ลูกเสือไทย ณ ปีที่ 109

การพัฒนาบคุ ลากรทางการลกู เสือ
ลกู เสอื ขน้ั วดู แบดจ์ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ สถานศกึ ษาขนาดเลก็ จงึ ทำ� ใหไ้ มส่ ามารถจดั ตง้ั กลมุ่ และกองลกู เสอื ในโรงเรยี น
ได้ และยังเปน็ ปญั หาในการตรวจข้นั ที่ ๕ ข้นั ปฏบิ ตั กิ ารและประเมินผล เพอ่ื รบั เครื่องหมายวูดแบดจ์อกี ด้วย ดงั นน้ั
สำ� นกั งานลกู เสือแหง่ ชาติ จงึ ได้มีการแก้ไขขอ้ บงั คับใหส้ ามารถจดั ตั้งกองลกู เสอื ในโรงเรียนได้ ดงั แผนภมู ิ

เดมิ เปล่ียนแปลง

ขอ้ บงั คบั คณะกรรมการบรหิ ารลกู เสอื แหง่ ชาติ วา่ ดว้ ย ข้อบังคบั คณะกรรมการบริหารลกู เสือแห่งชาติ ว่าด้วย
การแตง่ ตง้ั ผบู้ งั คบั บญั ชาลกู เสอื พ.ศ. ๒๕๕๓ การแต่งต้งั ผบู้ งั คบั บญั ชาลูกเสอื (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๖๓
ผูอ้ ํานวยการ/รองผู้อาํ นวยการลกู เสือโรงเรยี น
คณุ วฒุ ิ W.B. ผู้อํานวยการ/รองผ้อู ํานวยการลกู เสือโรงเรยี น
ผกู้ าํ กับ/รองผู้กํากับกลมุ่ ลูกเสอื คณุ วฒุ ิ W.B. หรอื ผา่ นการอบรม A.T.C. ในกรณไี มม่ คี ณุ วฒุ ิ
คณุ วฒุ ิ W.B. ตอ้ งเขา้ รบั การฝกึ อบรมใหไ้ ดร้ บั คณุ วฒุ ิ W.B. ภายใน ๓ ปี

ผูก้ ํากับ/รองผูก้ าํ กับกลมุ่ ลกู เสือ คณุ วฒุ ิ W.B.
หรือได้รบั วฒุ บิ ตั รผา่ นการฝกึ อบรม A.T.C.

ผ้กู าํ กบั กองลูกเสอื แต่ละประเภท ผูก้ ํากบั กองลูกเสือแต่ละประเภท คุณวฒุ ิ B.T.C.
คุณวฒุ ิ W.B. และตอ้ งได้รับเครอ่ื งหมาย W.B. ภายใน ๓ ปี

๔. พระราชบญั ญัติลูกเสือ พ.ศ. ๒๕๕๑ มกี ารแบง่ ต�ำแหนง่ ผ้บู งั คบั บญั ชาลูกเสอื (มาตรา ๔๕) และต�ำแหนง่
ผตู้ รวจการลูกเสอื (มาตรา ๔๗) ไว้ แต่การแตง่ ตง้ั และเลอื่ นต�ำแหนง่ ผบู้ งั คับบญั ชาลกู เสอื ยงั ตอ้ งใชร้ ะเบยี บส�ำนักงาน
คณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๒๕ นอกจากนี้ ในพระราชบัญญัติลูกเสือ พ.ศ. ๒๕๕๑ มาตรา ๔
ได้นยิ ามคำ� วา่ “บคุ ลากรทางการลูกเสือ” หมายความว่า ผู้บังคบั บัญชาลูกเสือ ผู้ตรวจการลกู เสอื กรรมการลกู เสือ
อาสาสมัครลกู เสอื และเจ้าหน้าทล่ี ูกเสอื แตใ่ นมาตรา ๔๗ ตำ� แหน่งผู้ตรวจการลูกเสอื มิไดก้ �ำหนดต�ำแหนง่ เจ้าหนา้ ท่ี
ลูกเสือไว้ด้วย ในปัจจุบันการแต่งต้ังเจ้าหน้าท่ีลูกเสือ จึงอาศัยพระราชบัญญัติลูกเสือ พ.ศ. ๒๕๕๑ มาตรา ๗๔
ของบทเฉพาะกาล ประกอบกับระเบียบส�ำนักงานคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติว่าด้วยการแต่งต้ังและ
เลอื่ นต�ำแหนง่ ผ้บู ังคบั บัญชาลูกเสอื สังกัดสำ� นกั งานคณะกรรมการบรหิ ารลกู เสือแหง่ ชาติ พ.ศ. ๒๕๒๕ ไปกอ่ น

สำ� นกั งานลกู เสอื แหง่ ชาติ จงึ ดำ� เนนิ การปรบั ปรงุ ระเบยี บของสำ� นกั งานคณะกรรมการบรหิ ารลกู เสอื แหง่ ชาติ
วา่ ดว้ ยการแตง่ ตงั้ และการเลอ่ื นตำ� แหนง่ ผบู้ งั คบั บญั ชาลกู เสอื สงั กดั คณะกรรมการบรหิ ารลกู เสอื แหง่ ชาติ พ.ศ. ๒๕๒๕
ใหส้ อดคลอ้ งกบั พระราชบญั ญตั ลิ ูกเสือ พ.ศ. ๒๕๕๑ โดยเพิม่ ตำ� แหน่งเจ้าหนา้ ท่ีลกู เสือไวอ้ ย่างชัดเจน ดังแผนภูมิ

99

เดิม เปล่ียนแปลง

ระเบยี บสาํ นกั งานคณะกรรมการบรหิ ารลกู เสอื แหง่ ชาติ วา่ ดว้ ย ระเบยี บคณะกรรมการบรหิ ารลกู เสอื แหง่ ชาติ วา่ ดว้ ยการสมคั ร
การแต่งตั้งและเล่ือนตําแหน่งผู้บังคับบัญชาลูกเสือ สังกัด การแตง่ ต้ังและเล่ือนตาํ แหนง่ ผู้ตรวจการลูกเสอื พ.ศ. ๒๕๖๓
สํานกั งานคณะกรรมการบริหารลกู เสือแหง่ ชาติ พ.ศ. ๒๕๒๕

ตําแหนง่ เจ้าหน้าที่ลูกเสอื กําหนดไว้ในภาพรวม กาํ หนดตําแหน่ง เจา้ หน้าทีล่ ูกเสือ
ประจาํ สาํ นกั งานลูกเสือแห่งชาติ
การเลือ่ นตําแหน่งจากเจ้าหนา้ ท่ีลกู เสือ ประจาํ สํานกั งานลูกเสอื จังหวดั
เป็นผชู้ ว่ ยผู้ตรวจการลกู เสอื ประจาํ สํานกั งานลกู เสอื กรงุ เทพมหานคร
ประจําสาํ นกั งานลกู เสอื เขตพ้นื ที่การศกึ ษา
- ดาํ รงตาํ แหนง่ เจา้ หนา้ ที่ลูกเสือไมน่ ้อยกว่า ๒ ปี
- วูดแบดจ์ ๒ ทอ่ น การเลอ่ื นตําแหน่งจากเจ้าหน้าท่ลี ูกเสอื
- บําเพ็ญประโยชน์ (๑๐)/สาธารณประโยชน์ (๑๐) เปน็ ผชู้ ่วยผตู้ รวจการลูกเสือ

การเลอ่ื นตาํ แหนง่ จากผชู้ ว่ ยผตู้ รวจการลูกเสือ - อายุ ๓๐ ปีบริบรู ณ์
เปน็ รองผ้ตู รวจการลกู เสือ - ดาํ รงตาํ แหน่งเจา้ หน้าที่ลกู เสือไม่น้อยกวา่ ๒ ปี
- คุณวุฒวิ ูดแบดจ์ ๒ ท่อน
- ดํารงตาํ แหน่งผู้ชว่ ยผตู้ รวจการลกู เสือไมน่ อ้ ยกวา่ ๔ ปี - บาํ เพญ็ ประโยชนแ์ ละสาธารณประโยชน์ (๒๐)
- วดู แบดจ์ ๓ ทอ่ น
- บําเพ็ญประโยชน์ (๒๐)/สาธารณประโยชน์ (๒๐) การเลอื่ นตาํ แหน่งจากผ้ชู ว่ ยผตู้ รวจการลูกเสือ
- ผ่านการฝกึ อบรม เปน็ รองผตู้ รวจการลกู เสอื

การเลอ่ื นตาํ แหน่งจากรองผูต้ รวจการลูกเสอื - อายุ ๓๕ ปบี ริบรู ณ์
เปน็ ผตู้ รวจการลกู เสือ - ดํารงตําแหนง่ ผ้ชู ่วยผตู้ รวจการลกู เสือไม่นอ้ ยกว่า ๒ ปี
- คุณวุฒิวดู แบดจ์ ๓ ทอ่ น
- ดํารงตําแหน่งผู้ตรวจการลูกเสือไมน่ ้อยกว่า ๕ ปี - บําเพญ็ ประโยชนแ์ ละสาธารณประโยชน์ (๓๐)
- วดู แบดจ์ ๔ ทอ่ น
- บําเพญ็ ประโยชน์ (๓๐)/สาธารณประโยชน์ (๒๐) การเลอ่ื นตาํ แหน่งจากรองผู้ตรวจการลูกเสือ
- ผ่านการฝกึ อบรม เปน็ ผ้ตู รวจการลูกเสือ

- อายุ ๔๐ ปบี ริบรู ณ์
- ดํารงตาํ แหน่งรองผู้ตรวจการลกู เสอื ไม่นอ้ ยกว่า ๓ ปี
- คณุ วุฒวิ ูดแบดจ์ ๔ ท่อน
- บําเพ็ญประโยชนแ์ ละสาธารณประโยชน์ (๔๐)

แผนภมู ดิ งั กลา่ วขา้ งตน้ เปน็ การสมคั ร การแตง่ ตง้ั และเลอ่ื นตำ� แหนง่ ผตู้ รวจการลกู เสอื สงั กดั สำ� นกั งานลกู เสอื
แหง่ ชาติ สำ� หรบั การสมคั ร การแตง่ ตง้ั และเลอื่ นตำ� แหนง่ บคุ ลากรทางการลกู เสอื ของสำ� นกั งานลกู เสอื จงั หวดั สำ� นกั งาน
ลกู เสอื กรงุ เทพมหานคร และสำ� นกั งานลกู เสอื เขตพน้ื ทก่ี ารศกึ ษา ไดก้ ำ� หนดรายละเอยี ดไวใ้ นระเบยี บทป่ี รบั ปรงุ ใหม่
เชน่ กนั

๕. ในพระราชบญั ญตั ลิ กู เสอื พ.ศ. ๒๕๕๑ มาตรา ๑๗ กำ� หนดอำ� นาจหนา้ ทขี่ องคณะกรรมการบรหิ ารลกู เสอื
แหง่ ชาติ ในขอ้ ๘ “วางระเบยี บและแนวทางปฏบิ ตั เิ กยี่ วกบั กจิ การลกู เสอื ” ประกอบกบั ระเบยี บ คณะกรรมการบรหิ าร
ลกู เสอื แหง่ ชาติ วา่ ดว้ ยการฝกึ อบรมบคุ ลากรทางการลกู เสอื พ.ศ. ๒๕๕๖ ขอ้ ๑๖ ทก่ี ำ� หนดใหม้ รี ะเบยี บการฝกึ อบรม
100

การพัฒนาบคุ ลากรทางการลูกเสือ
ลูกเสือ ของหลักสูตรต่าง ๆ ดังน้ัน ส�ำนักงานลูกเสือแห่งชาติ จึงได้ด�ำเนินการจัดท�ำระเบียบคณะกรรมการบริหาร
ลกู เสอื แหง่ ชาติ วา่ ดว้ ยหลกั สตู รวชิ าพเิ ศษ และวธิ กี ารฝกึ อบรมบคุ ลากรทางการลกู เสอื พ.ศ. ๒๕๖๓ เพอื่ เปน็ แนวทาง
ในการฝกึ อบรมตอ่ ไป ดงั แผนภมู ิ

ระเบยี บคณะกรรมการบรหิ ารลกู เสอื แหง่ ชาติ วา่ ดว้ ยหลกั สตู รวชิ าพเิ ศษและวธิ กี ารฝกึ อบรมบคุ ลากรทางการลกู เสอื พ.ศ. ๒๕๖๓

วชิ าทักษะ วิชาเฉพาะ

สลช. กำ� หนดหลกั สตู รและวธิ กี ารฝกึ อบรม หนว่ ยงาน/องคก์ ร นำ� เสนอหลกั สตู รให้ สลช. อนมุ ตั ิ
- การบกุ เบกิ - ระเบยี บแถวลกู เสอื - ลกู เสอื ตา้ นภยั ยาเสพตดิ - ลกู เสอื ชอ่ สะอาด
- การจดั คา่ ยพกั แรม - การบนั เทงิ ในกองลกู เสอื - ลกู เสอื ประชาธปิ ไตย - ลกู เสอื มคั คเุ ทศก์
- แผนทแ่ี ละเขม็ ทศิ - ลกู เสอื พทิ กั ษป์ า่ ฯลฯ

การจดั การฝกึ อบรม : ใชว้ ธิ กี ารทางลกู เสอื การจดั การฝกึ อบรม : ใชว้ ธิ กี ารทางลกู เสอื ระยะเวลา ๓ วนั

ผอู้ นญุ าตจดั การฝกึ อบรม ผอู้ นญุ าตจดั การฝกึ อบรม
- เลขาธกิ ารสำ� นกั งานลกู เสอื แหง่ ชาติ - สว่ นกลาง เลขาธกิ าร สลช./ผอ.ลส.กทม./หวั หนา้ หนว่ ยงาน
การลงนามวฒุ บิ ตั ร - สว่ นภมู ภิ าค ผอู้ ำ� นวยการลกู เสอื จงั หวดั /ผอู้ ำ� นวยการลกู เสอื เขตพนื้ ทก่ี ารศกึ ษา
- สว่ นกลาง ผอู้ ำ� นวยการสำ� นกั เลขาธกิ ารสำ� นกั งานลกู เสอื แหง่ ชาติ การลงนามวฒุ บิ ตั ร
ลงนามรว่ มกบั ผอู้ ำ� นวยการฝกึ อบรม - สว่ นกลาง ผอ.สลช. /ผอ.ลส.กทม./หรอื หวั หนา้ หนว่ ยงาน
- สว่ นภมู ภิ าค ผอู้ ำ� นวยการลกู เสอื จงั หวดั รว่ มกบั ผอู้ ำ� นวยการฝกึ อบรม
ลงนามรว่ มกบั ผอู้ ำ� นวยการฝกึ อบรม - สว่ นภมู ภิ าค ผอู้ ำ� นวยการลกู เสอื จงั หวดั /ผอู้ ำ� นวยการลกู เสอื เขตพนื้ ที่
การศกึ ษารว่ มกบั ผอู้ ำ� นวยการฝกึ อบรม

