งานเครื่องยนต์แก๊สโซลีนและดีเซล

10.3 ชนิดของแบตเตอรี่

รูปที่ 10.3 แบตเตอร่ีธรรมดา
แบตเตอร่ีแบบธรรมดา (เติมน้ากรดแลว้ ชาร์จไฟในคร้ังแรก จากน้นั ตอ้ งหมนั่ ดูแลระดบั อยา่ งสม่าเสมอ)

รูปที่ 10.4 แบตเตอร่ีแห้ง
แบตเตอรี่แบบไมต่ อ้ งเติมน้ากลนั่ (Free Manitenance) หรือโดยทว่ั ไปนิยมเรียกวา่ แบตแหง้ แบตเตอร่ี

ชนิดน้ีมีการเติมน้ากรดและชาร์จไฟมาแลว้ ในโรงงานก่อนการติดต้งั สินคา้ ในคร้ังแรกตอ้ งการกระตน้ แผน่
ธาตโุ ดยการชาร์จไฟฟ้าระยะส้ันประมาณ 5-10 นาที จากน้นั ไม่ตอ้ งดูแลระดบั น้าในระยะแรก 6 เดือน
หลงั จากน้นั ควรดูแลประมาณ 3 เดือนต่อคร้ังเน่ืองจากแบตเตอรี่ชนิดน้ีมีระบบป้องกนั การระเหย
10.3.1 สาเหตุท่ีทาให้แบตเตอร่ีเส่ือม

รูปท่ี 10.5 แบตเตอรี่เสื่อม
1. การประจุไฟที่นอ้ ยเกินควร อาการและลกั ษณะที่เกิดข้ึน

-เกิดคราบขาวท่ีแผน่ ธาตขุ องแบตเตอร่ีส่งผลใหป้ ระจุไฟไดย้ าก
-ทาใหแ้ ผน่ ธาตุจะเสื่อมสภาพ
2. การประจุไฟมีมากเกินควร อาการและลกั ษณะที่เกิดข้นึ
-น้ากลนั่ ท่ีแปรสภาพเป็นแกส๊ มากทาใหร้ ะดบั น้ากลนั่ ลดลง
-อณุ หภูมิสูงข้ึนมากทาใหแ้ ผน่ ธาตุเสื่อม
-ทาใหผ้ งตะกว่ั เกิดการกดั กร่อนจากแผน่ าตุ
-แผน่ ธาตุงอโคง้
3. ปัญหาระบบไฟในรถยนต์ อาการและลกั ษณะท่ีเกิดข้ึน
-การเกิดเคร่ืองเสียง สัญญาณกนั ขโมย อุปกรณ์เสริมในรถเพ่ิมเติม(ไฟไม่พอ)
-การเปลี่ยนแปลงขนาดของแบตเตอรี่
-การลดั วงจรของสวทิ ซ์ไฟต่างๆในรถ

-ประสิทธิภาพการทางานของไดชาร์จไม่เตม็ ท่ี

4. การมีสารอนั ตรายปะปนในหมอ้ แบตเตอร่ี อาการและลกั ษณะที่เกิดข้ึน
-น้ากรดไม่ไดค้ ุณภาพ
-น้ากลน่ั ที่เติมลงไปไม่บริสุทธ์ิ
-เติมน้ากลนั่ สี(สารหลอ่ เยน็ )ลงไป
5. การเกิดซลั เฟต แผ่นธาตทุ ี่มีผลึกซลั เฟตสีขาวเกาะติดอยทู่ ี่บริเวณแผ่นธาตุ เกิดจาก
-ปลอ่ ยทิง้ แบตเตอร่ีไวน้ านๆ โดยไม่นาไปใช้
-การประจุไฟท่ีนอ้ ยเกินไป
-แผน่ ธาตุโผล่พน้ ระดบั น้ากรด
6. น้ากรดน้ากรดซลั ฟูริค เป็นตวั นาไฟฟ้าระหวา่ งแผ่นธาตุบวก และลบ น้ากรดที่ใชใ้ นประเทศไทย
ควรมีค่า ถ.พ. ระหวา่ ง 1.24-1.25 ท่ีอุณหภูมิ 20 องศาเซลเซียส
การเติมน้ากรด
-ใชน้ ้ากรดที่มีคา่ ความถ่วงจาเพาะอยรู่ ะหวา่ ง 1.240-1.250
-ใส่น้ากรดลงในทุกช่องแบตเตอร่ีจนถึงระดบั UPPER
-ต้งั แบตเตอร่ีทิ้งไวใ้ นร่มประมาณ 1 ช.ม.เพอื่ ใหซ้ ึมเขา้ แผน่ ธาตุ
-ถา้ น้ากรดลดลง ใหเ้ ติมน้ากรดอีกคร้ังจนถึงระดบั UPPER

