ทดลองอ่าน AI ที่มีหัวใจ (The Ethical Algorithm)

Michael Kearns และ Aaron Roth เขียน จิตร์ทัศน์ ฝักเจริญผล แปล AI ที่มีหัวใจ The Science of Socially Aware Algorithm Design THE ETHICAL ALGORITHM

AI úี่มีหัวใจ จิตร์úัศü์ Āักเจริญÿล Ethical Algorithm Michael Kearns และ Aaron Roth āิมā์ครั้งแรก: ส�ำüักāิĄā์ Salt, øุลำคĄ 2566 Ćำคำ 360 ýำú ISBN 978-616-8266-40-3 คณะýรรณาûิการอ�าüวยการ โøĄĆ ศุขþĆีชำ úีþกĆ วุõิāิúąำĄงคล สćöี อำชวำüัüúกุล สĆöĆัชฎ์ กำญจüะวöิชą์ แอลสิúûิī เวอĆ์กำĆำ สุûĆĆĄ ûĆĆĄĆงค์วิúą์ ÿู้จัดการส�าüักāิมā์ ăสĆัöญำ จิøø์สว่ำง÷ี ศุăกิจ อิศ÷ิศัą ýรรณาûิการเล่ม þัญญลักษö์ ĄöีงำĄ ไāค์ ออกแýýþก wonderwhale รูþเล่ม สุþĆำöี อăัąแสü āิสูจü์อักษร จิ÷ำăำ เĆืองอĄĆวิวัõü์ จัดú�าโดย ýĆิษัú ซอลú์ āัýลิชชิ่ง จ�ำกั÷ เลขúี่ 63/168 ห้อง 534 þĆะเสĆิฐสุขเāลส ซอąวิăำว÷ี 16 แขวงจอĄāล เขøจøุจักĆ กĆุงเúāฯ 10900 e-mail: [email protected] Facebook: https://www.facebook.com/saltread Twitter: https://twitter.com/SaltRead Website: https://salt.co.th จัดจ�าหü่าย ýĆิษัú ซีเอ็÷ąูเคชั่ü จ�ำกั÷ (Ąหำชü) SE-EDUCATION PUBLIC COMPANY LIMITED เลขúี่ 1858/87-90 อำคำĆอิüเøอĆ์ลิงค์ úำวเวอĆ์ ชั้ü 19 ùüüเúāĆัøü แขวงýำงüำใø้ เขøýำงüำ กĆุงเúāฯ 10260 โúĆศัāú์ 0 2826 8000 โúĆสำĆ 0 2826 8999 Website: https://www.se-ed.com/

ส�ำหĆัýหü่วąงำüĆัฐ องค์กĆ สùำýัüกำĆศึกษำ หĆือýุคคลúั่วไþ úี่ø้องกำĆสั่งซื้อหüังสือเþ็üจ�ำüวüĄำก สำĄำĆùสั่งซื้อไ÷้ใüĆำคำล÷āิเศษ øิ÷ø่อสั่งซื้อไ÷้úี่หĄำąเลข 099 342 0558 หĆือ e-mail: [email protected] ข้อมูลúางýรรณาüุกรมของหอสมุดแห่งชาติ National Library of Thailand Cataloging in Publication Data เคิüส์, ไĄเคิล. AI úี่Ąีหัวใจ.-- กĆุงเúāฯ : ซอลú์ āัýลิชชิ่ง, 2566. 296 หü้ำ. 1. þัญญำþĆะ÷ิษฐ์. I. Ćอú, แอĆอü, ÿู้แø่งĆ่วĄ. II. จิøĆ์úัศü์ ĀักเจĆิญÿล, ÿู้แþล. III. ชื่อเĆื่อง. 006.3 ISBN 978-616-8266-40-3 THE ETHICAL ALGORITHM: THE SCIENCE OF SOCIALLY AWARE ALGORITHM DESIGN, FIRST EDITION was originally published in English in 2019. This translation is published by arrangement with Oxford University Press. Salt Publishing Co., Ltd. is solely responsible for this translation from the original work and Oxford University Press shall have no liability for any errors, omissions or inaccuracies or ambiguities in such translation or for any losses caused byreliance thereon. ALL RIGHTS RESERVED. Thai language translation copyright © 2023 by Salt Publishing Co., Ltd..

ขออุทิศหนังสือเล่มนี้ให้ครอบครัวของเรา ไมเคิล: คิม เคต และเกรย์ แอรอน: แคที เอลิ และเซลดา

คำ�นำ�สำ�นักพิมพ์ ăำąใüช่วงเวลำไĄ่เกิüหüึ่งชั่วอำąุคü อัลกอĆิúึĄไ÷้ขąัýýúýำú จำกสิ่งúี่เþ็üüำĄûĆĆĄเชิงคöิøศำสøĆ์Ąำเþ็üเคĆื่องĄือøั÷สิüสิ่งø่ำงๆ ใüชีวิøþĆะจ�ำวัüของเĆำ อัลกอĆิúึĄú�ำให้เĆำใช้ชีวิøอą่ำงĄีþĆะสิúûิăำā Ąำกขึ้ü ĄีควำĄเāลิ÷เāลิüĄำกขึ้ü และýำงคĆั้งก็ĄีควำĄĆอýĆู้Ąำกขึ้ü ใü เวลำเ÷ีąวกัüüี้อัลกอĆิúึĄúี่สลัýซัýซ้อüก็ไ÷้ละเĄิ÷สิúûิขั้üāื้üฐำüของ āลเĄืองแø่ละคüĄำกขึ้üเĆื่อąๆ เช่ü ข้อĄูลส่วüøัวúี่แสüจะอ่อüไหวของ เĆำĆั่วไหลจำกชุ÷ข้อĄูลúี่อ้ำงว่ำเþ็üüิĆüำĄ โĄเ÷ลเชิงสùิøิส�ำหĆัýúุกเĆื่อง øั้งแø่กำĆกู้ąืĄไþจüùึงกำĆคั÷เลือกเข้ำĄหำวิúąำลัąąังสะú้อüอคøิúำง ชำøิāัüûุ์และเāศสăำā ควำĄเข้ำใจāĆ้อĄๆ กัýกำĆāัõüำþĆัýþĆุงศำสøĆ์úี่อąู่เýื้องหลัง อัลกอĆิúึĄúี่ขัýเคลื่อüชีวิøของเĆำกลำąเþ็üþĆะเ÷็üเĆ่ง÷่วüúี่ส�ำคัญใü ศøวĆĆษüี้úี่ÿ่ำüĄำกำĆจั÷กำĆกัýþัญหำเหล่ำüี้÷้วąเคĆื่องĄือ÷ั้งเ÷ิĄ เช่ü กฎหĄำą กฎĆะเýีąýข้อýังคัý ĆวĄไþùึงกำĆจั÷øั้งกลุ่ĄเĀ้ำĆะวังüั้ü ไ÷้ĆัýกำĆāิสูจü์แล้วว่ำไĄ่เāีąงāอ หüังสือ AI ที่มีหัวใจ เล่Ąüี้úี่เขีąüขึ้ü จำกงำüวิจัąล่ำสุ÷ ไ÷้ü�ำเสüอแüวúำงใหĄ่úี่þĆะกอýไþ÷้วąค�ำøอý ของþัญหำúี่ĄีหลักกำĆอัüวำงอąู่ýüศำสøĆ์อุýัøิใหĄ่ของกำĆออกแýý อัลกอĆิúึĄúี่øĆะหüักùึงþĆะเ÷็ü÷้ำüสังคĄ ไĄเคิล เคิüส์ และแอĆอü Ćอú ไ÷้อûิýำąว่ำเĆำจะสำĄำĆùใส่หลักกำĆเชิงĄüุษą์ลงใüĆหัสúี่ควýคุĄ

เคĆื่องจักĆเหล่ำüี้ไ÷้อą่ำงไĆ โ÷ąไĄ่ไþหąุ÷ąั้งควำĄก้ำวหü้ำúี่Ąำจำก กำĆใช้ข้อĄูลใüกำĆขัýเคลื่อüควำĄĆู้÷้ำüวิúąำศำสøĆ์กำĆü�ำüวัøกĆĆĄ ÷้ำüวิจัąĄำเล่ำāĆ้อĄกัýเĆื่องĆำวของāลเĄือง üักวิúąำศำสøĆ์และ üักเคลื่อüไหวúี่อąู่úี่÷่ำüหü้ำของþĆะเ÷็ü ú�ำให้หüังสือ AI ที่มีหัวใจ เþิ÷ĄุĄĄองไþąังอüำคøúี่เĆำสำĄำĆùþกþ้องĄüุษą์จำกÿลกĆะúýúี่ คำ÷ไĄ่ùึงของอัลกอĆิúึĄ āĆ้อĄๆ กัýúี่ąังสำĄำĆùสĆĆค์สĆ้ำงüวัøกĆĆĄ เúคโüโลąีล�้ำหü้ำอัüสุ÷เหลือเชื่อไ÷้อą่ำงø่อเüื่อง ส�าüักāิมā์ซอลú์

ส�รบัญ ýúü�ำ 13 1 ควำĄเþ็üส่วüøัวเชิงอัลกอĆิúึĄ: จำกควำĄเþ็üüิĆüำĄ สู่สัญญำöĆýกวü 41 2 ควำĄเþ็üûĆĆĄเชิงอัลกอĆิúึĄ: จำกควำĄเสĄอăำคสู่āำเĆโø 89 3 เกĄúี่คüเล่ü (กัýอัลกอĆิúึĄ) 139 4 หลงúำงใüสวü: หลงÿิ÷÷้วąข้อĄูล 197 5 เĆื่องüี้ĄีควำĄเสี่ąง: กำĆøีควำĄไ÷้ควำĄùูกø้อง และăำวะเอกฐำü 239 ýúสĆุþúิ้งú้ำą 265 กิøøิกĆĆĄþĆะกำศ 275 เอกสำĆอ้ำงอิงและเĆื่องอ่ำüเāิ่ĄเøิĄ 279 เกี่ąวกัýÿู้แþล 290 Ćู้จักกัý SALT 292

บทนำ� ความวิตกกังวลเกี่ยวกับอัลกอริทึม กล่ำวกัüว่ำเĆำก�ำลังอąู่ใüąุคúองของข้อĄูล ไĄ่ว่ำคุöจะĄีข้อสงสัąใ÷ๆ เกี่ąวกัýÿู้คüหĆือสังคĄ ก็จะĄีชุ÷ข้อĄูลขüำ÷ĄหึĄำúี่สำĄำĆùขุ÷Ąำ วิเคĆำะห์เชิงสùิøิเāื่อหำค�ำøอýให้กัýค�ำùำĄเหล่ำüั้üไ÷้อą่ำงü่ำเชื่อùือ ไĄ่ว่ำจะเþ็üเĆื่องอิúûิāลของเāื่อüĀูงø่อกำĆเลือก÷ูĆำąกำĆโúĆúัศü์ของ คุöหĆือø่อกำĆúี่คุöจะลงคะแüüให้ใคĆใüกำĆเลือกøั้ง ข้อĄูลúี่ĆวýĆวĄ จำกเคĆือข่ำąสังคĄของคüüัýāัüล้ำüคüýüเĂซýุʼnกสำĄำĆùøอýค�ำùำĄ เหล่ำüี้ไ÷้หĆือค�ำùำĄúี่ว่ำคüúี่ออกก�ำลังกำąý่อąๆ Ąีüิสัąชอýเช็กอีเĄล ü้อąกว่ำคüอื่üใช่ไหĄ ซึ่งข้อĄูลจำกแอþเþิลวอøช์หĆือโúĆศัāú์úี่ใช้Ćะýý þฏิýัøิกำĆแอü÷Ćอą÷์úี่ĄีแอþกูเกิลĂิøสำĄำĆùøอýค�ำùำĄüี้ไ÷้หĆือù้ำ คุöอąำกโçษöำสิüค้ำของคุöให้øĆงกัýลูกค้ำกลุ่Ąเþ้ำหĄำąไ÷้÷ีขึ้ü ÷้วąกำĆไ÷้Ćู้ว่ำāวกเขำใช้ชีวิøúี่ไหü อą่ำงไĆ ก็ĄีýĆิษัúüัýโหลúี่คอą แą่งกัüขำąข้อĄูลüี้ให้คุö úั้งหĄ÷üี้ü�ำĄำสู่þัญหำúี่ú้ำúำą ควำĄเข้ำใจอą่ำงลึกซึ้งúี่เĆำไ÷้ จำกกำĆเข้ำùึงข้อĄูลอą่ำงไĄ่เคąĄีĄำก่อüüั้üเþ็üสิ่งúี่ąิ่งใหญ่Ąำก เĆำอำจ จะāัõüำควำĄเข้ำใจใหĄ่ๆ เกี่ąวกัýกลไกกำĆú�ำงำüของสังคĄและü�ำ ควำĄĆู้üั้üไþใช้þĆัýþĆุงĆะýýสำûำĆöสุข ĆะýýĆำชกำĆĆะ÷ัýú้องùิ่ü หĆือสิüค้ำอุþโăคýĆิโăคø่ำงๆ ไ÷้แø่ใüĄุĄĄองของþัจเจกแล้ว เĆำไĄ่ไ÷้

14 AI ที่มีหัวใจ เþ็üแค่ÿู้ĆัýþĆะโąชü์จำกข้อĄูลเช่üüี้เāีąงĀłำąเ÷ีąว แø่เĆำเองก็เป็นหüึ่ง ใüข้อĄูลเหล่ำüี้÷้วą ซึ่งข้อĄูลเหล่ำüี้ùูกü�ำĄำใช้เāื่อกำĆøั÷สิüใจúี่เกี่ยวข้อง กับเรา และýำงคĆั้งก็เþ็üกำĆøั÷สิüýำงอą่ำงúี่ĄีÿลกĆะúýø่อเüื่องอą่ำงĄำก อีก÷้วą ใüเ÷ือüûัüวำคĄ 2018 หüังสือāิĄā์New York Times ไ÷้Ćัý ชุ÷ข้อĄูลāิกั÷ของÿู้ใช้งำüúี่ซื้อขำąกัüใüเชิงāำöิชą์ข้อĄูลเหล่ำüี้ùูกเก็ý โ÷ąแอþāลิเคชัüส�ำหĆัýงำüúั่วไþýüโúĆศัāú์Ąือùือ เช่ü แอþĆำąงำü สăำāอำกำศหĆือแอþแüะü�ำĆ้ำüอำหำĆ ข้อĄูลใüชุ÷ข้อĄูลüี้แส÷งāิกั÷ úี่แĄ่üą�ำของÿู้คüĆ่วĄĆ้อąล้ำüคüซึ่งไ÷้ĆัýกำĆอัþเ÷øหลำąĆ้อąคĆั้ง (หĆือ กĆะúั่งหลำąāัüคĆั้ง) ใü 1 วัü โ÷ąĄำกÿู้úี่ซื้อข้อĄูลเหล่ำüี้จะสüใจใü ข้อĄูลแýýăำāĆวĄของÿู้ใช้งำü เช่ü ýĆิษัúจั÷กำĆกำĆลงúุüอำจø้องกำĆ øิ÷øำĄจ�ำüวüคüúี่ซื้อสิüค้ำใüห้ำงขำąþลีกแห่งหüึ่งเāื่อคำ÷กำĆö์ Ćำąไ÷้ĆำąไøĆĄำสของýĆิษัú อą่ำงไĆก็÷ีข้อĄูลชุ÷üี้ùูกเก็ýจำกโúĆศัāú์ Ąือùือของแø่ละýุคคล แĄ้จะไĄ่ĄีกำĆĆะýุชื่อเจ้ำของโúĆศัāú์แø่เĄื่อคุö เก็ýข้อĄูลเกี่ąวกัýāิกั÷ของคüใ÷คüหüึ่งøลอ÷เวลำขüำ÷üั้ü ควำĄเþ็ü üิĆüำĄของข้อĄูล÷ังกล่ำวก็เþ็üแค่ฉำกýังหü้ำÿิวเÿิüเú่ำüั้ü øัวอą่ำงเช่ü จำกข้อĄูลชุ÷üี้หüังสือāิĄā์New York Times สำĄำĆùĆะýุøัวøüของลิซำ ĄำกĆิü คุöคĆูคöิøศำสøĆ์วัą 46 þีไ÷้ เûอเþ็üคüเ÷ีąวúี่เ÷ิüúำงจำกý้ำüúำงøอüเหüือของüคĆüิวąอĆ์กไþąัง โĆงเĆีąüĄัûąĄúี่เûอสอüซึ่งอąู่ห่ำงออกไþ 14 ไĄล์เĄื่อสำĄำĆùĆะýุเจ้ำของ ข้อĄูลไ÷้ใüลักษöะ÷ังกล่ำว ข้อĄูลอื่üๆ เกี่ąวกัýเûอก็สำĄำĆùùูกขุ÷ค้ü ขึ้üĄำไ÷้อีกĄำกĄำą หüังสือāิĄā์ไ÷้øำĄĆอąข้อĄูลไþąังเวøวอøเชอĆ์ ซึ่งเþ็üกลุ่ĄกำĆ÷ูแลควýคุĄüำ�้หüัก ไþąังคลิüิกÿิวหüัง และไþจüùึงý้ำü แĂüเก่ำของเûอไ÷้เĄื่อúĆำýเĆื่อง÷ังกล่ำว เûอĆู้สึกไĄ่สýำąใจอą่ำงąิ่ง และýอกกัýหüังสือāิĄā์ว่ำ สิ่งúี่ú�ำให้เûอĆู้สึก÷ังกล่ำวคือ “ควำĄคิ÷úี่ว่ำ ÿู้คüสำĄำĆùĆู้ข้อĄูลส่วüøัวúี่เûอไĄ่ø้องกำĆให้āวกเขำúĆำýไ÷้” เĄื่อ

