แผนบริหารความเสี่ยงสหกรณ์ประจำปี 2566

คมู ือและแผนบรหิ ารความเสยี่ ง
สหกรณออมทรัพยครูพิจติ ร จํากัด

ประจาํ ป$ 2566

คณะผจู( ดั ทาํ
คณะอนกุ รรมการบริหารความเส่ียง
สหกรณออมทรัพยครพู จิ ติ ร จาํ กัด

คํานํา

การบริหารความเส่ียงของสหกรณเปนเครื่องมือทางกลยุทธท่ีสําคัญตามหลักการกํากับดูแล
การบริหารจัดการที่ดีและกฎกระทรวง การดําเนินงานและการกํากับดูแลสหกรณออมทรัพยและสหกรณ
เครดิตยูเนี่ยน พ.ศ. 2564 โดยจะช0วยผลักดันให3การดําเนินงานของสหกรณบรรลุเป4าหมายที่วางไว3ของ
สหกรณอยา0 งมปี ระสทิ ธผิ ลและประสิทธิภาพ เพื่อลดการสูญเสียโอกาสที่ทําให3เกิดความเสียหายให3แก0สหกรณ
และมคี วามจําเปนอยา0 งยงิ่ ในการปอ4 งกนั และควบคุมความเสย่ี งในดา3 นตา0 ง ๆ ท่ีอาจเกดิ ขน้ึ จากสถานการณที่ไม0
แน0นอนซ่งึ มีผลกระทบต0อการดําเนินงาน

การบริหารความเส่ียงที่มีประสิทธิภาพบุคคลในสหกรณที่มีหน3าท่ีเกี่ยวข3องทุกฝ=ายได3มีส0วน
ร0วมในการวิเคราะหประเมินความเส่ียง และผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้นกับสหกรณอยู0เสมอ อีกท้ังร0วมกันวาง
แผนการจัดการ การปอ4 งกันและควบคมุ ให3เหมาะสมกับภารกิจเพ่ือลดสภาพป>ญหา หรือหลีกเล่ียงความเสี่ยงท่ี
อาจสร3างความเสยี หายหรอื ความสูญเสียใหก3 ับสหกรณ

คณะอนุกรรมการบริหารความเสี่ยงของสหกรณได3จัดทําคู0มือและการบริหารความเสี่ยงขึ้น
เพ่ือใช3เปนแนวทางในการบริหารความเสี่ยงให3ผู3บริหารและผ3ูปฏิบัติการทุกฝ=าย มีความเข3าใจถึงกระบวนการ
บริหารความเส่ียง สามารถดําเนินการบริหารความเสี่ยงตามนโยบายและกระบวนการบริหารความเสี่ยงท่ีได3
กําหนดไว3ในคู0มือและแผนบริหารความเส่ียงของสหกรณตามรายละเอียดในภาคผนวก เพ่ือให3ความเสี่ยงของ
สหกรณลดลงอย0ูในระดับท่ีสหกรณยอมรับได3 ให3มีการทบทวนนโยบายและกระบวนการบริหารความเสี่ยง
อยา0 งตอ0 เนื่องสมํ่าเสมอ และตอ3 งรายงานผลการดําเนินการใหท3 ปี่ ระชุมใหญท0 ราบทุกป@

คณะอนกุ รรมการบริหารความเสีย่ ง
สหกรณออมทรัพยครูพิจิตร จาํ กัด

ธนั วาคม พ.ศ.2565

สารบญั หน(า

คาํ นํา 1
สารบัญ 2
สวนท่ี 1 ข(อมลู ทั่วไปของสหกรณ 3

บริบทของสหกรณ(ข3อมลู สมาชิก สินทรัพย หน้สี ิน และทุนของสหกรณ) 4
วสิ ยั ทศั น พนั ธกิจ และแผนกลยทุ ธของสหกรณ 4
ขอ3 มลู ฐานะการเงินของสหกรณ 7
สวนท่ี 2 แนวคิดการบรหิ ารความเส่ยี งของสหกรณ
วัตถปุ ระสงคของค0มู ือและแผนบรหิ ารความเสีย่ งของสหกรณ 8
คาํ จาํ กัดความของการบรหิ ารความเส่ยี งของสหกรณ 10
ประโยชนทค่ี าดว0าจะได3รับจากการบรหิ ารความเส่ยี งของสหกรณ 12
สวนที่ 3 แนวทางการบริหารความเส่ียงของสหกรณ 16
นโยบายการบริหารความเส่ยี งของสหกรณ
กระบวนการบรหิ ารความเส่ยี งของสหกรณ 17
โครงสร3าง หนา3 ทแ่ี ละความรับผิดชอบของคณะกรรมการของสหกรณ 18
ความเช่อื มโยงของการบรหิ ารความเส่ยี งกับยุทธศาสตรของสหกรณ 18
สวนท่ี 4 การดาํ เนนิ งานการบริหารความเสยี่ งของสหกรณ 20
วธิ กี ารดําเนนิ งานการบรหิ ารความเสี่ยงของสหกรณ 23
กระบวนการในการจัดทาํ แผนบริหารความเส่ยี งของสหกรณ 26
การกําหนดวัตถุประสงค 28
การระบุความเสี่ยง
การประเมินความเสยี่ ง
การจดั การความเสีย่ ง
การติดตามประเมนิ ผลความเสยี่ งและการรายงาน
เอกสารอา( งองิ
ผนวก1 แผนการบริหารความเสยี่ งของสหกรณ
ผนวก 2 การวเิ คราะหความเส่ยี งและผลกระทบของสหกรณ
ผนวก 3 ขอ( มูลในการวเิ คราะหความเส่ียง

1

สวนที่ 1
ข(อมูลทั่วไปของสหกรณ

1.บริบทของสหกรณสหกรณ
สหกรณออมทรัพยครูพิจิตร จํากัด (Phichit Teacher Saving And Credit Cooperative

Limited) ทต่ี งั้ สาํ นักงานเลขที่ 5/2 ถนนบงึ สีไฟ ตาํ บลในเมือง อ.เมือง จ.พจิ ติ ร รหสั ไปรษณีย 66000
โทรศพั ท 056-613241, 613251, 611231, 616401 โทรสาร ต0อ 602 www.ptcsl.com อเี มล
[email protected]

สหกรณออมทรัพยครูพิจิตร จํากัด ได3รับการจดทะเบียนตามพระราชบัญญัติสหกรณ เมื่อ
วันที่ 30 มกราคม 2502 โดยใช3ช่ือว0า “สหกรณออมทรัพยครูพิจิตร ไม0จํากัดสินใช3” จากสมาชิกผ3ูก0อต้ังจาก
คณะครทู ี่มีอดุ มการณสหกรณเดียวกันจํานวน 257 คน มีทนุ ดําเนินงานเร่ิมตน3 จํานวน 7,720 บาท

ป>จจุบันสหกรณออมทรัพยครูพิจิตร จํากัด ดําเนินกิจการมากกว0าคร่ึงศตวรรษมี
คณะกรรมการดําเนินการท้ังหมด 64 ชุดประธานกรรมการทั้งส้ิน 24คน และมีผู3จัดการนับถึงคนป>จจุบัน
จํานวน 9คน การบริหารจัดการได3รับการยอมรับจากสมาชิกและบุคคลหรือองคกรภายนอก ได3รับรางวัล
นํามาซ่ึงความภาคภูมิใจในทุกระดับ ประกอบด3วย ป@ พ.ศ.2536 ได3รับรางวัลสหกรณดีเด0นประเภทสหกรณ
ออมทรัพย ประจําเขต 4 ในป@ พ.ศ.2538 ได3รับรางวัลสหกรณดีเด0นระดับภาคเหนือ และได3รับรางวัลที่นับว0า
เปนความภาคภูมิใจสูงสุดคือได3รับรางวัลสหกรณดีเด0นแห0งชาติ ประเภทสหกรณออมทรัพย ในป@ 2538
เช0นเดียวกัน และในป@ พ.ศ. 2548 และ พ.ศ. 2549 ได3ผ0านการคัดเลือกให3เปน “สหกรณต3นแบบ”ในป@ พ.ศ.
2553 ได3รับรางวัลสหกรณออมทรัพยดีเด0น (ขนาดใหญ0มาก) จากชุมนุมสหกรณออมทรัพยแห0งประเทศไทย
จํากัด

ป>จจุบันสหกรณออมทรัพยครูพิจิตร จํากัดมีการบริหารงานในรูปของคณะกรรมการ โดยมี
กรรมการดําเนินการ จาํ นวน 15 คน ผู3ตรวจสอบกิจการจาํ นวน 5 คนมีเจา3 หน3าที่และลูกจา3 ง จาํ นวน 31 คน

จากวันน้ันจนถึงวันน้ี สหกรณออมทรัพยครูพิจิตร จํากัด ผ0านทศวรรษที่ 6 (64 ป@) ย0างเข3าส0ู
“ทศวรรษท่ี 7”จากสมาชิกแรกก0อต้ัง เพียง 257 คน เพ่ิมเปน สมาชิกสามัญ8,933 คน และสมาชิกสมทบ
3,570 คน มีเงินทุนเรือนหุ3น 5,168,789,570.00 บาท มีเงินรับฝากออมทรัพย จํานวน 10,276,789,020.13
บาท มเี งนิ ทุนสาํ รอง 740,354,203.58 บาท มีทุนดาํ เนินงานทัง้ สิน้ 16,973,542,381.01 บาท

ผา0 นมา 6 ทศวรรษ ด3วยการบรหิ ารงานอย0างทรงประสิทธิภาพของคณะกรรมการดําเนินการ
ตั้งแต0ชุดที่ 1/2502 จนมาถึงชุดป>จจุบัน ผู3ตรวจสอบกิจการ และเจ3าหน3าท่ี ทุกยุคทุกสมัย ภายใต3การให3
กําลงั ใจ การชี้แนะ การสนบั สนุนอยา0 งแขง็ ขันของสมาชกิ สหกรณทง้ั มวล ต0างรว0 มมอื รว0 มใจกันเปน

2

“หน่ึงเดียว” จริงใจ และจริงจังเราจึงมีวันน้ีวันท่ีสหกรณออมทรัพยครูพิจิตรจํากัดของเรามีเสถียรภาพทาง
การเงินท่ีม่ันคง เปนพ่ึงของมวลสมาชิก และยังได3ให3ความช0วยเหลือเพ่ือนร0วมขบวนการสหกรณอีก เราจึงมี
เพ่อื น พี่และน3องญาติมิตรสนิทแนน0 อยู0ทว่ั ประเทศ
2.วสิ ัยทัศน และพนั ธกจิ ของสหกรณ

2.1 วสิ ยั ทศั น (Vision)
“เปนสหกรณชน้ั นาํ บรหิ ารจัดการมุ0งสูค0 วามเปนเลิศ”

2.2 พนั ธกจิ ของสหกรณ (Mission)
1) สร3างบคุ ลากรทกุ ระดับสู0ความเปนมอื อาชีพตามอุดมการณสหกรณ
2) พฒั นาระบบเทคโนโลยีการสอ่ื สารเพ่อื การบรหิ ารงานสหกรณ
3) บรหิ ารจดั การดา3 นการเงนิ และธรุ กจิ สหกรณให3มปี ระสิทธภิ าพและทนั สมัย
4) ส0งเสริมความม่นั คงและความเปนอยู0ที่ดีในการดาํ รงชีวติ ของสมาชิกและสนบั สนนุ กจิ กรรม

ของชมุ ชน
2.3 แผนยุทธศาสตร/แผนกลทุ ธของสหกรณ

1)ปลกู จติ สาํ นึกความเปนสหกรณ
2) พัฒนาศักยภาพด3านเทคโนโลยีแกบ0 คุ ลากร
3) สรา3 งภมู ิคม3ุ กันโดยการออม
4) ลดภาระหนขี้ องสมาชิก
5) พัฒนาระบบเทคโนโลยสี ารสนเทศและข3อมูลสารสนเทศเพอ่ื สร3างความมน่ั คงแกส0 มาชิก
6) เอ้ืออาทรต0อชมุ ชน
7) พัฒนาศักยภาพด3านการบรหิ ารจัดการเพื่อเพิ่มขดี ความสามารถในการแขง0 ขัน
8) ปกป4องสมาชิกบํานาญ
9) พัฒนาเทคโนโลยเี พื่อการช0วยเหลอื สมาชิกผ3ูกเ3ู งิน
10) เสรมิ สรา3 งอัตลกั ษณด3านการออม/ค0านิยมการออมของ
11) สง0 เสริมการออมและเพ่ิมประสทิ ธภิ าพการลงทุน
12)สินเช่ือเพื่อความมนั่ คงของสหกรณ
13) เสริมสรา3 งอัตลักษณของสหกรณ
14) พัฒนาเครือข0ายเทคโนโลยี
15) พฒั นาระบบประเมนิ ผลการปฏบิ ัตงิ าน

3. ขอ( มูลฐานะการเงนิ ของสหกรณ 3
ข3อมลู สมาชิก สินทรัพย หนีส้ ิน และทุนของสหกรณณ วันสนิ้ ป@ทางบัญชี 2564 และ 2565 ดังตาราง

ต0อไปนี้
ตารางท่ี 1ขอ3 มลู ฐานะการเงินของสหกรณครูพิจิตร จํากดั

ที่ รายการ หนวย ปบ$ ญั ชี 2564 ปบ$ ญั ชี 2565

1 จํานวนสมาชิก คน 12,243.00 12,490.00
5,072,624,070.00 5,168,789,570.00
2 ทนุ เรอื นหุน3 บาท
703,053,172.85 740,354,203.58
3 ทนุ สํารอง บาท 34,525,361.21 33,725,865.21
10,283,822,186.73 10,276,789,020.13
4 ทนุ สะสมตามขอ3 บังคบั บาท 2,220,132,150.28 2,239,644,963.81
7,021,506,809.62 6,838,179,714.80
5 เงนิ รับฝากจากสมาชิก บาท 958,958,526.83 1,138,280,941.52
83,224,700.00 60,683,400.00
- ออมทรัพย บาท
10,804,357,665.64 10,422,818,385.04
- ออมทรัพยพิเศษ บาท 1,286,686,900.00 3,118,816,773.99
1,693,003,692.31 2,244,591,416.04
- ออมทรพั ยประจาํ 1 ป@ บาท 10,422,818,385.04 11,297,043,742.99

- ออมทรัพยประจาํ 24 เดือน บาท 723,633,815.47 690,977,810.11
99,659,140.47 117,630,151.40
6 การให3เงนิ ก3แู ละการรบั ชําระคนื 370,533,882.17 355,812,563.90
1,655,890,142.14 16,973,542,381.01
- เงนิ ก3ยู กมาต3นป@ บาท
15 15
- จ0ายเงนิ กรู3 ะหว0างป@ บาท 5 5
29 31
- ชาํ ระคนื ระหวา0 งป@ บาท

- คงเหลอื สนิ้ ป@ บาท

7 รายได3อ่นื ๆ บาท

8 ค0าใชจ3 า0 ยดาํ เนนิ งาน บาท

9 กําไร (ขาดทนุ ) สทุ ธิประจําป@ บาท

10 ทุนดําเนินงาน บาท

11 การดาํ เนินงานท่วั ไป

- คณะกรรมการดาํ เนนิ การ คน

- ผตู3 รวจสอบกจิ การ คน

- เจ3าหนา3 ท่ีและลกู จา3 งสหกรณ คน

4

สวนที่ 2
แนวคิดการบริหารความเสี่ยงของสหกรณ

การบริหารความเสี่ยงของสหกรณเปนกระบวนการดําเนินงานของสหกรณท่ีเปนระบบ และ
ต0อเนื่องโดยทุกคนในสหกรณต3องร0วมกันเพื่อช0วยให3สหกรณลดมูลเหตุของแต0ละโอกาสที่จะเกิดความเสียหาย
ในระดบั ของความเสียหาย และขนาดของความเสียหายท่ีจะเกิดขึ้นในอนาคต อย0ูในระดับท่ีสหกรณยอมรับได3
ประเมินได3 ควบคุมได3 และตรวจสอบได3อย0างมีระบบโดยคํานึงถึงการบรรลุวัตถุประสงคหรือเป4าหมายของ
สหกรณเปนสาํ คญั การบริหารความเสย่ี งของสหกรณนั้นสหกรณจะต3องระบุป>จจัยเส่ียงแต0ละด3านของสหกรณ
เพื่อนํามาส0ูงการประเมินความเส่ียงและผลกระทบของความเสี่ยงเพ่ือนํามาสู0การจัดลําดับความเส่ียง การ
กําหนดแนวทางหรอื กลยุทธในการบริหารความเสีย่ งของสหกรณ โดยจะกาํ หนดเปนแผนการบริหารความเสียง
เพอ่ื นาํ ไปจัดการหรอื ดําเนินการความเส่ยี งน้นั และมกี ารตดิ ตามประเมินการบริหารความเส่ียงของสหกรณเพื่อ
การพิจารณาในรอบการดําเนินการต0อไปอยา0 งตอ0 เน่อื ง

การบริหารหรือดําเนินการกับความเส่ียงของสหกรณได3อย0างมีประสิทธิภาพจําเปนจะต3องจัดทําคู0มือ
และแผนการบริหารความเสี่ยงของสหกรณเพ่ือผู3มีส0วนร0วมในสหกรณได3เข3าใจตรงกันและเปนแนวทางในการ
บริหารความเส่ียงไดอ3 ยา0 งมีประสิทธิภาพมากท่สี ุดต0อไป

1.วตั ถปุ ระสงคของคูมอื และแผนบริหารความเสย่ี งของสหกรณ
1.1 เพอื่ ใหส3 หกรณและบุคลากรทเ่ี ก่ยี วข3องกบั การบรหิ ารความเสยี่ ง มีความร3ูความเข3าใจหลกั การ

และกระบวนการบรหิ ารความเสย่ี งของสหกรณ
1.2 เพ่อื เปนเครอื่ งมือในการส่อื สารและสรา3 งความเขา3 ใจตลอดจนเปนแนวทางการบริหารความเสี่ยง
ในสหกรณ
1.3 เพอื่ ให3มีการปฏิบตั ติ ามกระบวนการบรหิ ารความเส่ียงท่ัวทง้ั สหกรณอยา0 งเปนระบบและต0อเนื่อง
1.4 เพื่อเปนเคร่อื งมือในการสร3างและปลกู ฝง> วัฒนธรรมด3านการบริหารความเสยี่ งในทกุ ระดับ

สหกรณ

2.คําจํากัดความการบรหิ ารความเสี่ยงของสหกรณ
2.1 ความเส่ียง (Risk) หมายถึงโอกาสท่ีจะเกิดความผิดพลาดความเสียหาย การร่ัวไหล ความสูญ

เปล0าหรือเหตุการณท่ีไม0พึงประสงค หรือการกระทําใด ๆ ที่อาจเกิดขึ้นภายใต3สถานการณที่ไม0นอน ซึ่งอาจ
เกิดขึ้นในอนาคต และมีผลกระทบ หรือทําให3การดําเนินงานไม0ประสบความสําเร็จตามวัตถุประสงคและ
เป4าหมายของสหกรณในฐานะองคกรท้ังในด3านยุทธศาสตร การปฏิบัติงานการเงินและการบริหารจัดการ
สหกรณ

2.2 ปBจจัยเสี่ยง (Risk Factor) หมายถึงต3นเหตุหรือสาเหตุที่มาของความเส่ียงที่จะทําให3ไม0บรรลุ
วัตถุประสงคท่ีกําหนดไว3โดยระบุว0าเหตุการณน้ันจะเกิดขึ้นที่ไหนเม่ือใดและเกิดข้ึนได3อย0างไรและทําไม ทั้งน้ี

5

เพอ่ื จะไดว3 ิเคราะหและกาํ หนดวธิ กี ารหรอื กลยทุ ธหรอื มาตรการลดความเส่ียงในภายหลังได3อย0างถูกต3อง ป>จจัย
เส่ียงพิจารณาจากป>จจัยภายนอกสหกรณ เช0น กฎหมายสหกรณและกฎหมายที่เกี่ยวข3อง เศรษฐกิจสังคม
การเมอื ง และสง่ิ แวดลอ3 ม ฯลฯและ ปจ> จัยภายใน เช0น กฎระเบยี บ ข3อบังคบั ภายในสหกรณ ประสบการณของ
เจา3 หนา3 ที่ ระบบหรือวิธกี ารการดาํ เนนิ งาน ฯลฯ