กจิ กรรมการเรียนการสอน

ข้ันนาเข้าสู่บทเรียน
1. กล่าวนา เรื่องแบตเตอร่ี
2. ช้ีแจงจุดประสงคข์ องการเรียนรู้
3. อธิบายหนา้ ที่แบเตอรี่

ข้นั สอน
1. อธิบายหวั ขอ้ 10.1 เร่ืองหนา้ ที่แบตเตอร่ี ผเู้ รียนบนั ทึกตาม
2. ใหน้ กั เรียนเขยี นรายงานเรื่องแบตเตอรี่
3. อธิบายหวั ขอ้ 10.3 เรื่องชนิดแบตเตอร่ี ผเู้ รียนบนั ทึกตาม
4. ใหน้ กั เรียนเขยี นรายงานเรื่องชนิดแบตเตอรี่
5. ใหน้ กั เรียนทาแบบทดสอบ

ข้นั สรุป ครูสรุปเน้ือหาจากบทเรียน โดยใชเ้ คร่ืองฉายภาพ (Projector) และจากเคร่ืองยนตจ์ ริง

สื่อการเรียนการสอน
1. เอกสารประกอบการสอน
2. เคร่ืองยนตด์ ีเซลจริง

การวัดและประเมินผล
1. ตรงตอ่ เวลา
2. ความรับผดิ ชอบต่องานที่มอบหมาย
3. ทดสอบ

แบบทดสอบ 10.1

1. หน้าท่ีของแบตเตอรี่ คือ
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………...

2. ส่วนประกอบของแบตเตอรี่ มีอะไรบ้าง
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………….

3. แบตเตอรี่มกี แี่ บบ อะไรบ้าง
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………

เฉลยแบบทดสอบ 10.1

1. ตอบ 1. แหลง่ พลงั งานจ่ายไฟฟ้าใหแ้ ก่สตาร์ทเตอร์ และระบบจุดระเบิดใหแ้ ก่เครื่องยนตเ์ พื่อให้
เครื่องยนตห์ มุนและติดเครื่องได้

2. เป็นแหล่งใหพ้ ลงั งานแก่ระบบไฟฟ้ารถยนตใ์ นรถยนตเ์ ม่ือระบบไฟฟ้าในรถยนตต์ อ้ งการ
กาลงั ไฟฟ้ามากกวา่ ท่ีระบบจ่ายไฟของรถยนตจ์ ะจ่ายได้

3. รักษาระดบั กระแสไฟใหค้ งที่sหน
2. ตอบ 1. ข้วั แบตเตอร่ี(Pole)

2. แผน่ ธาตุลบ(Negative Plate)
3. แผน่ ก้นั (Separator & Glass mat)
4. แผน่ ธาตุบวก(Positive Plate)
5. จุกปิ ด(Vent Plue)
6. เปลือกหมอ้ และฝาหมอ้ (Container3 & Lid)
7. ข้วั (Terminal Pole)
3. ตอบ แบตเตอรี่มี 2 แบบ
1. แบบน้า
2. แบบแหง้

เอกสารอ้างองิ

1. ศรีณรงค์ ตทู้ องคา และคณะ. ทฤษฎีดีเซล. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พเ์ จริญธรรม, 2541.
2. ศรีณรงค์ ตทู้ องคา และคณะ. ปฏิบตั ิดีเซล. กรุงเทพฯ : โรงพิมพเ์ จริญธรรม, 2541.
3. พงศศ์ กั ด์ิ ศิริขนั ธ์ และคณะ. งานเคร่ืองยนตเ์ บ้ืองตน้ . นนทบรุ ี : เจริญรุ่งเรืองการพมิ พ,์ 2546.
4. ศรีณรงค์ ตทู้ องคา และคณะ. การปรับแต่งเครื่องยนต.์ กรุงเทพฯ : โรงพิมพเ์ จริญธรรม, 2541.
5. โตโยตา้ . คมู่ ือการซ่อมเครื่องยนต์ L, 2L : บริษทั โตโยตา้ มอเตอร์ประเทศไทย จากดั , 2529.

แผนการเรียนรู้ หน่วยที่ 11
สอนคร้ังท่ี 16
ช่ือวชิ า งานเครื่องยนตด์ ีเซล จานวน 6 ช่ัวโมง
ชื่อหน่วย อ่างน้ามนั เครื่องและประเก็น

หัวข้อเร่ือง

11.1 อา่ งน้ามนั เคร่ือง
11.2 ประเก็นฝาสูบ

สาระสาคัญ

1. อา่ งน้ามนั เคร่ืองทาหนา้ ท่ีกกั เกบ็ น้ามนั เครื่องไวส้ าหรับหล่อลื่น
2. ปะเก็นฝาสูบทาหนา้ ท่ีป้องกนั ไมใ่ หก้ าลงั อดั ของเครื่องยนต์ น้าหลอ่ เยน็ และน้ามนั หลอ่ ล่ืนรั่วไหลได้