15 บทนำ� ไĄ่กี่สิýþีúี่ÿ่ำüĄำ กำĆøิ÷øำĄøัวøüúี่ล้วงลึกĆะ÷ัýüี้ø้องใช้üักสืýเอกชü หĆือองค์กĆของĆัฐ แø่þัจจุýัü üี่เþ็üเāีąงÿลāลอąไ÷้จำกชุ÷ข้อĄูลúี่Ąี ขำąกัüúั่วไþเú่ำüั้üเอง เห็üไ÷้ชั÷ว่ำเĆำไ÷้ก้ำวเข้ำสู่โลกใýใหĄ่úี่แøกø่ำงลำ�้หü้ำไþจำกเ÷ิĄ แล้ว ควำĄเþ็üส่วüøัวไĄ่ไ÷้เþ็üเĆื่องส�ำคัญเāีąงเĆื่องเ÷ีąวúี่เĆำø้อง คิ÷ùึงใüąุคúี่ĄีกำĆเก็ýและวิเคĆำะห์ข้อĄูลอą่ำงเþ็üล�่ำเþ็üสัü เüื่องจำก ĆหัสของเคĆื่องชิ้üเล็กชิ้üü้อąเหล่ำüั้üúี่ú�ำงำüøลอ÷เวลำýüโúĆศัāú์ ĄือùือและýüอิüเúอĆ์เü็øซึ่งùูกเĆีąกกัüว่ำอัลกอĆิúึĄüั้ü ไĄ่ไ÷้วิเคĆำะห์ ข้อĄูลø่ำงๆ úี่เĆำสĆ้ำงขึ้üใüúุกกำĆเคลื่อüไหวของเĆำแø่เāีąงอą่ำงเ÷ีąว แø่Ąัüąังใช้ข้อĄูลเหล่ำüั้üใüกำĆøั÷สิüใจใüเĆื่องø่ำงๆ úี่ส่งÿลกĆะúýø่อ ชีวิøþĆะจ�ำวัüของเĆำอีก÷้วą เĄื่อเĆำสĄัคĆýัøĆเคĆ÷ิø ใýสĄัคĆของเĆำ อำจจะไĄ่ไ÷้ùูกอ่ำüโ÷ąĄüุษą์อีกø่อไþ แø่อัลกอĆิúึĄจะ÷ึงข้อĄูลของคุö หĆือของคüอื่üúี่Ąีลักษöะ “คล้ำąๆ คุö” จำกหลำąแหล่ง เāื่อøั÷สิüใจ ว่ำจะอüุĄัøิหĆือþฏิเสûใýสĄัคĆúี่คุöąื่üĄำ แĄ้ว่ำกำĆúĆำýÿลกำĆอüุĄัøิ ใüúัüúีúี่สĄัคĆจะĄีþĆะโąชü์Ąำกแúüúี่จะø้องĆอüำü 5-10 วัü เหøุกำĆö์ เช่üüี้ü่ำจะú�ำให้เĆำฉุกคิ÷ขึ้üĄำý้ำง ใüหลำąๆ Ćัฐ อัลกอĆิúึĄลักษöะ เช่üüี้úี่ใช้หลักกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่อง ùูกใช้ใüกำĆāิจำĆöำกำĆให้þĆะกัüøัว ใüกำĆĆะýุจ�ำüวüเงิüวำงþĆะกัü ĆวĄúั้งใช้เāื่อเþ็üข้อĄูลใüกำĆøั÷สิü ค�ำāิāำกษำ อัลกอĆิúึĄùูกใช้เāื่อĆะýุว่ำจะส่งø�ำĆวจไþą่ำüใ÷ใüเĄืองและ ùูกใช้ใüกำĆøั÷สิüใจ÷้ำüø่ำงๆ úี่ส่งÿลกĆะúýโ÷ąøĆงø่อชีวิøÿู้คü และ üั่üú�ำให้เกิ÷ค�ำùำĄไĄ่ใช่เฉāำะ÷้ำüควำĄเþ็üส่วüøัว แø่ąังĆวĄùึงเĆื่อง ของควำĄเþ็üûĆĆĄและคุöค่ำāื้üฐำüø่ำงๆ ใüเชิงสังคĄ÷้วą ซึ่งĆวĄùึง เĆื่องควำĄþลอ÷ăัą ควำĄโþĆ่งใส ควำĄĆัýÿิ÷ชอý øลอ÷จüควำĄùูกø้อง úำงศีลûĆĆĄ ÷ังüั้üăำąใø้แüวโü้Ąúี่ąำกจะą้อüกลัýāอๆ กัýกำĆกลัýไþใช้

16 AI ที่มีหัวใจ ชีวิøใüสังคĄเกษøĆกĆĆĄ ù้ำเĆำąังĄุ่งĄั่üúี่จะÿลิøและใช้งำüชุ÷ข้อĄูล ขüำ÷Ąหำศำลเāื่อกำĆøั÷สิüใจอัøโüĄัøิใüเĆื่องส�ำคัญๆ เช่üüี้ø่อไþ เĆำ จ�ำเþ็üø้องāิจำĆöำùึงþĆะเ÷็üหüักๆ เช่ü ขอýเขøของกำĆใช้ข้อĄูลและ อัลกอĆิúึĄ ĆวĄไþùึงกำĆāัõüำกฎหĄำąและข้อก�ำหü÷úี่สอ÷คล้องกัý เĆื่องüี้øลอ÷จüองค์กĆúี่จะýัญญัøิและýังคัýใช้ขอýเขøเหล่ำüั้ü และเĆำ ก็จ�ำø้องกลัýĄำคิ÷อą่ำงจĆิงจังว่ำเĆำจะú�ำควำĄเข้ำใจþัญหำเหล่ำüี้ใü เชิงวิúąำศำสøĆ์ไ÷้อą่ำงไĆ ว่ำเĆำจะสำĄำĆùก�ำหü÷หĆือĆะýุเงื่อüไขเชิง จĆิąûĆĆĄúี่ùูกø้องเหĄำะสĄลงไþใüกำĆออกแýýอัลกอĆิúึĄúี่üัýวัüจะ เข้ำĄำĄีýúýำúใüชีวิøþĆะจ�ำวัüของเĆำไ÷้อą่ำงไĆ หüังสือเล่Ąüี้เกี่ąวข้อง กัýกำĆศึกษำúิศúำงใหĄ่ใüกำĆออกแýýอัลกอĆิúึĄเชิงจĆิąûĆĆĄ ซึ่ง āąำąำĄú�ำใüสิ่งúี่เĆำไ÷้กล่ำวĄำüั่üเอง ไล่เรียงกับอัลกอริทึม ก่อüอื่ü อัลกอĆิúึĄคืออะไĆกัüแü่ ใüĆะ÷ัýāื้üฐำüúี่สุ÷ อัลกอĆิúึĄเþ็ü เāีąงชุ÷ĆำąกำĆค�ำสั่งúี่เขีąüขึ้üอą่ำงเฉāำะเจำะจงเāื่อใช้ú�ำงำüýำงอą่ำง อัลกอĆิúึĄúี่ง่ำąúี่สุ÷úี่เĆำใช้สอüüักศึกษำ÷้ำüวิúąำกำĆคอĄāิวเøอĆ์ ชั้üþีúี่หüึ่ง คือค�ำสั่งให้ú�ำงำüāื้üฐำüúั่วไþแø่ส�ำคัญĄำก เช่ü อัลกอĆิúึĄ ส�ำหĆัýจั÷เĆีąงĆำąกำĆøัวเลขจำกü้อąไþหำĄำก จิüøüำกำĆ÷ูว่ำคุö ก�ำลังเÿชิญหü้ำกัýแùวของเอกสำĆ 1,000 ล้ำüใý และแø่ละใýĄีøัวเลข เขีąüอąู่ เþ้ำหĄำąของคุöคือกำĆจั÷เĆีąงเอกสำĆใหĄ่øำĄล�ำ÷ัýøัวเลข จำกü้อąไþหำĄำก หĆือù้ำāู÷ให้ชั÷ๆ ก็คือให้ĆะýุอัลกอĆิúึĄส�ำหĆัý ú�ำงำüüี้ขึ้üĄำ ซึ่งüั่üหĄำąควำĄว่ำค�ำสั่งúี่ùูกĆะýุใüแø่ละขั้üøอüø้อง ไĄ่ก�ำกวĄ และเĄื่อú�ำøำĄขั้üøอüเหล่ำüั้üจüเสĆ็จสิ้ü กองเอกสำĆúี่ไ÷้ จะø้องเĆีąงล�ำ÷ัýøัวเลขจำกü้อąไþหำĄำก โ÷ąไĄ่ขึ้üกัýว่ำøัวเลขúี่เขีąü ไว้จะเþ็üอą่ำงไĆหĆือล�ำ÷ัýúี่เĆีąงไว้ก่อüเĆิ่Ąú�ำงำüจะเþ็üแýýไหü

17 บทนำ� และüี่คือวิûีหüึ่งúี่จะú�ำให้ไ÷้เช่üüั้ü เĆิ่Ąจำกไล่÷ูĆำąกำĆเอกสำĆ úั้งหĄ÷จำกซ้ำąไþขวำเāื่อหำเอกสำĆúี่Ąีøัวเลขü้อąúี่สุ÷เขีąüเอำไว้(คุö สำĄำĆùใช้กĆะ÷ำษและþำกกำเāื่อจ÷ýัüúึกแúüหü่วąเก็ýข้อĄูลหĆือ หü่วąควำĄจ�ำไ÷้) สĄĄุøิว่ำเอกสำĆúี่Ąีøัวเลขü้อąúี่สุ÷คือเอกสำĆใýúี่ 65,704 ให้คุöสลัýเอกสำĆใýüั้üกัýเอกสำĆใýแĆกúี่อąู่ซ้ำąสุ÷ของแùว ö øอüüี้เอกสำĆúี่Ąีøัวเลขü้อąúี่สุ÷ก็Ąำอąู่úี่ø้üĆำąกำĆøำĄø้องกำĆ แล้ว ขั้üùั÷ไþ ไล่÷ูøั้งแø่เอกสำĆใýúี่สองจüùึงใýสุ÷ú้ำąเāื่อหำเอกสำĆ úี่Ąีøัวเลขü้อąúี่สุ÷เþ็üอัü÷ัýúี่สอง แล้วสลัýเอกสำĆüั้üกัýเอกสำĆใýúี่ สองจำกø้üĆำąกำĆ ú�ำเช่üüี้ไþเĆื่อąๆ จüกĆะúั่งĆำąกำĆเอกสำĆúั้งหĄ÷ เĆีąงล�ำ÷ัýกัü วิûีúี่กล่ำวĄำüี้คืออัลกอĆิúึĄ ซึ่งĄีกำĆĆะýุขั้üøอüไว้ชั÷เจü และขั้üøอüเหล่ำüี้ก็ไ÷้ÿลเสĄอ ใüขöะเ÷ีąวกัüวิûีüี้ก็เþ็üอัลกอĆิúึĄúี่ “แą่” เüื่องจำกĄีอัลกอĆิúึĄอื่üúี่ú�ำงำüไ÷้เĆ็วกว่ำüี้ĄำกใüกำĆแก้þัญหำüี้ เĄื่อลองāิจำĆöำ÷ูจะāýว่ำอัลกอĆิúึĄข้ำงø้üจะไล่āิจำĆöำĆำąกำĆเอกสำĆ āัüล้ำüใýเþ็üจ�ำüวüāัüล้ำüĆอý ใüĆอýแĆกจำกเอกสำĆใýแĆกจüใý สุ÷ú้ำą Ćอýúี่สองจำกใýúี่สองจüใýสุ÷ú้ำą Ćอýúี่สำĄจำกเอกสำĆใýúี่ สำĄจüùึงใýสุ÷ú้ำą เช่üüี้ไþเĆื่อąๆ โ÷ąใüแø่ละĆอýจะสำĄำĆùü�ำ เอกสำĆเāีąง 1 ใýเú่ำüั้üไþวำงใüล�ำ÷ัýúี่ùูกø้อง ใüăำษำวิชำกำĆเĆำ จะเĆีąกอัลกอĆิúึĄแýýüี้ว่ำเþ็üอัลกอĆิúึĄเวลำąกก�ำลังสอง เüื่องจำกù้ำ ควำĄąำวของĆำąกำĆเú่ำกัý n จ�ำüวüค�ำสั่งúี่ø้องกำĆหĆือ “เวลำกำĆ ú�ำงำü” จะแþĆÿัüเú่ำกัý n ąกก�ำลังสอง และù้ำ n Ąีค่ำเþ็üāัüล้ำü เช่ü ใüกĆöีúี่เĆำø้องกำĆจั÷เĆีąงÿู้ใช้งำüúั้งหĄ÷ของเĂซýุʼnกøำĄเวลำกำĆ ใช้งำüø่อเ÷ือü อัลกอĆิúึĄ÷ังกล่ำวจะú�ำงำüช้ำจüไĄ่อำจเþ็üไþไ÷้แĄ้จะ ú�ำงำüýüเคĆื่องคอĄāิวเøอĆ์úี่เĆ็วúี่สุ÷ก็øำĄ โชค÷ีส�ำหĆัýเĂซýุʼnก (และ āวกเĆำ÷้วą) úี่ĄีอัลกอĆิúึĄอื่üๆ úี่ú�ำงำüไ÷้ใüเวลำúี่ใกล้เคีąงกัý n แúüúี่จะเþ็üก�ำลังสองของĄัü อัลกอĆิúึĄเหล่ำüี้เĆ็วĄำกāอúี่จะจั÷กำĆ กัýþัญหำกำĆจั÷เĆีąงúี่ใหญ่úี่สุ÷ใüชีวิøจĆิงไ÷้

