียนเรอื่ งการเขียนจดหมาย โดยประการแรกนอ งๆ ตอ งเขาใจกอน
วา คําถามขอ น้เี ปน จดหมายราชการ ดงั นัน้ จงึ ใชภาษาในการเขยี นจดหมายระดับบุคลทัว่ ไป ทาํ ใหรคู ําตอบของกลุมที่ 2 ไดวาควรตอบ
ขอ 4 ใชค าํ ขน้ึ ตนจดหมายวา “เรยี น” และคําตอบของกลมุ ที่ 5 เรื่องคําลงทา ยจดหมายกค็ วรใชค าํ วา “ขอแสดงความนับถืออยา งยิ่ง”
เนอ่ื งจากใชก ับบคุ ลทัว่ ไป

จากนั้นจึงใชค วามรูในเรื่องรปู แบบของจดหมายตอบคาํ ถามกลมุ ที่ 1 ไดว าควรตอบขอ 2 และเน่อื งจากเนือ้ ความมลี ักษณะ
ขอความรวมมือกลุมที่ 4 จึงตอบขอ 2 จึงเรียนมาเพ่ือโปรดพิจารณา และจากการอานเนื้อความก็ทําใหตอบคําถามในกลุมที่ 3
ไดวา เนื้อความมลี ักษณะเปนเหตเุ ปนผลกนั จึงควรใชคําสันธานคําวา “เนอื่ งจาก” ในการเชื่อมประโยค

นองๆ สามารถศกึ ษาเพิ่มเตมิ ไดท ่ี
Tag : ภาษาไทย, เขียน, จดหมาย, ประเภท, สว นตัว, ธรุ กจิ , กจิ , ธุระ, ราชการการเขียนจดหมาย,
การเขียนวเิ คราะห, การเขียนวจิ ารณ

• การเขียนจดหมาย
http://www.trueplookpanya.com/book
/m3/onet-thai/ch9-1

• การเขยี น
http://www.trueplookpanya.com/book
/m3/onet-thai/ch9-2

บนั ทกึ ชว ยจํา

70 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

บทที1่ 0

การเขยี นคาํ ขวญั

“คาํ ขวญั ” เปน สง่ิ ทนี่ อ งๆ หลายคนคงจะรจู กั ดี บางคนเคยแตง บางคนเคยอา น อยา งเชน คาํ ขวญั ประจาํ จงั หวดั หรอื คาํ ขวญั
วนั เดก็ แตห ลายคนกอ็ าจจะยงั ไมร วู า จรงิ ๆ แลว คาํ ขวญั คอื อะไร หรอื มวี ธิ กี ารแตง คาํ ขวญั อยา งไร ดงั นนั้ พจี่ งึ จะมาสรปุ หลกั การเขยี น
คําขวัญใหนองๆ เขาใจ และพ่ีก็หวังวานอกจากนองจะใชความรูน้ีในการสอบแลว นองจะใชในการแตคําขวัญสงครูหรือสงประกวด
ดวย

คําขวัญ หมายถึง ถอยคํา ขอความ หรือบทกลอนส้ันๆ เพ่ือใหจําไดงาย โดยท่ัวไปการเขียนคําขวัญใหนาสนใจมีหลักการ
งา ยๆ ดังตอ ไปน้ี

1. ใชถอยคําส้ัน กะทัดรัด มีความหมายลึกซึ้ง ใชคําตั้งแต 2 คําขึ้นไป แตไมควรเกิน 16 คํา แบงเปนวรรคไดตั้งแต
1 - 4 วรรค เชน อากาศเปน พษิ ชวี ติ จะสน้ั ตนไมเทานนั้ ชว ยกนั ชว ยแก

2. เขยี นใหต รงจดุ มงุ หมาย มกี ารแสดงความคดิ ของเราในเรอ่ื งใดเรอ่ื งหนง่ึ อยา งชดั เจน หรอื ทเ่ี รยี กวา มใี จความสาํ คญั เพยี ง
อยางเดยี ว เชน ขบั รถถกู กฎ ชวยลดอุบตั เิ หตุ

3. มกี ารจัดแบงจังหวะของคําที่สมา่ํ เสมอ ทําใหสามารถจดจําไดง า ย เชน ยามศกึ เรารบ ยามสงบเราเตรียม
4. มีการเลนคาํ การเลนเสียงสมั ผัส และการใชคําซา้ํ เชน เดก็ ดเี ปนศรแี กชาติ เด็กฉลาดชาติเจริญ
5. เปน คําตกั เตือนหรอื แนะนาํ ใหป ฏบิ ตั ิในทางทีด่ ี
เมอ่ื นอ งๆ ไดศ กึ ษาหลกั การเขยี นคาํ ขวญั แลว คงคดิ วา การเขยี นคาํ ขวญั ไมใ ชส ง่ิ ทยี่ ากเลย สาํ หรบั ขอ สอบเกย่ี วกบั เรอื่ งคาํ ขวญั
นนั้ มกั จะเปน คาํ ถามเกยี่ วกบั คาํ ขวญั ทด่ี ี ซง่ึ นอ งๆ จะตอ งดจู ากหลกั การทงั้ 4 ขอ เปน ขอ เปรยี บเทยี บ แลว นอ งๆ กจ็ ะสามารถทาํ ขอ สอบ
ไดอยางแนนอน
ขอ ใดไมใชคําขวัญทดี่ ี
1. กตัญูคือหัวใจ ลงทุนไวไมขาดทนุ
2. ทุจริตคอื ศัตรรู าย ชาติวอดวายหากไมปอ งกนั
3. รูกฎ รกู ติกา รูคณุ คา รซู ้งึ ความเปน ไทย
4. เยาวชนคนรนุ ใหม ตองรกั ดี มีนา้ํ ใจ ใฝสามัคคี
คาํ ตอบของขอนีค้ ือ 2 เน่ืองจากวรรคเน้ือหาไมต อเน่ือง ไมเ ปนอนั หนึ่งอนั เดยี วกนั

นองๆ สามารถศึกษาเพิม่ เติมไดที่
Tag : ภาษาไทย, เขียน, คาํ ขวัญ

• คําขวัญ
http://www.trueplookpanya.com
/book/m3/onet-thai/ch10-1

ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 71

บทท1ี่ 1

การเขียนบรรณานกุ รม

การเขียนบรรณานุกรมหรือที่เรียกกันอีกช่ือหน่ึงวาการเขียนอางอิงน้ัน เปนส่ิงนองๆ หลายคนคงคิดวาเปนเรื่องท่ีนาเบ่ือ
เพราะไมร วู า นาํ ไปใชประโยชนอ ะไรได แตการเขยี นอา งอิงเปน สว นสาํ คัญของการทํารายงานหรือผลงานทีเ่ ปนวิชาการของทุกระดบั
การศกึ ษา เพอื่ ใหผทู ีม่ าอา นผลงานของเราเห็นวาผลงานเราน้นั ผานการคนควา นา เชอ่ื ถอื รวมท้ังยังเปนการใหเกียรตแิ กเ จาของ
ผลงานท่ีเราไดไปคน ความาดว ย

การเรยี นเรอื่ งการเขยี นบรรณานกุ รมนน้ั มหี ลกั ใหญๆ ทนี่ อ งๆ ควรจะจาํ และทาํ ความเขา ใจ คอื รปู แบบการเขยี นบรรณานกุ รม
ในเร่ืองของรปู แบบน้นั เปน เรอื่ งทีใ่ นระยะแรกนอ งอาจจะตอ งใชค วามจาํ ในการจดจาํ รูปแบบทถี่ ูกตอ งเสียกอ น แตเ มอื่ นอง
ไดใชรูปแบบทถี่ ูกตอ งในการเขียนบรรณานุกรมเพือ่ ทํารายงานสงคุณครูบอ ยๆ และนองกจ็ ะสามารถทําไดอยา งเปนอัตโนมตั ิเอง รปู
แบบของการเขยี นบรรณานุกรมทีป่ รากฏในขอสอบ มรี ูปแบบดงั ตอ ไปน้ี

ชอ่ื ผแู ตง. ปทพ่ี มิ พ. ช่ือหนังสือ. เลม ทหี่ รือจาํ นวนเลม (ถาม)ี , ครั้งท่ีพมิ พ. ช่ือชุด
หนงั สอื และลาํ ดับท่ี (ถามี). สถานท่พี ิมพ: สํานักพมิ พ.

ตวั อยา งของการเขยี นบรรณานุกรม
นววรรณ พนั ธเุ มธา. 2549. คลังคาํ . พิมพค ร้งั ท่ี 3. กรงุ เทพฯ : บริษัท
อมรินทรพร้ินตง้ิ แอนดพ บั ลิชชงิ่ จํากดั (มหาชน).

เม่อื นอ งๆ ไดเ หน็ แบบของบรรณานกุ รมแลว อาจจะคิดวา คงเปนการยากทีจ่ ะจดจํารปู แบบได เพราะนอกจากจะตองจําวา
บรรณานกุ รมประกอบไปดว ยอะไรบา งแลว ยงั ตอ งจาํ เครอ่ื งหมายตา งๆ ทม่ี ดี ว ย แตห ลกั การจาํ งา ยๆ นนั้ ถา นอ งๆ สงั เกตจากตวั อยา ง
และจากบรรณานกุ รมท่วั ไปจะพบวาปกติแลวมกั จะไมมี จาํ นวนเลม และชอ่ื ชุดหนงั สือ ดงั น้นั การจําเพื่อไปสอบอาจจะยงั ไมต อ งจํา
สองสวนน้กี ็ได (แตเม่อื ทํารายงานจริงๆ ถา มตี อ งใสไปนะ) แลว เราก็จะเหลอื สิ่งทีต่ อ งจําเพียง 6 ชอื่ คือ ช่ือผูแตง ปท พ่ี มิ พ ชอ่ื หนังสอื
คร้ังทีพ่ ิมพ สถานท่ีพมิ พ และสํานกั พิมพ

นอ งๆ จะเหน็ วา หากเราไดศ กึ ษาเรอ่ื งบรรณนานกุ รมอยา งเขา ใจแลว การเขยี นบรรณานกุ รมกไ็ มใ ชเ รอื่ งทย่ี ากเลย เชน เดยี วกบั

ขอ สอบของเรอื่ งนถ้ี า เราจาํ หลกั ขา งตน ไดก ส็ ามารถทาํ ขอ สอบไดแ นน อน ตวั อยา งขอ สอบของเรอ่ื งน้ี คอื
ขอใดอางองิ แหลงที่มาของขอ มลู ในการเขยี นรายงานไดถ ูกตอง

1. ดวงใจ ไทยอุบญุ . 2549. ทักษะการเขียนภาษาไทย. กรงุ เทพฯ: โรงพิมพจุฬาลงกรณมหาวทิ ยาลยั .
2. ประภาศรี สหี อําไพ. 2531. การเขียนแบบสรา งสรรค. สํานกั พิมพวัฒนาพานชิ : กรงเทพฯ.
3. ชาญนรงค พรรงุ โรจน. ความคิดสรางสรรค. โรงพิมพจ ฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลยั : กรุงเทพฯ, 2546.
4. บันลอื พฤกษะวัน. พัฒนาทักษะการเขียนเชิงสรางสรรค. ไทยวัฒนาพานิช: กรุงเทพฯ, 2533.
จากขอสอบนองๆ จะเห็นวาขอสอบตองการท่ีจะวัดเพียงแคความรูในเร่ืองรูปแบบการเขียนบรรณานุกรมเพียงอยางเดียว
ถา นองๆ จําไดก ็จะรูว าขอทถี่ ูกตองคือ ขอ 1 หากนอ งๆ คนไหนไมเ ขาใจกล็ องกลบั ไปดูรปู แบบการเขยี นบรรณานกุ รม และทอ งจํา
ใหขึ้นใจ นอ งๆ ก็จะทําขอ สอบไดส บายๆ