สมรรถนะทพี่ งึ ประสงค์ (ความรู้ ทกั ษะ คุณธรรม จริยธรรม จรรยาบรรณ วชิ าชีพ)
1. ผเู้ รียนสามารถอธิบายความหมายและหนา้ ที่ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง
2. ผเู้ รียนสามารถอธิบายหนา้ ที่ประเกน็ ฝาสูบไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง
3. ความสนใจใฝ่รู้ : มีความสนใจในการหาความรู้เพ่ิมเติม, การกระตือรือร้นท่ีจะเรียนรู้
4. ความมีมนุษยส์ มั พนั ธ์ : ยอมรับความคิดเห็นผอู้ ่ืน
5. ความอดทน อดกล้นั : มีสติควบคมุ อารมณ์ไดด้ ี
6. ความซ่ือสตั ยส์ ุจริต : ไม่นาผลงานผอู้ ื่นมาแอบอา้ งเป็นของตน

11.1 อ่างนา้ มนั เคร่ือง (Oil pan)
ภาชนะบรรจุนามนั เคร่ือง ยดึ ติดกบั ดา้ นล่างของเส้ือสูบเป็นส่วนหน่ึงของหอ้ งขอ้ เหวี่ยงทาหนา้ ที่เป็น

อ่างรองรับน้ามนั เครื่องในเครื่องยนตท์ ว่ั ไป

รูปที่ 11.1 อ่างนา้ มันเคร่ือง
อ่างเกบ็ น้ามนั เคร่ือง (Oil sump) ภาชนะเก็บกกั น้ามนั เครื่องสาหรับระบบหล่อลื่นเครื่องยนต์ มกั เป็น
ส่วนหน่ึงของหอ้ งขอ้ เหว่ยี ง ยกเวน้ เคร่ืองยนตเ์ คร่ืองบิน รถสปอร์ทบางรุ่น รถแขง่ ที่มีภาชนะเกบ็
น้ามนั เคร่ืองตา่ งหาก น้ามนั เคร่ืองที่ไหลกลบั สู่อ่างจะถกู ดูดไปเก็บในภาชนะน้ีตลอดเวลา จึงมีอ่าง
น้ามนั เครื่องแบนเรียบ เรียกกนั วา่ “แบบอา่ งแหง้ ” (dry sump)

รูปท1่ี 1.2 ประเกน็ ฝาสูบ

ปะเกน็ ฝาสูบ ทาหนา้ ท่ีป้องกนั ไม่ใหก้ าลงั อดั ของเครื่องยนต์ น้าหล่อเยน็ และน้ามนั หล่อล่ืนรั่วไหลได้
ปะเกน็ ฝาสูบ จะตอ้ งมีคณุ สมบตั ิพเิ ศษคือตอ้ งทนทานต่อกาลงั อดั ความร้อนท่ีสูงและการกดั กร่อนของน้า
และน้ามนั ปะเกน็ ฝาสูบโดยทว่ั ๆ ไปจะมี 2 ชนิดคือ แบบใชใ้ ยหินผสมผงแกรไฟตป์ ะกบแผน่ เหลก็ และ
แผน่ ทองแดง และแบบใชแ้ ผ่นเหลก็ หรือแผ่นทองแดงประกบใยหิน

กจิ กรรมการเรียนการสอน

ข้นั นาเข้าสู่บทเรียน
1. กลา่ วนา อา่ งน้ามนั เครื่อง
2. ช้ีแจงจุดประสงคข์ องการเรียนรู้
3. อธิบายความสาคญั อา่ งน้ามนั เคร่ือง

ข้นั สอน
1. อธิบายหวั ขอ้ 11.1 เรื่องอ่างน้ามนั เคร่ือง ผเู้ รียนบนั ทึกตาม
2. ใหน้ กั เรียนเขียนรายงานเร่ืองอา่ งน้ามนั เคร่ือง
3. อธิบายหวั ขอ้ 11.2 เรื่องประเกน็ ฝาสูบ ผเู้ รียนบนั ทึกตาม
4. ใหน้ กั เรียนเขียนรายงานเรื่องประเก็นฝาสูบ
5. ใหน้ กั เรียนทาแบบทดสอบ

ข้นั สรุป ครูสรุปเน้ือหาจากบทเรียน โดยใชเ้ คร่ืองฉายภาพ (Projector) และจากเคร่ืองยนตจ์ ริง

ส่ือการเรียนการสอน
1. เอกสารประกอบการสอน
2. เคร่ืองยนตด์ ีเซลจริง

การวัดและประเมินผล
1. ตรงตอ่ เวลา
2. ความรับผิดชอบต่องานท่ีมอบหมาย
3. ทดสอบ

แบบทดสอบ 11.1

1. หน้าท่ีของอ่างน้ามันเคร่ือง คือ
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………

2. หน้าท่ีของประเกน็ ฝาสูบ คือ
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………….