18 AI ที่มีหัวใจ แง่ĄุĄหüึ่งúี่ü่ำสüใจใüกำĆออกแýýอัลกอĆิúึĄคือ แĄ้จะเþ็üþัญหำ Ćะ÷ัýāื้üฐำü เช่ü กำĆเĆีąงล�ำ÷ัý ก็ąังĄีอัลกอĆิúึĄหลำกหลำąแýýซึ่งĄี จุ÷แข็งและจุ÷อ่อüแøกø่ำงกัüไþให้เĆำสำĄำĆùเลือกใช้øำĄควำĄเหĄำะสĄ เช่ü ýüวิกิāีเ÷ีąĄีĆำąกำĆของอัลกอĆิúึĄส�ำหĆัýจั÷เĆีąงข้อĄูลแส÷งไว้ùึง 43 อัลกอĆิúึĄ ăำąใø้ชื่อúี่หลำกหลำą เช่ü ควิกสอĆ์ø, ฮีþสอĆ์ø, ýัýเýิล สอĆ์ø และāีเจีąüโฮลสอĆ์ø เþ็üø้ü ýำงอัลกอĆิúึĄú�ำงำüไ÷้เĆ็วกว่ำù้ำ เĆำสĄĄุøิว่ำĆำąกำĆข้อĄูลเĆิ่Ąø้üอąู่ใüล�ำ÷ัýúี่สลัýกัüแýýสุ่Ą (แúüúี่จะ เĆีąงล�ำ÷ัýกลัýกัüจำกĄำกไþหำü้อą เþ็üø้ü) ýำงอัลกอĆิúึĄø้องกำĆ หü่วąควำĄจ�ำü้อąกว่ำอัลกอĆิúึĄอื่üๆ โ÷ąแลกกัýกำĆú�ำงำüúี่ช้ำกว่ำ ýำงอัลกอĆิúึĄú�ำงำüไ÷้เąี่ąĄąอ÷ù้ำเĆำสĄĄุøิว่ำข้อĄูลใüĆำąกำĆüั้ü ไĄ่ซ�้ำกัüเลą (เช่ü หĄำąเลขþĆะจ�ำøัวþĆะชำชü) แĄ้ว่ำเĆำจะอąู่ใüกĆอýของกำĆออกแýýวิûีแก้þัญหำúี่แĄ่üą�ำ ส�ำหĆัýþัญหำเชิงค�ำüวöúี่Ćะýุไ÷้ชั÷เจü เĆำāýว่ำอำจĄีúำงเลือกและข้อ แลกเþลี่ąüให้เĆำไ÷้āิจำĆöำĄำกĄำą ÷ังúี่ไ÷้กล่ำวĄำแล้วใüą่อหü้ำก่อüüี้ สำขำวิúąำกำĆคอĄāิวเøอĆ์ใüกĆอýของĆะเýีąýแýýแÿü÷ั้งเ÷ิĄสüใจ กำĆออกแýýอัลกอĆิúึĄăำąใø้เงื่อüไขข้อแลกเþลี่ąüúี่เกี่ąวข้องกัý þĆะสิúûิăำāเþ็üหลัก เช่ü ควำĄเĆ็วใüกำĆú�ำงำü หü่วąควำĄจ�ำúี่ใช้ หĆือþĆิĄำöกำĆสื่อสำĆĆะหว่ำงอัลกอĆิúึĄúี่ú�ำงำüอąู่ýüคอĄāิวเøอĆ์ø่ำง เคĆื่องกัü เþ็üø้ü แø่หüังสือเล่Ąüี้และงำüวิจัąúี่ก�ำลังþĆำกฏขึ้üĄำกĄำą ใüþัจจุýัüĄุ่งเþ้ำไþąังĄิøิใหĄ่ของกำĆออกแýýอัลกอĆิúึĄ üั่üคืออัลกอĆิúึĄ úี่ĄีกำĆāิจำĆöำชั÷เจüùึงคุöค่ำเชิงสังคĄ เช่ü ควำĄเþ็üส่วüøัวและ ควำĄเสĄอăำค

19 บทนำ� คนกับเครื่องจักร (และการเรียนรู้ของเครื่อง) อัลกอĆิúึĄส�ำหĆัýจั÷เĆีąงข้อĄูลúี่ไ÷้อûิýำąไว้ข้ำงø้üĄักùูกเขีąüเþ็ü โþĆแกĆĄคอĄāิวเøอĆ์โ÷ąüักวิúąำศำสøĆ์หĆือวิศวกĆúี่ออกแýýĄัüขึ้üĄำ úุกๆ ขั้üøอüกำĆú�ำงำüùูกĆะýุอą่ำงชั÷เจüโ÷ąüักออกแýýและเขีąü เข้ำĆหัสโþĆแกĆĄ÷้วąăำษำโþĆแกĆĄคอĄāิวเøอĆ์เช่ü ăำษำไāúอüหĆือ ซีāลัสāลัส แø่ใช่ว่ำúุกๆ อัลกอĆิúึĄจะเþ็üเช่üüี้อัลกอĆิúึĄúี่ซัýซ้อü Ąำกๆ úี่ùูกเĆีąกĆวĄๆ ว่ำเþ็üอัลกอĆิúึĄจำกกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่อง จะùูก สĆ้ำงขึ้üโ÷ąอัøโüĄัøิจำกข้อĄูล Ąüุษą์อำจเข้ำĆหัสกĆะýวüกำĆ (หĆือ เĄøำอัลกอĆิúึĄ) โ÷ąúี่อัลกอĆิúึĄÿลลัāû์หĆือúี่üิąĄเĆีąกว่ำโĄเ÷ลüั้üĄี úี่Ąำจำกข้อĄูล แø่Ąüุษą์ไĄ่ไ÷้เþ็üÿู้úี่เขีąüอัลกอĆิúึĄหĆือโĄเ÷ลเหล่ำüั้ü โ÷ąøĆง ใüกำĆออกแýýอัลกอĆิúึĄแýý÷ั้งเ÷ิĄ ÿลลัāû์úี่ไ÷้จำกอัลกอĆิúึĄ อำจùูกü�ำไþใช้þĆะโąชü์ไ÷้หลำกหลำą เช่ü ĆำąกำĆÿู้ใช้งำüเĂซýุʼnกúี่ เĆีąงøำĄเวลำกำĆใช้งำüอำจĄีþĆะโąชü์ใüกำĆวิเคĆำะห์ข้อĄูลว่ำþĆะชำกĆ กลุ่Ąใ÷ĄีกำĆใช้งำüĆะýýĄำกúี่สุ÷ แø่ÿลลัāû์เหล่ำüั้üĄักไĄ่ใช่อัลกอĆิúึĄ อีกอัüúี่จะùูกü�ำไþใช้งำüกัýข้อĄูลอื่üๆ ไ÷้โ÷ąøĆง ใüúำงกลัýกัü ส�ำหĆัý สำขำกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องแล้ว เþ้ำหĄำąของอัลกอĆิúึĄกำĆเĆีąüĆู้ของ เคĆื่องคือกำĆสĆ้ำงอัลกอĆิúึĄจำกข้อĄูลúี่Ąีเāื่อü�ำไþใช้งำü เช่ü ลอง āิจำĆöำข้อĄูลของüักเĆีąüĄัûąĄúี่ก่อüหü้ำüี้เคąไ÷้ĆัýกำĆøอýĆัýเข้ำ เĆีąüใüĄหำวิúąำลัą ýำงคüใüกลุ่Ąüี้เĆีąüจýแø่ýำงคüก็เĆีąüไĄ่จý เĆำ สำĄำĆùü�ำข้อĄูลüี้ĄำสĆ้ำงโĄเ÷ลเāื่อú�ำüำąโอกำสúี่ÿู้สĄัคĆเĆีąüใü อüำคøจะเĆีąüจýหĆือไĄ่จýไ÷้แø่แúüúี่จะĆะýุอัลกอĆิúึĄส�ำหĆัýกำĆ ú�ำüำąüี้โ÷ąøĆง ซึ่งค่อüข้ำงąำกและซัýซ้อü เĆำจะเขีąüเĄøำอัลกอĆิúึĄ เāื่อü�ำข้อĄูลใüอ÷ีøĄำสร้างโĄเ÷ลหĆืออัลกอĆิúึĄส�ำหĆัýú�ำüำąแúü กำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องจึงĄักùูกจั÷ให้เþ็üĆูþแýýหüึ่งของ “กำĆโþĆแกĆĄ øüเอง” ของเคĆื่องจักĆหĆือคอĄāิวเøอĆ์เüื่องจำกหลักๆ แล้วĄัüคือ

20 AI ที่มีหัวใจ ข้อĄูลúี่ùูกใช้ใüกำĆøั÷สิüĆูþแýýของโĄเ÷ลúี่ùูกเĆีąüĆู้üั่üเอง กĆะýวüกำĆúี่ขัýเคลื่อü÷้วąข้อĄูลüี้เþ็üกĆะýวüกำĆหลักúี่เĆำใช้ ใüกำĆสĆ้ำงอัลกอĆิúึĄส�ำหĆัýงำüúี่Ąีลักษöะคล้ำąĄüุษą์เช่ü กำĆจ÷จ�ำ ใýหü้ำ กำĆแþลăำษำ และกำĆú�ำüำąอีกĄำกĄำąúี่เĆำจะกล่ำวùึงใü หüังสือเล่Ąüี้จĆิงๆ แล้ว กำĆเข้ำùึงชุ÷ข้อĄูลของÿู้ใช้งำüขüำ÷ใหญ่ýü อิüเúอĆ์เü็øใüþัจจุýัüไ÷้เþลี่ąüกำĆสĆ้ำงอัลกอĆิúึĄÿ่ำüกำĆเĆีąüĆู้ของ เคĆื่องจำกแüวúำงāิเศษให้กลำąเþ็üแüวúำงหลักใüกำĆāัõüำอัลกอĆิúึĄ ไþแล้ว อą่ำงไĆก็øำĄ ąิ่งĄüุษą์เข้ำĄำเกี่ąวข้องกัýกำĆสĆ้ำงอัลกอĆิúึĄ þลำąúำงü้อąลงเú่ำใ÷ กำĆøĆะหüักĆู้ùึงþัญหำúี่เกิ÷ขึ้üโ÷ąไĄ่øั้งใจเชิง จĆิąûĆĆĄ ควำĄùูกø้อง หĆือÿลกĆะúýúำงอ้อĄของโĄเ÷ลเหล่ำüี้ก็ąิ่งล÷ ü้อąลงไþ÷้วą และüี่คือสิ่งúี่หüังสือเล่Ąüี้สüใจ เกิดความผิดพลาดขึ้นได้อย่างไร ไĄ่แþลกù้ำÿู้อ่ำüจะสงสัąใüกำĆü�ำค�ำว่ำจĆิąûĆĆĄไþเกี่ąวข้องกัýอัลกอĆิúึĄ ใüเĄื่ออัลกอĆิúึĄเþ็üแค่สิ่งúี่Ąüุษą์สĆ้ำงขึ้ü ไĄ่ø่ำงจำกค้อü และคงไĄ่Ąี ใคĆอąำกāู÷ùึงควำĄĄีจĆิąûĆĆĄของค้อüกัüหĆอก จĆิงอąู่úี่อำจĄีควำĄ āąำąำĄü�ำค้อüไþใช้ใüúำงúี่ไĄ่ùูกø้อง เช่ü ใช้เþ็üเคĆื่องĄือใüกำĆก่อ ควำĄĆุüแĆง แø่üั่üก็ไĄ่ใช่ควำĄÿิ÷ของค้อü úั้งüี้เāĆำะจĆิąûĆĆĄของกำĆ ใช้งำüค้อüอą่ำงùูกø้องหĆือไĄ่ùูกø้องüั้üขึ้üอąู่กัýĄüุษą์úี่เþ็üÿู้ใช้งำü üั่üเอง แø่ใüกĆöีของอัลกอĆิúึĄ โ÷ąเฉāำะโĄเ÷ลúี่สĆ้ำงจำกข้อĄูลúี่ไ÷้ จำกกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องüั้üแøกø่ำงออกไþ úั้งüี้เüื่องจำกเĆำอüุญำøให้ อัลกอĆิúึĄøั÷สิüใจใüเĆื่องø่ำงๆ โ÷ąไĄ่ĄีĄüุษą์เข้ำĄำเกี่ąวข้องไ÷้Ąำก āอøัว และโ÷ąĄำกอัลกอĆิúึĄจะซัýซ้อüและú�ำงำüเหĄือüอąู่ใüกล่องúึý จึงไĄ่ĄีใคĆสำĄำĆùคำ÷เ÷ำกำĆú�ำงำüใüหลำąๆ กĆöีไ÷้แĄ้กĆะúั่ง

21 บทนำ� ÿู้ออกแýýĄัüเองก็øำĄ เĄื่อเúีąýกัýค้อüúี่ùูกออกแýýĄำโ÷ąĄีเþ้ำหĄำą ใüกำĆใช้งำüเāีąงอą่ำงเ÷ีąว อัลกอĆิúึĄอำจเþ็üสิ่งúี่ùูกü�ำไþใช้งำüไ÷้ อเüกþĆะสงค์þĆัýเþลี่ąüให้ĆองĆัýเĆื่องø่ำงๆ ไ÷้ใกล้เคีąงกัýจิøใจของ Ąüุษą์Ąำกกว่ำกำĆเþ็üเคĆื่องĄือชิ้üหüึ่งใüกล่องเคĆื่องĄือช่ำง และเĄื่อ เกิ÷เหøุÿิ÷āลำ÷ขึ้üĄำใüกำĆú�ำงำü ก็ไĄ่ใช่เĆื่องง่ำąúี่จะโúษÿู้ออกแýý อัลกอĆิúึĄหĆือÿู้úี่ü�ำอัลกอĆิúึĄüั้üไþใช้ไ÷้øĆงๆ แýýúี่เĆำจะโúษคüúี่ ใช้งำüค้อü ใüหüังสือเล่Ąüี้เĆำจะไ÷้เห็üøัวอą่ำงหลำąๆ กĆöีúี่อัลกอĆิúึĄ ú�ำให้ข้อĄูลส่วüýุคคลĆั่วไหลหĆือเลือกþฏิýัøิø่อþĆะชำกĆýำงกลุ่Ą แø่ เĆื่องเหล่ำüี้เกิ÷ขึ้üไ÷้อą่ำงไĆ กำĆละเĄิ÷ควำĄเþ็üส่วüøัวหĆือกำĆสูญเสีą ควำĄเþ็üกลำงเþ็üÿลĄำจำกüักāัõüำซอĂø์แวĆ์úี่ไĆ้ควำĄสำĄำĆùใช่ หĆือไĄ่ หĆือใüกĆöีúี่แą่ไþกว่ำüั้ü Ąัüเþ็üÿลจำกโþĆแกĆĄเĄอĆ์ÿู้ชั่วĆ้ำą úี่øั้งใจเขีąüโค้÷úี่เหąีą÷เชื้อชำøิหĆือใส่þĆะøูลัýไว้ใüโþĆแกĆĄใช่หĆือไĄ่ ค�ำøอýของค�ำùำĄüี้คือไĄ่ใช่อą่ำงแü่üอü สำเหøุúี่แú้จĆิงของ āćøิกĆĆĄúี่ÿิ÷āลำ÷ของอัลกอĆิúึĄüั้üü่ำหüักใจกว่ำควำĄไĆ้ควำĄสำĄำĆù หĆือกำĆúุจĆิøของĄüุษą์ซึ่งเĆำāอจะคุ้üเคąและĄีวิûีจั÷กำĆอąู่ý้ำง อัลกอĆิúึĄúี่Ąีอิúûิāลสูงสุ÷ใüสังคĄ øั้งแø่Ćะýýค้üหำของกูเกิลและĆะýý แส÷งĆำąกำĆข้อĄูลของเĂซýุʼnก ไþจüùึงอัลกอĆิúึĄส�ำหĆัýค�ำüวöคะแüü และþĆะเĄิüควำĄเสี่ąงúำงสุขăำā Ąักùูกāัõüำโ÷ąüักวิúąำศำสøĆ์และ วิศวกĆúี่ùูกĀŀกĀüĄำอą่ำง÷ีÿู้ü�ำหลักกำĆúี่เข้ำใจเþ็üอą่ำง÷ีĄำใช้อą่ำง ĆะĄั÷Ćะวังอąู่แล้วใüกำĆออกแýý แø่þัญหำกลัýอąู่úี่หลักกำĆāื้üฐำü เหล่ำüั้üเอง โ÷ąเฉāำะหลักกำĆเกี่ąวกัýกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่อง จึงเþ็üกำĆ÷ี úี่เĆำจะกล่ำวùึงหลักกำĆāื้üฐำüเหล่ำüั้üสักหü่อąøอüüี้