2.3 การบริหารความเสยี่ ง (Risk Management) หมายถึงกระบวนการดาํ เนินงานของสหกรณท่ี
เปนระบบ และต0อเน่ืองเพื่อช0วยให3สหกรณลดมลู เหตขุ องแต0ละโอกาสท่ีจะเกดิ ความเสยี หายในระดบั ของความ
เสยี หาย และขนาดของความเสยี หายทีจ่ ะเกิดข้นึ ในอนาคต อยู0ในระดบั ทส่ี หกรณยอมรับได3 ประเมินได3
ควบคมุ ได3 และตรวจสอบไดอ3 ย0างมีระบบโดยคาํ นึงถงึ การบรรลุวัตถปุ ระสงคหรอื เป4าหมายของสหกรณเปน
สาํ คัญ ประกอบดว3 ยแผนการบรหิ ารความเสย่ี ง แนวทางการจดั การหรือการดาํ เนนิ งาน และการควบคุม
ประเมนิ ผลการบริหารความเสีย่ ง

2.4 การประเมินความเส่ียง (Risk Assessment) หมายถึงกระบวนการที่ใช3ในการวิเคราะหและ
จัดลําดับความเสี่ยงท่ีส0งผลกระทบต0อการบรรลุวัตถุประสงคของสหกรณซ่ึงการกําหนดระดับความเส่ียงจะ
พิจารณาจากโอกาสที่จะเกิด (Likelihood/Frequency)และผลกระทบ (Impact/Impact) ของความเสย่ี งนั้น

2.5 ความเบี่ยงเบนของระดับความเสี่ยงท่ียอมรับได( (Risk Tolerance) หมายถึงระดับความ
เบ่ียงเบนจากเกณฑ หรือประเภทของความเสี่ยงท่ียอมรับได3 ซึ่งค0าความเบี่ยงเบนจะเปนช0วงท่ียอมให3ผลการ
ดาํ เนินงานเบ่ียงเบนหรอื คลาดเคลอื่ นไปจากเปา4 หมายท่ีกําหนด โดยจะต3องมีความสัมพันธกับระดับความเสี่ยง
ที่ยอมรับได3

2.6 ความเสี่ยงที่ยอมรับได( (Risk Appetite) หมายถึง ประเภทและเกณฑของความเสี่ยงหรือ
ความไม0แน0นอนโดยรวมท่ีสหกรณยอมรับได3 โดยยังคงให3สหกรณสามารถบรรลุเป4าหมายซึ่งความเส่ียงท่ี
ยอมรบั ไดน3 ัน้ จะต3องสอดคล3องกับเป4าหมายของสหกรณไม0น3อยกว0าค0าเป4าหมายค0าเดียวหรือระบุเปนช0วงทั้งนี้
ขน้ึ อยก0ู ับความเหมาะสมของป>จจยั เส่ยี งแต0ละประเด็น

2.7 แผนภมู คิ วามเสยี่ ง (Risk Map) หมายถงึ แผนภาพหรอื แผนผังทแ่ี สดงถึงความเส่ียงของสหกรณ
โดยแผนภูมิความเส่ียงจะต3องสามารถแสดงถึงโอกาสของความเส่ียงและการวิเคราะหผลกระทบของแต0ละ
ป>จจัยเสี่ยงท่ีมีความสัมพันธกันท้ังในเชิงปริมาณ และเชิงคุณภาพได3อย0างเปนรูปธรรมชัดเจน เพ่ือนําไปส0ูการ
จดั ลําดบั ความเสี่ยง และนําไปกําหนดวิธกี ารหรอื กลยทุ ธจดั การความเสย่ี งตามลําดับตอ0 ไป

2.8 เจา( ของความเส่ยี ง (Risk Owner) หมายถงึ ฝ=ายหรือบุคคล หรือกลุ0มบุคคลท่ีมีความรับผิดชอบ
โดยตรงต0อการบริหารความเสี่ยงโดยเจ3าของความเสี่ยงจะระบุป>จจัยเสี่ยงและจัดทําแผนบริหารความเสี่ยงซ่ึง
อาจต3องประสานกับฝ=ายหรือบุคคลท่ีเก่ียวข3องกับป>จจัยเส่ียงน้ัน ๆ เพ่ือลดหรือควบคุมความเสี่ยงให3อย0ูใน
ระดับท่ยี อมรับได3

2.9 นโยบายการบริหารความเสี่ยง หมายถึง นโยบายที่คณะกรรมการดําเนินการสหกรณได3กําหนด
ขนึ้ ตามกฎกระทรวงเกษตรสหกรณ เกี่ยวกับการดําเนินงานและการกํากับดูแลสหกรณออมทรัพยและสหกรณ
เครดิตยูเน่ียน พ.ศ. 2564 หมวด 2 ข3อ 5(3) จัดให3มีนโยบายและกระบวนการบริหารความเส่ียงด3านต0าง ๆ

6

ของสหกรณ อย0างน3อยจะต3องครอบคลุมถึงความเส่ียงด3านสินเช่ือ การลงทุน สภาพคล0อง และปฏิบัติการ
รวมทง้ั จัดใหม3 ีการทบทวนนโยบายและกระบวนการบริหารความเส่ียงอย0างสม่าํ เสมอ พร3อมท้ังรายงานผลการ
ดาํ เนนิ งานดงั กล0าวให3ทป่ี ระชมุ ใหญ0ทราบ 2.10 กระบวนการบริหารความเส่ียงหมายถึง กระบวนการหรือ
ข้ันตอนในการบรหิ ารความเส่ยี งของสหกรณประกอบดว3 ย

1)กําหนดวตั ถปุ ระสงค(Objecting Setting)
2)ระบุความเสย่ี ง(Risk Identification)
3)ประเมินความเส่ียง(Risk Assessment)
4)จัดการความเสย่ี ง(Risk Response)
5)ติดตามประเมนิ ผลและรายงาน(Monitoring)
2.11 ประเภทของความเสยี่ งของสหกรณหมายถงึ ความเส่ียงในประเดน็ หลกั ของสหกรณซึ่ง
สอดคล3องกับกฎกระทรวงเกษตรสหกรณ เกย่ี วกับการดาํ เนินงานและการกาํ กับดแู ลสหกรณออมทรพั ยและ
สหกรณเครดติ ยูเนยี่ น พ.ศ. 2564 ขอ3 5(3) โดยกาํ หนดใหค3 รอบคลุมถงึ ความเส่ยี ง ดา3 นสินเช่ือ การลงทนุ
สภาพคล0อง และปฏิบตั ิการ แต0ในที่นก้ี าํ หนดประเภทความเสย่ี งของสหกรณเปน 5 ดา3 น ดังนี้
1)ความเสี่ยงด(านกลยุทธ หมายถึงความเส่ียงที่เกิดจากการที่สหกรณกําหนดแผนกลยุทธ
แผนดําเนินงาน และการนําไปปฏิบัติไม0เหมาะสม หรือไม0สอดคล3องกับป>จจัยภายในและสภาพแวดล3อม
ภายนอก อันส0งผลกระทบตอ0 รายได3 ทุน การดําเนนิ งาน หรือการดํารงอย0ขู องสหกรณ
2)ความเสี่ยงดา( นสนิ เชือ่ หรือด(านเครดิต หมายถึง ความเส่ยี งในปจ> จบุ ัน หรือในภายหน3าที่มี
ต0อรายได3 และส0วนทุนของสหกรณอันเกิดจากการท่ีผู3กู3ผิดนัดชําระหนี้ตามเง่ือนไข และ / หรือข3อตกลงใน
สัญญา
3)ความเสี่ยงด(านการลงทุนหรือด(านการตลาดหมายถึง ความเสี่ยงในป>จจุบัน หรือใน
อนาคตท่เี กิดจากการเปลี่ยนแปลงของป>จจัยตลาด เช0น อัตราดอกเบี้ย ราคาตลาดของหลักทรัพย เปนต3น อัน
ส0งผลให3 ผลตอบแทนหรือดอกเบ้ียรับสุทธิจากสินทรัพย และหน้ีสินทางการเงินในงบแสดงฐานะการเงินของ
สหกรณลดลง หรืออาจทําให3ตัวสินทรัพยเองในงบแสดงฐานะการเงินมีมูลค0าลดลงจนส0งผลกระทบต0อรายได3
สุทธิ หรอื ทนุ ของสหกรณ
4) ความเสี่ยงด(านสภาพคลองหมายถึง ความเส่ียงในป>จจุบันหรือในอนาคตที่สหกรณอาจ
ไมส0 ามารถจัดหาเงนิ สดเพื่อชาํ ระภาระผกู พันเมอ่ื ถึงกาํ หนด และรวมไปถึงเพื่อรองรบั การขยายตัวของสินทรัพย
(สนิ เชอ่ื ) ตามการดาํ เนนิ กิจกรรมปกติ
5) ความเสีย่ งดา( นการปฏบิ ัตกิ ารหมายถึง ความเสี่ยงทีจ่ ะเกิดความเสียหาย อันเนื่องมาจาก
การขาดการกํากับดูแลกิจการที่ดี หรือขาดธรรมาภิบาลในสหกรณ และขาดการควบคุมท่ีดี โดยอาจเก่ียวข3อง
กับกระบวนการปฏบิ ัติงานภายใน คน ระบบงาน ระบบสารสนเทศและความปลอดภัย หรอื เหตุการณภายนอก
และสง0 ผลกระทบต0อรายได3 หรือความอยรู0 อดของสหกรณ

7

2.12 คณะอนุกรรมการบริหารความเสี่ยง หมายถึง คณะอนุกรรมการของสหกรณท่ีแต0งต้ังโดย
คณะกรรมการดําเนินการของสหกรณ ตามกฎกระทรวงเกษตรและสหกรณ เก่ียวกับการดําเนินงานและการ
กํากับดูแลสหกรณออมทรัพยและสหกรณเครดิตยูเน่ียน พ.ศ.2564 ข3อ 6 ให3คณะกรรมการของสหกรณขนาด
ใหญ0แต0งต้ังคณะอนุกรรมเพื่อทําหน3าท่ีและรับผิดชอบดําเนินการเฉพาะด3าน ซ่ึงอย0างน3อยต3องมี
คณะอนกุ รรมการบริหารความเสยี่ ง โดยมีองคประกอบและอํานาจหน3าที่ตามที่กําหนดในข3อบังคับของสหกรณ
น้ัน

3.ประโยชนท่คี าดวาจะไดร( ับจากการบรหิ ารความเสย่ี งของสหกรณ
การท่ีสหกรณมีการดําเนินงานตามแนวทางของการบริหารความเส่ียงแล3ว ประโยชนท่ีสหกรณ

คาดหวงั จะไดร3 ับจากการบรหิ ารความเส่ยี งมีดังนี้
3.1 ชว0 ยให3การดาํ เนนิ งานบรรลุวัตถุประสงคที่กําหนดไว3โดยการบริหารความเส่ียงช0วยให3การกําหนด

วัตถุประสงคและกลยุทธต0าง ๆ ของสหกรณมีความสมบูรณ และมีความเปนไปได3มากขึ้นและสอดคล3องกับ
ระดบั ความเสย่ี งทยี่ อมรบั ได3

3.2 ส0งเสริมให3บุคลากรทุกระดับของสหกรณมีส0วนร0วม มีความร3ูความเข3าใจและตระหนักถึง
ความสําคัญของการบริหารความเสี่ยงซึ่งจะส0งผลให3เกิดความระมัดระวังในการทํางานและลดโอกาสของการ
ล3มเหลวหรือโอกาสทจ่ี ะทําใหเ3 กิดการสญู เสียจากการดาํ เนินงาน

3.3 สร3างฐานข3อมูลที่มีประโยชนต0อการบริหาร/ปฏิบัติงานในสหกรณโดยข3อมูลหรือสารสนเทศท่ี
ไดร3 บั จากการวิเคราะหความเสีย่ งจะเปนแหลง0 ข3อมูลสาํ หรับผจู3 ัดสินใจด3านต0าง ๆ ซ่ึงจะส0งผลให3การดําเนินงาน
เปนไปตามเปา4 หมายทีก่ าํ หนด

3.4 ส0งเสริมให3เกิดการเตรียมความพร3อมและแนวทางแก3ไขป>ญหาต0าง ๆ ท่ีอาจเกิดขึ้น และส0งผล
กระทบกบั ผลการดาํ เนินงานของสหกรณ

3.5 ช0วยให3การจัดสรรและจัดลําดับความสําคัญของทรัพยากรเปนไปอย0างเหมาะสมและมี
ประสทิ ธิภาพ

3.6 สหกรณได3ดาํ เนินการกฎกระทรวงเกษตรและสหกรณ เกย่ี วกบั การดําเนนิ งานและการ
กาํ กบั ดูแลสหกรณออมทรัพยและสหกรณเครดติ ยูเนีย่ น พ.ศ. 2564 หมวดที่ 2 อํานาจหนา3 ทีข่ อง
คณะกรรมการและคุณสมบัติและลกั ษณะต3องห3ามของกรรมการและผจู3 ดั การ ข3อ 5(3) และข3อ 6

8

สวนที่ 3
แนวทางการบรหิ ารความเสีย่ งของสหกรณ

แนวทางการบริหารความเส่ียงของสหกรณเพ่ือให3การดําเนินการบริหารความเส่ียงของสหกรณมี
ประสิทธิภาพประกอบด3วย นโยบายการบริหารความเสี่ยง กระบวนการบริหารความเส่ียง วัตถุประสงคการ
บริหารความเสี่ยง โครงสร3าง หน3าท่ีและความรับผิดชอบของคณะกรรมการดําเนินการของสหกรณ ซึ่งเปนไป
ตามกฎทรวงเกษตรและสหกรณ เกี่ยวกับการดําเนินงานและการกํากับดูแลสหกรณออมทรัพยและสหกรณ
เครดติ ยูเนย่ี น พ.ศ.2564
1.นโยบายการบริหารความเสย่ี งของสหกรณ

นโยบายการบริหารความเส่ยี งของสหกรณยดึ หลกั การและความจําเปนของการบริหารความเสี่ยงของ
สหกรณ ได3กาํ หนดไวด3 งั น้ี

1.1 หลักการบรหิ ารความเส่ียงของสหกรณ
หลกั การบริหารความเสีย่ งของสหกรณเปนแนวทางทีส่ หกรณยดึ ถงึ เปนในการกาํ หนดนโยบายการ
บริหารความเส่ียงของสหกรณมีดังน้ี

1.1.1การปฏบิ ตั ติ ามกฎกระทรวงเกษตรและสหกรณสหกรณต3องปฏิบตั ิตามกฎกระทรวง
เกษตรและสหกรณ เก่ียวกับการดําเนินงานและการกํากบั ดูแลสหกรณออมทรัพยและสหกรณเครดติ ยูเนี่ยน
พ.ศ. 2564 หมวดท่ี 2 อาํ นาจหนา3 ทีข่ องคณะกรรมการและคณุ สมบตั ิและลักษณะต3องห3ามของกรรมการและ
ผู3จดั การ ข3อ 5(3)จดั ให3มีนโยบายและกระบวนการบรหิ ารความเส่ียงด3านต0าง ๆ ของสหกรณ อยา0 งนอ3 ยจะตอ3 ง
ครอบคลุมถงึ ความเส่ียงด3านสินเช่ือ การลงทุน สภาพคล0อง และปฏบิ ตั กิ าร รวมทัง้ จัดให3มีการทบทวนนโยบาย
และกระบวนการบรหิ ารความเสีย่ งอยา0 งสมาํ่ เสมอ พร3อมทง้ั รายงานผลการดาํ เนนิ งานดังกล0าวใหท3 ่ปี ระชมุ ใหญ0
ทราบและข3อ 6ใหค3 ณะกรรมการของสหกรณขนาดใหญ0แต0งตัง้ คณะอนุกรรมเพ่ือทําหน3าที่และรบั ผดิ ชอบ
ดาํ เนนิ การเฉพาะด3าน ซึ่งอย0างนอ3 ยต3องมคี ณะอนุกรรมการบรหิ ารความเสี่ยง โดยมีองคประกอบและอํานาจ
หน3าทีต่ ามที่กําหนดในขอ3 บังคับของสหกรณนั้น

1.1.2การดาํ เนินการการบรหิ ารความเสี่ยงของสหกรณเพื่อใหก3 ารดําเนินการของสหกรณ
เปนไปอยา0 งมีประสิทธิภาพและประสทิ ธิผล สามารถลดความเส่ียงและสรา3 งมูลคา0 เพ่ิมให3แกส0 หกรณ
คณะกรรมการดาํ เนินการจึงได3มคี าํ สงั่ ใหแ3 ตง0 ต้ังคณะกรรมการทเ่ี ก่ียวข3องดังนี้

คณะอนุกรรมการบริหารความเส่ียงของสหกรณ มีหนา3 ทดี่ ําเนินการตามนโยบายการ
ควบคุมภายในและการบรหิ ารความเสย่ี งที่คณะกรรมการดําเนินการกําหนดการประเมนิ ผลความเส่ียง
แนวทางป4องกัน และตรวจสอบความเสีย่ งอย0างมีระบบเพ่ือลดโอกาสที่สหกรณจะเกดิ ความเสียหายให3อยู0ใน
ระดับทย่ี อมรบั ได3โดยมง0ุ เน3นให3เกิดวัฒนธรรมการบรหิ ารความเสยี่ งขึ้นในสหกรณ อนุมัติแผนการบรหิ ารความ

9

เสยี่ งกอ0 นนําเสนอคณะกรรมการดําเนินการใหค3 วามเหน็ ชอบตดิ ตามผลการดําเนนิ การบริหารความเสี่ยง แลว3
รายงานตอ0 คณะกรรมการดาํ เนินการทุกไตรมาส

ทงั้ น้ีนโยบายการควบคมุ ภายในและบรหิ ารความเสยี่ งของสหกรณ ประกอบด3วยคณะอนกุ รรมการยอ0 ย ดังนี้
1).คณะอนุกรรมการควบคมุ ภายใน สอดคล3องกบั กฎกระทรวงการดาํ เนินงานและการกํากับ

ดแู ลสหกรณออมทรพั ยและสหกรณเครดติ ยูเน่ียน พ.ศ.2564 ข3อ 5(5) (อาจมีการจัดตงั้ ขึ้นในอนาคต เพ่ือให3
สอดคล3องกบั เกณฑกาํ กับดแู ลฯ)

2).คณะอนุกรรมการบริหารความเสีย่ งสอดคล3องกบั กฎกระทรวงการดาํ เนินงานและการ
กํากับดูแลสหกรณออมทรพั ยและสหกรณเครดติ ยูเนี่ยน พ.ศ.2564 ขอ3 6

3).คณะอนุกรรมการการลงทุนสอดคล3องกับกฎกระทรวงการดําเนนิ งานและการกํากับดูแล
สหกรณออมทรัพยและสหกรณเครดติ ยเู นีย่ น พ.ศ. 2564 ขอ3 7

1.1.3ความเชื่อมโยงของการควบคมุ ภายในการบริหารความเส่ียงของสหกรณ และการ
ขบั เคล่ือนธรรมาภบิ าลในสหกรณจะต3องมคี วามสอดคล3องและเชื่อมโยงกนั เพ่ือการบรรลุวัตถปุ ระสงคและ
เป4าหมายของสหกรณ

1.2 ความจาํ เปนZ ในการบริหารความเสี่ยงของสหกรณ
ความเสี่ยงมีความสําคญั ตอ0 สหกรณโดยเฉพาะในการดําเนินงานสหกรณออมทรัพยหรือสหกรณเครดิต
ยูเน่ียนเปนองคกรที่มีความเสี่ยงสูง ความเส่ียงอาจทําให3สหกรณเสียหายท้ังด3านการเงินและความน0าเช่ือถือ
และ การบริหารความเสยี่ งเปนตัวช้ีขาดความสําเร็จหรือความล3มเหลวของการดําเนินงานสหกรณ การบริหาร
ความเสยี่ งสามารถจาํ กดั หรือลดความเส่ยี งได3 ดังน้นั ความจาํ เปนในการบริหารความเสย่ี งของสหกรณ มดี ังนี้

1.2.1 เพ่ือให3สหกรณมีระบบการบริหารจัดการท่ีดีหรือบริหารจัดการตามหลักธรรมาภิบาล
และสอดคล3องกับกฎกระทรวงเกษตรและสหกรณเก่ียวกับการดําเนินงานและการกํากับดูแลสหกรณออม
ทรัพยและสหกรณเครดิตยูเน่ียน พ.ศ.2564 หมวด 2 อํานาจหน3าท่ีของคณะกรรมการและคุณสมบัติและ
ลักษณต3องห3ามของกรรมการและผู3จัดการข3อ 5(3) ดังท่ีกล0าวแล3ว และข3อ 5(5) จัดให3มีระบบการควบคุม
ภายในและการตรวจสอบกจิ การท่ีมีประสิทธภิ าพ