เฉลยแบบทดสอบ 11.1

1. ตอบ ภาชนะเก็บกกั น้ามนั เครื่องสาหรับระบบหล่อล่ืนเคร่ืองยนต์ มกั เป็นส่วนหน่ึงของหอ้ งขอ้
เหวี่ยง

2. ตอบ ทาหนา้ ที่ป้องกนั ไมใ่ หก้ าลงั อดั ของเคร่ืองยนต์ น้าหลอ่ เยน็ และน้ามนั หล่อล่ืนรั่วไหลได้

เอกสารอ้างองิ

1. ศรีณรงค์ ตทู้ องคา และคณะ. ทฤษฎีดีเซล. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พเ์ จริญธรรม, 2541.
2. ศรีณรงค์ ตทู้ องคา และคณะ. ปฏิบตั ิดีเซล. กรุงเทพฯ : โรงพิมพเ์ จริญธรรม, 2541.
3. พงศศ์ กั ด์ิ ศิริขนั ธ์ และคณะ. งานเคร่ืองยนตเ์ บ้ืองตน้ . นนทบรุ ี : เจริญรุ่งเรืองการพมิ พ,์ 2546.
4. ศรีณรงค์ ตทู้ องคา และคณะ. การปรับแต่งเครื่องยนต.์ กรุงเทพฯ : โรงพิมพเ์ จริญธรรม, 2541.
5. โตโยตา้ . คมู่ ือการซ่อมเครื่องยนต์ L, 2L : บริษทั โตโยตา้ มอเตอร์ประเทศไทย จากดั , 2529.

แผนการเรียนรู้ หน่วยที่ 12
สอนคร้ังท่ี 17
ช่ือวิชา งานเครื่องยนตด์ ีเซล จานวน 6 ช่ัวโมง
ชื่อหน่วย การเปลี่ยนถา่ ยน้ามนั เครื่อง

หวั ข้อเรื่อง
12.1 การเปลี่ยนถา่ ยน้ามนั เครื่อง

สาระสาคญั

1. การเปล่ียนถา่ ยน้ามนั เคร่ืองยนต์ คือ การเปล่ียนน้ามนั เครื่องเก่าออกแลว้ เติมน้ามนั เครื่องใหม่เขา้ ไป
ในเครื่องยนต์

สมรรถนะที่พงึ ประสงค์ (ความรู้ ทักษะ คุณธรรม จริยธรรม จรรยาบรรณ วชิ าชีพ)
1. ผเู้ รียนสามารถอธิบายการเปลี่ยนถ่ายน้ามนั เคร่ืองไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง
2. ความมีวนิ ยั : การแตง่ กาย, การตรงต่อเวลา
3. ความรับผิดชอบ : ทางานเสร็จทนั ตามเวลาท่ีกาหนด
4. ความสนใจใฝ่รู้ : มีความสนใจในการหาความรู้เพ่ิมเติม, การกระตือรือร้นที่จะเรียนรู้
5. ความมีมนุษยส์ ัมพนั ธ์ : ยอมรับความคิดเห็นผอู้ ่ืน
6. ความกตญั ญกู ตเวที : อาสาช่วยเหลืองานครู – อาจารย์ และส่วนรวม

เนื้อหาสาระ
12.1การเปลยี่ นถ่ายนา้ มันเครื่อง

ข้นั ตอนท่ี 1 – เลือกน้ามนั

รูปที่ 12.1 นา้ มันเครื่องยนต์
คมู่ ือประจารถควรระบุถึงเกรดของน้ามนั ที่ควรใชก้ บั รถภายใตเ้ ง่ือนไขปกติ และระยะทางของการขบั ขี่
ที่ควรเปล่ียนน้ามนั เครื่อง อย่างไรกต็ าม หากมีการใชร้ ถในเงื่อนไขตา่ งไปจากคู่มือ เช่น ใชร้ ถในอณุ หภูมิ
สูงๆ, เดินทางระยะส้ันบ่อยๆ ขบั ๆ หยดุ ๆ เน่ืองจากการจราจร หรือใชร้ ถลากจูงบ่อย ควรจะมีการเปลี่ยน
ถ่ายน้ามนั เคร่ืองบ่อยข้ึน โดยเฉล่ีย คนใชร้ ถไม่คอ่ ยคานึงถึงสิ่งต่างๆ เหลา่ น้ีและปัญหาหลกั ๆ มกั เกิดจาก
กรณีเหลา่ น้ีอยบู่ อ่ ยๆ นนั่ เป็นเหตุใหช้ ่างเคร่ืองแนะนาใหท้ าการเปลี่ยนน้ามนั เครื่องในช่วงเวลาที่ส้ันกวา่ ที่
กาหนดโดยผผู้ ลิต
โดยทวั่ ไป เราควรเปล่ียนน้ามนั เครื่องทุกๆ 5,000 กิโลเมตร หรือทุกๆ 3 เดือน แลว้ แตว่ า่ เง่ือนไขไหนถึง
ก่อน สิ่งน้ีจะช่วยทาใหม้ ีการปกป้องเคร่ืองยนตไ์ ดด้ ีและทาใหเ้ คร่ืองยนตม์ ีอายใุ ชง้ านนาน (ตรวจสอบคมู่ ือ
ประจารถสาหรับกรณีพิเศษและอยา่ ปลอ่ ยใหก้ ารรับประกนั สิ้นสุดลง)