72 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

นอ งๆ สามารถศกึ ษาเพิ่มเตมิ ไดท ่ี • การเขยี นอา งอิงและบรรณานกุ รม
Tag : ภาษาไทย, การเขียน, อางอิง, บรรณานุกรม http://www.trueplookpanya.com
/book/m3/onet-thai/ch11-1
บนั ทึกชวยจํา

ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 73

บทท1่ี 2

สํานวนไทย

เรอ่ื งสาํ นวนไทยเปน เรอ่ื งทเ่ี ราไดเ รยี นมาตงั้ แตเ ดก็ ๆ สาํ นวนไทยเปน มรดกทางวฒั นธรรมทท่ี รงคณุ คา แสดงภมู ปิ ญ ญาและ
การพฒั นาทางภาษาของบรรพบรุ ษุ ของเรา บางคนอาจคดิ วา เปน เรอ่ื งทลี่ า สมยั ไปแลว และยากตอ ความเขา ใจ แตถ า เราไดศ กึ ษาสาํ นวน
อยา งดแี ลว จะเหน็ วา สาํ นวนไทยทาํ ใหเ ราสามารถสอ่ื ความหมายในสง่ิ ทเี่ ราตอ งการสอ่ื ไดก วา งขวางและเขา ถงึ อารมณม ากกวา เชน ถา
เราพดู วา คนทไ่ี ดด แี ลว ลมื ตวั ถา เรากลา วเฉยๆ กจ็ ะไมไ ดอ ารมณแ ละไมเ หน็ ภาพ แตถ า เราพดู วา “เหมอื นคางคกขนึ้ วอ” กจ็ ะทาํ ใหร สู กึ
ประชดประชนั และแสดงความไมพ อใจมากกวา

กอนทเ่ี ราจะไดเ รียนรสู ํานวนไทยมากยงิ่ ข้ึน เราตองมารูจกั กบั ความหมายและประเภทของสํานวนไทยกนั กอน
สํานวนไทย คือ ขอคําหรือขอความที่กลาวกันมาชานานแลว มีความหมายไมตรงตามตัวหรือมีความหมายอื่นแฝงอยู
สํานวนไทยมี 2 ประเภท คอื
สภุ าษิต คือ สาํ นวนท่ีมีลักษณะส่ังสอนหรือหาม มจี ดุ มงุ หมายเพือ่ การสงั่ สอน เชน นํา้ เชย่ี วอยาขวางเรอื
คําพังเพย คอื เปนสาํ นวนท่ีกลา วโดยท่ัวๆ ไป ไมไดเนน ไปท่กี ารส่ังสอนโดยตรง เชน ตํานาํ้ พรกิ ละลายแมน า้ํ
ดนิ พอกหางหมู หัวลานไดห วี

ตัวอยางสํานวนไทย

สาํ นวน ความหมาย

เลอื ดขึ้นหนา โกรธมากจนหนา แดง
เลือดเขา ตา ฮึดสูโดยไมเกรงกลวั เพราะไมมีทางเลือก
ปากวา ตาขยบิ พูดอยางหน่งึ แตกลบั ทาํ อีกอยางหนึง่
ฆา ไมต ายขายไมข าด ตดั เยื่อใยไมขาด (พอแม)
กวนน้ําใหข นุ ทาํ เรื่องราวท่สี งบอยูแ ลว ใหวุนวายมาอกี
หวานพชื หวังผล ใหป ระโยชนแกผ อู ่นื เพื่อหวังสง่ิ ตอบแทน
โยนหินถามทาง ทาํ การสิ่งใดเพอื่ หย่งั เชงิ ดกู อ น
กลานกั มกั บิ่น กลาเกินไปมักจะมีอันตราย
เอามอื ซกุ หบี หาเรอื่ งเดือดรอ นใสต วั โดยใชที่
ขงิ ก็ราขา ก็แรง อารมณร อนพอๆ กนั
ตาํ ขา วสารกรอกหมอ หาเพียงพอกนิ ไปมอ้ื หนง่ึ ๆ

คาํ คะนอง คอื ถอ ยคาํ สาํ นวน หรอื ภาษาพูดทใ่ี ชส รางความเขา ใจเฉพาะกลุม เปน ภาษาทีส่ รางขนึ้ เพ่อื หลีกเล่ียงการใช
ภาษาไมสุภาพ เปน ภาษาไมเ ปนแบบแผน สรางข้นึ เพอ่ื ใหเกิดคําแปลกๆ ผิดไปจากปรกติท้งั ดา นเสียง รปู คํา และความหมายเปน
ภาษาท่ีไมป รากฏในพจนานุกรม เชน เวอ ร เริด่ เจง เปน ตน

74 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

ตวั อยา งขอ สอบเรอ่ื งสาํ นวนไทยทไี่ ดน าํ มาเปน ตวั อยา งน้ี เปน ขอ สอบทเ่ี นน การใชส าํ นวนใหถ กู ตอ งกบั สถานการณท ก่ี าํ หนดมา
ให และขอ สอบจะใชส าํ นวนทม่ี คี วามหมายคลา ยๆ กนั หรอื สามารถใชใ นสถานการณท ค่ี ลา ยกนั ได แตเ ราควรจะใชส าํ นวนใหถ กู ตอ งทส่ี ดุ
ถึงบางเด่อื โอม ะเดอ่ื เหลอื ประหลาด บังเกิดชาตแิ มลงหวีม่ ีในไส
เหมอื นคนพาลหวานนอกยอ มขมใน อปุ ไมยเหมอื นมะเดอื่ เหลอื ระอา
คําประพนั ธน ้ตี รงกับสาํ นวนใด
1. ปากหวานกนเปร้ยี ว
2. ปากปราศรยั น้ําใจเชอื ดคอ
3. ขางนอกสกุ ใส ขางในเปน โพรง
4. มอื ถอื สาก ปากถือศลี
ในขอ สอบขอ นสี้ ถานการณท โี่ จทยก าํ หนดใหม าอาจไมใ ชเ ปน เพยี งแตค วามเรยี งเทา นน้ั แตอ าจเปน ลกั ษณะของรอ ยกรอง ที่
จะวดั ความรูของนอ งๆ ถึง 2 ข้นั คือความสามารถในการแปลความหมายรอยกรอง และความสามมารถในการเลือกใชสํานวนไทย

สาํ หรบั บทรอ ยกรองนไี้ ดก ลา วเปรยี บเทยี บคนกบั ผลมะเดอ่ื วา ดา นนอกอาจดสู วยงาม แตด า นในกลบั เนา มแี มลงตา งๆ เหมอื น
คนพาลทด่ี ดู ี แตข า งในจติ ใจเปน คนไมด ี ซง่ึ กต็ รงกบั สาํ นวน “ขา งนอกสกุ ใส ขา งในเปน โพรง” ในขอ 3 นนั่ เอง

นองๆ สามารถศกึ ษาเพมิ่ เตมิ ไดท ่ี
Tag : ภาษาไทย, สาํ นวน, ภาษาไทย, สภุ าษติ , คําพงั เพย

• ภาษาไทย ม.ตน เรื่อง สํานวน สุภาษติ
คําพังเพย
http://www.trueplookpanya.com
/book/m3/onet-thai/ch12-1

• สํานวนสุภาษติ ไทย
http://www.trueplookpanya.com
/book/m3/onet-thai/ch12-1

ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 75

บทท่1ี 3

การเรียงคําตามพจนานกุ รม

พจนานุกรมเปนสิ่งที่นองๆ ทุกคนคงจะเคยใชมาตั้งแตเด็กๆ ถึงแมวาปจจุบันการหาความหมายจะทําไดงายๆ ดวยส่ือ
อเิ ลก็ ทรอนกิ สต า งๆ แตก ารใชพ จนานกุ รมและการเรยี งคาํ ตามพจนานกุ รมกย็ งั คงเปน เรอ่ื งทค่ี วรศกึ ษา โดยเฉพาะเรอื่ งการเรยี งคาํ
ตามพจนานกุ รมทน่ี องๆ จะสามารถนาํ ไปใชในการเรยี นหรอื การงานเรื่องอ่ืนๆ ได
หากเราจะใชพ จนานกุ รม สง่ิ ทเ่ี ราจําเปนตองทาํ ไดมี 2 สิ่ง คือ จะตอ งเรยี งคําตามพจนานกุ รม และจะตองรเู กี่ยวกับอกั ษร
ยอ ท่ีจะประกอบอยูในการอธบิ ายความหมายของคาํ
การเรียงลําดับคําตามพจนานุกรม
1. จะตอ งเรยี งลําดับตามรปู พยัญชนะมากอ นรูปสระ โดยจะเปน การเรยี งตาม ก - ฮ แตจ ะมกี ารเพ่ิม ฤ ฤา หลัง ร
และ ฦ ฦา หลัง ล
2. ไมเ รียงลําดบั ตามเสยี งอา น แตเรียงลาํ ดับตามรปู พยางค เชน หญิง หนงั หมวด หลาย จะตอ งไปคน ในหมวดตวั
อักษร ห ถาจะคน คาํ วา ทราบ ทรัพย กไ็ ปคน ในหมวดตวั อกั ษร ท
3. คาํ ทอ่ี ยใู นหมวดอกั ษรเดียวกันจะเรยี งลําดับตามรูปพยญั ชนะตวั ถดั ไปของคาํ ไมสนใจเสียงตวั สะกด อกั ษรควบ หรือ
อักษรนาํ เชน กฎ มากอ น กรด เพราะ ฎ มากอน ร
4. คาํ ท่ีขน้ึ ตนดวยพยญั ชนะแลวตามดวยพยัญชนะ มากอ นคําท่ตี ามดว ยสระ เชน ของ มากอน ขาย
5. คาํ ที่ข้นึ ตนดวยพยัญชนะและตามดว ยสระ จะมีลําดบั การเรยี งรูปพยญั ชนะ ดงั นี้
1. ยโ่ี ถ
อะ อั ออั ะ อา อาํ อิ อี อึ อื อุ อู เอ เอะ เอา เอาะ เอิ เอี เอยี ะ เอีอ เอือ เอืยะ แอ แอะ โอ โอะ ใอ ไอ
6. เรยี งลาํ ดบั ตามรปู วรรณยุกต สามัญ เอก โท ตรี จัตวา โดยจะเรมิ่ จากคาํ ทไ่ี มม รี ูปวรรณยุกต
ขอสอบเร่ืองการเรียงคําตามพจนานุกรมเปนขอสอบท่ีไมยาก หากวานองๆ แมนในเร่ืองการเรียงคําตามหลักท่ีไดกลาวไวแลว โดย
ลกั ษณะขอ สอบจะวดั การเรยี งพยญั ชนะเปน สว นใหญ นอ งๆ จงึ ควรทอ ง ก-ฮ ใหแ มน ยาํ จะไดท าํ ขอ สอบไดอ ยา งงา ยได โดยมตี วั อยา ง
ขอสอบดังตอไปน้ี
ขอใดเรยี งลําดับคาํ ตามพจนานุกรมไดถ ูกตอง
รางวัล ฤกษ ละโว
2. จบั ฉา ย มหาวงศ ปนัดดา ตระกูล
3. ขีค้ ยุ เงินรอ น ปากผี ตงั เก
4. ตระเวน นายดาบ ถวาย เทพี
เฉลยของขอสอบขอน้ี คอื ขอ 1 ซง่ึ เปนการเรยี งตามพจนานุกรมแบบงา ยๆ คอื ดทู ่ีพยญั ชนะตนเพียงจุดเดยี ว แตส ่ิงที่ควร
ระวงั สาํ หรับขอนีค้ อื ตาํ แหนงของตวั ฤ ท่อี ยูห ลังพยัญชนะ ร เพราะตวั ฤ เปนตัวที่เพ่ิมขนึ้ มาจากพยญั ชนะปกติ

76 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

นอ งๆ สามารถศึกษาเพ่ิมเติมไดท ี่ • การใชพจนานกุ รม การสะกดคํา
Tag : ภาษาไทย, พจนานุกรม, การสะกดคํา สํานวน ตอนที่ 1
http://www.trueplookpanya.com
 /book/m3/onet-thai/ch13-1