ดงั นั้นสหกรณตอ3 งการบรหิ ารความเสี่ยงและการควบคุมภายในอย0างเปนระบบ สามารถระบุ
ความเส่ียงได3อย0างครบถ3วน ครอบคลุมความเสี่ยงที่สําคัญทุกด3าน มีการเตรียมการป4องกัน หรือรับมือความ
เปนไปได3ที่จะเกิดความสูญเสียความเสียหายจากป>ญหาและอุปสรรคต0าง ๆ รวมทั้งสถานการณที่ไม0แน0นอน
และสามารถเช่ือมโยงบูรณาการ กับวิสัยทัศน พันธกิจ ประเด็นยุทธศาสตร กลยุทธ และแผนการปฏิบัติงาน
ประมาณการรายได3 และงบประมาณรายจา0 ยประจําป@

1.2.2 เพื่อเพ่ิมขีดสมรรถนะของสหกรณให3สามารถปฏิบัติงานได3บรรลุผลสําเร็จตาม
วตั ถุประสงคและเปา4 หมายพัฒนาศักยภาพของบุคลากรให3มีความร3คู วามเขา3 ใจและตระหนักถึงความสําคัญของ
การบริหารความเสี่ยงและควบคุมภายในและเข3าใจถึงความเสี่ยงด3านต0าง ๆ ท่ีเกิดข้ึนกับสหกรณและหาวิธี
จดั การที่เหมาะสมในการลดความเสี่ยงให3อย0ูในระดับทีส่ หกรณยอมรบั ได3

10

1.2.3 เพื่อให3สหกรณพัฒนาระบบบริหารความเส่ียง ให3เปนกระบวนการสําคัญประการหนึ่ง
ที่จะสนับสนุนใหผ3 ลการดาํ เนนิ งานของสหกรณเปนไปตามวตั ถุประสงคและเปา4 หมายท่กี าํ หนดไว3

1.2.4 เพอ่ื สรา3 งกรอบและแนวทางในการดาํ เนินงานใหแ3 กบ0 ุคลากรในสหกรณ เพ่ือให3สามารถ
บรหิ ารจดั การความไมแ0 นน0 อนที่จะเกดิ ขึน้ กบั สหกรณ ไดอ3 ย0างเปนระบบและมีประสิทธภิ าพ

1.2.5เพื่อให3สหกรณมีระบบในการตดิ ตามตรวจสอบผลการดําเนนิ การบริหารความเส่ียง และ
เฝา4 ระวงั ความเสย่ี งใหม0 ๆ ทอ่ี าจเกดิ ข้ึนได3ตลอดเวลา

1.2.6 เพื่อให3สหกรณมรี ะบบปกป4องผลประโยชนของผู3มีส0วนไดส3 ว0 นเสีย และเพ่ิมมูลค0าใหผ3 3มู ี
ส0วนไดส3 ว0 นเสียกบั สหกรณ

สรุปนโยบายการบริหารความเส่ียงของสหกรณออมทรัพยครูพิจิตร จํากัด มีสาระสําคัญมีดังน้ี
1. ให3มีการบริหารความเส่ียงทั่วทั้งสหกรณแบบบูรณาการ โดยการบริหารจัดการอย0างเปนระบบ

และตอ0 เนอื่ ง รวมทัง้ การสว0 นร0วมของบคุ คลในสหกรณ
2. ใหม3 ีการกําหนดกระบวนการบริหารความเส่ียงท่ีเปนระบบมาตรฐานเดยี วกันทง้ั สหกรณ
3. ให3มีการติดตามประเมินผลการบริหารความเส่ียงที่มีการทบทวนและปรับปรุงอย0างสม่ําเสมอ

รวมทัง้ มกี ารจดั ทํารายงานให3ผู3ทเ่ี กยี่ วขอ3 งทราบ
4. ใหม3 กี ารนาํ เทคโนโลยสี ารสนเทศมาใช3เพอ่ื การบริหารจัดการท่ดี ีในสหกรณ
5. ให3มกี ารบรหิ ารความเส่ียงเปนสว0 นหนงึ่ ของการดาํ เนินงานตามปกติของสหกรณ

2. กระบวนการบรหิ ารความเส่ียง
กระบวนการบริหารความเสี่ยงสหกรณเปนขั้นตอนมีการปฏิบัติตามเกณฑการประเมินกรอบวัดของ

การควบคมุ ภายในซ่ึงเชื่อมโยงกบั การบรหิ ารความเสย่ี ง ซง่ึ ไดก3 ําหนดใหก3 ารบริหารความเสี่ยงเปนส0วนหนึ่งของ
เกณฑวัดผลดังกล0าวโดยกระบวนการบริหารความเส่ียงของสหกรณ มี 5 ขั้นตอน ประกอบด3วย1)กําหนด
วัตถุประสงค(Objecting Setting)2)ระบุความเส่ียง(Risk Identification)3)ประเมินความเสี่ยง(Risk
Assessment)4)จดั การความเสยี่ ง(Risk Response)และ 5)ติดตามประเมินผลและรายงาน(Monitoring) ตาม
ภาพที่ 1 ซึ่งรายละเอยี ดดาํ เนนิ การจะนําเสนอในส0วนที่ 4

11

กําหนด
วตั ถปุ ระสงค์

ตดิ ตาม ระบุ
ประเมนิ ผลและ ความเสียง

รายงาน

จดั การ ประเมิน
ความเสียง ความเสียง

ภาพที่ 1 กระบวนการบริหารความเสยี่ งของสหกรณออมทรัพยครพู ิจิตร จํากดั

กระบวนการบริหารความเส่ียงของสหกรณประกอบด(วย
2.1 การกาํ หนดการบรหิ ารความเสี่ยงของสหกรณ วัตถุประสงคการบริหารความเส่ียงของสหกรณมี
ดงั นี้

2.1.1เพ่ือลดโอกาส และผลกระทบจากความเสี่ยงท่ีเกิดขึ้นท่ีจะทําให3ผลการดําเนินงานไม0
เปนไปตามวตั ถุประสงค เป4าหมาย และภารกจิ หรือพนั ธกิจของสหกรณ

2.1.2 เพ่ือให3มีแผนในการบริหารความเส่ียง หรือรับมือกับความเสี่ยงที่จะเกิดขึ้นในอนาคต
2.1.3 เพื่อให3สหกรณมีระบบบริหารความเสี่ยงท่ีเชื่อมโยงกับการพิจารณาผลตอบแทน และ
หรือระบบความดีความชอบของสหกรณ ท่ีนําระบบบริหารความเส่ียงเปนเคร่ืองมือในการเพิ่มประสิทธิภาพ
ประสทิ ธิผลและสร3างมลู คา0 เพิ่มใหก3 บั สหกรณ
2.2 การระบุความเส่ียง เปนขั้นตอนของการบริหารความเส่ียงในการระบุเหตุการณหรือป>จจัยที่
สหกรณเผชิญอยู0 หรือแฝงอยู0ในกิจกรรม หรือกระบวนการปฏิบัติงานโดยเปนเหตุการณท่ีสามารถเกิดขึ้นจาก
ท้ังป>จจัยภายใน และป>จจัยภายนอก และเหตุการณนั้นสามารถส0งผลกระทบทําให3งานไม0สามารถบรรลุ
วัตถุประสงคหรือเป4าหมายท่ีวางไว3 ในที่นี้ระบุความเสี่ยงไว3 5 ด3านได3แก0 ความเสี่ยงด3านกลยุทธ ด3านสินเชื่อ
ดา3 นการลงทนุ ดา3 นสภาพคล0อง และดา3 นปฏิบัติการ 2.3 การประเมินความเส่ียง เปนกระบวนการที่ควร
ดําเนินการ หลังจากทําการระบุความเสี่ยงหรือป>จจัยเส่ียงแล3ว การประเมินความเสี่ยงหรือป>จจัยเส่ียง
ประกอบดว3 ย 2 มิติ คอื โอกาสทจี่ ะเกิดความเสี่ยง (Likelihood) และผลกระทบของความเสย่ี ง (Impact)
2.4 การจดั การความเสยี่ ง เปนการวางแผนการบริหารความเสี่ยงด3านต0าง ๆ หลังจากได3ร0วมกันระบุ
ความเส่ียงแต0ละด3าน และแต0ละประเด็นย0อย วิเคราะหระดับของความเสี่ยง และจัดลําดับความเสี่ยง เพ่ือ
นํามากาํ หนดแผนการจดั การความเส่ยี งในแตด0 3านและประเดน็ โดยแผนการบริหารความเสีย่ ง ประกอบด3วย 1)

12

วัตถปุ ระสงคการบริหารการความเส่ียง 2)กลยุทธหรือวิธีการจัดการความเสี่ยง 3) ช0วงเวลาดําเนินการจัดการ
ความเสยี่ ง 4) ผู3รบั ผิดชอบในการดาํ เนินการ และ 5)งบประมาณ

2.5 การติตตามประเมินผลและรายงาน เปนระบบการติดตามประเมินผลที่มีความต0อเนื่องอย0าง
สมา่ํ เสมอ เนอื่ งจากความเสยี่ งอาจมีการเปลี่ยนแปลงตามสถานการณท่ีเปลี่ยนแปลงไป เพ่ือให3เกิดความม่ันใจ
ได3ว0าแผนการบริหารความเสี่ยงได3มีการดําเนินงานไปอย0างถูกต3อง และเหมาะสม ตลอดจาการบริหารความ
เสี่ยงท่สี หกรณไดด3 ําเนนิ การยังมปี ระสทิ ธผิ ล และมีการรายงานผลการดําเนินการตอ0 ผูบ3 รหิ ารตามลาํ ดับ
3.โครงสรา( ง หนา( ท่ีและความรับผดิ ชอบของคณะกรรมการดาํ เนินการของสหกรณ

3.1โครงสรา( งการบริหารความเส่ียงของสหกรณออมทรพั ยครูพจิ ิตร จาํ กดั
สหกรณกําหนดให3การบริหารความเส่ียงเปนหน3าท่ีและความรับผิดชอบของทุกคนในสหกรณโดย
กําหนดโครงสร3างการบริหารความเสี่ยงของสหกรณประกอบด3วย คณะกรรมการดําเนินการ และ
คณะอนุกรรมการบริหารความเสี่ยงของสหกรณ
ภายในคณะอนุกรรมการบริหารความเส่ียงของสหกรณมขี อบข0ายการทํางานในทุก ๆ ฝา= ยที่เก่ยี วข3อง
เชน0 ฝ=ายบญั ชี ฝา= ยการเงิน ฝา= ยสินเชื่อ ฝ=ายบริหารสํานกั งานและสินทรัพยฝ=ายแผนงานงบประมาณ ฝ=าย
สวสั ดกิ าร ซึ่งแต0ละฝ=ายจะมโี อกาสเกดิ ความเสย่ี งและควรมีการบรหิ ารความเส่ยี งประจําแต0ฝ=ายดว3 ยมี
โครงสรา3 งการบริหารความเส่ียงในภาพต0อไปน้ี

คณะกรรมการดําเนนิ การ

คณะอนุกรรมการบรหิ ารความเสยี่ งของสหกรณ ผูตรวจสอบกจิ การ

ผจู ัดการ

รองผจู ัดการ/หัวหนาฝา# ย รองผจู ัดการ / หัวหนาฝา# ย รองผูจดั การ
ฝ#ายบญั ชี
ฝา# ยการเงิน ฝา# ยสวสั ดิการ หน*วยบริการ
อ.บางมูลนาก
ฝ#ายแผนงาน
งบประมาณ

ฝา# นสินเชือ่

ฝ#ายบรหิ ารสาํ นักงานและ
สินทรัพย

13

ภาพที่ 2 โครงสรา3 งการควบคุมภายในและการบรหิ ารงานความเสี่ยงสหกรณออมทรพั ยครูพิจติ ร จาํ กัด

ภาพความสมั พันธระหว0าง คณะกรรมการดําเนินการ คณะกรรมการขับเคลื่อนธรรมาภิบาล และ
คณะกรรมการควบคุมภายในและการบริหารความเส่ยี งของสหกรณ และการตรวจสอบภายในดงั ภาพท่ี 3

คณะอนกุ รรมการบรหิ ารความเสยี่ ง การกาํ กับดแู ลองคกรทีด่ ี คณะกรรมการขบั เคล่ือนธรรมาภบิ าล
(Good Governance) คณะอนุกรรมการควบคมุ ภายใน

การบรหิ ารความเสย่ี ง
(Risk Management)

การควบคมุ ภายใน
(Internal Control)

การตรวจสอบภายใน
(Internal Audit)

ผูตรวจสอบกิจการ

ภาพท่ี 3 ความสมั พนั ธการกํากับดูแลองคกรที่ดีหรือธรรมาภบิ าล การบรหิ ารความเส่ยี ง การควบคุม
ภายในและการตรวจสอบภายใน

ลกั ษณะของการกาํ กบั ดูแลองคองคกรท่ีดีหรือธรรมาภิบาลเปนการติดตามกํากับควบคุมและดูแลให3มี
การจดั กระบวนการเพอ่ื ใชท3 รัพยากรใหม3 ปี ระสิทธภิ าพตรงเปา4 หมาย ค3ุมค0า และประหยัด เพ่ือให3เกิดประโยชน
สูงสุดตอ0 ผ3มู ีสว0 นเกี่ยวข3อง ตามหลักธรรมาภิบาล ดังน้ันส่ิงที่เปนรากฐานที่จะช0วยให3มีการกํากับดูและองคกรที่
ดีน้ันประกอบด3วย1) การบริหารความเสี่ยง2) การควบคุมภายในและ 3) การตรวจสอบภายในซึ่งจะต3อง
เกี่ยวเนอื่ งสัมพนั ธ

3.2 หนา( ทแี่ ละความรับผดิ ชอบของคณะกรรมการดําเนนิ การและอนกุ รรมการยอย
3.2.1คณะกรรมการดาํ เนินการ มีบทบาทหน3าที่และความรับผิดชอบหลักในการกําหนดนโยบาย
ด3านการควบคุมภายในและการบริหารความเส่ียงของสหกรณ กํากับดูแลและติดตามผลการดําเนินงานตาม
นโยบายการควบคมุ ภายในและการบรหิ ารความเสย่ี งทก่ี าํ หนดไว3โดยมีรายละเอยี ดดงั ตอ0 ไปนี้
1) กาํ หนดนโยบายการควบคมุ ภายในและบริหารความเสยี่ งท่ัวทงั้ สหกรณรวมท้ังกระบวนการบริหาร
ความเสี่ยง และระบบการควบคุมภายใน

14

กําหนดนโยบายและแผนเกี่ยวกับการฝาก การลงทุน การกู3ยืมจากสหกรณอ่ืนและสถาบันการเงิน
และการคา้ํ ประกนั ซง่ึ ถือว0าเปนสว0 นหนึ่งของความเส่ียงด3านการลงทุนของสหกรณ

2) กาํ หนดวตั ถุประสงค กระตนุ3 จงู ใจบคุ คลในสหกรณให3นําระบบการควบคุมภายในและกระบวนการ
บริหารความเส่ยี งมาเปนเคร่อื งมอื สําคญั ในการบรหิ ารสหกรณอยา0 งมีประสทิ ธภิ าพ

3) มีความเข3าใจในความเส่ียงท่ีสําคัญของสหกรณ และดําเนินการเพ่ือให3มั่นใจว0าผ3ูบริหารสามารถ
บริหารจดั การความเสยี่ งใหอ3 ยูใ0 นระดับที่ยอมรบั ได3

4) แต0งตง้ั คณะกรรมการควบคุมภายในและการบริหารความเสี่ยงของสหกรณ และคณะอนุกรรมการ
การควบคุมภายใน คณะอนกุ รรมการการบรหิ ารความเสี่ยง และคณะอนุกรรมการการลงทุนของสหกรณ

5)กํากับดูแล สนับสนุนการดําเนินงานของคณะกรรมการขับเคล่ือนธรรมาภิบาลของสหกรณ และ
คณะกรรมการควบคุมภายในและบริหารความเส่ียงของสหกรณ เพ่ือให3การควบคุมภายในและการบริหาร
ความเสย่ี งเปนไปอย0างมรี ะบบและตอ0 เนื่องในสหกรณ

6) สนับสนุนให3บุคคลในสหกรณทุกคนมีส0วนร0วมในการดําเนินการตามระบบการควบคุมภายในและ
กระบวนการบริหารความเส่ยี งของสหกรณ

3.2.2คณะอนุกรรมการบริหารความเส่ียงของสหกรณมีอํานาจหน3าท่ีของคณะอนุกรรมการบริหาร
ความเสี่ยงของสหกรณตามท่ีกําหนดในข3อบังคับของสหกรณ ให3คณะอนุกรรมการบริหารความเสี่ยงมีอํานาจ
และหน3าที่ดําเนินการตามกฎหมาย ข3อบังคับ ระเบียบ มติ หรือคําส่ังของสหกรณในส0วนท่ีเกี่ยวข3องซ่ึงรวมท้ัง
ในข3อต0อไปน้ี(ตามประกาศนายทะเบียนสหกรณ พ.ศ.2564)

(1) ศึกษา วิเคราะห และกาํ หนดนโยบายการบริหารความเสี่ยงเพ่ือเสนอต0อคณะกรรมการดําเนินการ
พิจารณา โดยครอบคลุมถึง ความเส่ียงประเภทต0าง ๆ เช0น ความเส่ียงด3านสินเชื่อ การลงทุนสภาพคล0อง
ปฏบิ ัติการและดา3 นอ่ืน ๆ ใหส3 อดคล3องกับกลยทุ ธเสนอคณะกรรมการดําเนนิ การอนมุ ตั ิ

(2) มีอํานาจตัดสินใจในการดําเนินการใด ๆ ที่เก่ียวข3องภายใต3ขอบเขตความรับผิดชอบที่
คณะกรรมการดาํ เนินการกาํ หนด

(3) ประเมิน ติดตาม กาํ กบั ดูแล และทบทวนความเพียงพอของนโยบายเกยี่ วกับการบริหารความเส่ียง
เพ่อื ใหก3 ระบวนการบรหิ ารความเสี่ยงมปี ระสิทธิภาพและประสทิ ธผิ ล

(4) รายงานแผนดําเนินงานที่ควรปรับปรุงแก3ไข ตลอดจนป>จจัยและป>ญหาที่มีนัยสําคัญให3แก0
คณะกรรมการดําเนินการ เพื่อใหส3 อดคลอ3 งกับการดําเนินกิจการของสหกรณ

(5) กํากบั ดูแลเร่ืองธรรมาภบิ าลเกย่ี วกับการบริหารความเสย่ี ง
(6) รายงานผลการปฏิบัติงานให3คณะกรรมการดําเนินการและต0อท่ีประชุมใหญ0ทราบโดยแสดง
รายละเอียดในรายงานประจําป@
(7) ปฏิบตั ิหนา3 ที่อนื่ ตามท่ีคณะกรรมการดําเนินการมอบหมาย
รวมทั้งมีบทบาทหน3าท่ีความรับผิดชอบหลักในการทํารายละเอียดของข3อเสนอต0าง ๆ ท่ีเก่ียวข3องกับ
การบริหารความเสี่ยง กํากับดแู ล ตดิ ตามประเมินผลและให3คําปรึกษาภายในฝ=ายโดยมรี ายละเอยี ดดังนี้

15

1)ระบุป>จจัยเส่ียง กําหนดเกณฑการประเมินความเส่ียง จัดทํารายงานสรุปผลการวิเคราะหและ
ประเมนิ
ความเสย่ี ง จดั ทําแผนบรหิ ารความเสี่ยง ติดตามความก3าวหน3าและรายงานผลการดําเนินงานต0อคณะกรรมการ
ควบคมุ ภายในและบริหารความเสี่ยงของสหกรณ
2) ประชาสัมพันธให3ทุกฝ=ายได3รับทราบนโยบายหรือมาตรการที่ได3กําหนดขึ้นเพื่อนําไปสู0การปฏิบัติ
3) จัดทํารายงานผลการปฏิบตั งิ านตามนโยบายการบรหิ ารความเสีย่ งของสหกรณเสนอต0อผู3มอี ํานาจ
4) ศกึ ษาวเิ คราะหเพ่อื ทบทวนถงึ ความเพียงพอของระบบการบริหารความเสย่ี งเอ้ืออาํ นวยและให3
ข3อเสนอแนะต0อผ3ูมีอาํ นาจเกยี่ วกบั การพัฒนาระบบการควบคุมภายในและการบริหารความเสี่ยงเพ่อื ให3การ
บริหารจดั การสหกรณมปี ระสิทธิภาพ
5) ศึกษาทบทวนและประเมินความเส่ียงท่อี าจเกดิ ข้นึ รวมถงึ แนวโน3มของผลกระทบทอ่ี าจมี
ผลกระทบตอ0 สหกรณทั้งความเสีย่ งจากภายนอกและภายในเพือ่ จัดทาํ แผนบริหารความเสยี่ งของฝ=ายต0าง ๆ
สาํ หรบั ป@งบประมาณ เพือ่ เพิ่มประสทิ ธภิ าพระบบการบรหิ ารความเสี่ยงโดยบูรณาการความเส่ียงของแต0ละ
ฝ=ายและสหกรณให3เชอื่ มโยงสอดคลอ3 งกบั ยุทธศาสตร แผนกลยทุ ธ วัตถปุ ระสงคเปา4 หมายของสหกรณ
6) จัดทํารายงานผลการปฏบิ ัติงานตามแผนการบริหารความเสี่ยงของฝา= ย เสนอต0อผ3ูอํานาจ โดยมี
วตั ถปุ ระสงคสาํ คญั ในการติดตามประเมนิ ผลดังน้ี