22 AI ที่มีหัวใจ อą่ำงúี่เĆำไ÷้กล่ำวĄำý้ำงแล้ว ù้ำจะให้ùูกø้องจĆิงๆ อัลกอĆิúึĄ จ�ำüวüĄำกúี่ùูกกล่ำวùึงใüหüังสือเล่Ąüี้ควĆจะø้องùูกเĆีąกว่ำ โมเดล หĆือแýýจ�ำลองĄำกกว่ำ โĄเ÷ลúี่ú�ำหü้ำúี่øั÷สิüใüเĆื่องø่ำงๆ เหล่ำüี้เþ็ü ÿลลัāû์ของ (เĄøำ) อัลกอĆิúึĄจำกกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องúี่ú�ำงำüกัýชุ÷ ข้อĄูลขüำ÷ใหญ่และซัýซ้อü ù้ำจะอûิýำąแýýหąำýๆ ขั้üøอüúั่วไþจะ คะแüü สอý ĄำøĆฐำü (SAT) คะแüüเฉลี่ąสะสĄ (GPA) รูþúี่1 สĆ้ำงโĄเ÷ลจำกข้อĄูลĆะ÷ัýĄัûąĄศึกษำเāื่อú�ำüำąควำĄส�ำเĆ็จใüกำĆเĆีąü Ćะ÷ัýþĆิญญำøĆีสĄĄุøิว่ำแø่ละจุ÷แúüเกĆ÷เฉลี่ąĆะ÷ัýĄัûąĄศึกษำกัýคะแüü ข้อสอýĄำøĆฐำüของüักศึกษำĆะ÷ัýþĆิญญำøĆีจุ÷úี่ĄีเคĆื่องหĄำą “+” แúü üักศึกษำúี่ส�ำเĆ็จกำĆศึกษำใüเวลำ 4 þีส่วüจุ÷úี่ĄีเคĆื่องหĄำą “-” แúüüักศึกษำúี่ ไĄ่ส�ำเĆ็จกำĆศึกษำใüเวลำ 4 þีเส้üøĆงúี่เþ็üเส้üþĆะแĄ้จะไĄ่ไ÷้แý่งข้อĄูลเþ็ü 2 กลุ่Ąอą่ำงสĄýูĆö์แø่ก็ąังแý่งข้อĄูลเþ็üกลุ่Ąไ÷้÷ีāอสĄควĆและü่ำจะü�ำไþใช้ú�ำüำą ควำĄส�ำเĆ็จของüักศึกษำใüอüำคøไ÷้ù้ำใช้เส้üโค้งúึýใüกำĆแý่งจะĄีข้อÿิ÷āลำ÷ ü้อąกว่ำแø่ก็ĄีควำĄซัýซ้อüกว่ำเส้üøĆงĄำก ซึ่งอำจú�ำให้เกิ÷ÿลข้ำงเคีąงúี่คำ÷ ไĄ่ùึงไ÷้

23 บทนำ� เþ็ü÷ังüี้ข้อĄูลจะùูกส่งให้กัýอัลกอĆิúึĄúี่จะค้üหำโĄเ÷ลúี่เข้ำกัýข้อĄูล ไ÷้÷ีจำกøัวเลือกของโĄเ÷ลúี่เþ็üไþไ÷้จ�ำüวüĄหำศำล ลองüึกว่ำเĆำ ไ÷้Ćัýกลุ่Ąของจุ÷ 100 จุ÷ýüกĆะ÷ำษ แø่ละจุ÷ĄีกำĆĆะýุว่ำเþ็ü “ýวก” หĆือ “ลý” และให้ลำกเส้üเāื่อใช้แąกแąะĆะหว่ำงจุ÷ýวกและจุ÷ลý เส้ü úี่ลำกüี้อำจไĄ่จ�ำเþ็üø้องแąกจุ÷ýวกและจุ÷ลýอą่ำงสĄýูĆö์ก็ไ÷้(÷ูĆูþ úี่ 1) จุ÷ýวกและลýคือข้อĄูลและคุöคืออัลกอĆิúึĄúี่จะø้องลองลำกเส้ü แýýø่ำงๆ จüกĆะúั่งไ÷้เส้üúี่คุöāอใจและคิ÷ว่ำแý่งข้อĄูลไ÷้÷ีúี่สุ÷ เส้ü úี่คุöเลือกคือโĄเ÷ลซึ่งจะùูกใช้เāื่อú�ำüำąจุ÷อื่üๆ ใüอüำคøว่ำเþ็üจุ÷ ýวกหĆือจุ÷ลý แø่ใüควำĄเþ็üจĆิง คุöจะไ÷้Ćัýจุ÷ 10 ล้ำüจุ÷แúüúี่จะ เþ็ü 100 จุ÷ และแúüúี่จะเþ็üจุ÷ýüกĆะ÷ำษ 2 Ąิøิข้อĄูลจĆิงจะเþ็ü จุ÷ใüþĆิăูĄิ10,000 Ąิøิซึ่งคุöคงไĄ่สำĄำĆùú�ำøัวเþ็üอัลกอĆิúึĄไ÷้ อีกø่อไþไĄ่ว่ำคุöจะฉลำ÷แค่ไหüก็øำĄ อัลกอĆิúึĄĄำøĆฐำüและùูกใช้Ąำกúี่สุ÷ใüกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องüั้ü เĆีąýง่ำą ú�ำงำüอą่ำงโþĆ่งใส และøั้งอąู่ýüหลักกำĆ ใüĆูþúี่ 2 เĆำไ÷้ú�ำ ส�ำเüำĆำąละเอีą÷Ćะ÷ัýสูงของอัลกอĆิúึĄ÷ังกล่ำวหĆือúี่เĆีąกว่ำ “Ćหัส ล�ำลอง” จำกวิกิāีเ÷ีąส�ำหĆัýอัลกอĆิúึĄแāĆ่กĆะจำąą้อüกลัýส�ำหĆัý โคĆงข่ำąþĆะสำúเúีąĄอัüเลื่องชื่อ ซึ่งเþ็üโĄเ÷ลกำĆคำ÷กำĆö์úี่úĆงāลัง Ąำก อัลกอĆิúึĄ÷ังกล่ำวĄีควำĄąำวแค่ 11 ýĆĆúั÷และใช้สอüüักศึกษำ Ćะ÷ัýþĆิญญำøĆีไ÷้ง่ำąๆ กำĆú�ำซ�้ำหลักใüส่วü “forEach” üั้üจะไล่ āิจำĆöำจุ÷ข้อĄูล (จุ÷ýวกและจุ÷ลýýüกĆะ÷ำษ) และþĆัýแø่งค่ำăำąใü โĄเ÷ล (เส้üúี่คุöāąำąำĄวำ÷) เāื่อล÷จ�ำüวüกำĆú�ำüำąÿิ÷ (üั่üคือ จ�ำüวüจุ÷ýวกúี่โĄเ÷ลú�ำüำąว่ำเþ็üลýและจุ÷ลýúี่โĄเ÷ลú�ำüำąว่ำเþ็ü ýวก) อัลกอĆิúึĄú�ำใüสิ่งúี่คุöü่ำจะú�ำเช่üเ÷ีąวกัü แø่อำจเþ็üวิûีúี่เþ็ü Ćะýýและ÷ูเþ็üคöิøศำสøĆ์Ąำกกว่ำ üอกจำกüี้ąังแúýไĄ่Ąีข้อจ�ำกั÷ว่ำ จะĄีจุ÷ข้อĄูลกี่จุ÷หĆือว่ำข้อĄูลจะซัýซ้อüเāีąงใ÷ก็øำĄ

24 AI ที่มีหัวใจ ÷ังüั้üเĄื่อĄีกำĆกล่ำวùึงควำĄซัýซ้อüหĆือควำĄไĄ่ชั÷เจüของกำĆ เĆีąüĆู้÷้วąเคĆื่อง ÿู้กล่ำวüั้üไĄ่ไ÷้หĄำąùึง (หĆืออą่ำงü้อąไĄ่ควĆāู÷ùึง) อัลกอĆิúึĄúี่ใช้ใüกำĆหำโĄเ÷ลúี่÷ีúี่สุ÷ เช่ü อัลกอĆิúึĄแāĆ่กĆะจำąą้อü กลัýüี้ซึ่งเþ็üอัลกอĆิúึĄúี่ออกแýýโ÷ąĄüุษą์แø่โมเดลúี่เþ็üÿลลัāû์ ของอัลกอĆิúึĄเหล่ำüี้อำจจะซัýซ้อüจüąำกเกิüúี่จะเข้ำใจไ÷้โ÷ąเฉāำะ เĄื่อข้อĄูลü�ำเข้ำüั้üซัýซ้อüและขอýเขøของโĄเ÷ลúี่เþ็üค�ำøอýüั้ü กว้ำงĄำกๆ üี่เþ็üสำเหøุว่ำú�ำไĄĄüุษą์úี่ü�ำโĄเ÷ลไþใช้จึงไĄ่สำĄำĆùเข้ำใจ โĄเ÷ลไ÷้อą่ำงù่องแú้ใüขöะúี่เþ้ำหĄำąของอัลกอĆิúึĄแāĆ่กĆะจำąą้อü กลัýüั้üสำĄำĆùเข้ำใจไ÷้อą่ำงชั÷เจü üั่üคือกำĆú�ำให้ข้อÿิ÷āลำ÷เกิ÷ขึ้ü กัýข้อĄูลü�ำเข้ำü้อąúี่สุ÷ ควำĄลึกลัýของกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องและþัญหำ úี่øำĄĄำเþ็üþĆำกฏกำĆö์úี่อุýัøิขึ้üเĄื่ออัลกอĆิúึĄúี่แĄ้จะøĆงไþøĆงĄำ ú�ำงำüกัýข้อĄูลúี่ซัýซ้อüเāื่อü�ำไþสĆ้ำงโĄเ÷ลกำĆú�ำüำąúี่ซัýซ้อü üั่üเอง øัวอą่ำงเช่ü เĄื่อü�ำโĄเ÷ลúี่ล÷úอüข้อÿิ÷āลำ÷โ÷ąĆวĄให้เหลือ ü้อąúี่สุ÷ใüกำĆú�ำüำąควำĄส�ำเĆ็จใüกำĆเĆีąüĆะ÷ัýþĆิญญำøĆีไþใช้ใü กำĆāิจำĆöำĆัýüักศึกษำ Ąัüอำจú�ำงำüÿิ÷āลำ÷โ÷ąþฏิเสûÿู้สĄัคĆ ÿิว÷�ำúี่ĄีคุöสĄýัøิøำĄเกöô์ý่อąคĆั้งกว่ำÿู้สĄัคĆÿิวขำวúี่ĄีคุöสĄýัøิ øำĄเกöô์สำเหøุอำจĄำจำกกำĆúี่ÿู้ออกแýýไĄ่ไ÷้คิ÷ùึงþัญหำüี้Ąำก่อü จึงไĄ่ไ÷้ĆะýุลงไþใüอัลกอĆิúึĄว่ำให้āąำąำĄú�ำให้อัøĆำกำĆþฏิเสûúี่ รูþúี่ 2 Ćหัสล�ำลองของอัลกอĆิúึĄแāĆ่กĆะจำąą้อüกลัýส�ำหĆัýโคĆงข่ำąþĆะสำú เúีąĄ

25 บทนำ� ÿิ÷āลำ÷ของÿู้สĄัคĆúั้ง 2 กลุ่Ąเú่ำเúีąĄกัü อัลกอĆิúึĄจึงไĄ่ไ÷้āąำąำĄ สĆ้ำงโĄเ÷ลúี่Ąีลักษöะ÷ังกล่ำว กำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องใüĆูþแýýĄำøĆฐำü ไĄ่Ąีúำงให้อะไĆเĆำ “ĂĆีๆ” โ÷ąเฉāำะใüสิ่งúี่เĆำไĄ่ไ÷้Ćะýุไว้และýำงคĆั้ง อำจไ÷้ÿลøĆงข้ำĄกัýúี่เĆำø้องกำĆ þัญหำüี้Ąีúี่ĄำจำกกำĆúี่ขอýเขøของ โĄเ÷ลúี่อัลกอĆิúึĄค้üหำüั้üกว้ำงขวำงและ “ซัýซ้อü” Ąำก โ÷ąเฉāำะใü กĆöีโĄเ÷ลแýýโคĆงข่ำąþĆะสำúเúีąĄ ú�ำให้อำจจะĄีýำงโĄเ÷ลúี่ú�ำงำü øĆงøำĄúี่เĆำĆะýุไว้แø่แลกĄำซึ่งÿลกĆะúýใüเĆื่องอื่üๆ úี่ไĄ่ไ÷้Ćะýุไว้ เāĆำะอąู่üอกเหüือกำĆคำ÷กำĆö์ของเĆำ เช่ü ควำĄเþ็üส่วüøัวหĆือ ควำĄเþ็üûĆĆĄ ÿลúี่øำĄĄำก็คือโĄเ÷ลúี่øั÷สิüใจใüเĆื่องø่ำงๆ แýýอัøโüĄัøิและ สลัýซัýซ้อüซึ่งเกิ÷จำกกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องจะĄีลักษöะเฉāำะโ÷ąøัว ของĄัüเอง ซึ่งอąู่üอกเหüือกำĆคำ÷เ÷ำของÿู้ออกแýý ÿู้ออกแýýอำจĄี ควำĄเข้ำใจอą่ำง÷ีเąี่ąĄเกี่ąวกัýอัลกอĆิúึĄúี่ใช้เāื่อหาโĄเ÷ลúี่จะü�ำĄำใช้ ใüกำĆøั÷สิüใจ แø่ไĄ่ใช่øัวโĄเ÷ลโ÷ąøĆง ÷ังüั้üกำĆจะú�ำให้ÿลลัāû์ของ โĄเ÷ลเหล่ำüี้สอ÷คล้องกัýûĆĆĄเüีąĄของสังคĄúี่เĆำø้องกำĆĆักษำไว้เĆำ จ�ำเþ็üจะø้องเĆีąüĆู้วิûีกำĆออกแýýให้เþ้ำหĄำąเหล่ำüั้üอąู่ใüอัลกอĆิúึĄ øั้งแø่แĆก เราคือใคร ก่อüúี่เĆำจะĆ่วĄเ÷ิüúำงไþýüùüüúี่เกี่ąวข้องกัýเúคโüโลąีสังคĄ จĆิąûĆĆĄ และกำĆออกแýýอัลกอĆิúึĄไþ÷้วąกัü อำจเþ็üกำĆ÷ีúี่ÿู้อ่ำü จะไ÷้úĆำýว่ำÿู้เขีąüคือใคĆและú�ำไĄเĆำùึงเĆิ่ĄสüใจþĆะเ÷็üúี่แøกø่ำง กัüอą่ำงĄำกเช่üüี้þĆะสýกำĆö์úี่ÿ่ำüĄำของāวกเĆำü่ำจะช่วąชี้ให้เห็ü ว่ำอะไĆคือเþ้ำþĆะสงค์ของหüังสือเล่Ąüี้และอะไĆúี่ไĄ่ใช่ ĆวĄúั้งอำจú�ำให้ เห็üชั÷เจüขึ้üว่ำเĆำเหĄำะสĄúี่จะให้ควำĄเห็üใüเĆื่องอะไĆý้ำงและเĆื่อง