๖. ดว้ ยระเบยี บคณะกรรมการบรหิ ารลกู เสอื แหง่ ชาติ วา่ ดว้ ยการฝกึ อบรมบคุ ลากรทางการลกู เสอื พ.ศ. ๒๕๕๖
วา่ ดว้ ยการฝกึ อบรมระดบั ท่ี ๑ การฝกึ อบรมผกู้ ำ� กบั ลกู เสอื ในขนั้ ที่ ๓ ขน้ั ฝกึ หดั งาน และขน้ั ท่ี ๕ ขน้ั ปฏบิ ตั กิ ารและ
ประเมนิ ผล เปน็ ขน้ั ตอนทส่ี ำ� คญั ในชว่ งกอ่ นทจ่ี ะไดร้ บั การฝกึ อบรม A.T.C. (ขนั้ ท่ี ๔) และขน้ั ที่ ๕ ขนั้ ปฏบิ ตั กิ ารและ
ประเมนิ ผล ทจี่ ะไดร้ บั เครอ่ื งหมายวดู แบดจส์ องทอ่ น ในสภาพปจั จบุ นั ระเบยี บทใ่ี ชถ้ อื ปฏบิ ตั นิ นั้ ยงั คงใชร้ ะเบยี บเดมิ
คอื ระเบยี บสำ� นกั งานคณะกรรมการบรหิ ารลกู เสอื แหง่ ชาติ วา่ ดว้ ยวธิ ปี ฏบิ ตั เิ กย่ี วกบั การตรวจขนั้ ที่ ๓ ขน้ั ฝกึ หดั งาน
ลงวนั ที่ ๒๒ ธนั วาคม ๒๕๒๒ และระเบยี บสำ� นกั งานคณะกรรมการบรหิ ารลกู เสอื แหง่ ชาติ วา่ ดว้ ยกรรมการผทู้ รงคณุ วฒุ ิ
ตรวจขน้ั ท่ี ๕ ขน้ั ปฏบิ ตั กิ ารและประเมนิ ผล วชิ าผกู้ �ำกบั ลกู เสอื ฉบบั ท่ี ๒ พ.ศ. ๒๕๓๕ ดงั นนั้ เมอ่ื มกี ารปรบั ปรงุ โครงสรา้ ง
ของกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. ๒๕๔๖ และพระราชบัญญตั ิลูกเสอื พ.ศ. ๒๕๕๑ สำ� นักงานลูกเสอื จงึ ไดด้ �ำเนินการ
ออกระเบยี บดงั กลา่ ว ใหส้ อดคลอ้ งกบั การเปลย่ี นแปลงรายละเอยี ดสามารถสบื คน้ ไดจ้ าก QR code นี้

101

แนวปฏิบัติการดำ�เนนิ งาน
พิธีการทางลกู เสอื

แนวปฏิบตั ิการดำ�เนนิ งานพธิ ีการทางลูกเสอื

พิธีการทางลูกเสือเป็นกุศโลบายหนึ่งท่ีส�ำนักงานลูกเสือแห่งชาติส่งเสริมให้จัดข้ึนเพื่อปลูกฝังในการพัฒนา
ลูกเสือทั้งทางกาย สติปัญญา จิตใจและศีลธรรม เพ่ือให้เป็นพลเมืองดี มีความรับผิดชอบและช่วยสร้างสรรค์สังคม
ให้เกดิ ความสามัคคี มีความเจริญกา้ วหน้า ตามวัตถุประสงคข์ องการลูกเสือ

ในปัจจุบันน้ี กิจการลูกเสือได้รับการยอมรับจากองค์กร หน่วยงานและสังคมอย่างกว้างขวางว่าเป็นวิธีการ
ทชี่ ว่ ยเสริมสรา้ งวนิ ยั ใหแ้ กเ่ ยาวชนของชาติ ผบู้ รหิ ารองค์กร หน่วยงานท้งั ภาครฐั เอกชน ตลอดจนบุคลากรทางการ
ลูกเสือที่ตระหนักในคุณค่าของการลูกเสือ ต่างเห็นความส�ำคัญและมีกุศลเจตนาที่จะใช้กระบวนน้ีจัดกิจกรรมพัฒนา
บุคลากรในองค์กรอย่างแพร่หลาย เป็นเหตุให้วิธีปฏิบัติในด้านพิธีการทางลูกเสือมีความหลากหลายและผิดแผก
แตกต่างกันไป ส�ำนักงานลูกเสือแห่งชาติจึงเห็นความจ�ำเป็นท่ีจะจัดท�ำแนวปฏิบัติในการด�ำเนินงานด้านพิธีการทาง
ลูกเสือในโอกาสส�ำคัญเพ่ือให้เป็นแนวทางถือปฏิบัติให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ของแต่ละพิธี บางพิธีการได้น�ำเสนอ
รายละเอยี ดขนั้ ตอนการปฏบิ ตั ทิ งั้ ในสว่ นกลางและสว่ นภมู ภิ าคเพอ่ื นำ� ไปเปรยี บเทยี บและปรบั ใชใ้ หเ้ หมาะสมตามบรบิ ท
ของแต่ละพืน้ ท่ี ประกอบด้วยพธิ ีการดังต่อไปนี้

๑. พิธีทบทวนคำ� ปฏิญาณและสวนสนาม เนอื่ งในวนั คลา้ ยวนั สถาปนาคณะลกู เสือแหง่ ชาติ
๒. พธิ กี ารบำ� เพ็ญกศุ ลเน่อื งในคล้ายวันสถาปนาคณะลูกเสอื แห่งชาติ
๓. พิธีสดุดเี ทดิ พระเกยี รติพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจา้ อยู่หัวเนื่องในวันสมเดจ็ พระมหาธรี ราชเจา้
๔. พธิ ถี วายพระพร เนอ่ื งในวนั เฉลมิ พระชนมพรรษาพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั และสมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ
พระบรมราชินี
๕. พิธีเปดิ งานชมุ นุมลูกเสือ การฝึกอบรมลูกเสือหรือบคุ ลากรทางการลูกเสือ

103

พิธที บทวนคำ�ปฏิญาณและสวนสนาม
เน่ืองในวนั คลา้ ยวนั สถาปนาคณะลูกเสอื แห่งชาติ

วนั ที่ ๑ กรกฎาคม ของทกุ ปี

วัตถุประสงค์
๑. เพอื่ ส่งเสริมใหล้ ูกเสอื ตระหนกั ในคณุ คา่ และความสำ� คัญของกจิ การลูกเสือ
๒. เพ่ือปลูกฝงั ให้ลกู เสือ ปฏบิ ตั ิตนตามคำ� ปฏญิ าณและกฎของลูกเสือ

พิธีการในส่วนกลาง (สำ�นักงานลูกเสือแห่งชาติ)

ข้นั ตอนพธิ ีการ
เมอื่ ถึงเวลานดั หมาย
๑. กองลกู เสอื ทเ่ี ขา้ รว่ มพธิ ที บทวนคำ� ปฏญิ าณและสวนสนาม ตงั้ แถวในสนามประกอบพธิ ี ประกอบดว้ ย
ลกู เสอื - เนตรนารสี ำ� รอง, ลกู เสอื - เนตรนารหี นว่ ยพเิ ศษ, ลกู เสอื - เนตรนารสี ามญั , ลกู เสอื - เนตรนารสี ามญั รนุ่ ใหญ,่
ลกู เสอื - เนตรนารวี สิ ามญั , ลกู เสอื - เนตรนารเี หลา่ สมทุ ร, ลกู เสอื - เนตรนารเี หลา่ อากาศ, สมาชกิ ผบู้ ำ� เพญ็ ประโยชน์
ลูกเสือชาวบ้าน กองลูกเสือ - เนตรนารีและหน่วยลูกเสือท่ีได้รับเชิญ เข้าที่ตามแผนจัดร้ิวขบวน และอยู่ในท่าพัก
ตามระเบยี บ
๒. พธิ เี ชิญธงคณะลกู เสือแห่งชาติ เข้าสบู่ รเิ วณพิธี
๓. เมอื่ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ประมขุ คณะลกู เสอื แหง่ ชาติ ประธานในพธิ เี สดจ็ พระราชดำ� เนนิ มาถงึ
- ผบู้ งั คบั ขบวนสวนสนามสงั่ “ลกู เสอื  - ตรง” “ถวายความเคารพแดพ่ ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ”
“ตรงหน้า, ระวัง” “วันทยา - วธุ ”
- วงดรุ ิยางคบ์ รรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมี
104

แนวปฏิบัตกิ ารด�ำเนนิ งานพิธกี ารทางลูกเสอื

- ลกู เสือในแถวทไี่ ม่มีไมพ้ ลอง หรือไม้ง่าม ถวายความเคารพด้วยท่าตรง
- ลูกเสอื ในแถวที่มีไม้พลอง หรือไม้ง่าม ถวายความเคารพด้วยท่าวนั ทยาวุธ
- ผู้บังคับบัญชาลูกเสอื ควบคมุ แถวท่ไี ม่มีไม้ถือ ถวายความเคารพดว้ ยท่าวันทยหัตถ์
- ผ้บู งั คบั บญั ชาลกู เสือควบคมุ แถวทม่ี ไี ม้ถือ ถวายความเคารพดว้ ยท่าวันทยาวธุ
- ผู้บงั คับบัญชาลูกเสอื ในแถวกองบังคับการผสม ถวายความเคารพดว้ ยท่าวนั ทยหตั ถ์
- ผเู้ ชิญธงคณะลูกเสือแห่งชาติ และธงประจำ� กองลูกเสือ ถวายความเคารพด้วยท่าธง (โรยธง)
เมอื่ จบเพลงสรรเสริญพระบารมี ผ้บู ังคบั ขบวนสวนสนามสั่ง “เรยี บ - อาวธุ ” “ตามระเบยี บ, พัก”
- ลกู เสือทกุ คนเรียบอาวธุ และอย่ใู นทา่ พกั ตามระเบียบ
๔. สภานายกสภาลกู เสอื ไทย กราบบงั คมทูลรายงานกิจการลูกเสอื ในรอบปี
๕. ประธานคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ กราบบังคมทูลเบิกตัวผู้เข้ารับพระราชทานเหรียญ
ลกู เสอื สรรเสริญ
๖. เลขาธกิ ารสำ� นักงานลกู เสือแหง่ ชาติ น�ำลกู เสอื กล่าวค�ำปฏญิ าณ
เลขาธกิ ารสำ� นักงานลูกเสอื แห่งชาติ ถวายความเคารพแล้วสงั่ “ลกู เสือ, เตรยี มกลา่ วคำ� ปฏญิ าณ - ตรง”
๖.๑ การปฏิญาณตนของลกู เสอื เนตรนารีส�ำรอง
- เลขาธกิ ารส�ำนกั งานลูกเสอื แห่งชาติ กลา่ วน�ำ
“ลูกเสอื ส�ำรอง กลา่ วคำ� ปฏิญาณตามข้าพเจ้า”
- ลกู เสือและบุคลากรทางการลกู เสอื ทุกคนแสดงรหัสของลูกเสอื (๓ น้วิ ) เวน้ แต่ลกู เสอื สำ� รอง
แสดงความเคารพตามแบบลกู เสือส�ำรอง (วนั ทยหัตถ์ ๒ นว้ิ ) ลกู เสอื ทถี่ ือไมพ้ ลองหรอื ไม้ง่าม ยกไมพ้ ลองหรอื ไมง้ ่าม
มาไวท้ ก่ี ง่ึ กลางระหวา่ งปลายเทา้ ท้ังสอง ไมพ้ ลองหรอื ไม้งา่ มส่วนบนพิงแขนซ้ายดา้ นในซึง่ งอขอ้ ศอกทำ� มุม ๙๐ องศา
ชิดลำ� ตัว ฝา่ มือแบหงาย ลกู เสือและบุคลากรทางการลูกเสือทกุ คนทไี่ ปรว่ มพิธียนื ข้ึนและแสดงรหัสของลูกเสือ
- เลขาธิการส�ำนักงานลูกเสือแห่งชาติ แสดงรหัสของลูกเสือ น�ำกล่าวค�ำปฏิญาณ
ลูกเสือสำ� รองกล่าวตามทีละวรรค
“ข้าสญั ญาว่า
ขอ้ ๑ ข้าจะจงรกั ภักดีตอ่ ชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
ข้อ ๒ ขา้ จะยึดม่นั ในกฎของลกู เสือส�ำรอง และบำ� เพ็ญประโยชน์ตอ่ ผอู้ ่ืนทกุ วัน”
จบค�ำปฏญิ าณของลูกเสือสำ� รอง ลูกเสอื และบุคลากรทางการลูกเสือทกุ คนลดมือลง อยใู่ นทา่ ตรง

๖.๒ การปฏิญาณตนของลูกเสือสามัญ ลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ ลูกเสือวิสามัญ เนตรนารี สมาชิก
ผบู้ ำ� เพ็ญประโยชน์ ผบู้ งั คบั บัญชาลูกเสอื และลกู เสือชาวบา้ น

105

- เลขาธิการส�ำนักงานลูกเสือแห่งชาติ กล่าวน�ำ “ลูกเสือสามัญ ลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่
ลูกเสือวิสามัญ เนตรนารี สมาชิกผู้บ�ำเพ็ญประโยชน์ ผู้บังคับบัญชา และลูกเสือชาวบ้าน กล่าวค�ำปฏิญาณ
ตามข้าพเจ้า”

- ลูกเสือ ผู้บังคับบัญชาลูกเสือทุกประเภท และบุคลากรทางการลูกเสือทุกคนท่ีไปร่วมพิธี
แสดงรหสั ของลกู เสอื โดยปฏิบัตเิ ช่นเดยี วกับการกล่าวคำ� ปฏิญาณของลกู เสือส�ำรอง

- เลขาธิการส�ำนักงานลูกเสือแห่งชาติ แสดงรหัสของลูกเสือ น�ำกล่าวค�ำปฏิญาณ
ลกู เสอื และบคุ ลากรทางการลกู เสอื กลา่ วตาม (ยกเว้นลูกเสือส�ำรอง)

“ดว้ ยเกยี รติของข้า ข้าสัญญาวา่
ข้อ ๑ ขา้ จะจงรักภกั ดตี ่อชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย์
ขอ้ ๒ ข้าจะชว่ ยเหลอื ผู้อนื่ ทุกเม่อื
ข้อ ๓ ขา้ จะปฏิบัติตามกฎของลกู เสอื ”