บนั ทึกชวยจํา • การใชพจนานุกรม การสะกดคาํ
สํานวน ตอนที่ 2
http://www.trueplookpanya.com
/book/m3/onet-thai/ch13-2

• การใชพ จนานกุ รม การสะกดคํา
สํานวน ตอนท่ี 3
http://www.trueplookpanya.com
/book/m3/onet-thai/ch13-3

• การใชพ จนานุกรม
http://www.trueplookpanya.com
/book/m3/onet-thai/ch13-4

ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 77

บทท่ี14

การเขยี นเรียงความ

เรยี งความเปน การเขียนท่ีมีทง้ั ความยากและความงายผสมกนั ถา เราจะเขียนเรียงความใหไ ดดีๆ เราจะตองมกี ระบวนการ
คิดที่จะสรางความสัมพันธระหวางเน้ือหากับหัวขอเรื่อง และจะตองมีทักษะการเขียนท่ีดีที่จะสื่อแนวคิดของเราไปสูผูอานไดอยาง
เหมาะสม แตในท่ีน้ีเราจะเรียนรูความรูเบื้องตนของการเขียนเรียงความ คือ เรื่องสวนประกอบของเรียงความและการเขียนสวน
ประกอบของเรยี งความ

สว นประกอบของเรียงความประกอบไปดวย 3 สว น คอื
1. คาํ นาํ เปน การบอกใหผ อู า นทราบวา ผเู ขยี นจะเขยี นเรอื่ งอะไร เปน การกระตนุ ใหผ อู า นสนใจอา นเนอ้ื เรอื่ งตอ ไป การเขยี น
คาํ นํามีหลายวิธี เชน ยกคําพูด คาํ คม สุภาษติ รอ ยกรอง คาํ ถาม
2. เน้ือเรื่อง เปนสว นสําคญั ทสี่ ุดของการเขยี นเรียงความ ผเู ขียนจะตองคดิ กอนเปน ขนั้ แรกวา จะเลอื กเขยี นเร่อื งอะไรและ
มวี ตั ถปุ ระสงคใดในการเขยี นเรือ่ งนน้ั ๆ
จดุ ประสงคในการเขยี นเรียงความ มี 4 ประการ คอื เพ่ือใหขอเทจ็ จริง เพอ่ื โนม นา วใจ เพื่อใหค วามบนั เทงิ เพ่อื สงเสริม
การใชค วามคดิ การกําหนดจดุ ประสงคที่แตกตา งกนั จะทาํ ใหเนือ้ หาของงานเขยี นตางกนั ดว ย
ตอจากน้นั เราจะตอ งกาํ หนดโครงเร่อื ง การกาํ หนดโครงเรื่อง ทาํ ใหม ขี อบเขตในการเขยี น ไมเ ขยี นนอกประเดน็ เปนการจัด
ลําดบั ความคดิ ใหเ ปนระเบยี บตอ เนือ่ งเปน เร่ืองราว เชน เขยี นเรอ่ื งการวเิ คราะหเพลงอีแซว ควรเรยี งลาํ ดับโครงเร่อื ง คือ

(1) ความเปน มาและลกั ษณะของเพลงอแี ซว
(2) การสรา งสรรคบทเพลงอแี ซว
(3) บทบาทของเพลงอแี ซวตอ สงั คมไทย
(4) สถานภาพและการอนรุ กั ษเพลงอแี ซวในปจจบุ นั
3. บทสรปุ ควรเขยี นบทสรปุ ใหน า ประทบั ใจ ทสี่ าํ คญั คอื ตอ งทาํ ใหผ อู า นเขา ใจจดุ ประสงคข องผเู ขยี นอยา งแจม ชดั อาจทาํ ได
หลายวธิ ี เชน เนนสาระสาํ คญั ของเร่ือง ตง้ั คาํ ถามใหคิดตอ ยกคาํ กลา ว คําคม สภุ าษติ ขอ คิด
สาํ หรบั เรอ่ื งขอสอบเรือ่ งการเขียนเรยี งความน้ี ขอสอบก็จะมแี นวขอ สอบประมาณ 2 แนวทางดวยกัน คือ คาํ ถามเกีย่ วกับ

การวางโครงเรื่อง และคาํ ถามเก่ยี วกับการพจิ ารณาขอความทยี่ กมาใหว า ควรอยูในสวนประกอบใดของเรียงความ
ขอใดไมค วรใชเปนเนือ้ เรอ่ื งของเรยี งความ วันภาษาไทยแหงชาติ
1. รัฐบาลไทยประกาศใหวันท่ี 29 กรกฎาคม ของทกุ ป เปน วนั ภาษาไทยแหงชาติ ตามที่จุฬาลงกรณม หาวิทยาลยั ไดเสนอไว
2. วนั สําคญั ของคนเราอาจมไี ดห ลายวัน แตวันหนงึ่ ท่คี นใชภ าษาไทยทกุ คนมิควรลมื กค็ ือวนั ภาษาไทยแหงชาติ
3. วนั ที่ 29 กรกฎาคม 2505 เปน วนั สาํ คญั ทเ่ี ปน จดุ เรมิ่ ตน ของการกาํ หนดใหว นั นเ้ี ปน วนั ภาษาไทยแหง ชาตใิ นอกี 37 ปต อ มา
4. วนั ภาษาไทยแหง ชาติ จะทาํ ใหค นไทย ตระหนกั ในความสาํ คญั ของภาษาไทย ตระหนกั ในความสาํ คญั ของภาษาไทยและ
รว มมอื กนั ในการอนุรกั ษก ารใชภ าษาไทยใหถูกตอ ง

สําหรับการพิจารณาหาคําตอบในขอสอบขอนี้ นองๆ จะตองอานคําตอบอยางละเอียดและหาวาขอใดไมควรเปนสวนเนื้อ
เรื่อง และควรจะสงั เกตวา หากไมใชส วนเน้ือเร่อื งแลวก็ควรจะเปน สวนคํานาํ หรอื สว นสรปุ ซง่ึ จะมีเนื้อความทจ่ี ะเชิญชวนใหอานตอ
หรือท้งิ ทา ยใหประทบั ใจ

78 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

เมอ่ื นอ งสามารถสงั เกตไดอ ยา งนแ้ี ลว กจ็ ะพบคาํ ตอบซง่ึ อยใู นขอ 2 เพราะเนอ้ื ความในขอ นม้ี ลี กั ษณะทง้ิ ทา ยความสาํ คญั ของ
เรื่อง ทาํ ใหค วรเปนสว นสรปุ เรื่องมากกวา

นองๆ สามารถศกึ ษาเพ่มิ เตมิ ไดท ี่ • การเขียนบทความ
Tag : ภาษาไทย, การเขยี น, บทความ, เรยี งความ http://www.trueplookpanya.com
/book/m3/onet-thai/ch14-1

บนั ทกึ ชว ยจาํ

ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 79

บทท่1ี 5

คําทับศพั ท

คําทับศัพทและศัพทบัญญัติมีข้ึนในประเทศไทยอันเน่ืองมาจากการเขามาของวิทยาการจากตางประเทศ รวมถึงการยืมคํา
ตา งประเทศมาใช ดังนนั้ เราจงึ ควรศกึ ษาและใชค าํ ทบั ศัพทเหลาน้ีใหถ กู ตอ ง

คําทบั ศัพท คือการถา ยเสยี งหรือรปู ของคําจากภาษาตา งประเทศ นํามาเขียนในรปู แบบของภาษาไทยของเรา เพอื่ ใหค นท่ี
อา นออกเสยี งไดถูกตอ ง หรอื ใกลเ คยี งกับภาษาเดมิ โดยมีการยืมคํามาจากภาษาตา งประเทศหลายภาษา เชน ภาษาบาลี สันสกฤต
องั กฤษ จนี ฝรง่ั เศส เปน ตน

ตวั อยางคาํ ทับศพั ท

คําทบั ศัพท คาํ เดมิ คําทับศพั ท คําเดิม

เชิต้ Shirt เต็นท Tent

โหวต Vote เทคนิค Technique

โคมา Coma แบตเตอร่ี Battery

ปรูฟ Proof กีตาร Guitar

แท็กซ่ี Taxi คลนิ ิก Clinic

ตามความคิดของพเี่ รือ่ งท่ีมกั จะนาํ มาออกขอ สอบมากทส่ี ดุ ของเรอื่ ง คําทับศพั ท คือการนําไปใช โดยมกั เปน ขอ สอบทีถ่ ามกอ็ บปCopyกา ซGas
วา ขอใดไมควรใชคาํ ทับศัพท หรือขอ ใดควรใชค าํ ทับศพั ท ดงั น้ันเวลาเราทาํ ขอสอบเราควรจะหาคําทบั ศัพทใหเจอเปนอนั ดบั แรก และคอนเสิรตConcertคุกกี้Cookie
ใหคิดวาคํานนั้ มีคําไทยทค่ี วรจะใชอ ยูหรือไม ดงั ตัวอยางขอ สอบตอไปนี้

การนาํ คาํ ทบั ศัพทภาษาองั กฤษมาใชในขอใด ท่ีทาํ ใหภ าษาไทยมวี งศัพทเ พ่มิ ขนึ้
1. มาเรยี นอยูในกรงุ เทพฯ ยูนิเวอรซ ิตี้ทีท่ นั สมัย
2. ซัมเมอรแมเรยี กตัวกลับมาชว ยทําไรทาํ นาอยทู ่บี านหนองใหญ
3. ชาวบา นก็ดอยการศึกษากนิ แตป ลาราทไ่ี มพ าสเจอรไ รซ
4. ใหมาเปนฟารเมอรดาววา มันไมใช มนั ไมใ ชต ัวตนทีแ่ ทจ รงิ ของดาว
การหาคําตอบในขอ สอบเรอื่ งคาํ ทบั ศพั ทข อนี้ สิ่งท่นี อ งควรจะทาํ เปน อยางแรกคอื หาคําทบั ศัพทในแตละขอ ซงึ่ จะไดคําวา
“ยนู ิเวอรซ ติ ้”ี “ซัมเมอร” “พาสเจอรไ รซ” และ “ฟารเมอร” เม่ือเราหาคาํ ไดแ ลว ก็จะสามารถพิจารณาไดง ายๆ วาจากคาํ เหลานมี้ ี
คาํ ใดทใ่ี ชคาํ ภาษาไทยแทนไมได เน่ืองจากการขยายวงศพั ทจะใชกบั คาํ ใหมท ีเ่ พงิ่ เขา มา และไมมีคาํ ทีบ่ ัญญัตไิ วแลว
ดงั นนั้ คาํ ตอบของขอ นคี้ อื ขอ 3 “พาสเจอรไ รซ” เปน คาํ ทไี่ มม กี ารบญั ญตั ไิ วใ นภาษาไทย แตค าํ อนื่ ควรจะใชว า มหาวทิ ยาลยั
ฤดรู อ น และชาวนา ตามลําดบั

80 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

นอ งๆ สามารถศกึ ษาเพิ่มเตมิ ไดท ี่ • ศพั ทบ ญั ญตั ิ
Tag : ภาษาไทย, การทบั ศัพท, ศพั ทบ ญั ญัติ http://www.trueplookpanya.com
/book/m3/onet-thai/ch15-1
บนั ทึกชวยจาํ

ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 81

บทที1่ 6

การเรยี งลาํ ดบั ประโยค

ในระบบไวยากรณภ าษาไทย การเรยี งลาํ ดบั คาํ และขอ ความเปน เรอ่ื งทสี่ าํ คญั มาก เพราะถา หากเราเรยี งลาํ ดบั ผดิ ความหมาย
ของประโยคหรือยอหนา น้นั กจ็ ะเปลี่ยนความหมายไปจากเดมิ ทําใหผ ูฟง เกิดการเขาใจผดิ ได

การเรยี งลาํ ดับขอ ความหรอื การเรียงลําดบั ประโยคในยอหนา เปน เรือ่ งท่ีมักจะนาํ มาเปนขอสอบมากทีส่ ุด โดยหลกั การเรียง
ลําดบั ประโยคในยอ หนา นั้นมหี ลักการสาํ คัญๆ ดงั ตอไปน้ี