26 AI ที่มีหัวใจ อะไĆúี่เĆำไĄ่ü่ำจะให้ควำĄเห็üไ÷้÷ี เĆำúั้งคู่เþ็üüักวิจัąอำชีāใüสำขำúี่เĆีąกว่ำวิúąำกำĆคอĄāิวเøอĆ์ เชิงúćษฎีซึ่งเþ็üสำขำą่อąของวิúąำกำĆคอĄāิวเøอĆ์úี่Ąุ่งศึกษำโĄเ÷ล กำĆค�ำüวöใüเชิงคöิøศำสøĆ์อą่ำงเþ็üĆะýýĆะเýีąý เĆำใช้ค�ำว่ำ “กำĆ ค�ำüวö” ไĄ่ใช่ค�ำว่ำ “คอĄāิวเøอĆ์” เüื่องจำกใüหüังสือเล่Ąüี้(และü่ำจะ โ÷ąúั่วไþ÷้วą) วิúąำกำĆคอĄāิวเøอĆ์เชิงúćษฎีüั้üĄองว่ำกำĆค�ำüวö เþ็üþĆำกฏกำĆö์úี่āýไ÷้úุกหüúุกแห่ง และไĄ่ใช่สิ่งúี่ùูกจ�ำกั÷อąู่แค่ ăำąใüอุþกĆö์เúคโüโลąีล�้ำสĄัąเú่ำüั้ü กำĆąืüąัüĄุĄĄอง÷ังกล่ำวเชิง วิúąำศำสøĆ์Ąีจุ÷เĆิ่Ąø้üúี่ÿลงำüúĆงอิúûิāลใüช่วงúศวĆĆษ 1930 ของ แอลัü úัวĆิง üักวิúąำศำสøĆ์คอĄāิวเøอĆ์เชิงúćษฎีคüแĆกúี่ไ÷้แส÷งให้ เห็üควำĄเþ็üสำกลของหลักกำĆค�ำüวöÿ่ำüúำงโĄเ÷ลคöิøศำสøĆ์úี่ þัจจุýัüเĆีąกกัüว่ำเคĆื่องจักĆของúัวĆิง คüúี่ศึกษำวิúąำกำĆคอĄāิวเøอĆ์ เชิงúćษฎีโ÷ąĄำก (ซึ่งĆวĄÿู้เขีąüúั้งสอง÷้วą) Ąองสำขำวิชำüี้และ เคĆื่องĄือø่ำงๆ úี่Ąีว่ำไĄ่ใช่เāีąงแค่สำขำวิชำหüึ่งๆ เú่ำüั้ü แø่เþ็ü กĆะýวüúัศü์úี่ใช้ĄองและศึกษำโลกĆอýøัวเĆำ ซึ่งอำจจะไĄ่ø่ำงจำกคüúี่ ศึกษำ÷้ำüĂิสิกส์เชิงúćษฎีใüąุคก่อüๆ úี่Ąองสำขำวิชำของāวกøü üั่üเอง üักวิúąำศำสøĆ์คอĄāิวเøอĆ์เชิงúćษฎีจะเห็üว่ำกำĆค�ำüวöเกิ÷ ขึ้üใüúุกúี่ ไĄ่ใช่แค่ใüคอĄāิวเøอĆ์แø่ąังĆวĄùึงใüûĆĆĄชำøิ(ใüกำĆ สืýúอ÷āัüûุกĆĆĄ, กำĆวิวัõüำกำĆ, กลศำสøĆ์ควอüøัĄ และþĆะสำú วิúąำศำสøĆ์) ใüสังคĄ (ใüĆะýýøลำ÷ĆวĄไþùึงĆะýýอื่üๆ úี่ĄีāćøิกĆĆĄ ĆวĄกลุ่Ą) และใü÷้ำüอื่üๆ ĄุĄĄองกำĆค�ำüวöใüลักษöะúั่วไþเช่üüี้คือ สิ่งúี่úัวĆิงไ÷้จิüøüำกำĆไว้ใüøัวอą่ำงúี่กล่ำวĄำ แĄ้ว่ำใüĆำąละเอีą÷ þลีกą่อąและกĆะýวüกำĆเชิงกำąăำāจะแøกø่ำงกัüไþ เช่ü กำĆค�ำüวö ใüกำĆสืýúอ÷āัüûุกĆĆĄจะเกี่ąวข้องกัý÷ีเอ็üเอและอำĆ์เอ็üเอแúüúี่จะ เþ็üวงจĆไĂĂ้ำและสำąไĂของคอĄāิวเøอĆ์ไĂĂ้ำแýý÷ั้งเ÷ิĄ และĄี

27 บทนำ� ควำĄแĄ่üą�ำü้อąกว่ำĄำก แø่เĆำąังคงøีควำĄและú�ำควำĄเข้ำใจĄุĄĄอง úี่úĆงคุöค่ำเหล่ำüี้ไ÷้÷้วąกำĆĄองĆะýýúี่แøกø่ำงกัüüี้ว่ำเþ็üอุþกĆö์ใü กำĆค�ำüวöüั่üเอง üักวิúąำศำสøĆ์คอĄāิวเøอĆ์จ�ำüวüĄำกก็ĄีĄุĄĄองø่อโลกใü ลักษöะüี้เช่üเ÷ีąวกัü ไĄ่ใช่แค่üักวิúąำศำสøĆ์คอĄāิวเøอĆ์เชิงúćษฎี เú่ำüั้ü แø่สิ่งúี่ú�ำให้วิúąำศำสøĆ์คอĄāิวเøอĆ์เชิงúćษฎีแøกø่ำงออกไþ คือควำĄø้องกำĆúี่จะāąำąำĄก�ำหü÷กฎเกöô์หĆือĆะýุโĄเ÷ลúำงคöิøศำสøĆ์úี่ชั÷เจüของþĆำกฏกำĆö์กำĆค�ำüวöเหล่ำüี้และศึกษำÿลสืýเüื่อง úี่เกิ÷จำกโĄเ÷ลเหล่ำüั้üăำąใø้ĄุĄĄองของกĆะýวüกำĆแก้þัญหำและ øั÷สิüใจ ÿู้สüใจ÷้ำüกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องอำจจะāัõüำหĆือü�ำอัลกอĆิúึĄ เช่ü อัลกอĆิúึĄกำĆแāĆ่กĆะจำąą้อüกลัýส�ำหĆัýโคĆงข่ำąþĆะสำúเúีąĄ úี่เĆำไ÷้กล่ำวùึงไþแล้ว ไþใช้งำüกัýข้อĄูลจĆิงเāื่อศึกษำว่ำĄัüú�ำงำü ไ÷้÷ีเāีąงใ÷ กำĆú÷ลอง÷ังกล่ำวไĄ่ไ÷้ก�ำหü÷ให้ÿู้สüใจจะø้องüิąำĄ อą่ำงชั÷เจüว่ำอะไĆคือ “กำĆเĆีąüĆู้” หĆืออะไĆùือเþ็üควำĄąำกล�ำýำกใü กำĆค�ำüวöúี่จะเกิ÷ขึ้üý้ำง สิ่งúี่āวกเûอø้องกำĆก็คือกำĆāิจำĆöำว่ำ อัลกอĆิúึĄú�ำงำüไ÷้÷ีหĆือไĄ่กัýงำüหĆือข้อĄูลúี่อąู่øĆงหü้ำเú่ำüั้üเอง ใüúำงกลัýกัü üักวิúąำศำสøĆ์คอĄāิวเøอĆ์เชิงúćษฎีĄีแüวโü้Ą úี่จะเĆิ่Ąø้üศึกษำกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องโ÷ąกำĆĆะýุüิąำĄúี่ชั÷เจüว่ำอะไĆ คือ “กำĆเĆีąüĆู้” (หĆือăำąใø้üิąำĄหลักอำจĄีĆูþแýýą่อąอีกหลำąแýýúี่ แøกø่ำงกัüไþ) จำกüั้üจึงศึกษำø่ออą่ำงเþ็üĆะýýว่ำăำąใø้üิąำĄüี้Ąี อะไĆúี่สำĄำĆùú�ำไ÷้และú�ำไĄ่ไ÷้ý้ำงăำąใø้กำĆค�ำüวöของอัลกอĆิúึĄ ù้ำจะแซวกัüก็อำจāู÷ไ÷้ว่ำ เĆำอำจĄองว่ำüักþฏิýัøิúั่วไþüั้üú�ำงำüăำą ใø้สโลแกü “ก็ลงĄือú�ำไþเลą (,ust Do It)” ของไüกี้ใüขöะúี่üักúćษฎี จะú�ำงำüăำąใø้ สโลแกü “ก็üิąำĄและศึกษำĄัüสิ(,ust Define and Study It)” เĄื่อกล่ำวเช่üüี้หลำąคüอำจสงสัąว่ำù้ำเþ็üเช่üüี้แล้ว คุöค่ำ úี่จัýø้องไ÷้ของวิúąำกำĆคอĄāิวเøอĆ์เชิงúćษฎีคืออะไĆ ąิ่งไþกว่ำüั้ü

28 AI ที่มีหัวใจ ควำĄĆู้เชิงúćษฎีĄักจะไล่øำĄกำĆþฏิýัøิไĄ่úัüเช่üเ÷ีąวกัýúี่เกิ÷ขึ้üใü วิúąำศำสøĆ์สำขำอื่üๆ ส�ำหĆัýข้อสงสัąüี้เĆำอąำกโø้แą้ง (และคิ÷ว่ำ เāื่อüĆ่วĄงำüหลำąคüของเĆำก็จะเห็ü÷้วą) ว่ำแüวúำงกำĆศึกษำเชิง úćษฎีüี้จ�ำเþ็üอą่ำงąิ่งąว÷øอüúี่ąังไĄ่อำจĆะýุüิąำĄúี่ชั÷เจüไ÷้และกำĆ üิąำĄĄัüให้ùูกø้องĄีควำĄหĄำąอą่ำงĄำก เช่ü ใüกĆöีของ “ควำĄเþ็ü ส่วüøัว” และ “ควำĄเþ็üûĆĆĄ” กำĆเขีąüüิąำĄúี่ชั÷เจüแĄ่üą�ำúี่สำĄำĆùจัýþĆะเ÷็üหลักของ แüวคิ÷úี่เþ็üĄüุษą์Ąำกๆ และส�ำคัญĄำกๆ üั้üเþ็üงำüúี่ø้องใช้úั้งศำสøĆ์ และศิลþņและใüหลำąๆ กĆöีÿู้เขีąüüิąำĄไĄ่อำจหลีกเลี่ąงúี่จะไĄ่ล÷úอü อะไĆø่ำงๆ ให้ง่ำąลงไ÷้ซึ่งหลำąคĆั้งกำĆøั÷สิüใจ÷ังกล่ำวเþ็üเĆื่องúี่ąำก แø่ก็จ�ำเþ็ü เĆำจะไ÷้เห็üăำวะควำĄøึงเคĆีą÷เช่üüี้หลำąคĆั้งใüหüังสือ เล่Ąüี้อą่ำงไĆก็øำĄ āึงøĆะหüักไว้ว่ำăำวะเช่üüี้ไĄ่ไ÷้เþ็üÿลจำกแüวúำง เชิงúćษฎีโ÷ąเüื้อแú้แø่อą่ำงใ÷ ใüúำงกลัýกัü Ąัüสะú้อüùึงควำĄąำก ล�ำýำกúี่Ąีอąู่เþ็üþกøิของกำĆāąำąำĄú�ำให้แüวคิ÷úี่ก่อüหü้ำüี้ùูกกล่ำว ùึงแýýก�ำกวĄ เช่ü “ควำĄเþ็üûĆĆĄ” üั้üชั÷เจüและแĄ่üą�ำขึ้üĄำ เĆำ เชื่อว่ำหüúำงเ÷ีąวúี่จะú�ำให้อัลกอĆิúึĄĄีāćøิกĆĆĄúี่÷ีขึ้üø้องเĆิ่ĄจำกกำĆ Ćะýุให้ชั÷เจüว่ำเþ้ำหĄำąúี่แú้จĆิงของเĆำคืออะไĆ ไĄ่ว่ำāื้üฐำüของเĆำจะเþ็üอą่ำงไĆก็øำĄ ควำĄสüใจและÿลกำĆ วิจัąใüหัวข้อใüหüังสือเล่Ąüี้ของเĆำไĄ่ไ÷้เกิ÷ขึ้üใüโลกสุญญำกำศของ üำĄûĆĆĄและคöิøศำสøĆ์เĆำúั้งคู่สüใจúี่จะใช้แüวúำงúี่กล่ำวĄำข้ำงø้ü กัýþัญหำ÷้ำüกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องและþัญญำþĆะ÷ิษฐ์Ąำąำวüำü แĄ้ว่ำ เĆำจะเþ็üüักúćษฎีแø่เĆำก็ไĄ่ไ÷้ø่อø้ำüหĆือไĄ่ไ÷้ขำ÷þĆะสýกำĆö์ใü งำüเชิงú÷ลองúี่ใช้ข้อĄูลเþ็üหลักใüกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่อง ý่อąคĆั้งเāื่อ ú÷สอýควำĄเหĄำะสĄใüกำĆü�ำไþþĆะąุกø์ใช้ĆวĄùึงú÷สอýข้อจ�ำกั÷ ของúćษฎีของเĆำ แø่ýำงคĆั้งก็เāื่อเþ้ำหĄำąอื่üๆ และเþ็üเāĆำะว่ำ แüวโü้ĄของþĆะเ÷็üø่ำงๆ úี่เĆำไ÷้กล่ำวĄำ เช่ü กำĆเøิýโøของกำĆเก็ý