จบค�ำปฏิญาณ ลูกเสือและบุคลากรทางการลกู เสอื ทกุ คนลดมอื ลง อยู่ในทา่ ตรง
๗. พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หวั พระราชทานพระบรมราโชวาท
เมอื่ จบพระบรมราโชวาท ผบู้ งั คบั ขบวนสวนสนามสง่ั “ลกู เสอื ตรงหนา้ , ระวงั ” “วนั ทยา - วธุ ” วงดรุ ยิ างค์
บรรเลงเพลงสรรเสรญิ พระบารมี เมอ่ื เพลงสรรเสรญิ พระบารมจี บแลว้ ผบู้ งั คบั ขบวนสวนสนามสงั่ “เรยี บ - อาวธุ ”
๘. การเดนิ สวนสนาม
แตรเด่ียวเป่าให้สัญญาณเตรียมสวนสนาม ๒ ครั้ง ผู้บังคับขบวนสวนสนามสั่ง “ลูกเสือ เตรียม
สวนสนาม” แตรเดี่ยวเป่าให้สัญญาณหน้าเดิน ๒ ครั้ง ผู้บังคับขบวนสวนสนามสั่ง “ขวา - หัน” “ปรับขบวน
สวนสนาม” “แบก - อาวุธ” ลูกเสือท่ีมีไม้พลองหรือไม้ง่ามให้แบกอาวุธ ลูกเสือท่ีถือธงให้แบกธง ผู้บังคับบัญชา
ลูกเสอื ท่ีมีไมถ้ ือ ถอื ไมใ้ นท่าบา่ อาวุธ
ผู้บังคับขบวนสวนสนาม เดินเข้าประจ�ำที่ท่ีก�ำหนดไว้เพื่อเตรียมตัวสวนสนามแล้วส่ัง “หน้า - เดิน”
วงดุรยิ างค์บรรเลงเพลงเดินนำ� ขบวน
การจัดขบวนสวนสนาม มีล�ำดบั ดังน้ี
๘.๑ แตรเด่ียวและวงดุรยิ างคอ์ อกเดนิ นำ�
๘.๒ ธงคณะลูกเสอื แห่งชาติ
๘.๓ ธงลูกเสือ ๔ ประเภท
๘.๔ ผู้บงั คับขบวนสวนสนาม
๘.๕ กองบงั คบั การผสม กองละ ๘ คน

106

แนวปฏบิ ตั กิ ารด�ำเนนิ งานพิธีการทางลูกเสอื
- ผู้บงั คบั บญั ชาลกู เสือสำ� รอง
- ผบู้ ังคับบญั ชาลกู เสอื สามัญ
- ผบู้ งั คับบัญชาลกู เสือสามญั รุ่นใหญ่
- ผ้บู งั คบั บัญชาลูกเสือวิสามญั
- ผบู้ ังคับบญั ชาเนตรนารี
- ผู้บงั คบั บญั ชาลูกเสอื เหล่าสมทุ ร
- ผบู้ ังคับบัญชาลกู เสือเหล่าอากาศ
๘.๖ หนว่ ยหรอื กองพันต่าง ๆ ประกอบด้วย
- กองพนั ลกู เสือ เนตรนารีสำ� รอง และลกู เสือ เนตรนารีหนว่ ยพเิ ศษ
- กองพนั ลูกเสือ เนตรนารสี ามญั
- กองพันลูกเสือ เนตรนารีสามญั รุ่นใหญ่
- กองพันลูกเสือ เนตรนารวี สิ ามญั
- กองพนั ลูกเสอื จงั หวัด
- กองพนั ลกู เสอื หน่วยพเิ ศษ
- กองพนั ลูกเสือชาวบ้าน
ผู้บังคับขบวนสวนสนามเมื่อเดินผ่านหน้าท่ีประทับไปแล้ว (ธงท่ี ๓) แยกออกจากแถวขบวนแล้ว
เล้ียวขวาไปหยุดยืนอยู่ตรงแท่นถวายความเคารพ ยืนถวายความเคารพตลอดเวลา จนขบวนสวนสนามผ่านพ้นไป
หมดแล้ว จงึ เลกิ การถวายความเคารพ และเดินตามขบวนออกไป
สว่ นผบู้ งั คบั หนว่ ยหรอื กองพนั นน้ั เมอ่ื เดนิ ผา่ นหนา้ ทปี่ ระทบั (ธงที่ ๓) ไปแลว้ ใหแ้ ยกออกจากแถวขบวน
เลี้ยวขวาตรงไปหยุดยืนถวายความเคารพอยู่ทางด้านหลังเย้ืองไปทางขวามือของผู้บังคับขบวนสวนสนามจนสิ้น
ขบวนหน่วยหรือกองพันของตนจึงเลิกถวายความเคารพ แลว้ เดนิ ตามขบวนหน่วยหรอื กองพนั ของตนออกไป

107

พิธีการในสว่ นภูมิภาค (สำ�นกั งานลกู เสือจังหวดั )

ข้ันตอนพธิ ีการ ตามเวลาทนี่ ดั หมาย
ผ้บู งั คบั บัญชาลูกเสอื ลกู เสือ เนตรนารี และบุคลากรทางการลกู เสือ รายงานตัวเขา้ รว่ มพิธี
ผู้เข้าร่วมพธิ เี ขา้ ท่ีตามแผนของริ้วขบวนในบริเวณพธิ ี
- ประธานในพธิ ีเดนิ ทางมาถึง
- ผบู้ งั คบั ขบวนสวนสนามสง่ั “ลกู เสอื - ตรง” “ทำ� ความเคารพประธานในพธิ ”ี “ตรงหนา้ , ระวงั ”
“วนั ทยา - วธุ ”
วงดุรยิ างค์บรรเลงเพลงมหาฤกษ์
- ผู้เขา้ รว่ มพธิ ีทำ� ความเคารพในลักษณะเดยี วกับพิธีการในสว่ นกลาง
จบเพลงมหาฤกษ์ ผู้บงั คบั ขบวนสวนสนามสัง่ “เรียบ - อาวุธ” “ตามระเบียบ, พัก”
- ประธานเดินเข้าสทู่ ตี่ ั้งทกี่ �ำหนด
- พธิ ีเชิญธงลูกเสือประจำ� จังหวดั เข้าสูบ่ รเิ วณพิธี
- ผบู้ งั คบั ขบวนสวนสนามสง่ั “ลกู เสอื  - ตรง” “ทำ� ความเคารพธงลกู เสอื ประจำ� จงั หวดั ” “ตรงหนา้ ,
ระวัง” “วันทยา - วธุ ”
วงดุรยิ างคบ์ รรเลงเพลงมหาชัย
จบเพลง ขบวนธงลกู เสอื ประจ�ำจงั หวดั เชิญธงลูกเสือประจ�ำจังหวัดประดิษฐาน ณ ทก่ี ำ� หนด
- ผบู้ ังคับขบวนสวนสนามส่ัง “เรยี บ - อาวุธ” “ตามระเบยี บ - พกั ”
- หวั หนา้ สำ� นกั งานลกู เสอื จงั หวดั หรอื ผแู้ ทนกลา่ วรายงานกจิ การลกู เสอื ในรอบปตี อ่ ประธานในพธิ ี
- มอบรางวัลหรือเกยี รตบิ ัตร (ถา้ ม)ี
- หัวหนา้ ส�ำนักงานลกู เสือจังหวัดหรอื ผูแ้ ทนนำ� กลา่ วทบทวนค�ำปฏิญาณ
(ปฏบิ ัติเชน่ เดยี วกับพิธีในสว่ นกลาง)
- ประธานกลา่ วใหโ้ อวาท
- จบโอวาท ผบู้ งั คบั ขบวนสวนสนามสง่ั “ตรงหนา้ , ระวงั ” “วนั ทยา - วธุ ”
วงดรุ ยิ างคบ์ รรเลงเพลงมหาฤกษ์
จบเพลงมหาฤกษ์ ผบู้ งั คบั ขบวนสวนสนามสงั่ “เรยี บ - อาวธุ ” “ตามระเบยี บ, พกั ”
- การสวนสนาม
(ดำ� เนนิ การขน้ั ตอนพธิ เี ชน่ เดยี วกบั สว่ นกลาง)
- จบการสวนสนาม พธิ เี ชญิ ธงลกู เสอื ประจำ� จงั หวดั กลบั สทู่ ตี่ งั้
- ประธานเดนิ ทางกลบั

108

แนวปฏิบตั กิ ารด�ำเนินงานพิธกี ารทางลูกเสอื
- ผู้บังคับขบวนสวนสนามสั่ง “ลูกเสือ - ตรง” “ท�ำความเคารพประธานในพิธี” “ตรงหน้า,
ระวงั ” “วนั ทยา - วธุ ”
วงดุรยิ างค์บรรเลงเพลงมหาฤกษ์
จบเพลงมหาฤกษ์ ผู้บังคบั ขบวนสวนสนามสั่ง “เรียบ - อาวธุ ” “ตามระเบียบ, พัก”
- เสร็จพธิ ี
หมายเหตุ
๑. การแตง่ กาย : เครอ่ื งแบบลูกเสือ (สวมหมวก/ผ้าผกู คอตามต�ำแหน่งท่สี งั กดั )
ชาย : กางเกงขาสั้น
หญิง : ชุดฝกึ  / ชดุ พเิ ศษ
: ประดบั เครอื่ งราชอสิ รยิ าภรณอ์ นั เปน็ สริ ยิ งิ่ รามกรี ติ ลกู เสอื สดดุ ชี นั้ พเิ ศษ หรอื เหรยี ญ
ลกู เสือสรรเสรญิ หรือเหรยี ญลูกเสอื สดดุ ี
๒. พธิ กี ารในระดบั สำ� นกั งานลกู เสอื เขตพนื้ ทกี่ ารศกึ ษา ปฏบิ ตั เิ ชน่ เดยี วกบั พธิ กี ารของสำ� นกั งาน
ลกู เสือจังหวดั เว้นแตไ่ ม่มขี นั้ ตอนพธิ ีเชิญธงลูกเสอื ประจ�ำจงั หวัดเขา้ ส่บู รเิ วณพิธี
๓. ส�ำนักงานลูกเสือจังหวัดหรือส�ำนักงานลูกเสือเขตพื้นท่ีการศึกษาใด จะจัดให้มีกิจกรรมอื่น
เพม่ิ เตมิ ในขน้ั ตอนใด สามารถพจิ ารณาเพมิ่ เตมิ ได้ตามความเหมาะสม

109

พิธีการในกลุ่มลกู เสือหรือกองลูกเสือสังกัดสถานศึกษา

ข้นั ตอนพิธกี าร ตามเวลาท่ีนัดหมาย

ผบู้ งั คบั บญั ชาลกู เสอื ลกู เสอื เนตรนารี และบคุ ลากรทางการลกู เสอื ตงั้ แถวในบรเิ วณพธิ ี
- ประธานในพธิ ี (ผอู้ ำ� นวยการลกู เสอื โรงเรยี น หรอื ผแู้ ทน) เดนิ ทางมาถงึ
- ผคู้ วบคมุ แถวสงั่ “ลกู เสอื - ตรง” “ทำ� ความเคารพประธานในพธิ ”ี “ตรงหนา้ , ระวงั ” “วนั ทยา - วธุ ”
- วงดรุ ยิ างค์ (ถา้ ม)ี หรือดนตรีบรรเลงเพลงมหาฤกษ์
- ผเู้ ขา้ รว่ มพธิ ที ำ� ความเคารพในลกั ษณะเดยี วกบั พธิ กี ารในสว่ นกลาง
จบเพลงมหาฤกษ์ ผคู้ วบคมุ แถว สงั่ “เรยี บ - อาวธุ ” “ตามระเบยี บ, พกั ”
รองผอู้ ำ� นวยการลกู เสอื โรงเรยี นหรอื ผแู้ ทนกลา่ วรายงานกจิ การลกู เสอื ของสถานศกึ ษาในรอบปี
ตอ่ ประธานในพธิ ี
- มอบรางวลั หรอื เกยี รตบิ ตั ร (ถา้ ม)ี
- ผกู้ ำ� กบั กลมุ่ ลกู เสอื หรอื ผแู้ ทนนำ� กลา่ วทบทวนคำ� ปฏญิ าณ
(ปฏบิ ตั เิ ชน่ เดยี วกบั พธิ ใี นสว่ นกลางโดยอนโุ ลมตามประเภทของลกู เสอื ในสถานศกึ ษา)
- ประธานกลา่ วใหโ้ อวาท
- จบโอวาท ผคู้ วบคมุ แถวสง่ั “ตรงหนา้ , ระวงั ” “วนั ทยา - วธุ ”
- วงดุรยิ างค์ (ถา้ มี) หรอื ดนตรีบรรเลงเพลงมหาฤกษ์
จบเพลงมหาฤกษ์ ผูค้ วบคมุ แถวสงั่ “เรยี บ - อาวธุ ” “ตามระเบียบ, พกั ”
- การสวนสนาม
(ดำ� เนนิ การขน้ั ตอนพิธีเชน่ เดียวกบั สว่ นกลาง)
- จบการสวนสนาม ประธานทกั ทายลกู เสอื ผกู้ ำ� กบั กองลกู เสอื และผเู้ ขา้ รว่ มพธิ ี
- ประธานเดนิ ทางกลบั
- ผคู้ วบคมุ แถวสง่ั “ลกู เสอื - ตรง” “ทำ� ความเคารพประธานในพธิ ”ี “ตรงหนา้ , ระวงั ” “วนั ทยา - วธุ ”
- วงดุริยางค์ (ถ้ามี) หรอื ดนตรีบรรเลงเพลงมหาฤกษ์
จบเพลงมหาฤกษ์ ผ้คู วบคุมแถวส่ัง “เรยี บ - อาวธุ ” “ตามระเบียบ, พัก”
- เสรจ็ พิธี

หมายเหตุ
การแต่งกาย : เครอ่ื งแบบลูกเสอื (สวมหมวก/ผ้าผูกคอตามต�ำแหนง่ ทีส่ งั กดั )
ชาย : กางเกงขาสนั้ หญิง : ชดุ ฝกึ / ชดุ พิเศษ
: ประดบั เครอื่ งราชอิสรยิ าภรณ์ทางลูกเสือ

110

แนวปฏบิ ตั กิ ารด�ำเนินงานพธิ ีการทางลกู เสือ

การจัดพิธที างศาสนา การบำ�เพญ็ กุศล
เนือ่ งในคล้ายวนั สถาปนาคณะลกู เสอื แห่งชาติ

วันท่ี ๑ กรกฎาคม ของทุกปี

วัตถปุ ระสงค์
๑. เพอื่ บ�ำเพ็ญพระราชกุศลอทุ ิศแดพ่ ระผู้พระราชทานกำ� เนิดลูกเสือไทย
๒. เพื่อสง่ เสริมให้ลกู เสอื ประกอบพธิ ที างศาสนาตามประเพณีท่ปี ฏบิ ตั สิ ืบกนั มา
๓. เพอื่ สง่ เสรมิ ใหล้ กู เสอื เรยี นรลู้ กั ษณะกศุ ลพธิ ี พธิ ที กั ษณิ านปุ ระทานและบญุ พธิ ตี ามหลกั พทุ ธศาสนา
การปฏบิ ตั ิพิธี มขี ้อทจ่ี ะต้องเตรยี มการประกอบด้วย
๑. การอาราธนาพระสงฆม์ าเจริญพระพทุ ธมนต์
๒. การจดั เตรียมทตี่ ั้งพระพทุ ธรูป และพระบรมราชานุสรณ์รชั กาลที่ ๖ พร้อมท้งั เครือ่ งบูชา
๓. การตกแต่งสถานทีบ่ ริเวณพิธี
๔. การวงด้ายสายสิญจน์
๕. การอัญเชญิ พระพทุ ธรูปมาตงั้ บนที่บชู า
๖. การจัดอาสนะ และปูลาดอาสนะสำ� หรบั พระสงฆ์
๗. การเตรียมเครอ่ื งรับรองพระสงฆ์
๘. การตัง้ ภาชนะส�ำหรับท�ำน�้ำพระพทุ ธมนต์
๙. การจดุ ธปู เทยี นทโี่ ตะ๊ บชู า
๑๐. การจดั สถานทสี่ �ำหรบั ผรู้ ่วมพิธี
๑๑. การด�ำเนนิ พธิ กี ารตามขน้ั ตอน
ข้ันตอนพิธกี าร
เม่อื พระสงฆ์มาถงึ ตามเวลาก�ำหนด ปฏบิ ัติกรณยี กิจดงั ต่อไปนี้