ข้นั ตอนท่ี 2 – เตรียมรถ

รูปท่ี 12.2 การเตรียมรถ
หมน่ั สอบถามช่างสาหรับการป้องกนั ก่อนที่เคร่ืองยนตจ์ ะมีปัญหา อยา่ ใชแ้ มแ่ รงยกรถ เพราะมนั ไม่
คอ่ ยมน่ั คง ใหใ้ ชท้ ่ียกรถจะปลอดภยั กวา่ แม่แรงจะยกรถใหล้ อยข้นึ จนเราสามารถที่จะเล่ือนตวั เขา้ ไปใต้
ทอ้ งรถได้ เม่ือนอนราบแลว้ ใหข้ บั รถข้นึ ไปบนท่ียกรถ กระทง่ั ลอ้ หนา้ ลอยข้นึ ต้งั เบรคฉุกเฉินและใหก้ ้นั
ลอ้ รถดา้ นหลงั ดว้ ยไมก้ ้นั เพื่อป้องกนั รถไหล ใส่เกียร์หน่ึงไวห้ ากเป็นรถเกียร์ธรรมดา และตวั P ถา้ เป็นรถ
เกียร์อตั โนมตั ิ น้ามนั ที่เยน็ จะไหลออกมายาก ดงั น้นั ควรอุ่นเคร่ืองรถไวป้ ระมาณ 5-10 นาที เพ่อื ใหอ้ ยใู่ น
อณุ หภูมิอยา่ งตอนท่ีใช้ (อยา่ ติดเคร่ืองโดยไมม่ ีน้ามนั เครื่อง) จากน้นั ใหป้ ิ ดเครื่องและเปิ ดกระโปรงรถ
เพอ่ื ที่จะเปิ ดฝาน้ามนั โดยไม่ตอ้ งสูบน้ามนั ข้ึนมา จะทาให้น้ามนั ไหลลงมาดา้ นลา่ งไดอ้ ยา่ งง่ายดาย
ข้นั ตอนที่ 3 – ถ่ายนา้ มนั เก่า

รูปท่ี 12.3 กาลงั เปลีย่ นถ่ายน้ามนั เคร่ือง
ใส่ปลก๊ั น้ามนั ดา้ นลา่ งของรถ โดยควรจะอยทู่ ี่ดา้ นล่างของเคร่ืองยนต์ ควรแน่ใจวา่ หมุนปลกั๊ ใหแ้ น่น

วางถาดรองน้ามนั ใตท้ ่อทิง้ น้ามนั ใชค้ มี หมุนใหเ้ ปิ ดออกตามเขม็ นาฬิกา ถึงตอนน้ีใหร้ ะวงั เพราะน้ามนั
อาจจะไหลลงมาอยา่ งรวดเร็วและค่อนขา้ งร้อน ระวงั อยา่ ใหฝ้ าทอ่ หล่นลงไปในน้ามนั
ข้นั ตอนท่ี 4 – ถอดไส้กรอง

รูปที่ 12.4 กาลงั ถอดกรองนา้ มันเคร่ือง
ต่อมา ใหเ้ ปิ ดท่ีกรองน้ามนั ซ่ึงอาจจะร้อนนิดหน่อย ดว้ ยการหมนุ ตามเขม็ นาฬิกาดว้ ยคมี หยบิ ออกโดย
ระวงั อยา่ ไปจบั ท่อท่ีร้อน ที่กรองน้ามนั อาจจะมีน้ามนั และมีน้าหนกั มากซกั หน่อย ดงั น้นั ใหว้ างลงค่อยๆ
และไกลจากเคร่ืองยนต์ และเทน้ามนั ท่ีติดอยลู่ งในอ่างรองน้ามนั
ข้นั ตอนท่ี 5 – เปลย่ี นไส้กรอง

รูปที่ 12.5 อปุ กรณ์การถอดกรองนา้ มันเครื่อง
ใชผ้ า้ เชด็ รอบๆ ขอบปากที่กรองท่ีอยทู่ ่ีเครื่องยนต์ แลว้ จึงใส่ที่กรองอนั ใหม่แลว้ ใชน้ ิ้วลบู น้ามนั (เก่า
หรือใหม่ก็ได)้ ไปที่รอบๆ ขอบของที่กรองอนั ใหม่ โดยที่น้ามนั จะทาหนา้ ท่ีเป็นฟิ ลม์ กนั การร่ัวซึม ขนั ที่