29 บทนำ� ข้อĄูลÿู้ýĆิโăคúี่ĄำāĆ้อĄกัýอิüเúอĆ์เü็ø āĆ้อĄๆ กัýกำĆเāิ่Ąขึ้üของกำĆ ใช้งำüกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องเāื่อกำĆøั÷สิüใจโ÷ąอัøโüĄัøิú�ำให้เĆำและ เāื่อüĆ่วĄงำüøĆะหüักùึงโอกำสúี่จะเกิ÷ÿลกĆะúýข้ำงเคีąงúี่คำ÷ไĄ่ùึง และĆู้สึกกังวลเþ็üอą่ำงĄำก เĆำใช้เวลำส่วüใหญ่ใüúศวĆĆษúี่ÿ่ำüĄำú�ำวิจัąใüหัวข้อúี่ùูกāู÷ ùึงใüหüังสือเล่Ąüี้øลอ÷จüāู÷คุąกัýÿู้เกี่ąวข้องø่ำงๆ เĆำใช้เวลำหลำą ชั่วโĄงคุąกัýúüำą ÿู้วำงกฎĆะเýีąý üักเศĆษฐศำสøĆ์üักอำชญำวิúąำ üักสังคĄศำสøĆ์ÿู้ĄีอำชีāใüอุøสำหกĆĆĄเúคโüโลąีและคüอื่üๆ อีกใü þĆะเ÷็üúี่จะกล่ำวùึงใüýúùั÷ๆ ไþ เĆำไ÷้ให้ควำĄเห็üø่อคöะกĆĆĄกำĆ ของĆัฐสăำ ýĆĆษัúø่ำงๆ ĆวĄไþùึงหü่วąงำüของĆัฐýำลเกี่ąวกัýþĆะเ÷็ü ÷้ำüอัลกอĆิúึĄúี่เกี่ąวกัýควำĄเþ็üส่วüøัวและควำĄเþ็üûĆĆĄ üอกจำกüี้ โ÷ąส่วüøัวแล้ว เĆำąังĄีþĆะสýกำĆö์โชกโชüใüเĆื่องø่ำงๆ อำúิกำĆ ซื้อขำąหลักúĆัāą์โ÷ąกำĆวิเคĆำะห์เชิงøัวเลขและăำคกำĆเงิü กำĆเþ็üúี่ þĆึกษำ÷้ำüกฎหĄำą กำĆออกกฎĆะเýีąý และ÷้ำüอัลกอĆิúึĄ øลอ÷จü ĄีþĆะสýกำĆö์กำĆลงúุüúำงเúคโüโลąีและสøำĆ์øอัþ ซึ่งเĆื่องø่ำงๆ úั้งหĄ÷üี้ก�ำลังจะø้องเÿชิญกัýþĆะเ÷็üúำงสังคĄúี่เþ็üแก่üหลักของเĆำ ใüúี่üี้ ù้ำจะกล่ำวสั้üๆ เĆำคือüักวิúąำศำสøĆ์คอĄāิวเøอĆ์สĄัąใหĄ่ เĆำ úĆำý÷ีว่ำเĆำไĄ่ไ÷้เþ็üอะไĆและไĄ่ควĆแสĆ้งú�ำøัวเþ็üใคĆอีก÷้วą เĆำไĄ่ใช่ úüำąหĆือÿู้วำงกฎĆะเýีąý เĆำไĄ่ใช่ÿู้āิāำกษำ ÿู้ĆักษำกฎหĄำą หĆือ üักสังคĄสงเคĆำะห์เĆำไĄ่ใช่คüúี่อąู่แüวหü้ำúี่เห็üÿลกĆะúýหĆือคอą ช่วąเหลือÿู้úี่ไ÷้ĆัýควำĄล�ำýำกหĆืออัüøĆำąจำกกำĆùูกละเĄิ÷ควำĄเþ็ü ส่วüøัว หĆือไ÷้ĆัýÿลกĆะúýจำกกำĆøั÷สิüแýýล�ำเอีąงของอัลกอĆิúึĄ เĆำไĄ่ใช่üักเคลื่อüไหวúำงสังคĄúี่ĄีควำĄเข้ำใจลึกซึ้งหĆือไ÷้สัĄÿัสโ÷ąøĆง กัýþĆะวัøิศำสøĆ์และþัญหำของกำĆþฏิýัøิúี่ไĄ่เú่ำเúีąĄ หĆือĆูþแýýอื่üๆ ของควำĄอąุøิûĆĆĄ

30 AI ที่มีหัวใจ ÷ังüั้üเĆำจึงกล่ำวùึงเĆื่องúี่ø้องใช้ควำĄเชี่ąวชำญเหล่ำüั้üค่อüข้ำง ü้อą แĄ้ว่ำĄัüจะเþ็üเĆื่องส�ำคัญก็øำĄ เช่ü กำĆออกแýýกฎหĄำąหĆือ ข้อýังคัýúี่÷ีขึ้ü กำĆเสüอแüะกำĆāัõüำหü่วąงำüúำงสังคĄเāื่อล÷ ควำĄเหลื่อĄลำ�้ใüสังคĄ หĆือกĆะúั่งกำĆออกควำĄเห็üว่ำควĆจะแก้þัญหำ กำĆú÷แúüแĆงงำü÷้วąเúคโüโลąีไ÷้อą่ำงไĆ ใช่ว่ำเĆำไĄ่สüใจหĆือไĄ่Ąี ควำĄเห็üเกี่ąวกัýþĆะเ÷็üāวกüี้แø่กำĆจะü�ำเสüอþĆะเ÷็üāวกüี้ให้ เหĄำะสĄจะเþลี่ąüแþลงûĆĆĄชำøิของหüังสือúี่เĆำø้องกำĆเขีąüüี้ไþĄำก จüไĄ่ใช่หüังสือเกี่ąวกัýแüวúำงกำĆแก้þัญหำอą่ำงเþ็üวิúąำศำสøĆ์และ ค�ำøอýของþัญหำúี่เĆำอำจเĆีąกว่ำþัญหำเชิงอัลกอĆิúึĄและสังคĄ ÷ังüั้üเĆำจึงāู÷ùึงสิ่งúี่เĆำเชี่ąวชำญและÿ่ำüกำĆคิ÷ใคĆ่คĆวญ อą่ำงหüักĄำแล้ว ซึ่งก็คือกำĆออกแýýอัลกอĆิúึĄúี่÷ีขึ้üüั่üเอง หนังสือเล่มนี้(ไม่) เกี่ยวกับอะไรบ้าง ù้ำเĆำลองค้üหำ÷ูเĆำจะāýหüังสือใหĄ่ๆ ข่ำว หĆือýúควำĄเชิงวิúąำศำสøĆ์เกี่ąวกัýกĆöีø่ำงๆ úี่อัลกอĆิúึĄไ÷้ก่อให้เกิ÷ÿลเสีąกัýคüýำงคü หĆือýำงคĆั้งอำจจะเþ็üคüกลุ่Ąใหญ่ เช่ü กำĆú÷ลองออüไลü์úี่ĄีกำĆ ควýคุĄøัวแþĆไ÷้แส÷งให้เห็üว่ำÿลลัāû์จำกกำĆค้üหำ÷้วąกูเกิลหĆือ โçษöำýüเĂซýุʼnกและýĆิกำĆอื่üๆ ýüอิüเúอĆ์เü็ø แส÷งอคøิúำง เชื้อชำøิเāศ ĄุĄĄองúำงกำĆเĄือง และ÷้ำüอื่üๆ กำĆเลือกþฏิýัøิใüแง่ เชื้อชำøิของโĄเ÷ลกำĆú�ำüำąúี่ใช้ใüกำĆøั÷สิüค÷ีอำชญำกĆĆĄก่อให้เกิ÷ กำĆùกเùีąงอą่ำงกว้ำงขวำง และú�ำให้üักสùิøิüักอำชญำวิúąำ และ ÿู้เชี่ąวชำญ÷้ำüกฎหĄำąหัüĄำสüใจþĆะเ÷็üเหล่ำüี้ใüĄุĄúี่เกี่ąวกัý ควำĄเþ็üส่วüøัว ĄีหลำąกĆöีúี่ข้อĄูลอ่อüไหวของýุคคลซึ่งĆวĄùึงĆะเýีąü แāúą์āćøิกĆĆĄกำĆค้üหำýüเว็ý หĆือข้อĄูลกำĆเงิü ùูกอüุĄำüกลัýĄำ ไ÷้จำกข้อĄูลúี่ü่ำจะùูกกĆะýวüกำĆเชิงอัลกอĆิúึĄú�ำให้เþ็üüิĆüำĄไþแล้ว

31 บทนำ� ÿ่ำüúำงกĆะýวüกำĆ “ú�ำลำąควำĄเþ็üüิĆüำĄ” (÷ังúี่ไ÷้กล่ำวùึงใüøัวอą่ำง ของข้อĄูลเกี่ąวกัýāิกั÷และลิซำ ĄำกĆิü úี่ü�ำเสüอโ÷ąหüังสือāิĄā์ New York Times) āĆ้อĄๆ กัüüี้เคĆื่องĄือวิเคĆำะห์ข้อĄูลแýýอัลกอĆิúึĄ úี่ช่วąให้เĆำสำĄำĆùค้üหำควำĄสัĄāัüû์ăำąใüข้อĄูลไ÷้อą่ำงĆว÷เĆ็วและ ĄีþĆะสิúûิăำā ąังú�ำให้ĄีกำĆค้üāýĆำąงำüสิ่งúี่ü่ำจะเþ็üข้อเú็จจĆิงúำง วิúąำศำสøĆ์แø่สุ÷ú้ำąกลัýกลำąเþ็üเĆื่องไĄ่จĆิง ก่อให้เกิ÷ควำĄสูญเสีą úั้งเวลำและชีวิø จึงเห็üไ÷้ชั÷เจüขึ้üเĆื่อąๆ ว่ำอัลกอĆิúึĄสĄัąใหĄ่กลำą เþ็üสิ่งúี่เหąีąýą�่ำคุöค่ำเชิงสังคĄúี่ÿู้คüąึ÷ùืออąู่เĆื่อąĄำ เĄื่อเĆิ่Ąเห็üþัญหำชั÷เจüขึ้üขüำ÷üี้แล้วค�ำøอýคืออะไĆกัüล่ะ โ÷ąĄำกแล้วกำĆùกเùีąงใüþัจจุýัüĄุ่งเþ้ำไþúี่ค�ำøอýแýý “÷ั้งเ÷ิĄ” เช่ü กฎหĄำąและข้อýังคัýใหĄ่úี่Ąุ่งเþ้ำไþąังอัลกอĆิúึĄ ข้อĄูล และกำĆเĆีąüĆู้ ของเคĆื่อง กฎĆะเýีąýว่ำ÷้วąกำĆþกþ้องข้อĄูลúั่วไþของสหăำāąุโĆþ เþ็üชุ÷กฎหĄำąúี่Ąีขอýเขøกว้ำงขวำง úี่ออกแýýĄำเāื่อจ�ำกั÷กำĆละเĄิ÷ ควำĄเþ็üส่วüøัวúี่เกี่ąวข้องกัýกำĆþĆะĄวลÿลข้อĄูล÷้วąอัลกอĆิúึĄ และ เāื่อýังคัýให้กำĆใช้งำüอัลกอĆิúึĄใüกิจกĆĆĄø่ำงๆ Ąี“ăำĆะควำĄĆัýÿิ÷” และสำĄำĆù “ชี้แจงไ÷้” ซึ่งเþ็üคุöค่ำเชิงสังคĄúี่ąังĄีควำĄคลุĄเคĆืออąู่ ÿู้เชี่ąวชำญ÷้ำüกฎหĄำąหĄกĄุ่üอąู่กัýข้อùกเùีąงúี่ว่ำกฎหĄำąþัจจุýัü สำĄำĆùü�ำĄำใช้กัýอัลกอĆิúึĄไ÷้หĆือไĄ่ โ÷ąเฉāำะอัลกอĆิúึĄúี่ùูกü�ำ Ąำใช้ใü÷้ำüúี่เกี่ąวข้องกัýĄüุษą์เช่ü ใüþĆะเ÷็üกำĆห้ำĄกี÷กัüใüกำĆ จ้ำงงำüúี่Ćะýุไว้ใüลักษöะúี่ 7 ของกฎหĄำąสิúûิāลเĄืองอเĄĆิกัü ใü กลุ่ĄอุøสำหกĆĆĄเúคโüโลąีเองก็ĄีควำĄāąำąำĄúี่จะāัõüำเคĆื่องĄือใü กำĆก�ำกัý÷ูแลกัüเองÿ่ำüกำĆĆิเĆิ่Ąหลำąๆ แýý เช่ü กลุ่ĄควำĄĆ่วĄĄือ ÷้ำüþัญญำþĆะ÷ิษฐ์เāื่อþĆะโąชü์ø่อþĆะชำชüและสังคĄ เþ็üø้ü ăำคĆัฐ และองค์กĆก�ำกัý÷ูแลø่ำงๆ ก�ำลังอąู่Ćะหว่ำงกำĆú�ำควำĄเข้ำใจว่ำสăำā ใหĄ่ăำąใø้กำĆøั÷สิü÷้วąอัลกอĆิúึĄจะĄีÿลø่อăำĆกิจของøüอą่ำงไĆ กĆะúĆวงø่ำงþĆะเúศของสหĆัฐอเĄĆิกำùึงขั้üจั÷þĆะชุĄเกี่ąวกัýýúýำú

32 AI ที่มีหัวใจ และÿลกĆะúýของþัญญำþĆะ÷ิษฐ์úี่Ąีø่อüโąýำąø่ำงþĆะเúศเลąúีเ÷ีąว แĄ้กĆะúั่งĆะหว่ำงúี่เĆำก�ำลังเขีąüหüังสือเล่Ąüี้อąู่ ก็Ąีข้อùกเùีąง ĄำกĄำąเกิ÷ขึ้üøลอ÷เวลำเกี่ąวกัýýúýำúúี่เหĄำะสĄของกำĆเก็ýข้อĄูล ใüสังคĄ เþ็üไþไ÷้หĆือไĄ่úี่จะĄีýำงเĆื่องúี่ไĄ่ควĆú�ำเāĆำะÿลกĆะúýเชิง สังคĄใüĆะąะąำวüั้üไĄ่คุ้ĄกัýþĆะโąชü์úี่จะไ÷้ใüĆะąะสั้ü กำĆúี่Ćะýý จ÷จ�ำใýหü้ำĄีอัøĆำควำĄÿิ÷āลำ÷ใüกลุ่ĄคüÿิวสีĄำกกว่ำคüÿิวขำว อำจจะไĄ่ใช่þĆะเ÷็üส�ำคัญúี่สุ÷ เāĆำะเĆำอำจจะไĄ่ควĆāัõüำเúคโüโลąี กำĆจ÷จ�ำใýหü้ำใüĆะ÷ัýúี่คĆอýคลุĄเลą÷้วąซำ �้ เüื่องจำกĄัüจะú�ำให้เĆำ เข้ำใกล้ควำĄเþ็üĆัฐúี่เø็Ąไþ÷้วąกำĆสอ÷แüĄ กิจกĆĆĄและข้อùกเùีąง เหล่ำüี้เþ็üสิ่งúี่Ąีคุöค่ำ ĄีควำĄส�ำคัญ จ�ำเþ็üอą่ำงąิ่งąว÷ และĄีÿู้อื่ü เขีąüùึงไþแล้ว ÷ังüั้üแúüúี่จะสüใจใüหัวข้อúี่คุ้üเคąกัüอąู่แล้ว หüังสือเล่Ąüี้ Ąุ่งเþ้ำไþúี่กำĆศึกษำเกี่ąวกัýกำĆออกแýýให้อัลกอĆิúึĄค�ำüึงùึงเงื่อüไข เชิงสังคĄโ÷ąøĆง ĆวĄùึงÿลกĆะúýและข้อแลกเþลี่ąüø่ำงๆ úี่อุýัøิขึ้ü จำกควำĄāąำąำĄüี้แĄ้ว่ำใüหü้ำùั÷ๆ ไþของหüังสือเล่Ąüี้เĆำจะสüใจ ค�ำøอýเชิงเúคüิคúี่จัýø้องไ÷้ของþัญหำúี่กล่ำวĄำ เĆำก็Ąองออกว่ำþัญหำ เชิงสังคĄúี่ซัýซ้อüüั้üไĄ่สำĄำĆùแก้ไ÷้÷้วąเúคโüโลąีเāีąงอą่ำงเ÷ีąว แø่ กĆะüั้üสังคĄก็ไĄ่ควĆจะøั÷สิüใจเĆื่องø่ำงๆ ăำąใø้ควำĄไĄ่Ćู้ไĄ่เข้ำใจ ใü กำĆøั÷สิüใจโ÷ąเข้ำใจāื้üฐำüเกี่ąวกัýเĆื่องüั้üๆ เĆำจ�ำเþ็üúี่จะø้องøĆะหüัก ùึงÿลกĆะúýø่ำงๆ úี่จะøำĄĄำเĄื่อĄีกำĆü�ำĆะýýเชิงอัลกอĆิúึĄýำงชüิ÷ ไþใช้งำü ĆวĄúั้งสิ่งúี่เĆำø้องเสีąไþเĄื่อเĆำก�ำหü÷เงื่อüไขเāิ่ĄเøิĄýำงอą่ำง ให้กัýอัลกอĆิúึĄ และüี่คือสิ่งúี่หüังสือเล่Ąüี้กล่ำวùึง Ąำùึงจุ÷üี้คุöอำจĆู้สึกøะขิ÷øะขวงใจúี่อ่ำüหüังสือเกี่ąวกัýอัลกอĆิúึĄúี่ĄีจĆิąûĆĆĄ ซึ่งเขีąüโ÷ąüักวิúąำศำสøĆ์คอĄāิวเøอĆ์เชิงúćษฎี คüúี่สĆ้ำงโĆคĆ้ำąขึ้üĄำและøอüüี้ก�ำลังจะþĆุงąำĆักษำโĆคüั้ü และค�ำøอý úี่จะแก้þัญหำเกี่ąวกัýอัลกอĆิúึĄไ÷้ก็คืออัลกอĆิúึĄüั่üเองÎ แø่เĆำĄี