111

๑. จัดเตรียมท่ีล้างเท้า คนคอยล้างเท้า และเช็ดเท้าพระสงฆ์ (ปัจจุบันพระสงฆ์สวมรองเท้า และเท้า
ไมส่ กปรก จึงไมต่ อ้ งมีกิจกรรมในข้ันตอนน้ีก็ได)้

๒. ประเคนเครอ่ื งรบั รองที่จัดไว้ (ถวายน้�ำรอ้ นหรือเครื่องด่ืม) อนั ควรแกส่ มณศกั ด์ิ

เม่ือถึงเวลาพธิ ี

ประธานในพธิ ีมาถงึ

พิธกี รเชญิ ประธานในพธิ ดี �ำเนนิ การพิธที างศาสนา

- จุด เทียน ธูป บชู าพระรัตนตรัย
- ถวายพวงมาลัยพระบรมราชานสุ รณพ์ ระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลา้ เจ้าอยู่หัว
- จดุ ธปู เทยี นเครอ่ื งทองนอ้ ย
- ถวายสกั การะ (ดนตรีไทยบรรเลงเพลงสรรเสริญเสือปา่ )
- ถวายพัดรองท่รี ะลกึ
- เจา้ หน้าท่ีอาราธนาศีล
- ประธานสงฆใ์ หศ้ ลี
- พิธที กั ษิณานปุ ระทาน กรวดน�้ำถวายอทุ ศิ เป็นพระราชกศุ ล 
- เจ้าหน้าทีล่ าดภูษาโยง
- ทอดผา้ สดบั ปกรณ์
- กรวดน�ำ้ เพื่ออทุ ศิ ถวายแก่พระผู้พระราชทานกำ� เนิดลูกเสือไทย
- เจ้าหน้าทอี่ าราธนาพระปรติ ร
- พระสงฆส์ วดชยั มงคลคาถา และเจรญิ พระพุทธมนต์
- ถวายภัตตาหารเพล
- ถวายจตุปัจจยั เครื่องไทยธรรมแด่พระสงฆ์
- พระสงฆอ์ นุโมทนา
- พระสงฆป์ ระพรมน�้ำพระพุทธมนต์
- พระสงฆ์กราบลาพระรัตนตรยั
- ลาพระสงฆ์
- เสรจ็ พธิ ี

การเตรียมอปุ กรณป์ ระกอบพิธี

๑. อุปกรณท์ ี่ส�ำคัญและจ�ำเป็นในพธิ ีสงฆ์
- โตะ๊ หมู่บูชา (ขนาดหมู่ ๙) ๑ ชุด
- โต๊ะหมู่บชู าหนา้ พระบรมราชานุสรณ์รัชกาลท่ี ๖ ๑ ชดุ
- อาสนะพระสงฆ์ ๑๐ รูป

112

๒. เครอื่ งประกอบพิธี แนวปฏิบตั กิ ารด�ำเนนิ งานพิธกี ารทางลกู เสอื
- ขันใส่นำ้� มนต ์ ๑ ใบ
- กระบะเครอ่ื ง ๕ ๑ ชุด
- เครื่องทองน้อย ๑ ชุด
- เต้ากรวดน�้ำ ๑ ชุด
- ภษู าโยง พรอ้ มผา้ ปูสีขาว ๑ ชุด
- สายสิญจน์ พรอ้ มพานวาง ๑ ชุด
- ที่พรมน้�ำมนต์ ๑ อัน
- ก่นี ้�ำชา ๒ ชดุ
- ผ้าไตร ๑๐ ชุด
- เครอ่ื งไทยธรรม ๑๐ ชุด
- พดั รอง ๑๑ เล่ม
- ดอกไม้ ธูป เทยี น ๑๐ ชุด
- เทียนทำ� น�ำ้ มนต์ ๑ เลม่
- เทยี นชนวน ๑ เล่ม

113

พิธีสดุดเี ทิดพระเกียรตพิ ระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หวั
เน่อื งในวันสมเดจ็ พระมหาธีรราชเจา้

วันที่ ๒๕ พฤศจกิ ายน ของทุกปี

วัตถุประสงค์

เพื่อสดุดีเทิดพระเกียรติและน้อมร�ำลึกในพระมหากรุณาธิคุณพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระผพู้ ระราชทานกำ� เนิดลูกเสอื ไทย เนือ่ งในวนั คลา้ ยวนั เสด็จสวรรคต

อปุ กรณ์ประกอบพธิ ที ส่ี �ำคัญ
๑. พระบรมราชานุสาวรยี ์หรือพระบรมราชานสุ รณพ์ ระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลา้ เจา้ อยหู่ ัว
๒. ธูปเทียนเครอ่ื งทองนอ้ ย
๓. เทียนชนวน
๔. พวงมาลา
๕. โตะ๊ วางหมวกประธานในพธิ ี

สว่ นกลาง
ณ ลานพระบรมราชานสุ าวรียพ์ ระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลา้ เจ้าอยู่หัว สวนลุมพินี

เวลาตามนัดหมาย - ผ้เู ข้ารว่ มพิธีลงทะเบยี น

- วางพวงมาลา

ถึงเวลานดั หมาย - ลูกเสอื เนตรนารี ตง้ั แถวพร้อม ณ ลานหนา้ พระบรมราชานุสาวรยี ์
พระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลา้ เจ้าอยหู่ ัว

พธิ ีกรนัดหมายซกั ซ้อมพิธกี าร

114

แนวปฏบิ ตั ิการดำ� เนินงานพธิ ีการทางลกู เสือ

- ประธานในพิธี มาถงึ เต็นท์ปะร�ำพิธลี านพระบรมราชานสุ าวรยี ์
พระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยหู่ ัว

พธิ ีกรสัง่ “ลกู เสือ, เคารพประธานในพธิ ี - ตรง”

บุคลากรทางการลูกเสือท�ำความเคารพด้วยทา่ วนั ทยหตั ถ์
ลูกเสือ เนตรนารเี คารพด้วยทา่ ตรง

วงดรุ ยิ างค์บรรเลงเพลงมหาฤกษ์

จบเพลง พธิ กี รสัง่ “ตามระเบยี บ, พัก”

- เลขาธกิ ารส�ำนกั งานลูกเสือแห่งชาติ รายงานตัวต่อประธานในพิธี

- ประธานในพิธีเขา้ ส่เู ต็นท์รบั รอง

กรรมการบรหิ ารลกู เสอื แหง่ ชาติ ผ้บู ริหาร และแขกผมู้ เี กยี รตใิ ห้การต้อนรบั

๐๙.๓๐ น. - เลขาธกิ ารสำ� นกั งานลกู เสอื แหง่ ชาติ เรยี นเชญิ ประธานประกอบพธิ สี ดดุ เี ทดิ พระเกยี รติ

ดรุ ยิ างค์บรรเลงเพลงมหาฤกษ์

จบเพลง พิธีกรสั่ง “ตามระเบียบ, พัก”

- เลขาธกิ ารสำ� นกั งานลกู เสอื แหง่ ชาติ กลา่ วรายงาน และเรยี นเชญิ ประธานประกอบพธิ ี

พิธกี รสง่ั “ลกู เสอื - ตรง”

- ประธานในพิธีวางพวงมาลาพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า
เจา้ อยหู่ วั

- ประธานถอดหมวกวางบนโต๊ะท่ีจดั ไว้

พิธีกรส่งั “ถอดหมวก” ผ้รู ว่ มพิธีทกุ คนถอดหมวก

- ประธานจดุ ธูปเทยี นเครือ่ งทองน้อย

- ประธานน่ังคกุ เข่าถวายบังคม ๓ ครั้ง แล้วลุกยืนถวายความเคารพ

พธิ กี รสั่ง “ถวายราชสดุดี, น่ัง”

- ประธานและผเู้ ข้ารว่ มพธิ ีทุกคนน่ังคกุ เข่าถวายราชสดุดี

- พธิ ีกรขึน้ เพลงราชสดดุ ี ทกุ คนรอ้ งเพลงราชสดุดีจนจบ

พธิ ีกรสง่ั “ลูกเสอื , ลุก, สวมหมวก” ทกุ คนสวมหมวก

- ประธานในพิธกี ล่าวสดดุ ีเทดิ พระเกียรติพระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลา้ เจ้าอย่หู วั

- จบคำ� กลา่ วสดุดเี ทดิ พระเกียรติ

- พธิ ีกรสงั่ “ถอดหมวก” “สงบนิง่ ”

- พธิ กี รสงั่ “สวมหมวก” “ถวายความเคารพแดพ่ ระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั
พระผพู้ ระราชทานกำ� เนดิ ลูกเสือไทย”

115

- วงดุริยางค์บรรเลงเพลงสรรเสรญิ พระบารมี

- จบเพลงสรรเสริญพระบารมี

- พธิ ีกรส่ัง “ตามระเบียบ, พัก”

- พธิ กี รสงั่ “ลกู เสอื  - ตรง” “ปรบั ขบวนสวนสนาม” “เดนิ แถวทำ� ความเคารพประธาน
ในพธิ ”ี

วงดุริยางค์บรรเลงเพลงมารช์ นำ� ขบวน

ลูกเสือและผเู้ ขา้ รว่ มพิธเี ดินแถวเคารพประธานในพิธี

จบการเดินแถวของลกู เสอื

พธิ กี รสั่ง

“ลกู เสือ, เคารพประธานในพิธี - ตรง”

วงดรุ ิยางค์บรรเลงเพลงมหาฤกษ์

จบเพลง พธิ กี รส่ัง “ตามระเบียบ, พกั ”

ประธานเดนิ ทางกลับ

ผู้เข้าร่วมพธิ เี ดนิ ทางกลับ

เสร็จพธิ ี

สว่ นภมู ิภาค
(ส�ำ นักงานลูกเสือจังหวดั , สำ�นกั งานลกู เสือเขตพืน้ ทีก่ ารศึกษา)

ถึงเวลาทีน่ ดั หมาย

บคุ ลากรทางการลูกเสือ ลูกเสือ เนตรนารี รายงานตวั ลงทะเบยี น

วางพวงมาลา

ตั้งขบวนในท่ีตัง้ ตามทน่ี ัดหมาย

พิธีกรนดั หมายขัน้ ตอนพิธีการ

ประธานเดนิ ทางมาถึงบริเวณพิธี

- ผู้ควบคุมแถวสัง่ “ลูกเสอื , เคารพประธานในพธิ ี - ตรง”

- วงดรุ ยิ างคบ์ รรเลงเพลงมหาฤกษ์

- บคุ ลากรทางการลกู เสอื เคารพดว้ ยทา่ วันทยหตั ถ์
ลูกเสอื เนตรนารี ท�ำความเคารพด้วยทา่ ตรง

จบเพลงมหาฤกษ์ ทุกคนอยูใ่ นท่าตรง

116

แนวปฏบิ ตั ิการด�ำเนินงานพิธีการทางลูกเสอื

- หวั หนา้ สำ� นกั งานลกู เสือจงั หวัดหรือผู้ได้รับมอบหมาย กลา่ วรายงาน
และเรียนเชิญประธานประกอบพิธีสดดุ ีเทดิ พระเกยี รติ

ผคู้ วบคุมแถวสง่ั “ถอดหมวก”

- ประธานถอดหมวกวางบนโต๊ะทจี่ ัดไว้ ผเู้ ขา้ รว่ มพธิ ีถอดหมวกวางไวใ้ นมอื ซา้ ย

- ประธานวางพวงมาลา

- ประธานจดุ ธปู เทยี นเครอื่ งทองนอ้ ย ถวายบงั คม ๓ ครง้ั แลว้ ลกุ ยนื ถวายความเคารพ

- ผู้ควบคุมแถวสง่ั “ถวายราชสดดุ ี, นง่ั ”

- ผเู้ ขา้ ร่วมพธิ ีนง่ั คกุ เข่าท่าถวายราชสดดุ ี

- ผคู้ วบคมุ แถวขึน้ เพลงราชสดุดี ทุกคนรอ้ งเพลงราชสดุดจี นจบ

- ผคู้ วบคุมแถวส่งั “ลกู เสือ, ลกุ ” “สวมหมวก”

- ประธานอ่านสดดุ เี ทดิ พระเกยี รตพิ ระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยหู่ ัว

- จบแลว้ ผ้คู วบคมุ แถวสงั่ “ถอดหมวก” “สงบนิง่ ”

- ผคู้ วบคมุ แถวสง่ั “สวมหมวก” “ถวายความเคารพพระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั
พระผพู้ ระราชทานกำ� เนิดลูกเสือไทย”

- วงดรุ ยิ างคบ์ รรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมี

- จบเพลง ผู้ควบคุมแถวสง่ั “ตามระเบยี บ, พัก”

- ประธานมอบรางวลั หรอื เกยี รตบิ ตั รทางการลกู เสอื (ถา้ ม)ี หรอื ทกั ทายผมู้ ารว่ มกจิ กรรม
จนได้เวลาสมควร ประธานเตรียมเดนิ ทางกลบั

- ผู้ควบคุมแถวสั่ง “ลกู เสือ, เคารพประธานในพธิ ี - ตรง”

- วงดุริยางค์บรรเลงเพลงมหาฤกษ์

- จบเพลง ประธานเดนิ ทางกลับ

- ผคู้ วบคมุ แถวส่ัง “ตามระเบยี บ, พกั ” นัดหมายแลว้ สงั่ “แยก”

- เสร็จพิธี

117

พธิ ีการในกลมุ่ ลูกเสอื และกองลกู เสือสงั กัดสถานศึกษา

ถงึ เวลาที่นัดหมาย

ผู้บังคบั บญั ชาลูกเสือ ลกู เสอื เนตรนารี ต้ังแถวบรเิ วณพธิ ี

พิธกี รนัดหมายข้นั ตอนพธิ ีการ

ผู้อ�ำนวยการลูกเสือโรงเรียนหรือผู้แทนเดินทางมาถงึ บริเวณพธิ ี

- พิธกี รสัง่ “ลูกเสอื , เคารพประธานในพิธี - ตรง”