(1) ประเมนิ คณุ ภาพและความเหมาะสมของการจดั การความเสย่ี ง
(2) ติดตามผลการจดั การความเสีย่ งที่ได3ดาํ เนินการไปแล3ว หรืออยูร0 ะหว0างดาํ เนินการวา0
บรรลวุ ัตถุประสงคของหารบริหารความเส่ียงอยู0ในระดบั ท่ยี อมรับได3หรือไม0
(3) ตรวจสอบความคืบหนา3 ของมาตรการการควบคมุ ว0า สามารถลดโอกาส หรือผลกระทบ
ของเหตุการณความเสีย่ งให3อย0ูในระดับทีย่ อมรบั ไดห3 รือไม0
7) รวบรวมจัดเก็บข3อมูลที่เกี่ยวกบั ผลการดําเนินงานด3านการบริหารความเสย่ี งภายในของฝ=าย และ
สหกรณพร3อมที่จะให3หน0วยงานอื่น ๆ ทั้งภายในและภายนอกสหกรณเข3าตรวจสอบ
8) ดําเนนิ การอ่ืนตามทคี่ ณะกรรมการควบคุมภายในและบริหารความเส่ยี งมอบหมาย
3.2.3คณะอนกุ รรมการการลงทนุ ของสหกรณมีอํานาจหน3าท่ีของคณะอนกุ รรมการการลงทนุ ของ
สหกรณตามท่ีกาํ หนดในขอ3 บังคบั ของสหกรณใหค3 ณะอนุกรรมการการลงทนุ มีอาํ นาจและหน3าที่ดาํ เนนิ การตาม
กฎหมาย ข3อบังคับ ระเบียบ มติ หรือคําส่งั ของสหกรณในสว0 นท่ีเกย่ี วขอ3 ง ซง่ึ รวมทง้ั ในข3อตอ0 ไปน้ี(ตามประกาศ
นายทะเบียนสหกรณ พ.ศ.2564)
(1) ศกึ ษา วิเคราะห และกําหนดนโยบายและแผนเกี่ยวกับการลงทนุ ประจําปใ@ หส3 อดคลอ3 งกับ
นโยบายด3านการบริหารความเสี่ยงโดยรวม และเสนอคณะกรรมการดาํ เนินการพิจารณาเพอ่ื เสนอให3ทปี่ ระชุม
ใหญ0อนมุ ตั ิ
(2) พจิ ารณาอนุมตั แิ ผนการลงทนุ และแผนจดั การการลงทุน ภายใต3ขอบเขตทค่ี ณะกรรมการ
ดําเนนิ การกาํ หนด

16

(3) ประเมนิ ตดิ ตาม และกํากับดูแลผลประโยชนจากการลงทนุ และจัดใหม3 ีการควบคุมภายในที่
เหมาะสม

(4) กาํ กบั ดูแลเรื่องธรรมาภิบาลเกี่ยวกบั การลงทนุ
(5) รายงานผลการปฏบิ ตั ิงานใหค3 ณะกรรมการดําเนินการทราบและรายงานผลการปฏบิ ัตงิ านให3ท่ี
ประชุมใหญท0 ราบในรายงานประจาํ ป@
(6) ปฏบิ ัตหิ น3าทอ่ี ื่นตามท่คี ณะกรรมการดาํ เนนิ การมอบหมาย
4. ความเชื่อมโยงของการบรหิ ารความเสยี่ งกบั ยุทธศาสตรของสหกรณ
การบริหารความเสี่ยงระดับสหกรณมสี ว0 นในการสนับสนุนการดําเนนิ งานตามยุทธศาสตรของสหกรณ
โดยจัดให3มีระบบการควบคุมภายในและการประเมนิ ความเส่ียงที่อาจส0งผลตอ0 การบรรลุวตั ถปุ ระสงคเชงิ
ยุทธศาสตรพร3อมทัง้ ดําเนนิ การจัดทําแผนบรหิ ารความเสี่ยงเพอื่ จัดการกับความเส่ียงท่ีมีค0าความเสยี่ งสูงซ่งึ มี
การติดตามการดาํ เนินงานโดยคณะกรรมการ คณะอนุกรรมการ และคณะทํางานทีเ่ กยี่ วข3องกับควบคุมภายใน
และการบริหารความเสีย่ ง
การบรหิ ารความเสีย่ งระดับหน0วยงานเปนหนา3 ที่ความรับผิดชอบของฝ=ายต0าง ๆ เพ่ือดาํ เนินการระบุ
และประเมนิ ความเสยี่ งที่อาจสง0 ผลกระทบต0อวัตถปุ ระสงคของฝ=ายตา0 ง ๆ ในสหกรณพร3อมทั้งกําหนด
แนวทางในการบริหาร หรือจัดการความเส่ียงให3อย0ใู นระดับทีย่ อมรับได3
4.1 หลักธรรมาภิบาลในสหกรณ

ทง้ั นีแ้ ผนกลยทุ ธและกระบวนการจัดทําแผนกลยทุ ธเปนไปตามหลักธรรมาภบิ าลในสหกรณ
หลักท่ี 1 หลกั ประสิทธผิ ล ประกอบดว3 ย

1.1 การมวี สิ ยั ทศั นเชิงกลยุทธและการปฏบิ ัตงิ านอย0างมีประสทิ ธิผล
1.2 การบริหารทรพั ยากรบุคคล (สมาชิก กรรมการและเจ3าหนา3 ทีส่ หกรณ)
1.3 การบริหารจัดการสารสนเทศ
หลักท่ี 4 หลักภาระรบั ผดิ ชอบ ประกอบด3วย
4.1 การจัดทาํ ตําแหนง0 งานและคําบรรยายลักษณะงานของสหกรณได3ครบถ3วน
4.2 การถ0ายทอดตวั ช้วี ดั และเป4าหมายขององคกรสูร0 ะดบั บุคคล
4.3 การจัดให(มกี ารบรหิ ารจัดการดา( นการควบคุมภายในทีด่ ี
4.4 การจดั ให(มกี ารบรหิ ารจัดการด(านการบริหารความเสยี่ งในสหกรณ
4.5 การจดั ให3มีระบบการติดตามและประเมนิ ผลการปฏิบัตงิ าน โดยมีการเชื่อมโยง
กบั ระบบ
แรงจงู ใจและระบบการใหโ3 ทษอย0างเปนรูปธรรม
4.6 การจัดให3มีกระบวนการสรา3 งความตระหนักในเร่ืองความรับผิดชอบตอ0 สงั คม
และผมู3 ีสว0 นไดส3 0วนเสีย

17

4.2 กฎกระทรวงการดําเนนิ งานและการกํากับดแู ลสหกรณออทรัพยและสหกรณเครดติ ยเู นี่ยน
พ.ศ.2564 หมวดท่ี 2 อํานาจหนา3 ท่ีของคณะกรรมการและคณุ สมบตั ิและลักษณะตอ3 งห3างของกรรมการและ
ผู3จดั การ ขอ3 5 (1) (3) (5) (7) และ(8) ขอ3 6 และข3อ 7

สวนที่ 4
การดําเนนิ งานการบรหิ ารความเสย่ี งของสหกรณ

การดําเนนิ งานการบรหิ ารความเสี่ยงของสหกรณเพ่ือจะจัดทําแผนการบรหิ ารความเส่ียงอย0างเปน
รปู ธรรมและการแปลงแผนการบริหารความเสีย่ งไปส0กู ารจดั การความเส่ียงของสหกรณ โดยสหกรณได3กําหนด
วธิ ีการดําเนินงานการบรหิ ารความเส่ยี ง และกระบวนการในการจดั ทาํ แผนการบริหารความเส่ยี งของสหกรณ
ดงั นี้
1.วธิ ีการดําเนินงานการบรหิ ารความเสย่ี งของสหกรณออมทรพั ยครพู ิจิตร จํากดั

วิธีการดําเนนิ งานการบริหารความเสยี่ งของสหกรณแบ0งเปน 2 ระยะดงั นี้
ระยะท่ี 1 การเรม่ิ ต(นและพัฒนาประกอบดว3 ยการดําเนินการ ดังน้ี

1.1 จดั ทาํ นโยบายการบริหารความเสย่ี งท่ัวท้งั สหกรณ กรอบการดาํ เนนิ งานโครงสรา3 ง
การบริหารความเสี่ยงของสหกรณ
1.2 จัดการแบง0 ประเภทความเสยี่ งโดยพิจารณาจากการดาํ เนนิ งานทม่ี ีผลกระทบสูง
1.3 ประเมนิ ความเส่ยี งจากการดําเนินงานเบื้องต3น
1.4 การจดั ลําดบั ความสําคัญป>จจัยเสย่ี งจากการดําเนนิ งาน
1.5กาํ หนดกิจกรรมการจดั การความเสีย่ งและการควบคุม
1.6จัดทาํ แผนการบรหิ ารความเสีย่ งของปจ> จัยเสย่ี งที่อยูใ0 นระดับสูงมาก
1.7 จัดทาํ คมู0 ือการบรหิ ารความเส่ียง
ระยะท่ี 2 การทาํ ให(เปZนผลสําเรจ็ ประกอบดว3 ยการดาํ เนนิ การ ดังนี้
2.1 การผลักดนั ใหม3 ีการบรหิ ารความเสยี่ งทวั่ ทัง้ สหกรณ
2.2 การสือ่ สารการอาํ นวยความสะดวกในการสัมมนาเชงิ ปฏบิ ตั กิ ารเกี่ยวกับการบรหิ าร
ความเสย่ี งแก0ทุกฝา= ย
2.3 การพัฒนากระบวนการบริหารความเสี่ยงสําหรบั ความเสย่ี งแต0ละประเภท
2.4 พัฒนาขดี ความสามารถของบคุ ลากรในการดําเนินงานตามกระบวนการบรหิ าร
ความเสีย่ งของแตล0 ะฝ=าย

18

2.กระบวนการในการจดั ทาํ แผนการบริหารความเสีย่ งของสหกรณออมทรัพยครพู จิ ิตร จาํ กดั
สหกรณได3กาํ หนดกระบวนการบริหารความเสยี่ งสําหรับการวเิ คราะหรวบรวม ระบุปจ> จัยเส่ยี ง

ประเมินและจดั ลาํ ดับความเสย่ี งที่คาดว0ามโี อกาสเกดิ ขนึ้ ในอนาคตและจะเปนอปุ สรรคต0อการบรรลุ
วัตถปุ ระสงคของสหกรณ รวมถงึ การกาํ หนดมาตรการควบคุมการตดิ ตาม และการรายงานความเสีย่ งเพ่ือ
ปอ4 งกันควบคุม หรือลดความเส่ียงใหอ3 ยใ0ู นระดับท่ียอมรบั ได3ภายใต3ความเหมาะสมของงบประมาณ และ
สภาพแวดล3อมจากปจ> จัยภายในและภายนอก สําหรับแต0ละชว0 งเวลาซึ่งกระบวนการดังกล0าวนจี้ ะสาํ เร็จไดต3 3อง
มีการสอื่ สารให3คนในสหกรณมีความรค3ู วามเข3าใจในเร่ืองการบริหารความเสี่ยงในทิศทางเดียวกันตลอดจนมี
การจัดทาํ ระบบ

กระบวนการในการจดั ทาํ แผนการบรหิ ารความเส่ียงของสหกรณโดยใชก3 ระบวนการแบบมีส0วนรว0 ม
ของผทู3 ี่เกีย่ วข3องกับการบริหารความเส่ยี งของสหกรณ ไดแ3 ก0

1.การใหค3 วามร3ูความเข3าใจกับคณะกรรมการดําเนนิ การและเจ3าหน3าทสี่ หกรณทกุ คน
2. การร0วมกันวเิ คราะหระบุป>จจัยความเสยี่ งและประเมินความเสยี่ งของสหกรณในป>จจบุ ันและท่ี
อาจจะมเี กิดขึ้นในอนาคต การวเิ คราะหโอกาสและผลกระทบของป>จจัยเสย่ี ง
3. การร0วมกันจัดลาํ ดบั ความเสี่ยงของสหกรณเพ่ือการจัดลาํ ดับในการจดั ทาํ แผนบริหารความเสย่ี ง
ของสหกรณ
4. การจัดทําแผนบริหารความเสย่ี งของสหกรณ
5. การทาํ ความเข3าใจและมอบหมายแผนการบริหารความเสีย่ งของสหกรณในผู3รบั ผิดชอบไปจัดทาํ ให3
สมบูรณและดําเนินการตามแผนการบรหิ ารความเสี่ยงของสหกรณ
6. กาํ หนดให3มกี ารติดตามและรายงานผลการดาํ เนนิ การตามแผนบรหิ ารความเสย่ี งของสหกรณให3
คณะกรรมการดาํ เนินการ รับทราบและพิจารณา การดําเนินการตามแผนทกุ รอบ3 เดอื น
การดําเนินการตามกระบวนการบริหารความเส่ยี งของสหกรณ มี 5 ข้นั ตอน ประกอบดว( ย
กระบวนการบริหารความเส่ยี งสหกรณเปนขน้ั ตอนในการปฏบิ ัตติ ามเกณฑการประเมนิ กรอบวัดของ
การควบคุมภายในซึ่งเชือ่ มโยงกบั การบริหารความเสย่ี ง ซ่งึ ไดก3 ําหนดใหก3 ารบริหารความเสี่ยงเปนสว0 นหนงึ่ ของ
เกณฑวดั ผลดงั กล0าวโดยกระบวนการบริหารความเสี่ยงของสหกรณ มี 5 ข้นั ตอน ประกอบด3วย 1)กําหนด
วัตถุประสงค(Objecting Setting)2)ระบุความเสีย่ ง(Risk Identification)3)ประเมินความเสีย่ ง(Risk
Assessment)4)จดั การความเสี่ยง(Risk Response)และ 5)ติดตามประเมินผลและรายงาน(Monitoring)
1. การกาํ หนดวตั ถุประสงค(Objecting Setting)
การกาํ หนดวตั ถปุ ระสงคที่ชดั เจนของสหกรณเปนขั้นตอนแรก สําหรับกระบวนการบริหารความเสย่ี ง
ในการกําหนดวัตถปุ ระสงค สหกรณได3จัดทําเปนลายลักษณอกั ษรอย0างชดั เจนมคี วามสอดคล3องกับเป4าหมาย
เชิงกลยทุ ธ และความเสยี่ งทีส่ หกรณยอมรับไดร3 วมท้งั ควรมีการส่ือสารให3แตล0 ะฝา= ยรับทราบเพอ่ื ใหม3 คี วาม
เขา3 ใจทต่ี รงกนั กบั แนวทางในการกําหนดวัตถุประสงค การกําหนดวัตถุประสงคของสหกรณซ่ึงจะทําใหก3 าร
บริหารงานและการดําเนนิ งานของสหกรณ มคี วามสอดคล3องกนั ท้ังสหกรณ ตามแผนปฏิบัตงิ านประจําป@ โดย

19

ในการกําหนดวตั ถุประสงค จะทําการแบ0งวตั ถปุ ระสงคไว3 2 ระดบั คือ
1) มีการเช่ือมโยงกับเป4าหมายและสอดคล3องกบั วตั ถปุ ระสงคของสหกรณ หรือตัวชว้ี ดั ของ

สหกรณ
2) สอดคล3องกบั ระดับความเส่ยี งทยี่ อมรบั ได3ซึง่ หมายถงึ ประเภทป>จจัยความเส่ยี งและระดบั

ของความเส่ียงท่ีสหกรณจะยอมรบั ได3เพ่ือช0วยให3สหกรณบรรลุวสิ ยั ทศั น และภารกจิ ของสหกรณและระดบั
ความเบยี่ งเบนจากระดับความเสย่ี งทยี่ อมรบั ได3

วัตถุประสงคของการบริหารความเสยี่ งของสหกรณ กําหนดไวแ3 ต0ละประเภทความเสย่ี งดงั นี้

1) การลดโอกาสที่จะเกิดความเสยี หาย (Reduce Likelihood) เปนมาตรการควบคุมความเสี่ยง

(Risk Control) ทจ่ี ัดการปจ> จัยที่ก0อให3เกิดความเสียหายโดยตรงโดยมง0ุ ลดโอกาสทจี่ ะเกิดเหตกุ ารณความ

เสยี หาย เหมาะกบั ลักษณะงานท่ีตอ3 งปฏบิ ตั บิ 0อยครัง้ หรือปฏิบัติเปนประจํา เช0น

- การใช3ระบบงานอตั โนมัติทดแทนกระบวนการที่ใชค3 นเปนผก3ู ระทําซ่ึงจะเหมาะสมกับลกั ษณะงานที่

ตอ3 งปฏิบัตซิ ้าํ ๆจํานวนมาก

- การปรับปรุงกระบวนการทํางาน เพ่ือลดความซบั ซอ3 นในการทาํ งาน

- การมรี ะบบตรวจจับ และป4องกันการกระทาํ ทจุ ริต

- การกาํ หนดให3มี Checklist เพ่อื ตรวจสอบความถูกต3องครบถว3 นในการทํางาน เปนตน3

2) การลดขนาดของความเสียหาย (Reduce Impact) เปนมาตรการจัดการความเสย่ี งโดยมุ0งลด

ขนาดความเสยี หายทเ่ี กิดขึ้นแล3วใช3กบั ความเสี่ยงท่เี กิดจากป>จจัยภายนอกที่ควบคมุ ไดย3 าก การประเมินอาจจะ

ใชว3 ธิ กี ารกระจายความเสย่ี งหรอื ไม0ให3เกดิ การกระจุกตัวของความเส่ยี งเช0น การจํากดั ขนาดของธุรกรรมหรอื

ปรมิ าณธรุ กรรมโดยรวมไวใ3 นระดบั ตํ่า แตห0 ากความเสี่ยงอย0นู อกเหนือความสามารถทจี่ ะควบคุมหรือไม0

สามารถลดการกระจุกตัวได3 การจะเลือกการจัดการความเสยี่ งโดยการจัดทาํ แผนดาํ เนินการหรือแผนฉุกเฉิน

เพอ่ื รองรับความเสียหาย และลดผลกระทบจากเหตกุ ารณดังกล0าว เชน0 - จดั ทําแผนฉุกเฉนิ หรือแผน

ความตอ0 เนื่องทางธรุ กิจเพอ่ื ให3สามารถดําเนนิ การได3อยา0 งตอ0 เนื่องในช0วงเกิดเหตุการณความเสยี หาย และอย0ู

ระหวา0 งการแก3ไขเพื่อกลบั สู0สภาพการดําเนินงานตามปกติไดเ3 ร็วท่ีสุด - จดั ทําแผนจัดการ

กบั วิกฤตทางธรุ กจิ เม่ือเกิดเหตกุ ารณความเสียหาย เปนวธิ กี ารท่ีใช3สาํ หรบั การจดั การป>ญหา หรือการ

หยดุ ชะงกั ทางธุรกิจอนั เกดิ จากเหตุการณทไี่ มไ0 ด3คาดคดิ ซ่งึ ส0งผลกระทบต0อช่ือเสียงหรือภาพพจนขององคกร

อยา0 งรนุ แรงและอาจไมส0 ามารถควบคมุ ได3เปนตน3

3) การถายโอนความเสย่ี ง (Risk Transfer) เปนความเส่ียงทส่ี ามารถโอนไปให3ผู3อน่ื ได3 เช0น การทํา

ประกันภัย/ประกนั ทรัพยสนิ กับบริษทั ประกนั การจา3 งบุคคลภายนอกหรอื การจ3างบรษิ ัทภายนอกมาจัดการใน

งานบางประเภท เช0น งานรักษาความปลอดภยั การจดั จ3างบริษัทจัดการเงนิ ลงทุน เปนต3น

4) การหลีกเล่ยี งความเส่ียง (Risk Avoidance) เปนความเสีย่ งที่ไม0สามารถยอมรบั และตอ3 งจัดการ

ใหค3 วามเส่ยี งนนั้ ไปอยน0ู อกเงื่อนไขการดําเนินงาน โดยวธิ ีการจัดการความเสยี่ งในกลม0ุ น้ี เชน0 การหยดุ