33 บทนำ� ควำĄเชื่อเช่üüั้üจĆิงๆ ว่ำกำĆจะþ้องกัüþัญหำúี่เกิ÷จำกāćøิกĆĆĄไĄ่ āึงþĆะสงค์ของอัลกอĆิúึĄüั้üจะø้องใช้อัลกอĆิúึĄเช่üเ÷ีąวกัü และø้อง เþ็üอัลกอĆิúึĄúี่÷ีกว่ำซึ่งจะช่วąÿู้ýัญญัøิกฎเกöô์กลุ่ĄøĆวจสอýø่ำงๆ และองค์กĆของĄüุษą์ใüกำĆøิ÷øำĄและøĆวจวั÷ÿลกĆะúýúี่ไĄ่āึงþĆำĆùüำ หĆือคำ÷ไĄ่ùึงúี่เกิ÷จำกกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องและเúคโüโลąีúี่เกี่ąวข้อง üอกจำกüี้เĆำąังø้องกำĆเúคโüโลąีเหล่ำüั้üแø่เþ็üเวอĆ์ชัüúี่ไ÷้ĆัýกำĆ þĆัýþĆุงให้Ąี“ควำĄøĆะหüักใüเชิงสังคĄ” Ąำกขึ้ü ซึ่งจะช่วąล÷þัญหำúี่ จะเกิ÷ขึ้üไ÷้ö ø้üøอของþัญหำ หüังสือเล่Ąüี้เกี่ąวกัýศำสøĆ์ใหĄ่úี่เþ็ü āื้üฐำüของอัลกอĆิúึĄúี่ĄีกำĆĆะýุüิąำĄของแüวคิ÷ø่ำงๆ เช่ü ควำĄเþ็ü ûĆĆĄและควำĄเþ็üส่วüøัว øำĄúี่ĄีกำĆĆะýุโ÷ąĄüุษą์ไว้ใüอัลกอĆิúึĄ โ÷ąøĆง และĆัýþĆะกัüว่ำĄัüจะþĆะāćøิøัวøำĄเงื่อüไขเหล่ำüี้โ÷ąเĆำ ø้องแก้þัญหำโ÷ąเĆิ่ĄจำกăำąใüอัลกอĆิúึĄแúüúี่จะให้Ąüุษą์ควýคุĄ÷ูแล และøิ÷øำĄกำĆú�ำงำüของอัลกอĆิúึĄจำกăำąüอก ù้ำจะใช้ค�ำą่อúี่สำขำüี้ ก�ำลังเĆิ่Ąใช้เĆำก็จะกล่ำวว่ำหัวข้อúี่เĆำāิจำĆöำใüหüังสือเล่Ąüี้เกี่ąวกัý FATE üั่üคือ fairness (ควำĄเþ็üûĆĆĄ), accuracy (ควำĄแĄ่üą�ำ), transparency (ควำĄโþĆ่งใส) และ ethics (จĆิąûĆĆĄ) ของกำĆออกแýý อัลกอĆิúึĄüั่üเอง þฏิเสûไĄ่ไ÷้ว่ำÿู้เชี่ąวชำญúี่āัõüำสำขำของวิúąำศำสøĆ์หĆือ เúคโüโลąีýำงอą่ำงขึ้üĄำøั้งแø่แĆกจะĄีควำĄเข้ำใจอą่ำงลึกซึ้งเกี่ąวกัý ข้อจ�ำกั÷ ข้อเสีą øลอ÷จüอัüøĆำąของเúคโüโลąีเหล่ำüั้ü ĆวĄไþùึง แüวúำงใüกำĆแก้หĆือล÷þัญหำเหล่ำüั้ü ÷ังüั้üจึงเþ็üสิ่งส�ำคัญอą่ำงąิ่ง úี่ชุĄชüวิúąำศำสøĆ์และงำüวิจัąúี่เกี่ąวข้องกัýกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องจะ ø้องเข้ำĄำĄีส่วüĆ่วĄใüýúสüúüำและกำĆอăิþĆำąเกี่ąวกัýจĆิąûĆĆĄของ กำĆøั÷สิü÷้วąอัลกอĆิúึĄ ลองāิจำĆöำเþĆีąýเúีąýüักวิúąำศำสøĆ์úี่Ąี ส่วüĆ่วĄใüโคĆงกำĆแĄüแฮøøัü ซึ่งāัõüำĆะเýิ÷þĆĄำöูใüช่วงสงคĆำĄโลก คĆั้งúี่สองกัýýúýำúúี่āวกเขำĄีใüþีø่อๆ ĄำใüกำĆþ้องกัüอัüøĆำąúี่เกิ÷

34 AI ที่มีหัวใจ จำกกำĆใช้üวัøกĆĆĄ÷ังกล่ำว แü่üอüว่ำอัøĆำกำĆเสีąชีวิøเüื่องจำก อัลกอĆิúึĄúี่ÿ่ำüĄำąังü้อąกว่ำกำĆเสีąชีวิøจำกĆะเýิ÷üิวเคลีąĆ์แø่ อัüøĆำąüี้กĆะจำąออกไþĄำกกว่ำและąำกúี่จะøĆวจสอýไ÷้ไĄ่ว่ำเĆำจะ เชื่อว่ำหü้ำúี่หลักของอัลกอĆิúึĄใüสังคĄควĆจะเþ็üอą่ำงไĆ ÿู้ออกแýý อัลกอĆิúึĄเหล่ำüั้üก็ควĆจะø้องสำĄำĆùĆะýุýúýำúเหล่ำüั้üไ÷้÷้วąเช่üกัü ควำĄāąำąำĄø่ำงๆ úี่เĆำจะอûิýำąใüหüังสือเล่Ąüี้ไĄ่ไ÷้Ąีเþ้ำหĄำą úี่จะให้อัลกอĆิúึĄเþ็üÿู้øั÷สิüหĆือเþ็üเคĆื่องĄือใüกำĆøั÷สิüว่ำอะไĆคือ คุöค่ำúำงสังคĄúี่Ąัüùูกใช้เþ็üเคĆื่องĄือใüกำĆýังคัýใช้หĆือøิ÷øำĄ øĆวจสอý ใüúำงกลัýกัü üิąำĄของควำĄเþ็üûĆĆĄ ควำĄเþ็üส่วüøัว ควำĄโþĆ่งใส กำĆøีควำĄไ÷้ĆวĄไþùึงควำĄùูกú�ำüองคลองûĆĆĄüั้üจะ ø้องùูกก�ำหü÷โ÷ąĄüุษą์üี่คือเหøุÿลว่ำāัõüำกำĆใüหüúำงข้ำงหü้ำจะ ø้องเกิ÷จำกควำĄĆ่วĄĄือĆะหว่ำงüักวิúąำศำสøĆ์วิศวกĆ üักกฎหĄำą ÿู้ýัญญัøิกฎĆะเýีąý üักþĆัชญำ üักสังคĄสงเคĆำะห์และþĆะชำชüúี่เþ็ü กังวลใüเĆื่องüี้เĄื่อýĆĆúั÷ฐำüúำงสังคĄ เช่ü ควำĄเþ็üส่วüøัว ùูกüิąำĄ ให้ชั÷เจüใüเชิงøัวเลขแล้ว Ąัüจึงจะùูก “ü�ำไþอûิýำą” ให้อัลกอĆิúึĄ ú�ำงำüøำĄüิąำĄเหล่ำüั้ü แü่üอüว่ำหüึ่งใüสิ่งúี่ú้ำúำąúี่สุ÷คือกำĆāัõüำüิąำĄเชิงจ�ำüวü ของค่ำüิąĄúำงสังคĄúี่เĆำø่ำงก็ąอĄĆัýไ÷้และเĆำจะไ÷้เห็üø่อไþว่ำควำĄ ú้ำúำąüี้ไ÷้ĆัýกำĆøอýĆัýúี่÷ีใüĆะ÷ัýหüึ่งใüýĆิýúø่ำงๆ อำúิใü÷้ำü ควำĄเþ็üส่วüøัว (ùึงแĄ้จะไĄ่ไ÷้สĄýูĆö์แýýก็øำĄ) ใüขöะúี่ใü÷้ำü ควำĄเþ็üûĆĆĄüั้üąังĄีāัõüำกำĆúี่ไĄ่÷ีüัก ส่วüใü÷้ำüúี่เกี่ąวกัýกำĆ øีควำĄไ÷้และควำĄùูกú�ำüองคลองûĆĆĄอื่üๆ üั้üąังอąู่ห่ำงจำกเþ้ำหĄำą อีกไกล ùึงแĄ้จะĄีควำĄąำกล�ำýำก เĆำขอąืüąัüว่ำควำĄāąำąำĄúี่จะ ú�ำให้สิ่งø่ำงๆ ชั÷เจüอą่ำงùึงúี่สุ÷ใüþĆะเ÷็ü เช่ü ความเป็นส่วนตัว หĆือ ความเป็นธรรม Ąีข้อ÷ีอą่ำงąิ่งใüøัวĄัüเอง เüื่องจำกĄัüเþ็üสิ่งจ�ำเþ็ü ใüąุคของอัลกอĆิúึĄและเāĆำะว่ำควำĄāąำąำĄ÷ังกล่ำวĄักจะเÿąให้เห็ü

35 บทนำ� þĆะเ÷็üúี่ละเอีą÷อ่อü ข้อýกāĆ่อง ĆวĄไþùึงข้อแลกเþลี่ąüใüควำĄ เข้ำใจของเĆำเกี่ąวกัýแüวคิ÷เหล่ำüี้ แนะนำาอย่างสั้นๆ ใüหüังสือเล่Ąüี้เĆำจะไ÷้เห็üว่ำ เĆำสำĄำĆùใช้หลักกำĆāื้üฐำüของกำĆ เĆีąüĆู้ของเคĆื่องแล้วเāิ่ĄกำĆÿüวกĆวĄแüวคิ÷เกี่ąวกัýคุöค่ำเชิงจĆิąûĆĆĄ úี่เĆำสüใจ úั้งใüĆะ÷ัýþัจเจกและใüĆะ÷ัýสังคĄ ลงไþใüĆูþแýýเชิงจ�ำüวü ĆวĄúั้งสำĄำĆùวั÷และøĆวจสอýไ÷้อą่ำงไĆ ใüขั้üแĆก แü่üอüว่ำเĆำø้องøกลงกัüให้ไ÷้เสีąก่อüว่ำเวลำเĆำ กล่ำวùึงควำĄเþ็üûĆĆĄหĆือควำĄเþ็üส่วüøัวüั้ü เĆำหĄำąùึงอะไĆ ก่อü úี่จะĆะýุเงื่อüไขเหล่ำüี้ให้กัýอัลกอĆิúึĄ กำĆüิąำĄค�ำเหล่ำüี้จะไĄ่เหĄือü กัýúี่üักกฎหĄำąหĆือüักþĆัชญำú�ำกัü แø่จะø้องเþ็üüิąำĄúี่ชั÷เจüāอ úี่จะสำĄำĆù “Ćะýุ” ให้เคĆื่องจักĆú�ำงำüไ÷้ควำĄāąำąำĄüี้ไĄ่ง่ำąและ เþิ÷เÿąกว่ำúี่คิ÷เāĆำะส่วüĄำกเĆำจะāýว่ำüิąำĄแĆกúี่เĆำüึกùึงĄักจะ แĀง÷้วąข้อÿิ÷āลำ÷úี่ĆุüแĆง และใüกĆöีอื่üๆ เĆำจะāýว่ำüิąำĄúี่÷ูเข้ำใจ ไ÷้ง่ำąหลำąๆ üิąำĄกลัýขั÷แą้งกัüเอง แø่เĄื่อเĆำøกลงüิąำĄกัüไ÷้แล้ว เĆำสำĄำĆùลองใส่üิąำĄüั้üลง ใüกĆะýวüกำĆกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องเāื่อú�ำให้อัลกอĆิúึĄĄีควำĄเข้ำใจ และþฏิýัøิøำĄแüวคิ÷เหล่ำüี้โ÷ąúั่วไþแล้วใüกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องจะĄี “เþ้ำหĄำą” úี่ùูกĆะýุไว้เสĄอ üั่üคือเāิ่ĄควำĄแĄ่üą�ำใüกำĆú�ำüำąให้ Ąำกúี่สุ÷ แล้วเĆำจะใส่เþ้ำหĄำąใหĄ่ๆ เช่ü ควำĄเþ็üûĆĆĄหĆือกำĆĆักษำ ควำĄเþ็üส่วüøัวลงไþใüกĆะýวüกำĆโ÷ąไĄ่ú�ำให้อัลกอĆิúึĄสัýสüไ÷้ อą่ำงไĆ ค�ำøอýสั้üๆ ก็คือเĆำจะāิจำĆöำเþ้ำหĄำąใหĄ่ๆ เหล่ำüี้ว่ำเþ็ü ข้อจ�ำกั÷ของกĆะýวüกำĆกำĆเĆีąüĆู้แúüúี่จะให้อัลกอĆิúึĄหำโĄเ÷ลúี่Ąี ข้อÿิ÷āลำ÷ใüกำĆú�ำüำąøำ�่ úี่สุ÷ เĆำจะýอกให้อัลกอĆิúึĄค้üหำโĄเ÷ลúี่