- วงดรุ ยิ างค์หรือดนตรบี รรเลงเพลงมหาฤกษ์

- ผ้บู งั คับบญั ชาลกู เสือเคารพด้วยท่าวนั ทยหตั ถ์ ลูกเสือ เนตรนารี ท�ำความเคารพ
ดว้ ยทา่ ตรง

จบเพลงมหาฤกษ์ ทุกคนอยูใ่ นท่าตรง

- รองผูอ้ ำ� นวยการลกู เสือโรงเรียนหรือผไู้ ดร้ บั มอบหมาย กลา่ วรายงาน วตั ถุประสงค์
และกิจกรรมการจัดพิธี และเรยี นเชิญประธานประกอบพธิ ีสดุดีเทิดพระเกยี รติ

พิธกี รสัง่ “ถอดหมวก”

- ประธานถอดหมวกวางบนโต๊ะทีจ่ ัดไว้ ผู้เข้ารว่ มพิธถี อดหมวกถือไว้ในมือซ้าย

- ประธานวางพวงมาลา

- ประธานจุดธูปเทียนเครื่องทองนอ้ ย ถวายบังคม ๓ ครั้ง แล้วลุกยนื ถวายความเคารพ

- พิธีกรสงั่ “ถวายราชสดุดี, น่ัง”

- ทกุ คนนัง่ คุกเข่าท่าถวายราชสดุดี

- พิธีกรข้นึ เพลงราชสดดุ ี ทกุ คนร้องเพลงราชสดุดีจนจบ

- พิธีกรสั่ง “ลกู เสือ, ลกุ ” “สวมหมวก”

- ประธานอา่ นสดดุ เี ทดิ พระเกียรติพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลา้ เจา้ อยูห่ วั

- จบแล้ว พธิ ีกรส่ัง “ถอดหมวก” “สงบน่งิ ”

พธิ ีกรส่ัง “สวมหมวก” “ถวายความเคารพพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลา้ เจา้ อยหู่ วั
พระผูพ้ ระราชทานกำ� เนดิ ลูกเสอื ไทย”

- วงดุริยางค์หรอื ดนตรีบรรเลงเพลงสรรเสริญพระบารมี

- จบเพลง ผู้ควบคมุ แถวส่งั “ตามระเบียบ, พกั ”

- ประธานมอบรางวลั หรอื เกยี รตบิ ตั รทางการลกู เสอื (ถา้ ม)ี หรอื ทกั ทายผมู้ ารว่ มกจิ กรรม
จนได้เวลาสมควร ประธานเตรียมเดนิ ทางกลับ

- พิธกี รสั่ง “ลูกเสอื , เคารพประธานในพธิ ี - ตรง”

118

แนวปฏิบตั กิ ารดำ� เนินงานพธิ ีการทางลูกเสอื

- วงดุรยิ างคห์ รอื ดนตรบี รรเลงเพลงมหาฤกษ์

- จบเพลง ประธานเดินทางกลับ

- พิธีกรสงั่ “ตามระเบียบ, พัก” นดั หมายแลว้ สง่ั “ลกู เสือ - ตรง” “แยก”

- เสร็จพธิ ี

หมายเหตุ

๑. การแตง่ กาย : เครอื่ งแบบลูกเสือ (สวมหมวก/ผ้าผูกคอตามต�ำแหนง่ ท่สี ังกัด)

ชาย : กางเกงขาสัน้

หญิง : ชุดฝึก / ชดุ พเิ ศษ

: ประดบั เครอื่ งราชอสิ รยิ าภรณอ์ นั เปน็ สริ ยิ งิ่ รามกรี ติ ลกู เสอื สดดุ ชี น้ั พเิ ศษ หรอื เหรยี ญ
ลกู เสือสรรเสริญ หรอื เหรียญลกู เสือสดุดี

๒. สำ� นกั งานลกู เสอื จงั หวดั สำ� นกั งานลกู เสอื เขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษาหรอื กองลกู เสอื กองใด จะจดั ให้
มกี ิจกรรมอ่นื ในข้นั ตอนใด สามารถพจิ ารณาเพิ่มเติมไดต้ ามความเหมาะสม

119

พธิ ีถวายพระพรเนือ่ งในวนั เฉลมิ พระชนมพรรษา
พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั และสมเดจ็ พระนางเจา้ พระบรมราชินี

วัตถุประสงค์

เพอื่ ถวายพระพรและแสดงออกถงึ ความจงรกั ภกั ดแี ด่ประมุขคณะลกู เสอื แห่งชาติ

อปุ กรณส์ �ำคญั ประกอบพธิ ี

๑. พระบรมฉายาลกั ษณ์พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หัว หรอื สมเด็จพระนางเจา้ พระบรมราชนิ ี
แล้วแตก่ รณี

๒. โต๊ะหมู่ ธงชาติ ธงประจ�ำพระองค์

๓. พานพมุ่ ทอง พานพุม่ เงนิ

๔. กรวยกระทงดอกไม้

ขัน้ ตอนพธิ กี าร

  ถึงเวลาที่นดั หมาย

บุคลากรทางการลูกเสอื ลูกเสือ เนตรนารี เข้าแถวในทีต่ ัง้ ตามทน่ี ดั หมาย

พธิ ีกรนัดหมายขน้ั ตอนพิธกี าร

ประธานในพิธีเดินทางมาถึงบรเิ วณพธิ ี

- ผคู้ วบคุมแถวสั่ง “ลกู เสอื , เคารพประธานในพิธี - ตรง”

วงดุริยางค์บรรเลงเพลงมหาฤกษ์

120

แนวปฏิบตั ิการดำ� เนินงานพิธกี ารทางลกู เสือ

- บุคลากรทางการลูกเสือทำ� ความเคารพดว้ ยทา่ วันทยหตั ถ ์
ลูกเสอื เนตรนารี ท�ำความเคารพด้วยทา่ ตรง

- จบเพลงทุกคนอยู่ในท่าตรง

- ประธานในพิธปี ระกอบพธิ ีถวายพระพร

- ถวายความเคารพ

- ถวายพานพุ่มทอง พานพมุ่ เงิน

- เปิดกรวยกระทงดอกไม้

- ถวายความเคารพ

- กล่าวถวายพระพรชัยมงคล

- จบแล้ว พิธีกรส่ัง “ถวายความเคารพพระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ วั ”
- วงดุริยางคบ์ รรเลงเพลงสรรเสรญิ พระบารมี

- จบเพลง ประธานถวายความเคารพ

- พิธกี ารสั่ง “ตามระเบยี บ, พกั ”

- ประธานทักทายผู้มารว่ มกจิ กรรมจนได้เวลาสมควร ประธานเตรียมเดินทางกลับ

- พิธกี รส่งั “ลูกเสอื , เคารพประธานในพิธี - ตรง”

- วงดุรยิ างคบ์ รรเลงเพลงมหาฤกษ์

- จบเพลง ประธานเดินทางกลับ

- พิธกี รสั่ง “ตามระเบียบ, พกั ” นัดหมายแลว้ ส่งั “ลกู เสือ - ตรง” “แยก”

- เสร็จพิธี

การแต่งกาย : เคร่ืองแบบลูกเสือ (สวมหมวก/ผ้าผกู คอตามตำ� แหนง่ ทส่ี งั กัด)
ชาย : กางเกงขาส้ัน

หญิง : ชดุ ฝกึ / ชดุ พเิ ศษ

: ประดบั เครอื่ งราชอสิ รยิ าภรณ์อันเปน็ สริ ยิ ่งิ รามกีรติ ลกู เสือสดุดชี น้ั พิเศษ หรือเหรยี ญลกู เสอื
สรรเสรญิ หรอื เหรียญลกู เสือสดดุ ี

121

พธิ เี ปดิ งานชุมนุมลกู เสือ
ในระดับภาค/จังหวดั /เขตพืน้ ทก่ี ารศกึ ษา
หรือหนว่ ยงานตามขอ้ ตกลงความรว่ มมอื

วัตถุประสงค์

เพื่อส่งเสริมให้ลูกเสือได้ใช้ชีวิตกลางแจ้ง พัฒนาสัมพันธภาพทางสังคม พัฒนาทักษะทางลูกเสือ
และแสดงออกถึงความรกั สามัคคีในหมู่คณะ

อุปกรณ์ส�ำคญั ประกอบพธิ ี

๑. โตะ๊ หมูบ่ ชู า ธงชาติ และพระบรมฉายาลกั ษณ์พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั

๒. เสาธงชาติ และธงชาติ

๓. เสาธงงานชุมนุม และธงงานชมุ นมุ

ข้นั ตอนพธิ กี าร

  ถึงเวลาทีน่ ดั หมาย

บุคลากรทางการลูกเสอื ลกู เสือ เนตรนารี เข้าแถวในท่ีต้งั ตามทีน่ ดั หมาย
พิธีกรนัดหมายขัน้ ตอนพิธีการ
ประธานในพธิ เี ดินทางมาถงึ บริเวณพธิ ี

- ผคู้ วบคมุ แถวสง่ั “ลกู เสอื  - ตรง” “เคารพประธานในพธิ ”ี “ตรงหนา้ , ระวงั ” “วนั ทยา - วธุ ”

วงดรุ ยิ างคบ์ รรเลงเพลงมหาฤกษ์

- จบเพลง ผ้คู วบคมุ แถวสงั่ “เรียบ- อาวธุ ” “ตามระเบยี บ, พัก”

- ประธานขน้ึ สู่เวท ี

- ถวายพานพมุ่ ทอง พานพ่มุ เงนิ เปิดกรวยกระทงดอกไม้

- ถวายความเคารพพระบาทสมเด็จพระเจ้าอย่หู ัว
- ผู้บังคับการงานชมุ นมุ กล่าวรายงานวตั ถุประสงคข์ องการจดั งาน

- เบกิ ตัวผูส้ นับสนุนการจัดงานรับของท่รี ะลกึ (ถา้ ม)ี

- ประธานกลา่ วปราศรัยเปดิ งานชุมนุม

- ผคู้ วบคุมแถวสัง่ “ลกู เสือ - ตรง” “ตรงหน้า, ระวัง” “วันทยา - วธุ ”

วงดุริยางคบ์ รรเลงเพลงมหาฤกษ์

- จบเพลง ผู้ควบคมุ แถวสั่ง “เรยี บ - อาวุธ”

- ผู้ควบคมุ แถวสัง่ “ลกู เสือ เคารพธงชาติ” “ตรงหนา้ , ระวัง” “วนั ทยา - วุธ”

122

แนวปฏบิ ตั กิ ารด�ำเนินงานพธิ ีการทางลกู เสอื

- วงดุรยิ างค์บรรเลงเพลงชาติ ผู้เขา้ รว่ มพิธที กุ คนร้องเพลงชาติ ผ้แู ทนลูกเสือชกั ธงชาติ
และธงงานชมุ นุมข้ึนสู่ยอดเสา

- จบเพลง ผคู้ วบคุมแถวส่งั “เรยี บ - อาวุธ” “ตามระเบียบ, พัก”

- ประธานทักทายผมู้ ารว่ มกิจกรรมจนได้เวลาสมควร ประธานเตรียมเดินทางกลับ

- ผคู้ วบคมุ แถวสงั่ “ลกู เสอื  - ตรง” “เคารพประธานในพธิ ”ี “ตรงหนา้ , ระวงั ” “วนั ทยา - วธุ ”

- วงดุริยางคบ์ รรเลงเพลงมหาฤกษ์

- จบเพลง ประธานเดินทางกลบั

- ผ้คู วบคุมแถวสง่ั “เรียบ - อาวธุ ” “ตามระเบยี บ, พัก” นดั หมายแล้วส่งั “แยก”

- เสร็จพธิ ี

การแตง่ กาย : เครื่องแบบลูกเสือ (สวมหมวก/ผา้ ผูกคองานชมุ นุม)

ชาย : กางเกงขาสัน้

หญงิ : ชุดฝกึ

พิธีเปิดการฝกึ อบรมลูกเสอื หรอื บุคลากรทางการลูกเสือ

123

วตั ถุประสงค์
เพอ่ื สง่ เสรมิ ใหล้ กู เสอื และบคุ ลากรทางการลกู เสอื แสดงออกถงึ ความจงรกั ภกั ดตี อ่ ชาติ ศาสนา พระมหากษตั รยิ ์

เหน็ ความสำ� คญั ของการลกู เสอื และเสรมิ สรา้ งคา่ นยิ มทด่ี งี ามใหแ้ กล่ กู เสอื หรอื บคุ ลากรทางการลกู เสอื อปุ กรณส์ �ำคญั
ประกอบพธิ ี

๑. โตะ๊ หมบู่ ชู า ดอกไม้ ธปู เทยี น ธงชาติ และพระบรมฉายาลักษณพ์ ระบาทสมเด็จพระเจา้ อยูห่ วั

๒. พระบรมราชานสุ รณ์พระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกล้าเจา้ อย่หู ัว

๓. ธูปเทยี นเคร่อื งทองน้อย

๔. เทียนชนวน

๕. พวงมาลยั ดอกไม้สด

ขนั้ ตอนพธิ ีการ

  ถงึ เวลาทน่ี ดั หมาย

บคุ ลากรทางการลกู เสอื หรือลกู เสือ เนตรนารีที่เขา้ รับการฝึกอบรม พร้อมในหอ้ งประชุม
พิธกี รนัดหมายขัน้ ตอนพธิ ีการ
ประธานในพิธีเดนิ ทางมาถงึ บริเวณพธิ ี

- พิธีกรส่งั “ลูกเสอื , เคารพประธานในพธิ  ี - ตรง”

ผู้เขา้ รับการฝึกอบรมเคารพในทา่ ตรง

ประธานรับการเคารพด้วยทา่ วนั ทยหัตถ์

- ประธานนง่ั ในที่รบั รอง

- พธิ ีกรเชญิ ประธานบูชาพระรตั นตรยั และถวายสกั การะพระบรมราชานสุ รณ์
พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกล้าเจา้ อย่หู วั

124

แนวปฏบิ ัติการด�ำเนนิ งานพิธีการทางลกู เสือ

- ผเู้ ข้ารบั การฝึกอบรมลุกยนื ตรง

- ประธานจดุ เทยี นและธปู บชู าพระรตั นตรยั กราบ ๓ คร้งั แลว้ ลุกยนื ตรงหนา้
พระพทุ ธรูป ถวายคำ� นับ ๑ ครั้ง แลว้ ประกอบพิธรี าชสักการะ

- ประธานถวายพวงมาลยั ดอกไมส้ ดในพานหนา้ พระบรมราชานสุ รณ์

คกุ เขา่ จดุ ธปู เทยี นเครอื่ งทองนอ้ ย ถวายสกั การะพระผู้พระราชทานกำ� เนิดลกู เสอื ไทย
เสร็จแล้วถวายบังคม ๓ คร้งั

- พธิ ีกรสง่ั ผเู้ ข้ารับการฝึกอบรม “ถวายราชสดดุ ,ี นัง่ ”