1. หน่ึงยอหนามปี ระโยคใจความสําคญั เพยี งประโยคเดียว เราจึงควรหาประโยคใจความสาํ คญั กอน
2. ประโยคใจความสาํ คญั มักอยูประโยคแรกหรือประโยคสดุ ทา ย
3. เนอ้ื ความในยอ หนา มกั เรยี งกนั อยา งเปน ระบบ เชน เรยี งจากนอ ยไปหามากหรอื มากไปหานอ ย เรยี งจากเหตไุ ปหาผลหรอื
ผลไปหาเหตุ เรียงตามลาํ ดบั เวลา เปน ตน
เมอ่ื เราเขา ใจกระบวนการการเขยี นยอหนาแลวการทาํ ขอสอบการเรียงลําดบั ขอ ความกไ็ มใ ชเ รอื่ งยาก โดยขอ สอบการเรียง
ลําดบั ขอความนั้นมักมีลักษณะเดยี วกันคอื ใหขอ ความมาหลายๆ ขอ ความแลวใหเ ราเรยี งลาํ ดบั การทาํ ขอ สอบแบบนีพ้ ่อี ยากใหน อ งๆ
ลองเรยี งลาํ ดบั ดว ยตนเองกอ น แลว จงึ ไปดตู วั เลอื กทโี่ จทยใ หม าเทยี บกบั ทเี่ ราคดิ วา เหมอื นหรอื ตา งกนั ไหม แลว แบบใดดกี วา กนั
ขอ ใดเรียงลําดับประโยคไดถูกตอ ง

(1) แมแตคนญี่ปนุ ซ่ึงเคยรังเกยี จการงบี หลับกลางวันมานานก็กําลังจะเปลย่ี นทศั นคติ
(2) ถาการงบี หลบั กลางวนั ไมด ี นโปเลียน ลีโอนาโด ดาวนิ ซี
(3) และคนสาํ คัญของโลกอีกมากมาย คงจะไมท ํากนั
(4) จนทาํ ใหก ารงีบหลับกลางวันไดก ลายเปนแฟชั่นฮิตตลอด 2 ปท ่ีผานมา
1. (1) (2) (3) (4)
2. (1) (4) (2) (3)
3. (2) (3) (1) (4)
4. (2) (1) (4) (3)
สาํ หรบั การหาคาํ ตอบของขอ สอบเรอ่ื งนี้ พอี่ ยากใหน อ งๆ ลองเรยี งประโยคดว ยตวั เองกอ น แลว คอ ยดเู ฉลยคาํ ตอบ โดยคาํ ตอบ
ในขอ นตี้ อบ ขอ 3

นองๆ สามารถศกึ ษาเพมิ่ เติมไดท ี่
Tag : ภาษาไทยการเรยี งลําดับ, การเรยี งประโยค, เทคนคิ การจัดประโยค, การเรียงขอความ

• เทคนคิ การเรียงลําดบั ประโยค
http://www.trueplookpanya.com/book
/m3/onet-thai/ch16-1

82 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

บทท1่ี 7

การเขียนรายงาน

“รายงาน” เปนคําท่ีนองๆ ทุกคนก็คงจะเคยไดยิน และเชื่อวาจะตองเคยผานการทํารายงานกันมาแลว รายงานที่เราเคย
ทํากนั ในโรงเรียนนน้ั เปนรายงานประเภทรายงานเชิงวชิ าการ คือเปน การเสนอการคนควาในประเด็นที่เราไดรบั มอบหมายนัน่ เอง

รายงาน คอื การเขยี นเลา ถงึ สงิ่ ทไี่ ดพ บเหน็ หรอื ไดก ระทาํ มาแลว เชน การคน ควา ทางวชิ าการ เปน ตน ลกั ษณะของรายงาน
คลายยอ ความ คอื เกบ็ เฉพาะขอความสําคัญแตอาจเพิ่มเติมรายละเอยี ดบางอยางไดต ามสมควร

สวนตางๆ ของรายงาน มี 3 สว น ดงั น้ี
1. สวนนํา ประกอบดวย หนา ปก ใบรองปกหนา (กระดาษเปลา) หนาปกใน หนา คาํ นาํ หนา สารบญั
2. สว นเนื้อเร่ือง ประกอบดวย เนอ้ื เร่ือง เชิงอรรถ
3. สว นสรปุ ประกอบดวย บรรณานุกรม ภาคผนวก ใบรองปกหลงั (กระดาษเปลา ) ปกหลัง

สวนประกอบท่ีสําคัญของรายงาน

คาํ นาํ เปน การบอกขอบขา ยของเร่อื ง สาเหตุที่ทําใหเ ลือกทาํ รายงานเรอื่ งนี้ จดุ มงุ หมายในการเขียน
สารบญั หมายถงึ บญั ชบี ทตา งๆ ในสารบญั มบี ทและตอนตา งๆ เรยี งตามลาํ ดบั กบั ทป่ี รากฏในหนงั สอื ตลอดจนการขอบคณุ
ผทู ่ชี วยเหลือในการทาํ รายงาน
เนอ้ื หา ตองมตี อนนาํ ตอนตวั เรือ่ ง และตอนลงทายเชน เดียวกบั การเขยี นเรียงความ
บรรณานุกรม คือ รายชอื่ ส่งิ พิมพตลอดจนวัสดุอา งองิ ทุกชนดิ ท่ีเกีย่ วขอ งกับการทํารายงาน
ภาคผนวกหรอื อภธิ านศพั ท คือ สว นทนี่ าํ มาเพ่มิ เตมิ ทายรายงานเพื่อใหผ อู า นเขาใจแจม แจง ย่งิ ขึน้

ข้ันตอนการเขียนรายงาน

1. ตงั้ ชอื่ เรอ่ื งกาํ หนดขอบเขตของเรอื่ ง โดยเลอื กเรอ่ื งทเ่ี ราสนใจหรอื ถนดั นอกจากนยี้ งั ควรเปน เรอ่ื งทม่ี ปี ระโยชนต อ ทงั้ ตวั ผู
จัดทาํ เองและผอู านดวย

2. กําหนดจุดมุงหมายของเร่ืองจะกระทําไดก็ตอเมื่อไดคนควาขอมูลอยางละเอียดเรียบรอยแลว
3. เขยี นโครงเรอ่ื งของรายงาน โดยการวางโครงเรือ่ งท้ังสว นคาํ นาํ เนอื้ เรอ่ื ง และสรุป โดยเนน ไปท่เี น้ือเร่อื ง โดยการจดั
เรยี งเน้ือหาเปนลาํ ดับอาจตามเวลาหรือตามความสาํ คัญ แตต อ งใหเน้อื หามคี วามสัมพนั ธกันดวย
4. ลงมอื เขียนรายงาน
เม่ือนองๆ ไดศึกษาเร่ืองหลักการของการเขียนรายงานแลว ก็มาถึงในสวนของขอสอบ ขอสอบเรื่องการเขียนรายงานใน
ระดับมธั ยมศกึ ษาปท่ี 3 นี้ เปนขอ สอบทไ่ี มยากเทา ไหร เน่ืองจากวัดความรเู กีย่ วกับสว นประกอบของรายงาน ถา นอ งๆ ศึกษาเรอ่ื งน้ี
อยางดีก็จะสามารถทาํ ขอสอบไดอ ยางแนนอน

ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 83

สวนประกอบใดของรายงานที่สําคญั นอยทสี่ ุด
1. คํานาํ
2. สารบญั
3. บรรณานกุ รม
4. ภาคผนวก
สวนทส่ี ําคัญนอ งที่สดุ ในการเขียนรายงาน หรอื แทบจะเรยี กไดวา ไมจําเปนตอ งมีก็ได คือ สวนภาคผนวก ในขอ 4 นอกจาก
นัน้ ขออ่ืนๆ เปนสวนประกอบท่รี ายงานทกุ เลนจะตอ งมี

นองๆ สามารถศึกษาเพ่มิ เตมิ ไดท ่ี
Tag : ภาษาไทย, การเขียน, บทความ, รายงาน, การเขียนรายงาน

• การเขยี นบทความ
http://www.trueplookpanya.com/book
/m3/onet-thai/ch17-1

• การเขียนรายงาน
http://www.trueplookpanya.com/book
/m3/onet-thai/ch17-2

บันทึกชว ยจาํ

84 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

บทที่18

การเปน ผูพูดและผูฟ งทีด่ ี

ถา นอ งๆ ตดิ ตามสถานการณใ นปจจุบัน นองๆ ก็คงจะเหน็ วา ปญหาทางสังคมเกดิ ขึ้นมาจากการฟง และการพูดท่ีไมต รงกัน
อยูมาก โดยเฉพาะในดานการพูดเราจะตองคิดอยูเสมอวากอนพูดเราเปนนายคําพูด แตเม่ือพูดออกไปแลวคําพูดจะเปนนายเรา
ดังน้ันเราจะตองคิดกอนพูดและมีวจิ ารณญาณในการฟงอยเู สมอ โดยการพดู และการฟง ท่ีดมี หี ลักการงา ยๆ ดังตอไปนี้

การเปนผูพูดที่ดี

1. การใชภ าษา ตอ งเลือกใชถ อยคาํ ทเี่ ขา ใจงายเหมาะสมกับวยั ของผูฟ ง
2. ออกเสียงพูดใหช ัดเจนตามหลักภาษาและความนยิ ม ดังพอประมาณ อยาตะโกนหรอื พดู คอ ยเกินไป
3. สีหนา ทาทางยิ้มแยม แจมใส เปน กนั เอง ไมเครง เครยี ด
4. ทา ทางในการยนื นงั่ ควรสงา ผา เผย การใชท า ทางประกอบการพดู กม็ คี วามสาํ คญั เชน การใชม อื นว้ิ จะชว ยใหผ ฟู ง เขา ใจ
เรอ่ื งราวไดงา ยยิ่งข้ึน
5. ตอ งรักษามารยาทการพูดใหเครง ครดั ในเร่อื งเวลาในการพดู พูดตรงเวลาและจบทนั เวลา
6. พูดเร่ืองใกลตัวใหทุกคนรูเรื่อง เปนเรื่องสนุกสนานแตมีสาระ และพูดดวยทาทางและกิริยานุมนวล เวลาพูดตองสบตา
ผูฟงดว ย
7. ไมควรพูดเร่ืองเชอื้ ชาติ ศาสนา การเมือง โดยไมจ ําเปน และไมค วรพูดแตเ รือ่ งของตัวเอง
8. ไมพ ูดคําหยาบ นินทาผูอ่นื ไมพูดแซงขณะผูอนื่ พดู อยู และไมช ีห้ นา คสู นทนา พดู ดว ยวาจาสภุ าพ
9. รกั ษาอารมณในขณะพดู ใหเปนปกติ

การเปนผูฟงท่ีดี

1. การฟงทุกครั้งตอ งมวี ัตถปุ ระสงคท่ีชัดเจน และไมเ ลือกฟง เฉพาะเรอื่ งท่ตี นเองสนใจ
2. รบั ฟงขอมลู ทั้งหมดกอนตัดสินใจ
3. ใหความสนใจกบั ผูพูด
4. มกี ารตรวจสอบ หรือตคี วามหมายทุกครงั้ ท่ีมีการสอ่ื สาร
5. เปนการฟงดว ยการยอมรับสาระ และความรูสึก
6. แสดงความสนใจกระตือรอื รน ทีจ่ ะฟง
7. ขจดั ส่งิ รบกวนท่ีทําลายสมาธใิ นการฟง
8. ควรฟง พรอ มสงั เกตภาษา ทา ทางประกอบ จะชวยบอกความนัยได
สาํ หรับเรื่องของขอ สอบเกี่ยวกบั เรือ่ งการเปน ผพู ูดและผูฟง ทดี่ นี นั้ เปน ขอสอบท่จี ะวดั ความเขาใจและทศั นะคตติ อการพูด
และการฟง ของเรามากกวาจะถามหลักการ ดังน้นั นอ งๆ ควรนําหลักการเปน ผูพูดและผูฟง ท่ีดมี าใชจ นเปนนิสัยก็จะทาํ ใหทําขอ สอบ
ไดงายขึ้น โดยขอ สอบเรื่องน้ีมตี วั อยางของขอ สอบดงั ตอ ไปนี้

ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 85

ขอ ใดใชภาษาในการพดู ไดอยา งเหมาะสมและแสดงมารยาททดี่ ี
1. ไมว าใครก็สามารถพบเจอความผดิ หวังได แตส ุดทายอยา ทอ แทแ ลว กัน
2. คนอยา งเรา ผดิ หวังซะบางก็ดี ทําอะไรมน่ั ใจเหลอื เกิน จะไดเ ปนบทเรยี น
3. โตแลว ผดิ หวงั แคนี้ ทนไมได มีชวี ิตอยตู อ ไปไมได ก็ไมต องทาํ อะไรแลว
4. พยายามเขาละกนั ผดิ หวังเปน เรอ่ื งเล็กๆ ถา ฟา มีตา คงเห็นความตง้ั ใจนอยๆ บาง
จากขอ สอบขอน้เี ปนขอสอบที่วดั ความเขา ใจ ทัศนะคติ รวมถงึ การนาํ เอาสิง่ ทเ่ี รียนมาเปนหลกั การไปใชจ ริง โดยถา หากเรา
จะตองปลอบผูท่ีผิดหวัง เราควรจะใชคําพูดใหเขามีกําลังใจท่ีจะดําเนินชีวิตตอไป และช้ีใหเห็นความเปนธรรมดาของโลกท่ีจะมี
ความสมหวงั และความผดิ หวงั สลบั กนั ไป ทาํ ใหเ ราควรจะตอบขอ 1 สว นขอ อน่ื ๆ นอกจากจะบน่ั ทอนกาํ ลงั ใจของผฟู ง แลว อาจจะทาํ ให
ผฟู ง คดิ สนั้ เอาไดงา ยๆ กไ็ ด

นอ งๆ สามารถศึกษาเพ่มิ เตมิ ไดท่ี
Tag : ภาษาไทย, การพดู , การสอื่ สาร, การพดู วิเคราะห, การประเมนิ , การใชค าํ ,
การสรปุ ใจความสาํ คญั

• การพดู
http://www.trueplookpanya.com/book
/m3/onet-thai/ch18-1

• การพูด
http://www.trueplookpanya.com/book
/m3/onet-thai/ch18-2

86 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

บทที1่ 9

การเขยี นแผนผังความคิด

การเขยี นแผนผงั ความคิดเปนสง่ิ ทอี่ าจจะแปลกใหมส ําหรบั นองหลายคน และสําหรบั นอ งบางคนทไี่ ดผ า นการเขียนแผนผงั
ความคดิ กันมาแลวกอ็ าจจะยังไมเห็นถึงความสําคญั หรือประโยชนข องการสรา งแผนผังความคดิ การสรางแผนผังความคดิ ในระดบั
มธั ยมศกึ ษาปท ี่ 3 นี้ เหมาะสมกบั การสรา งผงั ความคดิ แบบจดั กลมุ โดยการเขยี นประเภทนม้ี กั ยดึ ความคดิ เปน สาํ คญั และจดั กลมุ ตาม
ความคิดรวบยอด ยอยเปนแผนภาพ และมักจะเขียนเปน แผนภาพแบบก่ิง เชน

การเขารบั ราชการในสมยั ประวตั ิความเปน มา
รตั นโกสินทรต อนตน ในวัยเดก็

ชีวิตกวเี อก: สุนทรภู

จดุ หักเหในชีวิต ผลงานสําคัญ

การสรา งแผนผังความคิดน้ัน มีหลักการในการสรางแบบงา ยๆ อยู 4 ขน้ั ตอน ดงั นี้
1. กาํ หนดช่อื เรือ่ งหรือความคดิ สําคญั
2. ระดมสมองระดมความคิดของตวั เองเกย่ี วกับเรอื่ งนั้น แลวเขยี นเปนคาํ หรือ ขอความสน้ั ๆ และบันทึกไว
3. นําคําหรือขอความนั้นมาจดั กลมุ
4. ออกแบบผงั ความคดิ และโยงเสน แสดงความสัมพนั ธ อาจมีการโยงคาํ อธิบายออกไปอกี ก็ได
เมอื่ นอ งๆ ไดศ กึ ษาการเขยี นแผนผงั ความคดิ แลว วธิ กี ารทดี่ ที ส่ี ดุ ทจ่ี ะฝก ความเขา ใจในการสรา งแผนผงั ความคดิ คอื การ
ทน่ี อ งๆ ไดล งมอื ปฏบิ ตั ดิ ว ยตนเอง ลองใชก ารสรา งแผนผงั ความคดิ ในการจดความรใู นการเรยี น หรอื การวางแผนเรอื่ งตา งๆ ของชวี ติ
กจ็ ะทาํ ใหน อ งเขา ใจการสรา งผงั ความคดิ มากยงิ่ ขน้ึ และกจ็ ะสามารถทาํ ขอ สอบเรอ่ื งแผนผงั ความคดิ ไดง า ยขนึ้ และสง ผลถงึ คะแนนสอบ
ทมี่ ากขนึ้ เนอ่ื งจากเรอ่ื งนเ้ี ปน หวั ขอ ใหญข องขอ สอบ มขี อ ยอ ยมาก ดงั นนั้ เรามาดตู วั อยา งขอ สอบกนั วา มลี กั ษณะอยา งไร
ใหน กั เรยี นเลอื กขอ ความตอ ไปนเ้ี ตมิ ลงในชอ งวา งเพอ่ื ทจ่ี ะทาํ ใหแ ผนผงั ความคดิ นมี้ คี วามถกู ตอ งสมบรู ณ โดยเลอื กคาํ ตอบทด่ี ี
ทสี่ ดุ 4 คาํ ตอบ จาก 8 ขอ ความทกี่ าํ หนดให

ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 87

มหศั จรรยประเทศไทย

1. ความคิดของผคู นท่ีแตกตา ง ก็อยรู ว มกันไดอ ยา งสนั ติ
2. โบราณสถาน โบราณวตั ถุ มรดกล้าํ คา ของแผน ดิน
3. พระพุทธศาสนา สอนใหตระหนกั รกู ฎแหงกรรม
4. นกั เรียนไทย เขา รว มการแขงขนั โอลมิ ปกวิชาการ
5. ภเู ขาใหญ ดอกไมส วย ทะเลใส ธรรมชาติงดงาม
6. รอยย้ิม มติ รภาพ นา้ํ ใจไมตรี ใครๆ กเ็ ปน พ่ีนอ งกัน
7. ขวานทองของไทยแหลงแรท องคาํ มากท่สี ดุ ในเอเชีย
8. พระมหากษัตรยิ ไ ทย แหลง รวมจิตใจของผองชน
สําหรับการพิจารณาคําตอบในเร่ืองน้ี นองๆ จะตองทําความเขาใจกับประเด็นหลักของแผนผังความคิดเสียกอนวา คําวา
“มหศั จรรยป ระเทศไทย” หมายถึง ส่ิงท่ีแปลกใหม เปน สิ่งท่ีคนไทยหลายคนยังไมร ู หรอื เปนสิ่งท่เี ปน เอกลกั ษณของไทย ดวยเหตผุ ล
เหลาน้ี ตวั เลอื กท่ีดีทสี่ ดุ ของคําตอบก็คอื ขอ 2 ขอ 5 ขอ 6 และขอ 7 นน่ั เอง

นองๆ สามารถศึกษาเพิ่มเติมไดที่
Tag : ภาษาไทย, ผงั ความคิด, แผนทีค่ วามคดิ , การระดมสมอง, Mind Map

• การเขียนผังความคดิ
http://www.trueplookpanya.com/book
/m3/onet-thai/ch19-1

88 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

บทที่20

ความรทู ัว่ ไปเกยี่ วกบั คําประพันธ

กอ นทน่ี อ งๆ จะรจู กั กบั บทประพนั ธป ระเภทตา งๆ กอ นอน่ื เรากต็ อ งทาํ ความรจู กั ความรเู บอ้ื งตน กบั บทประพนั ธก นั กอ น นนั่ กค็ อื
“องคป ระกอบ” ของบทประพนั ธน นั่ เอง โดยสว นหนง่ึ ของบทรอ ยกรอง มขี นาดลดหลน่ั กนั ดงั นี้ คอื บท --> บาท --> วรรค --> คาํ เฉพาะ
ในคาํ ประพนั ธป ระเภทกลอน มกั เรยี กวา คาํ กลอน แทนคาํ วา บาท มาเรยี นรกู นั ดกี วา วา เรยี กอะไรกนั บา ง

1. องคประกอบ
1.1 บท คอื ตอนๆ หนึ่งของคําประพนั ธ
1.2 บาท คือ บรรทดั ของคาํ ประพันธ
1.3 วรรค คอื เปน สวนทีแ่ ยกยอยออกมาจากบาทอีกทหี นึง่
1.4 คําหรือพยางค คือ เสยี งทเ่ี ปลงออกมาในคร้ังๆ หน่งึ

ถานอ งๆ ยังไมเขา ใจ เราลองมาดูบทประพนั ธดา นลา งเปน ตวั อยา ง

ยกตวั อยางเชน

รางสูงสูงสวยสงา ในตาฝน ย้ิมขนั ขันชวนใหหวั ใจหวาม 1 บาท
ทกั สั้นสั้นวา คดิ ถงึ ก็ซึ้งตาม โอน ห่ี รอื นยิ ามของความรัก 1 วรรค

บทประพันธขา งตน เปนกลอนแปดหนง่ึ บท ซ่ึงบทหนง่ึ จะมสี องบาท และหน่งึ บทจะมีส่วี รรค
ลกั ษณะบังคบั ของบทรอยกรอง 9 ประการ
1. พยางค คือ เสยี งที่เปลง ออกมาในครั้งๆ หนึง่ อาจมคี วามหมายหรอื ไมม ีความหมายกไ็ ด เชน คําอุทาน อยางคําวา โอย
อิ๊หมํา่ มะ แม ก็เปน พยางคท้งั สิ้น

ยกตัวอยา งเชน
- คาํ หน่งึ พยางค เชน วะ คะ แน วงิ่ นดิ กลบั เปนตน
- คาํ สองพยางค เชน มะมว ง วจี ตลาด คลาดแคลว นะจะ ครุคริ เปนตน
2. คณะ คอื ขอกาํ หนดของรอยกรองแตล ะชนิดวาจะตองมีจาํ นวนคํา จํานวนวรรค จาํ นวนบาทหรือบทในจาํ นวนเทาใด เชน
กาพยยานี 11 กจ็ ะบงั คับ 4 วรรค โดยวรรคหนาตอ งบังคบั 5 คาํ และวรรคหลังบังคบั 6 คํา เปนตน สวนกลอนแปด ก็กําหนดวา
1 บทมี 2 บาท 1 บาทมี 2 วรรค 1 วรรคมี 8 คํา
3. สมั ผัส คือ ลกั ษณะบงั คับทีต่ องใชคําใหคลอ งจองกนั
3.1 สมั ผัสสระ คอื คาํ ทีใ่ ชสระเปน เสียงเดยี วกนั ถามีตัวสะกด ตองสะกดมาตราเดยี วกัน

ยกตัวอยา งเชน ม-ี หน-ี ดี-สี ใจ-ไข-ลัย-ไป-ไหม-วัย นาน-ขาน-หลาน
3.2 สัมผัสอักษรหรือพยัญชนะ คอื คาํ ท่ใี ชพ ยญั ชนะขน้ึ ตน เปน ตวั เดยี วกันหรือเสยี งเดยี วกนั โดยไมต อ งคาํ นงึ ถึง
สระหรอื ตวั สะกด