20

ดําเนินงาน หรือกิจกรรมที่กอ0 ใหเ3 กิดความเส่ยี งน้นั การเปล่ียนแปลงวตั ถปุ ระสงคในการดําเนนิ งาน การลด
ขนาดของงานทีจ่ ะดําเนินการหรอื กิจกรรมลง เปนต3น

5) การยอมรับหรือดาํ รงความเสีย่ ง (Risk Acceptance) สําหรับกจิ กรรมท่ีไม0สามารถถ0ายโอน
ความเส่ียง หรือยกเลิกกิจกรรมน้นั สหกรณจาํ เปนต3องยอมรับความเสย่ี งท่ีอาจเกิดข้นึ แต0จะพจิ ารณามาตรการ
ปอ4 งกันความเสีย่ งเพมิ่ เติม เชน0 การจัดสรรเงนิ ทุนสํารองท่ีเหมาะสมเพ่อื รองรับความเสยี หายที่อาจเกดิ ข้นึ จาก
ความเสีย่ งทคี่ งเหลอื อย0ภู ายหลัง การจัดการความเสีย่ งตามวธิ ีดังกล0าวขา3 งตน3 แลว3
2.การระบคุ วามเสี่ยง(Risk Identification)

การระบุความเส่ียงเปนขัน้ ตอนของการบรหิ ารความเส่ียงในการระบเุ หตุการณหรือปจ> จัยทีส่ หกรณ
เผชญิ อย0ู หรือแฝงอยูใ0 นกิจกรรม หรอื กระบวนการปฏิบตั งิ านโดยเปนเหตกุ ารณที่สามารถเกดิ ขึ้นจากทั้งปจ> จยั
ภายใน และป>จจัยภายนอกสหกรณ และเหตุการณน้นั สามารถส0งผลกระทบทาํ ให3งานไม0สามารถบรรลุ
วัตถปุ ระสงคหรือเป4าหมายทวี่ างไว3

สหกรณใช(เคร่ืองมอื ตอไปนี้กาํ หนดแนวทางการระบคุ วามเสย่ี งของสหกรณได(
1) ค0มู ือประเมนิ มาตรฐานการบรหิ ารสหกรณออมทรัพยของชุมนมุ สหกรณออมทรัพยแห0ง

ประเทศไทย จาํ กดั ในส0วนการบรหิ ารความเส่ยี งสหกรณออมทรัพย(พ.ศ. 2561) ท่ีใช3สําหรับประเมินความ
มัน่ คงของสหกรณเปนแนวในการประเมนิ ความเสยี่ งของสหกรณเน่อื งจากมีการระบไุ วช3 ัดเจน ครอบคลมุ ความ
เสีย่ งในทกุ ด3านและมีตวั ชี้วดั ระดบั ความเสีย่ งของสหกรณอยา0 งชัดเจน เปนแนวในการนํามาวเิ คราะหความ
เสย่ี งและผลกระทบของสหกรณ โดยปรับให3สอดคล3องกับกฎกระทรวง พ.ศ.2564

2)ใช3กระบวนการมสี 0วนรว0 มในการประชุมร0วมกันระบุความเสย่ี ง วเิ คราะหระดบั และ
ผลกระทบเพอื่ นาํ มาจัดลาํ ดับความเสย่ี งของสหกรณและนาํ ไปจัดทําแผนบริหารความเส่ียงของสหกรณตาม
รายละเอียดในภาคผนวก 1

การระบุความเสี่ยงของสหกรณประกอบด(วย ความเส่ียง 5 ด(าน ไดแ( ก
1. ความเส่ียงดา( นกลยุทธ หมายถงึ ความเสี่ยงทีเ่ กดิ จากการทส่ี หกรณกําหนดแผนกลยทุ ธ

แผนดําเนินงาน และการนาํ ไปปฏบิ ตั ิไม0เหมาะสม หรือไม0สอดคล3องกบั ปจ> จัยภายในและสภาพแวดลอ3 ม
ภายนอก อนั สง0 ผลกระทบต0อรายได3 ทนุ การดําเนนิ งาน หรอื การดาํ รงอยข0ู องสหกรณ ประกอบด3วยประเด็น
ย0อย ดงั น้ี

1)มีกระบวนการจัดทําแผนกลยุทธอย0างชัดเจนและถูกนําไปใช3
2)มีการตดิ ตามประเมนิ ประเมินผลงาน และทบทวนแผนงานรายปอ@ ย0างเปนระบบ
3)ก0อนออกผลติ ภัณฑทางการเงินหรอื สวสั ดกิ าร ได3มกี ารกาํ หนดกลุ0มเปา4 หมายทีช่ ดั เจน และ
มกี ารวเิ คราะหข3อมูลที่เก่ียวข3อง
4) ประเด็นอนื่ ๆ ท่เี กยี่ วข3องการด3านกลยทุ ธของสหกรณ

21

2.ความเสย่ี งด(านสินเชื่อหรือดา( นเครดิต หมายถงึ ความเสี่ยงในปจ> จุบนั หรอื ในภายหน3าท่มี ี

ตอ0 รายได3 และสว0 นทุนของสหกรณอนั เกิดจากการท่ผี 3ูก3ูผิดนัดชาํ ระหนตี้ ามเงื่อนไข และหรือข3อตกลงในสญั ญา

ประกอบด3วยประเด็นย0อย ดงั น้ี

1) มกี ารกาํ หนดระเบยี บของคณะกรรมการดําเนินการเกี่ยวกับการให3เงนิ ก3ูแก0สมาชกิ และ

สหกรณอ่นื และถือใช3อยา0 งเคร0งครัด

2) สหกรณมีฐานขอ3 มลู ทมี่ ปี ระสทิ ธิภาพ ถกู ตอ3 ง ครบถ3วน ทันเวลา และนาํ มาใชใ3 นการ

บรหิ ารลกู หนี้ 3) การให3เงินกู3อย0ูบนฐานของความสามารถในการชําระหนี้ โดยพจิ ารณาจากรายได3

ประจาํ (เงินเดือน เงินประจาํ ตําแหนง0 หรือเงนิ อืน่ ใด) โดบระบวุ ธิ ีการคิดคํานวณไว3อยา0 งชัดเจน

4)สหกรณกาํ หนดวงเงินก3ูใหผ3 ันแปรตามอายุของการเปนสมาชิก/ตําแหน0งในการทาํ งาน เช0น

ครผู 3ชู ว0 ย, ครู คศ.1, ลกู จา3 ง , ครูเอกชน, พนกั งานราชการ เปนต3น

5) ระยะเวลาการชาํ ระคืนเงินกข3ู องสมาชิกเปนไปตามคําแนะนาํ ของกรมส0งเสริมสหกรณหรือ

กฎกระทรวงทง้ั เงนิ กูฉ3 ุกเฉิน สามัญ พเิ ศษ

6) สมาชกิ มีรายไดป3 ระจําคงเหลือเปนไปตามคําแนะนําของกรมส0งเสริมสหกรณหรอื

กฎกระทรวง

7) จาํ นวนสมาชกิ ทกี่ 3วู นซํา้ ในรอบป@บัญชีป>จจุบันลดลง เม่ือเทียบกับรอบปบ@ ัญชีทผี่ 0านมา

8) สหกรณมีกลไกในการประสานงานกบั หน0วยงานต3นสังกัดหักเงินให3กับสหกรณไดอ3 ย0างมี

ประสทิ ธภิ าพ

9) สหกรณมีการบรหิ ารลูกหน้ี กับลูกหน้ีทจี่ ัดชัน้ ต่ํากวา0 คุณภาพ ลูกหน้รี ะหวา0 งดําเนนิ คดี

ลกู หนี้ตาม

คาํ พิพากษาอย0างมปี ระสทิ ธิภาพ

10) ประเด็นอืน่ ๆ ทเ่ี กี่ยวข3องการด3านสนิ เชือ่ ของสหกรณ

3. ความเส่ียงดา( นการลงทนุ หรอื ด(านการตลาดหมายถงึ ความเสย่ี งในปจ> จบุ ัน หรือใน

อนาคตทเี่ กิดจากการเปลีย่ นแปลงของปจ> จัยตลาด เชน0 อัตราดอกเบ้ีย ราคาตลาดของหลักทรพั ย เปนต3น อัน

ส0งผลให3 ผลตอบแทนหรอื ดอกเบีย้ รับสทุ ธิจากสินทรัพย และหนส้ี ินทางการเงินในงบแสดงฐานะการเงนิ ของ

สหกรณลดลง หรืออาจทาํ ให3ตัวสนิ ทรพั ยเองในงบแสดงฐานะการเงนิ มมี ลู คา0 ลดลงจนส0งผลกระทบต0อรายได3

สทุ ธิ หรอื ทนุ ของสหกรณ ประกอบด3วยประเด็นย0อย ดงั น้ี

1) มกี ารกําหนดเปา4 หมายเงนิ ป>นผลในระดับทสี่ อดคล3องกับตลาดการเงิน

2) มีการรายงานต3นทุนและผลตอบแทนทางการเงนิ เปนประจําทุกเดือน

3) มีการฝากและลงทนุ โดยเปรียบเทียบอนั ดับความน0าเช่อื ถอื อัตราผลตอบแทนต0างๆ

4) มีการกาํ หนดระเบยี บ ข้ันตอนในการอนุมตั ิการฝาก หรือการลงทนุ ท่ชี ดั เจน ไม0ขัดต0อ

กฎหมาย

5) การนําเงนิ ของสหกรณไปฝากและ/หรือลงทุนได3คาํ นึงถึงความม่ันคง และ ความสามารถ

22

ในการชําระคืนของสหกรณน้ัน ๆ
6) ประเดน็ อืน่ ๆ ทเ่ี กยี่ วข3องการดา3 นการลงทุนของสหกรณ
4. ความเสี่ยงด(านสภาพคลอง หมายถงึ ความเสย่ี งในป>จจุบนั หรือในอนาคตท่สี หกรณอาจ

ไมส0 ามารถจัดหาเงนิ สดเพ่ือชําระภาระผกู พนั เม่ือถึงกําหนด และรวมไปถึงเพ่ือรองรบั การขยายตัวของสนิ ทรพั ย
(สินเชอ่ื ) ตามการดาํ เนินกจิ กรรมปกติประกอบด3วยประเด็นย0อย ดงั นี้

1)มีการจัดทําประมาณการเงินสดรบั –จา0 ย รายป@ รายเดอื น รายสัปดาห รายวัน ให3
คณะกรรมการดาํ เนินการหรอื คณะกรรมการอาํ นวยการแล3วแต0กรณี

2) มีแผนระดมเงนิ ฝาก และหรือ คา0 หน3ุ ทสี่ อดคลอ3 งกบั แผนการฝากและหรือการลงทนุ
ประจําป@

3) สหกรณจดั สรรเงินกู3ใหไ3 ด3ตามแผนการให3เงินกู3 เปนรายเดือน
4) มกี ารศึกษา วิเคราะหและประมวลผลข3อมลู เงินฝาก/ทุนเรือนห3ุน แยกตามขนาดของเงนิ
ฝาก/ทนุ เรือนหุน3 และพฤตกิ รรมการฝาก/การถอนเงนิ และการถือห3ุน/การถอนหุ3นคนื ของสมาชกิ และสมาชกิ
สมทบ และนําไปใชใ3 นการบริหารจดั การสภาพคล0อง
5) มีแผนในการจดั การสภาพคลอ0 งในสถานการณฉุกเฉนิ หรือวกิ ฤต เช0น จัดทาํ รายการและ
จัดลาํ ดบั หลกั ทรัพยทเี่ ปลี่ยนเปนเงนิ สดโดยเรยี งตามความคล0องตัว และเพื่อองคกรไดร3 ับผลประโยชนสงู สดุ มี
แหลง0 เงนิ ที่สหกรณสามารถกู3ยืมได3อยา0 งเร0งดว0 น มีกลยทุ ธในการชะลอการถอนเงินฝาก
6) มีแผนในการจดั หาสภาพคลอ0 งเพ่ือจา0 ยเงนิ ปน> ผลให3ได3ทันที เม่อื ท่ีประชมุ ใหญไ0 ด3อนุมัตใิ น
การจัดสรรกําไรสุทธปิ ระจาํ ป@
7) ประเด็น ๆ อ่นื ทเี่ กยี่ วขอ3 งการด3านสภาพคล0องของสหกรณ
5. ความเสี่ยงด(านปฏบิ ัตกิ ารหมายถึง ความเส่ียงทีจ่ ะเกิดความเสียหาย อันเนือ่ งมาจากการ
ขาดการกาํ กบั ดูแลกิจการท่ีดี หรือขาดธรรมาภิบาลในสหกรณ และขาดการควบคุมท่ดี ี โดยอาจเก่ยี วข3องกบั
กระบวนการปฏิบัติงานภายใน คน ระบบงาน ระบบสารสนเทศ ประกอบดว3 ยประเดน็ ย0อย ดงั น้ี
1) มีการจัดทําโครงสรา3 งองคกรของฝ=ายจดั การ พร3อมระบุคุณลักษณะตาํ แหน0งงานและงานที่
มอบหมายอย0างครบถว3 น
2) มกี ารจดั ทําข้นั ตอนการปฏบิ ตั งิ าน
3) มีการจัดการความเสย่ี งอย0างมปี ระสทิ ธภิ าพ ได3แก0 การมีคณะกรรมการบรหิ ารความเส่ยี ง
แผนบริหารความเส่ียง และปลูกฝง> จิตสํานึกทุกฝ=ายจนเปนวฒั นธรรมองคการการบรหิ ารความเส่ยี ง
4) มกี ารจัดทําข3อมูลความเสียหายทร่ี วบรวมขึน้ จากทเ่ี กิดขึ้นจรงิ และรายงานให3
คณะกรรมการดําเนนิ การพิจารณาทุกครงั้
5) มีการนํากิจกรรมควบคุมภายในมาปรับปรุงขั้นตอนการปฏิบัติงานหรือผังกระบวนการ
ทํางาน รวมทงั้ คู0มือการปฏิบัตงิ านอยูเ0 สมอๆ
6) ผลการประเมินคุณภาพการควบคุมภายในโดยกรมตรวจบัญชีสหกรณ ถูกนํามาแจ3งให3

23

คณะกรรมการดําเนนการได3พจิ ารณาอย0างจรงิ จัง

7) มีการจัดทําแผนสํารองระบบขอ3 มูล และระบบงานข3อมลู สาํ รองเพื่อความปลอดภัย รองรับ

กรณีระบบงานขดั ขอ3 ง และแผนรองรบั การดําเนินธุรกิจอย0างต0อเนื่อง

8) ประเดน็ อืน่ ๆ ท่เี กีย่ วข3องการดา3 นปฏบิ ัตกิ ารของสหกรณ

3.การประเมินความเสย่ี ง(Risk Assessment)

การประเมินความเส่ียง เปนกระบวนการท่ีควรดําเนินการ หลังจากทําการระบุความเส่ียงหรือป>จจัย

เส่ียงแล3ว การประเมินความเส่ียงหรือป>จจัยเสี่ยง ประกอบด3วย 2 มิติ คือ โอกาสท่ีจะเกิดความเส่ียง

(Likelihood) และผลกระทบของความเสี่ยง (Impact) ในการประเมินความเส่ียงโดยกระบวนการมีส0วนร0วม

จะระบุลักษณะของความเสียหายจากความเส่ียงท่ีมีโอกาสเกิดข้ึนอย0างชัดเจน เพ่ือให3ทราบถึงผลกระทบท่ี

เกิดข้ึนและเปนข3อมูลในการประเมินระดับความรุนแรงของความเสี่ยงที่อาจจะส0งผลกระทบต0อการบรรลุ

วตั ถปุ ระสงคของสหกรณ ท้งั นี้ เพอ่ื สามารถกําหนดมาตรการควบคุมความเสีย่ งไดอ3 ยา0 งเหมาะสมต0อไป

ข้ันตอนการประเมินความเสี่ยงน้ัน ประกอบด3วย การดําเนินการ 4 ขั้นตอน ได3แก0 1) การกําหนด

เกณฑประเมินความเสี่ยง 2) การประเมินโอกาสและผลกระทบของความเส่ียง 3) การวิเคราะหความเสี่ยง

และ 4) การจดั ลําดบั ความเส่ยี ง

3.1 การกาํ หนดเกณฑประเมินความเส่ยี งการกําหนดเกณฑโดย สหกรณไดน3 ําแนวการดําเนินการ

ประเมนิ ความมัน่ คงมาใช3เปนความเส่ียงของสหกรณ เปนระดบั คะแนน 5 4 3 2 และ 1 ตามตารางที่ 1 ดงั นี้

ตารางที่ 1 เกณฑความเสีย่ งและระดบั ความเส่ียงของสหกรณ

เกณฑประเมนิ ความเส่ยี ง ระดับคะแนน

ของสหกรณ ความเสีย่ ง

นอ3 ยมาก 1

น3อย 2

ปานกลาง 3

สงู 4

สงู มาก 5

เกณฑระดบั ความเส่ยี งของสหกรณนาํ ประเมินความเสย่ี ง มาเปนเกณฑการประเมนิ ความ

เสี่ยง เปนขน้ั ตอนท่คี ณะอนุกรรมการบรหิ ารความเสย่ี ง กาํ หนดให3มีการดาํ เนนิ การร0วมกันทัว่ ท้งั สหกรณ โดย

พจิ ารณาเงื่อนไขในการกาํ หนดเกณฑการประเมนิ ความเสี่ยง 2 มิติ คือ 1)โอกาสท่จี ะเกิดความเสีย่ ง

(Likelihood) และ2)ผลกระทบของความเสย่ี ง (Impact) เพอ่ื กําหนดระดับความเสยี่ ง (Degree of Risks)

ของความเส่ียงแตล0 ะเหตุการณต0อไป โดยกําหนดเกณฑทั้งในเชงิ ปริมาณและเชิงคุณภาพดงั ตัวอย0าง

1)โอกาสทจ่ี ะเกดิ ความเสี่ยง (Likelihood)ระดบั โอกาสในการเกิดเหตุการณต0าง ๆ

(Likelihood) กาํ หนดเกณฑไว3 5 ระดบั ตามตวั อยา0 ง ดังน้ี

24

ระดับโอกาสในการเกิดเหตุการณตาง ๆ (Likelihood) เชิงปริมาณ

ระดบั โอกาสท่จี ะเกิด คําอธบิ าย

5 สูงมาก 1 เดือนตอ0 ครั้งหรือมากกวา0

4 สูง 1-6 เดือนตอ0 ครัง้ แตไ0 มเ0 กนิ 5 ครัง้

3 ปานกลาง 1 ป@ตอ0 ครงั้

2 น3อย 2-3 ปต@ 0อคร้งั

1 นอ3 ยมาก 5 ปต@ อ0 ครั้ง

ระดับโอกาสในการเกิดเหตกุ ารณตาง ๆ (Likelihood) เชงิ คณุ ภาพ

ระดบั โอกาสที่จะเกิด คาํ อธบิ าย

5 สงู มาก มโี อกาสในการเกิดเกือบทกุ ครง้ั

4 สงู มโี อกาสเกดิ ค0อนขา3 งสงู หรือบ0อย ๆ

3 ปานกลาง มโี อกาสเกิดบา3 งเปนบางครัง้

2 นอ3 ย มีโอกาสเกดิ แตน0 าน ๆ คร้ัง

1 น3อยมาก แทบไม0มโี อกาสเกิดข้นึ เลย

2) ระดับความรุนแรงของผลกระทบของความเสีย่ ง (Impact) กาํ หนดเกณฑไว3 5 ระดับ ดงั ตวั อย0าง

ระดบั ความรุนแรงของผลกระทบของความเสยี่ ง (Impact) เชิงคุณภาพ

ระดบั โอกาสท่จี ะเกิด คาํ อธิบาย

5 รนุ แรงทีส่ ดุ มกี ารสูญเสยี ทรัพยสนิ อย0างมหนั ต มกี ารบาดเจ็บถึงชวี ิต

4 ค0อนข3างรนุ แรง มกี ารสูญเสยี ทรพั ยสนิ มาก

มีการบาดเจบ็ สาหัสถึงขนั้ พกั งาน

3 ปานกลาง มีการสูญเสียทรัพยสนิ มาก

มกี ารบาดเจ็บสาหสั ถึงขัน้ หยุดงาน

2 น3อย มกี ารสูญเสียทรพั ยสนิ พอสมควร การบาดเจ็บรุนแรง

1 นอ3 ยมาก มกี ารสูญเสียทรัพยสนิ เลก็ น3อย ไม0มีการบาดเจบ็ รุนแรง

ระดับความรนุ แรงของผลกระทบของความเสย่ี ง (Impact) เชิงปริมาณ

ระดับ โอกาสทจี่ ะเกดิ คําอธิบาย

5 สูงมาก มากกว0า 10 ล3านบาท

4 สงู มากกวา0 2.5 แสนบาท – 10 ลา3 นบาท

3 ปานกลาง มากกว0า 50,000 บาท – 2.5 แสนบาท

2 นอ3 ย มากกว0า 10,000 บาท – 50,000 บาท

1 น3อยมาก ไมเ0 กิน 10,000 บาท

25

การพจิ ารณาระดบั ผลกระทบของปจ> จยั เสีย่ ง สหกรณได3พจิ ารณาวา0 ปจ> จัยเสย่ี งน้นั เกดิ ผลกระทบในดา3 น