- ประธานลุกยนื ตรง ท�ำวนั ทยหัตถถ์ วายความเคารพ ๑ ครง้ั

แล้วก้าวถอยหลังน่งั คกุ เขา่ เตรยี มถวายราชสดุดี

- พธิ ีกรขึน้ เพลงราชสดุดี ทุกคนร้องเพลงราชสดุดจี นจบ

- พธิ กี รส่งั ผเู้ ข้ารบั การฝกึ อบรม “ลกุ ” แลว้ ส่งั “นั่ง”

- ประธานยืนทีแ่ ท่นรบั ฟังคำ� กลา่ วรายงาน

- ผ้รู บั ผดิ ชอบโครงการฝกึ อบรมกลา่ วรายงานวตั ถปุ ระสงคแ์ ละการดำ� เนินงานโครงการ

- ประธานกลา่ วให้โอวาท ขอ้ คิด และกล่าวเปิดการฝกึ อบรม

- พิธกี รส่งั ผเู้ ข้ารบั การฝึกอบรมเคารพประธาน “กอง - ตรง”

- ประธานรับการเคารพดว้ ยทา่ วันทยหัตถ์

- ประธานเดินออกจากหอ้ งประชุม

- เสร็จพิธี

125

คา่ ยลูกเสอื

คา่ ยลูกเสอื

กระบวนการลกู เสอื มคี วามสำ� คญั ในการพฒั นาเดก็ และเยาวชนใหเ้ ปน็ พลเมอื งดี มคี วามรบั ผดิ ชอบ และชว่ ย
สรา้ งสรรคส์ งั คมใหเ้ กดิ ความสามคั คแี ละมคี วามเจรญิ กา้ วหนา้ เพอ่ื ความสงบสขุ และความมน่ั คงของประเทศชาติ ซงึ่ เปน็
ไปตามวตั ถปุ ระสงคข์ องคณะลกู เสอื แหง่ ชาติ ดงั ทก่ี ำ� หนดไวใ้ นพระราชบญั ญตั ลิ กู เสอื พ.ศ. ๒๕๕๑ ตามแนวทางตอ่ ไปน้ี

(๑) ให้มีนสิ ัยในการสงั เกต จดจ�ำ เชอื่ ฟังและพงึ่ ตนเอง
(๒) ใหซ้ ่อื สตั ย์สุจรติ มีระเบยี บวินัย และเห็นอกเห็นใจผ้อู ่ืน
(๓) ให้มีจติ สาธารณะและบ�ำเพ็ญตนเพอื่ ประโยชน์สว่ นรวม
(๔) ใหร้ จู้ ักทำ� การฝมี อื และฝกึ ฝนใหท้ ำ� กิจการต่าง ๆ ตามความเหมาะสม
(๕) ใหร้ จู้ กั รกั ษาและส่งเสรมิ จารตี ประเพณี วฒั นธรรม และความม่นั คงของประเทศชาติ
คณะกรรมการการบรหิ ารลกู เสอื แหง่ ชาตมิ อี ำ� นาจหนา้ ที่ ดำ� เนนิ การตามวตั ถปุ ระสงคข์ องคณะลกู เสอื แหง่ ชาติ
สนับสนนุ และสง่ เสริมให้มีการพฒั นาบคุ ลากรทางการลกู เสือ และสนบั สนุนใหม้ กี ารจดั กจิ กรรมอย่างต่อเนือ่ ง
ส�ำนักงานลูกเสือแห่งชาติมีอ�ำนาจหน้าท่ีในการด�ำเนินการตามวัตถุประสงค์ของคณะลูกเสือแห่งชาติ และ
จดั ใหม้ กี ารฝกึ อบรมหรอื การชมุ นมุ ลกู เสอื ผบู้ งั คบั บญั ชาลกู เสอื และเจา้ หนา้ ทล่ี กู เสอื ดงั นนั้ คา่ ยลกู เสอื จงึ เปน็ สถานท ี่
ส�ำคัญที่จะพัฒนาเด็กและเยาวชนให้เป็นพลเมืองดีตามวัตถุประสงค์ของคณะลูกเสือแห่งชาติ นอกจากนี้
คา่ ยลกู เสอื ยงั เปน็ สถานทใี่ ชเ้ ปน็ คา่ ยพกั แรม จดั มวลกจิ กรรมของลกู เสอื เนตรนารี ยวุ กาชาด ผบู้ �ำเพญ็ ประโยชน์
และบคุ ลากรทางการลกู เสอื โดยเนน้ หลกั การและกจิ กรรมของลกู เสอื เปน็ ส�ำคญั รวมทงั้ เปน็ แหลง่ เรยี นรขู้ องชมุ ชน
ในการจดั ตง้ั คา่ ยลกู เสอื ตามระเบยี บคณะกรรมการบรหิ ารลกู เสอื แหง่ ชาติ วา่ ดว้ ยหลกั เกณฑ์ วธิ กี าร เงอ่ื นไข
การขออนุญาต และการอนุญาตจัดต้ังค่ายลูกเสือในจังหวัด พ.ศ. ๒๕๕๓ ก�ำหนดวัตถุประสงค์ คุณสมบัติ
ของผู้ขออนุญาตจัดต้ังค่ายลูกเสือ หลักเกณฑ์และวิธีการในการจัดต้ังค่ายลูกเสือ มาตรฐานในการจัดต้ังค่ายลูกเสือ
รวมถงึ กระบวนการตรวจสอบการจดั ตง้ั ค่ายลกู เสือ ดงั ตอ่ ไปนี้
(๑) เพอื่ ใหม้ คี า่ ยสำ� หรบั ลกู เสอื บคุ ลากรทางการลกู เสอื ใชก้ จิ กรรมลกู เสอื อยา่ งเพยี งพอกบั ความตอ้ งการ
ภายในจังหวดั
(๒) เพื่อศึกษา ค้นคว้า สร้างนวัตกรรมในการส่งเสริมการจัดกิจกรรมลูกเสือและเป็นแหล่งเรียนรู้
ธรรมชาติ รวมทงั้ พฒั นาสุขภาพกาย สขุ ภาพจติ ของชมุ ชน
(๓) เพ่ือส่งเสริมให้ผู้ปกครองเห็นความส�ำคัญของการอยู่ค่ายพักแรมของลูกเสือ โดยเข้าร่วมกิจกรรม
ตามความเหมาะสม
(๔) เพื่อใหม้ ีรูปแบบของคา่ ยลกู เสอื ทีม่ คี วามสมบูรณ์ตามมาตรฐานทีก่ �ำหนด
(๕) เพ่ือใช้เป็นสถานท่ีพัฒนาบุคลากรของหน่วยงานและชุมชน โดยไม่กระทบต่อความม่ันคงของ
ประเทศชาติ ไมข่ ัดต่อความสงบเรยี บร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชน

127

ทัง้ นี้ ส�ำนกั งานลกู เสอื แหง่ ชาตมิ ีค่ายลูกเสอื ในการก�ำกบั ดแู ล ๔ แหง่ ประกอบดว้ ย
๑. ค่ายลกู เสือวชิราวุธ ๓. ค่ายลูกเสือไทยเฉลิมพระเกยี รติ จงั หวัดตรัง
๒. คา่ ยหลวงบ้านไร ่ ๔. ค่ายลูกเสือรตั รสาร
โดยมรี ายละเอยี ดดังน้ี

ค่ายลกู เสือวชิราวุธ

ค่ายลูกเสือวชิราวุธ เป็นค่ายลูกเสือแห่งชาติแห่งแรก ตั้งอยู่ท่ีต�ำบลบางพระ อ�ำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี
ดา้ นหนา้ อาคารเปน็ ทป่ี ระดษิ ฐานของพระบรมราชานสุ าวรยี พ์ ระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั ซงึ่ ออกแบบโดย
กรมศลิ ปากรหลอ่ ดว้ ยโลหะ ขนาดหนงึ่ เทา่ คร่งึ พระองค์ประทบั ยืนทรงเครอ่ื งแบบนายพลเสอื ปา่ เตม็ ยศ ประดิษฐาน
อยใู่ นบรเิ วณสนามหญา้ หนา้ อาคาร โดยมขี อ้ ความจารกึ ในแผน่ ศลิ าทแี่ ทน่ ฐานพระบรมรปู เกย่ี วกบั “พระราชประวตั ”ิ
ของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จ
พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ ัว และสมเดจ็ พระศรพี ชั รินทราบรมราชินนี าถ

พระนามเดิม สมเดจ็ เจ้าฟา้ มหาวชิราวธุ
พระราชสมภพ วนั ที่ 1 มกราคม พุทธศักราช 2423
เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบตั ิ เมอื่ วันที่ 11 พฤศจิกายน 2453
ทรงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯ ต้งั คณะลกู เสือไทยเมือ่ วันที่ 1 กรกฎาคม พุทธศกั ราช 2454
เสด็จสวรรคตเม่ือวนั ที่ 25 พฤศจิกายน พทุ ธศักราช 2468

ประวัตกิ ารก่อสร้าง
พระบรมรปู ของพระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา้ เจ้าอยูห่ ัว
พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระราชทาน
พระบรมราชานุญาตให้คณะลูกเสือแห่งชาติ และผู้ที่ส�ำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ สร้างพระบรมรูปนี้ในโอกาส
เฉลิมฉลองครบรอบ 60 ปี ของคณะลกู เสอื ไทย เมอื่ วนั ท่ี 1 กรกฎาคม 2514
พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร ทรงประกอบพธิ เี ททอง
เมอ่ื วันที่ 5 กรกฎาคม 2514
สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ทรงประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์
เมือ่ วนั ท่ี 27 มกราคม 2516
พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงประกอบพิธีเปิด
เม่ือวันท่ี 23 พฤศจิกายน 2516
คา่ ยลกู เสอื วชริ าวธุ ไดเ้ รม่ิ ดำ� เนนิ การกอ่ สรา้ งเมอื่ พ.ศ. 2496 โดยสภากรรมการกลางจดั การลกู เสอื แหง่ ชาติ
ในสมัยที่เจ้าพระยารามราฆพ เป็นสภานายก และพันเอก เผชิญ นิมิบุตร อธิบดีกรมพลศึกษาเป็นเลขาธิการ

128

คา่ ยลูกเสือ

โดยใช้เงินงบประมาณแผ่นดินเป็นเงิน 304,000.-บาท ต่อมาใน พ.ศ. 2497 ได้มีพิธีวางศิลาฤกษ์ตึกอ�ำนวยการ
โดยพลเอก มงั กร พรหมโยธี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการเป็นประธานในพิธี

ใน พ.ศ. 2504 ได้มีการใช้ค่ายน้ีเป็นครั้งแรกส�ำหรับการฝึกอบรมวิชาผู้ก�ำกับลูกเสือสามัญ ข้ันวูดแบดจ์
รุ่นที่ 1 ซง่ึ เปน็ การฝึกอบรมระดบั ผู้บริหารของกระทรวงศึกษาธิการ ระหว่างวนั ที่ 6 - 13 เมษายน 2504 ตอ่ มา
ในเดอื นกรกฎาคม 2504 มพี ระบรมราชานญุ าตใหใ้ ชช้ อื่ คา่ ยนวี้ า่ “คา่ ยลกู เสอื วชริ าวธุ ” และพลเอก ถนอม กติ ตขิ จร
รองนายกรัฐมนตรี ได้มาเป็นประธานในพิธีเปิดค่ายน้ีเป็นทางการเมื่อวันท่ี 17 มีนาคม 2505 ส้ินเงินค่าก่อสร้าง
รวมทงั้ สน้ิ นับถึงวันประกอบพิธเี ปิดเป็นเงิน 4,300,000.-บาท

ใน พ.ศ. 25๒๙ คา่ ยลูกเสือวชริ าวุธ มีเนอื้ ทที่ ง้ั หมด 493 ไร่ 1 งาน 84 ตารางวา (ส�ำรวจเอกสารสทิ ธิ
เมือ่ วนั ที่ 22 เมษายน 2529) มีสิ่งปลกู สร้างที่ไดร้ ับงบประมาณและจากการบรจิ าค ดงั น้ี

1. เชลเตอร์ และเต็นทถ์ าวร
- ศาลาภะรตราชา สรา้ งดว้ ยเงนิ บรจิ าคของพระยาภะรตราชา
- ศาลารามราฆพ สร้างด้วยเงนิ บริจาคของเจา้ พระยารามราฆพ
- ศาลาธานนี วิ ัต สรา้ งดว้ ยเงนิ บรจิ าคของพระวรวงศเ์ ธอ พระองคเ์ จา้ ธานนี วิ ตั กรมหมนื่ พทิ ยลาภ
พฤฒยิ ากร
2. ค่ายวิสุทธารมณ์ และค่ายสุวรรณบล เพื่อเป็นเกียรติแก่ นายกอง วิสุทธารมณ์ และนายอดุล
สุวรรณบล ผู้มีส่วนสำ� คัญในการพัฒนาค่ายลูกเสอื วชริ าวุธ ในระยะเรมิ่ แรก
3. อาคารที่ส�ำคัญอีก ๑ หลัง คือ ตึกพยาบาล “เจ้าฟ้าเพชรรัตน์ ซ่ึงสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้า
เพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี พระราชธิดาของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงบริจาคเงิน
คา่ กอ่ สรา้ งเปน็ เงนิ 150,000.-บาท และไดท้ รงประกอบพธิ เี ปดิ เมอื่ วนั ที่ 10 ธนั วาคม 2506 และอาคารโรงอาหาร
“วชิรสุธารส” ในชั้นต้นสร้างด้วยเงินบริจาคของคณะลูกเสือจังหวัดชลบุรี เมื่อ พ.ศ. 2504 และต่อมาได้ใช้เงิน
งบประมาณขยายใหก้ วา้ งขวางและได้ประโยชน์ยิ่งข้ึน
นอกจากอาคารต่าง ๆ ดังกล่าวแล้ว ยังมีท่ีชุมนุมรอบกองไฟ 2 แห่ง และอาคารประกอบต่าง ๆ
ได้แก่ บา้ นพกั ผ้อู ำ� นวยการ บา้ นพักผชู้ ่วยผ้อู ำ� นวยการค่าย บ้านพักคนงาน โรงเกบ็ พสั ดุอปุ กรณ์ขนาดใหญ่ 2 หลงั
หอประชุม 1 หลัง

  งานฝกึ อบรมทด่ี ำ� เนนิ การ

1. หลักสูตรฝึกอบรมบุคลากรทางการลกู เสอื ระดบั ผ้นู ำ� (วปอ./นปส.)
2. หลักสตู รฝกึ อบรมบุคลากรทางการลูกเสอื ขั้นผู้ช่วยหัวหนา้ ผูใ้ หก้ ารฝึกอบรมผู้กำ� กับลูกเสอื
3. หลกั สูตรฝกึ อบรมบคุ ลากรทางการลูกเสอื ขน้ั หวั หนา้ ผใู้ ห้การฝกึ อบรมผกู้ ำ� กบั ลกู เสือ
4. หลกั สตู รฝกึ อบรมผ้กู �ำกบั ลกู เสือสามัญขั้นความร้เู บือ้ งตน้ (วปอ. มส.)