กรองอยา่ งระมดั ระวงั โดยหมุนตามเขม็ นาฬิกา อยา่ ใหแ้ น่นจนเกินไป ทาความสะอาดท่อน้ามนั และท่ีปิ ด
แลว้ ใส่กลบั ไปที่เดิม หมนุ ปลก๊ั ใหแ้ น่นโดยใชค้ ีมช่วยแต่อยา่ แน่นจนเกินไป

ข้นั ตอนที่ 6 – เตมิ นา้ มนั ใหม่

รูปที่ 12.6 การเตมิ นา้ มนั เครื่อง
ขา้ งบนสุดของเคร่ืองยนต์ จะเห็นฝาท่ีเขียนวา่ "น้ามนั เครื่อง" ให้เปิ ดฝาน้นั ออกและเร่ิมเติมน้ามนั ใน
ปริมาณที่ตอ้ งการ ตรวจสอบดว้ ยไมว้ ดั เพ่ือใหแ้ น่ใจวา่ ปริมาณถกู ตอ้ ง หลงั จากน้นั ปิ ดฝาและเช็คทาความ
สะอาดอีกคร้ัง ไฟแสดงน้ามนั ควรจะหายไปเมื่อเร่ิมสตาร์ทเคร่ืองยนต์ ปล่อยให้เคร่ืองยนตท์ างานสกั พกั
แลว้ ปิ ดเคร่ืองและเชค็ ไมว้ ดั น้ามนั อีกที เพ่ือตรวจสอบวา่ น้ามนั มีปริมาณท่ีเหมาะสม
ทา้ ยสุดตรวจสอบที่รูน้ามนั ออก บริเวณดา้ นล่างของรถวา่ ไม่มีการร่ัวซึม ง่ายกวา่ ท่ีคิดใช่ไหมครับ อยา่
ลืมจดดว้ ยวา่ ทาการเปลี่ยนเม่ือเขม็ ไมลอ์ ยทู่ ี่ระยะทางเทา่ ใดและเปล่ียนเมื่อไหร่ในท่ีเก็บของหนา้ รถ จะได้
งา่ ยในการตรวจสอบวา่ คร้ังหนา้ ควรเปล่ียนอีกเม่ือไร และยงั ช่วยใหร้ ถคณุ มีราคาท่ีดีข้ึนเม่ือคณุ ประกาศขาย
หากมีการเปล่ียนน้ามนั เครื่องเป็นประจา

ข้นั ตอนท่ี 7 – การทงิ้ นา้ มันเคร่ืองอย่างถกู วธิ ี

รูปท่ี 12.7 การเกบ็ น้ามันเครื่อง
หากคิดวา่ เสร็จขบวนการแลว้ มนั ก็เกือบนะแต่ยงั ก่อน ส่ิงสุดทา้ ยท่ีถือวา่ สาคญั ท่ีสุดในการเปลี่ยน
น้ามนั เครื่อง คือ การทิ้งน้ามนั เคร่ืองท่ีใชแ้ ลว้ ในท่ีที่เหมาะสม เพราะน้ามนั เครื่องท่ีใชแ้ ลว้ เป็นพิษอยา่ งมาก
ตอ่ ส่ิงแวดลอ้ ม การทิง้ น้ามนั เครื่องท่ีใชแ้ ลว้ ในภาชนะมิดชิดและสอบถามพนกั งานเกบ็ ขยะแถวบา้ นคณุ ถึง
การทิ้งที่เหมาะสม จริงๆ แลว้ ควรมีโรงขยะท่ีรับน้ามนั ที่ใชแ้ ลว้ ส่งต่อใหโ้ รงงานทาการรีไซเคิล หากคุณไม่
สามารถหาที่ทิง้ ไดค้ วรจะมีการจดั การของรัฐเกี่ยวกบั ขยะจาพวกน้ี

กจิ กรรมการเรียนการสอน

ข้นั นาเข้าสู่บทเรียน
1. กล่าวนา การเปล่ียนถ่ายน้ามนั เครื่อง
2. ช้ีแจงจุดประสงคข์ องการเรียนรู้
3. อธิบายข้นั ตอนการเปล่ียนถ่ายน้ามนั เครื่อง

ข้นั สอน
1. อธิบายหวั ขอ้ 12.1 เร่ืองการเปล่ียนถ่ายน้ามนั น้ามนั เครื่อง ผูเ้ รียนบนั ทึกตาม
2. ใหน้ กั เรียนเขียนรายงานเร่ืองข้นั ตอนการเปลี่ยนถา่ ยน้ามนั น้ามนั เครื่อง
3. ใหน้ กั เรียนทาแบบทดสอบ