ใดบ3าง หากมีผลกระทบเกดิ ขึน้ หลายด3าน ต3องให3ค0าระดับผลกระทบทกุ ด3านแลว3 นํามาเฉล่ียผลกระทบ

3.2 การประเมินโอกาสและผลกระทบของความเสี่ยงเปนการนําความเส่ียงและป>จจัยเส่ียงแต0ละป>จจัยท่ี

ระบไุ วม3 าประเมินโอกาสที่จะเกดิ เหตุการณความเสี่ยงต0าง ๆ และประเมินระดับความรุนแรงหรือมูลค0าความเสียหาย

จากความเสี่ยง เพ่ือให3เห็นถึงระดับของความเส่ียงที่แตกต0างกัน ทําให3สามารถกําหนดการควบคุมความเส่ียงได3อย0าง

เหมาะสม ซง่ึ จะช0วยให3สหกรณสามารถวางแผนและจดั สรรทรัพยากรได3อย0างถกู ต3องภายใตง3 บประมาณ กาํ ลงั คน หรอื

เวลาท่มี จี ํากดั โดยอาศัยเกณฑมาตรฐานทีก่ าํ หนดไว3ในข3อ 3.1 ข3างตน3 ซึ่งมีข้นั ตอนดาํ เนนิ การดังน้ี

1) พจิ ารณาโอกาสและความถ่ีในการเกิดเหตุการณต0าง ๆ ว0ามีโอกาสและความถ่ีท่ีจะเกิดน้ันมาก

นอ3 ยเพยี งใด ตามเกณฑมาตรฐานที่กําหนด

2)พิจารณาความรุนแรงของผลกระทบของความเสี่ยงที่มีผลต0อสหกรณ หรือหน0วยงานว0ามีระดับ

ความรุนแรง หรือมีความเสยี หายเพยี งใดตามเกณฑมาตรฐานที่กําหนด

3.3 การวิเคราะหความเสี่ยง เมื่อพิจารณาโอกาสและความถ่ีท่ีจะเกิดเหตุการณและความรุนแรงของ

ผลกระทบของแต0ละป>จจัยเสี่ยงแล3ว ให3นําผลท่ีได3มาพิจารณาความสัมพันธระหว0างโอกาสท่ีจะเกิดความเส่ียงและ

ผลกระทบของความเสี่ยงต0อสหกรณว0าก0อให3เกิดระดับของความเสี่ยงในระดับใด โดยวัดที่ระดับคะแนนสูงมาก สูง

ปานกลาง น3อย และน3อยมากตามลาํ ดับ ดังตารางระดบั ความเสี่ยง

ระดับของความเส่ียง (Degree of Risk)

โอกาสที่จะเกิดความเสีย่ ง 1 = น3อยมาก ผลกระทบของความเสยี่ ง 5 = สูงมาก
2 = นอ3 ย 3 = ปานกลาง 4 = สงู

5 = สูงมาก 5 10 15 20 25

4 = สูง 4 8 12 16 20

3 = ปานกลาง 3 69 12 15

2 = นอ3 ย 2 4 6 8 10

1 = นอ3 ยมาก 1 23 45

ระดับความเสี่ยงโดยรวม ระดบั คะแนน ความหมาย
ตา่ํ 1,2,3(สีเขยี ว) ระดบั ความเสีย่ งท่ยี อมรับได3โดยไมต0 3องควบคุม
ความเส่ียง
ปานกลาง 4,5,6,8(เหลอื ง) ระดับความเสี่ยงที่พอยอมรบั ได3 แต0ต3องควบคมุ
เพอ่ื ไมใ0 ห3กลายเปนความเส่ยี งท่ยี อมรบั ไม0ได3
สูง 9,10,12,15,16(สีส3ม) ระดับความเสย่ี งท่ยี อมรบั ไมไ0 ด3 ต3องจดั การความ
เส่ยี งเพอ่ื ให3อยูใ0 นระดับทีย่ อมรบั ได3
สูงมาก 20,25(สแี ดง) ระดับความเสี่ยงท่ียอมรบั ไมไ0 ด3 ตอ3 งเร0งจดั การ
ความเสีย่ ง

26

3.4 การจัดลําดับความเส่ียง เม่ือได3ค0าระดับความเสี่ยงแล3ว จะนํามาจัดลําดับความรุนแรงของ
ความเส่ยี งทม่ี ีผลต0อสหกรณ เพ่ือพิจารณากําหนดกจิ กรรมการตอบสนองในแต0ละสาเหตขุ องความเส่ียงท่ีสําคัญ
ให3เหมาะสมโดยพิจารณาจากระดับของความเส่ียงที่เกิดจากความสัมพันธระหว0างโอกาสท่ีจะเกิดความเสี่ยง
และผลกระทบของความเสี่ยงที่ประเมินได3ตามตารางประเมินความเส่ียงโดยจัดเรียงตามลําดับจะนํามาส0ูการ
จัดการความเส่ียงท่ีระดบั คะแนนสงู ทส่ี ุดก0อนตามลําดบั ในขั้นจดั การความเสีย่ งตอ0 ไป

การดําเนินการถึงขั้นนี้สหกรณจะต3องจัดทําเปนตารางวิเคราะหความเส่ียงและผลกระทบของความ
เส่ียงในแต0และปจ> จัยเสี่ยงดังรายละเอียดในผนวก 2 เพ่ือจะสรุปเปนแผนการบริหารความเส่ียงของสหกรณใน
ผนวก 1 เพ่ือนําไปจดั การความเส่ยี งในขัน้ ตอนท่ี 4.ต0อไป
4.การจัดการความเสย่ี ง (Risk Response)

การจัดการความเสี่ยงเปนการวางแผนการบริหารความเสี่ยงด3านต0าง ๆ หลังจากได3ร0วมกันระบุความ
เสี่ยงแต0ละด3าน และแต0ละประเด็นย0อย วิเคราะหระดับของความเส่ียง และจัดลําดับความเสี่ยง เพื่อนํามา
กําหนดแผนการบริหารความเสยี่ งในแตด0 3านและประเดน็ ยอ0 ยตอ0 ไป แผนการบรหิ ารความเสี่ยงประกอบดว3 ย

1)วัตถุประสงคการบริหารการความเสยี่ ง
2)กลยุทธหรือวิธีการจดั การความเสย่ี ง
3) ช0วงเวลาดําเนนิ การจัดการความเส่ยี ง
4) ผรู3 ับผิดชอบในการดําเนินการ และ
5)งบประมาณ เปนต3น ซึ่งแตล0 ะประเด็นมสี าระสาํ คญั ดงั นี้
4.1วตั ถุประสงคการบรหิ ารความเส่ยี งเปนวตั ถุประสงคการบริหารจัดการความเสี่ยงน้ัน ๆ หลงั จาก
ทีไ่ ด3ระบุความเสยี่ งและจดั ลําดับความเสยี่ งแลว3 จะต3องระบุวตั ถุประสงคสําคญั ในการจัดการความเสี่ยงนน้ั ซึ่ง
ประกอบด3วย
1) การลดโอกาสทีจ่ ะเกดิ ความเสียหาย (Reduce Likelihood) เปนมาตรการควบคุมความเส่ยี งท่ี
จัดการป>จจยั ที่ก0อใหเ3 กดิ ความเสียหาย โดยตรงโดยม0ุงลดโอกาสทจ่ี ะเกดิ เหตุการณความเสยี หาย เหมาะกับ
ลักษณะงานทตี่ 3องปฏบิ ัติบ0อยครั้งหรอื ปฏบิ ตั เิ ปนประจํา
2) การลดขนาดของความเสียหาย (Reduce Impact)เปนมาตรการจัดการความเส่ียงโดยม0ุงลดขนาด
ความเสยี หายท่เี กิดข้นึ แลว3 เหมาะกับความเส่ียงท่เี กดิ จากป>จจัยภายนอกท่ีควบคุมได3ยาก โดยอาจจะใช3วธิ กี าร
กระจายความเสยี่ งหรอื ไม0ใหเ3 กดิ การกระจุกตวั ของความเส่ียง
3) การถา0 ยโอนความเส่ียง (Risk Transfer) เปนความเสีย่ งที่สามารถโอนไปให3ผู3อื่นได3
4) การหลีกเลยี่ งความเส่ยี ง (Risk Avoidance) เปนความเสี่ยงที่ไมส0 ามารถยอมรับและต3องจัดการให3
ความเสี่ยงน้นั ไปอยนู0 อกเงื่อนไขการดาํ เนนิ งาน
5) การยอมรับหรือดํารงความเส่ียง (Risk Acceptance) สําหรับกิจกรรมที่ไม0สามารถถ0ายโอนความ
เส่ียง หรือยกเลิกกิจกรรมนั้น สหกรณจําเปนต3องยอมรับความเสี่ยงท่ีอาจเกิดข้ึนแต0ควรพิจารณามาตรการ
ป4องกันความเสย่ี งเพิม่ เตมิ

27

4.2 กลยุทธหรือวิธีการการจัดการความเส่ียงการจัดการความเส่ียงในแต0ละวิธีอาจเหมาะสมกับ
สถานการณบางสถานการณเทา0 นน้ั และการจดั การกับความเส่ียงหนึ่ง ๆ อาจมีแนวทางได3มากกว0า 1 แนวทาง
วิธีจัดการความเส่ียงสามารถแบ0งออกได3เปน 2 แนวทางหลัก คือ การลดโอกาสท่ีจะเกิดเหตุการณความ
เสยี หาย (Reduce Likelihood) หรอื การลดขนาดผลกระทบของความเสียหาย (Reduce Impact)

แนวทางการจัดการความเส่ียงสามารถดําเนินการได3ด3วยหลักจตุสดมภหรือเสาหลัก 4 ด3านในการ
จัดการความเสี่ยงเพื่อความมปี ระสทิ ธภิ าพในการจดั การความเสี่ยง ดงั นี้

1) การวางกลยุทธ เปนการกําหนดความสามารถในการรองรบั ความเส่ียง กําหนดนโยบาย แนวทาง
ขอ3 จํากัดขอบเขต อํานาจและ ความรบั ผิดชอบ และการสื่อสารและให3ข3อมลู ความรู3แกผ0 เ3ู กยี่ วข3อง เปนต3น

การกําหนดกลยุทธหรอื วธิ กี ารจัดการควบคุมความเส่ียงทร่ี ะบขุ า3 งตน3 แลว3 นั้นตอ3 งพจิ ารณาความเปนไป
ได3และค0าใช3จ0ายของแต0ละทางเลอื กเพ่ือการตดั สนิ ใจเลือกมาตรการจดั การความเสี่ยงและดําเนนิ การอย0างเปน
ระบบ ดงั น้ี

(1) พิจารณาวา0 จะยอมรับความเส่ยี ง หรือจะกาํ หนดกจิ กรรมควบคมุ เพ่ือลดความเสีย่ งให3อยู0
ในระดับทย่ี อมรับได3

(2)เปรียบเทียบความค3ุมค0าของต3นทุนในการจัดการความเส่ียง (Cost) กับผลประโยชน
(Benefit) ท่ีจะได3รบั จากมาตรการดงั กลา0 ว

(3) พจิ ารณาตดิ ตามผลการบริหารความเสี่ยงในงวดปก@ 0อนท่ยี ังไม0ไดด3 าํ เนนิ การหรอื อย0ู
ระหวา0 งดําเนินการ เพือ่ นํามาบริหารความเส่ียงตามกระบวนการดังกล0าวข3างตน3 หากพบว0ายงั มีความเสี่ยงท่ีมี
นัยสําคัญ ซ่งึ อาจมีผลตอ0 การบรรลวุ ตั ถุประสงค และเป4าหมายตามแผนปฏิบัติการ ควรนํามาระบุการควบคุม
ภายในแผนบริหารความเส่ียง

(4) กาํ หนดวธิ กี ารควบคุมความเสีย่ งในแผนบริหารความเส่ียงอยา0 งเปนลายลักษณอกั ษร และ
จัดให3มกี ารสื่อสารและประชาสัมพันธใหเ3 จา3 หน3าที่ รับทราบและปฏิบัตติ ามแผนการบรหิ ารความเส่ียงอยา0 ง
ท่ัวถงึ ท้ังสหกรณ

2) การจัดองคกรเปนการกําหนดบุคลากรท่ีรับผิดชอบชัดเจน การเพ่ิมทักษะความสามารถของ
บคุ ลากร และการกําหนดรูปแบบองคกรให3สอดคลอ3 งกับภาระงานในการจดั การความเส่ยี งนัน้ เปนต3น

3)การวางระบบการดําเนินการเปนการวางระบบการปฏิบัติงานหรือการดําเนินในดําเนินการกับ
ความเสี่ยง การวางระบบการควบคุมภายในท่ีมีประสิทธิภาพการมีระบบสารสนเทศเพื่อช0วยในการจัดการ
โดยเฉพาะ และจัดทําค0มู ือการทาํ งาน เปนต3น

4) การวดั และติตตามผล เปนการวางระบบให3มรี ะบบการวัด ติดตามประเมินผล จัดเคร่ืองมือในการ
วิเคราะห และมรี ะบบรายงานผลท่ีดี เปนตน3

การดําเนินการของสหกรณออมทรัพยครูพิจิตร จํากัด ได3จัดทําเปนแผนการบริหารความเส่ียงดังใน
ผนวก 1 เพื่อใช3เปนแผนในการดําเนินการของสหกรณและใช3ในการติดตามประเมินผลความเส่ียง และการ
รายงานการจัดการความเส่ยี งในขน้ั ตอ0 ไป

5.การตดิ ตามประเมนิ ผลความเสย่ี งและการรายงาน(Monitoring) 28

การตดิ ตามประเมินผลความเสี่ยงเปนกลไกการบริหารความเสี่ยงให3มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลที่

สมบูรณ โดยจัดให3มีระบบการติดตามประเมินผลท่ีมีความต0อเนื่องอย0างสม่ําเสมอ เน่ืองจากความเสี่ยงอาจมี

การเปล่ียนแปลงตามสถานการณทเ่ี ปล่ียนแปลงไป การจัดการความเสี่ยงที่เคยมีประสิทธิผล การเปลี่ยนแปลง

เปนกิจกรรมที่ไม0เหมาะสม กิจกรรมการควบคุมอาจมีประสิทธิผลน3อยลง ระดับความเสี่ยงท่ียอมรับได3 ไม0

เหมาะสม หรือไมส0 อดคล3องกบั กลยุทธ และเปา4 หมายของสหกรณ ดงั นน้ั การตดิ ตามความเส่ยี งเพื่อให3เกิดความ

ม่ันใจได3ว0าแผนการบริหารความเสี่ยงได3มีการดําเนินงานไปอย0างถูกต3องและเหมาะสมตลอดจนการบริหาร

ความเส่ียงทีส่ หกรณได3ดาํ เนินการยังมปี ระสิทธผิ ล

5.1การตดิ ตามประเมนิ ผลความเสยี่ ง

วัตถปุ ระสงคในการตดิ ตามประเมนิ ผล มีดงั นี้

1) ประเมนิ คณุ ภาพและความเหมาะสมของการจัดการความเสยี่ ง

2) ติดตามผลการจัดการความเส่ียงที่ได3ดําเนินการไปแล3วหรืออยู0ระหว0างดําเนินการว0าบรรลุ

วตั ถุประสงคของการบรหิ ารความเสยี่ งที่วางไวห3 รือไม0

3) ความคืบหน3าของมาตรการควบคุม ว0าสามารถลดโอกาสหรือผลกระทบของเหตุการณ

ความเสย่ี งให3อย0ใู นระดับท่ยี อมรับได3หรือไม0

การระบุอํานาจในการติดตามประเมินผลคณะกรรมการดําเนินการได3ระบุอํานาจหน3าท่ีใน

การติดตามประเมินผลการบริหารความเส่ียงของคณะอนุกรรมการบริหารความเส่ียงให3เปนผ3ูรับผิดชอบ ดังน้ี

1)ทําหน3าท่ีติดตามรายงานด3านการบริหารความเส่ียงและมีการติดตามประเมินผล และ

ปรับปรุงเปล่ียนแปลงการควบคมุ ภายใน

2)มีบทบาทหน3าท่ีความรับผิดชอบหลักในการจัดทํารายงานผลการปฏิบัติงานตามนโยบาย

บรหิ ารความเสีย่ งเสนอตอ0 คณะกรรมการเปนประจํา

5.2การรายงานการควบคมุ ภายในและการบรหิ ารความเส่ียง

การรายงานการควบคุมภายในและการบริหารความเส่ียงเปนขั้นตอนสําคัญในกระบวนการ

บริหารความเสี่ยง เพ่ือเปนหลักฐานในการแสดงการวิเคราะห ประเมิน และจัดการความเส่ียงของสหกรณ

ท้งั น้ี เพอื่ ให3มกี ารพจิ ารณาว0ามคี วามเสี่ยงทย่ี ังคงเหลืออยหู0 รอื ไม0 และความเส่ยี งดังกล0าวมีระดับความเสี่ยงและ

มีระดับความรนุ แรงทจี่ ะสง0 ผลต0อการบรรลวุ ัตถปุ ระสงคมากนอ3 ยเพยี งใด

วัตถุประสงคการจดั ทํารายงานการบริหารความเส่ียงมีดงั นี้

1) เพ่ือให3ผ3ูบริหารทราบ และตระหนักถึงความเส่ียงของสหกรณท่ีอาจส0งผลกระทบต0อการ

บรรลุวัตถุประสงคของสหกรณ และแก3ไขไดท3 นั ท0วงที

2) เพือ่ ให3มน่ั ใจวา0 ความเส่ยี งได3รับการจัดการตามแผนงานทีว่ างไว3

3) เพอื่ ประเมนิ ว0าแผนการจัดการความเสี่ยงยงั สามารถใชด3 าํ เนินการในสถานการณป>จจบุ นั

29

การจัดทํารายงานการบริหารความเส่ียงคณะกรรมการดําเนินการสหกรณออมทรัพยครู
พิจิตร จํากัดมีการกําหนดกระบวนการ และผ3ูรับผิดชอบในการจัดทํารายงานการบริหารความเสี่ยง โดย
คณะอนุกรรมการบริหารความเสี่ยงของสหกรณออมทรัพยครูพิจิตร จํากัดมีบทบาทหน3าท่ีในการจัดทํา
รายงานผลการปฏิบัติงานตามนโยบายบริหารความเส่ียง และรายงานผลการปฏิบัติตามนโยบายบริหารความ
เสยี่ ง พร3อมทั้งใหค3 วามเห็นชอบก0อนนาํ เสนอตอ0 คณะกรรมการดาํ เนินการทราบและอนมุ ัติ

********************************

เอกสารอ(างอิง
- กฎกระทรวง การดําเนนิ งานและการกาํ กบั ดแู ลสหกรณออมทรัพยและสหกรณเครดิตยุเน่ียน พ.ศ.