129

อาคารสถานท่ตี า่ ง ๆ ภายในค่ายลกู เสือวชิราวุธ

ตกึ อำ�นวยการ BP HUT คา่ ยวสิ ทุ ธารมณ์

หม่บู า้ นแปดเหลย่ี ม ค่ายสวุ รรณบล ค่าย ๑๐๐ ปี สวนกหุ ลาบ

บ้านพัก ๑๐๕ ปี สวนกหุ ลาบ เรือนพยาบาลเพชรรัตน์ เรือนพยาบาล ๑๐๐ ปี

คา่ ยพว่ งบตุ ร คา่ ยวิสทุ ธารมณส์ ่วนขยาย ๒ หอประชมุ วิจักขณะ

พลบั พลาทปี่ ระทับ อารีนา่ โชว์ โรงอาหารวชิรสธุ ารส
130

คา่ ยลูกเสอื

แผนผังคา่ ยลกู เสอื วชริ าวุธ พ.ศ. ๒๕๖๓

131

กิจกรรมฝกึ อบรมลูกเสอื
กิจกรรมฝึกอบรมบุคลากรทางการลกู เสอื
132

คา่ ยลูกเสือ

ค่ายหลวงบ้านไร่

ค่ายหลวงบ้านไร่ตั้งอยู่ที่เลขท่ี 169 หมู่ท่ี 3 ต�ำบลคลองตาคต อ�ำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี นับเป็น
ค่ายลูกเสือแห่งชาติแห่งท่ี 2 ของส�ำนักงานลูกเสือแห่งชาติ เดิมเป็นท่ีของวัดร้างช่ือวัดส้มเกล้ียง ปัจจุบันมีเน้ือที่
89 ไร่ 4 ตารางวา

พระบาทสมเดจ็ พระรามาธบิ ดศี รสี นิ ทรมหาวชริ าวธุ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั มพี ระประสงคท์ จี่ ะใหข้ า้ ราชการ
และพลเรือน ได้เรียนรู้วิชาทหาร เพ่ือคุณประโยชน์ต่อบ้านเมือง รู้จักระเบียบวินัย เคารพกฎหมายบ้านเมือง
มคี วามจงรกั ภกั ดตี อ่ สถาบนั ชาติ ศาสนา พระมหากษตั รยิ ์ และเปน็ กำ� ลงั สำ� รอง ทรงไดจ้ ดั ตงั้ กองเสอื ปา่ ประจำ� พระองค์
ขน้ึ เมอ่ื วนั ที่ 6 พฤษภาคม 2454 ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ ฯ ใหม้ กี ารซอ้ มรบเสอื ปา่ ในฤดแู ลง้ ทกุ ปี เรม่ิ พ.ศ. 2454 -
2467 บรเิ วณปริมณฑล จงั หวัดนครปฐม ราชบรุ ี เพชรบุรี โดยเฉพาะอยา่ งย่ิงเสด็จซ้อมรบ ณ ทุ่งซอ้ มรบทบี่ า้ นไร่
ต�ำบลคลองตาคต อ�ำเภอโพธาราม จังหวัดราชบรุ ี ระหว่าง พ.ศ. 2462 - 2467 จำ� นวน 9 ครงั้ ดังน้ี

คร้งั ท่ี 1 เมอ่ื วนั ที่ 14 กุมภาพนั ธ์ พ.ศ. 2462
ครง้ั ที่ 2 เมื่อวันที่ 16 กุมภาพนั ธ์ พ.ศ. 2462
ครัง้ ที่ 3 เม่ือวนั ท่ี 16 กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. 2463
ครั้งที่ 4 เม่อื วันที่ 18 กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. 2463
ครั้งท่ี 5 เมื่อวนั ที่ 19 กุมภาพนั ธ์ พ.ศ. 2464
ครง้ั ที่ 6 เมื่อวนั ท่ี 23 กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. 2466
คร้ังที่ 7 เมือ่ วนั ที่ 24 กมุ ภาพันธ์ พ.ศ. 2466
ครัง้ ท่ี 8 เมื่อวันท่ี 27 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2467
คร้งั ที่ 9 เม่อื วนั ท่ี 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2467

  การซอ้ มรบทบี่ า้ นไร่

การซอ้ มรบทบี่ ้านไร่เป็นการฝกึ ภาคปฏิบตั ิ มีการสมมติเหตกุ ารณ์ตา่ ง ๆ ขน้ึ มกี ารโจมตรี ะหวา่ ง 2 ฝ่าย คอื
ฝ่ายแดงและฝ่ายน�้ำเงิน มีการขุดสนามเพลาะ หัดเพลงอาวุธ ฝึกสะกดรอย ตามรอยผู้ร้ายตอนกลางคืน ทรงแสดง
ละครรว่ มกบั เสอื ปา่ ใหช้ าวบา้ นไดช้ ม ทกุ ครงั้ ทพ่ี ระองคเ์ สดจ็ ซอ้ มรบทบ่ี า้ นไร่ ชาวบา้ นจะตดั ใบตาล มาขายใหพ้ ระองค์
พระองคจ์ ะซื้อใบตาลท่ีชาวบา้ นน�ำมาขายใบละ 1 สตางค์ มเี ท่าไรพระองค์ซือ้ หมดทุกครัง้ จนชาวบา้ นเรียกพระองค์
วา่ “พระเจา้ แผ่นดนิ ใบตาล” ฯพณฯ ม.ล.ป่นิ มาลากุล มบี ันทกึ ว่า “พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอยหู่ ัวคงจะโปรดบ้านไร่
นม้ี าก จงึ มีประทบั แรม ณ ทน่ี น้ั อกี หลายครัง้ ”

133

  ความเปน็ มาของการสรา้ งคา่ ยหลวงบา้ นไร่

คา่ ยหลวงบา้ นไรเ่ กดิ ขนึ้ ตามความประสงคข์ อง ม.ล.ปน่ิ มาลากลุ เมอื่ นายอภยั จนั ทวมิ ล ถามวา่ ทา่ นตอ้ งการ
อะไรเปน็ ทรี่ ะลกึ ในโอกาสวนั เกดิ ครบ 7 รอบของทา่ น ม.ล.ปน่ิ ตอบวา่ “อยากจะไดร้ บั พระบรมราชานสุ าวรยี พ์ ระบาท
สมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงเคร่ืองเสือป่าในพระราชอิริยาบถประทับพระเก้าอ้ีผ้าใบทอดพระเนตรซ้อมรบ
ที่บ้านไร่” เพราะยังระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์อยู่ในฐานะที่เคยเป็นนักเรียนเสือป่ารับใช้ใกล้ชิด
กบั พระองคท์ า่ น เมอื่ คราวทพ่ี ระองคเ์ สดจ็ พระราชดำ� เนนิ มาทอดพระเนตรการซอ้ มของเสอื ปา่ ณ บรเิ วณทงุ่ ซอ้ มรบ
บา้ นไร่ ตำ� บลคลองตาคต อำ� เภอโพธาราม จงั หวดั ราชบรุ ี และในวนั ที่ ๑๘ สงิ หาคม ๒๕๓๑ พระบาทสมเดจ็ พระบรม
ชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พร้อมด้วยพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว
เสดจ็ พระราชดำ� เนนิ มาเพอื่ ทรงประกอบพธิ เี ปดิ คา่ ยหลวงบา้ นไร่

ค่ายหลวงบา้ นไรม่ ีอาคารทั้งหมด ๗ อาคาร คือ
๑. “ร่วมใจสามัคคี” เปน็ อาคารชัว่ คราว พกั ผ่อน ปรึกษาหารือ วางแผน
๒. “สวัสดบี า้ นไร”่ เป็นสถานที่รบั เสด็จรัชกาลที่ 9
๓. “ไชโย ไชโย” ทจ่ี ำ� หนา่ ยของทรี่ ะลกึ
๔. “สโมสรเสือป่า” ทดแทนสโมสรเสือป่าที่สนามเสือป่าในกรุงเทพฯ เพ่ือให้ความรู้ ปลูกฝังให้เกิด
ความรกั ในสถาบนั ชาติ ศาสนา พระมหากษัตรยิ ์
๕. “ธรรมาธปิ ไตย” ดำ� ริจะจดั ตัง้ ขน้ึ เป็นโรงเรียนตวั อยา่ ง
๖. “อนามยั ของเรา” ใหบ้ ริการประชาชน และการปฐมพยาบาลผ้อู ยคู่ า่ ยพกั แรม
๗. “นอ้ มเกลา้ สภุ ทั รา” คณุ หญงิ สภุ ทั รา ถวายเงนิ สรา้ งอาคารเรยี นธรรมาธปิ ไตย ๒ ลา้ นบาท

อาคารส่งิ ก่อสร้าง ประกอบด้วย
1. หอประชุม 2 หลัง
2. อาคารเกบ็ พัสดุ 2 หลัง
3. อาคารสโมสรเสอื ปา่ 1 หลงั
4. อาคารพพิ ธิ ภัณท์ (ส่วนหนงึ่ ใช้เป็นส�ำนกั งาน) 1 หลงั
5. อาคารท่พี กั ผู้เขา้ รบั การฝกึ อบรม 2 ช้ัน (28 หอ้ งพัก) รวมห้องประชมุ 3 ห้อง
6. บา้ นพกั ถาวร (เชลเตอร)์ 10 หลงั
7. บ้านพักพนกั งานลกู จา้ ง 6 หอ้ ง
8. ทีพ่ กั วิทยากร 2 หลัง (บ้าน 2 ชนั้ )
9. โรงจอดรถ 1 หลงั

134

คา่ ยลกู เสือ

10. ทท่ี �ำการผอู้ �ำนวยการค่ายเดมิ
11. โรงเกบ็ วสั ดุอปุ กรณ์ช่าง (รวมถงึ ห้องควบคุมระบบน�ำ้ )
12. ห้องนำ้� ถาวร 11 หลัง
13. ศาลากลางน้ำ�
14. ซุ้มที่ประกอบกิจกรรมกลมุ่ ย่อย 7 หลัง
15. ซมุ้ ที่พักวทิ ยากร พรอ้ มหอ้ งน�้ำ 1 หลงั
16. อาคารไชโย - ไชโย

ปา้ ยและซุ้มประตูหน้าคา่ ย เนนิ พระบรมราชานุสาวรียแ์ ละลานประกอบพิธี

อาคารไชโย - ไชโย สระนำ้� และศาลากลางน้�ำ ลานอเนกประสงค์และอาคารพิธถี าวร

อาคารท่ีพักผ้เู ข้ารบั การฝกึ อบรม หอ้ งประชุมและห้องรบั รอง ภายในหอ้ งพกั บนอาคารทีพ่ กั
บนอาคารท่พี ักผเู้ ขา้ รับการฝกึ อบรม ผเู้ ขา้ รบั การฝกึ อบรม
135

ทพ่ี กั สำ� หรบั ๒ ท่าน /๑ หอ้ งพกั ห้องประชุมปรบั อากาศ หอ้ งรบั รองปรบั อากาศ

เชลเตอร์ที่พกั มีทงั้ หมด ๑๐ หลัง ภายในเชลเตอร์ทีพ่ ัก อาคารหอประชุมใหญ่

ภายในอาคารหอประชมุ ใหญ่ อาคารหอประชมุ เล็ก อาคารนทิ รรศการถาวร (ส�ำนักงาน)

อาคารสโมสรเสอื ปา่ หอประชุมโรงอาหาร ท่พี กั ผ่อนบรเิ วณข้างหอประชุม
136 โรงอาหาร

ค่ายลกู เสอื

ฐานกิจกรรมผจญภยั

ฐานกิจกรรมผจญภัยถาวร 1 ฐานกิจกรรมผจญภยั ถาวร ๒ ฐานกิจกรรมผจญภัยถาวร ๓

ฐานกิจกรรมผจญภัยถาวร ๔ ฐานกิจกรรมผจญภยั ถาวร ๕ ฐานกจิ กรรมผจญภัยถาวร ๖
ปา้ ยใหค้ วามรู้

ป้าย ๑ ปา้ ย ๒ และ ๓
137

อาคารท่พี กั วิทยากร (มี ๒ หลัง)

บา้ นพักวิทยากร ๑ บา้ นพักวิทยากร ๒

ซุ้มประกอบกจิ กรรมกล่มุ สโมสรลูกเสือราชบรุ ี

อาคารปมั๊ นำ้� และทเ่ี ก็บน�้ำ ห้องน้�ำ - ห้องสว้ ม มีทัง้ หมด ๑๑ หลงั
138 กระจายอยตู่ ามจดุ ต่าง ๆ

คา่ ยลูกเสอื

ภาพกจิ กรรมต่างๆ
ภาพกิจกรรมการเขา้ คา่ ยพักแรม

ภาพกจิ กรรมการฝึกอบรม
ภาพกิจกรรมตา่ ง ๆ ร่วมกับเครอื ข่ายและชมุ ชน

139

คา่ ยลูกเสือไทยเฉลิมพระเกยี รติ จงั หวัดตรงั

ค่ายลูกเสือไทยเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดตรัง เป็นค่ายลูกเสือแห่งชาติ ตั้งอยู่ที่หมู่ที่ ๑๐ ต�ำบลบางดี
อ�ำเภอหว้ ยยอด จังหวดั ตรัง