ข้ันสรุป ครูสรุปเน้ือหาจากบทเรียน โดยใชเ้ คร่ืองฉายภาพ (Projector) และจากเคร่ืองยนตจ์ ริง

สื่อการเรียนการสอน
1. เอกสารประกอบการสอน
2. เคร่ืองยนตด์ ีเซลจริง

การวดั และประเมินผล
1. ตรงตอ่ เวลา
2. ความรับผดิ ชอบต่องานที่มอบหมาย
3. ทดสอบ

แบบทดสอบ 12.1

1. ข้นั ตอนการเปลยี่ นถ่ายนา้ มนั เคร่ืองมีกขี่ ้ันตอน อะไรบ้าง
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………

เฉลยแบบทดสอบ 12.1

1. ตอบ มี 7 ข้นั ตอนคือ
ข้นั ตอนที่ 1 – เลือกน้ามนั
ข้นั ตอนที่ 2 – เตรียมรถ
ข้นั ตอนท่ี 3 – ถา่ ยน้ามนั เก่า
ข้นั ตอนท่ี 4 – ถอดไส้กรอง
ข้นั ตอนที่ 5 – เปล่ียนไส้กรอง
ข้นั ตอนที่ 6 – เติมน้ามนั ใหม
ข้นั ตอนท่ี 7 - การทิ้งน้ามนั เครื่องอยา่ งถูกวธิ ี

เอกสารอ้างองิ

1. ศรีณรงค์ ตทู้ องคา และคณะ. ทฤษฎีดีเซล. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พเ์ จริญธรรม, 2541.
2. ศรีณรงค์ ตทู้ องคา และคณะ. ปฏิบตั ิดีเซล. กรุงเทพฯ : โรงพิมพเ์ จริญธรรม, 2541.
3. พงศศ์ กั ด์ิ ศิริขนั ธ์ และคณะ. งานเคร่ืองยนตเ์ บ้ืองตน้ . นนทบรุ ี : เจริญรุ่งเรืองการพมิ พ,์ 2546.
4. ศรีณรงค์ ตทู้ องคา และคณะ. การปรับแต่งเครื่องยนต.์ กรุงเทพฯ : โรงพิมพเ์ จริญธรรม, 2541.
5. โตโยตา้ . คมู่ ือการซ่อมเครื่องยนต์ L, 2L : บริษทั โตโยตา้ มอเตอร์ประเทศไทย จากดั , 2529.



แบบทดสอบปลายภาค

1. เคร่ืองยนต์มีหน้าทอี่ ะไร
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..

2. ระบบฉีดนา้ มนั เชื้อเพลงิ ทาหน้าทีอะไร
……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….

3. ไฟเตือนทาหน้าท่แี สดงความพร้อมท่ีหัวเผาเครื่องยนต์ดีเซล สีแดงหมายถงึ อะไร
…………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….

4. หน้าท่ีของระบบหล่อล่ืน คือ
…………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………

5. หน้าท่ีของระบบระบายความร้อน คือ
…………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………

.
6. หน้าที่ของระบบไอดี ( Intake system ) คือ
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

7. หน้าท่ีของลกู สูบ (PISTON) คือ
……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………

8. หน้าที่ของเพลาข้อเหวี่ยง คือ
………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………...

9. หน้าที่ของเพลาลูกเบีย้ ว คือ
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………..

10. หน้าที่ของแบตเตอร่ี คือ
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………….......................................................

11. หน้าท่ีของอ่างนา้ มันเครื่อง คือ
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………

12. ข้นั ตอนการเปลยี่ นถ่ายนา้ มนั เคร่ืองมกี ขี่ ้ันตอน อะไรบ้าง
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………

เฉลยแบบทดสอบปลายภาค

1. ตอบ เปล่ียนพลงั งานความร้อนเป็นพลงั งานกล

2. ตอบ ลาเลียงน้ามนั เขา้ สู่เครื่องยนต์ ประกอบดว้ ย ถงั น้ามนั เช้ือเพลิง น้ามนั เช้ือเพลิง กรอง

น้ามนั เช้ือเพลิง ป้ัมน้ามนั เช้ือเพลิง และคาร์บูเรเตอร์ หรือหวั ฉีด

3. ตอบ สีแดง หมายถึง ใหค้ อยอยา่ เพ่งิ ติดเครื่องยนต์

4. ตอบ 1. ลดความเสียดทานของชิ้นส่วนตา่ งๆ ของเครื่องยนตเ์ พอื่ ลดการสึกหรอ

2. ระบายความร้อนที่เกิดข้ึนจากการเคล่ือนที่และเสียดสีของชิ้นส่วน

เคร่ืองยนต์ 3. ทาหนา้ ท่ีเป็นซีลระหวา่ งแหวนลกู สูบกบั ผนงั

กระบอกสูบเพอ่ื ป้องกนั การร่ัวของแรงอดั ภายในกระบอกสูบ

5. ตอบ ระบบระบายความร้อนทาหนา้ ที่รักษาอณุ หภูมิของเครื่องยนตใ์ หอ้ ยใู่ นอณุ หภมู ิท่ีมีความเหมาะสมใน