36 AI ที่มีหัวใจ Ąีข้อÿิ÷āลำ÷ü้อąúี่สุ÷ภายใต้เงื่อนไขว่า โĄเ÷ล÷ังกล่ำวจะไĄ่ละเĄิ÷üิąำĄ ของควำĄเþ็üûĆĆĄหĆือกำĆĆักษำควำĄเþ็üส่วüøัวøำĄúี่เĆำøกลงกัüไว้ ใüĆะ÷ัýúี่ “Ąำกเกิüไþ” แĄ้ว่ำýำงคĆั้งควำĄāąำąำĄเช่üüี้จะú�ำให้þัญหำ ąำกขึ้üใüเชิงกำĆค�ำüวö แø่ù้ำāิจำĆöำใüĆะ÷ัýแüวคิ÷แล้ว üี่เþ็üแค่ กำĆþĆัýเþลี่ąüจำกวิûีกำĆเ÷ิĄเāีąงเล็กü้อą แø่เþ็üกำĆเþลี่ąüแþลง เล็กü้อąúี่จะส่งÿลกĆะúýใหญ่หลวงøำĄĄำ ÿลส�ำคัญúี่øำĄĄำอą่ำงแĆกคือเĆำจะไ÷้อัลกอĆิúึĄúี่ĆัýþĆะกัüว่ำ จะĄีāćøิกĆĆĄเชิงจĆิąûĆĆĄýำงอą่ำงøำĄúี่เĆำĆะýุไว้แø่ÿลกĆะúýหลัก úี่øำĄĄำอą่ำงúี่สองคือกำĆĆัýþĆะกัü÷ังกล่ำวø้องแลกĄำ÷้วąอะไĆ ýำงอą่ำง กล่ำวคือเĆำจะø้องจ่ำąค่ำเสีąหำą÷้วąควำĄแĄ่üą�ำของโĄเ÷ล úี่เĆำเĆีąüĆู้ù้ำโĄเ÷ลúี่ĄีควำĄแĄ่üą�ำสูงúี่สุ÷ใüกำĆú�ำüำąอัøĆำจ่ำąคืü สิüเชื่อüั้üĄีอคøิเชิงเชื้อชำøิ÷ังüั้üøำĄüิąำĄแล้วกำĆú�ำลำąอคøิüั้üą่อĄ ส่งÿลให้โĄเ÷ลĄีควำĄแĄ่üą�ำล÷ลง กำĆąอĄĆัýควำĄเสีąหำą÷ังกล่ำว อำจเþ็üกำĆøั÷สิüใจคĆั้งใหญ่ส�ำหĆัýýĆิษัú หü่วąงำüควýคุĄ÷ูแล ÿู้ใช้ งำü ĆวĄไþùึงสังคĄโ÷ąĆวĄ เĆำจะĆู้สึกอą่ำงไĆù้ำกำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องúี่ ĄีควำĄเþ็üûĆĆĄและĆักษำควำĄเþ็üส่วüøัวĄำกขึ้üจะú�ำให้ÿลกำĆค้üหำ จำกกูเกิลĄีคุöăำāล÷ลง Ćะýýü�ำúำงกำĆจĆำจĆของเวซ ซึ่งเþ็üแอþคล้ำą กูเกิลแĄþ ĄีþĆะสิúûิăำāแą่ลง หĆือกำĆแüะü�ำสิüค้ำของอะเĄซอüúี่ แą่ลง แล้วù้ำเþ็üกĆöีúี่กำĆú�ำให้Ćะýýøั÷สิüโúษúำงอำญำĄีควำĄเþ็ü ûĆĆĄĄำกขึ้üจüú�ำให้ÿู้กĆะú�ำÿิ÷ไĄ่ø้องĆัýโúษĄำกขึ้üหĆือú�ำให้ÿู้ýĆิสุúûิī ø้องùูกจ�ำคุกĄำกขึ้üล่ะ ข้อ÷ีก็คือกำĆแลกเþลี่ąüĆะหว่ำงควำĄแĄ่üą�ำกัýāćøิกĆĆĄúี่ùูก ø้องüี้สำĄำĆùวั÷Ćะ÷ัýออกĄำเþ็üøัวเลขไ÷้จึงú�ำให้ÿู้เกี่ąวข้องสำĄำĆù øั÷สิüใจเลือกไ÷้อą่ำงĄีข้อĄูล โ÷ąเฉāำะอą่ำงąิ่งเĆำจะไ÷้เห็üว่ำĆะ÷ัý ของควำĄแĄ่üą�ำกัýค่ำüิąĄúำงสังคĄüั้üเþ็üสิ่งúี่เĆำสำĄำĆùþĆัýเลือก ไ÷้øำĄควำĄเหĄำะสĄ เĆำจะไ÷้เห็üøัวอą่ำงúี่จัýø้องไ÷้ของþĆะเ÷็üüี้

37 บทนำ� เĄื่อเĆำāิจำĆöำเĆื่องควำĄเþ็üส่วüøัวใüýúúี่ 1 และควำĄเþ็üûĆĆĄใü ýúúี่ 2 úี่เĆำไ÷้กล่ำวĄำúั้งหĄ÷üี้เกี่ąวข้องกัýกำĆใช้กำĆเĆีąüĆู้ของเคĆื่องใü แýýúี่เþ็üชิ้üส่วüแąกจำกส่วüอื่ü üั่üคือเĆำāิจำĆöำกำĆú�ำงำüของกำĆ เĆีąüĆู้ของเคĆื่องเþ็üล�ำ÷ัýขั้üøอüจำกกำĆเก็ýข้อĄูลส่วüýุคคลĄำใช้ สĆ้ำงโĄเ÷ลเāื่อú�ำüำąหĆือøั÷สิüþัจเจกคüอื่üๆ ใüอüำคø อą่ำงไĆก็øำĄ ąังĄีĆูþแýýกำĆใช้งำüúี่ĄีวงĆอýþ้อüกลัýอัüซัýซ้อüĆะหว่ำงÿู้ใช้งำü ข้อĄูลúี่เกิ÷จำกÿู้ใช้งำü โĄเ÷ลúี่สĆ้ำงขึ้ü และāćøิกĆĆĄของÿู้ใช้งำü เหล่ำüั้ü เช่ü แอþāลิเคชัüü�ำúำงýüโúĆศัāú์เคลื่อüúี่ใช้ข้อĄูลจีāีเอส ใüกำĆเ÷ิüúำงของเĆำเāื่อú�ำüำąสăำāกำĆจĆำจĆ ซึ่งจะĄีÿลø่อเส้üúำง úี่จะแüะü�ำให้เĆำใช้แø่เส้üúำงúี่เĆำเ÷ิüúำงก็จะกลัýĄำĄีÿลø่อกำĆสĆ้ำง โĄเ÷ลใüกำĆú�ำüำąกำĆจĆำจĆø่อไþใüอüำคø อัลกอĆิúึĄแส÷งข่ำวของ เĂซýุʼnกใช้āćøิกĆĆĄของเĆำเāื่อสĆ้ำงโĄเ÷ลว่ำเüื้อหำแýýใ÷úี่เĆำø้องกำĆ เห็ü ซึ่งส่งÿลø่อýúควำĄและข่ำวúี่เĆำเห็üและก÷ “ไลก์” และใüúี่สุ÷ก็ วüกลัýไþþĆัýเþลี่ąüโĄเ÷ลüั่üเอง Ćะýýúั้งหĄ÷úี่þĆะกอý÷้วąÿู้ใช้งำü ข้อĄูล และโĄเ÷ลจะþĆัýเþลี่ąüและāัõüำไþอą่ำงไĄ่Ćู้จýสิ้üใüĆูþแýýúี่ øอýสüองø่อควำĄø้องกำĆของĆะýýเองอą่ำงĄีกลąุúû์ซึ่งเĆำจะāิจำĆöำ กัüø่อไþ เĆำจะใช้ĄุĄĄอง÷ังกล่ำวกัýกำĆú�ำวิจัąเชิงวิúąำศำสøĆ์เช่üกัü ĆวĄไþùึงจะไ÷้āิจำĆöำ “วิกćøกำĆú�ำซ�้ำ” úี่เกิ÷ขึ้üล่ำสุ÷üี้÷้วą เĆำจะ ø้องกำĆควำĄĆู้อีก÷้ำüúี่เþ็üกำĆĆวĄกัüของกำĆออกแýýอัลกอĆิúึĄกัý เศĆษฐศำสøĆ์และúćษฎีเกĄใüกำĆú�ำควำĄเข้ำใจกัýĆะýý÷ังกล่ำวĆวĄùึง ออกแýýĆะýýลักษöะüี้ให้สüัýสüุüÿลลัāû์เชิงสังคĄúี่÷ี úี่เĆำไ÷้เกĆิ่üü�ำไþüั้üเþ็üแüวúำงคĆ่ำวๆ ของหüังสือเล่Ąüี้ýúúี่1 และ 2 จะāิจำĆöำþĆะเ÷็ü÷้ำüควำĄเþ็üส่วüøัวและควำĄเþ็üûĆĆĄของ อัลกอĆิúึĄ ใüĄุĄĄองของเĆำ อัลกอĆิúึĄúี่ĄีจĆิąûĆĆĄ 2 þĆะเ÷็üüี้เþ็ü หัวข้อúี่ĄีกำĆศึกษำĄำกúี่สุ÷ øลอ÷จüĄีกĆอýแüวคิ÷úี่ùูกāัõüำค่อüข้ำง

38 AI ที่มีหัวใจ สĄýูĆö์และĄีÿลลัāû์úี่สำĄำĆùอûิýำąไ÷้ýúúี่ 3 āู÷ùึงวงĆอýþ้อüกลัý เชิงกลąุúû์Ćะหว่ำงÿู้ใช้งำü ข้อĄูล และอัลกอĆิúึĄ แø่เชื่อĄโąงกัýýú ก่อüๆ โ÷ąĄุ่งเü้üไþúี่ÿลกĆะúýø่อสังคĄของāćøิกĆĆĄของอัลกอĆิúึĄ เüื้อหำ÷ังกล่ำวจะü�ำเข้ำสู่ýúúี่ 4 úี่Ąุ่งเþ้ำไþúี่กำĆค้üāýเชิงวิúąำศำสøĆ์ úี่ขัýเคลื่อü÷้วąข้อĄูล øลอ÷จüหลุĄāĆำงสĄัąใหĄ่ของแüวúำง÷ังกล่ำว ýúúี่ 5 กล่ำวùึงแüวคิ÷เกี่ąวกัýþĆะเ÷็üúำงจĆิąûĆĆĄúี่เĆำĄองว่ำส�ำคัญ แø่เú่ำúี่ĄีกำĆศึกษำĄำ ąังไĄ่สำĄำĆùกล่ำวùึงไ÷้อą่ำงเþ็üวิúąำศำสøĆ์ Ąำกāอ เช่ü ควำĄโþĆ่งใส ăำวะกำĆĆัýÿิ÷ และอำจĆวĄไþùึงควำĄùูกø้อง เชิงอัลกอĆิúึĄอีก÷้วą þิ÷ú้ำą÷้วąกำĆสĆุþสิ่งúี่ไ÷้เĆีąüĆู้úั้งหĄ÷อą่ำงą่อๆ ใüýúสุ÷ú้ำą ก่อüúี่จะāิจำĆöำอะไĆø่อไþ ขอą�้ำว่ำกำĆเขีąüค่ำüิąĄúำงสังคĄ úี่เĆำเþ็üห่วงออกĄำเþ็üüิąำĄúี่ชั÷เจüและü�ำไþใส่ใüอัลกอĆิúึĄโ÷ą øัวĄัüเองüั้üไĄ่เāีąงāอ สิ่งส�ำคัญคือø้องĄีกำĆü�ำอัลกอĆิúึĄเหล่ำüั้üไþ ใช้ใüวงกว้ำง÷้วą ù้ำýĆิษัúแāลøĂอĆ์Ą üักāัõüำแอþāลิเคชัü และ หü่วąงำüăำคĆัฐไĄ่สüใจเĆื่องควำĄเþ็üส่วüøัวหĆือควำĄเþ็üûĆĆĄ (หĆือ ù้ำคุöค่ำเหล่ำüี้ขั÷แą้งกัýเþ้ำหĄำąขององค์กĆ) และไĄ่คิ÷úี่จะสüัýสüุü ก÷÷ัü หĆือýังคัýใช้Ąัü อัลกอĆิúึĄลักษöะúี่เĆำจะกล่ำวùึงø่อไþüี้ก็จะùูก Ąองข้ำĄและไĄ่ĄีใคĆสüใจ üอกจำกüี้ใüสăำāแว÷ล้อĄúำงเúคโüโลąีใü þัจจุýัü อำจĆู้สึกไ÷้ว่ำĄีควำĄไĄ่เข้ำกัüĆะหว่ำงค่ำüิąĄúำงสังคĄกัýýĆิษัú และหü่วąงำüúี่เก็ýและควýคุĄข้อĄูลของเĆำ แø่üี่ไĄ่ใช่สำเหøุúี่øอüüี้ เĆำจะไĄ่ú�ำอะไĆและไĄ่ú�ำควำĄเข้ำใจกัýศำสøĆ์üี้øลอ÷จüāัõüำกำĆ úั้งหลำąúี่เกิ÷ขึ้üเĄื่อไĄ่üำüĄำüี้ซึ่งĆวĄùึงกำĆเĆีąกĆ้องอą่ำงกว้ำงขวำง ให้ĄีกำĆควýคุĄ÷ูแลกำĆจั÷กำĆข้อĄูลและกำĆใช้งำüอัลกอĆิúึĄ แĆงก÷÷ัü úี่Ąำกขึ้üจำกกลุ่Ąลูกค้ำและÿู้ýัญญัøิกฎหĄำąเกี่ąวกัýāćøิกĆĆĄไĄ่āึง þĆะสงค์เชิงสังคĄของอัลกอĆิúึĄ øลอ÷จüกำĆøĆะหüักของคüúั่วไþùึง ÿลĆ้ำąø่ำงๆ úี่เกิ÷ขึ้ü ล้วüชี้ให้เห็üùึงควำĄø้องกำĆศำสøĆ์÷้ำüüี้úี่ü่ำจะ

39 บทนำ� ĄำùึงเĆ็วขึ้üเĆื่อąๆ กำĆศึกษำเกี่ąวกัýอัลกอĆิúึĄúี่ĄีจĆิąûĆĆĄüั้üอąู่ใüช่วงเĆิ่Ąø้ü ÿลงำüวิจัąúี่กล่ำวùึงใüหüังสือเล่Ąüี้โ÷ąĄำกĄีอำąุü้อąกว่ำ 10 þีและ ýำงงำüĄีอำąุü้อąกว่ำüั้üĄำก üี่คือสิ่งúี่เĆำคลุกคลีอąู่หลำąþีใüกำĆ ช่วąú�ำให้ศำสøĆ์úี่กล่ำวùึงใüหüังสือเล่Ąüี้ก้ำวหü้ำขึ้ü ศำสøĆ์เหล่ำüี้เþ็ü สำขำúี่āัõüำไþอą่ำงĆว÷เĆ็ว แü่üอüว่ำสิ่งúี่เĆำไ÷้กล่ำวùึงส่วüใหญ่ใü หüังสือเล่Ąüี้จะล้ำสĄัąและùูกþĆัýþĆุงใüอüำคøอัüใกล้üี้หลำąคüอำจ จะĄองว่ำüี่เþ็üสัญญำöýอกว่ำกำĆเขีąüหüังสือเāื่อแüะü�ำสำขำüี้üั้üเĆ็ว เกิüไþ แø่ส�ำหĆัýเĆำแล้วเĆำกลัýคิ÷คüละแýý เüื่องจำกช่วงเวลำúี่ øื่üเø้üúี่สุ÷ใüกำĆú�ำงำü÷้ำüวิúąำศำสøĆ์คือช่วงเวลำúี่ĄีกำĆเþลี่ąüแþลง Ćะ÷ัýĆำกฐำüอą่ำงĆว÷เĆ็ว เþĆีąýไ÷้กัýกำĆąืüอąู่ýüāื้üúี่สั่üไหว เĆำคง ø้อง÷ิ้üĆüอąู่กัýþĆะเ÷็üúี่ąำกล�ำýำกและเþ็üÿลลัāû์úี่øำĄĄำ แø่ใüเวลำ เ÷ีąวกัü เĆำก็ø้องกำĆสื่อสำĆควำĄü่ำøื่üเø้üของศำสøĆ์สำขำใหĄ่ เĆำจึง เĆิ่Ąø้üศึกษำสืýค้üเĆื่องø่ำงๆ กัü÷้วąจิøวิญญำöúี่āĆ้อĄเÿชิญกัýควำĄ ไĄ่แü่üอüและāĆ้อĄúี่จะÿจญăัąüั่üเอง