ยกตวั อยา งเชน กา-เกา-กบี -กมุ -กุด-โกรธ ทราบ-ทรง-ทราม-ทรวง ขวาง-เขวี้ยง-ขวดิ

ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 89

3.3 สมั ผัสนอก คอื สัมผัสบงั คบั ของบทรอ ยกรองทกุ ชนดิ เปน คาํ ทีต่ องเชือ่ มสัมผัสจากวรรคหนง่ึ ไปอีกวรรคหนึ่ง
แตต องใชสมั ผัสสระเทานัน้ ไมใ ชส มั ผัสอกั ษรนะนอ งๆ
ยกตัวอยา งเชน
พอแดดพรมิ้ ยม้ิ พรายกับชายฟา โลกกจ็ าแจม หวังดว ยรงั สี
หยาดอรณุ อุนหลา เหมอื นอารี แพรระพหี มภพอบหนาวคลาย
เพียงจะพลิกแผน ฟาลงมาฝน กบั แสงอนั ออนอุนอรุณฉาย
เราคนทอ รอหวังซังกะตาย หวงั ชีพพรายอุนบางอยางอรณุ
3.4 สัมผัสใน คือ คําที่มีเสียงสระหรือมีพยัญชนะคลองจองกันท่ีอยูในวรรคเดียวกัน ซ่ึงจะทําใหบทรอยกรองน้ัน
ไพเราะนาฟงมากขน้ึ ซึ่งในบทรอ ยกรองจะมีสมั ผัสในหรอื ไมม กี ็ได
ยกตวั อยา งเชน
เหลอื รอยราวหลบเรนเห็นรรู อ ง ยามฝนสาดแดดสองตองความหนาว
สายลมแรงซาดซัดที่พดั พราว เสยี งเกรยี วกราวกรวดทรายลอยสายลม
4. คําครุ - ลหุ คือ คาํ หนกั คําเบา ซ่งึ บังคับใชใ นบทประพันธป ระเภทฉนั ท
5. คําเอก – คาํ โท คือ คาํ ท่บี ังคับวรรณยุกตร ูปเอกและโท ในตําแหนงที่กําหนดไวโดยเฉพาะในโคลงและราย
5.1 คาํ เอก คือ คาํ หรือพยางคท ี่มรี ปู วรรณยุกตเอก เชน ใช ไต เตา จา แม เปน ตน
5.2 คําโท คอื คําหรือพยางคที่มรี ปู วรรณยุกตโ ท เชน น้าํ ฟา หลา ได เปน ตน
5.3 คาํ เอกโทษ คือ คําโททเี่ ขยี นโดยใชรูปวรรณยุกตเอก หรืองายๆ ก็คือ คาํ เอกทส่ี ะกดผิด
ยกตวั อยา งเชน - หม้ันหมาย เขียนเปน มั่นหมาย ม่นั เปน คาํ เอกโทษ
- เข้ยี วคม เขียนเปน เคย่ี วคม เคีย่ ว เปน คาํ เอกโทษ
5.4 คําโทโทษ คือ คําเอกทีเ่ ขยี นโดยใชร ปู วรรณยกุ ตโ ท หรืองา ยๆ ก็คอื คาํ โทท่สี ะกดผิด
ยกตัวอยา งเชน - หยอกเลน เขียนเปน หยอกเหลน เหลน เปนคําโทโทษ
- มน่ั คง เขยี นเปน หม้นั คง หมน้ั เปน คําโทโทษ
ตวั อยา งโคลงท่ใี ชคําโทโทษ
หัวลงิ หมากเรยี กไม ลางลงิ
ลางลงิ หลู งิ ลงิ หลอกขู (ความหมายคอื หลอกข)ู
ลิงไตก ระไดลิง ลงิ หม
ลิงโลดฉวยชมผู (พ)ู ฉีกควา
6. คําเปน - คาํ ตาย คอื ลกั ษณะบงั คับทีใ่ ชใ นการแตง โคลง รายและกลบท โดยเฉพาะโคลงสีส่ ภุ าพ
7. เสียงวรรณยุกต คอื เสยี งดนตรี อันไดแก เสียงสามญั เอก โท ตรี และ จัตวา ที่กําหนดใหใ ชในบทกลอน
วรรณยกุ ตน มี้ คี วามสาํ คญั ตรงทจี่ ะเปน สง่ิ ทที่ าํ ใหบ ทประพนั ธม คี วามไพเราะมากยงิ่ ขนึ้ อกี ทง้ั เรายงั ตอ งรวู า คาํ ทา ยของวรรคใด
นยิ มหรอื ไมน ยิ มลงทา ยดว ยเสยี งใดบา ง ยกตวั อยา งเชน กลอนแปดหรอื กลอนสภุ าพนนั้ เสยี งลงทา ยในแตล ะวรรคนน้ั จะมขี อ ยกเวน
แตกตา งกนั ไป เพอ่ื ใหไ ดเ สยี งทไ่ี พเราะนา ฟง

90 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

8. คาํ นํา คือ คําขึน้ ตนท่ตี อ งใชในบทรอ ยกรองบางประเภท ซ่ึงจะมีลกั ษณะตา งๆ กนั ดังนี้
8.1 กลอนบทละคร ขนึ้ ตนดวยคาํ วา “เม่อื น้นั ” “บดั น้นั ” “มาจะกลา วบทไป”
ยกตัวอยางเชน
เมื่อน้นั พระยาไมยราพยกั ษา
เหน็ กระบ่ีนอนทอดกายา กป็ รีดาเงอื ดเง้ือกระบองตาล
บดั นน้ั คําแหงหนุมานชาญสมร
รบั รองปองกันประจนั กร วานรโถมถบี ดว ยฤทธาฯ
มาจะกลา วบทไป ถงึ เทพไทเรืองศรี
อันสถติ ถ้ําธารครี ี มที ิพยโสตนยั นา
ขอ สงสัยท่ีพีค่ ิดวามนั ผุดข้นึ มาในหัวนองอยางแนน อน นนั่ ก็คือ ทาํ ไมคํานําของกลอนบทละครถึงตอ งมหี ลายคําดวยและใช
ตา งกนั อยา งไร วนั น้ีพีจ่ ะมาไขขอ สงสัย ท้งั 3 คาํ นม้ี ีขอแตกตางกันอยูก ค็ ือ
เมื่อนัน้ จะใชก ับตัวละครทเี่ ปน กษัตรยิ ห รอื มบี ทบาทเดนท่ีมคี วามสาํ คญั
บัดนัน้ จะใชก บั ตัวละครทีต่ ํา่ ศกั ดหิ์ รอื มีบทบาทรองลงมา
มาจะกลา วบทไป ใชเมอ่ื เร่มิ เลาเร่อื งหรือข้นึ ตอนใหม
8.2 กลอนสักวา ขึ้นตน ดวยคาํ วา “สักวา”
ยกตัวอยางเชน
สักวาหวานอืน่ มีหม่นื แสน ไมเ หมอื นแมน พจมานทห่ี วานหอม
กล่นิ ประเทยี บเปรยี บดวงพวงพะยอม อาจจะนอมจติ โนมดว ยโลมลม
แมนลอ ลามหยามหยาบไมปลาบปล้มื ดงั ดดู ดื่มบอระเพด็ ตองเข็ดขม
ผดู ไี พรไ มประกอบชอบอารมณ ใครฟง ลมเมนิ หนา ระอาเอย
8.3 กลอนดอกสรอย วรรคแรกจะมี 4 คาํ และมคี ําท่ี 2 เปนคําวา “เอย ” และตอ งลงทา ยในคาํ สดุ ทายของบทดวย
คาํ วา “เอย” เทานัน้
ยกตัวอยางเชน
เดก็ เอย เดก็ นอย ความรเู จายังดอยเรง ศึกษา
เมือ่ เตบิ ใหญเจาจะไดม วี ิชา เปน เคร่ืองหาเลีย้ งชพี สําหรับตน
ไดป ระโยชนห ลายสถานเพราะการเรียน จงพากเพียรไปเถิดจะเกิดผล
ถึงลําบากตรากตราํ ก็จําทน เกิดเปนคนควรหมน่ั ขยันเอย”
8.4 กลอนเสภา ขึน้ ตน ดว ยคาํ วา “คราน้ัน”
ยกตัวอยางเชน
“คราน้ันขนุ ศรวี ิชัย กราบลงทนั ใดแลว ทูลวา
ขอเดชะพระองคจงกรุณา อนั ชีวาอยใู ตบทมาลย
ขนุ ชา งบุตรขา พระพทุ ธเจา ขอทลู เกลาถวายไวเ ปน ทหาร
ดว ยชะตาราศีมีลาภสการ มาสโู พธิสมภารพระทรงชยั ”
9. คําสรอ ย คือ คําทใ่ี ชลงทา ยวรรค หรือ ทายบาท ในบทรอยกรอง เพอื่ เพมิ่ ความไพเราะ เติมเนือ้ ความใหส มบูรณ หรอื
อาจใชเปน คาํ ถามกไ็ ด ตวั อยา งเชน พอ แม พี่ เทอญ นา ฤา แล กด็ ี ฮา แฮ เฮย เอย เวย รา อา บารมี เลย โดยคาํ สรอยนีจ้ ะตอ ง
เปนคําเปน จะใชค าํ ตายไมไ ด และใชเฉพาะบทประพนั ธชนดิ โคลงและรา ยเทา นัน้ นะจะ

ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 91

ยกตวั อยา งเชน เหน็ กนั
“ตงี ูงูไซรหาก ไกรู
นมไกไ กสําคญั เห็นเลห กนั นา
หมโู จรตอ โจรหนั ปราชญรู เชงิ กนั ”
เชงิ ปราชญฉลาดกลาวผู

ตัวอยางขอสอบโอเนต

1. ขอใดใชส มั ผสั เพียงชนดิ เดียว
1. พักตรนอ งละอองนวลปลั่งเปลง
2. งามประหลาดเลศิ ลํา้ เลขา
3. อรชรออ นแอนท้ังอินทรยี 
4. ขวิดขวาดราชพฤกษจกิ แจง
2. “พิเศษสารเสกสรางรังสรรคสาร ประจงจารฉันทภาคพร้งิ พรายฉาย
เฉกเพชรพรรณเพราเฉดิ เลิศแลลาย ระยบั สายสะอิง้ สองสรอยกรองทรวง”
กลอนบทนี้ดีเดน ดา นใด
1. สมั ผสั 2. ฉนั ทลักษณ 3. โครงสราง 4.สัญลักษณ
3. ขอใดมีการเลน สมั ผสั พยัญชนะมากท่ีสดุ
1. พเี่ ลง็ แลดกู ระแสสายสมุทร
2. ละล่วิ สดุ สายตาเห็นฟาขวาง
3. เห็นฟองฟงุ รงุ เรอื งอยูร างราง
4. กระเดน็ พรางพรายพราวราวกบั พลอย
4. ขอ ใดมีการเลนสัมผัสตางกับขออืน่
1. รถฟา ขานางยางตะเคยี น
2. ขวิดขวาดราชพฤกษจ ิกแจง
3. โพบายไกรกรา งออยชางหวา
4. เขาคคู ูถ น่ิ อยูรมิ รก
5. ขอ ใดมกี ารเลนสมั ผสั มากที่สดุ
1. จะมาชวงชงิ กนั ดังผลไม อันจะไดน างไปอยาสงกา
2. พระปน ภพภพกเุ รปนธานี ใหก ะหรัดตะปาตเี ปนทัพขันธ
3. สตรใี ดในพิภพจบแดน ไมม ใี ครไดแ คน เหมอื นอกขา
4. เราอยาคอยเขาเลยนะหลานรัก กม พกั ตรรบศกึ ไปดีกวา
6. “เทา หนอเทาทงั้ ทั้งลา ยังกลา กา ว ทําหนาที่ของเทาเพอื่ เจา ของ
เจาของเทาเลาทั้งทกุ ขส ขุ รา่ํ รอ ง มปิ ระคองรา งข้ึนใหมกอ็ ายเทา ”
คําประพันธน ้มี ีจุดเดนขอใด
1. เลน สมั ผัสสระและสัมผัสอกั ษร 2. เลน คําเลน ความหมาย
3. ใชถอ ยคาํ ทาํ ใหเ กิดภาพ 4. ซา้ํ คาํ ยา้ํ ความหมาย