2564
- ระเบียบนายทะเบียนสหกรณว0าด3วยการรบั จดทะเบียนข3อบงั คบั เกี่ยวกับคณะอนุกรรมการบรหิ าร

ความเสี่ยงและคณะอนุกรรมการการลงทนุ พ.ศ. 2564
- คู0มอื ประเมินมาตรฐานการบรหิ ารสหกรณออมทรพั ยของชุมนุมสหกรณออมทรพั ยแหงประเทศไทย จาํ กัด

พ.ศ. 2561
- คมู0 ือการบริหารความเส่ียงสหกรณออมทรัพยครูมหาสาคาม จาํ กัด พ.ศ.2562
- แนวทางการบริหารความเสี่ยงสหกรณออมทรพั ยสาธารณสุขเพชรบุรี จาํ กดั ปง@ บประมาณ 2561
- คู0มือและแผนบรหิ ารความเสี่ยง โดย รองศาสตราจารยสง0 เสริม หอมกล่ิน พ.ศ.2564

ภาคผนวก

ผนวก1 ขอ( มูลในการวิเคราะหความเสี่ยง
ผนวก 2 การวเิ คราะหความเสย่ี งและผลกระทบความเสย่ี งของสหกรณ
ผนวก 3 แผนการบริหารความเสย่ี งของสหกรณ

ผนวก 1

แผนการบริหารความเสี่ยงของสหกรณ

1

แผนการบริหารความเสี่ยงของสหกรณ
สหกรณออมทรัพยครูพจิ ติ รจาํ กัด

คําช้ีแจง นาํ ผลจากการประเมนิ ความเส่ียงในแตละดาน จดั ทําเปนแผนบรหิ ารความเส่ียง

ความเสย่ี ง ความเส่ียง ลําดับ กลยทุ ธ/แนวทางการ ไตรมาสที่ ไตรมาสที่ ไตรมาสท่ี ไตรมาสท่ี ผูร* บั ผดิ ชอบ งบประมาณ

และผลกระทบ จดั การความเสี่ยง 1 2 3 4

ด*านที่ 1 ดา* นกลยทุ ธ

1.1 มกี ระบวนการจัดทําแผนกลยุทธ'อยาง 15 4 1) มีการจดั ทําแผนกลยุทธ' √ คณะกรรมการ 50,000.-

ชัดเจน และ ถูกนาํ ไปใช แลวเสร็จ ดําเนินการ บรู ณา

ระบุ มกี ารจัดทําแผนกลยุทธ'แลวเสร็จแตแผน 2) แผนกลยทุ ธ'ถูกนาํ มาใช การรวมกันทุก

กลยทุ ธ'ไมไดถูกนํามาทบทวนทุกป-เพ่อื ในแผนงานและ ฝา9 ย โดยมี

ปรับเปลย่ี นกลยทุ ธใ' หเหมาะสม รวมทัง้ ไมได งบประมาณประจาํ ป- คณะกรรมการ

ถายทอดสูการปฏิบัตเิ ปนแผนประจาํ ปอ- ยาง 3) มีการถายทอดและ ฝา9 ยแผนงาน

ชัดเจน มอบหมายผรู บั ผดิ ชอบ งบประมาณเปน

อยางชดั เจน และ ผรู บั ผดิ ชอบหลกั

4) แผนกลยุทธย' ังถกู

นาํ มาใชในการจดั ทํา

แผนงานและงบประมาณ

ประจําป-

1.2 มกี ารติดตามประเมิน ประมินผลงาน 25 2 1) กาํ หนดใหมกี ารตดิ ตาม √ คณะกรรมการ 8,000.-

และทบทวน แผนงานรายปอ- ยางเปนระบบ ประเมินผลงานตามตวั ชี้วัด ฝ9ายแผนงาน

ระบุ มีการติดตามประเมินผลงานตามตัวชี้วดั ทกุ คร่งึ ป- 2)มีการนําผล งบประมาณ

ทุกครึง่ ป- แตไมมกี ารนําผลการประเมินมา การประเมินมาปรบั

ปรบั แผนงานราย ไมมกี ารติดตามประเมนิ ผล แผนงานรายป- และ3) มี

2

ความเสี่ยง ความเสีย่ ง ลําดบั กลยุทธ/แนวทางการ ไตรมาสที่ ไตรมาสที่ ไตรมาสที่ ไตรมาสท่ี ผ*ูรบั ผิดชอบ งบประมาณ
คณะกรรมการ 8,000.-
และผลกระทบ จัดการความเสีย่ ง 1 2 3 4 ฝา9 ยการเงนิ
50,000.-
งานตามตวั ช้ีวดั ทั้งป- และมีขอเสนอแนะในป- การตดิ ตามประเมนิ ผลงาน คณะกรรมการ
ฝ9ายบรหิ าร
ตอไป ตามตวั ช้ีวดั ท้ังป- และมี สํานกั งานและ

ขอเสนอแนะในปต- อไป

1.3 กอนออกผลติ ภัณฑ'ทางการเงนิ หรอื 25 1 1)มีการวเิ คราะห'โครงสราง √

สวสั ดกิ าร ไดมกี ารกาํ หนดกลมุ เปาC หมายท่ี ทางการเงนิ ตนทุน และ

ชัดเจน และมีการวเิ คราะหข' อมูลที่เกี่ยวของ ผลตอบแทนทางการเงิน

เชน การวเิ คราะห'โครงสรางทางการเงิน ของสหกรณ'

ตนทุนและผลตอบแทนทางการเงนิ ของ 2)การออกผลติ ภณั ฑ'ใหม

สหกรณ' วิเคราะหโ' ครงสรางอายขุ องสมาชกิ หรือสรางสวสั ดกิ าร

อัตราการเสยี ชีวิต เปนตน เพม่ิ เตมิ ควรวางแผนดาน

ระบุ มกี ารวิเคราะห'โครงสรางทางการเงิน การตลาดใหสอดคลองกบั

ตนทุน และ ผลตอบแทนทางการเงินของ กลุมเปาC หมายไวอยาง

สหกรณ' แตการออกผลติ ภณั ฑ'ใหม พรอมทั้ง ชัดเจน และประมนิ ถึง

วางแผนดานการตลาดใหสอดคลองกับ ผลกระทบท่ีจะตามมา

กลมุ เปาC หมายไวยังไมชดั เจน ยังไมมกี าร 3) มีการตดิ ตามและ

ติดตามและประเมนิ ผลทกุ ไตรมาส และยังไม ประเมินผลทุกไตรมาส

มกี ารนาํ ผลการประเมินผลรายไตรมาสไป และ4) การนาํ ผลการ

ปรับปรงุ แผนการตลาด ประเมินผลรายไตรมาสไป

ปรบั ปรงุ แผนการตลาด

1.4มีการเตรยี มสรางกรรมการมาทดแทนเพ่อื 15 3 1)มีแผนสาํ หรับเตรยี ม √

ความตอเนือ่ งในการ ดําเนนิ ธรุ กจิ สรางกรรมการทดแทน

ระบุ มแี ผนสาํ หรบั เตรียมสรางกรรมการ 2) มหี ลักสูตรเฉพาะ

3

ความเสี่ยง ความเสี่ยง ลําดับ กลยุทธ/แนวทางการ ไตรมาสท่ี ไตรมาสที่ ไตรมาสที่ ไตรมาสท่ี ผร*ู ับผดิ ชอบ งบประมาณ
สนิ ทรัพย' 50,000.-
และผลกระทบ จดั การความเสย่ี ง 1 2 3 4
คณะกรรมการ 8,000.-
ทดแทน แตยงั ไม มีหลักสตู รเฉพาะสาํ หรบั สาํ หรบั การเตรียมสราง ฝา9 ยบรหิ าร
สํานกั งานและ
การเตรยี มสรางกรรมการทดแทน และยังไมมี กรรมการทดแทน สินทรพั ย'

บคุ คลที่ผานหลกั สตู รเฉพาะสาํ หรบั การ 3) มบี ุคคลทีผ่ านหลักสตู ร คณะกรรมการ

เตรียมการสรางกรรมการทดแทนจํานวน เฉพาะสาํ หรบั การ

15 คน และมากกวา เตรียมการสรางกรรมการ

ทดแทนจาํ นวน 15 คน

หรอื มากกวา

1.5 มีการเตรยี มสรางผจู ดั การ รองผจู ัดการ 8 5 1)มีการกําหนด √

ผูจดั การฝา9 ย หรือหวั หนาฝ9ายทดแทนเพ่ือ กลมุ เปาC หมายในการ

ความตอเนอ่ื งในการดาํ เนนิ ธุรกจิ พฒั นาเพอ่ื เตรยี มสราง

ระบุ.มแี ผนเตรยี มสรางบคุ ลากรเขาสูตําแหนง บคุ ลากร

แตไมมกี ารจดั บุคลากรเขารบั การพฒั นาเพื่อ 2)มีการจัดบคุ ลากรเขารับ

เตรียมสรางบคุ ลากรเขาสูตําแหนง โดยผาน การพัฒนาเพอื่ เตรยี มสราง

วิธกี ารตาง ๆ ในระยะเวลาท่กี าํ หนด และยัง บคุ ลากรเขาสตู าํ แหนง

ไมมีบุคลากรทผ่ี านการพฒั นาเพือ่ เตรยี มสราง โดยผานวธิ กี ารตาง ๆ

บคุ ลากร เขาสูตาํ แหนงตามแผน ในระยะเวลาทกี่ ําหนด

และ

3)มีบุคลากรทผ่ี านการ

พัฒนาเพอื่ เตรยี มสรางเขา

สูตําแหนงตามแผน

ดา* นท่ี 2 ดา* นสนิ เช่ือ/เครดติ

2.1 มกี ารกําหนดระเบียบของคณะกรรมการ 12 2 1 กําหนดใหสมาชกิ ทกุ ราย √

4

ความเสี่ยง ความเสย่ี ง ลําดับ กลยทุ ธ/แนวทางการ ไตรมาสที่ ไตรมาสที่ ไตรมาสที่ ไตรมาสที่ ผร*ู บั ผิดชอบ งบประมาณ
ฝา9 ยสนิ เชื่อ
และผลกระทบ จดั การความเสยี่ ง 1 2 3 4 8,000.-
คณะกรรมการ 8,000.-
ดําเนนิ การเกีย่ วกับการใหเงินกแู กสมาชกิ และ ไดรับเงินกูใหเปนไปตาม ฝา9 ยสินเช่ือ

สหกรณอ' ่ืน และถอื ใชอยางเครงครดั ระเบียบ ขอกาํ หนด โดย คณะกรรมการ
ฝ9ายสินเชือ่
ระบุ มกี ารกาํ หนดขอยกเวนตามระเบียบ ไมมีขอยกเวน หรือหากมี

การใหกู โดยกาํ หนดเปนมติคณะกรรมการใน ความจาํ เปนเดอื ดรอน ให

การมอบอาํ นาจในการพจิ ารณาตามอตั ราเงนิ นําเสนอท่ีประชุม

คงเหลอื ของสมาชิก คณะกรรมการพิจารณา

เปนราย ๆ 2) กําหนด

เกณฑใ' นการยกเวนให

ชดั เจนและสามารถถือ

ปฏบิ ัตไิ ด

2.2 สหกรณม' ีฐานขอมลู ทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพ 3 5 1) กาํ หนดใหมีการนํา √

ถกู ตอง ครบถวน ทนั เวลา และนาํ มาใชใน ฐานขอมลู ไปใชในการ

การบริหารลกู หน้ี บรหิ ารลูกหน้ไี ด 2)

ระบุ สหกรณ'ทกั ารจดั ทาํ ฐานขอมูลทม่ี ี สามารถตดิ ตามและ

ประทธิภาพ ถกู ตอง ครบถวน ทันเวลา และมี ประเมนิ ผลการใช

การปรับปรุงขอมูลใหเปนปจH จบุ ัน ฐานขอมูล และ3) มีการ

ประเมนิ และปรับปรงุ การ

บริหารลูกหน้ี

2.3 การใหเงินกอู ยบู นฐานของความสามารถ 9 3 1) กําหนดใหมกี ารคํานวน √

ในการชาํ ระหนี้ โดยพจิ ารณาจากรายได วงเงินใหกบู นพนื้ ฐานของ

ประจาํ (เงินเดือน เงินประจาํ ตําแหนง) ความสามารถในการชําระ

ระบุ สหกรณ'กําหนดคํานงึ ถงึ ความสามารถ หน้ีอยางแทจริง 2) มกี าร

5

ความเสี่ยง ความเส่ียง ลําดบั กลยทุ ธ/แนวทางการ ไตรมาสท่ี ไตรมาสท่ี ไตรมาสท่ี ไตรมาสที่ ผรู* ับผดิ ชอบ งบประมาณ
8,000.-
และผลกระทบ จัดการความเสีย่ ง 1 2 3 4 คณะกรรมการ 8,000.-
ฝ9ายสนิ เชอื่ 8,000.-
ในการชาํ ระหนี้ โดยพิจารณาจากรายได กําหนดใชเครื่องมอื ที่ 8,000.-
คณะกรรมการ
ประจํา หลกั จากหกั คาใชจายแลว สามารถชวยในการหาคา ฝา9 ยสินเชื่อ

การประเมนิ ไดอยางดี เชน คณะกรรมการ
ฝา9 ยสินเชือ่
การประเมินตามหลกั 5 C
คณะกรรมการ
2.4 สหกรณ'กาํ หนดวงเงนิ กใู หผนั แปรตาม 4 4 กําหนดวงเงนิ กูยืมตามชวง √

อายขุ องการเปนสมาชกิ อายุที่สัมพนั ธก' ับภาระ

ระบมุ กี ารกําหนดวงเงินใหกูตามอายกุ ารเปน ความจําเปนในการใชเงิน

สมาชกิ 3 ชวง ดงั เชน ชวงเริ่มเปนสมาชิกจะ และความสามารถในการ

กไู ดเมอ่ื เกนิ 6 เดือน และชวงอายไุ มเกนิ 60 ชาํ ระหนี้ใหสอดคลองกัน

ป- และชวงอายหุ ลกั จากเกษียณอายุราชการ มากข้นึ

2.5 ระยะเวลาการชาํ ระคืนเงนิ กูของสมาชกิ 1 7 กาํ หนดหลักเกณฑแ' ละการ √

เปนไปตามคําแนะนาํ ของกรมสงเสรมิ สหกรณ' สงชาํ ระเงินกู ทั้ง 3

ท้ังเงนิ กูฉุกเฉิน สามัญ พเิ ศษ ประเภท เปนไปตาม

ระบุ กําหนดใหมีจาํ นวนงวดสงชําระเปนตาม คาํ แนะนําของกรมสงเสรมิ

คําแนะนาํ ของกรมสงเสรมิ ทง้ั 3 ประเภท

2.6 สมาชกิ มรี ายไดประจําคงเหลอื เปนไป 2 6 กําหนดระยะเวลาในการ √

ตามคําแนะนาํ ของกรมสงเสรมิ สหกรณ' ปรับเงนิ คงเหลอื ของผกู ทู ่ี

ระบุ กําหนดใหผูกมู รี ายไดคงเหลอื หลังจาก ไมเปนไปตามเกณฑใ' หมี

หกั คาใชจายทกุ อยางแลว ไมนอยกวา 30 % เงินคงเหลือเทากบั หรอื

มากกวาคาํ แนะนาํ ของ

กรมสงเสรมิ สหกรณ'

2.7 จํานวนสมาชิกท่ีกวู นซา้ํ ในรอบปบ- ญั ชี 20 1 1) กาํ หนดหลักเกณฑ'ใน √

6

ความเส่ยี ง ความเส่ยี ง ลาํ ดบั กลยทุ ธ/แนวทางการ ไตรมาสท่ี ไตรมาสท่ี ไตรมาสที่ ไตรมาสที่ ผูร* ับผดิ ชอบ งบประมาณ
ฝ9ายสินเช่ือ 15,000.-
ปจH จุบันลดลง เมอ่ื เทียบกบั รอบปบ- ญั ชีทีผ่ าน และผลกระทบ จดั การความเสย่ี ง 1 2 3 4 8,000.-
มา(กูตอเนอ่ื งตดิ ตอกนั 5 ป-) คณะกรรมการ
การกวู นซ้าํ ใหรอบครอบ ฝ9ายบัญชี +
ระบุ จาํ นวนสมาชกิ ท่กี วู นซ้ําในรอบป- คณะกรรมการ
บัญชี มีจาํ นวนมากขนึ้ เม่อื เทยี บกบั ปบ- ัญชีที่ รดั กุม เหมาะสมกบั การสง ฝา9 ยการเงนิ
ผานมา
2.8 สหกรณม' กี ลไกในการประสานงานกบั ชําระหนขี้ องผูกู 2) คณะกรรมการ
หนวยงานตนสังกัดหักเงินใหกับสหกรณไ' ด ฝา9 ยสนิ เชอ่ื
อยางมีประสิทธิภาพ กาํ หนดเปCาหมายของ

ระบุ มกี ารกาํ หนดผปู ระสานงานกบั จํานวนผูกูวนซํ้าใหนอยลง
หนวยงานตนสงั กัดในการจดั เก็บอยางชัดเจน
มกี ารกาํ หนดคาตอบแทนผชู วยเหลืองาน 1 8 ตรวจสอบความถูกตอง √
สหกรณใ' นการจดั เก็บเงนิ ของสมาชิกนาํ สง
สหกรณอ' ยางเปนระบบ ของผปู ระสานงาน
2.9 สหกรณม' กี ารบริหารลกู หนี้ กบั ลกู หน้ีท่ี
จัดช้ันตํา่ กวาคณุ ภาพ ลกู หนร้ี ะหวาง หนวยงานตนสังกัดสมาชิก
ดาํ เนินคดี ลกู หนต้ี ามคาํ พิพากษาอยางมี
ประสทิ ธภิ าพ กบั การรบั เงนิ คาตอบแทน

ระบุ กาํ หนดวิธกี ารดาํ เนนิ การติดตาม เปนประจาํ สมาํ่ เสมอ วาม
ลกู หนี้ขาดสงชาํ ระ ลกู หนี้ถกู ใหออก ลูกหน้ี
ระหวางดําเนินคดี หรือลูกหนตี้ ามคาํ ความถูกตองสมบรู ณไ' มตก
พพิ ากษา เปนไปตามกฎหมายกาํ หนด
หลนหรือจายไมถกู คน

1 9 1) กาํ หนดแนวทางในการ √
ดําเนนิ การบริหารจัดการ
ลกู หน้ี ตงั้ แตลกู หนีข้ าดสง
จนถึงลูกหนกี้ อนฟอC ง
ดาํ เนนิ คดี 2) แตงตง้ั
คณะกรรมการสืบสวน
สอบสวนลูกหนเี้ พื่อหาทาง
ออกใหกับลกู หนี้ กอนการ
ถกู ฟCองรองดําเนินคดี 3)

7

ความเสย่ี ง ความเสี่ยง ลาํ ดบั กลยุทธ/แนวทางการ ไตรมาสท่ี ไตรมาสที่ ไตรมาสที่ ไตรมาสท่ี ผู*รับผดิ ชอบ งบประมาณ
15,000.-
และผลกระทบ จดั การความเสย่ี ง 1 2 3 4 คณะกรรมการ 15,000.-
ฝา9 ยการเงนิ +
กาํ หนดเปาC หมายในการ คณะกรรมการ
การลงทุน
ตดิ ตามหนี้กับลูกหน้ชี น้ั ต่ํา
คณะกรรมการ
กวาคุณภาพระหวาง ฝ9ายการเงนิ +
คณะกรรมการ
ดาํ เนนิ คดี ลกุ หนต้ี ามคํา การลงทุน

พพิ ากษา

ด*านที่ 3 ด*านการลงทนุ /การตลาด

3.1 มีการกาํ หนดเปCาหมายเงนิ ปนH ผลในระดับ 1 2 1)กาํ หนดเปCาหมายในการ √

ทสี่ อดคลองกบั ตลาดการเงนิ ดําเนนิ งานใหชดั เจน

ระบุ กําหนดรายรับรายจายประจาํ ป- เพอ่ื สอดคลองกับสภาะการเงิน

เปนเปCาหมายในการดาํ เนินงาน เพื่อใหได ในแตละป- 2)แตงตั้ง

ผลตอบแทนไมตา่ํ กวาปท- ี่ผานมา คณะกรรมการวเิ คราะห'

ตลาดการเงินเพอ่ื กาํ หนด

เปาC หมายปลายป-

3.2 มกี ารรายงานตนทุนและผลตอบแทน 1 3 1)กําหนดผรู ับผิดชอบ √

ทางการเงนิ เปนประจําทกุ เดือน จัดทาํ ตนทุนและ

ระบุ ฝ9ายจดั การจดั ทาํ ตนทุนเปรยี บเทยี บ ผลตอบแทน นําเสนอผมู ี

สถานะทางการเงินเสนอตอคณะกรรมการ อํานาจเพอื่ ติดตามความ

เปนประจาํ ทุกเดอื น เคล่ือนไหวของตลาด

การเงินเปนประจาํ 2)มี

การเปรยี บเทยี บผลการ

ดําเนนิ งานตามเปาC หมาย

และนาํ ไปใชในการ

8

ความเส่ียง ความเสย่ี ง ลาํ ดับ กลยุทธ/แนวทางการ ไตรมาสท่ี ไตรมาสท่ี ไตรมาสท่ี ไตรมาสท่ี ผ*รู ับผดิ ชอบ งบประมาณ
คณะกรรมการ 15,000.-
และผลกระทบ จดั การความเสย่ี ง 1 2 3 4 ฝา9 ยการเงนิ +
คณะกรรมการ 15,000.-
ปรบั ปรุงบริหารงาน
การลงทุน
3.3 มีการฝากและลงทนุ โดยเปรียบเทียบ 4 1 1) กาํ หนดรายละเอยี ดใน √
คณะกรรมการ
อนั ดับความนาเชอื่ ถอื อตั ราผลตอบแทน และ การลงทุน ทัง้ อาํ นาจใน ฝ9ายการเงนิ +
คณะกรรมการ
อายุของตราสารของหลกั ทรพั ยต' าง ๆ การตัดสินใจ วงเงนิ ที่ควร