วนั ที่ ๗ เมษายน ๒๕๓๖ กรมปา่ ไมอ้ นญุ าตใหส้ �ำนกั งานคณะกรรมการบรหิ ารลกู เสอื แหง่ ชาตแิ ละจงั หวดั ตรงั
เข้าไปท�ำประโยชน์ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ป่าเขารังสาด ป่าทะเลสองห้อง และป่าพะยอมพอก ในท้องท่ี
บา้ นทะเลสองหอ้ ง หมทู่ ่ี ๑๐ ตำ� บลบางดี อำ� เภอหว้ ยยอด จงั หวดั ตรงั เพอื่ สรา้ งคา่ ยลกู เสอื ระดบั ชาติ ในพน้ื ที่ ๑,๕๘๓
ไร่ เป็นระยะเวลา ๓๐ ปี และอนุมัติยกเว้นค่าชดเชยต้นไม้จากการปลูกสร้างสวนป่า ในแปลงปลูกป่า ๔ แปลง
คิดเป็นเงินโดยประมาณ ๑๑,๐๐๐,๐๐๐ บาท ให้แก่ส�ำนักงานคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ
เนอื่ งจากเห็นว่าคณะลกู เสือได้เข้าใชพ้ ืน้ ทแ่ี ละช่วยเหลือในการอนรุ ักษ์ทรพั ยากรธรรมชาติ สามารถรักษาสภาพปา่ ไม้
ให้อยู่ในสภาพท่ีสมบูรณ์ต่อไปได้เป็นอย่างดีอันจะเป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติโดยรวม (ตามประกาศกรมป่าไม้
เร่ือง ก�ำหนดบริเวณพื้นที่ให้ส่วนราชการหรือองค์การของรัฐ เข้าท�ำประโยชน์ภายในเขตป่าสงวนแห่งชาติ
ฉบับที่ ๑๘๐/๒๕๓๖ ลงวันที่ ๗ เมษายน ๒๕๓๖) ส�ำหรับพ้ืนที่สร้างค่ายลูกเสือระดับชาติบ้านทุ่งคลองสน
ต�ำบลบ่อหิน อ�ำเภอสิเกา จังหวัดตรัง ก็ได้รับอนุญาตจากกรมป่าไม้ให้เข้าท�ำประโยชน์ได้เช่นเดียวกันแต่
ส�ำนักงานคณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติได้ชะลอการก่อสร้างไว้ก่อน เน่ืองจากต้องใช้งบประมาณ
เปน็ จำ� นวนมากในการกอ่ สรา้ งคา่ ยลกู เสอื ทบ่ี า้ นทงุ่ คลองสน ตอ่ มาคณะรฐั มนตรมี มี ติ เมอ่ื วนั ที่ ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๓๔
วนั ที่ ๒๒ สงิ หาคม ๒๕๔๓ และเมอ่ื วนั ที่ ๑๗ ตุลาคม ๒๕๔๓ ใหร้ ะงบั การใช้ประโยชน์ในพ้นื ท่ีปา่ ชายเลนโดยเด็ดขาด
และห้ามมิให้อนุญาตการใช้พื้นท่ีป่าชายเลนในทุกกรณี ทั้งภาครัฐและเอกชน หากส�ำนักงานลูกเสือแห่งชาติ
ยังมีความจ�ำเป็นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ท่ีจะขอใช้พื้นที่ดังกล่าวขอให้ด�ำเนินการขอผ่อนผันมติคณะรัฐมนตรี

วันที่ ๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๔๒ กระทรวงศึกษาธิการได้ขอพระราชทานนามค่ายลูกเสือแห่งน้ีโดยได้รับ
พระมหากรุณาธิคุณทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานชื่อค่ายลูกเสือระดับชาติจังหวัดตรัง เม่ือวันที่ ๒๖
กันยายน ๒๕๔๓ ว่า “ค่ายลูกเสือไทยเฉลิมพระเกียรติ” ต้ังแต่นั้นเป็นต้นมา (ส�ำเนาหนังสือส�ำนักราชเลขาธิการ
พระบรมมหาราชวงั ที่ รล ๐๐๐๓/๑๔๖๙๒  ลงวนั ท่ี ๒๖ กนั ยายน ๒๕๔๓)

ทั้งนี้ ค่ายลูกเสือไทยเฉลิมพระเกียรติได้มีโอกาสจัดงานชุมนุมลูกเสือแห่งชาติครั้งท่ี 18 ในวันที่ 27
เมษายน 2552 โดยมสี มเดจ็ พระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟา้ จุฬาภรณวลัยลกั ษณ์ อคั รราชกุมารี กรมพระศรสี วางวฒั น
วรขตั ตยิ ราชนารี เสด็จทรงเปดิ งาน

140

คา่ ยลูกเสอื

กจิ กรรมคา่ ยลกู เสอื ไทยเฉลมิ พระเกยี รติ
งานชมุ นมุ ลกู เสอื แหง่ ชาตคิ รงั้ ที่ ๑๘

งานชุมนมุ ลูกเสอื จงั หวัดชายแดนใต้
งานชมุ นุมลกู เสืออาชวี ศกึ ษาภาคใต้

141

งานชมุ นุมยวุ กาชาดภาคใต้
การฝึกอบรมโครงการลกู เสอื ไทยสภู้ ยั ธรรมชาติ

การฝึกยทุ ธวิธขี องหน่วยงานต่าง ๆ
การฝึกยทุ ธวิธีทางการทหาร

การฝึกยทุ ธวธิ ขี องต�ำรวจตระเวนชายแดน
142

ค่ายลูกเสอื

โครงการศูนยเ์ รียนรลู้ ูกเสือปนั สขุ ตามศาสตรพ์ ระราชา สู่ โคก หนอง นา โมเดล
คา่ ยลูกเสือไทยเฉลมิ พระเกียรติ อ�ำเภอห้วยยอด จังหวัดตรัง ส�ำนักงานลกู เสือแห่งชาติ

143

ค่ายลกู เสือรตั รสาร

  ประวตั คิ วามเปน็ มาคา่ ยลกู เสอื รตั รสาร

เม่ือ พ.ศ. 2483 นายประชา รัตรสาร คหบดีชาวสงขลา
ไดม้ อบทด่ี นิ บรเิ วณโคกปลกั แรด หมู่ 3 ตำ� บลเขารปู ชา้ ง อำ� เภอเมอื งสงขลา
จงั หวดั สงขลา จำ� นวน 70 ไร่ ใหแ้ กก่ ระทรวงศกึ ษาธกิ าร แตใ่ นขณะนนั้
กระทรวงฯ ยงั ไมไ่ ดท้ ำ� ประโยชนใ์ ชส้ อยใด ๆ จงึ มอบให้ นางเลก็ รตั นปราการ
(บตุ ร)ี และนายไพโรจน์ รตั รสาร (บตุ ร) เปน็ ผดู้ แู ล

วันที่ 10 เมษายน 2508 นายอภัย จนั ทวิมล ปลัดกระทรวง
ศึกษาธิการ ร่วมกับนายเสถียร พรหมภัตติ ผู้ตรวจราชการศึกษา
ภาคศึกษา 3 นายสง มากแสง ศึกษาธิการจังหวัดสงขลา และนายว่อง
ซงากรณ์ ศกึ ษาธกิ ารอำ� เภอเมอื งสงขลาไดจ้ ดั สรา้ งคา่ ยลกู เสอื โดยใชเ้ นอื้ ที่
จำ� นวน 23 ไร่ 1 งาน 56 ตารางวา

วันท่ี 17 กุมภาพันธ์ 2509 นายอภัย จันทวิมล ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ได้เป็นประธานประกอบพิธี
เปดิ คา่ ยลูกเสอื และตง้ั ชื่อวา่ คา่ ยลูกเสือรัตรสาร (รัด-ตะ-ระ-สาน) เพอ่ื เป็นเกยี รติแก่ตระกูลรตั รสาร

วนั ท่ี 12 กนั ยายน 2510 เจา้ พนกั งานทด่ี นิ ไดจ้ ดั ทำ� รงั วดั ออกโฉนดทดี่ นิ คา่ ยลกู เสอื รตั รสารหมายเลข 5664
โดยมกี ระทรวงการคลงั เป็นเจา้ ของ

ในปี 2525 ทางจงั หวัดได้ขอรบั ค่ายลูกเสอื รัตรสารจากการดูแลของอ�ำเภอเมอื งสงขลามาอยู่ในความดแู ล
รับผิดชอบของจังหวัดสงขลาและได้มีการรับโอนค่ายจากส�ำนักงานลูกเสือจังหวัดสงขลามาอยู่ภายใต้การก�ำกับดูแล
ของสำ� นักงานลกู เสอื แหง่ ชาติ เมือ่ วันท่ี 26 สงิ หาคม 2557​​

ปัจจุบนั มีเนื้อทคี่ า่ ยจำ� นวน ๒3 ไร่ 2 งาน ๕๖ ตารางวา และเป็นพน้ื ที่เขาส�ำโรงประมาณ 200 ไร่ เปน็ ท่ีดนิ
ราชพสั ดุ อนญุ าตใหใ้ ชเ้ ปน็ คา่ ยลกู เสอื (มหี ลกั ฐาน/เอกสารสทิ ธิ เปน็ โฉนดทดี่ นิ ถอื ครองโดยสำ� นกั งานลกู เสอื แหง่ ชาต)ิ
โดยได้มีการรับโอนค่ายจากส�ำนักงานลูกเสือจังหวัดสงขลามาอยู่ภายใต้การก�ำกับดูแลของส�ำนักงานลูกเสือแห่งชาติ
เมอ่ื วนั ที่ 26 สิงหาคม 2557

  ขอ้ มลู ทวั่ ไปคา่ ยลกู เสอื รตั รสาร จงั หวดั สงขลา

ค่ายลูกเสือรัตรสาร จงั หวดั สงขลา ตั้งอยู่ทหี่ มทู่ ่ี 4 ถนนสงขลา - นาทวี ต�ำบลเขารูปช้าง อำ� เภอเมอื งสงขลา
จงั หวดั สงขลา

144

คา่ ยลูกเสอื

มอี าณาเขต ทิศเหนือ ตดิ ตอ่ กับ สำ� นกั งานพ้ืนทป่ี ระถมศกึ ษาสงขลา เขต ๑
ทิศใต้ ตดิ ตอ่ กบั สำ� นักงานสนบั สนนุ สขุ ภาพเขต ๑๒ จังหวดั สงขลา
ทิศตะวันออก ตดิ ต่อกับ เขาสำ� โรง
ทศิ ตะวันตก ตดิ ต่อกบั ถนนสงขลา - นาทวี

145

  คา่ ยลกู เสอื รตั รสาร มอี าคารและสง่ิ กอ่ สรา้ ง จำ� นวน ๒๔ หลงั ดงั นี้

๑. อาคารอำ� นวยการ 1 หลัง
๒. ทีพ่ ักลกู เสือ (Shelter) จ�ำนวน 11 หลงั
๓. อาคารเก็บพัสดุ 1 หลงั
๔. อาคารหอ้ งประชุม 2 หลัง
๕. ศาลาประชุมกลมุ่ ย่อย 6 หลัง
๖. เรอื นพกั วทิ ยากร 3 หลัง

1. การฝึกอบรม กจิ กรรมภายในค่าย

2. การเขา้ คา่ ยพักแรม

๓. กิจกรรม Day Camp

146

สโมสรและสมาคมลูกเสอื

สโมสรและสมาคมลูกเสือ

หากย้อนศึกษาไปต้ังแต่อดีตกาล จะพบว่าสโมสรลูกเสือเป็นส่วนหน่ึงของกิจการลูกเสือ มาต้ังแต่ครั้ง
โบราณกาล

๑ กรกฎาคม ๒๔๕๔ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาวชริ าวธุ พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยูห่ ัวทรงตราข้อบังคบั
ลกั ษณะปกครองลูกเสอื

ครัน้ ถึงวนั ท่ี ๒๒ กรกฎาคม ๒๔๕๔ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ใหก้ �ำหนดพระราชพธิ ีเปดิ สโมสรเสือป่าขนึ้
เปน็ ครง้ั แรกท่ีสนามมา้ พระราชวังดุสติ เพื่อใชเ้ ปน็ ทีช่ ุมนมุ พบปะสังสรรค์ พกั ผ่อนหยอ่ นใจ หาความบันเทิง เลน่ กีฬา
และเป็นท่ีอบรมสงั่ สอนปรกึ ษาหารอื กจิ การของเสอื ป่า นบั เปน็ ปฐมบทของกิจการของสโมสรลูกเสือ

ต่อมาในวนั ท่ี ๑ เมษายน ๒๔๖๑ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจา้ อยู่หัว โปรดเกลา้ ฯ ใหต้ ราขอ้ บงั คบั
ลกั ษณะปกครองลกู เสือ พระพุทธศกั ราช ๒๔๖๑ และกำ� หนดให้มีสโมสรลูกเสอื ไวใ้ นหมวดที่ ๑๙ ความว่า “ข้อ ๙๘
ลูกเสอื ทกุ กองให้มีสโมสรสถานสำ� หรับประชมุ เพื่อหารอื กนั ในกิจการลูกเสอื เพือ่ สนทนาวิสาสะ เพอ่ื ความรื่นเรงิ และ
รับค�ำสง่ั สอน ถา้ ในท่ีเดียวกนั มกี องลูกเสือหลายกอง จะใช้สโมสรสถานแห่งเดยี วกันกไ็ ด”้

ผลจากข้อบังคับลักษณะปกครองลูกเสือฉบับน้ี มณฑลต่าง ๆ จึงได้จัดตั้งสโมสรลูกเสือกันอย่างแพร่หลาย
ท่ัวทกุ มณฑล กอ่ นท่จี ะซบเซาลงด้วยมีการประกาศใช้พระราชบัญญตั ิยวุ ชนแหง่ ชาติ พุทธศักราช ๒๔๘๖

ครั้นเม่ือมีการฟื้นฟูกิจการลูกเสือด้วยการประกาศใช้พระราชบัญญัติลูกเสือ พ.ศ. ๒๔๙๐ สโมสรลูกเสือ
จึงเริ่มมีบทบาทส�ำคัญในการส่งเสริมพัฒนากิจการลูกเสืออีกครั้งหน่ึง โดยสภากรรมการกลางจัดการลูกเสือแห่งชาติ
ผลกั ดันการพัฒนากิจการลกู เสือ และมพี นกั งานเจ้าหนา้ ทล่ี ูกเสือประจ�ำกองอ�ำนวยการสภากรรมการกลางเป็นก�ำลัง
ส�ำคัญ จนกระทง่ั ถึงวันที่ ๑๕ มิถนุ ายน ๒๕๐๒ สำ� นกั งานจดทะเบยี นทท่ี �ำการกองต�ำรวจสันติบาล ได้อนมุ ัติให้จดั ตงั้
สโมสรลูกเสอื กรุงเทพข้นึ อย่างเปน็ ทางการ และนับเปน็ ย่างก้าวท่ีสำ� คัญของสโมสรลูกเสือในยุคก้าวหนา้

หลังจากคณะผู้บังคับบัญชาลูกเสือได้ร่วมกันจัดตั้งสโมสรลูกเสือกรุงเทพเพ่ือส่งเสริมกิจการลูกเสือและ
ชว่ ยเหลือกิจการตา่ ง ๆ ของสภากรรมการกลางจัดการลูกเสือแห่งชาตแิ ล้ว คณะผบู้ ังคับบัญชาลูกเสอื หลายท่านด�ำริ
ให้มี “สโมสรลูกเสือแห่งชาติ” ในลักษณะเดียวกับ B.P. House ของประเทศอังกฤษ โดยเริ่มจากประเทศไทยได้
จดั สง่ นายแพทยแ์ สง สทุ ธพิ งศ์ นายอภยั จนั ทวิมล และผ้บู ังคบั บญั ชาลูกเสอื อีกส่วนหน่ึง เปน็ ผูแ้ ทนคณะลกู เสอื ไทย
ไปร่วมประชุมกิจการลูกเสือนานาชาติในส่วนภาคเอเชีย (First Regional Scout Conference) ณ ประเทศ
สหภาพพม่า ในการประชุมคร้ังนี้ คณะลูกเสือสหภาพพม่าได้ท�ำพิธีวางศิลาฤกษ์ก่อสร้างสโมสรลูกเสือแห่งชาติข้ึน
ทีใ่ จกลางเมืองยา่ งกงุ้ โดยนายกรฐั มนตรีอูนุ เป็นประธานในพิธี

148