92 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

เฉลยคําตอบ

1. เฉลย ตอบขอ 2. เพราะวา ขอ 1. 3. และ 4. มีสัมผัสแบบสัมผัสสระและพยัญชนะ ยกตัวอยางขอ 1. สัมผัสสระคือ
นอ ง-ออง สมั ผสั พยญั ชนะ คอื ปล่ัง-เปลง แตขอ 2. มีเพยี งสัมผัสพยญั ชนะ ซงึ่ ก็คอื หลาด-เลศิ -ลาํ้ ไมมสี ัมผัสสระในวรรคนน่ั เอง

2. เฉลย ตอบขอ 1. เพราะวา กลอนบทนโี้ ดดเดนในดา นสมั ผัสอยางมาก โดยเฉพาะสัมผสั อกั ษร ซึ่งจะเหน็ ไดจ ากในทุกวรรค
เชน เศษ-สาร-เสก-สรา ง-สรรค- สาร เปนตน

3. เฉลย ตอบขอ 3. เพราะวา ขอ 1. มสี มั ผสั 5 คาํ ไดแ ก เลง็ -แล และ แส-สาย-ส (มทุ ร) ขอ 2. มสี มั ผสั 4 คาํ ไดแ ก ละ-ลว่ิ
และ สดุ -สาย ขอ 4. มสี มั ผสั 4 คาํ เชน กนั ไดแ ก พรา ง-พราย-พราว-พลอย สว นขอ 3. มสี มั ผสั 6 คาํ ไดแ ก ฟอง-ฟงุ รงุ -เรอื ง-ราง-ราง

4. เฉลย ตอบขอ 1. เพราะวา ขอ อ่นื มีท้งั สัมผัสสระและสมั ผัสอักษร เชน
- ขอ 2. มีสมั ผสั อกั ษร คือ ขวดิ -ขวาด, มสี มั ผสั สระ คือ ขวาด-ราช
- ขอ 3. มีสัมผสั อักษร คอื ไกร-กราง, มสี มั ผสั สระ คอื กราง-ชา ง
- ขอ 4. มสี มั ผัสอกั ษร คือ ริม-รก, มีสัมผัสสระ คอื คู-อยู
- ขอ 1. มเี พยี งสมั ผัสสระ ฟา-ขา, นาง-ยาง

5. เฉลย ตอบขอ 3. เพราะวาเปนขอท่ีมีทั้งสัมผัสสระและสัมผัสพยัญชนะมากคูมากท่ีสุด ซึ่งไดแก ใด-ใน, ภพ-จบ,
แดน-แคน, ไม- ใคร-ได, พิ-ภพ, ไม-มี

6. เฉลย ตอบขอ 4. เพราะเปน การเลน คาํ ซาํ้ คาํ วา “เทา ” เพอ่ื เปน การยาํ้ ความหมาย และคาํ วา “เทา ” นกี้ ม็ คี วามหมายเหมอื น
กนั ทกุ คาํ ดงั นน้ั จงึ ไมใ ชก ารเลน คาํ แตอ ยา งใด นอ งๆ บางคนอาจยงั สงสยั วา ทาํ ไมถงึ ไมต อบขอ 1.เพราะเหน็ มสี มั ผสั พยญั ชนะตรงคาํ วา
เทา -ทง้ั -ทาํ -ท-ี่ ทกุ ข การเลน สมั ผสั อกั ษรเพราะวา การเลน สมั ผสั อกั ษรนน้ั ไมโ ดดเดน เทา การเลน คาํ ซาํ้ ในกลอนบทนน้ี น่ั เอง

นองๆ สามารถศกึ ษาเพิม่ เติมไดท ี่
Tag : ภาษาไทย, รอยกรอง, การเขียน, ภาษาไทย, คาํ ประพันธ, คร,ุ ลห,ุ กลอน, คําประพนั ธ,
กลอนสุภาพ, กลอนเสภา, กลอนดอกสรอ ย

• ลักษณะบังคับของบทรอ ยกรอง
http://www.trueplookpanya.com
/book/m3/onet-thai/ch20-1

• การแตง คาํ ประพันธป ระเภทกลอน
http://www.trueplookpanya.com
/book/m3/onet-thai/ch20-2

ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 93

บทท2ี่ 1

ฉันทลักษณ

ทราบหรอื ไมว า บทรอ ยกรองตา งๆ ทเี่ ราเหน็ กนั ทวั่ ไปนน้ั ไมใ ชว า ใครคดิ จะแตง อะไรอยา งไรกแ็ ตง ขน้ึ มาได บทรอ ยกรองตา งๆ
ลวนแตมีลักษณะบังคับ หรือที่เราเรียกยากๆ วา “ฉันทลักษณ” น่ันเอง ท้ังกลอน ฉันท กาพย กลอน ราย ก็มีฉันทลักษณที่
แตกตางกันไป ซึง่ เราจะกลาวกันตอไป

1. กลอนแปด หรือ กลอนสุภาพ เปนกลอนที่นองๆ อาจจะคุนชินและเห็นกันบอยที่สุด ซ่ึงฉันทลักษณนั้นก็ไมไดยากเกิน

ความสามารถของนอ งๆ ซงึ่ กลอนแปดมกี ารกาํ หนดพยางคและสมั ผสั มีหลายชนิดแตทีน่ ิยมคอื กลอนสุภาพ
แผนผงั

ลักษณะคําประพนั ธ
1.1.1 คณะ กลอนแปดน้ัน 1 บทจะมี 2 บาท หรอื 4 วรรค โดยในหน่งึ บทนั้น วรรคแรกเรยี กวา วรรคสดับ

วรรคทสี่ องคือวรรครับ วรรคที่สามเรยี กวา วรรครอง และวรรคทสี่ ่ีเรยี กวาวรรคสง
1.1.2 เสยี ง การจะแตง กลอนแปดใหไ พเราะนน้ั เรากต็ อ งมขี อ บงั คบั เรอ่ื งเสยี งกนั หนอ ย วา วรรคใดสามารถ

ลงดวยเสียงอะไรไดแ ละไมไ ดอ ยางไรบาง

- วรรคสดับ คาํ สุดทา ยสามารถลงไดท กุ เสยี ง

- วรรครับ คําสุดทายหามเสยี งสามญั กบั ตรี
- วรรครอง คาํ สุดทา ยหามใชเ สยี งเอกโทจัตวา
- วรรคสง คําสดุ ทายหามใชเ สียงเอกโทจัตวา
พี่วาจริงๆ แลวนองไมจําเปนตองจํากฎตางๆ พวกน้ีเลย ถานองๆ ลองอานกลอนนั้นๆ ออกเสียงแลวลองฟงดู
ถา เสยี งมันไมกลมกลืนไพเราะ หรือไมลน่ื ไหล กแ็ สดงวาเราใชเ สียงผดิ นัน่ เอง
1.1.3 การสงสัมผัส การสงสัมผัสเปนหัวใจของบทรอยกรองทุกประเภท ในกลอนแปดเรากําหนดใหมี
สัมผสั ในบท หรือ สัมผสั นอก 3 แหง และมสี ัมผสั ระหวางบท 1 แหง คือ
สมั ผสั นอก นน่ั กค็ อื สมั ผสั ระหวางวรรคในบทนนั้ ๆ
- คาํ สดุ ทายของวรรคสดับ (วรรค1) ตองสมั ผสั กับคาํ ที่ 3 หรอื 5 ของวรรครบั (วรรค2)
- คาํ สุดทา ยของวรรครับ (วรรคที่ 2) ตอ งสมั ผัสกบั คําสุดทา ยของวรรครอง (วรรคท่ี 3)

94 ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

- คาํ สุดทายของวรรครอง (วรรค 3) ตอ งสัมผัสกบั คาํ ที่ 3 หรอื 5 ของวรรคสง (วรรค 4)
สมั ผสั ระหวา งบท คอื สมั ผสั บงั คบั ทตี่ อ งมรี ะหวา งบท โดยคาํ สดุ ทา ยของบทแรกตอ งสมั ผสั กบั คาํ สดุ ทา ยของวรรค
รบั (วรรคที่ 2) ในบทถดั ไป
ยกตวั อยา ง
ถงึ โรงเหลา เตากลน่ั ควันโขมง มีคันโพงผกู สายไวปลายเสา
 โอบ าปกรรมน้ํานรกเจียวอกเรา
ใหม วั เมาเหมือนหนงึ่ บาเปน นาอาย

ทาํ บญุ บวชกรวดนา้ํ ขอสาํ เรจ็ สรรเพชญโพธญิ าณประมาณหมาย

ขอ สงั เกต ถงึ สรุ าพารอดไมว อดวาย ไมใกลกรายแกลงเมนิ ก็เกนิ ไป

ในบางครัง้ สมั ผัสระหวางวรรคนั้น ไมจาํ เปนตอ งลงคําที่ 3 หรือ คาํ ท่ี 5 เสมอไป ในกรณีท่ีผแู ตงไมสามารถหาคาํ มาลงใน
ตาํ แหนง นนั้ ๆ ได เรากอ็ นุโลมใหลงสัมผสั ในคําท่ี 1, 2 หรือ 4 ได

2. กาพย

2.1 กาพยย านี 11 เปนอกี หัวขอ หนึ่งทอ่ี อกขอ สอบบอย มีฉนั ทลกั ษณท่ไี มย ากจนเกนิ ไปและมีสัมผัสคลายกับกลอนแปดจงึ
งา ยตอ การจดจํา แตขอ ท่ตี า งนนั่ กค็ ือ จาํ นวนคําในกลอนแปดน้ัน หนึ่งวรรคจะมี 8 คาํ แตในกาพยยานี 11 วรรคแรกจะมี 5 คํา วรรค
ที่ 2 จะมี 6 คํา หรอื จาํ งายๆ วา “วรรคหนา มีหาคาํ วรรคหลงั จาํ ไวมีหก” ดงั นั้นในหนึง่ บาทก็จะมีทั้งหมด 11 คํา ซึ่งเปนที่มาของชือ่
“กาพยยานี 11” น่นั เอง

แผนผัง

ลักษณะคาํ ประพนั ธ
2.1.1 คณะ กาพยยานี 11 หนง่ึ บทจะมี 4 วรรค หรอื 2 บาท โดยบาทท่ี 1 เราเรียกวา “บาทเอก” และบาทท่ี 2 เรา
เรียกวา “บาทโท” และบาทหนึง่ จะมี 2 วรรค โดยวรรคหนามี 5 คํา และวรรคหลงั มี 6 คาํ

ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 95

2.1.2 เสียง คาํ สุดทายของบทกําหนดหามใชค ําตาย และคาํ ทมี่ เี สยี งวรรณยุกต
2.1.3 การสงสมั ผัส การสง สัมผัสเปน หวั ใจของบทรอ ยกรองทุกประเภท ในกาพยย านี 11 เรากําหนดใหมีสมั ผสั ใน
บท หรอื สมั ผสั นอก 2 แหง และมสี มั ผสั ระหวา งบท 1 แหง คอื
สัมผัสนอก นัน่ กค็ อื สมั ผสั ระหวา งวรรคในบทนั้นๆ