ระบุ มีขอกําหนดการฝากอยางชัดเจน ลงทุน ประเภทในการ

เปนลายลักษณ'อักษร ลงทุนใหชดั เจน เปนลาย

ลกั ษณ'อักษร 2) จัดทาํ

แผนสรางบคุ ลากรทีม่ ี

ความรคู วามเช่ยี วชาญเพ่อื

รับผดิ ชอบโดยตรง ให

เปนไปตามนโยบายที่ได

กําหนดไว 3) จัดทํา

รายงานผลการวิเคราะห'

ตอผูมอี าํ นาจตัดสนิ ใจใน

การฝากหรือลงทนุ ตาม

สถานการณ' 4) นาํ ผลการ

ตดิ ตามไปทบทวนและ

ปรบั ปรงุ การฝากหรือ

การลงทุ น

3.4 มกี ารกาํ หนดระเบียบ ขนั้ ตอนในการ 1 4 1) ทบทวนระเบยี บและ √

อนมุ ตั กิ ารฝาก หรือการลงทุนทชี่ ดั เจน ไมขัด ขัน้ ตอน หลกั ฐานเอกสาร

ตอกฎหมาย ท่ใี ชประกอบการพจิ ารณา

9

ความเส่ยี ง ความเสี่ยง ลําดับ กลยุทธ/แนวทางการ ไตรมาสที่ ไตรมาสที่ ไตรมาสท่ี ไตรมาสท่ี ผ*รู ับผดิ ชอบ งบประมาณ
การลงทุน 15,000.-
และผลกระทบ จดั การความเส่ียง 1 2 3 4 15,000.-
คณะกรรมการ
ระบุ มีขอกาํ หนดเปนระเบียบและมตทิ ่ี เพ่ือใหมคี วามทนั สมัยและ ฝ9ายการเงิน+ 15,000.-
คณะกรรมการ
ชดั เจน พรอมท้งั ขนั้ ตอนการปฏบิ ตั งิ านในการ ไมขัดตอกฎหมาย การลงทุน

นาํ เสนอผมู อี ํานาจอนุมตั กิ ารฝากหรือการ คณะกรรมการ
ฝา9 ยการเงิน+
ลงทนุ ทีไ่ มขัดตอกฎหมาย คณะกรรมการ
การลงทุน
3.5 การนําเงินของสหกรณไ' ปฝากและ/หรอื 1 5 ทบทวนระเบียบในการนาํ √
คณะกรรมการ
ลงทนุ ไดคาํ นึงถึงความม่ันคง และ เงนิ ฝากหรือการลงทนุ ให

ความสามารถในการชาํ ระคนื ขององคก' รน้ัน รอบครอบรดั กุม และ

ระบุ กําหนดระเบยี บในการนาํ ไปฝาก ทนั สมัย

หรือลงทุนโดยคาํ นึงถงึ ความสามารถในการ

ชําระคืนของสหกรณน' ้ัน

ด*านท่ี 4 ด*านสภาพคลอ/ ง

4.1 มกี ารจดั ทําประมาณการเงินสดรบั –จาย 1 6 กาํ หนดใหมีการเสนอ √

รายป- รายเดือน รายสปั ดาห' รายวนั ให ประมาณการรับจายเงนิ สด

คณะกรรมการดําเนนิ การหรอื คณะกรรมการ เปนรายป- รายไตรมาส

อาํ นวยการแลวแตกรณีไดทราบ และรายเดอื น โดยใช

ระบุ กําหนดใหมกี ารเสนอรายการ ขอเท็จจริงทกุ สิน้ เดอื นมา

ประมาณการรับจายรายปต- อท่ปี ระชุมใหญ ปรบั ปรุงขอมลู และ

ทกุ ป- และเสนอประมาณการรบั จายรายเดอื น นําเสนอที่ประชมุ

ตอที่ประชมุ คณะกรรมการดาํ เนนิ การทุก คณะกรรมการอยาง

เดอื น ตอเน่อื งทกุ เดอื น ทกุ 3

เดอื น

4.2 มีแผนระดมเงนิ ฝาก และหรือ คาหนุ ท่ี 25 1 1)กาํ หนดใหมีเปาC หมายใน √

10

ความเสย่ี ง ความเสยี่ ง ลําดับ กลยุทธ/แนวทางการ ไตรมาสท่ี ไตรมาสท่ี ไตรมาสที่ ไตรมาสที่ ผู*รบั ผิดชอบ งบประมาณ
ฝ9ายการเงิน+
และผลกระทบ จดั การความเสี่ยง 1 2 3 4 คณะกรรมการ 8,000.-
การลงทุน 15,000.-
สอดคลองกับแผนการฝากและหรอื การลงทุน การระดมเงินฝากหรอื การ
คณะกรรมการ
ประจําป- ระดมหุนเพื่อเปนทุน ฝ9ายสนิ เชอื่

ระบุ ไมมกี ารจดั ทําแผนการระดม ภายใน 2)แตงต้ัง คณะกรรมการ
ฝา9 ยการเงนิ +
เงนิ ฝกกหรอื การะดมหุน คณะกรรมการเพ่ือ คณะกรรมการ
การลงทุน
วิเคราะหส' ภาพสหกรณ'

และความตองการระดม

เงินฝากหรอื ระดมหนุ ในแต

ละป- เพอื่ ประโยชนใ' นการ

บรหิ ารสภาพคลอง

4.3 สหกรณ'จดั สรรเงินกูใหไดตามแผนการให 12 3 กําหนดเปCาหมายในการให √

เงนิ กู(สมาชิกหรือสหกรณ'อืน่ ) เปนรายเดือน เงนิ กูแกสมาชกิ หรอื

ระบุ ไมมเี ปาC หมายในการใหเงนิ กูแก สหกรณอ' ่ืนในแตละปอ- ยาง

สมาชิกหรือสหกรณอ' ืน่ ทชี่ ดั เจน ชดั เจน 2)แตงต้ัง

คณะกรรมการวเิ คราะห'

และกําหนดเปCาหมาย

4.4 มกี ารศึกษา วเิ คราะห'และประมวลผล 25 2 1)แตงตงั้ คณะกรรมการ √

ขอมลู เงนิ ฝาก/ทุนเรือนหุน แยกตามขนาด การศึกษา วิเคราะห'และ

ของเงินฝาก/ทนุ เรอื นหนุ และพฤตกิ รรมการ ประมวลผลขอมูลเงินฝาก/

ฝาก/การถอนเงนิ และการถือหนุ /การถอนหุน ทนุ เรือนหนุ แยกตาม

คนื ของสมาชิกและสมาชกิ สมทบ และ ขนาดของเงินฝาก/ทนุ

นาํ ไปใชในการบรหิ ารจัดการสภาพคลอง เรือนหนุ และพฤติกรรม

ระบุ ไมมีการศกึ ษา วเิ คราะหแ' ละ การฝาก/การถอนเงินและ

11

ความเส่ียง ความเสย่ี ง ลําดบั กลยทุ ธ/แนวทางการ ไตรมาสท่ี ไตรมาสที่ ไตรมาสท่ี ไตรมาสที่ ผ*ูรับผิดชอบ งบประมาณ
20,000.-
และผลกระทบ จดั การความเสี่ยง 1 2 3 4 คณะกรรมการ 15,000.-
ดําเนินการ
ประมวลผลขอมลู เงนิ ฝาก/ทุนเรือนหนุ แยก การถือหนุ /การถอนหุนคนื
คณะกรรมการ
ตามขนาดของเงินฝาก/ทนุ เรือนหนุ และ ของสมาชิกและสมาชิก ฝา9 ยการเงนิ +
คณะกรรมการ
พฤตกิ รรมการฝาก/การถอนเงนิ และการถือ สมทบ และนาํ ไปใชในการ

หุน/การถอนหุนคืนของสมาชิกและสมาชกิ บริหารจดั การสภาพคลอง

สมทบ และนาํ ไปใชในการบรหิ ารจัดการ 2) จัดทํารายงานเสนอ

สภาพคลอง แนวทางตอทป่ี ระชมุ

คณะกรรมการ

4.5 มีแผนในการจดั การสภาพคลองใน 2 4 1)กาํ หนดแหลงเงินกู √

สถานการณ'ฉุกเฉนิ หรอื วิกฤต เชน จดั ทํา ฉุกเฉินเพอ่ื เปนทางออกใน

รายการและจดั ลาํ ดับหลักทรพั ย'ทเ่ี ปลีย่ นเปน กรณีเรงดวน เชน การขาย

เงินสดโดยเรยี งตามความคลองตวั และเพื่อ ตัว๋ สัญญาใชเงินหรอื วงเงิน

องคก' รไดรับผลประโยชน'สงู สดุ มแี หลงเงินที่ เบกิ เกนิ บญั ชี หรอื เงินกูยมื

สหกรณส' ามารถกูยมื ไดอยางเรงดวน มีกล ระยะส้นั จากธนาคาร

ยทุ ธใ' นการชะลอการถอนเงินฝาก พาณชิ ย' 2) สรางกลไกการ

ระบุ มีแผนในการจดั การสภาพคลองใน ตอรองกบั ตลาด เชนการ

ภาวะวกิ ฤติ และครอบคลุมความเสย่ี งได กําหนดอตั ราดอกเบ้ียเงิน

90% แตไมสามารถดําเนินการตามแผนได ฝากใหจงู ใจสมาชิกผฝู าก

100% เงิน เพือ่ ชะลอการถอน

เงนิ ฝาก

4.6 มแี ผนในการจัดหาสภาพคลองเพ่ือ 1 5 1) กาํ หนดแผนในการฝาก √

จายเงินปHนผลใหไดทนั ที เม่อื ท่ีประชมุ ใหญได หรอื การลงทนุ ทช่ี ดั เจน 2)

อนุมตั ิในการจัดสรรกาํ ไรสุทธปิ ระจําป- หาแหลงเงนิ ทนุ เพือ่ เสรมิ

12

ความเส่ียง ความเส่ยี ง ลาํ ดบั กลยุทธ/แนวทางการ ไตรมาสที่ ไตรมาสท่ี ไตรมาสท่ี ไตรมาสท่ี ผร*ู ับผดิ ชอบ งบประมาณ

และผลกระทบ จดั การความเสย่ี ง 1 2 3 4

ระบุ สามารถจายเงนิ ปHนผลตามแผนท่ี สภาพคลองไดในทนั ที การลงทนุ

วางไวได

ด*านท่ี 5 ดา* นปฏิบัติการ

5.1 มีการจดั ทาํ โครงสรางองค'กรของฝา9 ย 1 7 มกี ารทบทวนการจดั ทํา √ ฝา9 ยบรหิ าร 8,000.-

จดั การ พรอมระบุคณุ ลักษณะตําแหนงงาน โครงสรางองค'กรของฝา9 ย สาํ นกั งานและ

และงานท่มี อบหมายอยางครบถวน จดั การ พรอมระบุ สนิ ทรัพย'

ระบุ มีการจดั ทาํ โครงสรางองค'กรของ คณุ ลกั ษณะตาํ แหนงงาน

ฝ9ายจัดการ พรอมระบคุ ณุ ลกั ษณะตําแหนง และงานทมี่ อบหมายอยาง

งานและงานทม่ี อบหมายอยางครบถวน แต ครบถวนและสอดคลองกบั

ไมมีการปรบั ปรุงหรอื ทบทวนใหเหมาะสม ภารกจิ ขององคก' รใน

ปHจจุบัน

5.2 มกี ารจดั ทําข้นั ตอนการปฏิบตั งิ าน 9 6 มกี ารทบทวน ปรับปรุง √ ฝ9ายบรหิ าร 8,000.-

ระบุ มีการจดั ทาํ ขัน้ ตอนการปฏิบัตงิ าน ข้นั ตอนการปฏบิ ตั งิ านให สาํ นักงานและ

ครบทุกงาน แตไมมีการปรบั ปรงุ ครบถวน สนิ ทรพั ย'

5.3 มีการจดั การความเสยี่ งอยางมี 12 4 1)สรางความรคู วามเขาใจ √ ฝา9 ยบรหิ าร 8,000.-

ประสิทธภิ าพ ไดแก การมีคณะกรรมการ เกย่ี วกบั การบรหิ ารความ สาํ นักงานและ

บริหารความเส่ยี ง แผนบรหิ ารความเสีย่ ง เสีย่ ง ใหกบั คณะกรรมการ สินทรพั ย' +

และปลกู ฝงH จติ สาํ นึกทกุ ฝ9ายจนเปนวฒั นธรรม และเจาหนาที่ 2)กาํ หนด คณะกรรมการ

องค'การการบริหารความเสยี่ ง แผนในการจดั ทําความ บริหารความเส่ียง

ระบุ มคี ณะกรรมการบรหิ ารบริหารความ เสยี่ ง และแผนบริหาร

เสีย่ ง แตยงั ไมมแี ผนการบริหารความเสี่ยง ความเสยี่ ง

13

ความเส่ียง ความเส่ียง ลาํ ดับ กลยุทธ/แนวทางการ ไตรมาสท่ี ไตรมาสที่ ไตรมาสท่ี ไตรมาสที่ ผรู* ับผิดชอบ งบประมาณ
ฝ9ายบรหิ าร 8,000.-
และผลกระทบ จัดการความเสยี่ ง 1 2 3 4 สาํ นักงานและ 8,000.-
สนิ ทรพั ย'
5.4 มีการจดั ทาํ ขอมลู ความเสยี หายที่รวบรวม 25 1 1)กาํ หนดแผนในการสราง √ 8,000.-
ฝ9ายบรหิ าร
ขึน้ จากทเี่ กดิ ขึน้ จริงและรายงานให ความเขาใจเกย่ี วกบั สาํ นักงานและ

คณะกรรมการดําเนินการ พจิ ารณาทุกเดอื น ขอบเขตความเสยี หายท่ี สนิ ทรัพย'

ระบุ ไมมีการจดั ทําขอมลู ความเสียหาย เกิดขนึ้ 2)กาํ หนดผูรบั ฝ9ายบรหิ าร
สาํ นักงานและ
ชอบในการรวบรวมและ
สินทรพั ย'
รายงาน 3)กาํ หนดเวลาใน

การรายงาน

5.5 มีการนํากิจกรรมควบคมุ ภายในมา 15 2 1)กาํ หนดกจิ กรรมควบคุม √

ปรบั ปรุงขน้ั ตอนการปฏบิ ตั งิ านหรอื ผัง ภายในมาปรบั ปรุงขน้ั ตอน

กระบวนการทํางาน รวมทง้ั คมู ือการ การปฏบิ ตั ิงาน 2)กาํ หนด

ปฏิบัตงิ านอยูเสมอๆ เปาC หมายในการนํามาใช

ระบุ ไมมีการนาํ กิจกรรมควบคุมภายใน งาน

มาปรับปรงุ ข้ันตอนการปฏบิ ตั งิ าน ผัง

กระบวนการทาํ งานหรือคมู อื การปฏิบัตงิ าน

และมีกลไกในการปรบั ปรุงขนั้ ตอนการ

ปฏิบัติงาน

5.6 ผลการประเมนิ คณุ ภาพการควบคมุ 9 5 1) กําหนดผูรบั ผิดชอบใน √

ภายในโดยกรมตรวจบญั ชีสหกรณ' ถูกนํามา การนาํ ผลการประเมินการ

แจงให คณะกรรมการดาํ เนนิ การไดพจิ ารณา ควบคุมภายในเสนอ

อยางจริงจงั คณะกรรมการ 2) กําหนด

ระบุ มีการนาํ เสนอผลการประเมนิ แผนการปรับปรุงการ

คณุ ภาพการควบคุมภายในโดยกรมตรวจ บรหิ ารจดั การสหกรณ'จาก

14

ความเส่ยี ง ความเสี่ยง ลาํ ดับ กลยทุ ธ/แนวทางการ ไตรมาสที่ ไตรมาสท่ี ไตรมาสที่ ไตรมาสที่ ผ*รู บั ผดิ ชอบ งบประมาณ
8,000.-
และผลกระทบ จดั การความเสี่ยง 1 2 3 4 คณะกรรมการ
ฝา9 ยบรหิ าร
บญั ชีสหกรณ' ถกู นํามาแจงให คณะกรรมการ ผลการประเมินครุ ภาพ สํานักงานและ
สินทรพั ย'
ดําเนินการไดพิจารณาอยางจรงิ จัง ภายใน

5.7.มีการจดั ทาํ แผนสาํ รองระบบขอมูล และ 12 3 1)กําหนดผูรับผดิ ชอบใน √

ระบบงานขอมูลสํารองเพื่อความปลอดภยั การสํารองขอมลู อยาง

รองรบั กรณีระบบงานขดั ของ และแผนรองรับ ชดั เจน 2) กําหนดเวลาใน

การดาํ เนนิ ธรุ กิจอยางตอเน่อื ง การสาํ รองขอมูล 3)

ระบุ มแี ผนระบบสาํ รองขอมลู แตไมมี กําหนดระเวลาในการ

การตรวจสอบระบบสํารองขอมูล และไมมี ทดสอบตรวจสอบระบบ

การซกั ซอมแผนระบบสาํ รองขอมลู ไมมกี าร สาํ รองขอมูล รายเดอื น

สํารองขอมูลภายนอกสหกรณ' รายป- หรอื รายไตรมาส 4)

กําหนดสถานทสี่ าํ รอง

ขอมูลในและนอกสหกรณ'

ผนวก 2

การวิเคราะหความเสีย่ งและผลกระทบสหกรณ

1

การวเิ คราะหความเสีย่ งและผลกระทบของสหกรณ
สหกรณออมทรัพยครพู ิจติ ร จํากดั

คาํ แนะนํา
1.ใหประเมินคะแนนในชองการประเมินความเสยี่ ง(1) โดย ความเสยี่ งสงู สดู เทากบั 5 และลดลงมาตามลาํ ดบั
2. ใหประเมินผลกระทบของความเสี่ยง(2) คะแนนสูงมผี ลกระทบสงู
3. นาํ ความเส่ียง คณู ผล กระทบ ในชอง รวม(3) =(1)(2) คะแนนสงู สุด จะมคี วามเส่ียงสงู สดุ
4. ลําดับ เรยี งคะแนนสงู สุดในแตละดาน(4) คะแนนรวมสูงสุดลําดบั 1 และลดลง ตามลําดบั

หลกั เกณฑการให$คะแนน ความเส่ยี ง ผลกระทบ รวม ลําดับ
(1) (2) (3) =(1)(2) (4)
ดา$ นท่ี 1 ด$านกลยทุ ธ
1.1 มกี ระบวนการจดั ทําแผนกลยทุ ธอ1 ยางชัดเจน และ 5 5 15 4
4
ถูกนาํ ไปใช 5 25 2
0 = ไมมีการจดั ทําแผนกลยุทธ1 3
1 = มีการสรปุ และประเมินผลการดําเนนิ งานของสหกรณ1 มกี ารวเิ คราะห1 2
SWOT โดยกรรมการผตู รวจสอบกิจการ ฝา: ยจดั การ สมาชกิ และ
หนวยงานท่เี กย่ี วของมสี วนรวมในการจดั ทําแผน กลยทุ ธ1 1
2 = มกี ารจดั ทาํ แผนกลยุทธแ1 ลวเสร็จ 3
3 = แผนกลยุทธ1ถกู นํามาใชในแผนงานและงบประมาณประจาํ ป< มกี าร
ถายทอดและมอบหมายผรู บั ผดิ ชอบอยางชดั เจน 5
4 = แผนกลยทุ ธถ1 กู นาํ มาใชในการจัดทาํ แผนงานและงบประมาณประจาํ ป< 4

การประเมิน 3
1.2 มกี ารตดิ ตามประเมิน ประมินผลงาน และทบทวนแผนงานรายปอ< ยาง 2
เปน= ระบบ 1
0 = ไมมกี ารตดิ ตาม ประเมินผลงาน และทบทวนแผนงานรายป<
1 = มกี ารตดิ ตามประเมนิ ตามตัวชว้ี ดั และมี ผรู บั ผดิ ชอบตามตวั ชวี้ ดั ที่ 5
ไดรับมอบหมาย
2 = มีการติดตามประเมินผลงานตามตวั ชว้ี ดั ทกุ คร่ึงป<
3 = มกี ารนําผลการประเมนิ มาปรับแผนงานรายป<
4 = มกี ารติดตามประเมนิ ผลงานตามตัวช้วี ัดท้งั ป< และมีขอเสนอแนะในป<
ตอไป

การประเมนิ