การทางานไม่ใหเ้ คร่ืองยนตร์ ้อนหรือเยน็ จนเกินไป

6. ตอบ ทาหนา้ ท่ีนาพาอากาศและผสมน้ามนั เช้ือเพลิงกบั อากาศใหม้ ีอตั ราส่วนพอเหมาะแลว้ นาพาเขา้ ไปใน

กระบอกสูบ

7. ตอบ ทาหนา้ ที่เคล่ือนที่ข้นึ และลงภายในกระบอกสูบ เพื่อดาเนินกลวตั รในจงั หวะประจุไอดี อดั

ส่วนผสม จุดระเบิด และคายไอเสียหนา้ ที่ที่สาคญั ท่ีสุดของลกู สูบก็คอื รับแรงกดดนั จากการเผาไหม

และส่งกาลงั น้ีไปสู่เพลาขอ้ เหวย่ี ง

8. ตอบ ทาหนา้ ท่ีรับแรงกระทาที่ส่งมาจากกา้ นสูบ (Connecting rod) โดยเปล่ียนจากแรงกาลงั แนวข้นึ -ลง

ของลกู สูบ มาเป็น แรงกาลงั ในแนวหมุน

9. ตอบ ทาหนา้ ท่ีควบคุมการเปิ ดวาลว์ ไอดี (ปิ ดวาลว์ ไอเสีย) เพ่อื ใหไ้ อดีไหลเขา้ มาสู่หอ้ งเผาไหม้ และเปิ ด

วาลว์ ไอเสีย (ปิ ดวาลว์ ไอดี) เพอื่ ใหไ้ อเสียไหลออกไป สรุปคือ เมื่อเพลาลูกเบ้ียวหมุนเม่ือใด ก็จะตอ้ ง

มี การเปิ ด-ปิ ดของวาลว์ (Valve) เกิดข้ึนเม่ือน้นั

10. ตอบ 1. แหล่งพลงั งานจ่ายไฟฟ้าใหแ้ ก่สตาร์ทเตอร์ และระบบจุดระเบิดใหแ้ ก่เครื่องยนต์
เพอ่ื ให้ เคร่ืองยนตห์ มุนและติด
2. เป็นแหลง่ ใหพ้ ลงั งานแก่ระบบไฟฟ้ารถยนตใ์ นรถยนตเ์ ม่ือระบบไฟฟ้าในรถยนต์
ตอ้ งการกาลงั ไฟฟ้ามากกวา่ ท่ีระบบจ่ายไฟของรถยนตจ์ ะจ่ายได้
3. รักษาระดบั กระแสไฟใหค้ งที่sห

11. ตอบ ภาชนะเก็บกกั น้ามนั เคร่ืองสาหรับระบบหล่อล่ืนเครื่องยนต์ มกั เป็นส่วนหน่ึงของหอ้ ง
ขอ้ เหว่ียงน

12. ตอบ มี 7 ข้นั ตอนคอื
ข้นั ตอนท่ี 1 – เลือกน้ามนั
ข้นั ตอนท่ี 2 – เตรียมรถ
ข้นั ตอนท่ี 3 – ถา่ ยน้ามนั เก่า
ข้นั ตอนที่ 4 – ถอดไสก้ รอง
ข้นั ตอนท่ี 5 – เปลี่ยนไส้กรอง
ข้นั ตอนท่ี 6 – เติมน้ามนั ใหม่
ข้นั ตอนที่ 7 - การทิ้งน้ามนั เคร่ืองอยา่ งถูกวธิ ี

เอกสารอ้างองิ

1. ศรีณรงค์ ตทู้ องคา และคณะ. ทฤษฎีดีเซล. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พเ์ จริญธรรม, 2541.
2. ศรีณรงค์ ตทู้ องคา และคณะ. ปฏิบตั ิดีเซล. กรุงเทพฯ : โรงพิมพเ์ จริญธรรม, 2541.
3. พงศศ์ กั ด์ิ ศิริขนั ธ์ และคณะ. งานเคร่ืองยนตเ์ บ้ืองตน้ . นนทบรุ ี : เจริญรุ่งเรืองการพมิ พ,์ 2546.
4. ศรีณรงค์ ตทู้ องคา และคณะ. การปรับแต่งเครื่องยนต.์ กรุงเทพฯ : โรงพิมพเ์ จริญธรรม, 2541.
5. โตโยตา้ . คมู่ ือการซ่อมเครื่องยนต์ L, 2L : บริษทั โตโยตา้ มอเตอร์ประเทศไทย จากดั , 2529.