- คาํ สุดทา ยของวรรคสดบั (วรรคท่ี 1) ตองสมั ผสั กบั คาํ ที่ 3 ของวรรครบั (วรรคที่ 2)
- คาํ สุดทายของวรรครบั (วรรค 2) ตองสมั ผสั กับคําสดุ ทา ยของวรรครอง (วรรค 3)
สมั ผัสระหวางบท คือสัมผัสบงั คับทตี่ องมีระหวางบท โดยคาํ สุดทา ยของบทแรกตองสัมผสั กับคําสดุ ทายของวรรค
รบั (วรรคที่ 2) ในบทถดั ไป เชนเดยี วกันกบั กลอนแปด
พข่ี อแนะนาํ นอ งๆ วา ในการจดจาํ ฉนั ทลกั ษณน นั้ เราไมจ าํ เปน ตอ งทอ งตามแผนผงั ใหไ ดเ ปะ ๆ เพราะวา พรี่ วู า มนั จาํ ยากและ
มีโอกาสผดิ พลาดไดง า ย ดงั นั้น พเี่ ลยขอแนะนําวาใหจํากลอนแมแ บบไปเลย ใหนองเลอื กกลอนทง่ี า ยและคิดวา ตวั เองจําได พอเขา
หอ งสอบ เรากค็ อ ยเอากลอนทเ่ี ราจาํ นนั้ ไปเทยี บฉนั ทลกั ษณ ซง่ึ พร่ี บั รองวา งา ยกวา อยา งแนน อน พเี่ ลยเอากลอนตวั อยา งมาใหน อ งๆ
ไดเลอื กจํากัน ดงั นี้
ยกตวั อยา งเชน
องคใดพระสมั พทุ ธ สุวิสุทธสนั ดาน

ตัดมูลเกลศมาร บ มหิ มน มิหมองมวั

หนง่ึ ในพระทยั ทา น ก็เบกิ บานคอื ดอกบัว

ราคี บ พนั พวั สุวคนธกําจร

ผูใ หญห าผา ใหม ใหสะใภใ ชค ลองคอ
ใฝใจเอาใสห อ มิหลงใหลใครขอดู
ดนู ํา้ ใสและปลาปู
จะใครลงเรอื ใบ มใิ ชอยูใตตง่ั เตียง
สงิ่ ใดอยูในตู

พี่เชื่อวา บทรอ ยกรองขา งตนไมบทใดก็บทหน่งึ ตอ งเคยผา นหนู อ งๆ มาแลวแนน อน ที่งา ยท่ีสดุ ท่ีพี่ยกมา กค็ ือ บทสวดมนต
ทเี่ ราสวดกันประจาํ นน่ั เอง รบั รองวา ไมเกนิ ความสามารถนองๆ แนนอน

2.2 กาพยฉบัง 16 มักใชในบทที่บรรยายลีลาแบบโลดโผนมีอารมณคึกคักสนุกสนาน ปจจุบันมักใชเขียนบทปลุกใจและ
บทสดดุ ี

แผนผัง

96 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

ลักษณะคําประพันธ
2.2.1 คณะ กาพยฉบงั 16 หน่ึงบทมี 3 วรรค วรรคแรกมี 6 พยางค วรรคที่สองมี 4 พยางค และวรรคท่ีสามมี

6 พยางค ตามลําดับ จาํ นวนพยางครวมกนั ได 16 พยางค จงึ ไดช่อื วา “กาพยฉบงั 16” โดยนองๆ อาจจาํ วา “หก-ส่-ี หก” ก็ไดเชนกนั
2.2.2 เสียง มกั นิยมเสยี งสามัญและจตั วาเปน คาํ ทายวรรค
2.2.3 การสง สมั ผัส การสง สมั ผสั ของกาพยฉ บงั 16 งายมากๆ เพราะมีเพยี ง 2 แหง เทานั้น ซง่ึ เรากําหนดใหม ี

สมั ผัสในบท หรอื สมั ผสั นอก 1 แหง และมีสมั ผัสระหวา งบทอกี 1 แหง คือ
สมั ผสั นอก นน่ั กค็ ือสัมผสั ระหวา งวรรคในบทน้นั ๆ
- คําสดุ ทายของวรรคที่ 1 ตองสมั ผัสกบั คาํ สุดทา ย ของวรรคที่ 2
สัมผัสระหวางบท คือสัมผัสบังคับที่ตองมีระหวางบท โดยคําสุดทายของบทแรกตองสัมผัสกับคําสุดทายของ

วรรคแรกในบทถดั ไป
ยกตัวอยา งเชน

ธรรมะคอื คุณากร สวนชอบสาธร

ดุจดวงประทีปชชั วาล

แหง องคพระศาสดาจารย สองสตั วสันดาน

สวา งกระจางใจมล

เขาสงู ฝงู หงสล งเรียง เริงรอ งซอ งเสยี ง
สาํ เนียงนา ฟง วงั เวง ฟงเสยี งเพยี งเพลง
กลางไพรไกข ันบรรเลง
ซอเจง จําเรยี งเวยี งวัง

2.3 กาพยส ุรางคนางค 28
แผนผงั

ลักษณะคาํ ประพนั ธ
2.3.1 คณะ กาพยสุรางคนางค 28 หน่งึ บทมี 7 วรรค วรรคละ 4 พยางค จาํ นวนพยางคร วมกันได 28 พยางค จงึ

ไดช ่ือวา “กาพยสรุ างคนางค 28”

ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 97

2.3.2 การสงสัมผสั การสงสมั ผสั ของกาพยสรุ างคนางค 28 นองๆ คงตองใชค วามพยายามกันหนอ ย เพราะใน
หน่งึ บทมีสมั ผัสคอนขา งมากและนาสบั สน คอื

สมั ผัสนอก นั่นก็คอื สัมผัสระหวา งวรรคในบทนัน้ ๆ
- คําสดุ ทา ยของวรรคท่ี 1 ตอ งสมั ผัสกับคาํ สุดทา ย ของวรรคท่ี 2
- คาํ สดุ ทา ยของวรรคที่ 3 สัมผัสกบั คําสุดทา ยของวรรคที่ 5
- คาํ สดุ ทา ยของวรรคที่ 4 สัมผัสกับคาํ แรกหรอื คาํ ทส่ี องของวรรคที่ 5
- คําสุดทา ยของวรรคท่ี 5 สมั ผัสกบั คาํ สุดทา ยของวรรคท่ี 6

สัมผัสระหวา งบท คอื สมั ผสั บงั คับที่ตอ งมรี ะหวา งบท โดยคาํ สุดทายของบทแรกตอ งสมั ผัสกับคาํ สุดทา ยของวรรค
ที่ 3 ในบทถัดไป

ยกตวั อยา งเชน

สรุ างคนางค เจด็ วรรคจดั วาง ใหถูกวิธี

วรรคหนง่ึ สค่ี ํา จงจาํ ใหด ี บทหนง่ึ จึงมี ย่ีสิบแปดคํา

หากแตงตอไป สมั ผสั ตรงไหน จําใหเเมน ยํา

คาํ ทา ยวรรคสาม ตดิ ตามประจาํ สมั ผสั กบั คาํ ทา ยบทตน เเล

3. ฉันท

3.1 อนิ ทรวเิ ชียรฉนั ท โดยปกตแิ ลว ฉนั ทม ักใชส ําหรบั แตงเร่อื งท่ตี อเนื่องกันยืดยาว มบี ทพรรณนา หรอื การแทรกคติตางๆ
เชน เรอ่ื ง สามคั คเี ภทคาํ ฉนั ท กฤษณาสอนนอ งคาํ ฉนั ท มงคลสตู รคาํ ฉนั ท เปน ตน เนอ่ื งจากฉนั ทเ ปน สงิ่ ทคี่ นไทยไดร บั มาจากวรรณคดี
บาลีซึ่งมกี ารใชค าํ หนัก-เบา ดังน้ันในการแตง ฉันททุกประเภท ขอ บังคบั สาํ คัญกค็ อื คร-ุ ลหุ หรือ เสยี งหนกั -เสยี งเบาที่นองๆ ตองมี
ความรูเ บอื้ งตน มาแลววา มวี ธิ ีการสังเกตอยา งไร

แผนผัง

ััุั ั ุุ ัุ ั ั
ััุั ั ุุ ัุ ั ั

ัั ุัั ุุ ัุ ั ั
ััุั ั

ลักษณะคําประพนั ธ
3.1.1 คณะ อนิ ทรวเิ ชยี รฉันท 1 บทมี 2 บาท และมี 4 วรรค โดยบงั คบั คร-ุ ลหุ ดงั นี้ วรรคหนา (ในท่ีน้ีหมายถงึ วรรค

ท่ี 1 กบั 3 ของบทนัน้ ๆ) มี 5 คาํ โดยมขี อบงั คับคร-ุ ลหุ ดงั น้ี ตําแหนงคําท่ี 1 2 4 และ 5 เปน “คร”ุ และคําท่ี 3 เปน “ลห”ุ และวรรค
หลัง (ในท่นี หี้ มายถึง วรรคที่ 2 และ 4 ของบทน้ันๆ) จะมี 6 คาํ โดยมขี อ บังคบั คร-ุ ลหุ ดงั น้ี ตาํ แหนง คาํ ที่ 1 2 และ 4 เปน “ลหุ” และ
ตําแหนง 3 5 และ 6 เปน “คร”ุ

98 ติวเขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya

วธิ กี ารทอ งจํางา ยๆ พ่ขี อแนะนาํ 2 วธิ ี นนั่ กค็ อื นองอาจจะจําวา มีคําลหุในพยางคที่ “3, 6, 7, 9” หรอื วธิ ที ่ี 2 คือ
ทองแบบมีจงั หวะจะโคน นอ งๆ อาจจะทองวา “หันหัน / อหุ ันหัน ออุ ุหัน / อุหนั หนั ” หรือจะทอ งวา “อะอะ / ออุ ะอะ อุอุอะ / ออุ ะอะ”
ก็ได ขึ้นอยกู บั ความถนดั ของนองๆ

หมายเหตุ : คําครุ เราแทนดวย “ไมห ันอากาศ” หรือ “หัน” สว นคําลหุ เราแทนดว ย “สระอุ” หรอื “อุ”
3.1.2 การสง สัมผัส การสงสมั ผัสของอนิ ทรวเิ ชยี รฉันท มีเพยี ง 3 แหง คอื

1. สัมผัสนอก น่ันก็คอื สัมผสั ระหวางวรรคในบทน้นั ๆ
- คาํ สุดทา ยของวรรคท่ี 1 ตอ งสัมผสั กบั คําที่ 3 ของวรรคท่ี 2
- คาํ สดุ ทา ยของวรรคท่ี 2 สมั ผสั กบั คําสดุ ทา ยของวรรคที่ 3

2. สัมผัสระหวางบท ในคําประพันธประเภทฉันทนั้นก็เหมือนกันกับคําประพันธทุกประเภท น่ันก็คือ
คําสุดทายของบทแรกตองสัมผัสกับคําสุดทายของวรรคที่ 2 ในบทถัดไป

ยกตวั อยา งเชน พิศเสน สรรี รัว
บงเน้อื กเ็ นอ้ื เตน ก็ระรกิ ระรวิ ไหว
หิตโอเลอะหล่งั ไป
ทัว่ รางและทั้งตวั ระกะรอยเพราะรอยหวาย
แลหลงั ละลามโล

เพง ผาดอนาถใจ

พรอ มกายวจีจิตร สจุ ริตพินิจตรอง
ธรรมแลจะคมุ ครอง นรนนั้ นิรันดร
ประลสุ ุขสโมสร
ใหปราศนริ าศทกุ ข ธุระกอบกเ็ กิดผล
หลกั ฐานสถาพร

ขอสังเกต
ในการทําโจทยภาษาไทยเร่ืองอินทรวิเชียรฉันทบางครั้ง นองๆ จําเปนตองอานบทรอยกรองน้ันๆ ใหเขาตามฉันทลักษณ

ครุ-ลหุ ทีก่ าํ หนดไว พี่จะยกตวั อยางเพอ่ื ใหนอ งๆ เหน็ ภาพชัดขนึ้

พวกราชมัลโดย พลโบยมิใชเบา
สุดหตั ถแหง เขา ขณะหวดสิพงึ กลัว
บงเนื้อกเ็ นอ้ื เตน พศิ เสน สรรี รัว
ทวั่ รา งและท้ังตวั กร็ ะรกิ ระริวไหว

ตวิ เขม O-NET Get 100 by TruePlookpanya 99